PODSTAWY PRAWA – OWI ORAZ ETYKA ZAWODOWA

SYSTEM PRAWA W RP

1. System civil law i common law.2. Gałęzie prawa w RP (prawo cywilne, prawo

rodzinne, prawo konstytucyjne, prawo gospodarcze, prawo finansowe, prawo administracyjne, prawo proceduralne)

ŹRÓDŁA PRAWA W RP• Art. 87 Konstytucji1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: • Konstytucja• ustawy, • ratyfikowane umowy międzynarodowe • rozporządzenia.2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.

ROZPORZĄDZENIA

• Rozporządzenia nie są aktami pochodzącymi od parlamentu.• Prawo ich wydawania posiada Prezydent, Rada Ministrów, Prezes

Rady Ministrów i ministrowie.• Są to jednocześnie akty prawne o charakterze wykonawczym,

wydawane na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie (każdaustawa jeśli przewiduje konieczność wydania do niej aktówwykonawczych wskazuje organ, który zobowiązany jest go wydać iprzedmiot regulacji, czego ma on dotyczyć), bez któregorozporządzenie nie może być wydane. Organ wymieniony w ustawiejako upoważniony do wydania rozporządzenia nie może prawa tegoprzekazać innemu organowi (np. Rada Ministrów - ministrowi), czylisubdelegacja tych uprawnień nie jest dopuszczalna.

Przykład delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia

Art. 97 § 4 kodeksu pracy; Minister Pracy iPolityki Socjalnej określi, w drodzerozporządzenia, szczegółową treść świadectwapracy oraz sposób i tryb jego wydawania iprostowania.

Dz.U.96.60.282pokaż informacje o zmianach (3)

2011-12-07 zm.Dz.U.2011.251.150

§ 1

ROZPORZĄDZENIEMINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 15 maja 1996 r.

w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania.(Dz. U. z dnia 30 maja 1996 r.)

Na podstawie art. 97 § 4 Kodeksu pracy zarządza się, co następuje:

komentarze

§ 1. 1. W świadectwie pracy, oprócz informacji określonych w art. 97 § 2 Kodeksu pracy, zamieszcza się informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego, dotyczące:1) wymiaru czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy,

1a) (1) podstawy prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy,

2) (2) urlopu wypoczynkowego wykorzystanego przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy,

3) (3) wykorzystania dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy,

4) należności ze stosunku pracy uznanych i nie zaspokojonych przez pracodawcę do dnia ustania tego stosunku, z powodu braku środków finansowych,

5) okresu korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawy prawnej jego udzielenia,

6) wykorzystanego urlopu wychowawczego,

7) (4) liczby dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy, w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy,

8) wykorzystania w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 188 Kodeksu pracy,

9) okresu, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art. 361 § 1 Kodeksu pracy,

10) okresu odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych,

11) okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,

12) okresów nieskładkowych, przypadających w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględnianych przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty,

13) danych, które są zamieszczane na żądanie pracownika.

2. Wzór świadectwa pracy zawiera załącznik do rozporządzenia.

ROZPORZĄDZENIE

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 15 maja 1996 r.w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz

sposobu i trybu jego wydawania i prostowania.

(Dz. U. z dnia 30 maja 1996 r.)Na podstawie art. 97 § 4 Kodeksu pracy zarządza się, conastępuje:§ 1. 1. W świadectwie pracy, oprócz informacjiokreślonych w art. 97 § 2 Kodeksu pracy, zamieszcza sięinformacje niezbędne do ustalenia uprawnień zestosunku pracy i uprawnień z ubezpieczeniaspołecznego, dotyczące: […]

AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO

• źródła powszechnie obowiązującego prawaRzeczypospolitej, ale tylko na obszarze działaniaorganu, który dany akt prawny ustanowił. Mają onezatem moc obowiązującą wobec wszystkich osóbzamieszkujących daną jednostkę terytorialną.

• W grupie tej mieszczą się akty prawne wydawane bądźto przez organy samorządu terytorialnego, bądź przezterenowe organy administracji rządowej. Organy tedysponują prawem ustanawiania aktów prawamiejscowego, działając w tym zakresie na podstawie iw granicach uprawnień przyznanych im w ustawie.

• Np. Uchwały rady gminy, uchwały rady powiatu

TRÓJPODZIAŁ WŁADZY art. 10

Konstytucji

1. Władza ustawodawcza (Parlament) - USTAWY

2. Władza wykonawcza (Rada Ministrów,

Ministrowie, Prezydent) – ROZPORZADZENIA

3. Władza sądownicza; sądy i trybunały

(orzeczenia: wyrok, postanowienia).

TWORZENIE PRAWA

1. Inicjatywa ustawodawcza jako prawookreślonego w Konstytucji podmiotu dozgłoszenia projektu ustawy, z tym skutkiem, żewinien on stać się przedmiotem prac Sejmu.

2. Art. 118 Konstytucji

- posłowie – regulamin Sejmu

- Senat

- Prezydent

- Rada Ministrów

- obywatele, grupa co najmniej 100 tys.obywateli mających czynne prawo wyborcze

• Sejm rozpatruje projekt ustawy w 3 czytaniach• Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosóww obecności co najmniej połowy ustawowejliczby posłów (quorum), chyba że Konstytucjaprzewiduje inną większość.

• Marszałek Sejmu przekazuje uchwaloną ustawęSenatowi

• Senat: 30 dni;– przyjmuje bez zmian– uchwala poprawki– uchwala odrzucenie w całości– może nie podjąć żadnych działań

• Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albopoprawkę zaproponowaną w uchwale Senatuuważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzucijej bezwzględną większością głosów wobecności co najmniej połowy ustawowejliczby posłów.

• Marszałek Sejmu przekazuje ustawę dopodpisu Prezydentowi

• Prezydent (art. 122 Konstytucji):- Podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia

przedstawienia jej przez Marszałka Sejmu- Przed podpisaniem może wystąpić z pytaniem do

TK- Odpowiedź TK wiążąca- Jeżeli nie wystąpi z pytaniem do TK może zgłosić

veto.- Sejm odrzuca veto Prezydenta większością 3/5

głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

BUDOWA TEKSTU PRAWNEGO

Księgi

Tytuły

Działy

Rozdziały

Artykuły (art.)

Paragrafy (§)

Punkty 1)

Ustępy (ust.)

Litery a), b)

Tiret „-”

PRZYKŁADY BUDOWY TEKSTU PRAWNEGO

Kodeks PracyArt. 251. § 1. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jestrównoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czasnieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę naczas określony na następujące po sobie okresy, o ile przerwa międzyrozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nieprzekroczyła 1 miesiąca.§ 2. Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o pracę na czasokreślony dłuższego okresu wykonywania pracy na podstawie tej umowyuważa się za zawarcie, od dnia następującego po jej rozwiązaniu, kolejnejumowy o pracę na czas określony w rozumieniu § 1.§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy umów o pracę na czas określony zawartych:

1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jegousprawiedliwionej nieobecności w pracy,

2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lubsezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.

PRZYKŁAD

Ustawa o własności lokaliArt. 3a. 1. Przy oddawaniu w użytkowanie wieczyste ułamkowej części gruntu, jako

prawa związanego z odrębną własnością lokali, stosuje się następujące zasady:1) nie oddaje się gruntu we współużytkowanie wieczyste, jeżeli stanowi on przedmiot

współwłasności związanej z własnością uprzednio wyodrębnionych lokali,2) nie sprzedaje się udziału we współwłasności gruntu, jeżeli grunt ten stanowi

przedmiot współużytkowania wieczystego związanego z własnością uprzedniowyodrębnionych lokali,

3) ustala się jeden termin trwania prawa użytkowania wieczystego w odniesieniu dowszystkich udziałów we współużytkowaniu wieczystym, niezależnie od datywyodrębnienia lokalu, z którym jest związany udział w tym prawie.

2. Jeżeli przy ustanowieniu odrębnej własności lokali ustanowiono różne terminytrwania prawa współużytkowania wieczystego przynależnej do tych lokali działkibudowlanej, właściciele wyodrębnionych lokali mogą żądać zmiany terminów przezprzyjęcie jednego terminu dla wszystkich udziałów we współużytkowaniuwieczystym tej działki. Z żądaniem takim może wystąpić także właściwy organ.Termin ten ustanawia się stosownie do najdalszego terminu ustalonego dlapozostałych udziałów.

PODMIOTY PRAWAOgólnie podmioty, które są stronami stosunku prawnego

(stosunek prawny: swego rodzaju stosunek społeczny,który jest uregulowany przez prawo i którego stronamisą podmioty prawa) możemy podzieli na 2 kategorie:

• osoby fizyczne – jednostki ludzkie, które możnascharakteryzować za pomocą 2 określeń: zdolnościprawnej i zdolności do czynności prawnych.

• osoby prawne – jednostki organizacyjne, którymprzepisy prawnej przyznają zdolność prawną. Mogązatem nabywać prawa i obowiązki we własnymimieniu, niezależnie od osób fizycznych wchodzących wich skład.

OSOBY PRAWNE

- posiadają odrębny majątek, którym odpowiadają za swoje

zobowiązania,

- nie mogą być podmiotem obowiązków i praw, które są specyficzne

dla osób fizycznych np. zawarcie małżeństwa.

- realizują swą zdolność prawną za pomocą organów, które składają się

z osoby bądź osób.

Możemy wyróżnić następujące kategorie osób prawnych:

• Skarb Państwa,

• państwowe osoby prawne np. państwowe przedsiębiorstwa, szkoły

wyższe, banki, instytucje badawcze,

• Inne osoby prawne; grupa ta jest bardzo zróżnicowana np. jednostki

samorządu terytorialnego, spółki handlowe, fundacje, partie

polityczne, stowarzyszenia.

Czynność prawnaW aktach prawnych nie znajdziemy definicji pojęcia „czynność prawna”.Powszechnie przyjmuje się, że czynności prawne należą do kategorii zdarzeńprawnych, a więc faktów (wydarzeń), z którymi normy obowiązującego prawawiążą określone konsekwencje (skutki) prawne.Zdarzenia cywilnoprawne dzieli się w nauce prawa na zdarzenia w ścisłymtego słowa znaczeniu (wydarzenia niezależne od woli ludzkiej, wynikająceczęsto z działania przyrody) oraz zachowania (wydarzenia zależne od woliludzkiej). Wśród tych ostatnich doktryna wyróżnia czynności zmierzające dowywołania skutków prawnych (przede wszystkim właśnie czynności prawne,a ponadto orzeczenia sądowe i akty administracyjne) oraz inne czyny.Za czynność prawną uznaje się takie zdarzenie prawne, które polega naświadomym zachowaniu się osoby fizycznej (organu osoby prawnej), wktórym przejawia się dążenie do osiągnięcia określonych skutkówcywilnoprawnych.

RODZAJE CZYNNOŚCI PRAWNYCH

Możemy wyróżnić następujące rodzaje czynności prawnych:1) jednostronne, które dochodzą do skutku poprzez złożenie oświadczenia woli tylko jednej strony (np.pełnomocnictwo, wypowiedzenie umowy); dwustronne (zdecydowana większość umów ma taki charakter) lubwielostronne (np. umowa spółki - art. 860 k.c., umowa konsorcjum bankowego - art. 73 pr. bank. itp.), któredochodzą do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch lub więcej stron oraz uchwały;2) konsensualne, których skuteczność zależy wyłącznie od złożenia oświadczenia woli (np. umowa najmu,umowa pożyczki) oraz realne, do dokonania których oprócz oświadczenia woli konieczne jest działaniepowodujące zmianę faktycznego władztwa nad rzeczą lub innymi przedmiotami materialnymi (np. umowaprzechowania, umowa użyczenia, zadatek);3) zobowiązujące, które polegają na zobowiązaniu się jednej strony (dłużnika) do świadczenia, tzn. dookreślonego działania lub zaniechania na rzecz wierzyciela (w ramach tej grupy wyróżnia się czynnościjednostronnie zobowiązujące, które tylko jedną stronę zobowiązują do spełnienia określonego świadczenia, adrugą uprawniają do otrzymania świadczenia, oraz dwustronnie zobowiązujące, gdy z czynności prawnejwynikają odpowiednie zobowiązania dla obu stron), oraz rozporządzające, które polegają na przeniesieniu,obciążeniu, ograniczeniu lub zniesieniu prawa podmiotowego; w ramach tego podziału wyróżnia się ponadtoczynności zobowiązująco-rozporządzające, które wywołują podwójny skutek - zarówno zobowiązujący, jak irozporządzający (np. umowa sprzedaży, umowa zamiany);4) kauzalne (przyczynowe) - czynności przysparzające, których ważność uzależniona jest od istnieniaprawidłowej przyczyny (kauzy, causae), oraz abstrakcyjne (oderwane), które wywołują skutki przysparzające,chociażby nie istniała prawidłowa przyczyna (causa) stanowiąca podstawę prawną ich dokonania;

C.D.5) odpłatne, na podstawie których obie strony czynności prawnej dwustronniezobowiązującej mają uzyskać pewną korzyść majątkową, oraz nieodpłatne;6) przysparzające, które powodują u innej osoby zmianę majątkową, polegającą natym, że ta osoba nabywa prawo podmiotowe albo zostaje zwolniona z obowiązku lubciężarów ograniczających jej prawo podmiotowe;7) upoważniające, które wyznaczają innym podmiotom kompetencje do dokonaniaczynności konwencjonalnych ze skutkiem dla osoby udzielającej upoważnienia (np.pełnomocnictwo, przekaz);8) powiernicze (fiducjarne), których istota polega na przeniesieniu przezpowierzającego na powiernika jakiegoś prawa, wskutek czego powiernik możekorzystać z tego prawa względem osób trzecich, w zakresie wskazanym treścią umowypowierniczej, z jednoczesnym zobowiązaniem powiernika wobec powierzającego (wstosunku wewnętrznym), że będzie on z powierzonego prawa korzystał tylko wzakresie uzasadnionym treścią umowy powierniczej, w szczególności, że powierzoneprawo w określonej sytuacji powróci do powierzającego (np. przewłaszczenie nazabezpieczenie, powierniczy rachunek bankowy);9) na wypadek śmierci (mortis causa), które wywołują skutki prawne z chwilą śmierciosoby, która tej czynności dokonała (np. testament, umowa o zrzeczenie siędziedziczenia), orazmiędzy żyjącymi (inter vivos).

Zdolność prawna a zdolność do czynności prawnych

• Zdolność prawna; jest to zdolność do byciapodmiotem praw i obowiązków. Nabywa się jąz chwila urodzenia i traci z momentem śmierci.Zdolność prawną posiada także dzieckopoczęte (ale prawa i obowiązki nabywa podwarunkiem, że urodzi się żywe). Art. 8 kc.

• Zdolność do czynności prawnych to zdolnośćdo nabywania praw i obowiązków zapośrednictwem własnych działań.

Zakres zdolności do czynności prawnych

zależy od

Wieku Ubezwłasnowolnienia

Wiek a zdolność do czynności prawnych

Brak zdolności do czynności prawnych – do ukończenia 13 roku życia

Ograniczona zdolność do czynności prawnych –po ukończeniu 13 roku życia

Pełna zdolność do czynności prawnych – po ukończeniu 18 roku życia

Ubezwłasnowolnienie a zdolność do czynności prawnych

Brak zdolności do czynności prawnych - dot. osóbubezwłasnowolnionych całkowicie.

Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może byćubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek chorobypsychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzajuzaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lubnarkomanii, nie jest w stanie kierować swympostępowaniem.Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia sięopiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władząrodzicielską

Ograniczona zdolność do czynności prawnych - dot.osób ubezwłasnowolnionych częściowo.

może być ubezwłasnowolniona częściowo z osobapełnoletnia powodu:choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowegoalbo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, wszczególności pijaństwa lub narkomanii,jeżeli stan tej osoby nie uzasadniaubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebnajest pomoc do prowadzenia jej spraw.Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowoustanawia się kuratelę.

Skutki braku zdolności do czynności prawnych

ZASADACzynność prawna dokonana przez osobę, która nie mazdolności do czynności prawnych, jest nieważna.

WYJĄTEKJednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnychzawarła umowę należącą do umów powszechniezawieranych w drobnych bieżących sprawach życiacodziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jejwykonania, chyba że pociąga za sobą rażącepokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.

Skutki czynności prawnej dokonanej przez osobą z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych,do ważności czynności prawnej, przez którą osobaograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciągazobowiązanie lub rozporządza swoim prawem,potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.Ważność umowy, która została zawarta przez osobęograniczoną w zdolności do czynności prawnych bezwymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależyod potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnychmoże sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnejzdolności do czynności prawnych.

Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.

DOBRA OSOBISTEDobra osobiste człowieka, jak w szczególnościzdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia,nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnicakorespondencji, nietykalność mieszkania,twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza iracjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawacywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej winnych przepisach.

OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH

Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem,może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest onobezprawne.

W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba,która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych dousunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenieodpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.Można również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłatyodpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzonaszkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia nazasadach ogólnych.

OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ

„WŁASNOŚĆ INTELEKTUALNA”dobra niematerialne

• pojęcie o charakterze powszechnym

• konwencje międzynarodowe

• Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO)

• nawiązuje do pojęcia „własności rzeczy” –bezwzględne prawa podmiotowe

ŹRÓDŁA PRAWAOCHRONY WŁASNOŚCI

INTELEKTUALNEJ

• krajowe• międzynarodowe

W ramach własności intelektualnej pozaprawami autorskimi chronione są również:

• bazy danych • wynalazki, wzory użytkowe, wzory

przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne i topografie układów scalonych

• odmiany roślin

ŹRÓDŁA PRAWA OWI - KRAJOWE

• ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz. U. z 2000 r., Nr 80, poz. 904)

• ustawa prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000 r.

• ustawa o ochronie baz danych z dnia 27 lipca 2011 r.

• ustawa o ochronie prawnej odmian roślin z dnia 26 czerwca 2003 r.

• orzecznictwo sądów powszechnych (sądy okręgowe i apelacyjne) i Sądu Najwyższego (SN)

• orzecznictwo sądów administracyjnych (wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny)

ŹRÓDŁA PRAWA OWI MIĘDZYNARODOWEGO

• Konwencja berneńska z 9 września 1886 roku o ochronie dzieł literackich i artystycznych

• Powszechna konwencja o prawie autorskim –1952 r., Polskę obowiązuje paryska redakcja Konwencji z 1971 roku

PRAWA AUTORSKIE I PRAWA POKREWNE JAKO FRAGMENT SYSTEMU PRAWA

• Samodzielna dziedzina prawa stanowiąca zamkniętą całość

• Konieczność odwołania się do innych działów legislacji takich jak:

- prawo cywilne

- prawo karne

- prawo administracyjne

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A

PRAWO CYWILNE

1. Pojęcie praw podmiotowych bezwzględnych i względnych2. Prawa podmiotowe bezwzględne; podmioty które korzystają z praw

podmiotowych bezwzględnych posiadają niejako monopol korzystania zestanowiących ich przedmiot dóbr, jak również w zakresie rozporządzanianimi.

• monopol korzystania i rozporządzania można ograniczyć jedynie napodstawie woli (swobodna decyzja) albo ustawy

• ochrona przed naruszeniami• różnica: prawa autorskie są prawami na dobrach niematerialnych (brak

materialnego substratu)• prawa autorskie są najbardziej konstrukcyjnie zbliżone do praw

rzeczowych (prawo własności) – tytuł I księgi II KC; stąd określenie prawaautorskich i praw pokrewnych prawami własności intelektualnej.

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ A

PRAWO CYWILNE c.d.

3. Obrót prawami autorskimi - zasady kontraktowania(rozdział V Ustawy) należy interpretować w ścisłymzwiązku z księgą III KC – zobowiązania

4. Subsydiarna rola KC w stosunku do Ustawy (wprzypadku gdy określone dobro nie może zostaćzakwalifikowane jako przedmiot prawa autorskiegoalbo ochrona okaże się nieskuteczna, osoba którejinteres został naruszony może odwoływać się doogólnie unormowanych zasad odpowiedzialności (art.23-24 KC)

PRAWO WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJA PRAWO KARNE

• Kodeks karny i kodeks postępowania karnego• W Ustawie odrębny rozdział został poświęcony

karnoprawnej ochronie praw autorskich:- potrzeba zaostrzenia odpowiedzialności zanaruszenie praw autorskich (nacisk napiractwo komputerowe i fonograficzne)

PRAWO AUTORSKIE A

PRAWO ADMINISTRACYJNE

• kontekst ten słabiej widoczny niż ma to miejsce wprzypadku prawa cywilnego i karnego

• brak wyodrębnienia zagadnień administracyjnoprawnych w formie np. osobnego rozdziału ustawy

• całkowicie poza ustawą kwestie dot. np.opodatkowania praw autorskich

PLAGIAT

- szczególne znaczenie w sferze ochrony prawa autorskiego- pojęcie to nie występuje w ustawie- powszechnie przyjmuje się następującą definicję plagiatu:- przywłaszczenie sobie autorstwa cudzego dzieła poprzezrozpowszechnianie go pod własnym nazwiskiem (bez zmianlub ze zmianami)

- stwierdza się go przy istnieniu winy umyślnej lubnieumyślnej, a także przy jej braku po stronie naruszającego(zawinienie ma znaczenie dla odpowiedzialności karnej orazprzy formułowaniu ocen etycznych)

PLAGIAT

• Jawny ( wykorzystanie w dziele elementów twórczy z innego dzieła)

• Ukryty (brak wkładu własnego)

Zasada: oznaczenie autorstwa i źródła cytatu

OCHRONA PRZED PLAGIATAMI

• Ustawa z dnia 27 lipca 2005 roku prawo o szkolnictwie wyższym

• Obejmuje również sytuacje, w których przywłaszczone zostało ustalenie naukowe

• Podstawa do unieważnienia tytułu naukowego, tytułu zawodowego lub stopnianaukowego.

• Możliwość wszczęcia postępowania dyscyplinarnego względem studenta

• W stosunku do studentów: art. 214 ustawy pr. o szkolnictwie wyższym; w raziepodejrzenia popełnienia czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwaistotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu, rektor niezwłoczniepoleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. Jeżeli zebrany w tokupostępowania materiał potwierdza popełnienie tego czynu, rektor wstrzymujepostępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przezkomisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa dowłaściwych organów ścigania.

• Zgodnie z art. 193 ustawy; organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważnośćpostępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącejpodstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisałasobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lubustalenia naukowego.

•

PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO

üart. 1 ust. 1 UstawyüPrzedmiotem prawa autorskiego jest każdy

przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

üprzedmiotem prawa autorskiego jest utwór

Warunki jakie powinien spełnić (łącznie) utwór autorski:

Ø stanowi rezultat pracy człowiekaØ stanowi przejaw działalności twórczej (oryginalność)Ø posiada indywidualny charakter (indywidualność)

przejaw – uzewnętrzniony rezultat działania

działalność twórcza – rezultat działalności o charakterzekreacyjnym (oryginalność utworu)

oryginalność + indywidualność = twórczość

Przesłanka twórczości: dobór, układ lub uporządkowanieskładników utworu.

Dla uznania danego dzieła za utwór chroniony prawem autorskim,nie mają znaczenia:1.okoliczności dotyczące twórcy (wiek, zdolność do czynnościprawnych, wykształcenie, przynależność do stowarzyszeńtwórców)

2.zamiar stworzenia utworu czy poddania rezultatu swej pracyautorskoprawnej ochronie,

3.przeznaczenie utworu (cel naukowy, estetyczny, praktyczny)

4.sprzeczność powstania lub rozpowszechniania utworu zprawem)

5.wartość utworu