Principi Regionalizacije

5/26/2018 Principi Regionalizacije

1/25

FUNKCIONALNO-URBANE REGIJE

Funkcionalno-urbane regije

(pojam i cilj)

Funkcionalno-urbane regije oblikuju se oko urbanih sredita.

Regijekao trodimenzionalno izdvojeni elementi geosfere, oblikuju se oko nodalnihcentara (vorita) koja djeluju na okolinu i obrnuto okolina na centar.

Unutar tog odnosa razvijaju se funkcije koje uslovljavaju upravne, privredne,sociokulturne, saobraajne i druge osnove;

Ciljovakve interakcije je ravnomjeran razvoj svih regija i ostvarivanje osnovnihdrutvenih potreba stanovnika regija.

Podjela funkcionalno-urbanih regija

Kao i nodalne regije funkcionalno-urbane regije razvijaju se u dva osnovna vida: 1. Monocentrine i 2. Policentrine. Monocentrinafunkcionalno-urbana regija predstavlja kompleksnu i dinaminu

regionalnu strukturu koju inijedan centralni grad i njegovo okruenje;

Pod uticajem tog grada odvijaju se intenzivne funkcionalne veze;U gradskom okruenju razvijeno je nekoliko stambenih i radnih suburbija, manjih centara,

odnosno perifernih gradova;

Centralni grad i suburbiji imaju zonu zajednikog uticaja; Ovaj model razvijen je u industrijskoj fazi urbanizacije i drutveno-ekonomskog

razvoja;

Policentrinafunkcionalno-urbana regija nastaje u postindustrijskoj fazi razvoja;

Dolazi do razvoja vie funkcionalno umreenih centara-velikih-srednjih i malihgradova;

Nastaje heterogena prostorna konstalacija urbanih centara koja magu, ali inemoraju biti povezana u hijerarhijski sistem;

Primjer panije,Njemake, Francuske


2/25

Za funkcionisanje vana vorita u globalnoj mrei gradova, Nastaje ire gradsko podruje; koncept metropolitanskih regija, Koncept metropolitanskih regija ne afirmira krute upravne strukture,gdje sejake

regije razvijaju na raun slabijih regija,

Radi se najaanju politike postizanja odreene prednosti metropolitanskih regija iomoguavanju slabijim regijama da koriste rast svojih centara.

Cilj je ostvariti blisku suradnju izmeu centara i njihovih okolnih perifernih regija. Vanost uspostave i razvoja partnerstva sa zajednikim odgovornostima, koje

ukljuuju centar, okolna i rubna podrujima, kao i jaanje suradnje izmeumetropolitanskih, drugih urbanih centara i ruralnih podruja unutar metropolitanskihregija.

GRAD I NODALNA REGIJA


3/25


4/25


5/25


6/25


7/25


8/25


9/25


10/25


11/25


12/25

PLANSKE REGIJE ILI REGIJE PLANIRANJA

Planske regije-specifian vid regija; Paradigma funkcionalne organizacije osnova razvoja, ureenja i zatite prostore;


13/25

Funkcionalni regionalizam: sredstvo u prostornom i drutvenom planiranju; U tom smislu regija je planska kategorija; U literaturi se planske regije nazivaju programske ili operacione regije; U izdvajanju planskih regija polazi se od svrsishodnihprincipa; Mogu biti homogeni, funkcionalni ili kombinovani; Prostorne, demografske, socijalne i ekonomske dimenzije planskih regija zavise

iskljuivo od ciljeva planiranja;

Velika primjena u drutvenom i prostornom planiranju;Planska regija-objekat, instrument, cilj ili proizvod planiranja?

ovjek stvara geografiju kao to stvara istoriju (Boudville, 1965.); Planske regije-teritorijane cjeline u kojima ovjek, na odreenim stepenima

drutvenog i ekonomskog razvoja, planskim pristupom transformie prirodni ikulturni pejza i time ga indirektno pretvara u plansku regiju .

Predispozicija za plansku regionalizacijuproistie iz potrebe da se: Vri eksploatacija resursa, Funkcionalno organizuje prostor, Ureuje ili titi teritorijalna cjelina; Definisanje planskog prostora i planskih regija zahtijeva primjenu razliitih kriterija

ili njihovih kombinacija;

Planska regija ne mora imati homogenost, individualnost ni granice; Sve to moe biti cilj koji se moe dostii sprovoenjem planom predviene akcije; Planske regije su esto ciljevi planiranja; Postoji vie mogunosti za determinisanje planskih regija; U zavisnosti od problema koje treba da rijei prostorni plan regije planiranja

izdvajaju se na osnovu:

1. Parcijalnih 2. Sektorskih


14/25

3. Specifinih ili 4. Integralnog pristupa. Rudarske, industrijske, urbane, kombinacija...isl. Vremenska dimenzija planskih regija; Planiraju se za razliite vremenske periode; Vremenski periodi u uskoj vezi sa ciljevima koje treba ostvariti (akcije, programi,

projekti...);

Planske regije mogu imati: 1. kratkoroan 2. srednjeroan 3. dugoroan 4. stalan karakter. Za ostvarivanje dugoronih programa uzimaju se regije koje imaju karakter

standardnih planskih regija;

Politiko-teritorijalne ili administrativne podjelerezultat kompromisaizmeusocio-ekonomske svrsishodnosti i interesa onih koji odluuju;

Zato su politiko-teritorijalne ili administrativne jedinice esto i normativne planskeregije;

Primjer u Bosni i Hercegovini je npr. Tuzlanski kanton (ugl. oko rudarskih basena),u Americi sliv rijeke Tenesi (7 saveznih drava, sredite Vaington, uraen regionalni

prostorni plan);

Specifian vid planskih regija- nacionalna teritorija se dijeli na cjeline ili sisteme kojisu se razvili ili e se razviti planskim usmjeravanjem veza i odnosa izmeu izmeugradova i njihovih okruenja;

Dinamian karakter-drutvo nosilac osnovnih funkcija; Granice planskih regija s vremenom treba mijenjati; Pravilo:planskim mjerama u nehomogenim prostornim cjelinama niskog stepena

integracije moe se izvriti homogenizacija sa karakterom funkcionalno manje ili

vie odrivih socio-ekonomskih sistema, odnosno regija;


15/25

U cilju racionalne prostorne organizacije (pomou strategija, planova i sl.) mijenjaju

se prostorno-funkcionalne organizacije drava, makroregija, regija, subregija isl.

Planska regija-strukturalna prostorna kategorija

U strukturalne kategorije spadaju teritorijalne cjeline istih ili slinih strukturalnihobiljeja;

Takve cjeline imaju probleme ije rjeavanje zahtijeva iste ili sline planskeintervencije;

Cjeline relativno statine, promjene spore, Strukture se doivljavaju kao ogranienja; Tipini primjeri su: urbana, urbanizirana i ruralna podruja; Dva tipa planskih regija; Prvi tip:klasine funkcionalno-urbane regije za koje se planira racionalna prostorno-

funkcionalna organizacija (urbane regije sa brojnim prostornim i demografskim

problemima);

Drugi tip: ruralna podruja; Ruralna podruja- klasifikacija na osnovu stepena socio-ekonomskog razvoja i

transformacije;

-organizacija poljoprivrede; -inkorporiranje i klasifikacija djelatnosti sekundarnog, tercijarnog i kvartarnog

sektora;

- demografski potencijali; - kvalitet ivljenja,

-saobraajne dostupnosti, - razvijenosti socijalne i tehnike infrastrukture, - stepena ouvanosti i zatite ivotne sredine isl. Tako nastaje Integralni ruralni razvoj kojim se ostvaruje ekonomska, socijalna i

ekoloko-zatitna ravnotea ruralnim podrujima;


16/25

Ovakva podruja ili naselja mogu biti:1. Instrumenti demografske, ekonomske i funkcionalne revitalizacije seoskih naselja i

podruja;

2.

Instrumenti poboljanja prostorno-funkcionalne organizacije seoskih naselja ipodruja;

3. Instrumenti za utvrivanje stepena regionalnog razvoja ruralnih podruja;4. Instrumenti planske izmjene namjene ruralnog prostora;5. Instrumenti promjeneu koritenju resursa i valorizaciji potencijala ruralnih

podruja;

I urbane i ruralne sredine ili podruja mogu biti tretirana kao problemske i kaoplanske regije;

TEORIJA POLARIZIRANOG RAZVOJA


17/25


18/25


19/25


20/25


21/25


22/25


23/25


24/25


25/25

Documents

Principi Regionalizacije