-toczy się powoli może trwać całymi miesiącami lub latami

-przebiega bezobjawowo, wykrywane zazwyczaj podczas badania RTG

-w przeciwieństwie do ostrego, przewlekłe zapalenie ( z wyj. włóknistego) charakteryzuje się znaczną

resorpcją kości-pierwszym objawem radiologicznym jest

poszerzenie przestrzeni ozębnowej na skutek resorpcji blaszki zbitej zębodołu a następnie warstw

kości gąbczastej-może dojść również do przerwanie ciągłości

ozębnej na skutek gromadzącego się w niej wysięku ropnego lub rozrastającej ziarniny

zap. typu zwyrodniającego charakteryzuje się przerostem włókien ozębnej,

zarastaniem światła naczyń oraz słabo zaznaczonym nacieczeniem tkanek

ubytek kości dotyczy prawie wyłącznie blaszki zbitej zębodołu

procesom resorpcji towarzyszy niemal równoległe tworzenie kości oraz nadmierne odkładanie się cementu

jest najłagodniejszą post. przewlekłego zap. zmierzającą do odnowy, zejściem zap. ostrych lub przewlekłych ziarninowych czy ropnych

może się tworzyć w zębach z żywą, chorą lub martwą miazgą

Przyczyny Ostry uraz mechaniczny, który uszkodził ozębna i

doprowadził do resorpcji blaszki zbitej zębodołu Przewlekły uraz mechaniczny powodujący przeciążenie

aparatu zawieszeniowego zęba ( np. leczenie ortodontyczne , wady zgryzu, wadliwe uz.prot)

Objawów subiektywnych brak

Badanie podmiotowe - jedynie gdy przyczyną jest chora miazga-niewielkie powiększenie ww. chłonnych

Badanie radiologiczne Nierównomierne poszerzenie przestrzeni ozębnowej Często obserwuje się HIPERCEMENTOZĘ oraz OTOCZKĘ

OSTEOKLASTYCZNĄLeczenie W przyp. miazgi żywej- usunięcie przyczyny wywołującej W przyp. miazgi martwej- leczenie kanałowe W przyp. prawidłowo wypełnionego kanału-kontrola

radiologiczna

zapalenie typu wysiękowegow ognisku zap. tworzy się niewielka ilość ziarninyw centrum nacieku powstają ogniska martwicy

rozpływnej i małe ropniedochodzi do niszczenia przyczepu wł.

kolagenowych ozębnej, resorpcji cementu i zębiny w okol. wierzchołka korzenia

proces chorobowy toczy się początkowo w ozębnej a następnie obejmuje kość, powodując znaczne jej niszczenie bez tendencji do ograniczania się

Przyczyny Postać pierwotnie przewlekła w następstwie drażnienia

bodźcami chorobotwórczymi z kanału korzeniowego Zakażenie i zropienie ziarniniaka lub torbieli Zejście ostrych zap. ropnych Objawy subiektywne - ból samoistny i sprowokowany w

przypadku wystąpienia przetokiObjawy przedmiotowe Korona zmatowiona , często również przebarwiona Zwiększona ruchomość zęba Przetoka lub ropny wysięk z kanału Ból na opukiwanieBadanie radiologiczne Przerwanie ciągłości przestrzeni ozębnowej Rozlane ognisko rozrzedzenia struktury kostnej ,bez

wyraźnego odgraniczenia od prawidłowej tk. kostnej Rozsysanie cementu i zębiny W obecności przetoki widoczny jej zarys w postaci

przejaśnieniaLeczenie - kanałowe, resekcja lub amputacja korzenia

zapalenie typu wytwórczegoproces rozpoczyna się nacieczeniem zapalnym ozębnej,

któremu towarzyszy tworzenie ziarniny bogatej w młode naczynia krwionośne

ziarnina wnika do kości zębodołu powodując jego resorpcjęBrak objawów subiektywnychBadanie podmiotowe- podobnie jak w zap. przewlekłym

ropnym, oraz dodatni OBJAW SMREKERABadanie radiologiczneOgniska przejaśnienia różnej wielkości mniej lub bardziej

ostro odgraniczone od otaczającej kości (w zależności od tego czy zmiana jest otorbiona lub nie) najw. wym. poprzeczny 8mm

Często wokół przejaśnienia otoczka osteosklerotyczna

Jest to stan zapalny kości zbitej i gąbczastej, szpiku kostnego oraz okostnej

Ze względu na etiologie można je podzielić na swoiste i nieswoiste

Ze względu na przebieg na ostre i przewlekłePod względem zasięgu na ograniczone i

rozlaneWystępuje częściej w żuchwie niż w szczęce

ze względu na gorsze jej unaczynienieWywołane jest najczęściej przez bakterie

odpowiedzialne za zak. zębopochodne (paciorkowce, gram - pałeczki)

Przyczyną przewlekłego zapalenia kości jest najczęściej zakażenie bezpośrednie, do którego dochodzi w wyniku urazu (złamania trzonu żuchwy, zabiegu chirurgicznego) . Rzadziej stanowi ono zejście ostrego zapalenia(wtórne).

W obrazie klinicznym przeważają objawy miejscowe przy dobrym stanie ogólnym chorego.Z typowego zespołu objawów wymienić należy:- długotrwały przebieg schorzenia z okresami zaostrzeń i remisji- rozchwianie zębów w sąsiedztwie ogniska zapalnego- obecność przetok dziąsłowych lub skórnych, z których sączy się treść ropna- dolegliwości bólowe oraz tkliwość tkanek w okolicy objętej procesem zapalnym

Badaniem radiologicznym stwierdzić można:- obecność ropnia śródkostnego;;- zmiany zapalne rozrzedzające lub zagęszczające utkanie kostne;- zmiany zapalne rozlane lub ograniczone;- uwidocznić się mogą zmiany martwakowe pojedyncze lub mnogie( wyspy kostne, które nie uległy resorpcji)

Powikłania w przebiegu przewlekłego zapalenia kości zależne są od:

- stanu ogólnego chorego;- wieku;- czasu i dynamiki przebiegu schorzenia; - obszaru kości objętej stanem zapalnym

Czynniki sprzyjające rozwojowi zakażenia i jego powikłań:

- cukrzyca; -zespół niedożywienia alkoholowego

- choroby układu krwiotwórczego;- choroby układu krążeniaw stanie niewyrównania;- choroby nowotworowe.

Do zasadniczych powikłań miejscowych należy zaliczyć:

- uporczywość zapalenia pod postacią zaostrzeń i nawrotów;- ropnie przerzutowe;- skrobiawicę narządów miąższowych;- zakażenia odogniskowe;- zesztywnienie stawu skroniowo-żuchwowego;- zaburzenia wzrostu kości i zębów u dzieci i młodzieży;- złamania patologiczne żuchwy;- możliwość transformacji nowotworowej na zmienionym zapalnie podłożu.

O odrębności przebiegu zapalenia kości szczękowych u dzieci, głównie u noworodków i niemowląt, decyduje:- stan ogólny;- łatwa podatność na zakażenia, co wynika głównie ze słabej odporności; immunologicznej ustroju i niewykształconej jeszcze czynności układu siateczkowo-śródbłonkowego;- słabo uwapniona tkanka kostna z bogato rozwiniętym układem naczyniowym;- obecność zawiązków zębowych, które po obumarciu podtrzymują stan zapalny

Przewlekłe zapalenie kości występuje częściej u starszych dzieci i związane jest z:

- wyrzynaniem się zębów;- zgorzelą miazgi mlecznych zębów- schorzeniami układowymi rozwijającymi się w tkance kostnej (zwyrodnienie włókniste).

Leczenie przewlekłego zapalenia kości zależne jest od jego postaci. Nie w każdym przypadku stosuje się antybiotykoterapię. Częściej istnieją wskazania do leczenia chirurgicznego różnymi sposobami.Ze względu na przewlekły przebieg schorzenia plan leczenia ustala się na podstawie wyniku badania :- radiologicznego;- bakteriologicznego;- mikroskopowego wycinka z kości

Leczenie przewlekłego zapalenia kości ma na celu:

- usunięcie przyczyny;- usunięcie obumarłej tkanki kostnej;- poprawę ukrwienia kości;- zwalczanie zakażenia przez podanie celowanego antybiotyku.

Wskazanie do antybiotykoterapii w przewlekłym zapaleniu kości stanowi:

- postać rozlana zapalenia;- towarzyszące zakażenia odogniskowe;- zły stan ogólny chorego spowodowany współistnieniem innych schorzeń, głównie układowych;- jako osłona po rozległych zabiegach operacyjnych.

W leczeniu chirurgicznym stosowane jest:- wyłyżeczkowanie ognisk;- usunięcie martwaków w postaciach ograniczonych.Po zabiegu operacyjnym stosowany jest drenaż ssąco-przepływowy roztworu antybiotyku przez ubytek kostny, lub wypełniany jest on wacikami nasyconymi gentamycyną.

Obie te metody są krytykowane ze względu na ograniczoną skuteczność i możliwość różnorodnych powikłań

Większe trudności stanowi leczenie postaci rozlanej zapalenia przewlekłego kości szczególnie u dzieci, u których leczenie chirurgiczne grozi późniejszymi zaburzeniami rozwojowymi. W tych przypadkach pozostaje leczenie celowanym antybiotykiem. U dorosłych stosowany jest zabieg dekortykacji, polegający na usunięciu części korowej kości dla poprawy ukrwienia.

W postaci ograniczonej, i szczególnie w rozlanej stosowana jest streptokinaza wraz z celwoanym antybiotykiem w ciągłym wlewie dożylnym dla poprawy ukrwienia kości, co powoduje rekanalizację naczyń krwionośnych i równocześnie ułatwia przenikanie antybiotyku. Następnie po 3 dniach wdraża się leczenie przeciwzakrzepowe (heparyna).Leczenie fibrynolityczne skojarzone z celowanym antybiotykiem wskazane jest jako podstawowe.. Może ono być również stosowane jako uzupełnienie leczenia operacyjnego, lecz po ok.. 7 dniach od zabiegu ze względu na możliwość krawienia.

W grupie podanych wyżej metod leczenia obowiązuje sanacja jamy ustnej, w tym usunięcie zęba przyczynowego. W przerwaniu ciągłości żuchwy, które jest poważnym kalectwem, głównie czynnościowym, istnieją wskazania do odtworzenia ubytku kości własnopochdnym przeszczepem, po całkowitym wygojeniu stanu zapalnego, co następuje w niepowikłanych przypadkach zwykle po upływie 3-4 miesięcy.

Uwzględniając trudności w leczeniu zapalenia kości, szczególnie postaci przewlekłej, wynik leczenia powinien być określany jako wygojenie, a nie wyleczenie, czego dowodem jest ustąpienie objawów chorobowych – jednak zawsze z możliwością powstania nawrotu schorzenia.