Punoi: Julian Kamberi

PROJEKT-kursiPROJEKT-kursi

Implementimi iImplementimi iTeknologjise WiMAX Teknologjise WiMAX ..

Çfarë është WiMAX?Çfarë është WiMAX?

WiMAX , shkurtimi i Worldwide Interoperability for Microwave Access i cili u formua ne prill te 2001,eshte nje standart i nderfaqes ajrore i bazuar ne IEEE 802.16 e njohur gjithashtu si WirelessMAN. Ai paraqet nje arkitekture Point to Multipoint, gje qe e ben metoden ideale per bartesit per te ofruar broadband ne zona ku lidhjet me fije do te ishin te veshtira ose te kushtueshme. Pra mund ta shikojme si nje alternative te kabllit/DSL dhe fibrave optike.

Evolimi i familjes IEEE per BWA.Evolimi i familjes IEEE per BWA.

Teknologjite Teknologjite egzistuese:egzistuese:

Kane nje brez frekuencash te pamjaftueshem.

Jane teper komplekse. Cmime shume te larta.

Brez te gjere frekuencash. Cmim te ulet. Kapacitet me te math. Transmeton ze, video, te dhena nepermjet nje

platforme te vetme.

Avantazhet e Wimax Fiks: Modulim me pak kompleks Banda me license te lire Shpejtesi transmetimi me te larte. Periudha me e mire per tregun

Avantazhet e Wimax Mobile Suport per mobilitet Mbulim indoor me I mire Fleksibilitet me I madh ne manaxhimin e

burimeve spektrale.

WiMAX ofron:

Te dhena Ze Vidio Mobile

Spektri i frekuencaveSpektri i frekuencave I licensuar (ofron cilesi me te larte)

-fuqi me te madhe-kombinim frekuencash te uleta me brezin e licensuar(2.5,3.5GHz i cili mundeson

NLOS)-ofron cilesi te larte te sherbimit dhe interferenca te uleta nga jashte.

I palicensuar-reth frekuencave 2.4GHz (perdoret per 802.11b,g)-5-6GHz (operon standarti 802.11a)-cmim i ulet-Spektri 5.725-5.850 shtetet lejojne fuqi te madhe (4W)

Per aplikimin e WiMAX jane percaktuar si me te favorshmet dy bandat e liçensuara 2.5 Ghz dhe 3.5 Ghz pasi ofrojne nje potencial te madh persa i perket mbulimit per akses me shpejtesi te larte ne nje zone te tere metropolitane me kufi dhe kapacitet te pershtatshem dhe kosto efektive per rrjetin.

Banda 3.5 Ghz-Europe dhe Banda 2.5 Ghz: Banda te perdorura ne SHBA.

Pjesët përbërësePjesët përbërëse

Stacioni baze BS-Teorikisht mbulon nje hapsire me rreze mbi 50km.

Pajisja e abonentit CPE Te brendshme

-PCMCIA Te jashtme

- nje antene dhe modem WiMAX

Antenat-njedrejtimshe-shumedrejtimeshe

Produktet WiMAX dhe Evolimi i Produktet WiMAX dhe Evolimi i terminaleve IEEE 802.16terminaleve IEEE 802.16

Figura 4.1: Evolimi i produkteve 802.16X

Ne 2006, fale standarteve te reja, u ofrua rritje Ne 2006, fale standarteve te reja, u ofrua rritje e cilesise dhe ulje e kostose cilesise dhe ulje e kostos

2006

$200 Kostoja per instalim

Ndryshimet baze nga 2005:• Mbulim 4-6 km• 80% e vet instalueshme• Sipas standardit CPE• Suporton VoIP

2010

$0 kostoja zero

• 20-30 milione laptope qe suportojne WiMAX.• Ofrohet roaming, dhe levizshmeri e plote.• Cilesi e larte sherbimi.

Tani WiMAX po integrohet ne laptopeTani WiMAX po integrohet ne laptope

Aftësitë kryesore të WiMAXAftësitë kryesore të WiMAX

Arkitektura e koordinuar qëndrore, që ofron: • siguri të lartë, enkriptim dhe vërtetim të shërbimit;

• nderfaqe radio të fuqishëm që punon në kushte NLOS;

• shtresë fizike të bazuar në OFDM që mbështet antenat e brendëshme të vetëinstalueshme të abonentëve.

Shërbime të shpejta IP:

• të përshtatura të shpërndajnë të dhëna me shpejtësi 110 Mbps (në 3.5 MHz);

• mbi 3550 Mbps për kanale më të mëdha (1420 MHz). • QoS hierarkike që përkrah transmetimin në kohë reale. • Vonesa të vogla në nderfaqen radio:

Aplikimet e WiMAX.Aplikimet e WiMAX.•Standarti WiMAX eshte zhvilluar per te adresuar nje game te gjere aplikimesh

•Backhaul per celularetTrafiku celular eshte nje perzierje zeri dhe data, gje per te cilen veçoria e QoS se WiMAX eshte shume e pershtatshme.

Zgjidhjet kabllore per ofrimin e backhaul celular jane me kosto shume te larte ne zonat rurale dhe nenurbane, dhe shume versione te DSL dhe teknologjise kabllore s’mund te ofrojne brezin e nevojshem ndaj alternativa WiMax eshte me favorshme.

Rrjetet Bankare Bankat e medha mund te lidhin filialet dhe stacionet ATM ne zyren e tyre rajonale

permes nje rrjeti privat WiMAX qe bart trafik zeri, data dhe video siç tregohet me poshte. Keto banka jane perhapur ne nje zone te madhe dhe u nevojitet nje siguri dhe brez i larte per te perballuar trafikun. Kodimi i te dhenave me WiMAX ofron nje siguri te shkelqyer te lidhjes, per t’u mbrojtur kundrejt interceptimit dhe manipulimit te trafikut te ndjeshem banka.

Rrjetet Edukative

Zgjidhjet me WiMAX ofrojne mbulim te gjere, duke e bere shume efektive ne kosto, sidomos per shkollat rurale, te cilat mund te kene pak ose aspak infrastrukture komunikimi dhe qe jane shume te shperndara

Perdorimi i WiMAX per vezhgimePerdorimi i WiMAX per vezhgimeOfrim i nje brezi te gjere per mare imazhe dhe video ne kohe reale dhe cilesore (JPEG/MPEG).Mbulim i gjere duke reduktuar numrin e pikave te aksesit krahasuar me WiFi.Siguri larte- Me ane te enkriptimeve behet e mundur siguria ne rrjet.

Pajisje e jashtme CPE e WiMAX

IP Camera

IP Camera

DVR

Vezhguesi i vidjo sinjalit

Rrjeti IP

WiMAXStacioni Baze

Pajisje e jashtme CPE e WiMAX

Bashkeveprimi WiMAX dhe WiFi per te ofruar nje Bashkeveprimi WiMAX dhe WiFi per te ofruar nje rrjet me brez te gjere rrjet me brez te gjere

Cdo laptop eshte abonent i aritshem ne rrjet.Suporton te dhena ne distanca te medha.Behet e mundur nje shperndarje shume ekonomike.

Stacioni Baze i WiMAX

Rrjeti IP

Telefoni VoIP

PDA

Laptop

CPE e WiMA dhe stacioni baze i WiFi

CPE e WiMA dhe stacioni baze i WiFi

Implementimi i WiMAX ne operatorin gsm ne Implementimi i WiMAX ne operatorin gsm ne Shqiperi.Shqiperi.Implementimi i standartit IEEE 802.16 nga nje operator i GSM per mbulimin e zones se Tiranes dhe rrethinave te saj. Zgjedhim kete standart siç e kam permendur dhe ne kapitujt me pare ben nje mbulim shume te mire te zonave si ne ambjent LOS ashtu dhe NLOS. Qellimi eshte te percaktohen disa nga pikat me te favorshme ne Tirane per montimin e BS.Kryesisht ne Tirane jane bankat ato qe kane nevoje per nje sherbim me cilesi te larte dhe sa me sigurte, prandaj ato do te jene dhe klientet e para te kesaj teknologjie.

1)Planifikimi i rrjetit (percaktohen Bs, tipet CPE (indoor ose outdoor)).

Mbulimi ne zonen urbane

Per zonen urbane me densitet te larte perdorim paisje CPE indoor te vetinstalueshme ne 3.5 Ghz. Kurse si BS mund te perdorim:HiperMAX – 4 ne pikat e larta per te siguruar mbulim te pergjithshem.MicroMAX vendoson ne pika me te ulta sipas nje strategjie te caktuar per mbulimin e zonave me te ngushta

Mbulimi ne rrethinat.

•Per zonen e rrethinave te Tiranes te cilat kane dendesi me te vogel perdoret po banda 3.5 Ghz. Si paisje te perdoruesit mund te perdoren CPE indoor te Vet-instalueshme + CPE outdoor profesionale. Si BS mund te perdoret:•HiperMAX-4 i pozicionuar ne lartesi te konsiderueshme (40 m)

Implementimi fillestar.Implementimi fillestar. Duke pasur parasysh harten e Tiranes mund te zgjedhim disa pika te favorshme

per vendosjen e HiperMAX-eve. Psh: Universiteti ‘Nene Tereza’ Kinostudio AMC Center Stacioni i trenit Kombinati Me pas mund te vendosim dhe MicroMAX-e ne pika te caktuara ku nevojitet nje

mbulim me i mire i zones

Rrjeti WiMAX i Operatorit GSM per TiranenRrjeti WiMAX i Operatorit GSM per TiranenNe figuren me poshte kam paraqitur nje shembull demostrativ se si mund te aplikohet WiMAX per qytetin e Tiranes. Kam marre ne shqyrtim dy pika per BS:Universiteti ‘Nene Tereza’Stacioni i Trenit.

konkluzionekonkluzione

Eshte nje teknologji që bazohet në standartin IEEE 802.16 per të realizuar lidhjet fundore për akses pa tela në shërbimet brezgjera, si alternativë për sistemet me kabëll dhe sistemet me linja dixhitale të abonetntëve (DSL).

Mundësi aksesi në Internet çdo kush dhe në çdo kohë, ka qenë një ëndërr e largët për shumë përdorues të kompjuterëve personal dhe atyre portabil.

WiMAX ofron nje inplementim te thjeshte, brez te gjere frekuencash dhe kosto te ulet.

WiMAX mbështet tipe të shumta të lidhjeve brezgjera pa tela, përfshirë këtu: rrjetat MAN me brez të gjerë, backhaul celularë, backhaul për pikat e aksesit të grumbulluara për Wi-Fi, lidhjet fundore brezgjera, si zëvendësim i teknologjisë celulare si dhe aplikime tjera të ndryshme, si makinat treguese automatike (ATM), shërbime pa tela të të dhënave dhe zërit për automjete dhe shërbime VoIP pa tela.

FALEMINDERIT.FALEMINDERIT.

Julian Kamberi, Mars 2010.