POBIERANIE PRÓBEK DO BADAŃ probek PIB 2018...Z TUSZ ZWIERZĄT RZEŹNYCH –PN-ISO 17604 Częstotliwość pobierania próbek tusz, mięsa mielonego, surowych wyrobów mięsnych, mięsa

POBIERANIE PRÓBEK

DO BADAŃ

Remigiusz Pomykała

1

PRÓBKA PIERWOTNA: część partii pobrana jednorazowo z jednegomiejsca towaru nie opakowanego lub z jednegoopakowania jednostkowego (za pomocą szufli,rury, pipety, łyżki)

PRÓBKA JEDNOSTKOWA: łączna ilość próbek pierwotnych z jednegoopakowania (worek, bela, skrzynka, beczka)

PRÓBKA ZBIORCZA: łączna liczba próbek pierwotnych lubjednostkowych pobranych z całej partii

PRÓBKA ŚREDNIA: część próbki ogólnej przeznaczonej do badań,reprezentuje całą partię

PRÓBKA LABORATORYJNA: próbka przekazana do laboratorium

PRÓBKA ANALITYCZNA: próbka przeznaczona do analizy

PARTIA MATERIAŁU

PRÓBKA PIERWOTNA

PRÓBKA JEDNO-

STKOWA

PRÓBKA ZBIORCZA (OGÓLNA)

PRÓBKA ŚREDNIA

PRÓBKA LABORA-TORYJNA

PRÓBKA ANALITYCZN

A

2

O G Ó L N E Z A S A DY P O B I E R A N I A P R Ó B E K

Próbki

pierwotne

Próbki

jednostkowe

Próbka ogólna

Średnia próbka

Jednorodna średnia

próbka laboratoryjna

1 2 3 4 5 6

I II III

C

B

A

1+2+3+4+5+6

(I+II+III)

3


PRODUKT

Sztukowy Bezkształtny

Kontrola

stuprocentowa

Kontrola

wyrywkowa

ProcentowaSKJ

Według oceny

alternatywnej

Według oceny

właściwości

liczbowej

Ograniczenie

jednostronne

Ograniczenie

dwustronne

W opakowaniach jednostkowych Luzem

Liczba próbek jednostkowych

Stała precyzja badań

Jednorodny Niejednorodny

Liczba

próbek

pierwot-

nych

Liczba

próbek

pierwot-

nych

Stała Stała

precyzja

badań plany jednostopniowe

plany dwustopniowe

plany wielostopniowe

Liczba próbek jednostkowych zależy od:-wielkości partii towaru, -stopnia jednorodności produktu, -przyjętej precyzji badań;

Wielkość próbki, liczba próbek jednostkowych tym większa:-gdy partia bardziej niejednorodna,-mniejsza zawartość poszukiwanego składnika.

4


CEL POBIERANIA PRÓBEK

MATRYCA I/LUB OZNACZANY PARAMETR

STRATEGIA POBIERANIA

PRÓBEK

MIEJSCE POBIERANIA

PRÓBEK

CZĘSTOTLIWOŚĆ POBIERANIA

WIELKOŚĆ PRÓBKI

TYP PRÓBNIKAODCZYNNIKI I

MATERIAŁY

5


ZAPISY DOKUMENTUJĄCE POBIERANIE PRÓBEK – POBÓR PRÓBEK

• matryca próbki

• techniki pobierania próbek

• sekwencja pobierania próbek

• rodzaj i numery identyfikacyjne zastosowanych próbników

• rodzaj stosowanych środków konserwujących

• parametry oznaczane w trakcie analiz

• parametry próbki oznaczone podczas pobierania próbek

• dane o sposobie kalibracji przyrządów wykorzystanych podczaspobierania próbek

• temperatura chłodzonych pojemników do transportu próbek

6


ZAPISY DOKUMENTUJĄCE POBIERANIE PRÓBEK – OPIS PRÓBKI

• nazwa próbnika

• data pobrania próbki

• czas pobrania próbki

• numer próbki

• miejsce i lokalizacja punktu pobrania próbki

• typ próbki

• anality

• sposób konserwacji

7


ZAPISY DOKUMENTUJĄCE POBIERANIE PRÓBEK – ZAPISY DOTYCZĄCE PRÓBEK

• numer próbki

• data pobrania próbki

• czas pobrania próbki

• numer pojemnika próbki

• sposób identyfikacji próbki

• typ próbki

• anality

• identyfikacja próbkobiorcy – imię i nazwisko oraz podpis/pieczęć

8


ADEKWATNOŚĆ PRÓBEK DO WYMAGANEJ ANALIZY

• wielkość pobranej próbki

• rodzaj analizy

• reprezentatywność próbki

• przydatność analizy do zamierzonego celu

• rodzaj matrycy

• stopień jednorodności matrycy

9


PROCES BADANIAPRÓBKA LABORATORYJNA

POBIERANIE PRÓBEK

WYPOSAŻENIE, ODCZYNNIKI

PRZYGOTOWANIE PRÓBKI

OBCIĄŻENIE

MATRYCA RESZTOWE BŁĘDY PRZYPADKOWE

ANALITYK/CZAS

WYNIK

POBIERANIE PRÓBEK STANOWI PONAD 66% CAŁKOWITEGO BŁĘDU ANALIZY

10


CELE POBIERANIA PRÓBEK

MONITORINGOWY

ZGODNOŚĆ Z WYMAGANIAMI

KONTROLA JAKOŚCI

11


TECHNIKI POBIERANIA PRÓBEK

Z TUSZ ZWIERZĄT RZEŹNYCH,

OBSZARÓW PRODUKCJI PIERWOTNEJ

ORAZ

OBROTU ŻYWNOŚCIĄ

13

POWOŁANIA NORMATYWNE

1. Pobieranie próbek z powierzchni tusz zwierząt

rzeźnych

PN-ISO 17604:2015-10

2. Pobieranie próbek z obszarów produkcji i obrotu

żywnością

PN-ISO 18593:2005

PN-A-82055-19:2000

3. Pobieranie próbek z pierwotnych obszarów produkcji

PN-EN ISO 13307:2013-06

PN-EN ISO 6887-6:2013-06

14

POWOŁANIA PRAWNE

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 2073/2005

15

POBIERANIE PRÓBEK

Z POWIERZCHNI TUSZ – PN-ISO 17604

PN-ISO 17604:2015-10

Mikrobiologia żywności i pasz.

Pobieranie próbek do badań

mikrobiologicznych z powierzchni tusz

zwierząt rzeźnych

16

POBIERANIE PRÓBEK

Z TUSZ ZWIERZĄT RZEŹNYCH – PN-ISO 17604

Norma ma zastosowanie do wykrywania i

oznaczania liczby drobnoustrojów na

powierzchni tusz zwierząt rzeźnych

bezpośrednio po uboju

17

POBIERANIE PRÓBEK

Z TUSZ ZWIERZĄT RZEŹNYCH – PN-ISO 17604Zasady pobierania próbek z tusz wołowych, wieprzowych,

baranich, kozich i końskich

• Podczas każdej sesji pobiera się losowo próbki z pięciu tusz. Przy wyborzemiejsc pobierania próbek należy brać pod uwagę technologię ubojustosowaną w każdym zakładzie.

• W celu badania obecności Enterobacteriaceae oraz liczby bakterii tlenowychpobiera się próbki z czterech miejsc każdej tuszy. W przypadku metodyniszczącej pobiera się cztery próbki tkanki o łącznej powierzchni 20 cm2.Przy stosowaniu do tego celu metody nieniszczącej powierzchnia pobieraniapróbek powinna obejmować co najmniej 100 cm2 na każde miejscepobierania próbek (dla tusz małych przeżuwaczy – 50 cm2).

• Pobieranie próbek do badań na obecność salmonelli odbywa się metodągąbki ściernej. Należy wybrać obszary najbardziej narażone nazanieczyszczenie. Łączna powierzchnia pobierania próbek musi obejmowaćco najmniej 400 cm2. Próbki pobrane z różnych miejsc tuszy należy połączyćprzed badaniem.

18

POBIERANIE PRÓBEK


Zasady pobierania próbek z tusz drobiowych i świeżego mięsa drobiowego

• Rzeźnie pobierają próbki skóry szyi z całych tusz drobiowych do badań naobecność salmonelli i Campylobacter. Zakłady rozbioru lub przetwórstwainne niż przyległe do rzeźni i prowadzące rozbiór i przetwórstwo mięsajedynie z tej rzeźni również pobierają próbki do badań na obecnośćsalmonelli. Powinny przy tym pobierać je przede wszystkim ze skóry szyicałych tusz drobiowych, jeżeli dostępne, zapewniając jednak także objęcieanalizą porcji mięsa drobiowego ze skórą lub bez skóry albo tylko z niewielkąilością skóry, a wybór ten jest oparty na analizie ryzyka.

• Rzeźnie obejmują swoimi planami pobierania próbek tusze drobiowe ze stado nieznanym statusie pod względem salmonelli lub o znanym statusiedodatnim dla Salmonella Enteritidis lub Salmonella Typhimurium.

19

POBIERANIE PRÓBEK


Campylobacter

Podczas badania pod kątem kryteriów higieny procesu, ustanowionych wwierszach 2.1.5 i 2.1.9 rozdziału 2 dla salmonelli i Campylobacter w tuszachdrobiowych w rzeźniach, jeśli badania na obecność salmonellii Campylobacter przeprowadza się w tym samym laboratorium, pobiera sięlosowo próbki skóry szyi z co najmniej 15 tusz drobiowych po schłodzeniupodczas każdej sesji pobierania próbek. Próbki skóry szyi z co najmniej trzechtusz drobiowych z tego samego stada pochodzenia łączy się przed badaniem wjedną próbkę o masie 26 g. W ten sposób otrzymuje się próbki skóry szyi zostatecznych próbek o masie 5 × 26 g (materiał do analizy musi mieć masę 26 g,aby można było przeprowadzić badanie wykrywające równocześnie salmonellęi Campylobacter z tej samej próbki). Po pobraniu próbki muszą byćprzechowywane i przewożone do laboratorium w temperaturze nie niższej niż1 °C i nie wyższej niż 8 °C, a okres między pobraniem próbek i badaniem naobecność Campylobacter musi być krótszy niż 48 godzin, w celu zapewnieniautrzymania integralności próbki. Próbki, które osiągnęły temperaturę 0 °C niemogą być użyte w celu sprawdzenia zgodności z kryteriumdotyczącym Campylobacter.

20

POBIERANIE PRÓBEK


Próbki o masie 5 × 26 g stosuje się do weryfikacji zgodności z kryteriami higienyprocesu ustanowionymi w wierszach 2.1.5 i 2.1.9 rozdziału 2 oraz kryteriumbezpieczeństwa żywności, ustanowionym w wierszu 1.28 rozdziału 1. W celuprzygotowania w laboratorium zawiesiny pierwotnej materiał do analizy o masie26 g umieszcza się w dziewięciu pojemnikach (każdy o objętości 234 ml)wypełnionych roztworem zbuforowanej wody peptonowej (BPW).Przeddodaniem BPW należy ogrzać do temperatury pokojowej. Mieszanina pozostajew Stomacherze lub Pulsifierze przez około jedną minutę. Należy unikaćspieniania poprzez usunięcie powietrza ze Stomachera, na ile to możliwe. 10 ml(~1 g) zawiesiny pierwotnej przenosi się do pustej jałowej probówki a 1 ml z10 ml używa się do oznaczenia liczby Campylobacter na płytkach selektywnegopodłoża. Pozostałość zawiesiny pierwotnej (250 ml ~ 25 g) wykorzystuje się dowykrywania salmonelli.

21

POBIERANIE PRÓBEK


Podczas badania pod kątem kryteriów higieny procesu, ustanowionych wwierszach 2.1.5 i 2.1.9 rozdziału 2 dla salmonelli i Campylobacter w tuszachdrobiowych w rzeźniach, jeśli badania na obecność salmonellii Campylobacter przeprowadza się w dwóch różnych laboratoriach, pobiera sięlosowo próbki skóry szyi z co najmniej 20 tusz drobiowych po schłodzeniupodczas każdej sesji pobierania próbek. Próbki skóry szyi z co najmniej czterechtusz drobiowych z tego samego stada pochodzenia łączy się przed badaniem wjedną próbkę o masie 35 g. W ten sposób otrzymuje się próbki skóry szyi zpróbek o masie 5 × 35 g, które z kolei są dzielone w celu uzyskania ostatecznychpróbek o masie 5 × 25 g (do badania na obecność salmonelli) i ostatecznychpróbek o masie 5 × 10 g (do badania na obecność Campylobacter).

22

POBIERANIE PRÓBEK


Po pobraniu próbki muszą być przechowywane i przewożone do laboratorium wtemperaturze nie niższej niż 1 °C i nie wyższej niż 8 °C, a okres między pobraniempróbek i badaniem na obecność Campylobacter musi być krótszy niż 48 godzin,w celu zapewnienia utrzymania integralności próbki. Próbki, które osiągnęłytemperaturę 0 °C, nie mogą być użyte w celu sprawdzenia zgodności z kryteriumdotyczącym Campylobacter. Próbki o masie 5 × 25 g stosuje się do weryfikacjizgodności z kryteriami higieny procesu ustanowionymi w wierszu 2.1.5 rozdziału2 oraz kryterium bezpieczeństwa żywności, ustanowionym w wierszu 1.28rozdziału 1. Ostateczne próbki o masie 5 × 10 g stosuje się także do weryfikacjizgodności z kryterium higieny procesu ustanowionym w wierszu 2.1.9 rozdziału2.

23

POBIERANIE PRÓBEK


Po pobraniu próbki muszą być przechowywane i przewożone do laboratorium wtemperaturze nie niższej niż 1 °C i nie wyższej niż 8 °C, a okres między pobraniempróbek i badaniem na obecność Campylobacter musi być krótszy niż 48 godzin,w celu zapewnienia utrzymania integralności próbki. Próbki, które osiągnęłytemperaturę 0 °C, nie mogą być użyte w celu sprawdzenia zgodności z kryteriumdotyczącym Campylobacter. Próbki o masie 5 × 25 g stosuje się do weryfikacjizgodności z kryteriami higieny procesu ustanowionymi w wierszu 2.1.5 rozdziału2 oraz kryterium bezpieczeństwa żywności, ustanowionym w wierszu 1.28rozdziału 1. Ostateczne próbki o masie 5 × 10 g stosuje się także do weryfikacjizgodności z kryterium higieny procesu ustanowionym w wierszu 2.1.9 rozdziału2.

24

POBIERANIE PRÓBEK


Na potrzeby badań na obecność salmonelli w świeżym mięsie drobiowym innymniż tusze drobiowe pobiera się pięć próbek o masie co najmniej 25 g z tej samejpartii. Próbka pobrana z porcji mięsa drobiowego ze skórą zawiera skórę i cienkąwarstwę mięśnia, jeżeli ilość skóry jest niewystarczająca do stworzenia próbki.Próbka pobrana z porcji mięsa drobiowego bez skóry lub tylko z niewielką ilościąskóry zawiera cienką warstwę lub warstwy mięśni dodane do obecnej skóry, abystworzyć próbkę wystarczającej wielkości. Warstwy mięsa pobiera się w sposóbobejmujący największą możliwą powierzchnię mięsa.

25

POBIERANIE PRÓBEK


Częstotliwość pobierania próbek tusz, mięsa mielonego, surowych wyrobów mięsnych, mięsa mechanicznie odkostnionego i świeżego mięsa drobiowegoPrzedsiębiorstwa sektora spożywczego prowadzące rzeźnie lub zakłady produkujące mięso mielone, surowe wyroby mięsne, mięso mechanicznie odkostnione lub świeże mięso drobiowe pobierają próbki do analizy mikrobiologicznej co najmniej raz w tygodniu. Dzień pobierania próbek powinien być zmieniany co tydzień, tak aby zapewnić pobieranie w każdym dniu tygodnia.W przypadku pobierania próbek mięsa mielonego i surowych wyrobów mięsnych dla badania obecności E. coli i liczby bakterii tlenowych oraz w przypadku pobierania próbek z tusz dla badania obecności Enterobacteriaceae i liczby bakterii tlenowych częstotliwość badania próbek może być zmniejszona do jednego razu na dwa tygodnie, jeżeli w ciągu sześciu kolejnych tygodni uzyska się zadowalające wyniki.

26

POBIERANIE PRÓBEK


W przypadku pobierania próbek mięsa mielonego, surowych wyrobów mięsnych, tusz i świeżego mięsa drobiowego do analizy obecności salmonelli częstotliwość pobierania próbek może być zmniejszona do jednego razu na dwa tygodnie, jeżeli w ciągu 30 kolejnych tygodni uzyska się zadowalające wyniki. Częstotliwość pobierania próbek do badań na obecność salmonelli można również zmniejszyć, jeśli stosowany jest krajowy lub regionalny program kontroli salmonelli, obejmujący badanie mogące zastąpić procedurę pobierania próbek opisaną w niniejszym akapicie. Dalsze zmniejszenie częstotliwości pobierania próbek jest możliwe, o ile w ramach krajowego lub regionalnego programu kontroli salmonelli zostanie wykazane, że występowanie salmonelli u zwierząt nabywanych przez daną rzeźnię jest niskie

27

POBIERANIE PRÓBEK


W przypadku pobierania próbek tusz drobiowych dla badaniaobecności Campylobacter częstotliwość pobierania próbek może byćzmniejszona do jednego razu na dwa tygodnie, jeżeli w ciągu 52 kolejnychtygodni uzyska się zadowalające wyniki. Częstotliwość pobierania próbek dobadań na obecność Campylobacter można zmniejszyć, jeśli za zgodą właściwegoorganu stosowany jest krajowy lub regionalny urzędowy lub urzędowo uznanyprogram kontroli Campylobacter i jeśli program ten obejmuje pobieranie próbeki badania równoważne pobieraniu próbek i badaniom wymaganym dosprawdzenia zgodności z kryterium higieny procesu ustanowionym w wierszu2.1.9 rozdziału 2. Jeśli w programie kontroli określono niski poziomzanieczyszczenia Campylobacter w stadach, możliwe jest dalsze zmniejszenieczęstotliwości pobierania próbek, jeżeli ten niski poziomzanieczyszczenia Campylobacter jest osiągnięty przez okres 52 tygodni wgospodarstwach pochodzenia brojlerów nabywanych przez daną rzeźnię. Wprzypadku gdy program kontroli daje zadowalające wyniki przez określony okresroku, częstotliwość analiz Campylobacter można również dostosować dozmienności sezonowej za zgodą właściwego organu.

28

POBIERANIE PRÓBEK


Jednak w przypadkach uzasadnionych na podstawie analizy ryzyka i zgodnie zupoważnieniem wydanym na tej podstawie przez właściwy organ małe rzeźnie izakłady produkujące mięso mielone, surowe wyroby mięsne i świeże mięsodrobiowe w małych ilościach mogą być zwolnione z obowiązku przestrzeganiawyżej opisanych częstotliwości pobierania próbek.

29

POBIERANIE PRÓBEK


METODY POBIERANIA PRÓBEK

METODY NISZCZĄCE:- metoda z użyciem korkobora- metoda wycinania z użyciem szablonu

METODY NIENISZCZĄCE:- metoda mokrego i suchego tamponu- metoda z zastosowaniem gąbki- metoda z zastosowaniem tamponu z gazy

30

POBIERANIE PRÓBEK


MIEJSCA POBIERANIA PRÓBEK

Przykładowe etapy kontroli:

– po opuszczeniu urządzenia doczyszczającego tusze

(świnie)

– po wyjęciu tuszy z maszyny myjącej (świnie)

– po skórowaniu (oprawieniu) (bydło, gęsi, zwierzyna łowna

dzika z ferm i inna)

– po wytrzewieniu (patroszeniu)

– w chłodni co najmniej 12 h po uboju

31

POBIERANIE PRÓBEK



WYKRYWANIE DROBNOUSTROJÓW

CHOROBOTWÓRCZYCH

W celu wykrycia drobnoustrojów chorobotwórczych u

wszystkich gatunków zwierząt można uwzględnić

następujące miejsca:

– bezpośrednio przed chłodzeniem

– w chłodni, co najmniej 12 h po uboju.

32

POBIERANIE PRÓBEK



KONTROLA PROCESU

Najistotniejszym czynnikiem jest konsekwencja w

wyborze miejsca oraz czasu pobierania próbek.

Zaleca się pobieranie próbek z tak wielu tusz jak to jest

tylko możliwe kosztem liczby próbek pobieranych z

różnych miejsc jednej tuszy.

33

POBIERANIE PRÓBEK


34

POBIERANIE PRÓBEK



W określonej sytuacji w momencie pobierania próbek

zaleca się stosowanie za każdym razem takiej samej

metody, w celu zapewnienia porównywalności

otrzymanych wyników.

35

POBIERANIE PRÓBEK



METODY NISZCZĄCE

METODA Z UŻYCIEM KORKOBORA

36

POBIERANIE PRÓBEK


37

POBIERANIE PRÓBEK


38

POBIERANIE PRÓBEK


39

POBIERANIE PRÓBEK



METODY NISZCZĄCE

METODA WYCINANIA Z UŻYCIEM SZABLONU

Technika pozyskiwania próbek:

– używać sterylnych narzędzi lub przed użyciem wyczyścić i

wysterylizować je w sposób podany wcześniej

– z odpowiednich miejsc tuszy ograniczonych sterylnymi

szablonami pobrać próbki tkanki o grubości około 2 mm

używając sterylnych skalpeli i pęset

– odcięte próbki tkanki umieścić w oznakowanym, sterylnym,

plastikowym woreczku

40

POBIERANIE PRÓBEK



METODY NISZCZĄCE

METODA Z WYCINANIA Z UŻYCIEM SZABLONU

Czyszczenie i sterylizacja narzędzi:

– po każdym użyciu szablon, skalpel i pęsety należy poddawać

zabiegowi czyszczenia i sterylizacji: czyścić bibułą lub watą

zwilżoną 70% etanolem

– narzędzia zanurzyć w butelce z 70% etanolem, wyjąć i nadmiar

alkoholu usunąć przez jego podpalenie lub odparowanie

– narzędzia pozostawić do wystygnięcia

41

POBIERANIE PRÓBEK



METODY NIENISZCZĄCE

METODA MOKREGO I SUCHEGO WYMAZU

42

POBIERANIE PRÓBEK


43

POBIERANIE PRÓBEK


44

POBIERANIE PRÓBEK


45

POBIERANIE PRÓBEK


46

POBIERANIE PRÓBEK



METODY NIENISZCZĄCE

METODA Z UŻYCIEM GĄBKI

47

POBIERANIE PRÓBEK


48

POBIERANIE PRÓBEK


49

POBIERANIE PRÓBEK

Z POWIERZCHNI OBSZARÓW – PN-ISO 18593

PN-ISO 18593:2005

Mikrobiologia żywności i pasz.

Horyzontalne metody pobierania próbek z

powierzchni z użyciem płytek

kontaktowych i wymazów

50

POBIERANIE PRÓBEK


ODCZYNNIKI I WYPOSAŻENIE

Wyposażenie:

– płytka kontaktowa: plastikowa płytka o średnicy 65 mm

wypełniona w postaci menisku wypukłego określoną objętością

pożywki właściwej dla danego drobnoustroju badanego,

wykonana pod kątem pobierania próbek z powierzchni

51

POBIERANIE PRÓBEK



Wyposażenie:

– płytka/kasetka zanurzeniowa (Dipslide): płytki lub kasetki z

materiału syntetycznego, o wielkości od 7 do 10 cm2, pokryte z

jednej lub dwóch stron warstwą pożywki agarowej, właściwej

dla danego drobnoustroju objętego badaniem

52

POBIERANIE PRÓBEK



Wyposażenie:

– wymazówka: łatwo łamiąca się pałeczka z przędzą bawełnianą

lub materiałem syntetycznym (alginian, sztuczny jedwab)

umieszczona w probówce lub woreczku. Powinny być one

pakowane pojedynczo, sterylizowane oraz certyfikowane na

nieobecność substancji inhibitujących wzrost drobnoustrojów

53

POBIERANIE PRÓBEK



Wyposażenie:

– tkanina: zwilżony sterylny materiał nie zawierający substancji o

działaniu przeciwdrobnoustrojowym, pakowany pojedynczo w

sterylne torebki plastikowe, stosowany do pobierania próbek z

dużych powierzchni (≥ 100 cm2)

54

POBIERANIE PRÓBEK



Wyposażenie:

– gąbka: zwilżony sterylny kawałek gładkiej gąbki o kształcie

sześcianu, nie zawierający substancji o działaniu

przeciwdrobnoustrojowym, pakowany pojedynczo w sterylne

torebki plastikowe, stosowany do pobierania próbek z dużych

powierzchni (≥ 100 cm2)

55

POBIERANIE PRÓBEK

Z POWIERZCHNI OBSZARÓW – PN-A-82055-19

PN-A-82055-19:2000

Mięso i przetwory mięsne.

Badania mikrobiologiczne.

Oznaczanie zanieczyszczenia

mikrobiologicznego powierzchni urządzeń,

sprzętów, pomieszczeń oraz opakowań i

rąk pracowników

56

POBIERANIE PRÓBEK



POBIERANIE PRÓBEK METODĄ WYMAZÓW

Technika pobierania wymazów z drobnego sprzętu (bez

szablonu):

– wymaz pobrać poprzez stracie całej powierzchni stykającej się

z przetwarzaną żywnością za pomocą gąbki, tamponu lub

wymazówki

57

POBIERANIE PRÓBEK




Technika pobierania wymazów z trudno dostępnych miejsc

(bez szablonu):

– wewnętrzne części przewodów, zaworów i inne trudno

dostępne miejsca przecierać sięgając na głębokość 10 cm,

powierzchnię około 25 cm2 lub całą powierzchnię

– zaleca się pobrać próbki wymazówką

– po pobraniu próbki wymazówkę, tampon lub gąbkę umieścić w

pojemniku z 20 ml płynu do płukania

58

POBIERANIE PRÓBEK




Technika pobierania wymazów z rąk (bez szablonu):

– wymazy pobrać tamponem, wymazówką lub gąbką uprzednio

zwilżonymi płynem do płukania

– wycierać wewnętrzną powierzchnię obu dłoni, powierzchnię

między palcami oraz powierzchnię zewnętrznych części palców,

w tym miejsc wokół paznokci

– do pobrania wymazów stosować:

● Jeden wilgotny i jeden suchy tampon (wymazówkę) do każdej dłoni oraz

40 ml płynu do płukania

● Jedną gąbkę do obu dłoni, w tym jedną stronę gąbki do starcia jednej

dłoni, a drugą do drugiej i 20 ml płynu

59

POBIERANIE PRÓBEK




Technika pobierania wymazów z rąk (bez szablonu):

– po pobraniu wymazów cztery tampony lub odcięte końce

wymazówek włożyć do woreczka z 40 ml płynu do płukania, a

gąbkę do 20 ml płynu do płukania

60

POBIERANIE PRÓBEK



POBIERANIE PRÓBEK METODĄ ODCISKÓW AGAROWYCH

Technika pobierania próbek z użyciem płytek RODAC:

– zdjąć wieczko płytki

– przycisnąć z należytą siłą pożywkę agarową do badanej

powierzchni przez 10 s unikając obracania płytki

– płytkę zamknąć i odwrócić wieczkiem do dołu

– oczyścić miejsce pobrania próbki z ewentualnych resztek

pożywki agarowej

– można stosować specjalny aplikator do płytek

61

POBIERANIE PRÓBEK




menisk wypukły

62

POBIERANIE PRÓBEK




63

POBIERANIE PRÓBEK

Z POWIERZCHNI OBSZARÓW

64

POBIERANIE PRÓBEK

Z POWIERZCHNI OBSZARÓW

TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE PRÓBEK

DO BADAŃ

65

Pobrane próbki powinny być przetransportowane dolaboratorium tak szybko, jak to tylko możliwe, wwarunkach jak najbardziej zbliżonych do pierwotnychwarunków przechowywania próbek.

Podczas transportu próbek do laboratorium powinny byćzapewnione warunki:

minimalizujące zmiany w liczbie drobnoustrojów obecnychw próbce,

uniemożliwiające ich uszkodzenie lub rozlanie

Próbki, w tym również podzlecane są transportowane wchłodziarce samochodowej w następujących temperaturach:

• produkty trwałe: temperatura w zakresie od 0oC do 40ºC,

66

• produkty w opakowaniach uszkodzonych: od 0 do 4ºC,

• produkty świeże i chłodzone: od 0 do 4ºC,

• inne produkty nietrwałe w temperaturze: od 1ºC do 8ºC,

• produkty mrożone i głębokomrożone: poniżej -15ºC, najlepiejponiżej -18ºC, lub w temperaturze 2 ± 2oC, jeżeli próbkazostanie zbadana w ciągu 24h,

• próbki sanitarne oraz próbki wymazów, np. z tusz zgodnie znormą PN-ISO 17604:2005 i PN-ISO 18539:2005

• próbki wody (w tym również próbki lodu): od 2ºC do 8ºC

67

Dopuszcza się inne od wymienionych temperatury transportupróbek, jeżeli są one zgodne z zadeklarowanymi przezproducenta lub zleceniodawcę.

Dopuszcza się wahanie temperatur 2C do 2h. Próbkiprzechowuje się do momentu rozpoczęcia badań w warunkachzabezpieczających je przed zmianami cech mikrobiologicznych ifizykochemicznych, w warunkach uwzględniających charakterpróbki (chłodziarka, zamrażarka, temperatura pokojowa).

68

Szczególną uwagę należy zwrócić na temperaturę przechowywania i ostateczny termin badania następujących produktów:

o produkty trwałe: temperatura pokojowa (od 18ºC do 27ºC) i najwcześniej jakto jest możliwe, przed upływem terminu przydatności,

o produkty w opakowaniach uszkodzonych: od 0 do 4ºC i najszybciej jak to jestmożliwe, przed upływem 48 h,

o produkty świeże i chłodzone: od 0 do 4ºC i w ciągu 24h od przyjęcia próbkido badania, albo w sposób uzgodniony ze zleceniodawcą; jeżeli nie możnauniknąć dłuższego przechowywania, próbkę jak najszybciej zamrozić dotemperatury poniżej -18 °C i zaznaczyć to w sprawozdaniu z badań, ponieważw przypadku pewnych produktów zamrażanie próbki może zmienić składmikroflory;

69

o inne produkty nietrwałe: w temperaturze od 1ºC do 8ºC, wtym produkty łatwo psujące się w temperaturze 3ºC ± 2ºC inajszybciej jak to jest możliwe, przed upływem okresuprzydatności,

o produkty mrożone i głębokomrożone: poniżej -15ºC, najlepiejponiżej -18ºC, lub w temperaturze 2 ± 2oC maksymalnie przez24h od momentu pobrania próbki,

o próbki sanitarne oraz próbki wymazów, np. z tusz zgodnie znormą PN-ISO 17604:2005 i PN-ISO 18539:2005

o próbki wody (w tym również próbki lodu): od 2 do 8ºC, badanianależy rozpocząć najszybciej jak jest to możliwe, przedupływem 12 h od pobrania próbki.

70

Ocena przydatności próbki do badań

Osoba przyjmująca próbki do badań ocenia:

poprawność wypełnienia protokołu-zlecenia,

stan próbki i opakowanie,

oznakowanie,

ilość i masę/objętość próbki,

temperaturę podczas transportu i w momencie dostarczenia jejdo laboratorium

temperaturę otoczenia lub temperaturę próbki w miejscu jejpobierania lub odbierania (jeśli była konieczność jej zmierzeniaze względu na stwierdzoną przez próbkobiorcę niezgodność)

71

W przypadku negatywnej oceny jednego z kryteriów osobaodbierająca próbki zapisuje wszelkie nieprawidłowości orazinformuje Kierownika Laboratorium, który podejmuje decyzję odalszym postępowaniu.

Próbkobiorca w momencie pobierania próbek, jeżeli jest towskazane, wykonuje dodatkowe ustalenia, które mogą miećwpływ na określenie jakości próbki.

72

PRZYKAŁDY PRÓBNIKÓW

DO POBORU PRÓBEK

73

74

POBIERANIE PRÓBEK POWIETRZA DO BADAŃ

75

METODY POBIERANIA

METODA SEDYMENTACYJNA

METODA ZDERZENIOWA

METODA FILTRACYJNA

76

METODA SEDYMENTACYJNA

• grawitacyjne osiadanie bioaerozolu na szlakach Petriego z pożywką• przyjmuje się, że w czasie 5 min ekspozycji na płytce o pow. 100 cm2 osiada tyledrobnoustrojów ile znajduje się w 10 dm3 powietrza• brak precyzyjnego określenia objętości pobranego do badania powietrza• ruch powietrza ma ogromny wpływ na wyniki• przydatna do badania powietrza w pomieszczeniach o wysokim zapyleniu• tania

METODA ZDERZENIOWA

• zderzanie strumienia zasysanego przez próbnik z powierzchnią zestalonejpowierzchni pożywki w głowicy próbnika• dokładnie znana objętość pobranego do badania powietrza

METODA FILTRACYJNA• przepuszczanie powietrza przez jałowy filtr membranowy a następnieumieszczanie go na pożywce celem inkubacji• najdokładniejsza• możliwość badania różnych grup drobnoustrojów

77

Documents

POBIERANIE PRÓBEK DO BADAŃ probek PIB 2018...Z TUSZ ZWIERZĄT RZEŹNYCH –PN-ISO 17604 Częstotliwość pobierania próbek tusz, mięsa mielonego, surowych wyrobów mięsnych, mięsa