EKONOMSKA

(POSLOVNA)

STATISTIKAPredavač: Dr Mirko Savić

savicmirko@ ef.uns.ac.rs

www.ef.unc.ac.rs

Ekonomska (poslovna) statistika je naučna disciplina koja se

bavi statističkom analizom masovnih društveno-ekonomskih

pojava u i procesa sa ciljem da pruži korisne informacije

privrednim subjektima kao elementima ekonomskog sistema.

Predmet istraživanja: društvene i ekonomske pojave koje su od

značaja za ekonomsku aktivnost jedne zemlje i svih njenih

privrednih subjekata.

Predmet istraživanja poslovne statistike obuhvata sledeće

ekonomske pojave:

proizvodne snage privrede: stanovništvo i proizvodni

kapaciteti;

ekonomska aktivnost: proizvodnja, koncepcije proizvodnje,

merenje i izražavanje proizvodnje, društveni proizvod, narodni

dohodak, dinamika proizvodnje, raspodela i potrošnja i

makroekonomski bilansi;

statistika cena i životnog standarda.

3.Demografska statistika

Stanovništvo predstavlja skup ljudi koji se nalazi na

određenoj teritoriji u određenom trenutku.

•Dvostruka uloga...

•Statička i dinamička analiza...

Izvori podataka za statističko posmatranje stanovništva

•Popis

•Matične knjige

•Registri stanovništva

•Metod uzorka

Osnovni pokazatelji populacione statistike

Pod ukupnim stanovništvom se podrazumeva broj lica koja

žive na određenoj teritoriji.

De facto i de iure...

[3-1] Prosečan broj stanovnika 2

1 PPP ii ,

gde je:

Pi 1 - broj stanovnika na početku perioda,

Pi - broj stanovnika na kraju perioda.

[3-2] Ukupni apsolutni porast stanovništva PPD ii 1 ,

[3-3] Prosečni godišnji apsolutni porast

stanovništva t

DR ,

gde je:

t – broj vremenskih perioda.

[3-4] Prosečan godišnji porast na 1000

stanovnika (relativni porast) P

Rr ,

[3-5] Prosečna geometrijska stopa porasta

stanovništva 11

1

t

i

i

P

Pr .

Pored navedenih pokazatelja, značajno mesto zauzimaju sledeći pokazatelji:

•geografska distribucija stanovništva (geografska struktura) po određenom

području (naselju, opštini, regionu itd.),

•relativni izraz naseljenosti (gustina naseljenosti), odnosno broj stanovnika po

jednom kvadratnom kilometru,

•broj stanovnika po kvadratnom kilometru poljoprivredne ili obradive površine.

Struktura stanovništva

Pol, nacionalnost, bračno stanje, starosna dob, mesto rođenja,

zanimanje, položaj u zanimanju, školska sprema itd.

•Biološke strukture

•Ekonomske stukture

•Ostale strukture

Polna i starosna struktura stanovništva

[3-6] Stopa maskuliniteta (broj muškaraca

na 1000 žena) 1000

P

PK

f

mm ,

[3-7] Stopa feminiteta (broj žena na 1000

muškaraca) 1000

P

PK

m

f

f ,

gde je:

Pm - broj muškog stanovništva,

P f - broj ženskog stanovništva.

Na 100 devojčica rodi se 107 dečaka.

Broj stanovnika i stopa maskuliniteta po kontinentima

Kontinenti

Populacija u milionima

Stopa

maskuliniteta

u procentima

Ukupno Muškarci Žene

SVET – UKUPNO 6,225 3,131 3,094 101

AFRIKA 832 414 418 99

LATINSKA AMERIKA I KARIBI 536 265 271 98

SEVERNA AMERIKA 322 158 164 97

AZIJA 3,776 1,927 1,849 104

EVROPA 727 350 377 93

Istočna Evropa 302 143 159 90

Severna Evropa 95 46 49 95

Južna Evropa 146 71 75 96

Zapadna Evropa 184 90 94 96

OKEANIJA 31.84 15.98 15.86 101

Izvor: United Nations Statistics Division, Statistical Databases (decembar 2006. godine;

http://unstats.un.org/unsd/databases.htm)

Starosna struktura stanovništva

do 14 godine, od 15 do 64 godine i od 65 godina i više

0-4, 5-9, 10-14 itd.

Kohorte

Učešće starijeg stanovništva (65 godina i više) u pojedinim zemljama

Šošika...

Struktura stanovništva Republike Srbije prema starosti i polu

Starosna piramida

Starosna piramida grada Beograda za 2002. godinu (horizontalna osa predstavlja

procenat stanovništva)

Razlikujemo tri tipa starosne strukture:

•Progresivni (ekspanzivni).

•Stacionirani (stagnantni).

•Regresivni (opadajući). Demografska dividenda...

Kao osnovni pokazatelj starosne strukture javlja se prosečna starost

stanovništva.

Prosečno trajanje života

Očekivano trajanje života u nekim zemljama (females–žene, males–muškarci)

Koeficijent starosti (12%)

[3-8] Indeks starenja 100200

60

P

PI s .

Kontigent predstavlja broj stanovnika određene starosne dobi:

•kontigent predškolske dece (0-6 godina starosti),

•kontigent školske dece (7-14 godina),

•radni kontigent (muškarci od 15-64 godine i žene od 15-59 godina)

•fertilini kontigent (žene od 15-49 godina)

Ekonomska struktura stanovništva

Zanimanje u statističkom smislu se definiše kao društveno korisni,

konkretni rad koji neko lice obavlja radi obezbeđenja sredstava za

život.

Nomenklatura zanimanja

Međunarodna klasifikacija zanimanja

Položaj u zanimanju

Delatnost

Zaposlena lica po delatnostima, oktobar 2004.

Aktivno stanovništvo predstavlja zapravo statistički ekvivalent za

ekonomsku kategoriju radne snage.

Ukupno ekonomski aktivno stanovništvo je zbir civilnog

ekonomski aktivnog stanovništva i vojnih lica.

Procenat aktivnog stanovništva u izabranim zemljama sveta

Muškarci 15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64 65+

Total (15+)

BIH 20,4 80,1 96,0 98,1 98,0 96,6 93,0 76,7 55,7 34,1 23,9 71,4

Bugarska 3,5 41,1 67,4 72,7 75,2 75,4 71,5 65,8 53,6 24,8 15,4 46,9

Hrvatska 19,4 69,8 89,8 93,6 93,0 90,7 87,2 80,9 55,1 22,2 21,2 62,1

Češka 4,7 57,5 88,7 92,9 92,7 90,3 89,4 85,1 76,6 30,3 17,7 64,2

Nemačka 33,6 75,4 86,2 94,7 95,9 95,4 94,3 90,3 78,0 34,0 12,8 65,8

Grčka 9,5 50,0 80,7 91,1 92,9 93,4 93,0 85,7 72,1 45,0 23,1 56,8

MaĎarska 4,9 52,0 81,3 86,8 85,7 81,0 77,2 69,8 55,1 16,8 7,4 54,5

Italija 11,5 46,0 72,3 87,0 91,4 92,7 91,8 84,2 55,3 30,6 15,7 58,0

Poljska 7,5 40,6 72,6 80,4 80,5 76,8 70,7 58,7 44,0 23,5 21,7 50,4

Rumunija 14,0 47,7 75,5 84,6 85,7 83,8 80,0 71,3 52,3 34,8 62,7 57,6

Rusija 20,7 75,5 90,9 91,8 91,0 90,3 88,6 85,3 65,2 29,2 6,4 67,1

SCG 23,9 75,2 91,6 98,1 98,2 96,3 91,9 81,8 58,9 37,7 27,1 58,9

Žene 15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

40-44

45-49

50-54

55-59

60-64 65+

Total (15+)

BIH 17,2 61,5 74,0 70,7 70,1 60,5 46,0 29,4 16,6 11,2 6,5 43,1

Bugarska 4,8 35,4 56,7 64,5 72,8 74,0 70,7 63,4 48,6 7,3 6,6 38,4

Hrvatska 17,1 61,0 79,9 81,2 81,1 79,1 71,8 50,4 21,0 8,8 12,7 44,9

Češka 4,6 47,7 57,2 64,7 78,2 82,4 84,9 77,8 59,2 13,4 7,1 45,8

Nemačka 27,5 66,4 74,8 77,2 78,8 81,6 81,2 73,8 58,2 16,4 6,3 48,9

Grčka 4,9 33,1 58,9 59,2 60,3 59,5 54,5 45,4 38,2 20,7 7,3 32,5

MaĎarska 3,2 42,0 59,4 60,4 71,7 75,1 73,7 65,8 51,5 7,3 3,9 40,2

Italija 6,8 32,5 53,2 57,9 58,9 56,9 54,8 46,2 37,6 9,9 4,5 32,8

Poljska 4,7 31,6 59,1 62,3 67,5 69,7 65,9 49,4 39,4 12,5 12,2 38,2

Rumunija 8,6 38,2 64,3 68,9 71,5 70,9 64,7 56,2 48,1 29,4 49,7 44,6

Rusija 11,6 63,6 79,5 82,1 86,3 88,1 86,8 78,9 33,7 16,0 2,5 51,8

SCG 18,2 62,4 80,2 85,4 84,6 78,5 64,7 44,8 28,7 22,5 16,4 43,5

Samostalno i izdržavano stanovništvo

Struktura stanovništva prema aktivnosti, oktobar 2004. (procena)

Poljoprivredno i nepoljoprivredno stanovništvo, odnosno

seosko i gradsko stanovništvo

Poljoprivredno stanovništvo, po popisima

Ostale strukture stanovništva

Bračno stanje

Brak kao pravno stanje ili brak kao faktičko stanje

Stopa celibata (monaštva)

Koeficijent udatih žena

Zemlje u tranziciji, broj žena koje prvi put stupaju u brak na 1000 žena u promilima

(TMFR) i prosečna starost žena koje stupaju u prvi brak (MAFM)

Bračno stanje stanovništva Beograda starog 15 i više godina

[3-9] Opšta stopa nupcijaliteta (sklopljenih

brakova) 1000

P

Mm

aa ,

[3-10] Opšta stopa divorcijaliteta (razvoda) 1000P

Dd ,

[3-11] Opšta stopa divorcijaliteta (razvoda),

drugi način 1000

aM

Dd ,

gde je:

M a - broj sklopljenih brakova,

D - broj razvedenih brakova,

P - prosečan broj stanovnika u godini.

Osnovni pokazatelji o zaključenim i razvedenim brakovima

Broj vanbračno rođene dece na 100 porođaja

Gradsko i seosko stanovništvo (podela koja se napušta)

Naš statistički sistem podelu na gradska i seoska naselja vrši preko

kombinacije broja stanovnika i procenta poljoprivrednog

stanovništva.

Obrazovanje stanovništva - kroz nivoe pismenosti stanovništva

ili preko stepena završenog obrazovanja.

Stanovništvo Beograda staro 15 i više godina prema polu i školskoj spremi u procentima

za 2002. godinu

Etnička obeležja - nacionalnost, maternji jezik, veroispovest, rasa

itd.

Statistika kretanja stanovništva

Pod kretanjem stanovništva podrazumevamo promenu broja

stanovnika na određenoj teritoriji u jedinici vremena.

Faktori:

•rađanje (natalitet),

•umiranje (mortalitet),

•iseljavanje (emigracija),

•useljavanje (imigracija).

Vitalna statistika

Natalitet stanovništva

Apsolutni natalitet

[3-12] Stopa maskuliniteta živoroĎene dece 100N

NN

f

mm ,

gde je:

N m - broj živoroĎene muške dece,

N f - broj živoroĎene ženske dece.

[3-13] Opšta stopa nataliteta 1000P

Nn ,

gde je:

N – ukupan broj roĎenih beba (živih i mrtvoroĎenih),

P - prosečan broj stanovnika tekuće godine.

[3-14] Efektivna stopa nataliteta 1000P

Nn

le ,

gde je:

N l - broj živoroĎene dece.

Poznato je da teorijska stopa nataliteta iznosi oko 50 do 60

živorođenih beba na 1000 stanovnika.

Na natalitet deluju brojni faktori: biološki, ekonomski,

socijalni i psihološki.

Fertilitet

Fertilni period

Fertilni kontigent stanovništva

[3-15] Stopa fertiliteta (plodnosti)

100049;15;

P

Nf

f

,

gde je:

N – broj roĎene dece,

P f 49;15; - broj fertilnih žena izmeĎu 15 i 49 godina starosti (fertilni kontigent).

Efektivna stopa fertiliteta se dobija na sledeći način:

[3-16] Efektivna stopa fertiliteta (plodnosti)

100049;15;

P

Nf

f

le ,

gde je:

N l - broj živoroĎene dece.

Opšta stopa, specifične stope i stopa ukupnog fertiliteta u Srbiji

[3-17] Specifična efektivna stopa fertiliteta

(plodnosti)

1000;

;

; P

Nf

xf

xl

xe ,

gde je:

N xl ; - broj živoroĎene dece od majki starih x godina,

P xf ; - broj žena starih x godina.

[3-18] Kumulativni (totalni) fertilitet

1000

49

15;

49;15

xxef

a .

Ukupna (totalna) stopa fertiliteta (TFR) i prosečna starost majki kod prvog porođaja

(MAFB)

Tablice fertiliteta i mortaliteta

transverzalni, momentni metod

longitudinalni, kohortni metod

[3-19] Očekivani broj dece za odreĎenu

starosnu dob žene fII

D xe

xxx ;

1

2

,

gde je:

I x - broj živih žena odreĎene starosne dobi.

Reprodukcija stanovništva

[3-20] Bruto stopa reprodukcije ženskog

stanovništva

49

15 ;

;;

;x xf

xlf

bfP

NR ,

gde je:

N xlf ;; - broj živoroĎene ženske dece od majki starih x godina

P xf ; - broj žena starih x godina.

[3-21] Neto stopa reprodukcije ženskog

stanovništva

p

P

NR x

x xf

xlf

bf

49

15 ;

;;

; ,

gde je:

px - verovatnoća da će novoroĎeno žensko dete doživeti odreĎeni broj godina

(verovatnoća doživljenja).

Verovatnoća doživljenja

Mortalitet stanovništva

[3-22] Stopa mortaliteta 1000P

Mm ,

gde je:

M – broj umrlih u toku jedne godine.

Smrtnost odojčadi

Tablice mortaliteta

Visina premije osiguranja

Tablice mortaliteta imaju sledeće elemente:

•verovatnoća umiranja (qx),

•verovatnoća doživljenja (px) odnosno verovatnoća da će lice staro x godina doživeti x+1

godinu,

•broj živih koji su stari tačno x godina (Lx); polazna vrednost je 100000 sa 0 godina života

(L0) i ta vrednost se smanjuje u zavisnosti od px,

•broj mrtvih (dx),

•zbir živih (Nx),

•srednje trajanje života

Srednje trajanje života

Prirodni priraštaj stanovništva

[3-28] Prirodni priraštaj stanovništva

(apsolutni izraz) MNJ ,

[3-29] Stopa prirodnog priraštaja (relativni

izraz prirodnog priraštaja) mn

P

MNj

1000 .

Mehaničko kretanje stanovništva (migracija) je stalna ili

privremena promena mesta boravka stanovnika.

Spoljne i unutrašnje migracije

[3-31] Migracioni saldo 1000

P

EIS ,

gde je:

I – broj imigranata (useljenika),

E – broj emigranata (iseljenika).

Migracioni saldo (Migration balance) u nekim istočnoevropskim zemljama od 1990. do

2000. u hiljadama

[3-32] Stopa imigracije 1000P

Ii ,

[3-33] Stopa emigracije 1000P

Ee .

Preseljavanja stanovništva Srbije u 2003. godini

[3-34] Migracioni saldo za period izmeĎu

dva popisa stanovništva MNPPS 12 ,

[3-35] Prosečan godišnji migracioni saldo

t

MNPPS

12 ,

[3-36] Prosečna stopa preseljavanja u

odnosu na 1000 stanovnika 1000

P

Ss ,

Stope migracije u Srbiji u periodu 1998-2003. godine

Komponente porasta stanovništva

Dve pozitivne (natalitet i imigracija) i dve negativne komponente

(mortalitet i emigracija)

[3-37] Apsolutni porast stanovništva EIMNR ,

[3-38] Stopa porasta stanovništva (1. način) 1000

P

EI

P

MNr ,

[3-39] Stopa porasta stanovništva (2. način) eimnr .

Procena broja stanovnika: matematičkim metodima ili analitičkim

metodom (metod komponenti).

[3-40] Prosečan apsolutni porast

stanovništva t

PPR ii 1 .

[3-41] Broj stanovnika na osnovu

aritmetičke progresije tRPP ii 1 .

[3-42] Geometrijska stopa porasta

stanovništva 1

1

1

t

i

i

P

Pr ,

[3-43] Broj stanovnika na osnovu

geometrijske progresije titi rPP 1 .

MIGRATION

Statistics on these flows, on the other hand, are relatively

confusing or nonexistent.

First, no consensus exists on what exactly is a „migration‟.

Second, the event of migration is rarely measured directly.

Migration refers to the event of moving from one country to

another.

A migrant is a person who has changed his or her residential

status, from one time to another.

Population registers capture movements (i.e. migration

events). Censuses and surveys capture migrants (i.e. status

transitions).

The foreign-born population contains persons who were

born outside the country of current residence from the

perspective of the settlement country. (rođeni u drugoj državi)

Expatriates (iseljenici, dijaspora) are foreign-born persons

residing in another country from the perspective of the origin

country.

Native-born persons are those born in the country of current

residence. (rođeni u zemlji boravka)

Foreigners are those who have not acquired citizenship in the

country of residence but are residing there. (stranci bez

državljanstva)

Nationals (državljani) may include both native-born and

foreign-born persons. (stranci koji imaju državljanstvo)

Mostly, we think of immigration or emigration flows being a one-

year flow. (UN)

Australia, Canada, New Zealand and the United States:

„permanent‟ migrants.

Belgium, Japan: 3 months

Sweden, Finland: 1 year

foreign students?

2000 round of censuses – OECD countries

In many countries, persons born in the country to parents of

foreign nationality do not automatically acquire the citizenship

of the host country :

Australia and in Canada, but also in Sweden and the

Netherlands (60-75%)

Switzerland. Belgium and Luxembourg

Czech and Slovak republics, Hungary and Poland

Statistics on the foreign population exclude foreign-born persons

who have acquired the citizenship of the host country and may

suggest that migration is much less prevalent than is in fact the

case. Statistics on the foreign-born population thus provide a more

accurate picture.

Double entry matrix for the year 2003, covering the 25 EU

countries:

The figures reported by the receiving country are often several

times (or even more) higher than those reported by the sending

country.

4.Statistika radne snage i

zaposlenosti

Aktivno stanovništvo

Statistika radne snage i zaposlenosti ima zadatak da statistički

obuhvati elemente rada stanovništva.

Najveći izvor informacija o aktivnom stanovništvu je popis.

Radni kontingent 15-65

[4-1] Broj aktivnih stanovnika PPP nrka ,

[4-2] Koeficijent iskorišćenja radnog

kontigenta 100

P

PK

rk

aa .

gde je:

Prk - radni kontigent stanovništva,

Pn - broj neaktivnih stanovnika iz radnog kontigenta.

Posebni (specifični) koeficijenti iskorišćenja...

[4-3] Opšta stopa aktivnosti 100P

Pa a .

...od 21% u Indiji do 64% u Australiji

Stanovništvo Srbije prema aktivnosti, oktobar 2004. godine

Zaposleno stanovništvo

Zaposleno stanovništvo je deo aktivnog stanovništva koji

učestvuje u procesu stavaranja društvenog proizvoda.

Statistički izvor podataka o zaposlenima je polugodišnji

izveštaj o zaposlenima i zaradama zaposlenih.

Prosečan godišnji broj zaposlenih u hiljadama u Srbiji (1997-2004)

Prosečan broj zaposlenih na nivou godine, za celu državu -

aritmetička sredina broja zaposlenih 31. marta i 30. septembra.

Prosečan broj zaposlenih u preduzeću - na osnovu dnevnih i

mesečnih stanja broja zaposlenih.

[4-4] Opšta stopa zaposlenosti 100P

zz p ,

[4-5] Opšta stopa zaposlenosti radnog

kontigenta 100

P

zz

rk

rk ,

[4-6] Opšta stopa zaposlenosti aktivnog

stanovništva 100

P

zz

a

a ,

gde je:

z – ukupan broj zaposlenog stanovništva.

Zaposlenost stanovništva kao dinamička kategorija

[4-7] Prosečna godišnja stopa zaposlenosti 11

1

t

i

iz

z

zr ,

gde je:

zi - broj zaposlenih u tekućem periodu,

zi 1 - broj zaposlenih u ranijem periodu.

[4-8] Koeficijent apsorbcije ukupnog

stanovništva P

zk Paps

; ,

gde je:

z - prirast broja zaposlenih,

P - prirast stanovništva.

[4-9] Koeficijent apsorbcije aktivnog

stanovništva

a

aapsP

zk

; ,

gde je:

Pa - prirast aktivnog stanovništva.

[4-10] Koeficijent fluktuacije zaposlenosti 100

DPS

OF ,

gde je:

O – broj radnika koji su otišli u toku meseca,

PS – početno stanje u broju zaposlenih,

D – broj radnika koji su došli u toku meseca.

Struktura zaposlenih radnika se posmatra kroz vrednosti sledećih

obeležja: oblik svojine, starosna dob, pol, delatnost, zanimanje,

školska sprema, stepen stručnog obrazovanja, stepen stručne spreme

za rad na radnom mestu, proizvodni ili neproizvodni radnici, smene

itd.

Procenat zaposlenih žena u ukupnom broju zaposlenihDržava Godina Procenat žena

Albania 2003 37,5

Austria 2003 45,8

Belarus 2002 53,0

Belgium 2003 43,1

Bosnia and Herzegovina 2000 38,0

Bulgaria 2003 47,1

Canada 2002 46,4

Croatia 2003 44,6

Czech Republic 2003 43,1

France 2003 45,7

Germany 2003 44,7

Greece 2003 38,2

Hungary 2003 45,8

Italy 2003 37,8

Poland 2003 45,4

Romania 2003 45,5

Russian Federation 2002 48,9

Serbia and Montenegro 2002 42,5

Slovakia 2003 45,6

Slovenia 2003 45,6

Sweden 2003 48,3

The former Yugoslav Republic of Macedonia 2003 40,0

Turkey 2002 28,0

Ukraine 2003 49,1

United Kingdom 2003 46,2

United States 2002 46,6

Izvor: United Nations Economic Commission for Europe (UNECE), Statistical

Division (Oktobar 2006, http://w3-dev.unece.org/stat/stat.asp)

Zaposlena lica u Srbiji prema sektoru svojine u kom su zaposleni, oktobar 2004.

Obrazovna i kvalifikaciona struktura

•Školska kvalifikacija

•Priznata kvalifikacija

Stepeni kvalifikacija:

•nekvalifikovani radnik,

•polukvalifikovani,

•kvalifikovani,

visokokvalifikovani,

•niže,

•srednje,

•više

•visoko stručno obrazovanje.

Prosečna kvalifikacija u preduzeću

indeks obrazovanja

Dužina radnog vremena

Jedinice mere:

•Radnik-dan

•Radnik-čas

•Radnik-mesec i radnik-godina

Fond radnog vremena

•Teorijski ili kalendarski radni fond

•Stvarno mogući fond radnog vremena

Ako preduzeće ima 500 radnika, onda se kalendarski radni fond za mesec jun

izračunava na sledeći način:

30 dana u mesecu ● 500 radnika = 15000 dana

ili

30 dana u mesecu ● 500 radnika ● 24 sata dnevno = 360000 sati.

Mogući fond radnog vremena, za rad u jednoj smeni, 6 dana nedeljno po 7 sati,

iznosi:

500 radnika ● 26 radnih dana = 13000 dana

ili

500 radnika ● 26 radnih dana ● 7 sati dnevno = 91000 sati.

Koeficijent iskorišćenja kalendarskog radnog vremena

Mogući radni fond se deli na dva dela:

•odrađeno (iskorišćeno) radno vreme

•neodrađeno (izgubljeno) radno vreme.

Odrađeno radno vreme (stvarni fond radnog vremena)

Koeficijent iskorišćenja zaposlenih radnika

Nezaposleno stanovništvo

Nezaposleno stanovništvo čini deo aktivnog stanovništva koje

trenutno nije uključeno u proces rada.

Prikrivena nezaposlenost (zaposleni na crno)

Nedovoljna zaposlenost

Lažna zaposlenost (slučaj sa trudnicama...)

Puna zaposlenost (1,5-2%)

„Nezaposleni su: sva lica određene starosti koja se posmatranog dana

ili nedelje nalaze u jednoj od sledećih kategorija:

radnici koji su sposobni da rade i čiji je ugovor o radu istekao

ili je privremeno prekinut, koji su bez posla i traže zaposlenje,

lica koja su sposobna da rade određeno vreme, traže zaposlenje

radi zarade, ranije nisu radila, i koja u određenom zanimanju nisu

radila kao plaćeni radnici,

lica bez posla, sposobna za rad odmah, koja su izvršila sve

pripreme za prihvatanje zaposlenja u određenom roku,

lica privremeno ili trajno otpuštena bez naknade“.

•Registrovana zaposlenost (NSZ)

•Stvarna zaposlenost

Nezaposlena lica prema stepenu stručnog obrazovanja u Srbiji, 2004. godina, godišnji

prosek

[4-11] Stopa nezaposlenosti aktivnog

stanovništva P

Nn

a

aa ,

[4-12] Stopa nezaposlenosti kao odnos

nezaposlenih i zaposlenih lica 100

Z

Nn

az ,

[4-13] Koeficijent aktiviranja z

NK

aa

,

[4-14] Vreme potrebno za zapošljavanje

nezaposlenih mKt az ,

gde je:

Pa – broj aktivnih stanovnika

N a – broj nezaposlenih,

Z – broj zaposlenog stanovništva,

z – prosečni porast zaposlenosti,

m – vremenski period za koji se izračunava vreme potrebno za zapošljavanje (12 za

godinu dana).

Unemployment rate (%) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Austria 4,4 4,5 3,9 3,7 3,6 4,3 4,4

Bosnia and Herzegovina 39,0 38,7 39,0 39,4 39,9 42,7 44,1

Bulgaria 14,4 14,1 15,7 16,4 19,2 17,8 13,6

Croatia 17,6 18,6 20,8 22,6 23,1 21,3 19,1

Czech Republic 4,8 6,4 8,6 8,7 8,0 7,3 7,8

France 11,8 11,4 10,7 9,3 8,5 8,8 9,4

Germany 9,7 9,1 8,4 7,8 7,8 8,6 9,3

Greece 9,8 10,9 11,8 11,0 10,4 10,0 9,3

Hungary 9,0 8,4 6,9 6,3 5,6 5,6 5,8

Italy 11,6 11,7 11,3 10,4 9,4 9,0 8,6

Poland 10,9 10,2 13,4 16,4 18,5 19,8 19,2

Romania 5,3 5,4 6,2 6,8 6,6 7,5 6,6

Russian Federation 11,2 13,3 12,2 9,8 8,7 8,8 8,9

Serbia and Montenegro 25,6 27,2 27,4 26,6 27,5 26,0 27,5

Slovakia 11,9 12,6 16,7 18,7 19,4 18,7 17,1

Slovenia 6,9 7,4 7,2 6,6 5,8 6,1 6,5

Sweden 9,9 8,2 6,7 5,6 4,9 4,9 5,6

Switzerland 4,2 3,6 3,0 2,7 2,6 3,2 4,1

FYR Macedonia 41,7 32,3 44,0 45,1 41,8 45,3 45,3

Turkey 6,4 6,8 7,6 6,5 8,3 10,3 9,0

Ukraine 2,8 4,3 4,3 4,2 3,7 3,8 3,6

United Kingdom 6,9 6,2 5,9 5,4 5,0 5,1 5,0

United States 4,9 4,5 4,2 4,0 4,8 5,8 6,0

Kadrovi

Kadar se definiše kao radna snaga koja je stekla određeni nivo

obrazovanja, odnosno aktivno stanovništvo koje je završilo

određeni stepen školovanja.

Obim i struktura kadrova se statistički obuhvataju trojako:

•postojeći obim i struktura,

•kadrovska situacija u budućnosti (primer Irske; “soft sciences”),

•potrebni obim i struktura kadrova.

Struktura nezaposlenih u Srbiji prema školskoj spremi, oktobar 2004.

Grad Beograd, prosečne zarade prema polu i sektorima delatnosti, 2004. godine