Przedmiot: Bezpieczeństwo narodowe

T. 3. Zagadnienie systematyzacji dorobku naukowego

Zagadnienia:

1.Metafory organizacji 2.Podejścia do zarządzania i ich charakterystyka

Historia zarządzaniaHistoria zarządzania

3000 2500 2000 1500 1000 500 500 1000 1500

p.n.e.n.e.

Babilończycy

Chińczycy

Grecy

Egipcjanie

Sumerowie

Wenecjanie

Rzymianie

Potrzeby społeczne (1)

Konieczność synchronizacji,

koordynacji i integracji działań(6)

Doskonalenie techniki wytwarzania, zwłaszcza narzędzi pracy (2)

Rozwój podziału pracy i specjalizacji

produkcji(3)

Wzrost skali i koncentracji

produkcji, doskonalenie wyrobów (4)

Wzrost stopnia zależności procesów wytwórczych (5)

Pojawienie się zarządzania jako formy

praktyki społecznej i zawodu (7)

Uwarunkowania główne

Zapotrzebowanie na wiedzę o zarządzaniu (8)

Uwarunkowania dodatkowe

Sprzężenie zwrotnePowstanie nauk

o organizacji i zarządzaniu (9)

Uwarunkowania powstania nauk o zarządzaniu

Źródło: L.J. Krzyżanowski, O kierowaniu organizacjami inaczej, Warszawa 1999.

Perspektywy operacyjne w zarządzaniu• Zarządzanie naukowe: Frederick W. Taylor

• naukowe studia pracy i dobór najlepszych metod wykonywania czynności• eliminacja zbędnych czynności w kontekście najlepszych metod pracy• podział pracy i odpowiedzialności zarządzania z zastosowaniem naukowych metod planowania • ścisła kontrola wykonywanej pracy

• Zarządzanie ilościowe: Ford W. Harris

• Zarządzanie jakościowe: Walter A. Shewhart

• Zarządzanie biurokratyczne: Max Weber• specjalizacja pracy• formułowanie zasad i procedur• bezosobowość• dobrze zdefiniowana hierarchia• awansowanie na podstawie zasług

• Zarządzanie administracyjne: Henri Fayol• podział pracy• autorytet przełożonego• dyscyplina• jedność rozkazodawstwa• porządek• wynagrodzenie• stabilność i własność• sprawiedliwość

• podporządkowanie interesu jednostki interesom ogólnym• podległość jednemu przełożonemu• centralizacja• Inicjatywa

Koncepcja władzy Typy władzy prawomocnej - wg M.Webera:

władza charyzmatyczna - oparta na przekonaniu, że przywódcy mają nadzwyczajne cechy, a ustanawiane przez nich normy są prawomocne

władza tradycyjna - oparta na wierze w trwałość pewnego porządku i jego prawomocność ( patriarchat, matriarchat)

władza legalna – pochodząca z mianowania lub wyboru dokonanego na podstawie usankcjonowanych procedur, opierająca się na przekonaniu o legalności norm prawnych

i o uprawnieniu osób sprawujących władzę do wydawania poleceń na mocy tych norm

Źródła władzy kierowniczej:

• własność firmy – władza właścicielska

• władza formalna – związana z pozycją formalną w strukturze

• nagradzanie – pieniądze i awanse

• przymus – oparta na karze lub groźbie jej zastosowania

• charyzma – oparta na emocjonalnym związku między liderem a współpracownikami, czego wyrazem jest lojalność i oddanie

• władza ekspercka – kluczowe umiejętności i wiedza oparta na doświadczeniu

Nazwa TreśćPodział pracy Wysoki stopień specjalizacji powinien przynieść wzrost efektywności.

Specjalizacji podlega zarówno praca techniczna, jak i kierownicza

Autorytet Do wykonywania obowiązków kierowniczych niezbędny jest autorytet: autorytet formalny do wykonywania poleceń i autorytet osobisty wynikający z wiedzy

i doświadczeniaDyscyplina Członkowie organizacji muszą szanować reguły obowiązujące i rządzące

organizacjaJedność rozkazodawstwa Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia tylko od jednego

bezpośredniego przełożonego.Jedność kierownictwa Podobne czynności w organizacji powinny być zgrupowane i podległe tylko

jednemu kierownikowiPodporządkowanie własnego

interesu interesowi ogółuInteresy jednostek nie powinny być przedkładane ponad cele całej organizacji

Wynagrodzenie Wynagrodzenie powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i dla organizacji

Centralizacja Władza i autorytet powinny być możliwe silnie skoncentrowane na wyższych szczeblach organizacji

Hierarchia Linia władzy powinna przebiegać z góry w dół organizacji i należy jej zawsze przestrzegać.

Ład Zasoby ludzkie i rzeczowe powinny być skoordynowane tak, aby znalazły się na właściwym miejscy i we właściwym czasie

Sprawiedliwość Menedżerowie powinni być uprzejmi i sprawiedliwi w stosunkach z podwładnymi

Stabilizacja personelu Należy unikać dużej fluktuacji pracowników

Inicjatywa Podwładni powinni mieć swobodę inicjatywyHarmonia Praca zespołowa, duch zespołu, poczucie jedności i przynależności do jednej grupy

powinny być popierane i podtrzymywane

Zasady zarządzania według H. Fayola

Metafora Widzenie organizacji Kluczowe charakterystykimaszyna Organizacja jako zespół dobrze

ustrukturyzowanych części ściśle określonych rolach i zadaniach

Nacisk na sprawność, wydajność. Ludzie widziani jako elementy mechanizmu, działające

w sposób określony przez ich zadaniaorganizm Organizacja jako byt podatny na upływ czasu

(narodziny, rozwój, dojrzałość, starzenie się, śmierć), działający w otoczeniu i od niego

zależny

Nacisk na otoczenie. Organizacja to całość, elastyczne dostosowywanie się do otoczenia,

zaspokajanie własnych potrzeb

mózg Organizacja jako twór rozumnie działający i uczący się

Nacisk na zdolność uczenia się. Ludzie jako najważniejszy zasób organizacji

kultura Organizacja jako rodzaj symbolicznego sposobu porozumiewania się i działania, odmiennego od

działania innych

Nacisk na indywidualny charakter organizacji na zewnątrz i jednoznaczne, wspólne wartości

oraz postawy wewnątrz

system polityczny Organizacja jako sieć ludzi działających razem, by osiągnąć indywidualne cele

Nacisk na władzę jako sposób reagowania na konflikty oraz zapobiegania sprzecznym

działaniomwięzienie psychiczne Organizacja jako sposób stereotypowego podejścia

do zjawisk, ograniczająca indywidualne cechyNacisk na ograniczanie wolności jednostki poprzez narzucanie stereotypowych postaw i

zachowańprzepływ

i transformacjaOrganizacja jako ciągle zmieniający się układ,

świadomie kształtujący swoje działania i wpływający na otoczenie

Nacisk na zmianę. Wykorzystanie strategii do świadomego kształtowania własnej pozycji oraz

otoczeniainstrument dominacji

Organizacja jako sposób wyzysku, stale kontrolująca postępowanie i postawy ludzi z nią

związanych

Nacisk na kontrolę i dominację organizacji nad ludźmi, wykorzystywanie możliwości do osiągania

najlepszych wyników

Metafory przedstawione przez G. Morgana i ich charakterystyki

Źródło: A,. Zając, M. Kuraś, Metafory organizacyjne jako narzędzie wstępnej analizy organizacji; http://ki.ae.krakow.pl/ zajaca/ artykuly/ metaf98.html.

Perspektywa Metafora Wyobrażenie organizacjijako

Wyobrażenie menedżera jako

okresu klasycznego maszynymaszyny zaprojektowanej

zbudowanej przez kierownictwo w celu osiągnięcia wcześniej

ustalonych celów

inżyniera projektującego, budującego i kierującego maszyną organizacyjną

modernistyczna organizmuŻywego ustroju spełniającego funkcje konieczne do przetrwania, zwłaszcza

przystosowania się do wrogiego otoczenia

niezależnej części w ustroju o

zdolnościach przystosowania się

symboliczno-interpretująca

kulturySystemu znaczeń stworzonych

i utrwalonych w wyniku stowarzyszenia się ludzi mających

wspólne wartości, tradycje, zwyczaje

artefaktu pragnącego być symbolem organizacji

postmodernistyczna kolażuKolażu złożonego z fragmentów

wiedzy i zrozumienia w celu stworzenia nowej perspektywy odnoszącej się do przeszłości

teoretyka, który jest artystą

Metafory w teorii organizacji według M. Jo Hatch

Źródło: M. Jo Hatch, Teoria organizacji, PWN, Warszawa 2002

Nurty w ogólnej nauce o zarządzaniu

Naukę tę cechuje wielowątkowość problematyki badawczej, co znajduje swój wyraz w stosowaniu różnych strategie badań problemów tworzenia organizacji i zarządzania

nimi

Wyróżnić można trzy wielkie nurty badawcze:

Nurt klasyczny i neoklasyczny, zawierający naukowe uogólnienia licznych doświadczeń praktyków, postrzegający człowieka instrumentalnie.

Człowiek – to homo economicus. Najistotniejszym problemem tego nurtu – wysoka efektywność organizacji.

Model organizacji – mechanistyczny

Nurt psychosocjologiczny, skupia się na zjawiskach społecznych. Bada się w nim zachowanie różnych grup i pojedynczych członków organizacji w różnych sytuacjach organizacyjnych. Celem tego nurtu jest

poznanie prawidłowości rządzących ludzkim zachowaniem oraz rozwojem stosunków międzyludzkich. Człowiek postrzegany jest jako istota społeczna.

Model organizacji – humanistyczny

Nurt systemowy, wykorzystujący do opisu i wyjaśniania oraz budowy teorii projektowania organizacji i zarządzania nimi dorobek cybernetyki i ogólnej teorii systemów. Organizacja jest całością

zorganizowanego działania, systemem społecznym i technicznym, otwartym na otoczenie. Człowiek jest istota racjonalną.

Model organizacji – systemowy, integracyjny

System działa tak sprawnie jak jego najsłabszy element

Modele organizacji - mechanistycznyModele organizacji - mechanistyczny

A

Filozofia mechanistyczna

Organizacja jako maszyna

Organizacja jako maszyna:

• jeden cel – maksymalizacja zysku

• racjonalna analiza i podejmowanie decyzji

• naukowe zarządzanie – racjonalizacja działań ludzkich

• standaryzacja pracy robotników – wzorce postępowania

• formalna komunikacja, zasady i regulaminy

• dowodzenie, komunikacja, koordynacja i obsesyjna kontrola

Perspektywa behavioralna

Podstawa: wpływ czynników psychologicznych i socjologicznych na rezultaty produktywności i zadowolenia z pracy

• Efekt Hawthorne –sam sposób organizowania i przeprowadzenia badań implikuje określone reakcje u osób będących ich przedmiotem

• Podejście Human Relations- stosunki międzyludzkie pracownikami i ich przełożonymi stanowią konieczny aspekt zarządzania:

•motywacja pracowników•style przywództwa

Społeczne warunki pracy, związane z poczuciem przynależności do grupy, poczuciem osobistej więzi z jej członkami, doświadczeniem akceptacji i uznania ze strony

współpracowników, są dla ludzi ważniejsze od fizycznych warunków pracy oraz, że bodźce ekonomiczne nie są jedynymi bodźcami oddziałującymi na pracowników

Hawthorne – miejscowość w pobliżu Chicago. W latach 1924 -1932 prowadzono w Western Electric Company badania dotyczące wpływu motywacji, warunków pracy i stosunków między ludzkich na

efektywność pracowników

Modele organizacji - humanistycznyModele organizacji - humanistyczny

Psy

chol

ogia

, soc

jolo

gia

Człowiek –istota społeczna

B

Założenia:

potrzeby ludzkie stosunki międzyludzkie – human relations teoria X i Y oraz Z nurt potencjału ludzkiego

Założenia i model organizacji systemowej

organizm - system

teor

ia s

yste

mów

, cyb

erne

tyka

Organizm – system:

• organizacja jest złożoną całością (systemem); naczelnym jej celem jest przetrwanie i rozwój; stanem organizacji jest homeostaza; podsystemy organizacji są analogami narządów organizmu

• zmiana w organizacji jest wynikiem dwóch cyklów: naturalnego cyklu życia i adaptacji do otoczenia; adaptacja do otoczenia może być czynna lub bierna

• kierownictwo organizacji jest jej mózgiem: ustala normy, wartości i kontroluje jej funkcjonowanie

• konflikty wewnętrzne są stanami patologicznymi

B

Modele organizacji - gra

C

organizacja – arena gryte

oria

gie

r

Założenia:

• organizacja jest sztuczna konstrukcją społeczną tworzoną przez graczy; gracze tworzą koalicje w celu realizacji swoich celów

• cele graczy są różne i niesprowadzalne do wspólnego mianownika; czynnikiem integracyjnym stron są reguły gry

• gracze rywalizują ze sobą, a rywalizacja polega na tym, ze jedni wygrywają kosztem drugich( gra o sumie zerowej)

• gracze są autonomiczni (niezależni od siebie); zachowania graczy są nieprzewidywalne (charakteryzuje je pewne prawdopodobieństwo)

• gracze działają w sytuacji ograniczoności zasobów; reprezentują dwie strategie: minimalizacji strat – maksymalizacji zysku

• bez konfliktu nie ma gry; uczestnicy gry się uczą

Podejścia do organizacji

Wizerunek - organizacja jako: Model

koszt ekonomiczny

system otwarty organiczny

decyzja technologiczny

arena gry polityczny

proces procesowy

społeczność kulturowy

Socjopsychologiczny

Strukturalny

Ekologiczny

Opis struktury i procesów społecznych dotyczących organizacji i jej części: oddziałów, grup społecznych, pozycji grupowych oraz komponentów analitycznych (specjalizacja, sieci komunikacyjne,

hierarchia)

Badanie charakterystyk organizacji w kontekście środowiska oraz dociekanie na nie wpływu postaw i zachowań indywidualnych

Badanie pojedynczych i wielostronnych relacji pomiędzy organizacją i środowiskiem oraz rozwoju relacji pomiędzy organizacjami

Źródło: Levels of analysis; http://faculty.babson.edu/krollag/org_dsite/encyklop/level.html

Rozwój organizacji

funkcjonalne

procesowe

sieciowe

Czas

Sto

pie

ń z

łożo

noś

ci o

rgan

izac

yjn

ej duży

mały

Nastawienie na podział pracy i funkcje

organizacji

Nastawienie na wartości

partnerstwo

Zamiana funkcji na procesy

narzekanie unikanie

Łańcuch wartości i sieci społeczne =wartości organizacyjne

Zarządzanie: wspólnota, włączanie, autentyczność

Sieć interesariuszyEfektywność ekologicznaZarządzanie ryzykiem

„Zamknięte” Interesariusze

–zyski finansowe

Zarządzanie przez kontrolę

Tradycyjne Środowiskowe Społeczne

Współczesne podejścia do zarządzania

• systemowe• organizacja jako system składający się z części współprzyczyniających się do powodzenia całości• wejście - proces transformacji -wyjście• środowisko = rynek zewnętrzny• ważnym komponentem jest sprzężenie zwrotne• całość –to więcej niż suma części (efekt synergiczny)• podsystem - zależna od całości część systemu• ekwifinalność- zdolność do zmiany celów

• sytuacyjne• sytuacyjne charakterystyki się różnią• menedżerowie muszą uwzględniać sytuacje, w jakich działają organizacje; mają one wpływ na efektywność ich funkcjonowania

• organizacji uczącej się i organizacji inteligentnej• podejście to bazuje na dostosowywaniu się organizacji do przyszłych warunków działania• organizacja musi antycypować zmiany, aby lepiej dostosować się do przyszłych potrzeb klienta• proces organizacyjnego uczenia się

Porównanie organizacjiCzynnik Organizacja dawna Organizacja nowoczesna

Struktura organizacji Hierarchiczna; specjalizacja;

podział funkcjonalny; struktury sztywne

Struktury spłaszczone; zespoły wielofunkcyjne; struktury

elastyczne

Projektowanie stanowisk pracy Wąski zakres obowiązków; pracownik wykonuje jedną

pracę; prace powtarzalne, proste, standaryzowane

Szeroki zakres obowiązków; pracownik wykonuje wiele prac;

duża odpowiedzialność pracownika

Umiejętności pracowników Specjalizacja Szeroki zakres umiejętności

Kierowanie pracownikami System rozkazodawczo- kontrolny

W dużym zakresie pracownik kieruje sam sobą

Komunikacja Pionowa; potrzeba zdobywania informacji

Pionowa i pozioma; informacja rozpowszechniona w organizacji

Odpowiedzialność za decyzje Łańcuch decyzyjny Decentralizacja

Procedury zarządzania Standaryzowane Procedury zmieniające się

Autonomia pracownika Mała Duża

Znajomość problemów organizacji przez pracownika

Niewielka Duża

Społeczeństwo Historia Czynniki otoczenia

Kultura organizacyjna

Strategia działalności firmy

Władza organizacyjna i przywództwo menedżerskie

Ludzie

Struktura organizacyjna, systemy działania, zasoby materialne

Przewaga konkurencyjna

Kluczowe kompetencje

Rola organizacyjna

Organizacyjne uczenie się

socjalizacja

misja Cele

Zadania, procesy

Motywacja do pracy Projekt organizacyjny

Obraz funkcjonowania przedsiębiorstwa

Źródło : Por. M. Bratnicki, Transformacja przedsiębiorstwa. Wyd.AE, Katowice 1998, s.170.

T.4. System zarządzania organizacją

Zagadnienia:

1.Struktura zarządzania. 2.Cele i funkcje zarządzania. 3.Metody zarządzania.

Funkcje zarządzaniaFunkcje zarządzania

PLANOWANIE

KONTROLOWANIE ORGANIZOWANIEMonitorowanie działań i decyzje korekcyjne

Zasoby:

• ludzkie

• finansowe

•materiałowe

• technologiczne

• informacyjne

Wybór, selekcja celów i sposobów ich

realizacji

Tworzenie warunków do wykonania zadań

Kształtowanie pożądanych motywacji

pracowników

• osiąganie celów

• produkty

• usługi

•sprawność

Rezultaty:

PRZYWÓDZTWO

ORGANIZACJA

Podmiot zarządzający

Podsystem zarządzania

Podsystemy wykonawcze

Podsystemy informacyjny

i komunikacji Informacja zwrotna

Procesy informacyjno-decyzyjne

Procesy realizacyjne

OTOCZENIE

Ogólny schemat systemu zarządzania organizacją

p

lano

wan

ie

org

aniz

owan

ie

mot

ywow

anie

k

ontr

ola

wielkość pożądana

Podsystem zarządzania (regulator)

wielkość zadana

p

odsy

stem

wyk

onaw

czy

wielkość realizowana

zakłócenia

sprzężenie zwrotne

wielkość nastawiona

Podsystem zarządzania jako urządzenie regulujące 

Źródło: J. Trzeciniecki, Projektowanie systemów zarządzania. PWN, Warszawa 1979, s.65.

Zamiar strategiczny- misja, wizja, cele

W jaki sposób je osiągnąć?

Planowanie strategiczne- długofalowe

Strategia: plany i programy

Jak realizować strategię?

Planowanie bieżące

Korekta planów i programów. Zmiana planów

Koordynacja i regulacja

Organizowanie

Przewodzenie -

motywowanie

Operacje - procesy

Kontrola i monitoring

Zarządzanie operacyjne

Zarządzanie strategiczne

Dwuszczeblowy cykl zarządzania organizacją

Metoda świadomy i uporządkowany sposób stosowany dla osiągnięcia określonego celu

(Encyklopedia Larousse) systematycznie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla osiągnięcia określonego

celu oraz sposób naukowego badania rzeczy i zjawisk i przedstawiania wyników tych badań

( Słownik języka polskiego) świadomie i systematycznie stosowany, wzorcowy dobór i układ elementarnych czynności, który

pozwala skuteczniej i ekonomiczniej (wydajniej, oszczędniej) uzyskać cel działania

Metodyka

Poprawny metodologicznie zbiór dyrektyw, wskazujący sposoby działania, metody prowadzące do danego celu (T. Pszczołowski)

Zasady (reguły)

Ogólne wskazówki, wytyczne postępowania

Pojęcia podstawoweMetoda badawcza – celowy, całościowy sposób rozwiązywania problemów

badawczych, nadający się do wielokrotnego zastosowania

Metody badawcze dzielą się na:

a. ze względu na zasięg: uniwersalne – możliwe do zastosowania we wszystkich dziedzinach organizacji

specyficzne – możliwe do zastosowania tylko w wybranych jej dziedzinach

b) ze względu na zakres: kompleksowe – odnoszące się do problemów organizacyjnych jako całości

wycinkowe – odnoszące się do problemów cząstkowych

W naukach o zarządzaniu wyróżniamy metody: analityczne – „Jak jest?”

diagnostyczne – „Jest dobrze, jest źle” projektowe – ulepszające

prognostyczne – „Co należy zrobić?”

Technika badawcza – części składowe metody; czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów ;konkretny sposób zastosowania metody

badawczej

Metody organizacji i zarządzania

Metody analityczne - opis przedmiotu badania. Dają odpowiedź na pytanie - Jak jest?

Metody diagnostyczne – wyjaśniają przedmiot badań. Dają odpowiedź na pytanie: Dlaczego jest tak jak jest?

Metody prognostyczne (projektowe, usprawniające) – przewidują przyszłe stany

Dają odpowiedź na pytanie: Jak być powinno? ; Co należy zrobić?

Metody zarządzania

- zespoły technik i środków planistycznych, organizacyjnych, motywacyjnych i kontrolnych, zalecanych przez teorię dla praktyki zarządzania w celu zwiększania

sprawności osiągania celów organizacji

Przykładowe metody:

• zarządzanie przez cele ( management by objectives) – wspólne ustalane zadań przez przełożonych i podwładnych oraz osobistej odpowiedzialności za wyniki

•zarządzanie przez wyniki (management by results) - ocena pracowników według uzyskiwanych przez nich wyników

• zarządzanie przez motywację (management by motivation) - konsekwentne wykorzystywanie systemu motywacyjnego

• zarządzanie przez delegowanie uprawnień (management by delegation) – udzielanie podwładnym pełnomocnictw do podejmowania decyzji w określonym zakresie

• zarządzanie przez system (management by system)- organizacja i wykorzystanie informacyjnych systemów zarządzania

• zarządzanie przez (management by conflict) – celowe wywoływanie konfliktu i sterowanie nim do czasu osiągnięcia zakładanych celów

• zarządzanie w sytuacji kryzysowej (crisismanagement) – identyfikacja i opanowywanie kryzysu

Metody szczegółowe

RODZINY METOD

Par excellence organizatorskich Wykorzystywanych w zarządzaniu

Badania metod pracy

Mierzenie pracy

Wartościowanie pracy

Normowanie pracy

Koordynowanie procesów

pracy w czasie

Organizowanie procesów pracy w przestrzeni

Analiza wartości organizacji

Metody socjopsychologiczne

Metody ergonomiczne

Badania operacyjne

Metody sieciowe

Metody ekonometryczne

Metody informatyczne

Metody heurystyczne

Źródło: Z. Martyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996.

Metody i techniki organizatorskie

badanie pracy wartościowanie pracy: sumaryczne, analityczne

analiza dyrektywna analiza wartości produktu

analiza wartości organizacji ergonomiczne: ergonomia pracy, ergonomia produktu

badania operacyjne: sieciowe: techniki - wykresy Gantta, ścieżki krytycznej PERT

ekonometryczne: heurystyczne: „Burza mózgów”, technika Gordona, technika grup nominalnych

projektowania organizacji: opisowo- ulepszająca, diagnostyczna, prognostyczna, ewaluacyjne : ankieta, wywiad, obserwacja, analiza dokumentów

Techniki

organizatorskie

Techniki

Finansowo-księgowe

Ergonomiczne Socjologiczne

Motywacyjne

Prawne

Matematyczne (badań operacyjnych)

Statystyczne

Techniki zarządzania

Źródło: Z, Mikołajczyk, Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 1998,s.41.

Badanie pracySystematyczne opisywanie, analizowanie i krytyczna cena istniejących lub proponowanych sposobów

wykonywania pracy oraz projektowanie metod bardziej efektywnych.

Cykl badania pracy:

1. Wybór celu i przedmiotu badania – obejmuje: określenie celu ogólnego( np. obniżka kosztów), wstępną analizę organizacyjną, określenie celu szczegółowego (np. obniżka kosztów własnych o 10%),analizę aspektów ekonomicznych, technicznych i psychologicznych przedmiotu organizowania, warunków pracy oraz ustalenie środków i terminów.

2. Rejestracja stanu faktycznego – technika kartowania, polegająca na rejestrowaniu badanych procesów za pomocą umownych symboli graficznych na specjalnych wykresach kartach przebiegu: procesu, materiału, czynności itd.

3. Diagnoza -krytyczna analiza i ocena stanu istniejącego: synteza stanu faktycznego, jego uzasadnienie, poszukiwanie wariantów rozwiązań i ustalenie wariantu optymalnego.

4. Projektowanie nowego rozwiązania- uporządkowanie zaproponowanych zmian, opracowanie właściwego projektu, jego weryfikacja w symulowanych i rzeczywistych warunkach oraz ocena kryteriów technicznych, ekonomicznych i psychosocjologicznych.

5. Wdrożenie opracowanego i zatwierdzonego projektu – przygotowanie środków technicznych, rozruch organizacyjny i pomiar efektów.

Źródło: Leksykon zarządzania, Difin, Warszawa 2004

Metoda analizy wartościMetoda racjonalizacji systemów służąca likwidacji zjawiska dysharmonii funkcji poprzez

ustalenie takiej kompozycji systemu, która pozwala spełniać funkcje konieczne przy relatywnie niższym koszcie łącznym

Funkcja – cel lub zadanie albo cecha systemu polegająca na zdolności do wykonywania określonych czynności

Tok postępowania:

• przygotowanie czynnika ludzkiego

• wybór przedmiot badania – diagnoza organizacyjna, ustalenie hierarchii potrzeb organizacyjnych

• rozpoznanie systemu – określenie jego granic, delimitacja w stosunku do systemów sąsiednich oraz ustalenie elementów środowiska

• zbieranie informacji – analiza mankamentów funkcjonowania systemu, opracowanie drzewa funkcji, ustalenie kosztów spełnienia funkcji oraz dokonanie klasyfikacji funkcji według ważności, stopnia spełnienia i kosztów

• analiza funkcji i poszukiwanie nowych rozwiązań – metody heurystyczne, poddanie wariantów ocenie w wyniku ich konfrontacji z założeniami i warunkami funkcjonowania badanego( lub nowotworzonego )

systemu

• opracowanie projektu szczegółowego – rozwinięcie wariantu wstępnego w w projekt ostateczny

• wdrożenie projektu - wg procedury wprowadzania zmian organizacyjnychŹródło: Leksykon zarządzania, Difin, Warszawa 2004

Zarządzanie przez cele Management by Obiectives (MBO)

Pięć kroków procesu MBO

Przegląd celów organizacji

Dokonywanie ocen

Pracownicy ustalają cele

Prowadzenie monitoringu

Początek następnego okresu MBO

Uzyskanie nagrody

Źródło: P.Drucker,1000ventures.com

Zasady zarządzania przez cele - MBO• stopniowanie zamiarów i celów organizacyjnych

• sprecyzowanie każdego z nich

• partycypacyjne podejmowanie decyzji

• wyraźne określenie czasu działania

• dokonywanie oceny i sprzężenie zwrotne

Sześć etapów MBO• definiowanie zbiorowych celów wg szczebli zarządzania

• analiza zadań zarządzania i zapisanie formalnej specyfikacji pracy oraz alokacja odpowiedzialności i uprawnień do podejmowania indywidualnych decyzji

• osiąganie ustalonych standardów

• zebranie ustalonych specyficznych celów

• uzgodnienie indywidualnych zadań ze zbiorowymi celami

• ustanowienie informacyjnego systemu zarządzania i monitorowanie osiąganych celów

Źródło: www.1000ventures.com/business_guide/mgmt_mbo_main.html

Zarządzanie przez jakość

ZARZĄDZANIE PRZEZ JAKOŚĆ

Polityka jakościDoskonalenie jakości

Planowanie jakości- Produkt (wymagania

jakościowe, specyfikacja)

- Proces (parametry jakościowe, plan badań,

mechanizmy regulacji,dokumentacja

dowodowa)

Sterowanie jakością- Sterowanie procesem

(regulacja, działania zasadnicze i korygujące)

- Badanie jakości

- Przeglądy

Zapewnienie jakości- Prowadzenie dokumentacji dowodowej

- Dane o jakości

-Rozstrzygnięcie (decyzje) jakościowe

- Audity jakości

Źródło: Pojęcie TQM; htp:/zes.econ.uj.edu.pl/wawak2.html

Kaizen – podstawa sukcesu gospodarczego Japonii:• filozofia ulepszania działań w życiu rodzinnym, społecznym i zawodowym

• system zarządzania polegający na ciągłym doskonaleniu nieprzerwanym podnoszeniu jakości i wydajności we wszystkich dziedzinach i na każdym stanowisku pracy

• zwiększanie efektywności działania bez dodatkowych inwestycji w nowe urządzenia i technologie

Najważniejsze systemy wypracowane przez Kaizen:

• System wniosków pracowniczych (Suggestion System)• System konkretyzacji polityki kierownictwa (Policy Deployment)

• Metodologia konkretyzacji funkcji jakości (QFD)• Kompleksowe Sterowanie przez Jakość (TQC) i Kompleksowe Zarządzanie przez Jakość

(TQM)• Kompleksowy system Produktywnego Utrzymania Maszyn (TPM)

• Standaryzacja obejmująca wszelkie procesy i produkty tych procesów w firmie

Zasada: Żaden dzień nie powinien minąć bez dokonania choćby najmniejszego ulepszenia

Podstawowe pojęcia związane z Kaizen

5 razy Dlaczego? Poszukując odpowiedzi na problem, pytaj :dlaczego? Tak długo pytaj, aż znajdziesz przyczynę najgłębszą

5 S- system praktyk porządkowania pracy:◦ SELEKCJA – oddzielanie rzeczy niepotrzebnych od potrzebnych◦ SYSTEMATYKA –rzeczy potrzebne ułóż w sposób wygodny do użycia◦ SPRZĄTANIE – posprzątaj stanowiska robocze i oczyść narzędzia◦ SCHLUDNOŚĆ – bądź schludny i czysty, unikaj brudnego środowiska pracy;alternatywnie :STANDARYZACJA –określ normy porządku i przestrzegaj je◦ SAMODYSCYPLINA – utrzymaj wysoki poziom dyscypliny i etyki pracy

7(obecnie10 )rodzajów strat produkcyjnych. Wynikają one z: nadmiernych zapasów, nadprodukcji, oczekiwania, transportu, procesu przetwarzania, zbędnych ruchów , wad produktów, zmian i przezbrajania, braku gospodarności , nieporozumień i błędów w instruowaniu 7 narzędzi kontroli jakości narzędzi: zestaw praktycznych metod rejestracji analizy

danych: lista kontrolna, diagram Pareto, wykres Ishikawy Ość ryby, histogramy,

wykres rozproszony(punktowy), arkusz zbiorczy, karta kontrolna

Muda – marnotrawstwo

Eliminowanie wszystkiego, co nie przynosi wartości dodanej: wysoka jakość, niska cena, użyteczny produkt dla klienta