Pravni fakultetRedovne studijePolitika ekonomijaBoris Begovibegovic@nomos.ius.bg.ac.yuNesavrena informisanost i ekonomske nejednakosti

Nesavrena informisanostAsimetrija informacija, neizvesnost i rizik

Nesavrena informisanostNesavrena informisanost o sadanjosti Informacije imaju svoju cenu (uee u ukupnim trokovima)Pravilo graninih vrednosti (ograniena racionalnost)Nesavrena informisanost o budunosti (neizvesnost i rizik)

Neizvesnost i rizikRizik je neizvesnost koja se moe kvantifikovatiOdluke se donose na osnovu oekivanih vrednosti (oekivana korisnost) E(v) = p * VPozitivna i negativna korisnostZloin i kazna ekonomski pristup

Odnos prema rizikuRizik je neizvesnost koja se moe kvantifikovatiOdluke se donose na osnovu oekivanih vrednosti (oekivana korisnost) E(v) = p * v1+ (1-p) * v2 Neutralnost prema rizikuV = E(v)100 = E(100) = 0,5 * 200 + 0,5 * 0Averzija ili sklonost ka riziku

Asimetrija informacija (1)Jedna strana u transakciji zna vie od drugeAsimetrija informacija o ceniProblem ograniene racionalnostiIshod je mogua disperzija cenaSluajevi niske cene i problem neponavljanja transakcijeObavezujua cenaInformaciona tehnologija i njen napredak

Asimetrija informacija (2)Asimetrija informacija o kvalitetu (svojstvima) proizvodaProdavci koji znaju vie od kupaca (uobiajeni sluaj)Ekonomski problem kreva (limun): trite polovnih automobilaNeutralnost kupaca prema riziku

Trite polovnih automobilaDve vrste polovnih automobila: dobri ($ 2.000), i loi ($ 1.000).Kupci ne znaju koji je automobil dobar, a koji nije (raspored 50:50)Cena koju su spremni da plate je $ 1.500. 1.500 = 0,5 * 1.000 + 0,5 * 2.000Prodavci dobrih polovnih automobila se povlae sa trita

Reenje problema krevaKupci treba da znaju koji je automobil dobar (prevazilaenje asimetrije)Davanje garancijeStvaranje reputacije (ponavljanje transakcija) i reklamiranjeVertikalna integracija (nadgledanje odravanja)Ekspertski izvetaji Standardi i atesti

Asimetrija informacija (3)Asimetrija informacija o svojstvima proizvodaKupci koji znaju vie od prodavaca - trite osiguranjaEkonomski problem negativne selekcijePodsticaj da se prikrivaju sopstvena svojstvaZato?

Trite osiguranja

Negativna selekcijaPremija = uee 1 * njihova cena + uee 2 * njihova cena Poetna faza 200 = 0,5 * 300 + 0,5 * 100Prilagoavanje 250 = 0,75 * 300 + 0,25 * 100Poslednja faza 300 = 1,0 * 300 + 0,0 * 100

Reenja negativne selekcijeGrupisanje rizikaPrilagoavanje premije rizikuUpoznavanje kupca (lekarski pregledi itd.)Popusti na premiju

Moralni hazardPoveana sklonost ka rizikuVerovatnoa nastupanja osiguranog dogaajaPrivredni subjekt ne snosi celokupne trokove koje generie odreeno ponaanjeZdravstveno osiguranje, osiguranje imovine, osiguranje depozita, garancije

Reenja moralnog hazardaSuoavanje sa punim trokovima odreenog ponaanjaOdstupanje od potpunog osiguranjaUvoenje participacije (franize)Delimino osiguranje (kola, depozita, plasmana)Plaanje garancije (gubitak reputacije)

Ekonomske nejednakostiEfikasnost, raspodela i drutvena pravda

Drutvena pravda i raspodelaDrutvena pravda (raspodela) sa stanovita procesaDrutvena pravda (raspodela) sa stanovita rezultata Eklektike teorije drutvene pravdeDobrovoljna ili prinudna preraspodela

Teorije procesa raspodeleSlobodno delovanje tritaDefinisanje slobodnog delovanja tritaPitanje pravednosti inicijalne raspodele resursaDiferencijacija resursaJednaka polazna pozicija (jednake anse)Korekcija drastinih ishoda

Utilitaristika pravdaEgalitaristika pravdaMaksimizacija minimumaMinimizacija ljudske patnjeTeorije rezultata raspodele

Grafiki prikazane teorije rezultata pravedne raspodeleWkWJ

Merenja nejednakosti nWGini koeficijentG = 0G = 1G = 0,31G = 0,42

Dravna intervencija i prisilna preraspodela Progresivno oporezivanje ukupnog dohotkaDiferencirano oporezivanje razliitih dohodakaSubvencionisanjeTransferiKontrola cenaCenovna diskriminacija

SiromatvoApsolutno, koliki deo stanovnitva je ispod praga siromatvaRelativno, koliki je deo stanovnitva ispod 66% srednje vrednosti (medijane) dohotka (mera jednakosti raspodele)Merenje dohotka ili merenje potronjeDefinisanje praga siromatva (ugroenost egzistencije, hrana i ostalo)

Siromatvo u SrbijiMerenje apsolutnog siromatva na osnovu potronjeDefinisanje granice siromatva potronja od oko 5.500 din 2003. godina ispod granice 10,2% stanovnika

Kako umanjiti siromatvo?Preraspodela: od bogatih ka siromanim?Legalizovani Robin Hud?Privredni rast kao univerzalni lek?Poveanje ansi za siromane. Pokloniti ulov ili nauiti kako da lovi?

Efikasnost i jednakostEfiknostJednakost