PROFILAKTYCZNA I TERAPEUTYCZNA FUNKCJA LITERATURY

PROPOZYCJA LITERATURY WSPIERAJĄCEJ DLA DZIECI, MŁODZIEŻY, DOROSŁYCH.

ZESTAWIENIE BIBLIOGRAFICZNE W WYBORZE

LITERATURA PIĘKNA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

1. ALMOND D.: Powrót z bezkresu. Wwa 2000

Książka uwalnia dziecięce lęki przed śmiercią i złem.

Umieranie

2. ANDERSON J.: Anielskie drogi. Gdańsk 1994

3. APPLEEGATE K.: Dwie dziewczyny i chłopak. Wwa 2002 Bohaterki książki, dwie 16-latki, przeżywają swoją pierwszą miłość, kochając się w tym samym chłopcu. Jedna z nich jest śmiertelnie chora. Guz mózgu nie daje jej szans na przeżycie. Dziewczyna wie, że zostało jej zaledwie kilka miesięcy życia.Główną postacią książki jest młoda dziewczyna, która bardzo przeżywa chorobę przyjaciółki. Podejmuje ważne decyzje stawiając przyjaźń na pierwszym miejscu. Książka jest jedną z nielicznych pozycji dla młodzieży, poruszających problem umierania i śmierci.

Nowotwór

4. APPLEEGATE K.: Dzieląc się Samem. Katowice 1996

5. ARMATA J.: I otrze Bóg wszelką łzę. O dzieciach chorych na białaczkę i inne opowiadania. Kraków

6. BERWIŃSKA K.: Karula. Wwa 1983

Autorka opisuje historię Ulki, której rodzice piją, zaniedbują dom i znęcają się nad nią. Dziewczynkę chce adoptować dziadek głównego bohatera, ale do czasu załatwienia adopcji dziewczynka musi pozostać w domu dziecka.

Alkoholizm

7. BLAKE S.: Ukraść Josha. Katowice 1992

8. BOGUSŁAWSKA E., TATARKIEWICZ C.: Śpiewające skrzydła. Wwa 1977

Książka porusza takie problemy jak: zatarg z grupą nieformalną, szukanie wyjścia z tej sytuacji, przerażenie i nieufność, gdy dom przestaje istnieć, budowanie więzi emocjonalnych, uczuciowych i społecznych. Jest to jedna z nielicznych publikacji mówiąca o rodzinnych domach dziecka.

1

9. BORZYMOWSKA B.: Dziewczyna dla Pawła. Wrocław 1996

10. BORZYKOWSKA B.: Rafał i Anka. Wrocław 1995

11. BRETT D., Opowiadania dla twojego dziecka, Gdańsk 1998

12. BRETT D., Opowiadania dla twojego ( nieco starszego) dziecka, Gdańsk 1998

13. BRUMER W., ŁAPSZYN A.: Pozostać sobą. Wwa 1983

Sportowiec po złamaniu nogi pozbawiony zostaje możliwości uprawiania sportu. Jego lekarz – wynalazca aparatu do rehabilitacji kończyn, nie jest uznawany przez władze i zawistnych kolegów. Obaj walczą i po wielu latach osiągają sukces.

Niepełnosprawność fizyczna

14. BUDZYŃSKA M.: Ala ma kota. Notatnik sfrustrowanej nastolatki. Wwa 2000

Sympatyczna, nieco zwariowana Ala opisuje w swoim pamiętniku wydarzenia z życia codziennego: rozwód rodziców, przygnębiającą szkolną rzeczywistość, brak chłopaka i swoje twórcze aspiracje.

Osamotnienie

15. BURNETT F. H.: Mały Lord. Wwa 2000

16. BURNETT F. H. Tajemniczy ogród. Wwa 1998

17. BRUN B., PEDERSEN E. W., RUNBERG M., Symbole duszy. Warszawa 1995.

18. CHMIELARCZYK W.: Słowo, które leczy. Warszawa 2001

19. DAHL R.: Wielkomilud. Wwa 1991

Opowieść o przyjaźni poczciwego olbrzyma z małą sierotą w grubych okularach.

Osierocenie

20. EWANS M.: Uczta o północy. Toruń 1998

Jest to książka dla nastolatek poruszająca problem anoreksji. Dwie koleżanki razem wkraczają w świat fantazji, gdzie jedynym celem jest spalenie jak największej ilości kalorii Zakończy się to tragicznie: obie wpadają w anoreksję. Colette popełnia samobójstwo. W końcu Grace przestaje katować się niejedzeniem i przełamuje opór przed kaloriami. Książka cieszy się dużą popularnością wśród dziewcząt.

Anoreksja

21. FOX M.: Magda.doc. Wrocław 1996 Osiemnastoletnia Magda dowiaduje się, że jest w ciąży. Jak doszło do tego, że zdolna i pracowita dziewczyna wpadła w tak poważne tarapaty? Jak przeżyje to brutalne wejście w dorosłość?

2

Powieść o dojrzewaniu pełna dramatyzmu, jednocześnie humorystycznych epizodów i ciepła.

Dojrzewanie

22. FREY J. W ślepym zaułku wolności : dzieci ulicy. Wrocław 2001

Główną bohaterką a zarazem narratorką opowieści jest nastoletnia Sofia. Jako czternastolatka uciekła z pozbawionego rodzinnego ciepła domu i przez dwa lata żyła na ulicy. Jej dni upływały na ciągłej walce z głodem, zimnem, samotnością i rozpaczą. Książka adresowana jest zarówno do młodzieży, jak i rodziców, a także wszystkich, którzy mogą zapobiec opisanym sytuacjom i pomóc uciekinierom wtedy, kiedy najbardziej tego potrzebują – zanim znajdą się na ulicy narażeni na przemoc, pozbawieni złudzeń, u kresu wytrzymałości.

Niedostosowanie społeczne

23. GORECKA D.: Dawno i nieprawda. Wwa 1979

Książka podkreślająca, że najgorszą rzeczą dla dziecka jest odtrącenie i pogarda kogoś, kogo się naprawdę kocha.

Osamotnienie

24. HASSENMULLER H.: W sidłach anoreksji. Wrocław 2003

14- letnia Maja chce za wszelką cenę utrzymać kontrolę nad własnym ciałem. W ocenie matki zawsze była doskonała i taka chciałaby pozostać. Tymczasem okres dojrzewania powoduje , że zmienia się jej ciało. Chce temu przeciwdziałać...I wpada w pułapkę anoreksji. Matka nic nie zauważa, a kiedy w końcu dowiaduje się o chorobie córki nie docenia powagi problemu. Uważa, że Maja po prostu musi zacząć jeść. Autorka uświadamia nam, że nie jest to takie proste, że anoreksja to ciężka choroba, a uwolnienie się od niej wymaga wielu miesięcy , a nawet lat wspólnej walki – nie tylko pacjenta, ale całej rodziny. W chorobie tej najważniejsze jest zrozumienie i wsparcie najbliższych.

Anoreksja

25. HILDICK E.: Tropiciele. Wwa 1970

26. HILDICK E.: Wzywam czterech tropicieli. Wwa 1973

27. JURGIELEWICZOWA I.: Inna? Wwa 2002

Danka- wychowanka domu dziecka zostaje zaproszona na święta do domu nieznanych ludzi. Kompleksy sieroctwa dotkliwie utrudniają jej porozumienie z otoczeniem, prowadząc do dramatycznych sytuacji. Na szczęście solidarność zaprzyjaźnionych ze sobą dziewcząt i chłopców pozwala Dance na odnalezienie swojego miejsca w życiu.

Osierocenie

29. JURGIELEWICZOWA I.: Ten obcy. Wwa 2000

3

Wielowątkowa fabuła powieści przedstawia: historię Zenka - półsieroty, który uciekł z domu rodzinnego od ojca alkoholika, dzieje przyjaźni oraz narastanie uczucia między dziećmi. Książka podkreśla rolę rodziców w życiu dorastających dzieci, kładzie nacisk na umiejętność przebaczania win i uczy kierowania się z

Alkoholizm, Dojrzewanie

30. KAYSEN S.: Przerwana lekcja muzyki. Poznań 1997

31. KAZIÓW M.: Gdy moim oczom. Wwa 1985

32. KLEBERGER I.: Christine. Katowice 1996

33. KOTOWSKA K.: Jeż. Wwa 2000

Jeż, mimo że ma strukturę baśniową, nie jest typową baśnią magiczną. Jest to utwór niezwykle wymowny i wzruszający. Małżeństwo nie mające własnych dzieci zaadoptowało Piotrka. I rodzicom i dziecku było z początku bardzo trudno, ale siła miłości pokonała wszystkie bariery. Książkę mogą czytać wszyscy. Podstawowe prawdy są tak sformułowane, że stają się zrozumiałe nawet dla najmłodszego czytelnika. Książka podejmuje także istotny temat: czy mówić dzieciom i otoczeniu o adopcji?

Adopcja

34. KOWALEWSKI S.: A jeśli powiem nie. Wrocław 1995

35. KOWALEWSKI S.: Dzikie ptaki lecą najdalej. Wwa 1970

36. KRASNODĘBSKI J.P.: Stokrotka: rok z życia narkomanki. Katowice 2000

Przejmujące wyznanie dziewczyny – narkomanki, która stopniowo pogrąża się w nałogu, walczy z nim i znów pogrąża się w jego otchłani. Jeden z najbardziej dramatycznych opisów tego procesu w literaturze polskiej.

Narkomania

37. LANDAU I.: Kapuśniaki to my. Wwa 1997

38. LETKI M.: Potwór. Wrocław 1992

39. LEWOŃSKA N.: Sonata dla Natalii. Wrocław 1996

40. LINDGREN A.: Bracia Lwie Serce. Wwa 1990

41. LOTHAMER H.: Do zobaczenia mamo. Wwa 1980

Jeden z bohaterów książki, mieszkaniec domu dziecka, pisze listy do stworzonej w wyobraźni matki, której nadaje rysy przypadkowo spotkanej w parku kobiety. Mocno wierzy w to, że kiedyś znowu się odnajdą.

4

Powieść wnikliwie ukazuje psychikę osieroconego dziecka, jego tęsknotę za matką, potrzebę kompensacji uczuciowych niedosytów, a zarazem daje barwny obraz środowiska dziecięcego.

Osierocenie

42. ŁOPATKOWA M.: Którędy do ludzi. Wwa 1982

Miłość i przyjaźń, narkomania, nieuleczalne kalectwo, problem dziecka adoptowanego i dziecka rodziców rozwiedzionych.

43. ŁOPATKOWA M.: Trudna przyjaźń. Wwa 1982

Książka uwrażliwia na potrzeby innych, ostrzega przed egocentryzmem.

44. MADISON S.: Kolor nadziei. Wwa 2001

Książka opowiada o rodzinie, którą dotyka tragedia. W wypadku ginie 17-letnia córka. Bardzo trudno jest pogodzić się ze śmiercią dziecka. Do tego 14-letni syn zaczyna chorować. Lekarze stwierdzają ostrą postać białaczki limfatycznej. Walka z chorobą mobilizuje i znowu scala całą rodzinę. Niestety, nie jest to wygrana walka. Największym atutem tej książki jest pokazanie czytelnikowi różnych postaw wobec śmierci najbliższych. Ból będzie zawsze, ale odsuwając się od bliskich, zamykając w sobie na pewno będzie trudniej.

Choroba nowotworowa

45. MARIAŃSKA L.: To ja, Agata. Wrocław 1997

46. MEYER- GLITZA E.: Jakub pogromca strachu. Kielce 2001.47. MEYER- GLITZA E.: Kiedy Pani Złość przychodzi z wizytą. Kielce 2001.

48. MEYER- GLITZA E.: Wiadomość od taty. Kielce 2002.

49. MINKOWSKI A.: Krzysztof. Łódź 1994

Nie wszystkim dzieciom adoptowanym udaje się szybko przystosować do nowej sytuacji życiowej. Krzysztof stara się przypodobać nowym rodzicom. Boryka się z trudnościami, które doprowadzają do utraty miłości przybranych opiekunów i życia chłopca w atmosferze oschłości i niezrozumienia.

Adopcja

50. MOLICKA M.: Bajki terapeutyczne dla dzieci. Poznań 1999

51. MRÓZ – GAJEWSKA B.: Prawdziwie udane wakacje. Wwa 2001

Babcia opiekuje się czworgiem rodzeństwa, z którego najmłodsze jest dzieckiem autystycznym i jemu musi poświęcić najwięcej czasu i cierpliwości. Postanawia oddać

5

chłopca do ośrodka adopcyjnego. Rodzeństwo buntuje się przeciw tej decyzji. Uciekają z domu zabierając brata. Czy okażą się dojrzali i odpowiedzialni za drugą osobę?

Autyzm

52. MUSIEROWICZ M.: Dziecko piątku. Poznań 1993

Aurelia znajduje się w domu macochy. Niechciana i ledwo tolerowana szuka akceptacji u oschłego ojca. Dopiero pobyt u babci wygładza jej troski i pozwala z pewnym optymizmem budować dobre stosunki z ojcem, a także z kolegą, tak jak ona opuszczonym przez matkę. Książka przesiąknięta jest wiarą w dobro i samospełnienie się. Dom w założeniu pisarki odgrywa rolę stabilizującą w życiu bohaterów, jest bezpiecznym schronieniem, azylem dla osób w każdym wieku.

Osamotnienie

53. MUSIEROWICZ M.: Nutria i nerwus. Wwa 1996

54. NOWACKA E.: Małe kochanie, wielka miłość. Wrocław 1997

Magda ma 18 lat i maturę za pasem. Jest młodą mamą nie przygotowaną do macierzyństwa. Opuszcza ją chłopak. Jej mama bierze na siebie obowiązek wychowania małej Oleńki. Wobec niedojrzałości i braku odpowiedzialności Magdy, babcia Oleńki staje się dla niej matką.

Niedojrzałość życiowa

55. NUROWSKA M.: Reszta świata. Wwa 1991

Bohaterką powieści jest egocentryczna dziewczyna chora na serce, mająca nadopiekuńczą matkę. Jej pobyt w szpitalu, obserwacja cierpień innych ludzi sprawia, że dziewczyna zmienia diametralnie postawę życiową.

Dojrzewanie

56. OLECH J.: Dynastia Miziołków: wakacje cz. 4. Wwa 1994

57. ONICHIMOWSKA A.: Hera moja miłość. Wwa 2003

Przejmująca opowieść skierowana do młodzieży i rodziców. Pokazuje jak ważne w rodzinie jest bycie ze sobą, a nie obok siebie, jak łatwo przeoczyć niepokojące sygnały i dopuścić do tragedii. Wbrew panującej wśród młodzieży opinii, autorka udowadnia, że palenie „trawki” może być bardzo niebezpieczne. A przejście do heroiny bardzo szybkie.

Narkomania

58. ONICHIMOWSKA A.: Krzysztofa Pączka droga do sławy. Łódź 1997

Autorka książki podejmuje problem, czy mówić dzieciom i otoczeniu o adopcji? Kiedy bohater dowiaduje się od „życzliwych” osób, że jest dzieckiem adoptowanym, ucieka z domu. Po pewnym czasie powraca, uzmysławiając sobie, że matką jest nie ta, która urodziła, lecz ta, która wychowała.

6

Adopcja

59. ONICHIMOWSKA A.: Trudne powroty. Wwa 1997

Autorka opisuje przyjaźń młodego studenta-nauczyciela z chłopcem z domu dziecka, która kończy się adopcją chłopca.

Adopcja

60. PAPUZIŃSKA M.: Wszystko jest możliwe. Łódź 2003

Bohaterem jest 13-letni chłopiec całkowicie sparaliżowany. Traktowany jak uciążliwy przedmiot, którym trzeba się opiekować: karmić, ubierać, kąpać, zabierać na spacer. Jedynie matka wierzy, że Jaś wiele rozumie. Książka stanowi rodzaj dziennika pisanego przez chłopca, w którym mówi o swoich uczuciach, radościach i smutkach, a także relacjonuje to, co dzieje się w jego życiu codziennym. Książka zmusza do refleksji, do spojrzenia na dzieci niepełnosprawne inaczej, głębiej.

Mózgowe porażenie

61. PIĄTAK T.: Heroina. Wołowiec 2002

Jest to studium uzależnienia. Całe życie głównego bohatera kręci się wokół narkotyków.Opisuje jak zdobywa „towar”, jak się czuje po jego zażyciu i później, gdy trzeźwieje. Psychika bohatera zmienia się w miarę, jak coraz bardziej się uzależnia. Ukazane jest środowisko narkomanów i dilerów. Spokój okazał się fikcją, zakłamaniem, niemożliwym do osiągnięcia doznaniem. Spokojna i beztroska może być bowiem tylko śmierć, do której zażywanie heroiny niewątpliwie prowadzi. Autor opisuje krainę łagodności, szczęścia po to, aby w drugiej części książki zniszczyć ją i zdemaskować.

Narkomania

62. PLATÓWNA St.: Telefon zaufania. Wwa 1989

Dlaczego dochodzi do nieporozumienia między dziećmi adoptowanymi a ich rodzicami? Przecież dziecko adoptowane jest dzieckiem długo wyczekiwanym. Wynika to z lęków dziecka. Sami wychowankowie sierocińców uważają, że ciąży na nich „fatum domu dziecka”. Najwyraźniej problem ten ujawnia się wraz z adopcją i staje się przyczyną nieporozumień i cierpień obu stron. W książce przyczyną częstych kłótni chłopca z ojcem jest głównie proces dojrzewania.

Adopcja, dojrzewanie

63. PONTIGGIA G.: Urodzeni dwa razy. Wwa 2002

Współczesny włoski pisarz porusza problem niepełnosprawnych i ich miejsca w życiu. Każe nam zastanowić się nad miejscem osób niepełnosprawnych w dzisiejszym, dążącym do doskonałości świecie, który nie potrafi zaakceptować kalectwa.

7

Książka jest opowieścią ojca, którego syn ma porażenie mózgowe. Opowiada o kłopotach, stosunku otoczenia, postawach lekarzy, jego reakcjach i wątpliwościach. Opisuje różne wydarzenia z życia rodziny, szkoły, w czasie wakacji itp.

Mózgowe porażenie dziecięce

64. PORTER E.: Pollyanna. Wwa 1982

65. PORTER E.: Pollyanna dorasta. Wwa 1974

66. RICE L.: Gwiazdy prowadzą do domu. Wwa 2001

Samotna matka wychowuje niepełnosprawną córkę. Ojciec dziewczynki nie chciał dziecka i po jej narodzinach opuścił rodzinę. Matka udowadnia, że dziecko niepełnosprawne fizycznie jest przede wszystkim dzieckiem i ma takie same potrzeby i pragnienia jak inne dzieci.

Niepełnosprawność fizyczna

67. RUDNIAŃSKA J.: Rok smoka. Gdańsk 1997

Opowieść o odejściu ojca, który tworzy swój własny, nowy świat, burząc jednocześnie świat dziecka. Sylwia musi zrozumieć postępowanie taty, walczyć o niego, odzyskać go na nowo, inaczej.

Odrzucenie

68. RUTH-CHARLEWSKA J.: Dziewczynka spoza szyby. Kraków 1970

69. SADAJ R.: Ławka pod kasztanem. Kraków 2001

Bohaterem i narratorem jest niepełnosprawny chłopiec na wózku inwalidzkim. Chłopiec buntuje się przeciwko ograniczeniom związanym z niepełnosprawnością, znajduje własne sposoby na ich przezwyciężenie.

Niepełnosprawność fizyczna

70. SALABURSKA K., DĘBNICKI K.: Nieprzetarty szlak. Wwa 1965

71. SALAWERRI J.: Cztery razy „Tak”. Wwa 1997

16-letni Faustin chory na ziarnicę złośliwą, zdaje sobie sprawę z tego, że umiera. Martwi się, jak to przyjmą rodzice. Sam jednak godzi się na swój los. Książka odpowiednio wykorzystana, może stanowić źródło wsparcia, wyzwolić ufność, a nawet radość z przejścia na „drugą stronę”.

Umieranie

72. SANDWALL-BERGSTROM M.: Saga o Gunilli. Gdańsk 1997

Książka zawiera motyw „uzdrawiającego” działania sieroty na otoczenieOsierocenie

8

73. SIESICKA K.: Moja droga Aleksandro. Wrocław 1996

74. SIESICKA K.: Nieprzemakalni. Wrocław 1997

75. SIESICKA K.: Obok mnie. Wrocław 1997

76. SIESICKA K.: Wróć, Aleksandrze! Wrocław 2001

Książka opowiada o nastolatkach, których łączy narkotykowe piekło. Aleksander opuścił dom i zamieszkał na poddaszu jednej z kamienic . Powieść o bezgranicznej miłości i nadziei.

Narkomania

77. STAFFER B.: Lisa. Katowice 1996

78. TAGORE R.: Poczta. Lwów 1992

79. TERAKOWSKA D.: Córka czarownic. Wrocław 1997

Adresowana do nastolatków powieść, przesycona tajemniczością i magią, wykorzystuje motyw rzeczywistej i symbolicznej wędrówki osieroconej i wychowywanej przez czarownice przyszłej władczyni kraju. Wędrówka do tronu i do samej siebie zarazem jest pełna niebezpieczeństw, od których przyszła królowa musi wyzwolić kraj. Dziewczyna poznaje kraj i ich mieszkańców, doświadcza strachu, upokorzenia, chorób i śmierci, zaznaje miłości i współczucia. Zwycięstwo jest okupione ciężką pracą i cierpieniem.

80. TERAKOWSKA D.: Władca Lewawu. Kraków 2002

Bohaterem utworu jest Bartek, sierota, który odkrywa pod Wawelem przejście do równoległego fantastycznego świata. Jego mieszkańcy są mali, posługują się własnym językiem. Krainą rządzi tajemniczy władca Lewawu -Wawelu i posłuszne mu pająki. Mieszkańcy Lewawu czują się zniewoleni, zostali jednak pozbawieni przez władcę złych cech i dlatego nie potrafią walczyć. Sytuacja zmienia się, gdy pojawia się Bartek. Przeprowadza zwycięską walkę z pająkami i ich władcą. Przywraca wolność mieszkańcom krainy, a przy tym poznaje prawdę o sobie. Bartek pochodzi z Lewawu, jednak był dziwnym dzieckiem, uważanym za „uosobienie zła”. Obawiał się go władca, który nakazał pająkom przenieść go do równoległego świata. Dzięki odwadze i niezależności chłopiec pokonuje tyrana. Utwór przedstawia tęsknotę dziecka za odnalezieniem domu. Porusza także problem wartościowania uczuć i ludzi. W społeczeństwie potrzebni są ludzie o różnych cechach. Nawet skłonności powszechnie uważane za złe w pewnych warunkach są konieczne. Uznanie tego faktu pozwala dziecku rozwinąć zdolności, takie jak aktywność, cechy przywódcze, odwaga i wykorzystać je dla dobra własnego i innych.

81. TROLOPE J.: Cudze dzieci. Wwa 2000 8-letni Rufus musi pogodzić się z dramatyczną zmianą w swoim życiu: jego rodzice rozwodzą się. Matka wychodzi za ojca trójki nastolatków, których niechęć do nowej macochy podsyca ich neurotyczna matka.

Rozwód rodziców

9

82.: URE J.: Plaga. Gdańsk 1997

Głównym bohaterem jest Sdhadid, Bengalczyk urodzony i wychowany w Londynie. Akcja utworu toczy się w Anglii, w momencie kiedy część wyspy została zaatakowana przez nieznany śmiertelny wirus. Chłopiec przezywa śmierć ojca, którego do ostatniej chwili pielęgnował.

Śmierć bliskich

83. VANDERVILE A.: Mopsik, mały łaciaty piesek. Lublin 1993

84.: WARNEŃSKA M.: Lilka. Wwa 1992

85. WARTSKI M.: Uciekinierka Wwa 2000

Książka opowiada o pełnej kompleksów nastolatce, której życie zmienia się dramatycznie po ucieczce z domu starszej siostry. Młodzieńczy bunt bierze górę nad rozsądkiem. Ojciec zabrania jej rozmów o siostrze, matka ucieka się do pomocy psychoterapeutów i jasnowidzów. Chce odnaleźć córkę, która nie daje znaków życia. Sunny zaczyna odczuwać coraz większą samotność, brak zainteresowania ze strony rodziców, brak ciepła, brak wsparcia. W dodatku psują się jej stosunki ze szkolnymi przyjaciółkami. Sunny czuje się gorsza od siostry, nie radzi sobie z własnymi problemami, ma kłopoty w nawiązywaniu znajomości. Nie radząc sobie z samą sobą postanawia iść w ślady Caroll. Jednak wiadomość od siostry, której życie okazuje się wcale nie łatwe, odwodzi ją od tej decyzji.

Niedostosowanie, Samotność

86. WITTER W.: Przebiegniesz przez lato. Wwa 1993

87. WIZA B.: Macoszka. Wwa 1995

88. WIZA B.: Tam gdzie rosną dzikie grusze. Wwa 1993

89. WOJCIECHOWSKI P.: Bajki żółtego psa. Kraków 1993

90. ZACHERT CH.: Spotkamy się kiedyś w moim raju. Łódź 1993

91. ZAJĄCÓWNA J.: Bilet do raju. Łódź 1994

Autorka opisuje lęki wychowanków domu dziecka przed pytaniami o dom rodzinny. Poznajemy dom dziecka jako swoistą kuźnię charakterów, teren sporów młodzieży obarczonej ciężkimi przeżyciami.

92. ZAJĄCÓWNA J.: Mój wielki dzień, czyli kochankowie mojej mamy. Lublin 1987

Autorka opisuje patologie dorosłych najbardziej dotykające dzieci. Przedstawia Andrzeja, którego ojciec jest pijakiem. Rozwód sprawia, że matka chłopca sama szuka ukojenia w lekach uspokajających i alkoholu. Prowadzi rozwiązły tryb życia, przez co ostatecznie trafia do więzienia, a Andrzej do domu dziecka.

10

Książka pokazuje problem osamotnienia w domu i sierocińcu, próbę podtrzymania więzi rodzinnych, a także zazdrość wychowanków o rodzinę i znajomych.

Osamotnienie, Alkoholizm

93. ZACHERT CH.: Spotkamy się kiedyś w moim raju. Łódź 1993

11

LITERATURA FAKTU

1. ANDRZEJEWSKI L.: Nieoceniony skarb. Kielce 2000 Autor stracił wzrok w wieku szkolnym. W wieku 66 lat spisał w książce swoje wspomnienia z myślą o ludziach, którzy tak jak on stracili wzrok.

Niewidomi

2. BOMBECK E.: Nic mi nie jest, po prostu miałem raka. Wwa 1995

Inne spojrzenie na śmiertelną chorobę. Na obozie wakacyjnym chłopiec pisze: „Obóz to jedyne miejsce, gdzie nie muszę martwić się rakiem. Mam więcej zmartwień z komarami.”

Nowotwór

3. CEGIELSKI M.: Masala. Wwa 2002

Autor rozpoczął karierę jako nastolatek w radiu i TV. Ostatnio pracował w Canal Plus, jednak uzależnienie od heroiny zmusiło go do podjęcia leczenia. Rok spędził w monarowskim ośrodku odwykowym w Głoskowie. Nie bierze już trzy lata. „Masala” to fragment jego dziennika, który prowadzi od dziecka.

Narkomania

4. DRAGAN A.: Z wielbłądem w klapie: sprawy alkoholików niepijących i pijących. Wwa 2002

Książka zawiera historie opowiedziane przez trzeźwiejących alkoholików. Należą oni do tych, którym nie zabrakło nadziei. Przetrwali słabość, odbili się od dna. Warto takie fakty przypominać i o takich wydarzeniach pisać. Ludziom należy się pomoc, bez względu na to, w jakich znaleźli się sytuacjach. Autorka uczestniczyła w mityngach AA i tak powstała – pisana na gorąco – książka. Chodziło o szybkie zareagowanie na otwierającą się niecodzienną prawdę o człowieku. Autorka chciałaby „ żeby choć jeden chory alkoholik chwycił rzuconą sobie drabinkę, bo wtedy i my „załapiemy się” na jej szczebel.

Alkoholizm

5. EGGLI U.: Serce w gorsecie: dziennik niepełnosprawnej. Kraków 2002

Autorka cierpi na zanik mięśni, zmuszona więc jest spędzić życie na wózku inwalidzkim. Pisarka zaangażowana w ruch niepełnosprawnych w Niemczech. Książka jest dziennikiem, w którym opowiada o rodzinnych problemach wynikających z upośledzenia, pokazuje stosunek ludzi „normalnych” do „nienormalnych”, zastanawiając się, co owa „norma” oznacza. Przedstawiając codzienne radości i smutki czytelnik ma szansę bliżej poznać osobę niepełnosprawną i nauczyć się patrzeć na nią inaczej – zobaczyć kobietę, a nie inwalidkę.

Niepełnosprawność

12

6. FRAME J.: Twarze w wodzie. Poznań 2000

Autorka po nieudanej próbie samobójstwa trafia do szpitala psychiatrycznego uznana za schizofreniczkę. Następnie staje się pacjentką jeszcze kilku innych szpitali. Swoje losy opisała w trzytomowej autobiografii: „Na wyspę teraz”, „Anioł przy moim stole”, „Wysłannik z Lustrzanego Miasta”. „Twarze w wodzie” to historia bohaterki, która spędziła wiele lat w szpitalach psychiatrycznych, doświadczając okrucieństwa i wszelkich możliwych skutków pochopnie postawionej diagnozy. Opowiada o uwięzieniu w ośrodkach zdrowia psychicznego, o strachu jaki „zdrowi” żywią wobec „szalonych”, oraz o tym, jak ów strach skazuje na wygnanie tych, którzy w obliczu bezlitosnego świata, odsuwają się w głąb świata stworzonego przez siebie samych.

Choroby psychiczne

7. FREY J.: Chłód od raju. Wrocław 2002

Autorka na przykładzie historii dziewczyny wychowanej w rodzinie należącej do „Świadków Jehowy” porusza uniwersalny problem przynależności do wspólnot religijnych i tożsamości młodych ludzi w okresie dojrzewania. Spragniona miłości po śmierci matki Hannach jest początkowo zafascynowana religią, która wniosła do ich domu druga żona ojca. Jednak po pierwszych latach fascynacji coraz bardziej zaczyna dostrzegać swoją inność, oraz sposoby, którymi działają „misjonarki”. Książka przydatna do pracy z młodzieżą nt. sekt, uzależnień, inności.

Sekty

8. HAYDEN T.: Dziecko. Poznań 1999

Autorka jest nauczycielką szkoły specjalnej. Prowadzi klasę, do której trafia 6-letnia dziewczynka, zaniedbana, bita przez ojca (matka ją zostawiła). Jest bardzo agresywna, wykazuje cechy autyzmu. Nauczycielka podejmuje próbę dotarcia do dziewczynki.Poza zasłoną autystycznego gniewu dostrzega iskierkę geniuszu. Razem odbywają podróż w świat, w którym każde dziecko powinno się wychowywać, świat pełen radości, miłości i przyjaźni. Sheila uczy się panować nad swoim wybuchowym charakterem. Dzięki staraniom nauczycielki przeobraża się z dziecka, które nigdy się nie odzywało i nie płakało w dziewczynkę, która mimo, że ma dopiero6 lat rozumie swoją sytuację i uczy się właściwego postępowania.

Zaburzenia emocjonalne

9. JANICKE CH.: Moje życie musiało poczekać: wytrwałam w trzeźwości. Wwa 2001 Książka jest osobistym zapisem drogi do trzeźwości. Autorka opisuje jak wygląda życie osoby uzależnionej od alkoholu po wypiciu ostatniego kieliszka, co dzieje się w jej życiu prywatnym, w relacjach międzyludzkich. Lektura skłania do refleksji, pozwala zajrzeć w ciemne zakamarki duszy, aby wyciągnąć właściwe dla siebie wnioski.

Alkohol

13

10. JACKEL K.: Nie jestem już waszą córką: prawdziwa historia dziewczynki, która przez ponad 10 lat była wykorzystywana seksualnie. Katowice. 1977

Historia opowiedziana przez Monikę jest tak wstrząsająca, że wydaje się nieprawdopodobna. Wykorzystywana seksualnie przez swojego ojca od 5 roku życia, od 13 roku również przez partnera matki, przez braci. Zmuszana do uczestnictwa w „orgiach seksualnych” organizowanych przez ojca. Gdyby nie zamieszczone na końcu fragmenty wyciągu z wyroku Sądu Krajowego, w historię tę trudno byłoby uwierzyć. Ojciec został skazany na 8 lat więzienia, a Monika powoli odbudowuje swoje życie. Książka ma dodać odwagi ludziom, którzy przeżyli coś równie wstrząsającego, zdopingować ich do rozliczenia się z przeszłością, stanąć do walki ze złem.

Molestowanie seksualne

11. KLINGVALL L.: Notatki stopą pisane: życie bez ograniczeń. Kraków 2003

Bohaterką i autorką tej niezwykłej książki jest młoda Szwedka, która urodziła się bez rąk i z poważną wadą jednej nogi.Wspierana przez rodzinę, wykorzystuje wszelkie możliwości współczesnej rehabilitacji i osiąga maksymalną samodzielność. Osiąga sukcesy w sporcie, śpiewa, gra na syntezatorze. Koncertuje w wielu krajach, występuje w radiu i telewizji. Jej książka została przetłumaczona na 10 języków.

Niepełnosprawność fizyczna

12. KOMP D.: I dziecko będzie je prowadzić. Dzieci z nowotworem uczą, jak mieć nadzieję. Wwa 1997

Autorka – pediatra onkolog – przedstawia przypadki dzieci wyleczonych z choroby nowotworowej. Z doświadczenia wie, że dzieci chore uczą nadziei, dodają wiary i otuchy.

Choroby nowotworowe

13. KOTOWSKA K. : Wieża z klocków. Poznań 2001

Autorka opisuje historię spotkania z 2-letnim chłopcem z sierocińca, adopcję oraz proces wzajemnego poznawania się i budzącej się miłości.

Adopcja

14. KRZESZOWSKI T.: Gdy dziecko niedowidzi. Bydgoszcz 1993

Książka jest poradnikiem dla tych wszystkich, którzy zamierzają pomóc dzieciom o obniżonej sprawności widzenia, ukazuje problemy z życia codziennego dzieci niedowidzących. Lektura wskazana dla rodziców, nauczycieli szkół masowych.

Niewidomi

15. LACHOWICZ W.: Przeklinam cię ciało. Katowice. 2000

Anoreksja to coraz większy problem współczesności. Coraz więcej dziewcząt wpada w jej pułapkę. Celem autorki jest ukazanie choroby w taki sposób, aby przestrzec przed nią młode

14

osoby: „Niech więc moje doświadczenia będą jakąś przestrogą. Wejść na tę drogę łatwo, ale zawrócić znacznie trudniej.”

Anoreksja

16. LAU E.: Uciekinierka: pamiętnik dziecka ulicy. Poznań 1996

Autobiograficzna powieść chińskiej nastolatki Evelyn Lau. Dziewczyna w wieku 17 lat. Po spędzeniu 2 lat na ulicach swojego miasta, napisała książkę, która stała się bestsellerem, a która opowiada o jej życiu. Do ucieczki doprowadzają ją zbyt surowi rodzice. Sądzi, że bez rodziców, ciągłych awantur o byle co, będzie jej lepiej. Więc ucieka. Ale wcale nie jest lepiej. Na ulicach króluje seks i narkotyki. Nie ma ciepłych uczuć, panuje nienawiść. Jedyne co trzyma ją przy życiu, to pisanie. Okazuje się dla niej najlepszą terapią.

Niedostosowanie społeczne

17. MAZIARSKI W.: Jak feniks z butelki: rozmowy z alkoholikami. Wwa 2000

Zwierzenia ludzi, których życie w pewnym momencie zawęziło się do butelki. Wywiady z trzeźwymi alkoholikami – żywymi dowodami na to, że chorobę alkoholową można zwalczyć, że można wyjść z nałogu.

Alkoholizm

18. NIELSEN J. , VOLLERS M.: I będę żyć.... Wwa 2001

Dramatyczna opowieść lekarki, która podczas długiej zimy 1999r odcięta od świata na stacji im. Amundsena i Scotta na Antarktydzie, wykryła u siebie raka sutka. Książka stanowi wnikliwą analizę warunków życia w ekstremalnych warunkach. Jest historią odwagi, miłości i przyjaźni. Ponieważ autorka jest lekarką, książka zawiera sporo informacji o raku sutka, sposobach leczenia, rokowaniach, przerzutach itp.

Nowotwór

19. PELZER D.: Dziecko zwane „ niczym” czyli dziecięca wola przetrwania. Wwa 1999

Jest to wstrząsająca historia chłopca maltretowanego psychicznie i fizycznie przez matkę alkoholiczkę.

Przemoc

20. PELZER D.: Stracony chłopiec czyli w poszukiwaniu ciepła i miłości. Wwa 2001

Dalsze losy maltretowanego przez matkę chłopca. Dawid Pelzer „stracony”, nieprzystosowany chłopiec tuła się od jednego domu dziecka do drugiego. Zalicza ich pięć i wciąż pozostaje samotny, ale nie tracący nadziei na znalezienie rodzinnego ciepła i miłości.

Przemoc, Niedostosowanie

21. PICHLER E.: Nasze dziecko ma nowotwór: pokonać chorobę: poradnik dla rodziców dzieci chorych na białaczkę i inne choroby nowotworowe. Poznań 1995

15

Książka przybliża niezrozumiały dla laika język medyczny oraz wszelkie sprawy związane z chorobą nowotworową.

Nowotwór 22. PILCH J.: Pod mocnym aniołem. Kraków 2000

Autor opisuje swoją walkę z nałogiem. Jest to choroba z której bardzo trudno się wyleczyć.Opowiada o swoim pobycie w szpitalu, o swojej walce i ciągłej przegranej. Detoks w szpitalu, a po wyjściu bar „Pod mocnym aniołem” i picie.

Alkoholizm

23. PIOTROWSKI A.: Pokonać nowotwór. Wwa 2001

Rak z punktu widzenia medycyny nie jest już zawsze chorobą śmiertelną. Ale dla osoby, u której wykryto komórki nowotworowe zawsze diagnoza brzmi jak wyrok. Następuje załamanie, później bunt. Nie zawsze chory podejmuje walkę. Autor opisuje kolejne etapy swojej choroby. Do walki namówił go lekarz – onkolog. Opisuje naszą polską służbę zdrowia, ale od tej lepszej strony. Nie upiększa, ale pomija smutniejsze szczegóły. Nie twierdzi, że wszyscy chorzy wygrali swoją walkę, ale pokazuje, że niektórzy tak. To może dodać sił do walki tym, którzy zmagają się z chorobą, motywować do większego wysiłku.

Nowotwór

24. RADWAN M.: Mam na imię Marianna i jestem alkoholiczką: historia oparta na prawdziwych wydarzeniach. Poznań 1999

Książkę tę napisała kobieta, która przez 24 lata swojego życia codziennie wieczorem wypijała kilka drinków, aż w wieku 42 lat znalazła się na oddziale odwykowym z całkowicie wyniszczonym systemem nerwowym. Autorka ukończyła dwa fakultety, ma męża, dziecko, mieszkanie, a jednak wpada w pułapkę choroby, która nosi nazwę zespół uzależnienia od alkoholu, inaczej : alkoholizm. Jest to opis jej przeżyć związanych z trudnym wyjściem z nałogu, o tym jak trudno odnaleźć się w nowym trzeźwym życiu.

Alkoholizm

25. SACKS O.: Stanąć na nogi. Poznań 1996

Autor- neurolog, dzieli się swoimi doświadczeniami z kilkumiesięcznego pobytu w szpitalu spowodowanego poważnym urazem nogi. Jest to opowieść o tym, co czuje lekarz, który znalazł się w położeniu pacjenta.

Niesprawność fizyczna

26. SAMSON B.: Piekło siedemnastolatki: byłam dziewczyną narkomana. Katowice 1998

Zarażona wirusem HIV podczas swej pierwszej przygody miłosnej w siedemnastym roku życia Barbara Samson zwierza się ze swej łatwowierności, która doprowadziła do tego, że

16

stała się ofiarą nieodpowiedzialnego mężczyzny. Postanowiła walczyć dla dobra młodych ludzi, którzy mają te same porywy i niepokoje młodości. Jej związek z narkomanem, który zaraził ją wirusem nazwałaby opętaniem. On ją lekceważy, wykorzystuje, a ona jedzie do niego wierząc, że będzie lepiej, że mu pomoże, że jej nie zaraził świadomie. Dopiero, kiedy zrozumiała, że zrobił to świadomie – odchodzi i zaczyna myśleć, co zrobić ze swoim życiem.

Narkomania

27. WIRSCHING M., LUTZ F.: Wokół raka: pacjent, rodzina, opieka medyczna. Gdańsk 1994

Książka stanowi źródło wielu cennych informacji. Potwierdza przekonanie, że cechy charakteru, sposób patrzenia na świat, rodzaj nawiązywanych z rodziną relacji mają ogromny wpływ na przebieg i leczenie choroby.

Nowotwór

28. ZORZA V., ZORZA R.: Sposób na umieranie: żyć do końca. Pznań 1999

Jest to opowieść rodziców Jane, którzy prosto i otwarcie ukazują okrutny przebieg śmiertelnej choroby swojej 25-letniej córki. Jest to zapis bezsilności wobec cierpienia, zarówno psychicznego jak i fizycznego córki. Książkę można polecić wszystkim, którzy zmagają się ze śmiertelną chorobą bliskich. Historia rodziny Jane pokazuje jak ważne jest przygotowanie do rozstania, jak istotna jest rozmowa, doprowadzenie do końca niewyjaśnionych spraw czy niedomówień. Zamiast biernie obserwować, trzeba pomóc w przejściu na drugą stronę. A wówczas rozpacz będzie miała inny wymiar i nie będzie tak bolesna.

Nowotwór

29. ZWIERZYŃSKA- MATZKE T.: Czasami wołam w niebo. Wwa 2002

Książka zawiera fragmenty dziennika Tamary, która pewna była swojego szczęśliwego wyzdrowienia. Tak się nie stało. Zmarła mając 31 lat a za sobą kilka lat szczęśliwego małżeństwa. Jest to bardzo osobista książka. Tamara opisuje swoje codzienne życie z nowotworem. Odważnie używa słów: śmierć, ból, rak, chemioterapia. Wszystko to składa się na obraz godnej podziwu walki i braku rezygnacji wobec nieuchronnej śmierci.

Nowotwór

17

LITERATURA PIĘKNA DLA DOROSŁYCH

1. ALENDE I.: Paula. Wwa 1998

2. BACZAK J.: Zapiski z nocnych dyżurów. Kraków 1995

3. BAUBY J.: Skafander i motyl. Gdańsk 1997

4. BERNOS G.: Modlitwy zwierząt. Poznań 1989

5. CHMIELARCZYK W.: Słowo które leczy. Wwa 2001

6. CROWELL J.: Szaleństwo z konieczności. Poznań 1997

7. EJSMOND J.: W puszczy. Żywoty drzew. Opowiadania. Wwa 1997

8. ESDEN – TEMPSKI S.: Kundel. Wwa 1999

9. GAARDER J.: W zwierciadle niejasno. Wwa 1998

10. GŁEBSKI J.: Kuracja. Łódź 1998

11.GRAY M.: Siły życia. Wwa 1990

12. GREEN G.: Monsigniore Kichote. Wwa 1994

13. GREEN G.: Podróże z moją ciotką. Wwa 1994

14. GREENBERG J.: Życie to nie bajka. Wwa 1994

15. Horoskop. Pamiętnik ze współczesnej poezji polskiej, ułożyła na każdy dzień roku A. Kamieńska

16. NEWERLY I.: Wzgórze błękitnego snu.. Wwa 1999

17. ODOJEWSKI W.: Oksana. Wwa 1998

18. PIESKOW K.: Jen – moja miłość. Otwock 19. PRZYBYLSKI R.: Baśń zimowa. Esej o starości. Wwa 1998

20. ROSTH G.: Kim byłeś. Requiem dla dziecka. Katowice 1997

18

21. SANCKVILL –WEST V.: Wygasłe namiętności. Wwa 1982

22. RUSZEL Z.: Pędzi po mnie ekspres świata. Opole 1994

23. TWARDOWSKI J.: Nie przyszedłem Pana nawracać. Wwa 1986

24. TWARDOWSKI J.: Tak ludzka. Poznań 1990

25. TOULAT J.: Dzieci nieba. Kraków 1995

26. WANDER M.: Dzienniki i listy. Poznań 1987

27. WHARTON W.: Spóźnieni kochankowie. Katowice 1993

28. VINZENZI L.: Listy narzeczonej. Wwa 1996

Wybór i opracowanie: Zyta Chachowska

19