ΜΑΘΗΜΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ : ΑΡΧΙΣΕΚΣΟΝΙΚΗ ΚΑΙ VIDEO GAME

Τφαντήσ Αθανάςιοσ Α.Μ. 834

Καθηγητήσ: Ανδρζασ Αγγελιδάκησ

Prince of Persia The sands of time Σριλογία

Το Prince of Persia είναι ζνα παιχνίδι

δράςθσ και περιπζτειασ κοινό ςτο είδοσ του

με εκατοντάδεσ άλλα παιχνίδια. Επινοικθκε

και καταςκευάςτθκε από τον αμερικάνο

προγραμματιςτι και ςχεδιαςτι παιχνιδιϊν,

ςεναριογράφο και ςκθνοκζτθ ταινιϊν

Jordan Mechner. Το πρϊτο παιχνίδι τθσ

ςειράσ ςχεδιάςτθκε το 1989 με πρωταγωνιςτι τον πρίγκιπα του τίτλου. Ήταν ζνα

παιχνίδι πλατφόρμασ, με οριηόντιο και κάκετο scrolling που κζρδιςε αμζςωσ τουσ

απανταχοφ παίκτεσ, τόςο με τθν πρωτοτυπία του όςο και με τθ ρεαλιςτικι κίνθςθ

του κεντρικοφ ιρωα. Για αρκετό καιρό αποτελοφςε ςθμείο αναφοράσ και μζτρο

ςφγκριςθσ για τα υπόλοιπα παιχνίδια του είδουσ. Σκοπόσ ιταν ο πρίγκιπασ μζςα

από εμπόδια, ςκαρφαλϊνοντασ ςε πλατφόρμεσ και πθδϊντασ πάνω από

αγεφφρωτα χάςματα να φτάςει ςτθν πριγκίπιςςα και να τθν ςϊςει από τον κακό

βεηίρθ. Αυτόσ ιταν και ο τελικόσ του ςτόχοσ για να μπορεί κάποιοσ χριςτθσ να

τερματίςει το παιχνίδι.

Ρροσ απογοιτευςθ όλων, θ ςυνζχειά του, το Prince of Persia:The shadow

and the flame, εμφανίςτθκε αργοπορθμζνα, μόλισ το 1993. Η μετριότθτα όμωσ που

χαρακτιριηε τον τεχνικό τομζα, και θ ζλλειψθ νζων ςτοιχείων τοφ ςτζρθςαν τθν

ανάλογθ επιτυχία του προκατόχου του.

Το 2003 και μετά τθν αδιάφορθ 3d

ζκδοςθ του πρϊτου τίτλου το 1999, βγαίνει

ςτθν αγορά θ αρχι μιασ πολυςυηθτθμζνθσ

τριλογίασ. Το Prince of Persia: The Sands of

Time παρά το ότι ανικει ςτα κλαςςικά του

χϊρου παιχνίδια όπωσ θ ςειρά Tomb Raider,

πρωτοτυπεί από αυτζσ δίνοντασ ςτον ιρωα μια ελευκερία ςτισ κινιςεισ, ςτισ

φιγοφρεσ και τα ακροβατικά που κυμαίνονται ςτα όρια του παραφυςικοφ. Η

βαρφτθτα για μικρό χρονικό διάςτθμα κατά τθ διάρκεια του ακροβατικοφ

μθδενίηεται αρμονικά και επανζρχεται κάνοντασ τον χριςτθ να αναρωτθκεί αν αυτά

μποροφν να γίνουν και ςτθν πραγματικότθτα. Είναι φανερό το ότι αυτό που

ενζπνευςε τουσ ςχεδιαςτζσ για τισ κινιςεισ του ιρωα ιταν το γαλλικισ καταγωγισ

αγϊνιςμα και εναςχόλθςθ του παρκοφρ. Ζτςι ο Ρρίγκιπασ ζχει μια ποικιλία

ακροβατικϊν κινιςεων ςτο ρεπερτόριό του που κα επιτρζψουν ςτον χριςτθ να βρει

γριγορα τον τρόπο. Αυτό δεν είναι απλό, βζβαια, κακϊσ για να φτάςει κανείσ ςτο

ςτόχο, κα πρζπει να τρζξει πάνω ςε τοίχουσ, να υπολογίςει ςωςτά τα άλματά του

και να ςκαρφαλϊςει κάκε είδουσ επιφάνεια. Η πιο ςωςτι τακτικι είναι: «παρατθρϊ

το περιβάλλον, βρίςκω τθ διαδρομι που κα ακολουκιςω, παίρνω βακιά ανάςα και

ξεκινάω».

Σθμαντικόσ παράγοντασ ο οποίοσ ειςάγεται ςτθν πλοκι τθσ τριλογίασ και κα

είναι και θ κεματολογία τθσ περεταίρω αυτισ εργαςίασ, είναι ο χρόνος.

Ζτςι ςτον πρϊτο τίτλο τθσ ςειράσ, ο κακόσ Βεηίρθσ ελευκερϊνει τθν άμμο

του χρόνου, μετατρζποντασ όλουσ τουσ κατοίκουσ τθσ πόλθσ τζρατα. Ο πρίγκιπασ με

τθ βοικεια τθσ πριγκίπιςςασ (κόρθσ του Βεηίρθ) αναλαμβάνει να εγκλωβίςει τθν

άμμο πίςω ςτθν κλεψφδρα από όπου βγικε.

Οποιαδιποτε ςτιγμι ο χριςτθσ με το πάτθμα ενόσ κουμπιοφ μπορεί να

γυρίςει τον χρόνο για λίγα δευτερόλεπτα πίςω και να διορκϊςει το λάκοσ του το

οποίο μπορεί να είναι μια λάκοσ χρονικι εκτίμθςθ ςε μια περιοδικισ κίνθςθσ

παγίδα, ι θ πτϊςθ από ζνα ψθλό ςθμείο. Φυςικά από το ρεπερτόριο δεν λείπουν

και οι μονομαχίεσ μζςα από ςυνδυαςμοφσ κινιςεων με τουσ εχκροφσ (μαφρεσ ςκιζσ

ξεχαςμζνεσ ςτο χρόνο)

Το δεφτερο παιχνίδι τθσ τριλογίασ είναι το

Prince of Persia Warrior Within το οποίο ζκανε τθν

εμφάνιςθ του το 2004. Το παιχνίδι είναι ουςιαςτικά

θ ςυνζχεια του πρϊτου με τθν διαφορά ότι

ολόκλθρο το παιχνίδι με ζναν ιδιαίτερο και περίτεχνο

τρόπο βαςίηεται ςτο χρόνο. Το παιχνίδι εξελίςςεται

αρκετά χρόνια μετά τθν ελευκζρωςθ των Sands of

Time. O πρίγκιπασ μασ βρίςκεται ςε πολφ άςχθμθ

κζςθ, κακϊσ το πεπρωμζνο του είναι... ο κάνατοσ. Ο

Dahaka, ζνασ φφλακασ του χρόνου, τον κυνθγάει Dahaka o φφλακασ του χρόνου

ϊςτε να γίνει όπωσ προςτάηει θ μοίρα. Ο πρίγκιπασ , μετά από χρόνια κυνθγθτοφ,

παίηει το τελευταίο του χαρτί και πθγαίνει ςτο νθςί του Χρόνου προςπακϊντασ να

γυρίςει ςτο παρελκόν και να αλλάξει το πεπρωμζνο του. Σε όλθ τθν εξζλιξθ του

παιχνιδιοφ ο χριςτθσ αλλάηει τον χρόνο από το παρόν ςτο παρελκόν και κινείται

ςτον ίδιο χϊρο τισ δυο διαφορετικζσ καταςτάςεισ.

Το Prince of Persia The Two Thrones κυκλοφόρθςε το 2005 και είναι το

τελευταίο παιχνίδι τθσ τριλογίασ. Πλεσ αυτζσ οι παλινδρομιςεισ ςτο χρόνο δε

μπορεί να μθν άφθναν κάποιο… ελάττωμα ςτον Ρρίγκιπα! Ζτςι, το alter ego του

ιρωα κάνει εντυπωςιακά τθν εμφάνιςθ του επί… οκόνθσ, όταν ο Ρρίγκιπασ βρεκεί

κοντά ςε φωτιά. Ο Dark Prince διαφοροποιείται αρχικά ςε ότι αφορά τα όπλα του.

Χρθςιμοποιεί το daggertail, ζνα όπλο μεταξφ ςπακιοφ και μαςτίγιου. Το κφριο

αρνθτικό του ςτοιχείο είναι ότι για να παραμείνει ςτθ ηωι χρειάηεται τισ sands που

αφινουν οι άτυχοι που κα βρεκοφν ςτο δρόμο του, ι αντικείμενα που ςπάνε. Αυτό

προχποκζτει ότι ο Dark Prince κινείται γριγορα και ςκοτϊνει ακόμθ γρθγορότερα

για να παίρνει ενζργεια. Η παρουςία του Dark Prince όμωσ δεν περιορίηεται εκεί,

αλλά ςυμμετζχει ςε όλα ςχεδόν τα ςθμεία του παιχνιδιοφ, αφοφ ςαν «θ άλλθ

φωνι» του Ρρίγκιπα ακοφγεται να δίνει ςυμβουλζσ ι να κάνει διαλόγουσ με τον

Ρρίγκιπα κακϊσ εςείσ προχωράτε ςτο παιχνίδι. Ο Dark Prince είναι κατά βάςθ ζνασ

ςαρκαςτικόσ χαρακτιρασ, και αυτό φαίνεται τόςο ςτον τόνο τθσ φωνισ του, όςο και

ςτα ειρωνικά ςχόλια του ακόμα και προσ τον ίδιο τον Ρρίγκιπα.

Ππωσ είναι αναμενόμενο θ ςυνεχισ αυτι μετακίνθςθ ςτο χρόνο

ςυνοδεφεται από εναλλαγι τοπίων, περιοχϊν, περιβαλλόντων, κτιςμάτων, υπάρχει

επαφι με νζα άτομα, αντιλιψεισ, προςδοκίεσ και μια διαχρονικι μάχθ επιβολισ

του καλοφ ςτο κακό, ανάδειξθ τθσ αγάπθσ και προςιλωςθσ ςτον ςτόχο.

Ο χρόνοσ ςαν εργαλείο εξζλιξθσ του ςεναρίου, «δουλεφεται» αρκετά

πετυχθμζνα, κάνοντασ τον χριςτθ να αναρωτθκεί, ποια είναι πραγματικά θ δφναμθ

του, τόςο ςτον κόςμο, ςτο περιβάλλον, ςτα κτιρια, άλλα και ςτον ίδιο τον άνκρωπο.

Ραράλλθλα, τα μαγικά παλάτια, οι απζραντεσ ζρθμοι, οι ςκοτεινζσ ςπθλιζσ,

οι ςτενοί δρόμοι των ανατολίτικων πόλεων, οι ακτζσ, τα κάςτρα, ςυνκζτουν τθν

ποικιλία του χϊρου που περιβάλει τον ιρωα, ενϊ πολλαπλαςιάηεται κακϊσ αυτόσ

μεταβαίνει από τθν μία εποχι ςτθν άλλθ.

Η εναλλαγι του χωροχρόνου αποτελεί το κυρίαρχο χαρακτθριςτικό τθσ

τριλογίασ του παιχνιδιοφ και οι ςχεδιαςτζσ του προςκαλοφν τουσ επίδοξουσ gamer,

να ταξιδζψουν μαηί με τον πρίγκιπα ςτουσ δαιδαλϊδεισ διαδρόμουσ του, να

επζμβουν ς’ αυτόν και να τον ελζγξουν. Ζςτω και εικονικά! Ππωσ λοιπόν το

παιχνίδι αναπτφςςεται και εξελίςςεται με βάςθ το χρόνο, ζτςι και θ αρχιτεκτονικι

όχι μόνο επθρεάηεται από τον χρόνο αλλά και επθρεάηει.

Χρόνος και αρχιτεκτονική

Σφμφωνα με το Λεξικό τθσ Οξφόρδθσ με τον όρο χρόνοσ εννοείται "θ

ακακόριςτθ κίνθςθ τθσ φπαρξθσ και των γεγονότων ςτο παρελκόν, το παρόν, και το

μζλλον, κεωροφμενθ ωσ ςφνολο". Μαηί με τθν ζννοια του χϊρου, χρόνοσ και

χϊροσ, αποτελοφν τισ διαςτάςεισ μζςα ςτισ οποίεσ κινείται, αναπτφςςεται,

μεταλλάςςεται και εξελίςςεται θ ανκρϊπινθ δραςτθριότθτα.

Μζχρι ςτιγμισ καμία επιςτθμονικι μζκοδοσ δεν ζχει καταφζρει να ελζγξει

κατϋ ουςίαν το χρόνο. Η τεχνολογία ζχει προςφζρει δυνατότθτεσ απεικόνιςθσ και

εικονικισ προβολισ άλλων εποχϊν, όχι όμωσ και πραγματικισ μετάβαςθσ ςε αυτζσ.

Αντίκετα, ο χϊροσ είναι μια ζννοια όπου ο παράγοντασ άνκρωποσ ζχει τεράςτια και

ςχεδόν απόλυτθ δυνατότθτα παρζμβαςθσ πάνω τθσ.

Η αρχιτεκτονικι είναι μία από τισ επιςτιμεσ όπου ςαν κφριο αντικείμενο τθσ

ζχει τθν διαμόρφωςθ του χϊρου, από τθν πιο μικρι ωσ τθν πιο μεγάλθ κλίμακα.

Μπορεί λοιπόν με βάςθ τθν αναμφιςβιτθτθ ςχζςθ και εξάρτθςθ χρόνου – χϊρου να

υπάρχει μια αντίςτοιχθ μεταξφ χρόνου και αρχιτεκτονικισ;

Η απάντθςθ είναι μπορεί και θ ςχζςθ των δφο είναι ςυνεχισ και πολυδιάςτατθ.

Ζτςι, ςαν μια πρϊτθ προςζγγιςθ, θ παρζμβαςθ ςτο χϊρο, μπορεί να αλλάξει όχι

τον απόλυτο μακθματικό χρόνο, αλλά τον υποκειμενικό και ανκρϊπινο.

Ασ φανταςτοφμε ότι βριςκόμαςτε επί χρόνια φυλακιςμζνοι μζςα ς' ζνα κελί

διαςτάςεων 2*2*2 μζτρα. Ο χρόνοσ μασ κυλά αργά και βαςανιςτικά. Αργότερα

όμωσ μασ μετακζτουν ςε ζναν καινοφριο χϊρο κράτθςθσ, με διαςτάςεισ αίκουςασ

κινθματογράφου. Εξακολουκοφμε να είςτε απομονωμζνοι και όλεσ οι λοιπζσ

παράμετροι τθσ κράτθςθσ μασ παραμζνουν αμετάβλθτεσ. Μόνο ο όγκοσ του χϊρου

όπου ηοφμε ζχει αλλάξει. Η αφξθςθ αυτι του χϊρου κα ζχει άμεςθ επίπτωςθ ςτθ

ροι του υποκειμενικοφ χρόνου, ο οποίοσ κα φαίνεται να κυλά αρκετά πιο γριγορα

απ' ότι πριν. Μια απλι λοιπόν αλλαγι τθσ αρχιτεκτονικισ δομισ, αλλάηει

αυτομάτωσ και τθν ροι του χρόνου. Μεγαλφτερθ και πιο ραγδαία αλλαγι κα γίνει

αν από το μικρό κελί μεταφερκοφμε ςζνα μεγάλο περιφραγμζνο λιβάδι…

Από τθν άλλθ μεριά και μεταβαίνοντασ ςε μια άλλθ διάςταςθ τθσ ςχζςθσ

χρόνοσ – αρχιτεκτονικι, μποροφμε να διαπιςτϊςουμε ότι και θ φυςικι ροι του

χρόνου επθρεάηει τθν αρχιτεκτονικι. Αλλάηουν οι εποχζσ, αλλάηει και θ αντίλθψθ

του χϊρου, όπωσ αυτι εκφράηεται μζςα από τθν αρχιτεκτονικι.

Κάνοντασ μια μικρι ιςτορικι αναδρομι κα διαπιςτϊςουμε ότι τα ογκϊδεισ

μνθμειακά οικοδομιματα τθσ αρχαίασ Αιγφπτου, ζδωςαν τθν κζςθ τουσ ςτθν

λεπτότθτα και αρμονία τθσ κλαςςικισ Ελλάδασ. Ακολουκεί θ ρωμαϊκι περίοδοσ

όπου ο ορκολογιςμόσ που υιοκετείται και θ πρόοδοσ ςτισ τεχνικζσ γνϊςεισ, ζχουν

ωσ αποτζλεςμα τθν καταςκευι μεγαλόπρεπων πολυϊροφων κτιρίων, δθμοςίων

λουτρϊν, αρζνων, υδραγωγείων, γεφυρϊν, υπονόμων, ναϊν. Η αλλαγι και

παγίωςθ νζων κοινωνικϊν κεςμϊν κατά τον μεςαίωνα, οδθγεί ςτθν ςυμπαγι

δόμθςθ με ςυνεχι κτιριακά μζτωπα ςτουσ ςτενοφσ και δαιδαλϊδεισ δρόμουσ.

Αρμονία, δθμιουργικι φανταςία, μνθμειακότθτα και ιςορροπία ςτισ αρχιτεκτονικζσ

μορφζσ, είναι τα κυριότερα χαρακτθριςτικά που εξζφραηε ο αναγεννθςιακόσ χϊροσ

τθσ δυτικισ Ευρϊπθσ, ενϊ θ υποβάκμιςθ του φυςικοφ και τεχνικοφ περιβάλλοντοσ

αποτελεί το χαρακτθριςτικό του χϊρου κατά τθν βιομθχανικι επανάςταςθ.

Ακολουκεί ςτισ αρχζσ του 20ου αιϊνα το μοντζρνο κίνθμα, όπου τα χαρακτθριςτικά

του είναι θ ελεφκερθ διάταξθ των κτθρίων ςτο χϊρο, με πριμοδότθςθ του φψουσ

τουσ, ϊςτε να αποδεςμευτεί όςο το δυνατόν περιςςότεροσ κοινόχρθςτοσ χϊροσ

μεταξφ τουσ και θ προςπάκεια ςφνκεςθσ των κτθρίων με τθν υπόλοιπθ αδόμθτθ

επιφάνεια. Τζλοσ εμφανίηεται το μεταμοντζρνο κίνθμα με τθν προςπάκεια

ανάδειξθσ παλαιότερων δομϊν, τόςα ςτα κτθριακά κελφφθ, όςο και ςτον ευρφτερο

χϊρο.

Σα ίχνη του χρόνου

Και όμωσ, αυτι θ ςυνεχισ εναλλαγι των αρχιτεκτονικϊν προτφπων κατά τθν

διάρκεια των εποχϊν εξακολουκεί πάντα να αφινει τα ίχνθ τθσ. Κακϊσ ο διαβάτθσ

περνά από τθν «νζα» ςτθν «παλαιά» πόλθ τθσ Ξάνκθσ ι από το Σφνταγμα ςτθν

Ρλάκα τθσ Ακινασ, κάνει ζνα άμεςο ταξίδι ςτο χρόνο. Τα κτιρια, οι δρόμοι, οι

μυρωδιζσ, το πράςινο, ο κόρυβοσ, θ θςυχία, οδθγοφν ςε άλλεσ εποχζσ και άλλεσ

μνιμεσ. Ομοίωσ, κακϊσ κάποιοσ ανθφορίηει τον βράχο τθσ Ακρόπολθσ ι ειςζρχεται

ςτα δωμάτια του ανακτόρου τθσ Κνωςοφ. Αντίςτοιχα, όταν κάποιοσ επιςκζπτεται

τθν Αγία Σοφία ςτθν Κωνςταντινοφπολθ, όπου διακρίνει τα ίχνθ τθσ αλλαγισ των

εποχϊν και των χρόνων, παρατθρϊντασ τουσ τζςςερισ μιναρζδεσ που προςτζκθκαν

μεταγενζςτερα ςτο κφριο οικοδόμθμα του ναοφ. Και τα παραδείγματα δεν ζχουν

τελειωμό, τόςο ςτα κτιρια όςο και ςτον ευρφτερο χϊρο.

Σε κάκε φάςθ και τομζα τθσ ηωισ του ο άνκρωποσ προςπακεί να ελζγξει το

χρόνο. Το ίδιο κάνει και μζςω τθσ αρχιτεκτονικισ ςτον τομζα του χϊρου. Ρροςπακεί

είτε να τον επαναφζρει, είτε να τον ξεπεράςει, είτε να τον διατθριςει, είτε να τον

υπερπθδιςει.

Σο παρόν ςτην αρχιτεκτονική

Η αρχιτεκτονικι αποτελοφςε πάντα τον κακρζφτθ των ςθμαντικότερων

αλλαγϊν τθσ κοινωνίασ. Η ςφγχρονθ αρχιτεκτονικι που ζχει απομακρυνκεί από τα

κακιερωμζνα διακζτει πολλά τεχνολογικά επιτεφγματα ϊςτε να παρουςιάηει νζεσ

αξίεσ που χαρακτθρίηουν τθν ψυχολογικι και

τθν πνευματικι πρόοδο τθσ ανκρωπότθτασ.

Η πρϊτθ βαςικι αρχι τθσ νζασ

αρχιτεκτονικισ ιταν θ κατάργθςθ του τοίχου

ωσ φζροντοσ ςτοιχείου ςτθ δομι ενόσ

κτιρίου. Οι εξωτερικοί τοίχοι ζγιναν ζνα

λεπτό, μεταλλικό, γυάλινο ι κτιςτό κζλυφοσ,

που δεν είχε καμία ςχζςθ με τθν υποςτιριξθ

του κτιρίου και ζπρεπε να διατθρθκεί όςο το

δυνατόν ελαφρφτερο. Ζτςι, μποροφςε πλζον

να γίνει λόφοσ για αρχιτεκτονικι του χϊρου και όχι τθσ μάηασ. Τα ανοίγματα, ςε

πόρτεσ και παράκυρα, μποροφςαν να διευρυνκοφν απεριόριςτα, εξυπθρετϊντασ

τόςο τθ λειτουργικότθτα – εφκολθ προςπζλαςθ, φωτιςμόσ – όςο και τθν αιςκθτικι

Philip Johnson

ςχεδίαςθ του εςωτερικοφ και εξωτερικοφ. Η ομοιόμορφθ κατανομι των δομικϊν

φορζων οδιγθςε ςε μια ορκογϊνια κανονικότθτα τθσ ςχεδίαςθσ, αλλά όχι και ςτθν

ιςορροπθμζνθ αξονικι ςυμμετρία τθσ κλαςικισ αρχιτεκτονικισ.

Μια δεφτερθ αρχι ιταν θ αποφυγι κάκε πρόςκετθσ διακόςμθςθσ: τα

κτίςματα αποκτοφςαν ςτιλ μζςα από τθ διαμόρφωςθ των αναλογιϊν και τθν

κατανομι των ςτερεϊν και των κενϊν χϊρων. Ζνα άλλο χαρακτθριςτικό ςτοιχείο

ιταν θ εξαφάνιςθ των ζντονων χρωματικϊν αντικζςεων ςτο εςωτερικό και το

εξωτερικό, αν και αυτό μποροφςε να αποδοκεί ςτθν επιρροι των Mondrian και Van

Doesburg πάνω ςε Ολλανδοφσ αρχιτζκτονεσ. Το Διεκνζσ Στιλ γεννικθκε μζςα από

μερικζσ ιδζεσ οργάνωςθσ του χϊρου, ςε αντίκεςθ με τθν περιοριςτικι φφςθ των

διαδοχικϊν ςτατικϊν ςυμμετρικϊν κφβων, που επζβαλλε παλιότερα ο ρόλοσ των

τοίχων ωσ δομικϊν ςτοιχείων. Τζλοσ, το Διεκνζσ Στιλ προςφερόταν ιδιαίτερα για τον

αςτικό ςχεδιαςμό, τθν παραγωγι φτθνισ κατοικίασ και «πράςινων πόλεων» – όπωσ

και για κάκε μορφι κτιρίων μεγάλθσ κλίμακασ, που μποροφςαν να καταςκευαςτοφν

με τυποποιθμζνεσ δομικζσ μονάδεσ χαμθλοφ κόςτουσ.

Αναμφίβολα οι πειραματιςμοί των πρωτοπόρων τθσ ςφγχρονθσ

αρχιτεκτονικισ ςτθ χριςθ νζων υλικϊν και ςτον περιοριςμό των πρόςκετων

ςτοιχείων τθσ κλαςικισ, γοτκικισ ι αναγεννθςιακισ παράδοςθσ, ζχουν αρκετοφσ

«κοινοφσ παρονομαςτζσ» και ζτςι μποροφν να χαρακτθριςτοφν ωσ ζνα κοινό ςτιλ.

Οπωςδιποτε όμωσ θ προςωπικι ςφραγίδα κακενόσ από τουσ πρωτοπόρουσ

παραμζνει αναγνωρίςιμθ, ακόμθ και ςτα πιο ςυγκρίςιμα ζργα τουσ, ειδικά ο Frank

Lloyd Wright, κα πρζπει να τονιςτεί, άςκθςε επιρροι αλλά ποτζ δεν κεϊρθςε τον

εαυτό του ωσ μζλοσ του Διεκνοφσ Στιλ. Στθν πραγματικότθτα μάλιςτα βρζκθκζ ςε

αντίκεςθ με πολλζσ από τισ ιδζεσ και τα πρόςωπα τθσ νζασ αρχιτεκτονικισ.

Αρχιτεκτονικζσ μεταπηδήςεισ ςτο παρελθόν

Κάκε λαόσ που ςζβεται τθν κουλτοφρα του, αιςκάνεται τθν ανάγκθ να

περιςϊςει και να παραδϊςει ςτισ επόμενεσ γενιζσ τθν αρχιτεκτονικι του

κλθρονομία. Με τισ αναπλάςεισ και αναςτθλϊςεισ, επιδιϊκεται από τον

αρχιτζκτονα θ απαλοιφι των ςθμαδιϊν του χρόνου από τα κτθριακά κελφφθ και θ

ανάδειξθ τθσ προγενζςτερθσ μορφισ και ιςτορίασ των. Ζτςι, θ υγραςία, θ ςκουριά,

θ εξαςκζνθςθ των χρωμάτων, θ κατάρρευςθ

των επιχριςμάτων, θ βρωμιά και θ ςκόνθ,

δίνουν τθ κζςθ τουσ ςτθν ιςτορία, τθν

παράδοςθ και τθν μνιμθ, επαναφζροντασ,

ζςτω τεχνθζντωσ, προγενζςτερεσ εποχζσ. Ο

επιςκζπτθσ με τθν επαφι του με ζνα

αποκατεςτθμζνο, αναςτθλωμζνο κτιριο,

μεταφζρεται νοθτά ςτο παρελκόν, ςτθν εποχι που ζηθςε το κτιριο.

Εξαιρετικό παράδειγμα αναςτιλωςθσ- αποκατάςταςθσ κτθρίου, αποτελεί

αυτό του Ραρκενϊνα. Ζνα μνθμείο λαμπρό παράδειγμα τθσ ακθναϊκισ πολιτείασ,

και του δωρικοφ ρυκμοφ τα κλαςικά χρόνια.

Ο Ραρκενϊνασ παρουςιάηει τζλεια αρμονικζσ αναλογίεσ μζχρι τθν

παραμικρι του λεπτομζρεια· μολονότι ο ναόσ αυτόσ ιταν μεγαλφτεροσ από τουσ

άλλουσ δωρικοφσ ναοφσ τθσ εποχισ του (με 8x17 κίονεσ, αντί για 6x13 που

ςυνθκίηονταν τον 5ο αι. π.Χ.), οι αναλογίεσ του ιταν τόςο αρμονικζσ, ϊςτε να του

προςδίδουν εκπλθκτικι ομοιογζνεια μορφισ, μνθμειϊδθ μεγαλοπρζπεια και

πρωτοφανι χάρθ ςε ςφγκριςθ με τουσ πιο βαρείσ δωρικοφσ προκατόχουσ του.

Ανά τα χρόνια ο Ραρκενϊνασ λεθλατικθκε, κάθκε, ζγινε βυηαντινι εκκλθςία

και τηαμί και τελικά βομβαρδίςτθκε. Αυτό που κλθρονόμθςε ο 20οσ αιϊνασ ιταν

ζνασ ςωρόσ από μάρμαρα που ζπρεπε να αναςτθλωκοφν. Σιμερα με τα ζργα τθσ

αναςτιλωςθσ ακόμα να ςυνεχίηονται, ο Ραρκενϊνασ κεςπίηει μεγαλόπρεπα ςτον

Αττικό ουρανό μετατρζποντασ τθν ακρόπολθ ςε ζνα κομμάτι ξεχαςμζνο ςτισ μζρεσ

μασ από τθν κλαςςικι εποχι και τα ελλθνιςτικά χρόνια.

Αρχιτεκτονικζσ μεταπηδήςεισ ςτο μζλλον

Από τθν άλλθ μεριά, ο αρχιτζκτονασ, ςε μια

προςπάκεια επιτάχυνςθσ και υπερπιδθςθσ του χρόνου,

οδθγείται ςτθ δθμιουργία μορφϊν και δομϊν

εμπνευςμζνεσ από το μζλλον. Σε πολλά πρότυπα και

Παρθενώνασ, Ακρόπολη

πολλζσ μελζτεσ, χρθςιμοποιείται θ τελευταία

τεχνολογία ςε υλικά, τεχνογνωςία και ςχεδιαςμό,

ϊςτε να εμφανιςτεί ζνα ςφνολο πρωτόγνωρο,

καινοτόμο, ριηοςπαςτικό και εντελϊσ

διαφορετικό από τα ξεπεραςμζνα μοντζλα και

πρότυπα του ςιμερα, όπωσ χαρακτθριςτικά

αναφζρουν.

Ιδιαίτερθ ςθμαςία αποκτοφν ςτο

πλαίςιο αυτό τα μανιφζςτα τθσ φουτουριςτικισ

αρχιτεκτονικισ. Οι βαςικζσ αρχζσ του

υιοκετικθκαν από ποικίλα καλλιτεχνικά

ρεφματα, μεταξφ των οποίων ο ςουρεαλιςμόσ,

ο ντανταϊςμόσ και το art deco. Ζνασ από τουσ

υποςτθρικτζσ του φουτουριςμοφ ιταν ο Sant’ Elia οραματιςισ τθσ πόλθσ του

μζλλοντοσ. Η «cittu nuova» αντιςτοιχεί ςε ζνα νζο μοντζλο ηωισ και βαςίηεται ςε

μια ακατανίκθτθ πίςτθ προσ τθν τεχνολογικι ανάπτυξθ χαρακτθριςτικι των αρχϊν

του 20οφ αιϊνα. Η νζα πόλθ ανταποκρίνεται ςτισ ανάγκεσ που προκφπτουν από τθν

ανάπτυξθ τθσ βιομθχανικισ κοινωνίασ, μζςω τθσ δθμιουργίασ ενόσ μθτροπολιτικοφ

περιβάλλοντοσ κατά το δυνατόν εναρμονιςμζνου με τθν τελευταία.

Οι αρχιτζκτονεσ του φουτουριςμοφ ευνοοφν κατά ςυνζπεια ςτισ μελζτεσ

τουσ τθ λειτουργικότθτα εισ βάροσ τθσ μορφισ, τθν τεχνολογία εισ βάροσ τθσ

αιςκθτικισ, τθν αδρότθτα των νζων υλικϊν εισ βάροσ τθσ κομψότθτασ των

παραδοςιακϊν.

Τα φουτουριςτικά ιδανικά διατθροφν μία κζςθ ςτθν κουλτοφρα του 21ου

αιϊνα, είτε πρόκειται για ταινίεσ επιςτθμονικισ φανταςίασ είτε για τισ

πρωτοποριακζσ ςυλλιψεισ τθσ Zaha Hadid, του Santiago Calatrava, του Oscar

Niemeyer .

Από τθν ανάλυςθ που ζγινε ςτισ χρονικζσ μεταπθδιςεισ τθσ αρχιτεκτονικισ

ςτο παρελκόν και το μζλλον, ςυμπεραίνουμε ότι ο χρόνοσ δεν είναι απαραίτθτα

γραμμικόσ αλλά ζχει μια κυκλικι δυναμικι. Οποιαδιποτε ςτιγμι ςε οποιοδιποτε

ςθμείο τθσ γθσ, μπορεί να πραγματοποιθκεί μια χρονικι μεταπιδθςθ είτε ςτο

Alan Boutwell, City for the next century

Sant' Elia (1914)

παρελκόν είτε ςτο παρόν, μζςα από τθν αναπαράςταςθ μορφϊν οι οποίεσ ξεγελοφν

και διεγείρουν τα ςυναιςκιματα και τισ αντιδράςεισ του κόςμου.

Το αν εν τζλει πετυχαίνουν το ςκοπό του ταξιδίου ςτο χρόνο και ςτθ μια και

ςτθν άλλθ περίπτωςθ, είναι κάτι που κρίνεται και πάλι από το χρόνο, ϊςπου ο

φαφλοσ αυτόσ κφκλοσ τθσ αναηιτθςθσ κλείςει με τθν τελικι αποδοχι, ι μθ, από το

κοινό.

Η αρχιτεκτονική ωσ μζςο μνήμησ

Κλείνοντασ, κα παρουςιάςουμε τθν αρχιτεκτονικι ςαν μζςο μνιμθσ. Η

καταςκευι δθλαδι κτιςμάτων και αρχιτεκτονικϊν ςυνκζςεων με ςκοπό τθν

ανάμνθςθ παρελκόντων γεγονότων, ςτιγμϊν, ατόμων… Η μεγάλθ πυραμίδα τθσ

Γκίηασ μασ κυμίηει για παράδειγμα τον φαραϊ Χζοπα, οι διάςπαρτοι χριςτιανικοί

ναοί ςτα βάκθ τθσ Τουρκίασ μασ κυμίηουν το χριςτιανικό ςτοιχείο που κατοικοφςε

για αιϊνεσ εκεί, ενϊ θ επικείμενθ καταςκευι του πολυϊροφου κτθρίου ςτθν Νζα

Υόρκθ, ςτο ςθμείο που βρίςκονταν οι δίδυμοι πφργοι, ζχει ςκοπό τθν ανάμνθςθ τθσ

11θσ Σεπτεμβρίου.

Σθμαντικό ρόλο ςτθ διατιρθςθ τθσ μνιμθσ και ςτθ νοθτι χρονικι μεταφορά

ςτο παρελκόν, αποτελεί και ο χϊροσ του μουςείου. Το μουςείο μζςα από μια

ςωςτι αρχιτεκτονικι προςζγγιςθ και ζκκεςθ των εκκεμάτων μεταφζρει τον

επιςκζπτθ πίςω ςτο χρόνο. Σε αυτό ςυντελοφν όχι τόςο το κτιριο αλλά τα εκκζματα

που φιλοξενεί, κατάλοιπα περαςμζνων αιϊνων. Ο ρόλοσ του επιςκζπτθ – τουρίςτα

είναι μζςα από το κτιριο να προετοιμαςτεί για ζνα ταξίδι μαγικό ςτο παρελκόν και

ςτο κόςμο που το ίδιο μουςείο κα τον κατευκφνει.

Επίλογοσ

Ράντα προςπακοφςε και για πάντα κα προςπακεί, ο άνκρωποσ, να νικιςει

και να χειραγωγιςει τον χρόνο. Ράντα όμωσ αυτόσ κα προχωρά. Μζςω τθσ

αρχιτεκτονικισ και μζςω τθσ διαμόρφωςθσ του χϊρου μζςα ςτον οποίο ηει,

προςπακεί και πολλζσ φορζσ καταφζρνει να ταξιδζψει. Να ταξιδζψει και να

αιςκανκεί ότι περπατά ςτα δρομάκια μιασ μεςαιωνικισ πόλθσ, ι ότι

παρακολουκιςει μια όπερα ι ζνα κεατρικό, όπωσ ακριβϊσ γινόταν εκατοντάδεσ ι

και χιλιάδεσ χρόνια πριν και γιατί όχι, να νιϊςει ότι ηει ςτο 2100 με αυτόματα και

ζξυπνα ςπίτια, ζτοιμα να του ικανοποιιςουν κάκε του επικυμία.