„POLSKIE PRODUKTY TRADYCYJNE I REGIONALNE” · Podkarpacki miód spadziowy 4. Wiśnia nadwiślanka 5. Redykołka 6. Miód drahimski. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu

„POLSKIE PRODUKTY TRADYCYJNE I REGIONALNE”

mgr inż. Beata Skirgajłło


PRODUKT REGIONALNY

Jest to produkt żywnościowy związany z określonym

obszarem geograficznym, oryginalny i specyficzny, obliczony na sprzedaż

ogólnopolską, jak również na rynki europejskie


PRODUKT TRADYCYJNY

Jest to wyrób wytwarzany w sposób niezmienny tradycyjnymi

metodami, o którym istnieją wiarygodne

informacje dotyczące co najmniej 25 letniej tradycji pochodzenia.


Europejski system ochrony nazw

produktów rolnych i spożywczych

W Unii Europejskiej funkcjonuje system ochrony, identyfikacji i wyróżniania wysokojakościowych

produktów rolnych i spożywczych. Producenci wyrobów regionalnych i tradycyjnych, oprócz prawa do ochrony nazw, mogą także na opakowaniach umieszczać symbole świadczone

o wyjątkowości produktu. Grafika tych symboli jest ujednolicona i obowiązująca

we wszystkich państwach UE.


Chroniona Nazwa Pochodzenia

Chronione Oznaczenie Geograficzne

Tradycyjna Gwarantowana Specjalność


Prawo UE

• ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 510/2006

z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony

oznaczeń geograficznych i nazw

pochodzenia produktów rolnych i środków

spożywczych

• ROZPORZĄDZENIE RADY (WE) NR 509/2006

z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie produktów

rolnych i środków spożywczych będących

gwarantowanymi tradycyjnymi

specjalnościami


Charakterystyka poszczególnych oznaczeń

Chroniona Nazwa Pochodzenia

• nazwa produktu powinna wykorzystywać nazwę

regionu, konkretnego miejsca lub też w

wyjątkowych przypadkach kraju, gdzie dany

wyrób jest produkowany;

• wytwarzanie surowców, produkcja wyrobu i jego

przygotowywanie do sprzedaży, czyli cały proces

technologiczny, powinien odbywać się na

obszarze, do którego odnosi się nazwa;

• jakość produktu lub jego cechy charakterystyczne powinny

być głównie lub też wyłącznie związane z otoczeniem

geograficznym, gdzie dany wyrób jest produkowany, czyli

jakość produktu powinna być efektem jego pochodzenia;



Chronione Oznaczenie Geograficzne

• nazwa produktu powinna wykorzystywać nazwę regionu, konkretnego miejsca lub też w wyjątkowych przypadkach kraju, gdzie dany wyrób jest produkowany (np. kiełbasa lisiecka);

• produkt posiada szczególną, specyficzną jakość,

reputację, cieszy się uznaniem lub też posiada

inne cechy przypisywane pochodzeniu

geograficznemu;

• jakość produktów może być wynikiem zarówno czynników

naturalnych, jak i ludzkich - klimatu, roślinności, ukształtowania

terenu, wyjątkowości gleby lub też lokalnych umiejętności, metod

i tradycji wytwarzania (tzw. lokalnego know-how);


Różnice między ChNP i ChOG

o Najważniejsza różnica między tymi dwoma rodzajami oznaczeń polega na sile związku danego produktu z miejscem jego pochodzenia.

o Przy ChNP wszystkie fazy produkcji muszą odbywać się na danym obszarze geograficznym, a dla ChOG wystarczy co najmniej 1 faza produkcji.



Gwarantowana Tradycyjna Specjalność produkt musi posiadać „specyficzny charakter”:

– produkt posiada cechę lub zespół cech, które odróżniają go od innych produktów do niego podobnych lub należących do tej samej kategorii;

– specyficzny charakter nie może być ograniczony wyłącznie do jakościowego lub ilościowego składu lub sposobu produkcji;

produkt posiada tradycyjny charakter, czyli:

– wyprodukowany jest przy użyciu tradycyjnych surowców, lub

– charakteryzuje się tradycyjnym składem, lub;

– charakteryzuje się sposobem produkcji lub przetwórstwa, odzwierciedlającym tradycyjną metodę wytwarzania.


Gwarantowana Tradycyjna

Specjalność

Nazwa takiego produktu musi być:

• sama w sobie specyficzna lub,

• wyrażać specyficzny charakter

produktu rolnego lub środka

spożywczego

(np. miody pitne półtorak, dwójniak,

trójniak, czwórniak)


Produkty, których nazwy mogą być chronione (zgodnie z załącznikiem 1 do Traktatu WE

oraz załączniki do rozporządzenia 509/2006 i 510/2006)

1. Świeże mięso

2. Produkty mięsne (solone, wędzone, gotowane)

3. Sery

4. Inne produkty zwierzęce (jaja, miód, produkty mleczne)

5. Oleje i tłuszcze (masło, margaryna, oleje, itp.)

6. Owoce, warzywa, zboża (przetworzone i nie)

7. Świeże ryby, małże, skorupiaki i produkty na bazie ryb

8. Inne produkty żywnościowe i napoje


Ochrona nie dotyczy win i napojów

spirytusowych !

Wyjątkiem są napoje alkoholowe

oznaczone kodem CN o numerze 2206

poza napojem z wytłoków winogron

„piquette” oznaczonym kodem

2206 0010

Napoje oznaczone kodem 2206: miody

pitne, jabłecznik (cydr), gruszkówka (perry)


Rozporządzenie 510/2006 OZNACZENIA GEOGRAFICZNE I NAZWY POCHODENIA

stosuje się dodatkowo dla:

1. Piwa

2. Napojów wytwarzanych z ekstraktów roślinnych

3. Chleba, ciasta, ciastek, herbatników i innych wyrobów cukierniczych i piekarniczych

4. Naturalnych gum i żywic

5. Musztardy

6. Ciasta makaronowego

7. Siana

8. Olejków eterycznych

9. Korku

10. Koszenili

11. Kwiatów i roślin ozdobnych

12. Wełny oraz wiklin


Rozporządzenie 509/2006 GWARANTOWANE TRADYCYJNE SPECJALNOŚCI

stosuje się dodatkowo dla:

1. Piwa

2. Czekolady oraz innych przetworów zawierających kakao

3. Chleba, ciasta, ciastek, herbatników i innych wyrobów cukierniczych i piekarniczych

4. Makaronu gotowanego lub nie oraz nadziewanego (np. pierogi) lub nie

5. Dań półgotowych, gotowych sosów lub przypraw

6. Zup i bulionów

7. Napojów z ekstraktów roślinnych

8. Lodów na mleku oraz lodów na wodzie


Wspólnotowe logo

Rozporządzenia 509/2006 i 510/2006 nakładają

obowiązek dla producentów wspólnotowych

stosowania od 1 stycznia 2008 r. wspólnotowego

logo na produktach oznaczonych Chronioną

Nazwą Pochodzenia, Chronionym Oznaczeniem

Geograficznym, a także od 1 lipca 2008 r. na

produktach będących Gwarantowaną Tradycyjną

Specjalnością.


Procedura krajowa

W celu inwentaryzacji i identyfikacji produktów mających szansę na rejestrację w Komisji Europejskiej oraz ułatwienia producentom możliwości rejestracji produktów na terenie kraju weszła w życie

17 lutego 2005 roku

Ustawa o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych

(Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 68)

oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi

z dn. 22.03.2005 r. w sprawie wzoru wniosku o wpis na listę produktów tradycyjnych (Dz.U. z 2005 r. Nr 58, poz. 509)


Właściwe organy

• Za sprawy związane z przyjmowaniem, oceną i przekazywaniem do Komisji Europejskiej wniosków odpowiada minister właściwy ds. rynków rolnych

• Organem opiniodawczo-doradczym ministra jest Rada ds. Tradycyjnych i Regionalnych Nazw Produktów Rolnych i Środków Spożywczych


Postępowanie w sprawie oceny

wniosków

• Wniosek składany jest do Ministra

• Ocena formalna wniosku (14 dni)

• Publikacja wniosku = możliwość wniesienia zastrzeżenia (30 dni)

• Ocena merytoryczna - Rada (30 dni)

• Decyzja Ministra (14 dni)

• Procedura wydłuża się w przypadku wniesienia zastrzeżenia !!!

- jednolity dokument (ChNP, ChOG) lub specyfikacja max. 10 stron (GTS) do KE


Ochrona krajowa • Nazwy pochodzenia i oznaczenia geograficzne

(wysłane do KE ale niezarejestrowane) podlegają na terytorium, RP tymczasowej ochronie

• Tymczasowa ochrona wygasa po rejestracji nazwy na poziomie Komisji Europejskiej lub w przypadku odmowy takiej rejestracji

• Chronionych nazw nie mogą używać producenci, którzy produkują w sposób niezgodny ze specyfikacją !


Procedura UE

• KE publikuje jednolity dokument (ChNP, ChOG) lub specyfikację (GTS) w Dzienniku Urzędowym UE seria C

• 6 miesięcy na sprzeciwy z innych państw

• brak sprzeciwu – wpis do rejestru ChNP i ChOG lub do rejestru GTS

• sprzeciw – wezwanie do porozumienia – 6 miesięcy na konsultacje – decyzja

• KE nie jest związana bezpośrednio żadnym terminem na rozpatrzenie wniosku


Kontrola

• Kontrolujemy specyfikację, a nie jakość zdrowotną lub handlową

• Koszty używania zarejestrowanej nazwy kryją się właśnie w kontroli !

• Kontroli dokonywać może:

- Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

- Prywatna jednostka certyfikująca akredytowana zgodnie z normą PN-EN 45011.


Przepisy karne

Zarejestrowane nazwy chronione są m.in. przed:

• wszelkim nieuprawnionym bezpośrednim lub pośrednim wykorzystywaniem w celach komercyjnych;

• karze podlega zarówno ten, który podrabia, jak też ten, który ma prawo wytwarzać, ale produkuje niezgodnie ze specyfikacją

• kary

- grzywna nie niższa niż 4 tys. złotych;

- pozbawienie wolności nawet do 5 lat.


Oznaczenia geograficzne i nazwy

pochodzenia nie są tym samym co

patenty czy znaki towarowe

• Są dobrem NARODOWYM

• Prawo do ich używania ma KAŻDY, kto

produkuje na zdefiniowanym obszarze

i zgodnie z zadeklarowaną metodą

• Służą rozwojowi całego regionu


Jakie są cele ochrony i

wyróżniania regionalnych i

tradycyjnych wyrobów?

• Wspieranie produkcji żywności wysokiej jakości poprzez ochronę geograficznych nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych

• Dostarczanie konsumentom rzetelnej wiedzy na temat produktów

• Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich (ochrona dziedzictwa kulturowego)


Polskie produkty

ChNP/ChOG/GTS


Polskie wnioski - ChNP

1. Bryndza podhalańska –

zarejestrowana 2.VII.2007

2. Oscypek – rejestracja niedługo

3. Podkarpacki miód spadziowy

4. Wiśnia nadwiślanka

5. Redykołka

6. Miód drahimski


Polskie wnioski - ChOG

1. Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich

2. Kiełbasa lisiecka

3. Andruty kaliskie

4. Rogal świętomarciński

5. Wielkopolski ser smażony

6. Truskawka kaszubska

7. Suska sechlońska

8. Karp zatorski

9. Miód kurpiowski

10. Fasola korczyńska

11. Jabłka łąckie


Polskie wnioski - GTS

1 – 4. Miody pitne: półtorak, dwójniak,

trójniak, czwórniak

1. Olej rydzowy

2. Kiełbasa jałowcowa

3. Kabanosy

4. Kiełbasa myśliwska

5. Pierekaczewnik


Wnioski w trakcie procedury

krajowej

1. Obwarzanek krakowski – ChOG

2. Miód z Sejneńszczyzny lub Miód z Łoździej – ChNP

3. Lipiec białowieski ChNP

4. Śliwka szydłowska – ChNP

5. Jagnięcina z Podhala – ChOG

6. Fasola wrzawska - ChNP


Dziękuję za uwagę

Documents

„POLSKIE PRODUKTY TRADYCYJNE I REGIONALNE” · Podkarpacki miód spadziowy 4. Wiśnia nadwiślanka 5. Redykołka 6. Miód drahimski. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego