Upload
lykien
View
217
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
N I N I E J S Z A P R E Z E N T A C J A Z A W I E R A T R E Ś C I P O C H O D Z Ą C E Z N A S T Ę P U J Ą C Y C H Ź R Ó D E Ł
1 ) I . S O B A Ń S K A ( R E D . ) , R A C H U N E K K O S Z T Ó W . P O D E J Ś C I E O P E R A C Y J N E I S T R A T E G I C Z N E , C . H . B E C K , W A R S Z A W A 2 0 0 9
2 ) J . M A T U S Z E W I C Z , R A C H U N E K K O S Z T Ó W , F I N A N S - S E R V I S , W A R S Z A W A 2 0 0 9
3 ) D . M A C I E J O W S K A , K O S Z T Y I I C H R A C H U N E K . K O M P E D I U M W I E D Z Y , W Y D A W N I C T W O N A U K O W E W Z U W , W A R S Z A W A 2 0 0 7
4 ) G . Ś W I D E R S K A ( R E D . ) , R A C H U N K O W O Ś Ć Z A R Z Ą D C Z A I R A C H U N E K K O S Z T Ó W , D I F I N , W A R S Z A W A 2 0 0 3
5 ) W . D U C Z M A L , E W I D E N C J A K O S Z T Ó W D L A P O T R Z E B R A C H U N K O W O Ś C I Z A R Z Ą D C Z E J , H T T P : / / W W W . P K O . W S Z I A . O P O L E . P L / M A T E R I A L Y _ Z _ P U B L I K A CJ I / D U C Z M A L _ W O J C I E C H _ R A C H U N K O W O S C _ Z A R Z A D C Z A . P D F
Pojęcie kosztu, klasyfikacja kosztów według różnych
kryteriów
Koszty
monetarnie wyrażone zużycie dóbr oraz środki finansowe zaangażowane w wytwarzanie nowych dóbr i realizację celu rzeczowego przedsiębiorstwa
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 98
Koszty według ustawy o rachunkowości
uprawdopodobnione zmniejszenie korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie:
a) zmniejszenia wartości aktywów
b) zwiększenie wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego
Wydatki
zmiana struktury aktywów w korespondencji z pasywami
zmniejszenie stanu środków pieniężnych bez względu na cel poniesienia
Koszty mogą pojawiać się:
przed wydatkiem,
po poniesionym wydatku,
równocześnie z wydatkiem.
Koszty a wydatki
wydatki niebędące kosztami:
- spłata kredytu
- VAT podlegający rozliczeniu z budżetem
- większość strat nadzwyczajnych
- podatek dochodowy
Każdy koszt zawsze jest związany z wydatkiem!
Klasyfikacja kosztów
Po co klasyfikować koszty?
- znajomość poszczególnych składników kosztów (struktury)
- zbadanie wpływu różnych przyczyn na poziom kosztów
- znajomość powiązań i proporcji w rachunku kosztów
Kryteria klasyfikacji
według:
zasobów (układ rodzajowy)
produktów finalnych
miejsc powstawania kosztów (układ funkcjonalny)
stopnia reagowania na rozmiary produkcji
faz cyklu życia produktu
procesów łańcucha wartości
stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne,
Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009
Układ rodzajowy
koszty całkowite klasyfikowane według rodzajów zasobów – koszty proste
wykazuje rodzaje kosztów bez względu na cel ich poniesienia
obejmuje wszystkie koszty poniesione w danym okresie (bez względu na okres, którego dotyczą)
amortyzacja zużycie materiałów i energii usługi obce podatki i opłaty wynagrodzenia ubezpieczenie społeczne i inne świadczenia pozostałe koszty
Podaj rodzaj kosztu
ubezpieczenie majątku organizacji
prowizja za czynności bankowe
materiały do produkcji
podatek akcyzowy od sprzedaży wyrobów akcyzowych
transport zakupionych materiałów
koszt delegacji kierownika działu produkcji
koszt spotów reklamowych
usługi księgowe (outsourcing)
Układ rodzajowy
ograniczona przydatność dla potrzeb zarządzania jednostką szczególnie przy jej zróżnicowanej działalności
przydatność w sprawozdawczości finansowej – sumowanie wielkości uzyskiwanych na podstawie jednorodnych i obiektywnych kryteriów, porównywalność danych dla różnych przedsiębiorstw
znajomość kosztów według rodzajów wymagana ustawą o rachunkowości
Rachunek kosztów rodzajowych
umożliwia porównania strumieni kosztów i przychodów w danym okresie oraz sporządzenie rachunku wyników (na podstawie kosztów całkowitych okresu) w wariancie porównawczym
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne,
Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 120
Układ funkcjonalny
konta zespołu 5 – ewidencja i rozliczanie kosztów według poszczególnych rodzajów działalności
- podstawowa
- pomocnicza
- bytowa
- ogólnego zarządu
w ich ramach według MPK oraz kosztów nośników
Układ funkcjonalny kosztów – koszty na 5
uwzględnia koszty poniesione i dotyczące danego okresu
ujmuje koszty złożone
koszty produkcji podstawowej
koszty produkcji pomocniczej
koszty wydziałowe
koszty zarządu
koszty zakupu
koszty sprzedaży
w ich ramach wyróżnia się MPK
W. Duczmal, Ewidencja kosztów dla potrzeb rachunkowości zarządczej,
http://www.pko.wszia.opole.pl/materialy_z_publikacji/Duczmal_Wojciech_rachunkowosc_zarzadcza.pdf
Podaj rodzaj kosztu (bezpośrednio produkcyjne,
pośrednio produkcyjne i zarządu)
wynagrodzenie kierownika zmiany
pośrednio produkcyjne
wynagrodzenie księgowej
zarządu
rachunek za telefon
zarządu
oświetlenie hali produkcyjnej
pośrednio produkcyjne
drożdże do produkcji chleba w piekarni
bezpośrednio produkcyjne
Podaj rodzaj kosztu (bezpośrednio produkcyjne,
pośrednio produkcyjne i zarządu)
energia urządzeń produkcyjnych
pośrednio produkcyjne
naprawa wózka widłowego
pośrednio produkcyjne
Po co nam układ funkcjonalny?
w jednostkach gospodarczych wykonujących zróżnicowaną działalność – potrzebna znajomość kosztów ponoszonych na jej różne typy i rodzaje
potrzeba znajomości kosztów odmian wyrobów/usług
każda z działalności może być prowadzona w różnych miejscach – ośrodkach odpowiedzialności (MPK) - potrzebna znajomość kosztów MPK
wyodrębnienie kosztów różnych rodzajów działalności umożliwia policzenie ich rentowności
W. Duczmal, Ewidencja kosztów dla potrzeb rachunkowości zarządczej,
http://www.pko.wszia.opole.pl/materialy_z_publikacji/Duczmal_Wojciech_rachunkowosc_zarzadcza.pdf
Koszty według miejsc powstawania (centrów, stanowisk)
cel:
zwiększenie odpowiedzialności za wysokość kosztów, usprawnienie kontroli i planowania kosztów
Kryteria wydzielania miejsc powstawania kosztów
orientacja na obiekty – ze względu na obiekt, na którym będą skupione działania (jednostka organizacyjna, stanowisko itp.)
orientacja funkcjonalna – ze względu na określoną funkcję przedsiębiorstwa (produkcja, zaopatrzenie, sprzedaż), o której decyduje zbiór działań i określony majątek
MPK – ośrodki odpowiedzialności
zróżnicowane ze względu na:
- rodzaj przedsiębiorstwa: produkcyjne, handlowe, usługowe
- wielkość przedsiębiorstwa
- stopień decentralizacji
- potrzeby informacyjne
Układ kalkulacyjny kosztów
koszty klasyfikowane według celu poniesienia
a) układ według nośników – koszty bezpośrednie odnosi się wprost na zlecenie, asortyment lub fazę kont: produkcja podstawowa i produkcja pomocnicza
b) układ według MPK – koszty pośrednie ewidencjuje się z uwzględnieniem struktury organizacyjnej
- koszty zakupu
- koszty wydziałowe
- koszty ogólnozakładowe
- koszty sprzedaży
W. Duczmal, Ewidencja kosztów dla potrzeb rachunkowości zarządczej,
http://www.pko.wszia.opole.pl/materialy_z_publikacji/Duczmal_Wojciech_rachunkowosc_zarzadcza.pdf
Układ kalkulacyjny: Koszty pośrednie i bezpośrednie
koszty bezpośrednie – poniesione w wyniku zużycia zasobów związanego z wytwarzaniem konkretnych wyrobów, udokumentowane dowodami źródłowymi i dające się unormować
koszty pośrednie – nie mogą być na podstawie dokumentów źródłowych odniesione na poszczególne przedmioty kalkulacji, nie łączą się bezpośrednio z wytwarzaniem konkretnego produktu/usługi ale z wieloma lub wynikają z funkcjonowania organizacji jako całości
Koszty w układzie kalkulacyjnym
koszty bezpośrednie
koszty wydziałowe
(pośrednio produkcyjne)
koszty zarządu
koszty sprzedaży
Techniczny Koszt Wytworzenia
Fabryczny Koszt Wytworzenia
Pełen Koszt Własny
Koszty według reagowania na rozmiary produkcji
cel: odzwierciedlenie w poziomie kosztów zmian w produkcji w krótkim okresie
związki między poziomem kosztów okresu a rozmiarami produkcji – podstawa efektywnego zarządzania szczególnie w przy niepełnym wykorzystaniu mocy produkcyjnych
koszty całkowite i koszty jednostkowe
koszty stałe i koszty zmienne
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 103-109
Koszty stałe
nie zależą od rozmiarów produkcji
koszt jednostkowy wraz ze wzrostem produkcji…
maleje
koszty skokowo-stałe – koszty relatywnie stałe
I. Sobańska, Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck,
Warszawa 2009, s. 103-109
Koszty zmienne
zmieniają się wraz ze zmianą produkcji
koszty progresywne – rosną szybciej niż proporcjonalnie względem wzrostu produkcji (np. płace w nadgodzinach)
koszty degresywne – wzrastają mniej niż proporcjonalnie względem rozmiarów produkcji
koszty regresywne – obniżają się wraz ze wzrostem produkcji
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 103-109
Koszty stałe vs koszty zmienne
koszty zmienne są wynikiem podejmowania decyzji krótkookresowych
koszty stałe są wynikiem podejmowania decyzji długookresowych, inwestycyjnych
struktura kosztów w której wyodrębnia się koszty stałe i zmienne jest charakterystyczna dla systemu rachunku kosztów zmiennych
zadanie
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 103-109
Koszty według faz cyklu życia produktu
cel: kompleksowe ujęcie kosztów produktu w czasie
podział kosztów na ponoszone u producenta produktu i u klienta
przydatne dla firm ceniących sobie zadowolenie klienta z produktu – wzrost wartości dla klienta
istotne w koncepcjach zarządzania jakością
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 113
Koszty faz
projektowania - ponoszone na prace badawcze, projektowe, laboratoryjne, przygotowanie prototypu, przeprowadzenie serii próbnych, testy itd.
wytwarzania – koszty stałe i zmienne wytworzenia identyfikowane z produktem, koszty marketingu i sprzedaży, koszty utrzymania funkcji użytkowych sprzedanych produktów (części zamiennych i serwisu)
posprzedażowej – koszty przeglądów gwarancyjnych, koszty likwidacji, koszty użytkowania produktu przez klienta
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 113
Koszty według procesów łańcucha wartości
stosowane w przedsiębiorstwach nastawionych na zarządzanie procesami
cel: efektywne wykorzystanie zasobów i zarządzanie procesami firmy z punktu widzenia zwiększenia wartości dla klienta w długim okresie
struktura kosztów procesów jest indywidualnie ustalana w każdej firmie i może się zmieniać w czasie
koszty procesów są rozliczane na procesy i produkty według ABC
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 114
Koszty procesów
infrastruktury
zasobów ludzkich
rozwoju technologii
zaopatrzenia
logistyki
wytwarzania
marketingu i sprzedaży
usług posprzedażnych
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 114
Koszty według stopnia wykorzystania zdolności wytwórczych
dotyczy tylko kosztów stałych
koszty użyteczne – dotyczą mocy produkcyjnych uruchomionych do zrealizowania produkcji w danym okresie; jeśli moce produkcyjne wykorzystywane są w pełni, to wszystkie koszty stałe są kosztami użytecznymi
koszty puste (nieużyteczne) – koszty stałe związane z utrzymaniem w gotowości niewykorzystanych mocy produkcyjnych – nie zwiększają wartości dla klientów
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 111-112
Zasada przyczynowo-skutkowa
przy identyfikowaniu kosztów z obiektami musi być zachowana zasada przyczynowo-skutkowa aby różne struktury mogły dostarczyć poprawnych informacji niezbędnych do efektywnego zarządzania kosztami działań w krótkim i długim okresie
I. Sobańska (red.), Rachunek kosztów. Podejście operacyjne i strategiczne, C.H.
Beck, Warszawa 2009, s. 101