PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY

WE WŁOCŁAWKU

Włocławek, marzec 2013

STAN BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO miasta Włocławka i powiatu włocławskiego

w 2012 roku

1

Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest promowanie zdrowego stylu życia, czuwanie nad bezpieczeństwem żywności i żywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności przeciwepidemicznej.

SPIS TREŚCI

1. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń w 2012 roku 3

2. Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia 10

3. Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi 14

4. Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi 16

5. Środowisko pracy i choroby zawodowe 20

6. Warunki sanitarno-higieniczne w placówkach nauczania, wychowania i wypoczynku 22

7. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej oraz środków transportu 25

8. Zapobiegawczy nadzór sanitarny 27

9. Promocja zdrowia 28

10. Wnioski 31

2

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Włocławku obejmuje swoim nadzorem obszary miasta Włocławka (powiat

grodzki) i powiatu włocławskiego (powiat ziemski).

Ogółem w 2012 roku nadzorem objętych było 3596 obiektów (2278 na obszarze powiatu grodzkiego i 1318 na obszarze powiatu ziemskiego).

Liczba obiektów Obiekty objęte

nadzorem Ogółem Powiat

grodzki Powiat ziemski

Sekcji Nadzoru nad Obiektami Komunalnymi 828 514 314

Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego 282 210 72

Sekcji Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku 1817 1113 704

Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych 464 310 154

Sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży 205 131 74

Ogółem 3596 2278 1318

W 2012 roku pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na terenie powiatów grodzkiego i ziemskiego przeprowadzili

łącznie 5024 kontroli, wydając przy tym 996 decyzji i 110 postanowień oraz nakładając 98 mandatów na kwotę 20.050 zł.

W ramach działalności akredytowanego laboratorium wykonano łącznie 8.827 badań, wykonując przy tym 1.590 oznaczeń chemicznych, 5.858 oznaczeń fizycznych i 8.478 oznaczeń mikrobiologicznych.

Ludność w powiecie włocławskim (stan na 31.12.2011 r.)

Ogółem Noworodki Dzieci do lat 2

Dzieci do lat 14

powiat włocławski ogółem 203690 1854 3798 29409

powiat grodzki 116345 991 2086 15711

powiat ziemski 87345 863 1712 13698

3

1. Ocena sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych i zakażeń w 2012 roku

W 2012 roku sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób była

zróżnicowana, ale nie wykazywała niepokojących wzrostów zachorowań oraz innych zjawisk mogących zagrażać bezpieczeństwu zdrowotnemu mieszkańców naszego powiatu.

W omawianym okresie, podobnie jak w latach poprzednich, nie odnotowano epidemicznego wzrostu zachorowań oraz nie wystąpiły przypadki zachorowań na choroby szczególnie niebezpieczne, takie jak: cholera, błonica, malaria, gorączki krwotoczne, poliomyelitis, wścieklizna u ludzi.

W roku sprawozdawczym do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Włocławku zgłoszono 2563 przypadki chorób zakaźnych

i zakażeń, które zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234 poz. 1570) podlegały obowiązkowi zgłaszania. Z powodu zgłoszonych chorób hospitalizowano 638 osób. Odnotowano 18 zgonów, których przyczyną były choroby zakaźne.

Zgony z powodu chorób zakaźnych wg jednostek chorobowych w latach 2009 – 2012

Z powodu chorób zakaźnych zmarło 11 kobiet i 7 mężczyzn. Najwięcej zejść śmiertelnych (ponad 72%) odnotowano u osób powyżej 60 roku życia. Dominowały, podobnie jak w latach ubiegłych posocznice (72%).

Liczba zgonów Jednostka chorobowa

2009 2010 2011 2012 Zapalenie płuc 24 - 2 -

Posocznice 14 4 5 13

Inwazyjna choroba meningokokowa - 1 - - Inwazyjna choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae - - 1 -

Nieokreślone ostre zakażenie dolnych dróg oddechowych 1 - - -

Grypa wywołana nowym wirusem A/H1N1v - - 1 -

Wszawica 1 - - - Choroba wywołana przez HIV, której skutkiem są inne choroby zakaźne i pasożytnicze, nie określone

1 - - -

Bakteryjne zapalenie opon mózgowych 1 - 1 -

Gruźlica płuc 1 2 - 1 Przewlekłe zapalenie wątroby typu C, inna i nieokreślona marskość wątroby 1 - - -

Zapalenie mózgu w ospie wietrznej 1 - - - Zatrucia pokarmowe wywołane przez pałeczki Salmonella - - 1 -

Zapalenie jelita cienkiego i grubego wywołane przez Clostridium difficile - - - 4

Choroba Creutzfeldta – Jacoba (CJD) - - 1 -

Razem 45 7 12 18

4

Wybrane choroby zakaźne w powiatach: grodzkim i ziemskim w latach 2010-2012.

Liczba zachorowań i zapadalność na 100 tys. ludności

2010 2011 2012

Zachorowania Zapadalność Zachorowania Zapadalność Zachorowania Zapadalność Lp. Jednostka chorobowa

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

1 Bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe – ogółem

67 35 57,17 41,02 55 39 47,04 45,75 68 50 58,45 57,24

2 Bakteryjne zatrucia pokarmowe – Salmonelozy 48 30 40,96 35,16 47 34 40,20 39,88 37 28 31,80 32,06

3 Inne Salmonelozy (zakażenia pozajelitowe) 0 1 0 1,17 1 0 0,86 0 0 3 0 3,43

4 Płonica (szkarlatyna) 55 62 46,93 72,66 65 36 55,6 42,23 57 66 48,99 75,56

5 Odra 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

6 Różyczka 5 28 4,27 32,81 4 8 3,42 9,38 6 12 5,16 13,74

7 Ospa wietrzna 252 596 215,02 698,43 772 532 660,31 624,02 696 760 598,22 870,11

8 Wirusowe zapalenie wątroby – ogółem 16 8 13,65 9,37 6 4 5,13 4,69 14 3 12,03 3,43

9 Wirusowe zapalenie wątroby – typu A 1 0 0,85 0 0 0 0 0 0 0 0 0

10 Wirusowe zapalenie wątroby – typu B 7 3 5,97 3,52 4 3 3,42 3,52 4 2 3,44 2,29

11 Wirusowe zapalenie wątroby – typu C 8 5 6,83 5,86 2 1 1,71 1,17 10 1 8,60 1,14

12 Wirusowe zapalenie wątroby inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

13 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 4 6 3,41 7,03 7 7 5,99 8,21 6 8 5,16 9,16

14 Krztusiec 8 7 6,83 8,20 7 4 5,99 4,69 26 16 22,35 18,32

15 Tężec 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1,14

16 Borelioza 16 6 13,65 7,03 14 10 11,97 11,73 19 6 16,33 6,87

17 Malaria (zimnica) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

18 Włośnica 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

19 AIDS 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0,86 0

20 Nowo wykryte zakażenie HIV 0 0 0 0 1 0 0,86 0 2 0 1,72 0

21 Grypa i podejrzenia grypy – ogółem 22 296 18,77 346,87 236 1090 201,86 1278,53 905 739 777,86 846,07

22 W tym u dzieci w wieku 0 – 14 lat 2 148 13,36 1174,14 60 477 371,45 3520,81 440 383 2800,59 2796,03

23 Grypa – ogółem (przypadki potwierdzone) 0 0 0 0 11 0 9,41 0 0 0 0 0

24 W tym u dzieci w wieku 0 – 14 lat 0 0 0 0 5 0 30,95 0 0 0 0 0

25 Grypa wywołana wirusem A/H1N1v 0 0 0 0 6 0 5,13 0 0 0 0 0

26

W tym u dzieci w wieku 0 – 14 lat (przypadki potwierdzone laboratoryjnie)

0 0 0 0 2 0 12,38 0 0 0 0 0

5

Choroby zakaźne objęte programem obowiązkowych szczepień ochronnych W sytuacji epidemiologicznej chorób objętych programem szczepień ochronnych nadal obserwowano cykliczną

zmienność zapadalności, związaną z ich sezonowym występowaniem lub kontynuacją wcześniejszych trendów. Utrzymała się niewielka liczba zachorowań na świnkę i różyczkę, co jest efektem wysokiego poziomu realizacji szczepień ochronnych. Odnotowano wzrost zapadalności na krztusiec i przesunięcie zachorowań na starsze grupy wiekowe i osoby dorosłe, spowodowane spadkiem odporności poszczepiennej oraz dalszy wzrost zapadalności na ospę wietrzną. Objęcie szczepieniami ochronnymi p/ospie wietrznej dzieci z grup ryzyka, narażonych w sposób szczególny na zakażenie ze względów środowiskowych, może w przyszłości skutkować poprawą sytuacji epidemiologicznej.

W ramach realizacji programu eradykacji poliomyelitis, który obejmuje m. in. monitorowanie ostrych porażeń wiotkich u dzieci do lat 14, mającego na celu potwierdzenie lub wykluczenie występowania dzikich szczepów wirusa polio, w roku sprawozdawczym zarejestrowano 1 przypadek ostrego porażenia wiotkiego. Objawy porażenia kończyn dolnych i mięśni oddechowych (opuszkowe) wystąpiły u 7-letniej dziewczynki z powiatu ziemskiego. Przypadek sklasyfikowano jako Zespół Guillain-Barre.

Zatrucia i zakażenia pokarmowe wywołane przez biologiczne czynniki chorobotwórcze W sytuacji epidemiologicznej zatruć i zakażeń pokarmowych wywołanych przez czynniki biologiczne

obserwowano dalszy wzrost zakażeń wywołanych przez enteropatogenne wirusy oraz większą liczbę zgłaszanych zakażeń wywołanych laseczkami Clostridium difficile – co może być efektem większej częstotliwości wykonywania badań oraz szerszej diagnostyki laboratoryjnej.

Podobnie jak w latach ubiegłych, dominującym czynnikiem etiologicznym bakteryjnych zatruć/zakażeń pokarmowych były pałeczki Salmonella (stanowiły 56% wszystkich zatruć), wśród których dominowała Salmonella Enteritidis. W omawianym okresie zgłoszono 65 przypadków zatruć pokarmowych wywołanych tymi drobnoustrojami (o 19% mniej niż w 2011 r.) oraz 3 przypadki zakażenia pozajelitowego.

Wśród czynników etiologicznych innych bakteryjnych zatruć/zakażeń pokarmowych dominowały laseczki Clostridium difficile, które były przyczyną 40 przypadków zakażeń jelitowych, w tym 8 przypadków zakażenia odnotowano w ognisku szpitalnym. W bieżącym roku w całym kraju obserwuje się wzrost liczby zgłaszanych zakażeń wywołanych tym patogenem, niepokój budzą również doniesienia z innych krajów o występowaniu ciężkich zakażeń wywołanych szczególnie toksycznym szczepem. We wszystkich zgłoszonych przypadkach, zakażenia były następstwem stosowania antybiotykoterapii o szerokim spektrum działania. Wystąpiły u osób obciążonych dodatkowo czynnikami ryzyka: zabiegami operacyjnymi, przewlekłymi chorobami nerek, serca, układu pokarmowego. Ponad 72% zakażeń dotyczyło osób po 65 r.ż., a w 4 przypadkach choroba zakończyła się zgonem.

Bakteryjna zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe w latach 2009 – 2012. Liczba zachorowań i zapadalność na 100 tys. mieszkańców

2009 2010 2011 2012

Jednostka chorobowa Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Bakteryjne zatrucia I zakazenia pokarmowe – ogółem 63 31,0 102 50,36 94 46,50 115 56,46

Salmoneloza 60 29,52 78 38,51 81 40,07 65 31,91 Czerwonka bakteryjna

(szigeloza) 0 0 2 0,99 0 0 0 0

Inne bakteryjne zatrucia i zakażenia pokarmowe – ogółem 3 1,48 24 11,85 13 6,43 50 24,55

Wywołane przez E.coli biegunkotwórczą 0 0 0 0 0 0 1 0,49

Wywołane przez Yersinia enterocolitica 3 1,48 4 1,98 2 0,99 1 0,49

Klebsiella pneumoniae 0 0 1 0,49 1 0,49 1 0,49 Klebsiella oxytoca 0 0 0 0 0 0 2 0,98

Clostridium difficile 0 0 0 0 1 0,49 40 19,64 Pseudomonas aeruginosa 0 0 1 0,49 1 0,49 2 0,98

Gronkowcowe 0 0 10 4,94 0 0 2 0,98 Inne nie określone 0 0 6 2,98 8 3,60 1 0,49

6

Obserwowany od kilku lat coraz większy udział zakażeń wirusowych w ogólnej liczbie zgłaszanych zatruć i zakażeń pokarmowych, utrzymał się również w 2012 roku. Zgłoszono ogółem 495 przypadków (w 2011 r. – 435); zapadalność wzrosła z 215,17 do 243,01. Wśród czynników etiologicznych dominowały nadal rotawirusy, które są główną przyczyną biegunek u dzieci do lat 2. Zakażenia wirusowe w tej grupie wiekowej stanowiły 42% wszystkich zakażeń wirusowych, a ich liczba w stosunku do roku ubiegłego także wzrosła.

Wirusowe zakażenia jelitowe: zachorowania i zapadalność/100 tys. mieszkańców w latach 2009-2012

W roku sprawozdawczym wystąpiło jedno ognisko zatrucia pokarmowego, w którym narażone były 4 osoby,

z których 3 osoby chore hospitalizowano. Czynnikiem etiologicznym były pałeczki Salmonella Enteritidis; nośnikiem zakażenia była potrawa z dodatkiem surowych jaj – tatar wołowy, przygotowany w mieszkaniu prywatnym. Nie zarejestrowano ognisk zatruć pokarmowych w zakładach żywienia zbiorowego, co jest korzystnym zjawiskiem. Jednak z uwagi na zależność występowania zatruć i zakażeń pokarmowych od higieny spożywanych potraw, wymagają one podejmowania działań zapobiegawczych oraz informacyjno-edukacyjnych.

Odnotowano także szpitalne ognisko zakażenia przenoszonego drogą kontaktową, w którym zachorowało 8 osób. Czynnikiem etiologicznym były laseczki Clostridium difficile.

Podobnie jak w roku ubiegłym, nie zarejestrowano żadnego przypadku zatrucia jadem kiełbasianym, grzybami oraz włośnicy.

Zakażenia krwiopochodne Utrzymała się dobra sytuacja epidemiologiczna zakażeń wywołanych wirusami zapalenia wątroby, która jest

efektem wdrażania i utrzymywaniu właściwych standardów higieniczno - sanitarnych wykonywania świadczeń medycznych, zwłaszcza zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek oraz w przypadku zakażeń wywołanych wirusem zapalenia wątroby typu B - prowadzonych od wielu lat masowych szczepień ochronnych.

W 2012 roku zgłoszono 17 przypadków wirusowego zapalenia wątroby w tym: 6 przypadków wzw typu B oraz 11 przypadków wzw typu C. Nie odnotowano zachorowań spowodowanych wirusem typu A oraz o etiologii mieszanej B+C.

Wszystkie zachorowania na wzw typu B – to przypadki przewlekłe nabyte w przeszłości, z których 83% stanowią wcześniej zarejestrowane zakażenia bezobjawowe HBV. W porównaniu z 2011 r. wzrosła liczba osób zakażonych bezobjawowo HBV (z 15 w 2011r. do 20 osób). Nadal wśród osób, u których stwierdzono antygenemię HBs – przeważają młode osoby dorosłe w wieku 18-39 lat. Większość zakażeń (60%) wykryto podczas badań przesiewowych: krwiodawców (45% przypadków) i kobiet w ciąży (15% przypadków). W analizowanym okresie zarejestrowano 11 przypadków wzw typu C, w tym 1 przypadek o przebiegu ostrym. W 64% zachorowania dotyczyły osób powyżej 53r.ż., które ze względu na obciążenia zdrowotne (choroby przewlekłe), wiek i zgłaszane dolegliwości poddane były szerokiej diagnostyce. W tej grupie odnotowano także zachorowanie o ostrym przebiegu.

W 2012roku zgłoszono dwa nowo wykryte przypadki zakażenia HIV (zakażenie rozpoznano u mężczyzn w wieku 31 i 47 lat z Włocławka) oraz jeden przypadek AIDS (zachorował 31 – letni mężczyzna z Włocławka). Bakteryjne choroby inwazyjne

Zakażenia inwazyjne wywołują poważne w skutkach zespoły objawów chorobowych, które występują najczęściej

pod postacią posocznicy, zapalenia opon mózgowych, zapalenia mózgu. Czynnikami etiologicznymi tych zespołów chorobowych są: meningokoki, pneumokoki oraz bakterie Haemophilus influenzae.

2009 2010 2011 2012 Czynnik

etiologiczny Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Liczba przypadków

Współczynnik zapadalności

Wywołane przez rotawirusy 108 53,14 92 45,43 155 76,67 188 92,30

Wywołane przez norowirusy 0 0 5 2,47 31 15,33 1 0,49

Inne określone (adenowirusy) 16 7,87 13 6,42 12 5,94 27 13,26

Inne nie określone 168 82,67 175 86,41 237 117,23 279 136,97 Ogółem 292 143,69 285 140,72 435 215,17 495 243,01

W tym wirusowe zakażenia jelitowe

u dzieci do lat 2 143 3969,65 138 3368,32 168 4132,84 206 5423,91

7

Choroby inwazyjne w latach 2008-2012 wg czynnika etiologicznego

2008 2009 2010 2011 2012

Czynnik etiologiczny powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

Neisseria meningitidis - - 1 1 1 - - - - - Streptococcus pneumoniae - - - 1 2 - 5 - 5 3

Streptococcus pyogenes 20 13 10 6 15 14 10 13 26 18

Haemophilus influenzae - - - - - - 1 - - -

Razem - - 11 8 18 14 16 14 31 21 Razem: powiat grodzki i ziemski 33 19 32 30 52

W okresie sprawozdawczym nie odnotowano zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową oraz wywołaną przez Haemophilus influenzae. Zarejestrowano 8 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, która miała postać: w 5 przypadkach posocznicy oraz w 3 przypadkach zapalenia płuc. W znacznej mierze dzięki dostępności szczepionek przeciwko tym czynnikom chorobotwórczym, zapadalność na wywołujące je choroby utrzymuje się na niskich poziomach. Wzrosła liczba zakażeń inwazyjnych wywołanych przez Streptococcus pyogenes, których najczęściej występującą postacią kliniczną jest róża. Nadal największy udział w zakażeniach inwazyjnych mają paciorkowce ropotwórcze, przeciwko którym nie prowadzi się szczepień ochronnych.

Neuroinfekcje

Zapadalność na choroby infekcyjne układu nerwowego od kilku lat utrzymuje się na podobnych, niskich poziomach. W analizowanym okresie zarejestrowano 9 przypadków neuroinfekcji: 6 przypadków o etiologii bakteryjnej, 2 – wirusowej, w 1 przypadku nie określono rodzaju czynnika chorobotwórczego.

Neuroinfekcje w latach 2008-2012 w powiatach grodzkim i ziemskim wg czynnika etiologicznego

2008 2009 2010 2011 2012 Czynnik etiologiczny powiat

grodzki powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

Prionowy - - - - - - - 1 - -

Wirusowy 2 1 2 1 2 1 5 1 1 1

Bakteryjny 2 4 1 3 2 1 4 1 4 2

nie określony 2 - - 1 - 2 - - 1 -

Razem 6 5 3 5 4 4 9 3 6 3 Razem: powiat grodzki i ziemski

11 8 8 12 9

Z ogólnej liczby neuroinfekcji – 8 przypadków wystąpiło pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

(w tym 4 przypadki w przebiegu neuroboreliozy), 1 – pod postacią zapalenia mózgu. We wszystkich przypadkach choroba zakończyła się wyzdrowieniem.

Choroby przenoszone przez kleszcze

W 2012r. podobnie jak w latach ubiegłych nie zarejestrowano przypadku wirusowego kleszczowego zapalenia

mózgu oraz opon mózgowych. Zapadalność na boreliozę utrzymała się na zbliżonym poziomie. Zarejestrowano 25 przypadków tej choroby: w 21 przypadkach rozpoznano wczesną skórną postać choroby - wystąpił rumień wędrujący, w 4 przypadkach wystąpiła późna faza z objawami ze strony układu nerwowego (neuroborelioza). Ponad 68% zakażonych pacjentów eksponowanych było na zakażenie przez ukąszenie kleszczy podczas pobytu w miejscach ich bytowania (główne miejsca narażenia to łąki i lasy okolic Włocławka). Z powodu braku możliwości czynnego uodpornienia

8

przeciwko tej chorobie, duże znaczenie w profilaktyce mają działania zapobiegawcze: stosowanie zabezpieczeń chroniących przed kleszczami (odzież chroniąca przed ekspozycją na kleszcze, środki odstraszające – repelenty).

Gruźlica

W 2012 r. w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowano 428 nowych zachorowań na gruźlicę; w powiecie włocławskim – 39 (24 w powiecie grodzkim i 15 w powiecie ziemskim), w tym jeden przypadek dotyczył pozapłucnej postaci tej choroby. Najczęściej na gruźlicę zapadali mężczyźni powyżej 50 r.ż..

Choroby przenoszone drogą płciową

Obowiązkiem raportowania oraz prowadzenia nadzoru przeciwepidemicznego objęte są takie choroby, jak: kiła, rzeżączka, ziarnica weneryczna i inne choroby wywołane przez chlamydie, inne nierzeżączkowe zakażenia układu moczowego. W 2012r. zgłoszono 11 przypadków chorób przenoszonych drogą płciową. Zachorowało 7 mężczyzn i 4 kobiety. Zarejestrowane przypadki to różne postacie kiły (82%) oraz zachorowania na rzeżączkę (18%), które w 82% dotyczyły młodych osób dorosłych w wieku 23-37 lat.

Grypa i zachorowania grypopodobne

Obserwowany wzrost zapadalności na grypę i infekcje grypopodobne oraz duża zmienność genetyczna wirusa grypy, wymaga stałego nadzoru i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz prowadzenia działań informacyjno-edukacyjnych.

W 2012r. zgłoszono ogółem 1644 przypadki podejrzeń i zachorowań na grypę oraz infekcji grypopodobnych (o 318 przypadków więcej niż w roku ubiegłym). W 50% zachorowania dotyczyły dzieci do 14 r.ż.. W okresie sprawozdawczym nie zarejestrowano przypadków potwierdzonych wirusologicznie.

Grypa i podejrzenia grypy w latach 2008-2012 w powiatach grodzkim i ziemskim – liczba przypadków

2008 2009 2010 2011 2012 Grupa wiekowa powiat

grodzki powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powiat grodzki

powiat ziemski

powyżej 14 lat - 47 392 550 20 148 176 613 465 356

0 – 14 lat - 20 141 321 2 148 60 477 440 383

Razem - 67 533 871 22 296 236 1090 905 739 Razem:

powiat grodzki i ziemski

67 1404 318 1326 1644

Realizacja szczepień ochronnych

W roku sprawozdawczym obowiązkowe szczepienia ochronne

dzieci i młodzieży finansowane z budżetu Ministra Zdrowia prowadzone były przez 43 świadczeniodawców sprawujących podstawową opiekę zdrowotną oraz 1 neonatologiczny oddział szpitalny. Szczepieniami objęto 39021 osób dzieci i młodzież do lat 19. Szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie wykonywane były w 4 punktach szczepień.

9

Szczepienia obowiązkowe Szczepienia niemowląt i dzieci do lat 2 wykonano na tym samym wysokim poziomie jak w latach poprzednich.

Wśród dzieci starszych i młodzieży odsetek zaszczepionych jest niższy niż w latach poprzednich.

Szczepienia zalecane oraz obowiązkowe w grupach ryzyka

Oprócz szczepień obowiązkowych wymienionych w powyższej tabeli prowadzone były także szczepienia w grupach ryzyka (obowiązkowe) oraz zalecane (niefinansowane ze środków Ministra Zdrowia).

Szczepienia ochronne realizowane w ramach obowiązującego Programu Szczepień Ochronnych zostały wykonane na wysokim poziomie, w odsetkach zapewniającym odporność zbiorowiskową.

Szczepienia przeciwko 2009 2010 2011 2012 Gruźlicy w 1 r.ż. 99,7 99,6 99,9 99,8

Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 1 r.ż. 87,7 88,3 89,0 87,2

Błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b w 1 r.ż. 55,8 57,8 58,4 61,1

Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 2 r.ż. 99,9 99,9 99,8 99,8

Błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, Haemophilus influenzae typu b w 2 r.ż. 98,8 99,0 99,0 98,9

Odrze, śwince, różyczce w 2 r.ż. 83,0 82,7 85,1 82,9

Błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis w 6 r.ż. 94,1 94,8 93,6 92,4

Odrze, śwince, różyczce w 10 r.ż. 93,8 96,4 96,2 95,6

Błonicy, tężcowi w 14 r.ż. 95,5 97,6 97,7 95,5

Błonicy, tężcowi w 19 r.ż. 91,7 94,7 95,5 94,0

Szczepienia przeciwko 2009 2010 2011 2012 Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B 1619 1702 1565 1899

Wirusowemu zapaleniu wątroby typu A 45 61 69 66

Grypie 9638 6723 6245 5057

Durowi brzusznemu 31 38 73 68

Ospie wietrznej 99 121 147 241

Streptococcus pneumoniae 618 655 700 774

Kleszczowemu zapaleniu mózgu 59 72 31 22

Neisseria meningitidis 142 204 327 108

Zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego 36 25 25 24

Biegunce rota wirusowej 293 310 282 289

10

2. Ocena sanitarna placówek ochrony zdrowia

W grupie placówek ochrony zdrowia w ewidencji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Włocławku znajduje się znajduje się 107 obiektów należących do podmiotów leczniczych (70 we Włocławku i 37 na terenie powiatu włocławskiego) oraz 184 praktyk zawodowych (148 we Włocławku i 36 na terenie powiatu włocławskiego). W 2012 r. skontrolowano 102 obiekty należące do podmiotów leczniczych (95%) - 66 we Włocławku i 36 na terenie powiatu włocławskiego oraz 58 praktyk zawodowych (32%) – 51 we Włocławku i 7 na terenie powiatu włocławskiego. Przeprowadzono 351 kontroli w obiektach należących do podmiotów leczniczych oraz 61 w obiektach, w których prowadzone są praktyki zawodowe. Realizując zadania w zakresie nadzoru

sanitarnego wydano 38 decyzji administracyjnych, w tym 2 nakazujące usunięcie nieprawidłowości, 26 opinii o pomieszczeniach i urządzeniach, w których wykonywana jest działalność lecznicza oraz 10 decyzji opiniujących programy dostosowania. Ponadto wydano 15 opinii o pomieszczeniach i urządzeniach, w których wykonywane są praktyki zawodowe.

Miasto Włocławek Powiat włocławski

Grupy obiektów Według

ewidencji na 31.12.2012

Liczba obiektów skontro-

lowanych

Liczba obiektów ze złym stanem sanitarnym

Według ewidencji na 31.12.2012

Liczba obiektów skontro-

lowanych

Liczba obiektów ze złym stanem sanitarnym

Ogółem podmioty lecznicze 70 66 0 37 36 2 szpitale 3 3 0 1 1 0 szpitale w tym uzdrowiskowy 0 0 0 1 1 0 Zakłady opiekuńczo-lecznicze 0 0 0 1 1 0

Z-dy pielęgnacyjno-opiekuńcze 0 0 0 1 1 0

Zakłady Rehabilitacji Leczniczej 1 1 0 2 2 0

w tym sanatoria 0 0 0 2 2 0

podm

ioty

lecz

nicz

e w

ykon

ując

e st

acjo

narn

e i c

ałod

obow

e św

iadc

zeni

a zd

row

otne

Inne niż szpitale

Inne 1 1 0 2 2 0 Przychodnie, poradnie, ambulatoria, pogotowie 45 43 0 25 24 2

Medyczne laboratoria diagnostyczne 4 4 0 0 0 0

Zakłady rehabilitacji leczniczej 10 8 0 3 3 0 podm

ioty

le

czni

cze

wyk

onuj

ące

ambu

lato

ryjn

e św

iadc

zeni

a zd

row

otne

Inne, w tym inne uzdrowiskowe 6 6 0 2 2 0 Praktyki lekarskie 49 9 0 4 1 0 Praktyki lekarzy dentystów 75 34 0 19 6 0 Praktyki pielęgniarek 15 0 0 12 0 0

prak

tyki

za

wod

owe

Inne praktyki zawodowe 9 8 0 1 0 0

Razem 218 117 0 73 43 2 Spośród 107 obiektów należących do podmiotów leczniczych, 83 spełniają wymagania, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą (78%). Natomiast 24 placówki posiadają pozytywnie zaopiniowane programy dostosowania (22%). Stan sanitarny zdecydowanej większości obiektów służby zdrowia (99%) oceniono jako dobry. Są to wszystkie obiekty podmiotów wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe (szpitale, w tym uzdrowiskowe, zakłady opiekuńczo-lecznicze i pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady rehabilitacji leczniczej, sanatoria, szpital jednodniowy oraz oddział uzdrowiskowy rehabilitacji szpitalnej). Pozytywną ocenę uzyskała również większość placówek świadczących usługi ambulatoryjne: wszystkie zakłady rehabilitacji leczniczej, medyczne laboratoria diagnostyczne, inne zakłady opieki zdrowotnej oraz wszystkie praktyki zawodowe (lekarzy, dentystów, pielęgniarek, rehabilitantów).

11

Ocenę niezadowalającą uzyskały 2 przychodnie wykonujące ambulatoryjne świadczenia zdrowotne. Są to Przychodnia SPZOZ w Lubrańcu gm. Lubraniec oraz Ośrodek Zdrowia w Smólniku gm. Włocławek.

W 2012 r. podczas bieżących kontroli w podmiotach leczniczych wykonujących świadczenia zdrowotne będących pod nadzorem Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Włocławku sprawdzano prowadzenie kontroli wewnętrznej potwierdzonej stosowną dokumentacją w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych. We wszystkich placówkach medycznych prowadzących sterylizację we własnym zakresie sprawdzano, czy sposób prowadzenia dokumentacji umożliwia powiązanie narzędzi i sprzętu z konkretnym pacjentem, który korzystał z tego sprzętu. W placówkach medycznych, które nie posiadały procedur umożliwiających weryfikowanie w/w dokumentacji, zalecano ich wprowadzanie.

Zabiegi wykonywane z naruszeniem ciągłości tkanek: iniekcje, pobieranie krwi, szczepienia, zdejmowanie szwów oraz badania ginekologiczne i laryngologiczne wykonywano najczęściej przy użyciu sprzętu jednorazowego użytku. Dekontaminacja narzędzi wielokrotnego użycia odbywała się w miejscu wykonywania zabiegów medycznych zgodnie z opracowanymi procedurami. W 2012 r. stosowano szeroki asortyment środków dezynfekcyjnych przeznaczonych do dezynfekcji skóry, rąk, narzędzi, powierzchni i sprzętu medycznego. Stanowiska do mycia i dezynfekcji rąk personelu medycznego wyposażano w łokciowe dozowniki ścienne z mydłem i płynem do dezynfekcji rąk. Procesy sterylizacji narzędzi i sprzętu wielorazowego użycia prowadzone były wyłącznie w autoklawach. Skuteczność procesów sterylizacji testami chemicznymi sprawdzana systematycznie była przez użytkowników urządzeń w ramach kontroli wewnętrznej. Bieżące kontrole wykazały natomiast zbyt małą częstotliwość prowadzenia wewnętrznej kontroli biologicznej procesów sterylizacji. W związku z tym zalecano wprowadzenie systematycznej kontroli biologicznej zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, nie rzadziej niż raz na pół roku. Szpitale

Nadzorem objęte są 4 szpitale, w tym 1 uzdrowiskowy (3 we Włocławku oraz 1 Szpital Uzdrowiskowy w Wieńcu Zdroju).

Szpital Wojewódzki we Włocławku oraz Szpital Uzdrowiskowy w Wieńcu Zdroju mają opracowane i pozytywnie zaopiniowane programy dostosowawcze pomieszczeń i urządzeń do wymagań wynikających z obowiązujących przepisów. Realizacja zapisów programów jest zaplanowana do końca 2016 roku. Pozostałe 2 szpitale specjalistyczne (szpitale „Barska”) wyposażone są w nowoczesny sprzęt i aparaturę medyczną, a ich pomieszczenia i urządzenia spełniają wymagania, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

W Szpitalu Wojewódzkim we Włocławku w dalszym ciągu trwają remonty oddziałów. W 2012 r. zakończono

II etap przebudowy Szpitalnego Oddziału Ratunkowego obejmujący modernizację pomieszczeń poradni oraz oddziału planowanych przyjęć pacjentów. Rozpoczęto użytkowanie urządzonych i wyposażonych pomieszczeń należących do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. Zakończono również prace budowlane nowego, wielokondygnacyjnego budynku z usytuowanym na dachu lądowiskiem dla śmigłowców sanitarnych.

Obsługę utrzymania czystości w szpitalu wojewódzkim i uzdrowiskowym realizują firmy zewnętrzne, zgodnie z opracowanymi harmonogramami sprzątania. Natomiast w szpitalach specjalistycznych „Barska” sprzątaniem zajmują się ekipy wewnętrzne, które utrzymują czystość bieżącą we wszystkich pomieszczeniach zgodnie z opracowaną procedurą. Nieprawidłowości w zakresie utrzymania bieżącej czystości w szpitalach nie stwierdzono.

W szpitalach systematycznie przeprowadzane są przeglądy, konserwacja oraz naprawa instalacji i urządzeń wentylacji mechanicznej oraz klimatyzacji. Placówki posiadają pełną dokumentację potwierdzającą wykonywanie określonych czynności w tym zakresie.

W Szpitalu Wojewódzkim zmieniono sposób segregacji bielizny pościelowej. Odbywała się ona przy łóżku pacjenta. Liczenie bielizny odbywało się bezpośrednio przed umieszczeniem jej w workach. Transport zarówno czystej jak też brudnej bielizny odbywał się centralnie, w zamkniętych kontenerach dezynfekowanych po każdym transporcie. W brudownikach dziesięciu oddziałów szpitalnych zamontowano automatyczne dozowniki ścienne do płynów dezynfekująco–myjących przeznaczonych do powierzchni. Nowo wybudowany budynek szpitala, posiadający płytę lądowiska umieszczoną na dachu, był przez cały rok sukcesywnie wyposażany w urządzenia i niezbędny sprzęt medyczny.

Lokalna Sterylizatornia Szpitala Wojewódzkiego została doposażona w drugą zgrzewarkę. Obydwa urządzenia były kontrolowane pod względem szczelności zgrzewu 1x/miesiąc.

Pranie bielizny szpitalnej we wszystkich szpitalach zlecane jest firmom zewnętrznym. Firmy te, poza praniem bielizny, przeprowadzają również jej dezynfekcję oraz dezynfekcję chemiczno-termiczną koców i materaców oraz zapewniają własne środki transportu do przewozu bielizny czystej i brudnej. W roku 2012 w Szpitalu Wojewódzkim

12

i szpitalach specjalistycznych pobrano do badań mikrobiologicznych próbki z bielizny czystej różnego asortymentu. Wyniki posiewów były ujemne.

Postępowanie z odpadami medycznymi w szpitalach jest prawidłowe. Odpady segregowane są w miejscach ich powstawania, przewożone zamkniętymi wózkami lub pojemnikami transportowymi do odpowiednio przystosowanych chłodzonych magazynów odpadów medycznych, skąd odbierane są przez specjalistyczne firmy zewnętrzne.

W nadzorowanych szpitalach opracowano i wdrożono wszystkie niezbędne przy świadczeniu usług medycznych procedury m.in. postępowania z bielizną szpitalną czystą i brudną, postępowania z odpadami medycznymi, utrzymania czystości pomieszczeń, sprzętu i urządzeń.

W 2012 r. tak jak w latach poprzednich dezynfekcja właściwa narzędzi i sprzętu medycznego wielorazowego użycia prowadzona była w wydzielonych pomieszczeniach z wykorzystaniem profesjonalnych pojemników z wkładem sitowym. Stosowano szeroki asortyment środków dezynfekcyjnych przeznaczonych do dezynfekcji skóry, rąk, narzędzi, sprzętu medycznego oraz powierzchni. Środki do dezynfekcji dobrano właściwie pod względem: spektrum, czasu i zakresu działania. Sukcesywnie ulegały zmianie punkty wodne w Szpitalu Wojewódzkim, które wyposażano w niezbędnym zakresie w armaturę bezdotykową oraz łokciowe dozowniki ścienne z mydłem i płynem do dezynfekcji rąk. Wyposażenie szpitali w sprzęt medyczny, w szczególności jednorazowego użytku, materiały opatrunkowe, ręczniki jednorazowe, a także zaopatrzenie w środki myjące i dezynfekujące było wystarczające.

Szpitalne pracownie endoskopowe posiadały wydzielone pomieszczenia do badań oraz dekontaminacji sprzętu i akcesoriów. Wyposażone były w myjnie automatyczne i półautomatyczną. Zautomatyzowanie procesu mycia i dezynfekcji oraz przejście z akcesoriów wielokrotnego użycia na jednorazowe zmniejszyło ryzyko przenoszenia zakażeń i przyczyniło się w znacznej mierze do poprawy bezpieczeństwa pacjentów podczas wykonywania badań diagnostycznych. Szpitale nie posiadają komór dezynfekcyjnych ani stacji łóżek. Dezynfekcja łóżek, materacy - na salach po wypisie chorego, wykonywana była przez personel pomocniczy. W Szpitalu Wojewódzkim, w związku z wystąpieniem ogniska epidemicznego wywołanego Clostridium difficile – materace, poduszki i koce zostały przekazane do dezynfekcji komorowej firmie zewnętrznej.

W 2012 r. w nadzorowanych szpitalach funkcjonowały: - lokalna sterylizatornia, która nie spełnia wymogów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r.,

w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą, zlokalizowana w pomieszczeniach piwnicznych Szpitala Wojewódzkiego we Włocławku. Szpital posiada program dostosowawczy, zgodnie z którym powinien zmodernizować sterylizatornie,

- punkt centralnego sterylizowania przy bloku operacyjnym w Szpitalu Specjalistycznym BARSKA we Włocławku.

Lokalna sterylizatornia w Szpitalu Wojewódzkim wyposażona była w nowe autoklawy przelotowe (posiadające

daty produkcji 2007, 2010, 2011). Transport narzędzi i sprzętu wielokrotnego użycia z oddziałów do/z lokalnej sterylizatorni – prowadzono

w hermetycznie zamykanych kontenerach. W Szpitalu Specjalistycznym BARSKA, do transportu stosowane były zamykane pojemniki plastikowe. Również do transportu bielizny czystej i brudnej zakupiono zamykane kontenery – wykonane z materiału umożliwiającego dekontaminację – co znacznie wpłynęło na poprawę jakości świadczonych usług jak i bezpieczeństwo pacjentów i personelu.

Bardzo ważnym elementem gwarantującym jakość w procesie sterylizacji jest jej prawidłowa dokumentacja, którą stanowi pełen protokół procesu sterylizacji zawierający dane: data sterylizacji, nr kolejny cyklu, parametry procesu tj. temperatura, ciśnienie oraz czas, wynik kontroli chemicznej, biologicznej, podpis osoby odpowiedzialnej za proces, wydruk ze sterylizatorów.

Szpitale zaopatrywane są w wodę o prawidłowej jakości zarówno bakteriologicznej jak i fizykochemicznej.

Spośród 4 szpitali 2 placówki (szpitale specjalistyczne „Barska”) zaopatrywane są w wodę z wodociągu miejskiego we Włocławku, natomiast 2 obiekty (Szpital Wojewódzki we Włocławku oraz Szpital Uzdrowiskowy w Wieńcu Zdroju gm. Brześć Kujawski) korzystają z własnych ujęć wody. Rezerwowe źródło zaopatrzenia w wodę posiada Szpital Wojewódzki we Włocławku oraz Szpitale „Barska”.

Pozostałe podmioty lecznicze

W skład tej grupy obiektów wchodzą placówki świadczące usługi medyczne stacjonarne i całodobowe: zakłady opiekuńczo-lecznicze, pielęgnacyjno-opiekuńcze, zakłady rehabilitacji leczniczej, szpital jednodniowy jak i świadczące usługi ambulatoryjne m.in. przychodnie, zakłady rehabilitacyjne, laboratoria medyczne oraz praktyki zawodowe.

Stan sanitarny i techniczny zdecydowanej większości tych obiektów (99%) oceniono jako zadowalający. Negatywnie, podobnie jak roku ubiegłym, oceniono 2 obiekty: Przychodnię SPZOZ w Lubrańcu oraz Ośrodek

Zdrowia w Smólniku gm. Włocławek. W obiektach tych stwierdzono między innymi brudne ściany, zacieki na sufitach, zniszczone wyposażenie (wykładziny podłogowe, meble).

W związku z planowaną rozbudową i remontem Ośrodka Zdrowia w Smólniku odstąpiono od wydawania decyzji administracyjnej. Natomiast na SPZOZ w Lubrańcu wystawiono decyzję nakazującą usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.

13

W placówkach służby zdrowia prawidłowo opracowano, wdrożono oraz aktualizowano procedury postępowania z bielizną, odpadami medycznymi oraz utrzymania czystości.

Sprzątaniem na ogół zajmowali się pracownicy etatowi tych placówek, tylko w kilku przypadkach zatrudniono ekipy zewnętrzne (np. w Stacji Pogotowia Ratunkowego we Włocławku, obiektach „Uzdrowiska Wieniec” w Wieńcu Zdroju).

Postępowanie z odpadami medycznymi uznano za prawidłowe. Wszystkie placówki posiadają umowy na odbiór odpadów medycznych. Odpady medyczne zbierane są selektywnie w miejscach ich powstawania, odpowiednio oznakowane, zabezpieczone i w większości placówek magazynowane w urządzeniach chłodniczych. Odpady odbierane są zgodnie z umowami przez specjalistyczne firmy do utylizacji.

W większości obiektów używana jest bielizna jednorazowa. Placówki korzystające z bielizny wielokrotnego użytku zlecają pranie jej firmom zewnętrznym. Jedynie bielizna osobista osób przebywających w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym w Wieńcu Zdroju oraz opiekuńczo-leczniczym w Redczu Wielkim prana jest we własnych pralniach na terenie placówek. W 2012 r. podczas bieżących kontroli sprawdzano prowadzenie kontroli wewnętrznej potwierdzonej odpowiednią dokumentacją w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych. W większości podmiotów kontrola ta polegała na weryfikacji oraz aktualizacji procedur higieny. Jedynie w Miejskim Zespole Opieki Zdrowotnej we Włocławku został opracowany protokół/instrukcja kontroli wewnętrznej (sanitarno – epidemiologicznej) wraz z załącznikami odpowiadającymi zakresom jej prowadzenia.

Stacja Pogotowia Ratunkowego zakupiła w 2012 r. dwie nowe, w pełni wyposażone karetki specjalistyczne. Większość zabiegów inwazyjnych w podmiotach leczniczych wykonujących świadczenia ambulatoryjne była wykonywana przy użyciu sprzętu jednorazowego. Dekontaminacja narzędzi i sprzętu wielorazowego użytku prowadzona była zgodnie z opracowanymi procedurami i zaleceniami producentów. Stosowano szeroki asortyment środków dezynfekcyjnych przeznaczonych do dezynfekcji skóry, rąk, narzędzi, sprzętu medycznego oraz powierzchni. Sukcesywnie ulegały zmianie stanowiska do mycia i dezynfekcji rąk, które wyposażano w łokciowe dozowniki ścienne z mydłem i płynem dezynfekcyjnym.

W pracowniach endoskopowych dekontaminację endoskopów prowadzono w sposób powtarzalny, bezpieczny, w automatycznych myjniach-dezynfektorach. Sterylizacja narzędzi i sprzętu wielorazowego na nadzorowanym terenie prowadzona była wyłącznie metodami skutecznymi: sterylizacja parowa, sterylizacja plazmowa. Wszystkie urządzenia sterylizujące objęte były kontrolą wewnętrzną, dla każdego urządzenia sterylizującego prowadzono rejestry procesów sterylizacji. Bieżące kontrole wykazały natomiast zbyt małą częstotliwość prowadzenia wewnętrznej kontroli biologicznej procesów sterylizacji. W związku z tym zalecano wprowadzenie systematycznej kontroli biologicznej, zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami, nie rzadziej niż raz na pół roku.

We wszystkich obiektach lecznictwa otwartego prowadzących sterylizację we własnym zakresie sprawdzano czy sposób prowadzenia dokumentacji umożliwia powiązanie narzędzi i sprzętu z konkretnym pacjentem, który korzystał z tego sprzętu. W placówkach medycznych, które nie posiadały procedur umożliwiających weryfikowanie w/w dokumentacji, zalecano ich wprowadzanie.

Zakład Medyczny „DIAGMED PLUS”, Szpital Jednodniowy we Włocławku – rozpoczął działalność w lutym 2012 r. W jego skład wchodzi oddział szpitalny z salą pooperacyjną, blok operacyjny oraz wydzielone pomieszczenia lokalnej sterylizatorni, która prowadzi sterylizację dla potrzeb bloku oraz pozostałych jednostek organizacyjnych Zakładu Medycznego. Jako jedyny podmiot leczniczy – inny niż szpitalny, posiadał własne urządzenie do prowadzenia wewnętrznej kontroli biologicznej oraz sporządzał pełen protokół kontroli procesów sterylizacji. Wykonywane były tam zabiegi planowane, po których czas pobytu pacjenta w oddziale nie przekraczał 24 godzin. We wrześniu 2012 r. podmiot uzyskał certyfikat jakości ISO w zakresie: chirurgii jednego dnia, podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, diagnostyki obrazowej (USG, MR, TK, medycyna nuklearna), endoskopowej, kardiologicznej, okulistycznej, laryngologicznej.

Kolejnym nowym podmiotem leczniczym, który rozpoczął działalność w II półroczu 2012 r. był MZOZ Zakład Rehabilitacji Leczniczej, ul. Żeromskiego 28 a, we Włocławku.

W 2012 r. w trakcie bieżących kontroli prywatnych gabinetów we wszystkich kontrolowanych praktykach zawodowych zalecano prowadzenie kontroli wewnętrznej poprzez okresową analizę i weryfikację procedur stosowanych w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz wprowadzenie stosownej dokumentacji (protokół/instrukcja). Zwracano uwagę na konieczność zachowania, zgodnie z aktualnym rozporządzeniem, jednokierunkowego ciągu technologicznego w przypadku procesu dekontaminacji narzędzi. Wszystkie placówki wykonujące świadczenia zdrowotne, zarówno we Włocławku jak i na terenie powiatu włocławskiego, zaopatrywane są w wodę o prawidłowej jakości z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia lub ujęć własnych (obiekty „Uzdrowiska Wieniec” w Wieńcu Zdroju). Wyjątek stanowi Przychodnia „PRO-MED” w Kłótnie gm. Baruchowo, która korzysta z wody o warunkowej przydatności do spożycia z ujęcia gminnego w Kłótnie. Występujące tam w wodzie przekroczenia parametrów (żelaza i mętności) nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi z niej korzystających.

14

3. Jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,

z basenów kąpielowych oraz miejsc wykorzystywanych do kąpieli Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi

Na terenie miasta Włocławka i powiatu włocławskiego nadzorem objętych jest

28 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Spośród nich 2 urządzenia zlokalizowane są we Włocławku, a 26 na terenie powiatu włocławskiego. W 2012 r. wszystkie urządzenia skontrolowano, przeprowadzono 145 kontroli, pobrano do badań laboratoryjnych 290 próbek wody przeznaczonej do spożycia. Wszystkie wodociągi oparte są na ujęciach głębinowych. W żadnym wodociągu nie jest prowadzone stałe chlorowanie wody.

Nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi na terenie miasta

Włocławek i powiatu włocławskiego przedstawiał się następująco:

miasto Włocławek

Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia o produkcji

Liczba urządzeń w ewidencji

Liczba urządzeń skontrolowanych Liczba kontroli

Liczba pobranych

próbek wodociąg Włocławek (o produkcji wody10000 - 100000 m3/dobę) 1 1 35 76

wodociąg Szpitala Wojewódzkiego we Włocławku (o produkcji wody100 - 1000m3/dobę)

1 1 5 9

Razem 2 2 40 85

powiat włocławski

Wodociągi zbiorowego zaopatrzenia o produkcji

Liczba urządzeń w ewidencji

Liczba urządzeń skontrolowanych Liczba kontroli

Liczba pobranych

próbek

<100 m3/dobę 2 2 8 14

100 - 1000 m3/dobę 21 21 83 160

1000 - 10000 m3/dobę 3 3 14 31

Razem 26 26 105 205

Wodę dobrą, spełniającą wymagania sanitarne dostarczało 25 wodociągów (89%) – 2 urządzenia we Włocławku

i 23 na terenie powiatu, zaopatrując 195625 mieszkańców (98%) - 113800 mieszkańców Włocławka oraz 81825 mieszkańców powiatu włocławskiego.

Z wody dobrej korzystali mieszkańcy miast Włocławek i Kowal oraz gmin: Boniewo, Brześć Kujawski, Choceń, Chodecz, Fabianki, Lubanie, Lubraniec, Lubień Kujawski oraz częściowo gmin Kowal, Baruchowo i Włocławek.

Wodę nie spełniającą wymagań sanitarnych dostarczały 3 wodociągi (11%) : Dębniaki gm. Kowal, Kłótno gm. Baruchowo oraz Dąb Polski gm. Włocławek. Oceniono ją jako warunkowo przydatną do spożycia. Korzystało z niej 3708 mieszkańców powiatu włocławskiego (2%). Woda produkowana przez te wodociągi nie odpowiadała wymaganiom fizykochemicznym i organoleptycznym. Stwierdzano w niej podwyższoną wartość mętności, żelaza, manganu oraz podwyższoną utlenialność. Zarządzający tymi wodociągami prowadzą działania naprawcze mające na celu doprowadzenie wody do prawidłowej jakości. Występujące w wodzie przekroczenia parametrów fizykochemicznych i organoleptycznych nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia i życia konsumentów.

W roku sprawozdawczym (w czerwcu) problemy w zakresie mikrobiologicznej jakości wody wystąpiły w wodociągu w Kłótnie gm. Baruchowo. W wodzie stwierdzono obecność bakterii grupy coli oraz nieprawidłowe zmiany w ogólnej liczbie mikroorganizmów. Ze względu na znaczne przekroczenia norm bakteriologicznych wydano decyzję o braku przydatności wody do spożycia i wprowadzono ograniczenia w korzystaniu z tej wody. Jednocześnie zobowiązano

15

zarządzającego wodociągiem do zapewnienia mieszkańcom wody prawidłowej jakości. Działania naprawcze podjęte przez administratora wodociągu doprowadziły w krótkim czasie do uzyskania wody prawidłowej jakości mikrobiologicznej. Na koniec roku 2012 wszystkie wodociągi produkowały wodę prawidłowej jakości pod względem mikrobiologicznym.

W roku sprawozdawczym, w ramach nadzoru nad urządzeniami wodociągowymi i jakością wody, wystawiono 44 decyzje administracyjne, w tym 3 – w zakresie doprowadzenia wody do prawidłowej jakości, 2 - zatwierdzające laboratoria, 39 – ocen higienicznych w formie decyzji na zastosowane materiały. Baseny kąpielowe

Nadzorem sanitarnym objętych jest 7 basenów (5 we Włocławku i 2 w powiecie włocławskim), w tym 6 całorocznych oraz 1 basen sezonowy. Do badań laboratoryjnych pobrano 74 próbki wody (68 z basenów krytych oraz 6 z basenu odkrytego). W ciągu całego roku woda we wszystkich basenach nadawała się do kąpieli.

Stan sanitarny basenów kąpielowych podobnie jak w roku ubiegłym był zadowalający. Prowadzenie bieżącego nadzoru nad tymi obiektami jest utrudnione ze względu na brak, od kilku lat, uregulowań

prawnych dotyczących wymagań sanitarnych zarówno dla pływalni jak i jakości wody. Miejsca wykorzystywane do kąpieli

W sezonie letnim 2012 na terenie powiatu funkcjonowało 5 miejsc wykorzystywanych do kąpieli, których

organizatorami były urzędy miast i gmin. Kąpielisk nie zorganizowano. Funkcjonujące w roku 2011 dwa kąpieliska zostały przez organizatorów przekształcone w miejsca wykorzystywane do kąpieli.

Organizatorzy wykonywali badania wody zarówno przed sezonem jak i w trakcie jego trwania. Prowadzono również wizualne nadzorowanie wody. Nie stwierdzono występowania zanieczyszczeń niekorzystnie wpływających na jakość wody i mogących stanowić zagrożenie zdrowotne dla kąpiących się osób. Woda we wszystkich miejscach wykorzystywanych do kąpieli w ciągu całego sezonu była przydatna do kąpieli.

Miejsca wykorzystywane do kąpieli były prawidłowo oznakowane przy pomocy tablic informacyjnych, zapewniono możliwość korzystania z toalet. Na wszystkich miejscach wykorzystywanych do kąpieli bezpieczeństwo kąpiącym zapewniali ratownicy. Legionella sp.

W roku sprawozdawczym w celu dokonania oceny skażenia instalacji ciepłej wody przez bakterie z rodzaju Legionella sp. pobrano do badań 13 próbek wody. Próbki wody pobrano w 5 obiektach, w tym 1 obiekcie służby zdrowia (zakład opiekuńczo-leczniczy) oraz 4 obiektach użyteczności publicznej (dom pomocy społecznej, pływalnia, hotel, placówka opiekuńcza).

Przeprowadzone badania laboratoryjne wody ciepłej we wszystkich obiektach nie wykazały skażenia instalacji wodociągowych bakteriami z rodzaju Legionella sp.

16

4. Stan sanitarny obiektów żywienia zbiorowego, produkcji i obrotu środkami spożywczymi

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetyków, warunków żywienia zbiorowego oraz nadzór nad jakością zdrowotną żywności.

Działalność Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego żywności jest skoordynowana z przepisami prawa obowiązującego w Unii Europejskiej.

Nadzór sanitarny nad produkcją i obrotem żywnością jest realizowany poprzez wykonywanie planowanych kontroli kompleksowych oraz kontroli tematycznych i interwencyjnych, a także poprzez pobór próbek do badań laboratoryjnych, zgodnie z planami opracowanymi przez Głównego Inspektora Sanitarnego.

Nadzór nad jednostkami organizacyjnymi prowadzonymi przez Powiat Włocławski sprawuje Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy.

W nadzorze Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Włocławku w 2012 roku na terenie miasta Włocławek i powiatu ziemskiego znajdowało się 1794 obiektów żywnościowo-żywieniowych:

- obiekty produkcji żywności: automaty do lodów, piekarnie, ciastkarnie, przetwórnie owocowo-warzywne, wytwórnia naturalnych wód mineralnych, zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego, wytwórnie wyrobów cukierniczych, koncentratów spożywczych, makaronów i inne zakłady produkcji;

- obiekty żywienia zbiorowego: restauracje, zakłady małej gastronomii, stołówki szkolne i przedszkolne, stołówki w domach opieki społecznej i domach dziecka, stołówki pracownicze i inne zakłady;

- obiekty obrotu żywnością: sklepy, markety, hurtownie, kioski, punkty sprzedaży; - obiekty produkcji i obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością: sklepy, hurtownie,

zakłady produkcyjne. W wyżej wymienionych obiektach przeprowadzono łącznie 2008 kontroli sanitarnych – 1364 na terenie miasta Włocławek i 644 w powiecie ziemskim.

Liczba nadzorowanych obiektów

LICZBA ZAKŁADÓW WG REJESTRU

Miasto Włocławek Powiat ziemski GRUPA OBIEKTÓW

Liczba obiektów Liczba kontroli Liczba obiektów Liczba kontroli

Obiekty produkcji żywności 51 103 55 85

Obiekty obrotu żywnością (w tym apteki i punkty apteczne)

706 925 453 350

Obiekty żywienia zbiorowego 310 326 179 207

Obiekty produkcji i obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z żywnością

23 10 17 2

SUMA 1090 1364 704 644

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Włocławku nadzoruje również obiekty obrotu kosmetykami – 21 sklepów i 2 hurtownie zlokalizowane we Włocławku. Przeprowadzono łącznie 17 kontroli sanitarnych oraz dokonano 4 ocen w zakresie oznakowania opakowań jednostkowych kosmetyków (nie odnotowano nieprawidłowości). Kontrole kompleksowe przeprowadzane w miejscach produkcji i obrotu żywnością oraz żywienia zbiorowego obejmują następujący zakres: ocenę stanu sanitarno-technicznego i porządkowego pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych, środków transportu, stan higieny i dokumentację zdrowotną zatrudnionego personelu, ocenę zgodności z wymaganiami zdrowotnymi surowców, dozwolonych substancji dodatkowych, półproduktów i wyrobów gotowych, prawidłowość oznakowania produktów, ocenę dokumentacji i zapisów dotyczących stosowania systemów zarządzania jakością tj. dobrej praktyki higienicznej (GHP), dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i HACCP.

17

Najczęstszymi uchybieniami stwierdzanymi podczas przeprowadzanych kontroli były: nieprawidłowy stan sanitarno-techniczny pomieszczeń oraz urządzeń i sprzętu mającego kontakt z żywnością, brak czystości bieżącej w pomieszczeniach zakładów, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po upływie daty minimalnej trwałości/terminu przydatności do spożycia, brak do wglądu aktualnej dokumentacji zdrowotnej do celów sanitarno-epidemiologicznych personelu.

W okresie sezonu letniego wzmożono nadzór sanitarny nad obiektami zlokalizowanymi w miejscowościach położonych nad jeziorami, wzdłuż trasy krajowej Nr 1 (odcinek: Łódź-Włocławek-Toruń) oraz w miejscowości uzdrowiskowej Wieniec Zdrój. Kontrolą objęto działające całorocznie i sezonowo zakłady żywienia zbiorowego otwartego, w tym zakłady małej gastronomii, sklepy i kioski, stołówki na koloniach letnich i obozach, stołówkę w ośrodku wypoczynkowym oraz zakłady produkcji lodów z automatu. W związku z przygotowaniami do turnieju UEFA EURO 2012 i jego przebiegiem, w wytypowanych obiektach przeprowadzono kontrole sanitarne z większą częstotliwością, zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego. W obiektach tych przeprowadzono ogółem 208 kontroli. Działalność represyjna W roku 2012 wydano łącznie 106 decyzji administracyjnych nakazujących poprawę stanu sanitarno-technicznego, w tym 23 decyzje przedłużające termin wykonania zaleceń Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Włocławku i 2 decyzje natychmiastowego zaprzestania działalności zakładu. Za uchybienia stwierdzane podczas kontroli sanitarnych w nadzorowanych obiektach nałożono łącznie 98 mandatów karnych na ogólną kwotę 20050 zł.

Działania represyjne

Działania represyjne Miasto Włocławek Powiat ziemski

Nałożone mandaty karne

Ilość/kwotę 65/12650 zł 33/7400 zł

Decyzje administracyjne nakazujące 68/ w tym 1 zamknięcie 38/ w tym 1 zamknięcie

Decyzje administracyjne rachunkowe 233 119

Wnioski do PWIS o ukaranie (o nałożenie kar pieniężnych)

0 0

Interwencje konsumentów/klientów W roku 2012 przyjęto 50 interwencji konsumentów dotyczących najczęściej obecności w sprzedaży środków spożywczych niewłaściwej jakości zdrowotnej (po upływie terminu przydatności do spożycia/daty minimalnej trwałości, o zmienionych cechach organoleptycznych), braku bieżącej czystości pomieszczeń, braku higieny przy przygotowywaniu posiłków w zakładach żywienia zbiorowego, nieprawidłowych warunków przechowywania żywności. Większość interwencji była wnoszona anonimowo, a połowa doniesień nie potwierdziła się.

Interwencje konsumentów

Powiat grodzki Powiat ziemski Grupa obiektów,

których interwencje dotyczyły Interwencje ogółem

Interwencje potwierdzone

Interwencje ogółem

Interwencje potwierdzone

Sklepy spożywcze 18 9 6 4

Supermarkety 6 2 0 0

Inne zakłady obrotu żywnością 5 3 1 0

Zakłady produkcji żywności 2 0 1 0

Zakłady żywienia zbiorowego 8 4 3 1

SUMA 39 18 11 5

18

Działania w ramach systemu RASFF i RAPEX

W związku z powiadomieniami alarmowymi w systemie RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznej Żywności i Paszach) i RAPEX (System Wczesnego Ostrzegania o Produktach Niebezpiecznych) podejmowano wiele czynności związanych z procesem wycofywania z miejsc obrotu zakwestionowanych środków spożywczych, przedmiotów użytku oraz kosmetyków. Produkty spożywcze nie spełniały kryteriów określonych w obowiązujących przepisach m.in. ze względu na zagrożenia:

- mikrobiologiczne - dotyczyło to produktów: herbata zielona, metka babuni, "kebab 100% udo", mleko Bebilon, - chemiczne: śliwki suszone, kasza gryczana prażona, borowik szlachetny suszony, - fizyczne: danie dla dzieci, - zmiany organoleptyczne - ciasteczka owsiane, - obecność żywych i martwych szkodników - groch cały, - wykrycie nieautoryzowanej genetycznie modyfikacji kukurydzy użytej do produkcji - popcorn do przygotowania, - zafałszowanie nieautoryzowanymi substancjami farmakologicznie czynnymi suplementów diety.

Powiadomienia alarmowe i informacyjne dotyczyły także następujących wyrobów przeznaczonych do kontaktu

z żywnością: czajniki (3 powiadomienia), komplety do soków (4 powiadomienia), talerz i półmisek z melaminy (2 powiadomienia) oraz po 1 powiadomieniu: talerz ceramiczny, salaterka plastikowa, łyżka do warzyw, kubki i szklanki.

W 2012 r. odnotowano 8 powiadomień w systemie RAPEX dotyczące notyfikacji kosmetyków, które mogą stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia konsumentów. Przeprowadzano 10 kontroli sanitarnych w miejscach obrotu kosmetykami: drogeriach, punktach sprzedaży i stoiskach sprzedaży kosmetyków. Zakwestionowanych kosmetyków nie stwierdzono w obrocie. Zaistniałe zagrożenia zdrowotne żywności

W związku z ujawnieniem procederu wprowadzania do obrotu soli wypadowej jako soli spożywczej przeprowadzono 52 kontrole sanitarne w zakładach produkcji i obrotu żywnością: piekarniach, kwaszarniach, hurtowniach spożywczych, zakładach przetwórstwa owocowo-warzywnego itp.

Do badań laboratoryjnych pobrano: 2 próbki soli peklującej, 2 próbki soli warzonej oraz 1 próbkę soli kamiennej. Cztery z pobranych próbek (sól peklująca i sól warzona) były nieprawidłowe ze względu na zawyżoną zawartość siarczanów oraz żelazocyjanku potasu. Kwestionowana sól peklująca została zwrócona do dostawcy, natomiast kwestionowana sól warzona z zakładu przetwórstwa została wycofana z produkcji i zabezpieczona w magazynie poza zakładem. Zakład przetwórstwa używał do produkcji wyrobów niewielkich ilości soli (1,4%-1,6%), przeprowadził również badania laboratoryjne wyrobów gotowych. Zgodnie z opiniami niezależnych ekspertów nie ma możliwości wystąpienia skutków zdrowotnych po spożyciu produktów, do których produkcji używano sól techniczną. W związku z tym, że naruszono przepisy dotyczące jakości handlowej soli, całość sprawy dotyczącej soli wypadowej przekazano do Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych w Bydgoszczy do dalszego prowadzenia według kompetencji.

W związku z prowadzonym przez Prokuraturę Rejonową w Kaliszu dochodzeniem w sprawie nielegalnej produkcji suszu jajecznego przeprowadzono 2 kontrole wspólnie z przedstawicielami Inspekcji Weterynaryjnej oraz policji w zakładach produkcyjnych we Włocławku. Na stanie magazynowym zakładów nie stwierdzono podejrzanego suszu jajecznego. W jednej z hurtowni spożywczych wycofano ze sprzedaży i zabezpieczono proszek jajeczny, który następnie został zwrócony do dostawcy. Podczas kontroli sanitarnej przeprowadzonej w piekarni stwierdzono na stanie magazynowym mieszankę piekarniczą, która zawierała w swoim składzie podejrzany susz jajeczny. O fakcie tym powiadomiono Komendę Miejską Policji we Włocławku, której funkcjonariusze zabezpieczyli 12 kg mieszanki piekarniczej. Ocena jakości zdrowotnej próbek pobranych w ramach urzędowej kontroli i monitoringu

W roku 2012 do badań laboratoryjnych w ramach urzędowej kontroli i monitoringu pobrano ogółem 253 próbki (żywność, wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, wymazy sanitarne). Na terenie Włocławka pobrano do badań 239 próbek, z czego zakwestionowano 11:

- 5 próbek żywności – w tym 2 próbki soli warzonej, 2 próbki świeżych warzyw, 1 próbka ciastek - 6 próbek wymazów sanitarnych pobranych w związku z prowadzonym dochodzeniem w sprawie zatruć

pokarmowych. Z obiektów znajdujących się na terenie powiatu ziemskiego pobrano i przekazano do badań 14 próbek, z których

3 były nieprawidłowe. Zostały zakwestionowane 2 próbki soli peklującej oraz 1 próbka mąki razowej. Po otrzymaniu nieprawidłowych wyników badań przeprowadzono niezwłocznie kontrole sanitarne w miejscach

dystrybucji w celu wycofania kwestionowanych produktów z obrotu.

19

Współpraca z innymi inspekcjami i jednostkami

W roku 2012 r. współpracowano z Inspekcją Weterynaryjną, Wojewódzką Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Wojewódzką Inspekcją Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Inspekcją Handlową. Współpraca ta dotyczyła wymiany informacji, rozpowszechniania materiałów informacyjnych, przekazywania interwencji konsumentów celem wykorzystania służbowego według kompetencji. Z Inspekcją Weterynaryjną przeprowadzano wspólne kontrole. W związku z zanieczyszczeniem metanolem alkoholu pochodzącego z Republiki Czeskiej współpracowano z Urzędem Celnym w zakresie wymiany informacji dotyczących skontrolowanych sklepów i zakładów gastronomicznych oferujących w sprzedaży alkohol.

W obecności funkcjonariuszy Policji we Włocławku przeprowadzono kontrole sanitarne dot. stosowania do produkcji wyrobów podejrzanego suszu jajecznego, soli wypadowej, przechowywania przeterminowanego mięsa mrożonego, podejrzenia produkcji wyrobów wędliniarskich w sklepie.

20

5. Środowisko pracy i choroby zawodowe

Nadzór sanitarny nad warunkami pracy wykonywany przez

Inspekcję Sanitarną służy ujawnianiu i ocenie zagrożeń zdrowotnych, dokonywaniu oceny narażenia zawodowego i stymulowaniu pracodawców do poprawy warunków pracy.

W 2012 roku w ewidencji znalazło się 464 podmiotów gospodarczych, zatrudniających 23795 pracowników,

zlokalizowanych na terenie miast i gmin: Włocławek, Kowal, Lubień Kuj., Chodecz, Brześć Kuj., Lubraniec, Izbica Kuj., Choceń, Baruchowo, Boniewo, Fabianki, Lubanie.

Pracownicy nadzoru przeprowadzili 280 kontroli w 188 obiektach, wydając przy tym 86 decyzji administracyjnych zawierających 148 nakazów zobowiązujących podmioty gospodarcze do usunięcia istniejących nieprawidłowości.

Na terenie powiatu włocławskiego w dalszym ciągu dominowały zakłady małe zatrudniające od 6 do 20 pracowników (ok. 30 %). Zadania planowe Sekcji Prewencji Chorób Zawodowych obejmowały:

- nadzór bieżący nad zakładami pracy, - choroby zawodowe.

W ramach nadzoru bieżącego nad zakładami pracy oraz prewencji chorób zawodowych szczególny nacisk położono na kontrole przestrzegania przepisów prawa w zakresie:

- produkcji, dystrybucji i stosowania substancji i preparatów chemicznych (w tym produktów biobójczych i prekursorów narkotyków kategorii 2 i 3),

- warunków pracy pracowników eksponowanych na czynników rakotwórcze, - ekspozycji pracowników na szkodliwe dla zdrowia czynniki pyłowe, chemiczne, fizyczne i biologiczne.

Najczęściej stwierdzane uchybienia:

- brak aktualnych pomiarów czynników szkodliwych i uciążliwych, - brak rejestru czynników szkodliwych i uciążliwych, - brak oceny ryzyka zawodowego z uwzględnieniem narażenia na czynniki biologiczne, - brak lub nieaktualne karty charakterystyk substancji i preparatów niebezpiecznych, - zły stan sanitarno-higieniczny pomieszczeń pracy i zaplecza socjalnego.

Na podstawie badań laboratoryjnych przeprowadzonych w środowisku pracy stwierdzono przekroczenia

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia (NDS i NDN) w 29 zakładach pracy (przekroczenia dotyczyły głównie natężenia hałasu).

Warunki higieniczno-sanitarne w zakładach pracy ulegają ciągłej poprawie

W wielu zakładach na skutek wydanych nakazów przeprowadzono remonty pomieszczeń pracy oraz zaplecza socjalnego i sanitarnego, wymalowano ściany, usprawniono system udzielania pierwszej pomocy.

W przypadku firm o ugruntowanej pozycji na rynku i uregulowanej formie własności, coraz więcej środków angażowanych jest w prawidłowe organizowanie stanowisk pracy i zaplecza sanitarnego. Właściciele zdają sobie sprawę z konieczności przestrzegania przepisów sanitarnych i organizowania prawidłowych warunków pracy.

21

Choroby zawodowe W 2012 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna otrzymała 7 zgłoszeń podejrzeń o chorobę zawodową, w związku z którymi przeprowadzono 9 dochodzeń epidemiologicznych. Ilość wydanych decyzji stwierdzających choroby zawodowe - 9. Ilość wydanych decyzji nie stwierdzających chorób zawodowych - 3. Państwowa Inspekcja Pracy jest informowana o wszystkich przypadkach stwierdzenia chorób zawodowych w formie przesyłanych kopii decyzji administracyjnych Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego we Włocławku. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Włocławku w zakresie chorób zawodowych ściśle współpracuje z Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy we Włocławku. Środki zastępcze

Nowym zadaniem realizowanym przez Inspekcję Sanitarną w zakresie ochrony zdrowia publicznego jest zwalczanie problemu nowych narkotyków syntetycznych (tzw. dopalaczy), zdefiniowanych jako środki zastępcze w ustawie z dnia 29 lipca 2005. o przeciwdziałaniu narkomanii.

W 2012 r. prowadzono kwartalny monitoring obiektów, które w 2010 r. zajmowały się handlem środkami zastępczymi. Monitoring potwierdził, że placówki te były zamknięte.

W październiku 2012 r. w obecności funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Policji we Włocławku przeprowadzono kontrolę w sklepie „Śmieszne Rzeczy” we Włocławku zajmującym się wprowadzaniem do obrotu środków zastępczych. Podczas kontroli pobrano do badań próbki produktów oraz zajęto te produkty, co do których zachodziło podejrzenie, że są one środkami zastępczymi. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny we Włocławku, w związku z bezpośrednim zagrożeniem zdrowia i życia wydał decyzję administracyjną z rygorem natychmiastowej wykonalności wstrzymującą wprowadzanie do obrotu produktów, co do których zachodziło podejrzenie, że są one środkami zastępczymi oraz zatrzymującą te produkty na czas niezbędny do przeprowadzenia oceny i badań jego bezpieczeństwa. Pobrane podczas przeprowadzonych kontroli próbki zostały przesłane do Narodowego Instytutu Leków w Warszawie w celu przeprowadzenia badań identyfikacyjnych ich składu jakościowego. W wynikach badań laboratoryjnych zakwestionowanych produktów zidentyfikowano substancje wykazujące działanie psychoaktywne, co potwierdziło, że są one środkami zastępczymi w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

22

6. Warunki sanitarno-higieniczne w placówkach nauczania, wychowania

i wypoczynku

W 2012 roku pracownicy Higieny Dzieci i Młodzieży objęli nadzorem

205 placówek stałych (w tym 74 w powiecie) i 34 sezonowe. Przeprowadzono łącznie 381 kontroli, w tym 346 w obiektach stałych (w tym 100 w powiecie) oraz 34 w placówkach zimowego i letniego wypoczynku (w tym 19 w powiecie). Wydano 8 decyzji administracyjnych nakazujących usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości (w tym 3 w powiecie) oraz 60 decyzji zmieniających termin wykonania (w tym 8 w powiecie). Wszystkie placówki są zaopatrywane w wodę w ramach zbiorowego zaopatrzenia przez wodociągi sieciowe miejskie i wiejskie oraz posiadają sanitariaty wewnętrzne.

We Włocławku funkcjonują 2 placówki nieprzystosowane. Pomieszczenia nie spełniają wymagań w zakresie wysokości, część pomieszczeń nie spełnia wymagań w zakresie usytuowania poziomu podłogi względem przyległego terenu, brak oświetlenia naturalnego.

Zły stan techniczny stwierdzono w 6 placówkach na terenie Włocławka. Stan ten dotyczy :

- zniszczonego parkietu w salach zajęć i w holu, skorodowanej instalacji wodno-kanalizacyjnej oraz ubytków płytek ceramicznych ściennych w pomieszczeniach sanitarno-higienicznych, odpadających fragmentów farby ze ściany w sali zajęć, nierównej nawierzchni tarasu oraz schodów zewnętrznych,

- zniszczonej, nieszczelnej stolarki okiennej w części sal zajęć oraz w części korytarzy, zniszczonej stolarki drzwiowej w części pomieszczeń, zniszczonej balustrady i braku części elementów w balustradach w klatkach schodowych,

- trudnych do utrzymania w czystości posadzek w korytarzu, niewłaściwego stanu ścian i sufitów w korytarzu przy rozbieralniach siłowni, sali gimnastycznej i zapleczu gabinetu chemicznego.

Stan budynków na terenie miasta Włocławek i powiatu włocławskiego

Rodzaj placówki Liczba placówek w ewidencji/skontrolowanych

Budynki nieprzystosowane

Budynki w złym stanie technicznym

Żłobki 4/4 0 0

Przedszkola 44/42 0 1

Szkoły podstawowe ( bez oddziałów zerowych ) 36/32 0 0

Gimnazja 15/13 0 0

Licea ogólnokształcące (w tym uzupełniające) 8/7 0 2

Ponadgimnazjalne szkoły zawodowe 2/2 0 0

Szkoły policealne 4/3 0 0

Zespoły szkół 39/33 1 3

Centra Szkolenia Zawodowego i warsztaty szkolne 12/8 0 0

Szkoły wyższe 4/4 0 0 Placówki z pobytem całodobowym (domy dziecka, domy studenckie, bursy i internaty, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze)

10/10 0 0

Placówki pracy pozaszkolnej 9/6 0 0

Placówki opiekuńczo –wychowawcze wsparcia dziennego 18/15 1 0

Razem 205/179 2 6

23

W 2012 r. na terenie powiatu wybudowano 1 halę sportową z zapleczem w zespole szkół ogólnokształcących, oddano do użytku 2 boiska „Orlik 2012” oraz dokonano adaptacji poddasza budynku gimnazjum na 3 sale dydaktyczne z sanitariatami. Na terenie Włocławka otwarto 1 plac zabaw oraz przeprowadzono modernizację bloku sportowego w jednym zespole szkół ogólnokształcących.

W okresie ferii zorganizowano 8 form zimowego wypoczynku dla dzieci i młodzieży (w tym 3 w powiecie), w których przebywało 329 uczestników. W okresie wakacji zorganizowano 26 różnych form letniego wypoczynku (w tym 15 w powiecie), z których skorzystało 1157 osób.

W roku 2012 w szkołach uczyło się: w szkołach podstawowych 7964 uczniów, w gimnazjach 2800 uczniów, w przedszkolach przebywało 2933 dzieci, a w żłobkach 158, w liceach 2411 uczniów, w zawodowych szkołach ponadgimanzjalnych 156 uczniów, w policealnych szkołach 1143 oraz 13534 w zespołach szkół.

We Włocławku funkcjonowały 4 szkoły wyższe, w tym jedna państwowa i 3 niepaństwowe. Liczba studentów kształcących się w systemie stacjonarnym wynosiła 1550 (1500 na uczelni publicznej oraz 50 w niepublicznej), a niestacjonarnym 2479 (200 studentów w publicznej szkole wyższej i 2279 w niepublicznej).

Badania środowiska szkolnego pozwoliły na ocenę warunków pobytu i nauki w placówkach nauczania i wychowania. Wykonano 713 badań (1954 oznaczeń), w tym 528 badań dostosowania mebli do wzrostu uczniów i przedszkolaków (nieprawidłowości nie stwierdzono), 185 badania-oceny higienicznego rozkładu zajęć lekcyjnych (w tym 146 w powiecie).

W ramach oceny warunków do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w szkołach stwierdzono, że 5 placówek posiada tylko salę rekreacyjno-zastępczą (w tym 2 w powiecie), 8 w powiecie tylko boisko sportowe. Pozostałe placówki posiadają: szkolne zespoły sportowe z boiskiem (36, w tym 6 w powiecie) lub bez boiska (3, w tym 1 w powiecie), salę gimnastyczną z boiskiem (w powiecie), salę rekreacyjno-zastępczą z boiskiem - 25 (w tym 17 w powiecie).

Niezależnie od posiadanej infrastruktury w 10 placówkach zajęcia w-fu dodatkowo prowadzono w korytarzach szkolnych.

Prowadzenie dożywiania w szkołach na terenie miasta Włocławek i powiatu włocławskiego

Placówki skontrolowane, w których stwierdzono

Liczba placówek w ewidencji

Liczba placówek

w ewidencji wydawanie

ciepłych posiłków

organizowanie śniadań

szkolnych

podawanie napoju

Liczba dzieci i młodzieży

korzystających z posiłków

dofinansowanych Szkoły podstawowe

(bez oddziałów przedszkolnych)

36 20 13 32 1810

Gimnazja 15 11 1 1 221

Licea ogólnokształcące

(w tym uzupełniające) 8 1 0 0 19

Ponadgimnazjalne Szkoły zawodowe 2 1 0 0 19

ogółem 39 17 4 20 1570 Zespoły szkół w tym

specjalne 1 1 0 0 84

Razem 100 50 18 53 3639

W trakcie bieżących kontroli placówek oświatowo-wychowawczych w 213 placówkach dokonano oceny

sytuacji w zakresie przestrzegania zakazu palenia.

Organizatorom letniego wypoczynku udzielono porad metodycznych i przekazano pakiety materiałów informacyjno-edukacyjnych w zakresie: przestrzegania zasad bezpieczeństwa podczas upałów, zapobiegania zakażeniom i zatruciom pokarmowym, zapobiegania negatywnym skutkom zdrowotnym wynikającym z nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne i sztuczne promieniowanie UV (w solariach), zapobiegania chorobom zakaźnym ze szczególnym uwzględnieniem zakażeń meningokokami, zakażeniem wirusem HIV, zapobiegania wypadkom i udzielanie pierwszej pomocy, życia bez nałogów (papierosy, alkohol, narkotyki), higieny osobistej ze szczególnym uwzględnieniem higieny jamy ustnej.

24

W okresie przerwy wakacyjnej na terenie szkół prowadzono prace remontowo-przygotowawcze typu: - odnowienie sal zajęć, łączników i korytarzy szkolnych, klatek schodowych i pomieszczeń bloku żywieniowego

(malowanie ścian i sufitów farbami posiadającymi atesty higieniczne), wymiana podłóg, stolarki okiennej i drzwiowej,

- przeprowadzenie remontów podłóg w salach dydaktycznych, w korytarzach szkolnych i salach gimnastycznych, - remonty zapleczy sanitarnych polegających na wymianie ścianek działowych, armatury, płytek podłogowych i

ściennych, instalacji wodno-kanalizacyjnej, - modernizacje schodów zewnętrznych oraz wejść do budynków szkoły, podjazdów dla niepełnosprawnych,

położenie kostki polbrukowej na placu wokół szkoły, - wymiana instalacji elektrycznej oraz punktów świetlnych, - zakup sprzętu i wyposażenia sal dydaktycznych i placów zabaw, - wymiana instalacji i grzejników centralnego ogrzewania, - budowa placu zabaw, - wzmocnienie i uzupełnienie ogrodzenia boiska szkolnego, - wymiana i naprawa poszycia dachowego, - montaż elektrycznych podgrzewaczy wody, - naprawa i malowanie elewacji budynków, - instalacja wentylacji mechanicznej i grawitacyjnej w sali gimnastycznej.

Biorąc pod uwagę powyższe można stwierdzić, że:

- Stan sanitarno-higieniczny i techniczny skontrolowanych w roku 2012 placówek nauczania i wychowania oceniono w większości jako dobry. Jednak prowadzone prace remontowe są nadal niewystarczające w stosunku do istniejących potrzeb, co skutkuje dużą liczbą decyzji administracyjnych zmieniających termin wykonania stwierdzonych nieprawidłowości.

- Zmniejszeniu uległa liczba placówek, które nie zapewniały właściwych warunków do utrzymania higieny osobistej. Zapewniono dostęp do bieżącej ciepłej i zimnej wody, mydła, suszarek do rąk lub ręczników jednorazowych, papieru toaletowego. Stwierdzono dobry stan techniczny pomieszczeń i armatury sanitarnej.

- Placówki zimowego i letniego wypoczynku zostały zorganizowane prawidłowo.

25

7. Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej oraz środków transportu

W grupie obiektów użyteczności publicznej w ewidencji znajduje się 631 obiektów (395 we Włocławku i 236 w powiecie włocławskim). Skontrolowano 355 obiektów (64%) - 216 we Włocławku i 139 w powiecie włocławskimi. Nadzorem objęto również 42 środki transportu: 12 autobusów komunikacji publicznej, 7 karetek oraz 23 samochody do przewozu zwłok i szczątków ludzkich (14 we Włocławku i 9 z terenu powiatu włocławskiego). W ramach prowadzonego nadzoru w tej grupie obiektów wydano 71 decyzji administracyjnych, w tym 9 decyzji nakazujących usunięcie nieprawidłowości, 8 decyzji zmieniających i 54 decyzje zezwalające na przeprowadzenie ekshumacji.

Stan sanitarny obiektów użyteczności publicznej objętych nadzorem w 2012 roku

Miasto Włocławek Powiat włocławski

Obiekty objęte nadzorem

Liczba obiektów według

ewidencji stan na

31.12.2012

Liczba obiektów skontro-

lowanych

Liczba obiektów ze złym stanem

sanitarnym

Liczba obiektów według

ewidencji stan na

31.12.2012

Liczba obiektów skontro-

lowanych

Liczba obiektów ze złym stanem

sanitarnym

Ustępy stałe, tymczasowe 19 19 2 7 7 0 Domy Pomocy Społecznej i

Noclegownie 2 2 0 2 2 0

Hotele i inne obiekty świadczące usługi hotelarskie 14 13 1 18 16 0

Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy

biologicznej 218 105 10 75 37 2

Dworce autobusowe, kolejowe, poczekalnie

autobusowe 2 2 0 5 5 0

Tereny rekreacyjne, przystanie jednostek pływających 4 4 0 2 2 0

Baseny kryte i sezonowe 5 5 0 2 2 0

Cmentarze 3 2 0 29 13 1

Domy przedpogrzebowe 5 5 0 2 2 0

Inne obiekty użyteczności publicznej (m.in. obiekty

sportowe, kulturalno-widowiskowe, apteki,

kostnice)

77 12 1 52 12 2

Obiekty niezewidencjonowane (piaskownice, przystanki komunikacji publicznej)

46 46 0 42 42 5

Razem 395 215 14 236 140 10

W roku 2012 stan sanitarny zdecydowanej większości obiektów użyteczności publicznej (93%) był zadowalający. Pozytywnie w tym zakresie oceniono domy i inne jednostki pomocy społecznej, dworce autobusowe, tereny rekreacyjne, domy przedpogrzebowe, większość hoteli i innych obiektów świadczących usługi hotelarskie, cmentarze, ustępy publiczne, a także: kino, noclegownię, dworzec i przystanek kolejowy, piaskownice oraz przystanki komunikacji publicznej. Ocenę zadowalającą. uzyskały również skontrolowane środki transportu. Poprawę stanu sanitarnego, w tym technicznego stwierdzono w ustępach publicznych i poczekalniach autobusowych w Lubieniu Kujawskim oraz w Lubrańcu. W obiektach tych zakończono modernizacje i remonty, podczas

26

których wykonano elewację budynków, wymieniono dachy, okna, drzwi, pomalowano wszystkie pomieszczenia oraz dostosowano je dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Poprawę stanu sanitarnego odnotowano również na dworcu PKP we Włocławku. W związku z mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 podjęto doraźne działania naprawcze, a mianowicie: dokończono renowację drewnianego sufitu w hali dworcowej, pomalowano ściany, naprawiono i zabezpieczono przed korozją metalowe drzwi wejściowe oraz wymieniono popękane szyby okienne.

W ciągu roku sprawozdawczego jako niezadawalający oceniono stan sanitarny, w tym techniczny 24 obiektów (7% wszystkich obiektów) - 14 we Włocławku i 10 w powiecie włocławskim. Były to:

- we Włocławku: hotel „Kujawy”, izba wytrzeźwień, 2 toalety publiczne oraz 10 zakładów świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej,

- na terenie powiatu włocławskiego: stadion sportowy w Lubrańcu, 2 zakłady fryzjerskie (w Chodczu i Izbicy Kujawskiej), cmentarz i kostnica w Zuzałce gm. Włocławek oraz 5 przystanków autobusowych na terenie gminy Chodecz.

Najczęściej występującymi zaniedbaniami w tych obiektach był niewłaściwy stan sanitarny pomieszczeń (brudne ściany, odpryski farby i tynku w pomieszczeniach, zagrzybienia na ścianach), zniszczone meble i wyposażenie obiektów, niewłaściwe postępowanie ze sprzętem wielokrotnego użytku. Natomiast na przystankach autobusowych stwierdzonymi nieprawidłowościami były: uszkodzone dachy na wiatach przystankowych, ubytki tynku na ścianach, zbite szyby. Celem poprawy stanu sanitarnego wymienionych obiektów, wystawiono decyzje administracyjne nakazujące właścicielom usunięcie nieprawidłowości w określonych terminach. Na koniec 2012 roku w zdecydowanej większości obiektów (16) wykonano zalecenia, natomiast w 8 obiektach (we Włocławku: hotel „Kujawy”, 1 zakład kosmetyczny, 2 zakłady odnowy biologicznej, izba wytrzeźwień oraz w powiecie włocławskim: stadion sportowy w Lubrańcu oraz cmentarz i kostnica w Zuzałce gm. Włocławek) terminy usunięcia nieprawidłowości upływają w 2013 roku.

W dalszym ciągu wiele problemów występuje w utrzymaniu właściwego stanu sanitarnego przystanków autobusowych i ustępów, mimo dużych starań ze strony administratorów (zakładów komunalnych, urzędów gmin oraz właścicieli). Są to często obiekty bez nadzoru, niszczone, w których wybijane są szyby, uszkadzane wiaty, pojemniki na odpady, malowane napisy na odnowionych ścianach, kradzione wyposażenie, zrywane informacje o zakazie palenia wyrobów tytoniowych. Właściciele i administratorzy tych obiektów muszą ponosić duże koszty ciągłych napraw, a efekty ich starań są niestety krótkotrwałe.

Również istotnym problemem w prowadzeniu bieżącego nadzoru jest brak szczegółowych uregulowań prawnych dotyczących wymagań sanitarnych dla obiektów świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologicznej, a obiekty te stanowią 54% wszystkich obiektów użyteczności publicznej na nadzorowanym terenie.

27

8. Zapobiegawczy nadzór sanitarny

Do zadań sekcji zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należało sprawowanie nadzoru nad tworzeniem prawidłowych warunków higienicznych i zdrowotnych w szczególności w obiektach przeznaczonych do pracy, nauczania i wychowania, sportu i rekreacji, żywienia, udzielania świadczeń zdrowotnych, opieki społecznej i socjalnej, administracji publicznej, handlu, usług i gastronomii, jak również w obiektach infrastrukturalnych, gospodarki wodnej, odpadowej, energetycznej i innych, a także zapewnianie aby projektowane obiekty nie powodowały uciążliwości i szkodliwości dla osób zamieszkałych i przebywających w ich sąsiedztwie.

Realizowane było to przez uzgadnianie, opiniowanie: - studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, - projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, - uwarunkowań do decyzji środowiskowych, - dokumentacji projektowej inwestycji, w szczególności projektów budowlanych, - oraz przez udział w dopuszczaniu do użytkowania obiektów budowlanych i wydawanie opinii dla przedsięwzięć

wspomaganych ze środków Unii Europejskiej.

W 2012 roku w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wydano:

miasto Włocławek

powiat włocławski razem

uzgodnienia projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

9 3 12

uzgodnienia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko

7 5 12

opinie co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko 30 66 96

uzgodnienia warunków do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach 3 18 21

inne opinie, w tym dotyczące projektów decyzji o warunkach zabudowy 4 57 61

W ramach czynności kontrolnych, w związku z dopuszczeniem do użytkowania dokonywano sprawdzenia

zgodności realizacji obiektu budowlanego z projektem budowlanym i decyzją pozwolenia na budowę oraz stanem faktycznym w terenie lokalizacji dla wyeliminowania ewentualnych nieprawidłowości.

Analizowano i oceniano protokóły badań i sprawdzeń (pomiary skuteczności wentylacji, dezynfekcji sieci, świadectwa badania wody, pomiary promieniowania i inne), atesty na zastosowane materiały budowlane i wyposażenie oraz ewentualne inne opinie, w tym zgody na odstępstwa wymagane prawem. Często zalecane były badania czystości powietrza w pomieszczeniach. W zależności od rodzaju inwestycji (np.: branży spożywczej, komunalnej, oświaty, służby zdrowia) oględziny dokonywane są wspólnie z pracownikami sprawującymi nadzór bieżący.

W 2012 roku przeprowadzono łącznie 292 kontrole sanitarne i wizje lokalne oraz uczestniczono w dopuszczeniu do użytkowania 284 obiektów budowlanych (146 na terenie miasta Włocławek i 138 na obszarze powiatu włocławskiego).

W procesie inwestycyjnym przedsięwzięć uzgodniono 75 projektów budowlanych (w tym 46 na terenie miasta Włocławek i 29 na terenie powiatu włocławskiego).

28

9. Promocja zdrowia

Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna we Włocławku w ramach

realizacji zadań zgodnie z art. 6 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej koordynowała i nadzorowała działalność oświatowo-zdrowotną w celu kształtowania odpowiednich postaw i zachowań zdrowotnych mieszkańców miasta Włocławka i powiatu włocławskiego. Podejmowane przedsięwzięcia w 2012 roku to programy edukacyjne, interwencje nieprogramowe oraz inne akcje prozdrowotne.

Interwencje programowe

1. Trzymaj Formę! – ogólnopolski program edukacyjny (VI edycja).

Cel: zwiększenie świadomości na temat wpływu żywienia i aktywności fizycznej na zdrowie poprzez edukację w zakresie trwałego kształtowania prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży. Grupa docelowa: uczniowie szkół gimnazjalnych i ostatnich klas (V, VI) szkół podstawowych oraz ich rodzice. W roku szkolnym 2011/12 program realizowany był w 45 szkołach podstawowych i gimnazjach, gdzie edukacją objęto 4477 uczniów oraz ich rodziców.

2. Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce.

Cel: zmniejszenie zachorowań, inwalidztwa zdrowotnego i zgonów wynikających z palenia tytoniu poprzez zmniejszenie ekspozycji na dym tytoniowy. Grupa docelowa: społeczeństwo miasta Włocławek i powiatu włocławskiego ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku przedszkolnym, młodzieży szkolnej, studentów oraz rodziców i opiekunów. W ramach ww. programu kontynuowano ogólnopolskie programy edukacyjne: „Czyste powietrze wokół nas” skierowany do 5 i 6 latków, „Nie pal przy mnie proszę” dla klas I-III SP i „Znajdź właściwe rozwiązanie” dla gimnazjów i starszych klas szkół podstawowych. W 2012 r. kontynuowano realizację projektu „Odświeżamy nasze miasta. TOB3CIT (Tobacco Free Cities)”, którego celem jest wzmocnienie przestrzegania ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. W ramach profilaktyki antytytoniowej organizowane były kampanie: obchody Światowego Dnia bez Tytoniu (31 maja) oraz Światowego Dnia Rzucania Palenia (3 czwartek listopada ). W 2012 roku działaniami edukacyjnymi bezpośrednimi i pośrednimi w zakresie profilaktyki tytoniowej objętych zostało ok. 67600 osób.

3. Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV. Cel: ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży szkół gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i studentów. Zasadnicze działania obejmowały działania informacyjno-edukacyjne m.in. w ramach Obchodów Światowego Dnia AIDS (1 XII ), kampanii społecznej „ Zrób test na HIV” i „FAIR PLAY, Gram fair używam prezerwatyw” w związku z organizacją Mistrzostw Europy w piłce nożnej UEFA EURO 2012. Głównym inicjatorem ww. kampanii było Krajowe Centrum ds. AIDS. W 2012 roku bezpośrednimi działaniami informacyjno-edukacyjnymi w zakresie problematyki HIV/AIDS objęto ok. 2800 osób.

4. Radosny Uśmiech, Radosna Przyszłość – wojewódzki program edukacyjny.

Cel: wyrobienie nawyków higienicznych wśród najmłodszych, zachęcenie rodziców, do współdziałania na rzecz prawidłowej higieny jamy ustnej. Grupa docelowa: uczniowie klas I-III szkół podstawowych. W roku szkolnym 2011/2012 programem objęto 2592 uczniów z 47 szkół podstawowych.

29

5. Etykieta rozszyfrowana, wiem co kupuję i jem – wojewódzki program edukacyjny.

Cel: zwiększenie świadomości konsumentów w kierunku potrzeb czytania etykiet spożywczych, wzbogacenie wiedzy z zakresu informacji zawartych na opakowaniach żywnościowych. Grupa docelowa: bezpośrednia – uczniowie i nauczyciele szkół ponadgimnazjalnych, pośrednia - rodzice. W edycji 2011/2012 udział wzięły 3 szkoły, edukacją objęto 294 uczniów oraz ich rodziców.

Interwencje nieprogramowe

1. Europejski Tydzień Szczepień (21-27 kwietnia) obchodzony pod hasłem „ Zapobiegaj, chroń, szczep”.

Cel: podniesienie świadomości społeczeństwa w zakresie korzyści jakie przynoszą szczepienia w zakresie zdrowia publicznego i odporności zbiorowiskowej. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa miasta Włocławka i powiatu włocławskiego. Zasadnicze działania obejmowały takie formy jak: nagłośnienie kampanii dotyczącej Europejskiego Tygodnia Szczepień poprzez lokalne media oraz placówki służby zdrowia, organizacja punktu informacyjno-edukacyjnego, ekspozycje i rozdawnictwo materiałów oświatowych.

2. Obchody Światowego Dnia Zdrowia (7 kwietnia 2012 ) – kampania pod hasłem „ Starzenie się i zdrowie”. Kampania miała zwrócić uwagę m.in. na to w jaki sposób zachowanie dobrego stanu zdrowia w czasie trwania całego życia może pomóc starszym osobom cieszyć się pełnym i produktywnym życiem. Grupa docelowa: ogół społeczeństwa, służba zdrowia, samorządy miast i gmin. W ramach kampanii wystosowano pisma do samorządów miast i gmin oraz do dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej w mieście i powiecie dotyczące włączenia się do działań zmierzających do pełnego wdrożenia idei hasła na Światowy Dzień Zdrowia 2012.

3. Akcja letnia/zimowa – „Bezpieczne wakacje”. Cel: zmniejszenie ryzyka zakażeń i zatruć pokarmowych, poprawa warunków sanitarnych wypoczynku, zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo wakacyjnych form rekreacji. Grupa docelowa: kierownicy i opiekunowie grup na placówkach letniego i zimowego wypoczynku, młodzież i dzieci – uczestnicy zimowisk, półkolonii, obozów, osoby związane z obrotem produktami spożywczymi, zbieracze grzybów i owoców leśnych. Odbiorcami akcji było 1600 osób.

4. Kampania informacyjna w ramach Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach (18 listopada 2012). Cel: zwrócenie uwagi społeczeństwa i profesjonalistów medycznych na rozprzestrzeniającą się oporność na

antybiotyki. W ramach kampanii prowadzona była dystrybucja materiałów oświatowych (ulotki, plakaty dla lekarzy i pacjentów). Informacje zamieszczono na stronie internetowej, udzielono wywiadu do lokalnej TV.

5. Działania związane z profilaktyką używania środków zastępczych (tzw. dopalaczy). Cel: Zwiększenie świadomości i wiedzy nt. zagrożeń związanych z używaniem dopalaczy

Adresaci: młodzież, nauczyciele, rodzice i opiekunowie. W ramach działań profilaktycznych prowadzono dystrybucję ulotek do szkół, na placówki letniego i zimowego wypoczynku oraz podczas imprez środowiskowych i konferencji. Prowadzono działalność informacyjną udzielano porad metodycznych. Odbiorcami ww. działań było ok. 7750 osób.

6. Przeprowadzenie badań ankietowych – „Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży” W roku 2012 przeprowadzono 2 badania ankietowe dotyczące zachowań zdrowotnych kobiet w ciąży w związku

z projektem badawczym prowadzonym przez Główny Inspektorat Sanitarny. Badanie przeprowadzono wśród 30 położnic przebywających na Oddziale Położniczo-Ginekologicznym Szpitala Wojewódzkiego we Włocławku. Dane z ankiet wprowadzono do systemu w celu opracowania wyników.

7. Konferencja pod hasłem „Postaw na zdrowie”. Konferencja zorganizowana przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Włocławku odbyła się

22 maja 2012 r. w siedzibie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej we Włocławku. Celem konferencji było zwiększenie świadomości prozdrowotnej w zakresie właściwego odżywiania oraz zwrócenie uwagi na problem uzależnień od substancji chemicznych wśród dzieci i młodzieży.

30

8. Konferencja pod hasłem „Odpad a jednak cenny surowiec”.

Konferencja zorganizowana przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną we Włocławku oraz Polskie Towarzystwo Oświaty Zdrowotnej - Oddział Terenowy we Włocławku. Honorowy patronat nad konferencją objęli Prezydent Miasta Włocławka oraz Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Bydgoszczy. Celem konferencji było upowszechnianie wiedzy dotyczącej właściwego, przyjaznego dla człowieka i środowiska postępowania z odpadami. Adresatami konferencji byli m. in. przedstawiciele zakładów świadczących usługi komunalne oraz przedstawiciele samorządów terytorialnych z terenu naszego powiatu. Wykłady wygłosiły prof. nzw. dr hab. inż. Hanna Żakowska z Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Opakowań w Warszawie, dr Maria Obłój-Muzaj z Instytutu Chemii Przemysłowej w Warszawie oraz Violetta Sartanowicz z włocławskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej „SANIKO”.

31

10. Wnioski

1 W 2012 roku sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób była zróżnicowana, ale nie wykazywała niepokojących wzrostów zachorowań oraz innych zjawisk mogących zagrażać bezpieczeństwu zdrowotnemu mieszkańców naszego powiatu.

2 W okresie sprawozdawczym, podobnie jak w latach poprzednich, nie odnotowano epidemicznego wzrostu zachorowań oraz nie wystąpiły przypadki zachorowań na choroby szczególnie niebezpieczne, takie jak: cholera, błonica, malaria, gorączki krwotoczne, poliomyelitis, wścieklizna u ludzi.

3 W 2012 r. utrzymała się dobra sytuacja epidemiologiczna zakażeń wywołanych wirusami zapalenia wątroby, co jest efektem wdrażania i utrzymywaniu właściwych standardów higieniczno-sanitarnych wykonywania świadczeń medycznych, zwłaszcza zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek oraz w przypadku zakażeń wywołanych wirusem zapalenia wątroby typu B - prowadzonych od wielu lat masowych szczepień ochronnych.

4 W 2012 r. nastąpił wzrost zapadalności na grypę i infekcje grypopodobne, co w połączeniu z dużą zmiennością genetyczną wirusa grypy, wymaga stałego nadzoru i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz prowadzenia działań informacyjno-edukacyjnych.

5 W zakładach opieki zdrowotnej odnotowuje się poprawę stanu sanitarnego i technicznego wynikającą z dostosowania placówek ochrony zdrowia do wymagań obowiązujących przepisów.

6 Wszystkie przedsiębiorstwa wodociągowe na terenie powiatu włocławskiego współpracują z powiatowym inspektorem sanitarnym, prowadzą ocenę przydatności wody w ramach kontroli wewnętrznej i przekazują na bieżąco wyniki badań jakości wody, informują na bieżąco o pogorszeniu jakości wody, podejmowanych działaniach naprawczych i harmonogramach ich realizacji oraz przekazują informacje dotyczące występowania poważniejszych awarii na wodociągach.

7 W zakładach świadczących usługi fryzjerskie, kosmetyczne, odnowy biologicznej występuje potrzeba nieustannego ponawiania kontroli sanitarnych celem zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego ludności.

8 Stwierdzone przypadki nieprawidłowości w zakresie utrzymania czystości i porządku wynikające z zaniedbań osób prowadzących działalność w obiektach obrotu żywnością wskazują na potrzebę wzmożenia nadzoru nad tymi obiektami.

9 Warunki higieniczno-sanitarne w zakładach pracy ulegają ciągłej poprawie, a ich stan uzależniony jest m.in. od świadomości pracodawcy, stanu finansowego firmy, dbałości o prestiż, konkurencyjności.

10 Prace remontowe prowadzone w placówkach nauczania i wychowania są niewystarczające do istniejących potrzeb, o czym świadczy zwiększona liczba wniosków o zmianę – przedłużenie terminu wykonania decyzji administracyjnych.

11 Ilość spraw rozpatrzonych w ramach zapobiegawczego nadzoru sanitarnego wynika z ilości realizowanych inwestycji na terenie miasta Włocławek i powiatu włocławskiego oraz wniosków złożonych przez wnioskodawców/inwestorów. Inwestorzy pozyskują fundusze unijne, wzrasta ich świadomość w zakresie dostosowania obiektów do obowiązujących wymogów.

12 Prowadzenie działalności edukacyjnej poprzez wdrażane programy i inne przedsięwzięcia prozdrowotne z roku na rok zmienia świadomość społeczeństwa, a co za tym idzie wprowadza pozytywne zmiany w stylu życia, w tym dbałość o zdrowie własne i najbliższych.