Projektovanje Fotonaposnkih Sistema STS-16

8/18/2019 Projektovanje Fotonaposnkih Sistema STS-16

1/6

INFOTEH-JAHORINA Vol. 11, March 2012.

- 1103 -

Projektovanje fotonaponskog sistema napajanja

Milan Simović, Srdjan Milanović studenti prvog ciklusa studija

Elektrotehnički fakultetIstočno Sarajevo, Republika Srpska, Bosna I Hercegovina

[email protected] [email protected]

Sadržaj — U ovom radu je opisano projektovanje fotonaponskog

sistema napajanja zgrade Elektrotehničkog fakulteta u IstočnomSarajevu. Date su osnovne karakteristike i razvoj fotonaponskih

sistema, potom su definisani osnovni parametri potrebni zaprojektovanje sistema. Dat je prijedlog rješenja i tehnički opis

projektovanog sistema, posebno modula i invertora. Prikazanisu isplativost i troškovi projektovanog sistema.

Ključ ne riječ i-sunč evo zrač enje; fotonaponski moduli;

invertori;

I. UVOD

Posljednjih godina sve je veći interes za obnovljiveenergetske izvore, naročito za solarnu energiju i energijuvjetra. Nastoji se što više povećati udio hibridnih sistema usavremenim energetskim sistemima, odnosno razvijenijezemlje u svijetu u zadnje vrijeme daju odgovarajuće

podsticajne mjere za ugradnju fotonaponskih sistema.

Otkriće fotonaponskog efekta na čijem se principu zasnivarad fotonaponskih ćelija datira još iz prve polovine 19. vijeka.

U pedesetim godinama 20. vijeka poznate Belove Laboratorijeu Nju Jorku razvile su prvu slilicijumsku fotonaponsku ćelijusa efikasnošću od 6% ,te prvi upotrebljivi solarni panel koganazivaju Bel solarna baterija [1]. Nakon energetske krize1973.godine, i naglog povećanja cijene fosilnih goriva ljudi su

postali svjesni problema energije u budućnosti. Da bi seenergetska kriza učinila što podnošljivijom, bilo je potrebnorazviti nove izvore energije, ali i efikasnije iskorištavati

postojeću energiju i u skladu sa tim mijenjati način života i pokušavati što više uštedjeti.

Većina oblika energije nastala je ili nastaje djelovanjemzračenja Sunca. Kada se govori o energiji zračenja Sunca

podrazumeva se na iskorištavanje iste na površini Zemlje.

Snaga zračenja Sunca koja dolazi do Zemljine površine iznosioko 174 PW godišnje [2], što predstavlja ogromni energetski potencijal kojim se mogu zadovoljiti potrebe čovječanstva zaveoma dugo vrijeme.

Pored toga što su dostupni svakome (u manjoj ili većojmjeri) glavna prednost obnovljivih energetskih izvora je utome što pri eksploataciji imaju vrlo mali ili gotovo neznatannegativan uticaj po čovjeka i životnu sredinu. Ta osobina jevrlo bitna upravo danas, kada je životna sredina sve višedegradirana, između ostalog zbog neopreznog korištenja

postojećih konvencionalnih energetskih izvora.

U posljednjih desetak godina najvise je pažnje usmjerenomogućnosti ostvarivanja intenzivnijeg udjela električneenergije dobijene iz fotonaponskih izvora. Kao rezultatovakvih nastojanja instalirana snaga fotonaponskih sistema usvijetu udvostručava se svake dvije godine uz prosječnigodišnji porast od 48 % zabilježen od 2002. godine i

predstavlja tehnologiju s daleko najvećim trendom rasta [3].

Kao izvor energije sunčevo zračenje je povoljnije od vjetragledajući sa strane predvidljivosti pojave, kao i sa straneuticaja po čovjeka i životnu sredinu, međutim s druge stranenepovoljnije je s obzirom na činjenicu da zračenja nema utoku noći, i da je manje intezivno tokom zime kada je energijanajpotrebnija i kada je potrošnja najveća. Zato je potrebnograditi dodatna postrojenja i osigurati akumulaciju energije.

U pricipu, postoje dvije mogućnosti za energetskoiskorištavanje sunčevog zračenja odnosno sunčeve energije:

• pretvaranje solarne energije u toplotnu

• pretvaranje solarne energije u električnuenergiju (direktno ili indirektno preko toplotne) [2].

II. DEFINISANJE OSNOVNIH PARAMETARA SISTEMA

Prije nego je izvršen bilo kakav izbor i dimenzionisanjeodgovarajućih komponenti pomenutog sistema potrebno jeznati koje opterećenje energetski sistem mora zadovoljiti.

Nebitno da li se govori o priključku objekta naelektroenergetsku mrežu ili o nekom samostalnomenergetskom sistemu, važno je znati približnu snagu kojusistem mora zadovoljiti.

Zavisno od pomenute snage sistema izvršit će se što tačnijiodabir odgovarajuće konfiguracije sistema koja bi najbolje

odgovarala izabranom opterećenju, kao i izvršiti što boljiodabir ostalih potrebnih komponenti sistema.

Znači prvi zadatak u razradi projekta je određivanjeopterećenja (snage) odabranog objekta, u našem slučajuzgrade Elektrotehničkog fakulteta u Istočnom Sarajevu.

Na osnovu izvještaja o mjesečnoj potrošnji električneenergije za 2010 godinu Tabela I. izračunata je ukupnagodišnja potrošnja koja je predstavljena grafički na slici 1.


2/6

- 1104 -

Na osnovu dobijene ukupne godišnje potrošnje može selako proračunati opterećenje objekta, odnosno snaga koju fotosistem mora zadovoljiti.

TABELA I. POTROŠNJA ELEKTRIČ NE ENERGIJE ODABRANOGOBJEKTA PO MJESECIMA

Potrošnja odabranog objekta po mjesecima

za 2010 godinu

Mjesec Potrošnja (kWh)

Januar 49384

Februar 58428

Mart 51996

April 35204

Maj 20480

Juni 35448

Juli 36668Avgust 25500

Septembar 52212

Oktobar 97280

Novembar 101984

Decembar 139580

Godišnja potrošnja 704164

Na osnovu izračunate ukupne godišnje potrošnje kojaiznosi 704 169 kWh, proračunato je ukupno opterećenjesistema koje iznosi 128.61 kW, za prosječni dnevni rad

sistema od 15 h. Da bi zadovoljio potrebe odabranog objekta potrebno je da fotonaponski sistem godišnje daje 704 169kWh energije. Da bi to ispunio instalirani fotonaponski sistem,a sa obzirom na godišnju prosječnu ozračenost koja iznosi 1383.715 kWh/m2 potrebna je snaga sistema od 620 509 kW.

Slika 1. Graf potrošnje električne energije objekta po mjesecima

Do ovog podatka se došlo na osnovu sljedećeg proračuna[4].

FN Z m m E E Aη = × × (1)

gdje je:

FN E - Energija koju daju fotonaponski moduli

Z E - Prosječna energija zračenja sunca za godinu

dana

mη - Efikasnost modula

m A - Ukupna površina koju zauzimaju moduli

ST FN S E E η = × (2)

ST E - Dobijena električna energija

S η - Efikasnost fotonaponskog sistema

Zbog neisplativosti samog rješenja, odnosno velikih početnih investicija koje bi bile potrebne za postavljanjesistema snage 620 509 kW, odlučeno je da se uzme manjisistem snage 30 kW koji će zadovoljiti dio potreba odabranogobjekta, a koji će se isplatiti u narednih 9 godina što jedokazano u poglavlju VI.

Najvažniji dio svakog fotonaponskog sistema sufotonaponski moduli, koji moraju zadovoljiti odgovarajućatehnička svojstva. To znači da mora postojati sva potrebnatehnička dokumentacija kojom se dokazuju ispitivanja,funkcionalnost i godišnja proizvodnja po tačno određenimuslovima.

Osnovni kriterijumi za odabir opreme su:

- tehnička dokumentacija opreme, -

atesti i tehnička garancija opreme,- upustva za upravljanje i montažu, - određena cijena, rok i način plaćanja,

trajanje garancije.

Na osnovu navedenih kriterijuma vrši se odabirodgovarajuće opreme koja najbolje zadovoljava datekriterijume.

Podaci o intenzitetu Sunčevog zračenja na lokaciji postavljanja fotonaponskih modula potrebni su nam za proračun proizvodnje električne energije iz fotonaponskogsistema.

Geografska širina i dužina specificiraju lokaciju objekta nakojem se nalazi fotonaponski sistem. Posebno geografskaširina predstavlja važnu promjenjivu pri solarnimkalkulacijama. Također predstavlja važnu promjenjivu priizračunavanju Sunčevog ozračenja površine postavljene pododredenim uglom (FN modula).

Sarajevo se nalazi na 43° 51' 59" sjeverne geografskeširine i na 18° 24' 59" istočne geografske dužine. Podaci ointenzitetu sunčevog zračenja na područ ju Sarajeva uzeti su izPVGIS-ove baze podataka [5] i predstavljani su u Tabeli II.


3/6

- 1105 -

TABELA II. PODACI O SUNČEVOM ZRAČENJU [5]

SARAJEVOGeografska širina 43° 51' 59"Geografska dužina 18° 24' 59"

Mjesec Hh (kWh/m2)

H(25°)(kWh/m2)

H(40°)(kWh/m2)

H(90°)(kWh/m2)

Hopt (kWh/m2)

Opt.Ugao(°)

tem p.zr.(°C)

Januar 1.477 2.226 2.529 2.475 2.443 63 2.0Februar 2.195 2.982 3.262 2.889 3.187 56 3.3

Mart 3.294 3.984 4.143 3.126 4.113 44 6.1

April 4.540 4.955 4.893 3.004 4.942 29 10.1

Maj 5.554 5.644 5.358 2.743 5.482 16 16.3

Juni 5.980 5.893 5.491 2.553 5.653 10 19.3

Juli 6.526 6.556 6.157 2.885 6.324 14 21.2

Avgust 5.707 6.120 5.962 3.337 6.048 25 21.5

Septembr 4.328 5.175 5.329 3.764 5.310 40 16.1

Oktobar 2.866 3.840 4.166 3.544 4.082 53 12.5

Novembar

1.679 2.456 2.761 2.630 2.675 61 7.6

Decembar

1.231 1.873 2.137 2.125 2.062 65 1.0

Godišnji prosjek

3.791 4.316 4.355 2.922 4.367 35 11.5

Oznake u tabeli II imaju sljedeće značenje:

- Hh: dnevno sunčevo zračenje nahorizontalnu površinu (kWh/m2),

- H(15°): dnevno sunčevo zračenje na površinu nagnutu pod uglom od 15° (kWh/m2),




- Hopt: dnevno sunčevo zračenje na površinunagnutu pod optimalnim uglom (kWh/m2),

- Opt.ugao: optimalni mjesečni ugao modula(°),

- Temp.zr.: srednja mjesečna temperaturazraka (°C).

Na osnovu navedenih podataka izvršena je procjena proizvodnje električne energije za fotonaponski sistem safiksnim uglom koji je spojen na mrežu. Podaci o intenzitetusunčevog zračenja potrebni su za proračun proizvodnje

električne energije fotonaponskog sistema.

Prema PVGIS-ovim podacima optimalni ugao za područ jeBosne i Hercegovine je 35°. Treba znati da se optimalni ugaomijenja tokom godine zbog prividnog kretanja Sunca. Kodfiksnih instalacija je potrebno odabrati optimalni ugao zamaksimalnu godišnju proizvodnju energije ili za maksimalnu

proizvodnju energije tokom razdoblja u kome nam je potrebnoviše električne energije. Proračun proizvodnje električneenergije iz fotonaponskog sistema je izvršen za područ je gradaSarajeva za fotonaponski sistem snage 30 kW.

U PVGIS-u gubici fotonaponskog sistem zbog povišenetemperature sa modulima postavljenim uz sam krov kućeiznose 15.2%, a sa modulima postavljenima na nosivukonstrukciju 10.5%. Razlog tome je zbog veće prozračenosti,

pa kao rezultat imamo manji pad maksimalne snage modula.Pored ovih gubitaka tu se nalaze još gubici zbog refleksije2.4% i gubitci invertora i kablova od 4%.

Procjena proizvodnje električne energije iz projektovanogfotonaponskog sistema snage 30 kW postavljenog fiksno podoptimalnim uglom prikazana je u Tabeli III.

TABELA III. PODACI O PROIZVODNJI ELEKTRIČ NEENERGIJE ZA PROJEKTOVANI FOTONAPONSKI SISTEM

III. PRIJEDLOG RJEŠENJA I TEHNIČKI OPIS FOTONAPONSKOG SISTEMA

Na krovu odabranog objekta su postavljeni fotonaponskimoduli tipa HIT-N235SE10 pod uglom od 35 °. Fotonaponskimoduli su spojeni u četiri grupe po 32 modula snage 235 W.

Moduli u svakoj grupi, njih 32 spojeni su serijski na svakiinvertor (ukupno četiri takva invertora) tipa Sunny Tripower8000TL, koji tako imaju ukupnu snagu 32*235 = 7520 Wp.To je ulazna snaga za svaki invertor. Nazivna snaga svakoginvertora iznosi 8000 VA. Ukupna snaga fotonaponskogsistema iznosi 30 080 W. Površina koju zauzimaju moduliiznosi 161 408 m2, dok je ukupna težina modula 1920 kg.Procijenjeno je da će se ovim fotonaponskim sistemomgodišnje dobiti oko 37 513,04 kWh elektricne energije. Sistem

je u paralelnom radu sa distributivnom mrežom. Jednopolnašema fotonaponskog sistema prikazana je na slici 2.

SARAJEVOGeografska širina 43° 51' 59"Geografska dužina 18° 24' 59"

Fotonaponski sistem postavljen pod optimalnim fiksnim uglom od 35°

Mjesec Ed (kWh) Em (kWh) Hd (kWh/m2) Hm (kWh/m2)

Januar 57.501 1782.539 2.443 75.733

Februar 75.012 2100.362 3.187 89.236

Mart 96.808 3001.058 4.113 127.503

April 116.320 3489.619 4.942 148.26

Maj 129.030 3999.952 5.482 169.942

Juni 133.055 3991.66 5.653 169.59

Juli 148.849 4614.319 6.324 196.044

Avgust 142.352 4412.935 6.048 187.488

Septembr 124.982 3749.469 5.310 159.3

Oktobar 96.078 2978.439 4.082 126.542

Novembar 62.938 1888.150 2.675 80.25

Decembar 48.533 1504.542 2.062 63.922

GodišnjiProsjek

102.621 3126.087 4.367 132.8175

Ukupno 37513.04 1593.81


4/6

- 1106 -

Slika 2. Jednopolna šema fotonaponskog sistema

Fotonaponski moduli se spajaju kablovoma tipa H07RN-F(EPN-50), koji se potom od niza fotonaponskih modula uvodeu razdjelni ormar solarnih modula. U razdjelnom ormaru seizvodi od svake grupe fotonaponskih modula razvode premasolarnim invertorima. Razdjelni ormar je opremljenodvodnicima prenapona i jednosmjernim prekidačima.Potrebna su dva obračunska mjerna brojila, jedno za mjerenje

proizvodnje električne energije iz FN sistema a drugo zamjeranje potrošnje potrošača.

Najvažniji faktor koji utiče na proizvodnju električneenergije svakog solarnog modula je njegova snaga. Snagasolarnih modula zavisi od starosti modula, i od vremenskih

uslova. Prilikom upoređivanja različitih tipova solarnihmodula, važno je upoređivati njihove minimalne snage. Bitan

pokazatelj opšteg kvaliteta proizvođača fotonaponskihsolarnih modula, zasigurno je iznos odstupanja od nazivnesnage u zavisnosti od prije spomenutih faktora, temperature istarosti.

Za realizaciju fotonaponskog sistema uzeti su fotonaponskimoduli Sanyo HIT-N235SE10 snage 235 W proizvođačaSanyo Electric Co, Solar Division, Munich,Germany. ModulSanyo HIT-N235SE10 napravljen je od monokristalnih Sićelija sa anti-refleksivnom prevlakom. Ima veoma visokstepen efikasnosti koji iznosi 18,6%.

Karakteristike odabranog modula su prikazane u TabeliIV.

U-I karakteristika modula HIT-N235SE10 prikazana je naslici 3.

Zavisnost snage od temperature ovog tipa solarnih modulaiznosi -0.3 % /°C. Zavisnost napona od temperature ovog tipamodula je -(130) mV/°C, a zavisnost struje od temperatureiznosi 1.75 mA/°C. Struja kratkog spoja proporcionalna jeintenzitetu upadnog Sunčevog zračenja, dok je puno manjeosjetljiva na promjenu temperature. Kod silicijumskih ćelija

struja kratkog spoja raste oko 0,05-0,07 %/°C, a kod amorfnihoko 0,02 %/°C.

TABELA IV. KARAKTERISTIKE UGRADJENOG MODULA [6]

Za projektovani fotonaponski sistem odlučeno je da seuzme invertor tipa ST8000TL proizvođača SMA iz Njemačke.Karakteristike ovog tipa invertora date su u tabeli V.

Dok invertori u ostrvskim sistemima kontrolišu izlazni

napon pretvarača, invertor sa priključkom na mrežu kontrolišeizlaznu struju pretvarača s obzirom na mrežni napon.Zahtjevina karakteristike pretvarača namjenjenih za priključak namrežu su prilično različiti od onih namjenjenih za samostalanrad.

Slika 3. U-I karakteristika modula HIT-N235SE10 [6]

Izabrani invertori su od renomiranog proizvođača i u sebiobjedinjuju sve sklopove potrebne za siguran i pouzdan rad naniskonaponskoj mreži u paralelnom režimu rada.

Modul sanyo Electric HIT-N235SE10

Maksimalna snaga Pmax 235 W

Napon pri maksimalnoj snazi Ump 43 V

Struja pri maksimalnoj snazi Imp 5.48 A

Napon praznog hoda Uoc 51.8 V

Struja kratkog spoja Isc 5.84 A

Maksimalni napon sistema Umax 1000 V

Dužina modula 1580 Mm

Širina modula 798 Mm

Debljina modula 35 Mm

Težina 15 Kg

Broj modula 128 Kom


5/6

- 1107 -

Invertor tipa ST 8000 TL ima dva ulaza oznacena sa„String A“ i „String B“ svaki sa svojim MPP područ jem rada,što znači da se može na invertor spojiti dva niza FN modula,koji su prethodno spojeni u seriju.

TABELA V. KARAKTERISTIKE UGRADJENOG INVERTORA[7]

Tehnički podaci ST 8000 TL

Ulazne veličine

Maksimalna DC snaga 8200 W

Maksimalni DC napon 1000 V

PV napon,MPP-područ je 320 – 800 V

Maksimalna struja ulazi A/B 22/11 A

Stringova po A/B 4/1

Minimalni DC napon 150 V

Prenaponska zaštita Da

Izlazne veličine

Maksimalna AC snaga 8000 VA

AC nazivna snaga 8000 W

Nominalni AC napon 160 – 280 V

Nominalna AC struja 11.6 A

Maksimalna izlazna struja 16 A

Maksimalna struja kratkogspoja

0.05 kA

Harmonijsko izobličenje THD < 3 %

Nazivna frekvencija 50,60/- 6 ...+5 Hz

Nazivni napon mreže 230 VFaktor snage Cosφ 1

Efikasnost

Maksimalna efikasnost 98.1 %

Evropska efikasnost 97.5 %

Noćna potrošnja 1 W

Zaštita

Elektronski stepen zaštite IP65

Zaštita prema IEC 60529 IP54

Dopuštena temperatura

okoline

-25 do +60 °C

Mehaničke karakteristike

Dimenzije 665/690/265 Mm

Emitovanje buke 51 Db

Garancija 5/10/15/20/25 Da/opt./opt./opt./opt.

Ulazni jednosmjerni napon ulazi u sistem za praćenjeoptimalne radne tacke (MPPT, eng. Maximum Power PointTracking), kojim se osigurava da FN moduli u bilo kojim

uslovima rada, bez obzira na intenzitet Sunčevog zračenja ilinjegovu radnu temperaturu, uvijek rade na istommaksimalnom naponu.

Ovaj invertor je takođe opremljen sa naprednomfunkcijom za upravljanje mrežom odnosno snagom (powerlimitation sistem), ova funkcija se može aktivirati ikonfigurisati u zavisnosti od potrebe sistema.

Jednosmjerni napon koji se dobija spajanjem FN modulaza invertor tipa ST 8000 TL mora biti izmedu 320-800 V, amaksimalna ulazna struja ne smije biti veća od 22 A za ulaz,„String A“ i 11A za ulaz „String B“. Maksimalna izlaznastruja je 16A.

IV. TROŠKOVI I ISPLATIVOST FOTONAPONSKOG SISTEMA

Cijena malih fotonaponskih sistema značajno je veća odcijene ostalih konvencionalnih tehnologija koje koriste fosilnagoriva. Korisnici mrežno povezanog sistema imaju direktnu(mikroekonomsku) korist koja nastaje na temelju državnih

posticaja, subvencija i naknada za isporučenu „zelenu

energiju“. Mikroekonomski gledano smanjuje se uvozelektrične energije i fosilnih goriva, a postiže se i velikaekološka prednost kroz stalni trend smanjenja emisije štetnihgasova.

Troškovi ulaganja u fotonaponski sistem mogu se podijelitina:

- troškove ulaganja u fotonaponske module- troškove ulaganja u invertore- troškove ulaganja u regulatore napona i

punjenje baterija- troškove ulaganja u akumulatore- troškove ulaganja u ostalu opremu

Troškovi autonomnih sistema, takozvanih ostrvskihsistema su mnogo puta veći od fotonaponskih sistema

priključenih na mrežu. Razlog je taj što fotonaponskomsistemu spojenom na mrežu nisu potrebne neke komponentekao što su akumulatorske baterije, regulator punjenja i

pražnjenja, kao ni regulator jednosmjernog napona. Kod ovihsistema osim manjih početnih investicija smanjuju se još itroškovi pogona i održavanja, kao i najvažnije ima se većiživotni vijek sistema, jer nije potrebno mijenjati i održavatiakumulatorske baterije.

Popis opreme i troškovi projektovanog fotonaponskogsistema snage 30 kW navedeni su u Tabeli VI. Troškovielektromontažnih usluga kao i troškovi priključnog

(jednosmjernog) polja fotonaponskih modula pretpostavljenisu na osnovu sličnih projekata mrežno povezanogfotonaponskog sistema [8].

U ukupnoj cjeni potrebnoj za izgradnju fotonaponskogsistema najviše figurišu FN moduli sa 77.3%, pa invertori sa9.97 % [8]. Dodatni troškovi predstavljaju troškove ugradnjeostalih neophodnih komponenti sistema, kao i troškovemontaže i projektantskih usluga.

Procjena ukupne investicije za sistem snage 30 kW je 194234,418 KM. Odnosno cjena 1 kW instalirane snage FN


6/6

- 1108 -

sistema iznosi 6 474,4806 KM. Ključni parametri pri analiziisplativosti projektovanog sistema su trend kretanja cijeneelektrične energije,odnosno iznosa poticaja (feed in tarifa) zainstaliranje fotonaponskih sistema. Podaci potrebni zasagledavanje isplativosti u slučaju projektovanog FN sistemadati su u daljem tekstu. Uz prosječnu godišnju proizvodnju od37 513,04 kWh, uz pretpostavku da se sva proizvedenaelektricna energija preda u mrežu i uz iznos poticaja od 0.81

KM/kWh, ukupni troškovi fotonaponskog sistema iznose 194234,418 KM + PDV, a životni vijek projekta je 25 godina. Da bi se projekat isplatio potrebno je da povrat novca bude u rokuod 25 godina. Za prikaz isplativosti projekta (fotonaponskogsistema) korišćena se metoda perioda povrata [8].

TABELA VI. POPIS I CIJENA OPREME PROJEKTOVANOGFOTONAPONSKOG SISTEMA

R. br oj

Materijal J.mjere Jed.cjena(KM)

količina

Iznos u valuti(KM)

1 FN moduliHIT-

N235SE10,235w

Kom 1100.87 128 140911.36 77.3

2 Invertor tip

ST 8000 TL

Kom 6542.249 4 26168.996 9.97

3 Priključni setkablova

Kom 1307.875 3 3923.626 0.77

4 Dodatni troškovi 23230.436 11.96

Ukupni materijal 194234.418

1

pt

t

t

I V =

=∑ (3)

Gdje je:

37513,04 0,81 (20%) 24308.45t

V poraz = × − = (4)

194234 227253,78 I PDV = + = (5)

p

227253.78t 9.34 9

24308.45t

I god god

V = = = ≈

(6)

Projekat fotonaponskog sistema bi se isplatio nakon 9

godina.

V. ZAKLJUČAK

U ovom radu je detaljnije opisano projektovanje kao i samrad fotonaponskog sistema koji je spojen na elektroenergetskumrežu.

Prilikom projektovanja fotonaponskog sistema za odabraniobjekat odlučeno je da sistem bude snage 30 kW. Pomenutisistem je izabran, iako ne može da zadovolji potrebe datog

objekta u pogledu potrošnje električne energije, jer predstavljanajrealnije rešenje u pogledu ukupnih investicionih troškova iisplativosti. Uočeno je da konfiguracija sistema prvenstvenozavisi od lokacije postavljanja sistema, odnosno od ukupnogsunčevog zračenja pa onda od opterećenja objekta i drugihmanje bitnih faktora.

Na osnovu proračunatih podataka pomocu PVGIS-a možese zakljuciti da je lokacija grada Sarajeva povoljna za

postavljanje fotonaponskih sistema. Na temelju ukupnihtroškova i procjene proizvodnje električne energije datogsistema vidljiva je isplativost projekta koju treba očekivatinakon 9 godina. Stalan pad cijena fotonaponskih modula kao i

posticajne mjere trebalo bi značajno da doprinesu povećanjuinteresa za ulaganje u izgradnju fotonaponskih sistemaspojenih na mrežu.

ZAHVALNICA

Istraživanja u ovom radu rađena su u sklopu izradeseminarskog rada iz predmeta “Energetska elektronika 2“ na

prvom ciklusu studija na Elektrotehničkom fakultetu uIstočnom Sarajevu, pod mentorstvom doc. Dr Milomira Šoje iasistenta Marka Ikića.

LITERATURA [1]

N. Karadža, A. Bočan, L, Horvath, S. Knežević, "Mali vjetroagregati i fotonaponski moduli za autonomne aplikacije na otocima Primorsko –Goranske županije" , Zagreb rujan 2009.

[2] B. Trobok, S. Lolić, "Primena malih fotonaponskih sistema zanavodnjavanje kap – po – kap" , Infoteh – Jahorina, Mart 2011.

[3]

R. Kropp, “Solar expected to maintain its status as World`s fastest-growing Energy technology”, SRI World group, 03.2009.

[4] Lj. Majdanžić "Fotonaponski Sustavi",www.ipa-oie.com, 30 Oktobar2011, 12h

[5] ESSBIH,Third electric power reconstrucion project"Module 12 –

Demand side management,energy conservation and renewable energy sources", The consortium: Energy institute Hrvoje Požar, Croatia,Soluziona, Spain, Economic institute Banja Luka, BIH, march 2008

[6]

HIT photovoltaic module, http://www.solarshop-europe.net, 29 Oktobar2011, 12h

[7] PV inverters Sunny Tripower, http://www.sma.de/en/products/solar-inverters/sunny-tripower.html, 29 Oktobar 2011, 13h

[8] T. Pehar, "Smjernice za izradu projektne dokumentacije fotonaponskogsustava spojenog na elektroenergetsku mrež", Diplomski rad Zagreblistopad 2009.

ABSTRACT

In this paper is described the design of photovoltaicpower system for Electrical Engineering faculty buildingin Istočno Sarajevo. Describes general characteristics anddevelopment of photovoltaic system. Then is defines thebasic parameters needed for system design. Given theproposed solutions and technical description of thedesigned system, in particular modules and inverters.Shows the feasibility and projected cost of the system.

DESIGN OF A PHOTOVOLTAIC POWER SYSTEMMilan Simović, Srdjan Milanović

Documents

Projektovanje Fotonaposnkih Sistema STS-16