PripremePraksa.docx

8/19/2019 PripremePraksa.docx

1/11

PRAKTIČNA NASTAVA-PISMENA PRIPREMA -

Nastavnik: Ines Kudić, dipl. ing. el.teh. i inf.Škola, razred i odjeljenje: JU Mješovita elektrotehnička i drvoprerađivačka

srednja škola Bihać, rared II!"Nastavni red!et:#raktična nastavaNastavna te!a: $inhrone %ašineNastavna jedini"a: $inhroni generatori, sinhroni %otori#at$! realiza"ije: &'. (&. &()*. godineTi %asa: +rada novog gradiva, siste%atia-ija i provjera nanja * časova/Nastavne !etode: Metoda nastavnog dijalogaNastavna sredstva: 0ekstualni %aterijal, školska tala, kreda&'lik nastavno( rada: Individualni, frontalni

Zadaci:&'razovni: Učeni-i treaju usvojiti i rau%jeti osnovne poj%ove o sinhroni%%ašina%a, generatori%a i %otori%a)$nk"ionalni: 1avijanje sposonosti kon-entra-ije pa2nje, logičkog %išljenja iivođenja aključaka o %jerni% pretvarači%a i njihovo% osnovni%

karakteristika%aVasitni: 1avijanje sa%opoudanja i pre-inosti rada, te jačanje poitivnihosoina ličnosti učenika

VREMENSKA #INAMIKA ČASA

Uvodni dio3 #ripre%a a novu nastavnu jedini-u 4 5 "

%inuta

Glavni dio3 +rada gradiva 4"

%inuta

Završni dio: #onavljanje gradiva "

%inuta

&R*ANI+AISKA STR.KT.RA ČASA

.vodni dio %asa:

5 #onoviti sa učeni-i%a kro par pitanja prethodnu nastavnu jedini-u.5 1agovarati sa učeni-i%a o sinhroni% %ašina%a, generatori%a,

rotori%a, statori%a, %otori%a

*lavni dio %asa:

Sin/roni (enerator

5 $inkroni strojevi su rota-ijski strojevi koji pretvaraju električnu energiju u

%ehaničku ili oratno, radeći tako da se rotor u sta-ionarno% stanju vrtirino% jednako% rini vrtnje okretnog polja u stroju sinkrona rina/.


2/11

5 $inhroni generator je tipični predstavnik električne %ašine velike snage i

%aloserijske proivodnje.5 6ko stroj radi kao sinhroni generator, pogonski stroj turina/ stvara okretni

%o%ent i vrti rotor sinkrono% rino%, okretno polje statora slijedi okretno

polje rotirajućeg rotora3 stroj pretvara %ehaničku energiju pri%ljenu na

osovini u električnu energiju5 7eneratore dijeli%o na 3 turogeneratore, hidrogeneratore i

dielgeneratore.5 #re%a oliku rotora dijele se na %ašine sa -ilindrični% rotoro% i rotoro% sa

istaknuti% polovi%a, dok je stator -ilindričnog olika.5 #re%a rini ortanja dijele se na3

o Brohodne 8"(, )(((, )"(( ili 4((( r!%in/o $trojeve srednje rine 4(( do *(( r!%in/o $porohodne %anje od 4(( r!%in/

5 Brina ortanja avisi od roja pari polova generatora3

n=60 f p

=3000 p

[ omin

]

n5 rina sinhrone %ašinep 9 roj pari polova

Sin/roni !otori

5 6ko stroj radi kao %otor, vanjski napon narinut na ar%aturu tjera struju koja

urokuje okretno polje statora, rotor se uslijed toga vrti sinkrono% rino% islijedi okretno polje statora3 stroj električnu energiju pretvara u %ehaničkuenergiju na osovini.


3/11

5 :ajviše su astupljeni strukturni sinhroni %otori sa poudo%, ati% sinhroni%otori sa per%anentni% %agneti%a i sinhroni %otori e poude.

5 $inhroni %otor i%a konstantnu rinu okretanja koja ne avisi od%ehaničkog %o%enta već isključivo od učetalosti napajanja i roja paripolova

5 ;og ove osoine područje pri%jene sinhronih %otora je ograničeno sa%ona one pogone u koji%a nije potrena pro%jena rine ortanja.

5 #oseno interesantan slučaj je kad %otor radi u prano% hodu eelektro%ehaničke konverije i kada se proivodi reaktivna jalova/ energija9 < =>ar?.

5 +va energija se anga2uje na stvaranje %agnetog polja u okolini avojni-e i

vraća %re2i pri ukidanju tog polja.5 $naga koja se javlja u kolu priliko% djelovanja ove nergije je jalova snaga.


4/11

5 $inhroni %otor se sastoji od3

o $tatora koj ije jedank kao kod asinhronih %otora/o 1otora sa klini% prstenovi%a/

STAT&R

5 Stator je vanjski, nepomični dio stroja, na kojeg je namotan armaturni namot.

5 Faze armaturnog namota su prostorno razmaknute zakut određen brojem faza mreže; u

slučaju trofazne mreže, to je 120.

5 ! motorskom radu kroz armaturni namot teče struja koja stvara okretno magnetsko polje.5 @ero%agnetno kolo statora i%a -ilindričan olik i 2lijeove.

https://hr.wikipedia.org/wiki/Kuthttps://hr.wikipedia.org/wiki/Trofazna_strujahttps://hr.wikipedia.org/wiki/Stupanj_(kut)https://hr.wikipedia.org/wiki/Trofazna_strujahttps://hr.wikipedia.org/wiki/Stupanj_(kut)https://hr.wikipedia.org/wiki/Kut


5/11

5 U 2lijeove se postavlja raspoređeni trofani na%otaj čije su ose po%jereneu prostoru a )&(A.

5

Stator - o'rtno olje


6/11

5 Kada se kro trofani raspoređeni na%otaj propuste trofane struje koje su

u vre%enu po%jerene a 2T /3 gdje je 0 perioda/ doija se ornuto

%agnetno polje unutar %ašine.5 $vaki fani na%otaj stvara svoje nai%jenično polje koje djeluje po svojoj

%agnetnoj osi.

5 Ukupno polje unutar %ašina doija se iro% %agnetnih polja pojedinihfanih na%otaja vodeći računa o njihovoj prostornoj po%jerenosti.

5 :a taj način se doiva ornuto %agnetno polje.

Rotor5 1otor sinhronog %otora je iveden sa istaknuti% polovi%a.5 +ko polova se nalae %anotaji na koje se dovodi jednos%jerna

istos%jerna/ struja. #reko okolnih prstenova.


7/11

Prin"i rada

5 #rin-ip rada sinhronog %otora aira se na prin-ipu %agnetne sprege

vee/ i%eđu %agnetnih polova suprotnog polariteta.5 :ai%e, ponato je da se %agneti suprotnog polariteta %eđusono privlače.5 0+ o%ogućava da kada se dva %agneta suuprotinh polova %agnetno

spregnuta i kada se jedan od njih kreće, drugi nastoji da prati njegovu

putanju.


8/11

5 Kod sinhronog %otora %agneti suprotnog polariteta stvaraju3o +rtno polje statorao Magnetno polje

5 +rtno %agnetno polje statora se okreće unutar %ašine sinhrono%rino%3

NS=60∗f

p

5 Jednos%jerna struja na rotoru stvara stalno %agnetno polje.5 Kada : 9 %agnetni pol ortnog polja statora pređe preko $ pola %agnetnog

polja rotora, $ pol rotora počinje da prati : pol statora, i dolai do kretanjarotora.

5 Ka2u da su polovi rotora akačeni a statore.


9/11

5 Brina ortanja sinhronih %otora ne avisi od opterećenja radne %ašine koji%otor okreće.

5 Bitno je sa%o da %o%ent radne %ašine nije toliko velik da %otor ispadne isinhroni%a.

5 a snaga %agnetne vee i%eđu statora i rotora nije dovoljno da %agnetnopolje rotora prati ortno %agnetno polje statora.

5 akle, sinhroni %otor i%a konstantnu rinu ortanja koja ne avisi od

%ehaničkog %o%enta već isključivo učestanosti napajanja i roja praipolova.

5 ;og ove osoine područje pri%jene sinhronog %otora je ograničeno sa%ona one pogone u koji%a nije potrena pro%jena rine ortanja.

5 $inhroni %otori se koriste a pogone sa konstantno% rino% ortanja, odnaj%anjih snaga reda ) C, preko snaga od )((5tinjak C do desetak MC.

P$0tanje $ rad

5 $inhroni %otor ne %o2e sa% da krene.5 1alog a ovo je što je rina ortnog %agnetnog polja statora velika tako

da polovi %agnetnog polja rotora og iner-ije opterećenja na osovini


10/11

%otora ne %ogu fa krenu da prate ortno %agnetno polje statora, tj. rotorne %o2e da se akači a stator.

5 Jedini način a puštanje sinhronog %otora u rad je da se s%anji rinaortnog polja statora, ako i polovi rotora %ogli da se akače a ortno%agnetno polje statora.

5 $%anjenje rine ortnog %agnetnog polja statora se realiuje s%anjenj%efrekven-ije napona napajanja statora što se posti2e pri%jeno% energetskeelektronike

NS=60∗f

p

Re($la"ija 'rzine

5 Kao što je već rečeno rina sinhronog %otora je konstantna i uslovljenarino% ortnog %anetnog polja statora.

5 I tog raloga rina ortanja %otora se %o2e pro%jeniti sa%o pro%jeno%rine ortnog polja statora, štp se posti2e pro%jeno% frekven-ijenapajanja.

Pro!jena s!jer a okretanja

5 #ro%jena s%jera okretanja %otora se posti2e pro%jeno% s%jera ortanjaortnog %agnetnog polja statora.

5 +vo se realiuje pro%jeno% redoslijeda faa napajanja statora

Iz!jeni%ni soj


11/11

+avr0ni dio %asa:

:akon ivršenog ilaganja, dati kratak osvrt na najva2nije načajke u ovoj

nastavnoj te%i. #onoviti sa učeni-i%a osnovne poj%ove i date nastavne

jedini-e.

Documents

PripremePraksa.docx