Przewodnik Śladami Grupy Wyszehradzkiej

Bełchatów

Pardubice

Považská Bystrica

Csongrád

Przewodnik śladami“Wyprawy Grupy Wyszehradzkiej”

Szanowni Państwo,

Publikacja, którą trzymają Państwo w rękach jest pokłosiem projektu „Wyprawa Grupy Wyszehradzkiej” realizowanego przez miasta: Bełchatów (Polska), Pardubice (Czechy), Považská Bystrica (Słowacja) i Csongrád (Węgry), współfi nansowanego przez Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki.

Ideą projektu było zaangażowanie nas – czyli młodzieży z tych miast, w odkrycie walorów turystycznych odwiedzanych miejsc podczas dwutygodniowej wyprawy oraz opisanie tych atrakcji i spostrzeżeń w folderze. Wyprawę zapoczątkowały warsztaty tematyczne z zakresu fotografi i, grafi ki komputerowej, typografi i i dziennikarstwa, które przygotowały nas do prac nad publikacją.

Następnie udaliśmy się w podróż po Bełchatowie, Pardubicach, Považskiej Bystricy i Csongrádzie. Efekty naszej wyprawy znajdą Państwo na kartach tego nieszablonowego folderu. Pozwoliliśmy sobie na niebanalny layout i formę, co mamy nadzieję zyska Państwa sympatię. W rezultacie powstał swoisty przewodnik po czterech miastach, opisujący je w różnorodny sposób i wskazujący jednocześnie na wiele atrakcji wartych odwiedzenia.

Zapraszamy do odwiedzenia Bełchatowa, Pardubic, Považskiej Bystricy i Csongrádu!

Uczestnicy projektu

Przewodnik śladami „Wyprawy Grupy Wyszehradzkiej”

2

Polska - podstawowe daneStolica: WarszawaLiczba ludności: około 38,5 mlnPowierzchnia: 322 575 km2

Waluta: Polski złoty (PLN): 1 EUR = 3,95 PLN Klimat:Umiarkowany pomiędzy kontynentalnym i morskim.Średnia roczna temperatura wynosi 7-8 °C,maksymalna 40 °C,zaś minimalna -41 °C.

Kuchnia:Bardzo zróżnicowana. Każdy region kraju ma swojecharakterystyczne potrawy, ale jest kilka tradycyjnych dań,które pojawiają się na stołach wszystkich Polaków.Są to np. rosół, żurek, bigos i pierogi.

3

i 150 km od Warszawy

charakteryzującej się lekko falistym terenem

w odległości 50 km od Łodzi

Bełchatów

www.belchatow.pl

Bełchatów

a także samolotem z Warszawy lub Łodziz Łodzi czy Piotrkowa Trybunalskiego,

położony w centrum Polski,

ponad 62 000 mieszkańców

usytuowany na Wysoczyźnie Bełchatowskiej,

łatwo dostępny samochodem, autobusem

444444

Kilka wskazówek na początek

Czy wiesz, że...?

* W Bełchatowie można miło spędzić czas o każdej porze roku. W okresie letnim można np. pływać, żeglować, jeździć konno lub na rowerze, zaś zimą korzystać z uroków jazdy na nartach i łyżwach.

* Twoim pierwszym krokiem powinno być zwiedzenie kopalni i elektrowni – bełchatowskichgigantów w branży paliwowo-energetycznej.

* Najlepszym sposobem na zwiedzenie miasta jest pójście na spacer lub jazda rowerem.Jeśli zaś chcesz zwiedzić okolice, najlepiej skorzystaj z taksówki.

* Bełchatów jest miastem sportu. Kiedy już się tu znajdziesz nie zapomnij pójśćna mecz siatkówki i piłki nożnej. Emocje gwarantowane!

* Blisko Bełchatowa znajduje się największa w Europie... dziura. Została ona stworzona wskutekpowstania w tym miejscu kopalni węgla brunatnego i można ją zobaczyć z kosmosu, tak jak Mur Chiński!

* Elektrownia Bełchatów jest największą elektrownią cieplną w Europie i drugą co do wielkości elektrownią paliw kopalnych na świecie.* Góra Kamieńsk została usypana z ziemi wydobytej z kopalni i leży 286 metrów nad poziomem morza.

Jest to jedyne takie miejsce w centralnej Polsce.* Dynamiczny rozwój Bełchatowa nastąpił w latach 70. ubiegłego wieku, dzięki dwóm dużym spółkom inwestycyjnym – czyli kopalni i elektrowni.

Inwestycje te przyciągnęły do miasta kilka tysięcy młodych, wykształconych ludzi z różnych stron Polski, którzy osiedlili się tutaj na stałe.I w ten sposób Bełchatów z małego miasteczka stał się miastem z ponad 60 000 mieszkańców.

55

Kuchnia polska

Będąc w Bełchatowie musisz spróbować prażuchów – tradycyjnego regionalnego daniaz ziemniaków i mąki.

Spróbuj zrobić to sam!

Przepis na prażuchy:

* 1 kg ziemniaków

* 4 łyżki mąki

* 4 cebule* 150 g masła lub smalcu

* sól

Jeśli masz już wszystkie składniki,

zacznij od zagotowania obranych

i uprzednio umytych ziemniaków.

Kiedy będą już na pół ugotowane,

dodaj mąkę i przykryj garnek. Gdy

ziemniaki będą się gotowały, zdejmij

pokrywkę i gotuj tak, aż woda

znacznie wyparuje (trzeba uważać,

aby się nie przypaliły). Następnie

należy „ugnieść” ziemniaki tak, by

stały się gęste i gładkie. Nałóż porcję

na talerz łyżką i polej tłuszczem

z cebulką i topionym smalcem.

Najlepiej podawać z kapuśniakiem.

Czas przygotowania: 60 min.

6

Z pamiętnika podróżnika...

„Podczas wizyty w kopalni, zjazd do wkopu

dał nam więcej adrenaliny niż jazda kolejką

górską. Widok z tarasu widokowego zapierał dech

w piersiach. Zaś przejażdżka torem saneczkowym

na Górze Kamieńsk to było istne szaleństwo.

Byliśmy tam trzy razy dłużej niż planowaliśmy!

Mieszkańcy Bełchatowa mają szczęście, że mogą

korzystać z takiego obi

ektu.”

„W kopalni węgla byłam pierwszy raz w życiu,

więc było to dla mnie ekscytujące doświadczenie.

Byłam pod wrażeniem dużych koparek –

to prawdziwe olbrzymy. Każdy powinien

je zobaczyć.”

„W wolnym czasie w Wawrzkowiźnie mogliśmy

skorzystać z kajaków, rowerków wodnych,

pojeździć na rowerach i pograć w tenisa.

To było fantastyczne. Polecam wszystkim!”

„Pewnego wieczoru braliśmy udział w Festiwalu

Piosenki Żeglarskiej na Placu Narutowicza.

Atmosfera była naprawdę wspaniała.”

„Wzięliśmy udział w warsztatach ceramicznych,

gdzie mogliśmy spróbować stworzyć dowolny

przedmiot z gliny. Osobiście nic nie zrobiłam,

ale to była dla mnie niesamowita frajda.”

7

Kopalnia Węgla Brunatnego Bełchatów Bełchatów jest najbardziej znany z uwagi na kopalnię węgla brunatnego – największą kopalnię w Europie, niekwestionowanego lidera w górnictwie węgla brunatnego. Jest to bardzo ciekawy obiekt do zwiedzania, ponieważ rozciągasię na długości wielu kilometrów i ma największą odkrywkę w Europie.

8

Elektrownia Bełchatów

9

„Słok” i „Wawrzkowizna”Ci, którzy lubią aktywnie spędzać wolny czas muszą odwiedzić ośrodki sportu i rekreacji – „Słok” i „Wawrzkowiznę”. Są one położone około 8-10 kilometrów od Bełchatowa. Ośrodki te przewidują możliwość wypoczynku zarówno dla turystów, jak i miejscowej ludności.

Dobrze wyposażone domki, piaszczyste wybrzeże, mini zoo i sauna – to tylko niektóre z atrakcji, które czekają na zwiedzających. Ci, którzy lubią sport mogą popływać kajakiem na pobliskim zalewie. Istnieje również możliwość, aby spróbować swoich sił na go-kartach, pograć w tenisa, siatkówkę i koszykówkę, popływać,czy też pojeździć konno. Tutaj naprawdę nie można się nudzić.

10

Góra KamieńskKolejnym interesującym miejscem jest Góra Kamieńsk. W sezonie zimowym staje się ośrodkiem narciarskim, z długim na 760 metrów stokiem narciarskim, bardzo dobrze oświetlonym i w miarę potrzeby sztucznie naśnieżanym przez armatki śnieżne. Na szczyt góry można dostać się przy pomocy wyciągu krzesełkowego, który jest w użyciu również w okresie letnim i pozwala przetransportować np. rowery. Znajdują się tam bowiem 3 ścieżki rowerowe o różnym stopniu trudności, a ich łączna długość to 42 km. W sezonie letnim można skorzystać również z wielu form rozrywki – do dyspozycji odwiedzających są: tor saneczkowy i tor do gokartów, mini wesołe miasteczko, ścianka wspinaczkowa i boisko do siatkówki plażowej.Góra Kamieńsk to moc adrenaliny.

11

Obiekty sportoweDumą miasta są dwa lokalne kluby sportowe: GKS Bełchatów – drużyna piłkarska grająca w najwyższej klasie rozgrywkowej w kraju oraz Skra Bełchatów – zespół siatkarski, jeden z najbardziej utytułowanych klubów sportowych w Polsce i w Europie.

Jeśli jesteś w Bełchatowie musisz odwiedzić nową halę sportową Energia i obejrzeć tu mecz siatkówki na najwyższym sportowym poziomie. Warty obejrzenia jest również nowoczesny stadion piłkarski z podgrzewaną murawą. Miasto dysponuje bogatą bazą sportową – każdy może tu skorzystać z piłkarskich boisk treningowych, kortów tenisowych, sal gimnastycznych czy lodowisk.

12

Centrum miasta i Dwór OlszewskichWizytówką miasta i najbardziej rozpoznawalnym miejscem w Bełchatowie jest XVIII-wieczny Dwór Olszewskich, otoczony parkiem o charakterystycznym dla stylu francuskiego układzie kwater i alei. Dworek służył przez minione lata zmieniającym się właścicielom miasta. Obecny wygląd zawdzięcza pracom remontowym przeprowadzonym w 1998 roku. Od tego czasu jest siedzibą Muzeum Regionalnego w Bełchatowie. Dwór Olszewskich, jak również przyległy do niego park, są bardzo chętnie odwiedzane przez mieszkańców miasta. To także miejsce organizacji wielu imprez miejskich.

Bełchatów posiada zrewitalizowane, nowoczesne centrum miasta. Możesz przespacerować się po Placu Narutowicza, gdzie będziesz miał/-a sposobność do odpoczynku i spędzenia miło czasu w usytuowanych tam pubach i restauracjach. Plac jest głównym miejscem spotkań i swoistym centrum życia kulturalnego miasta. Warto zaznaczyć, że najefektowniej prezentuje się w godzinach wieczornych ze względu na podświetlane fontanny.

13

Krótkie sprawozdanie z pobytu w mieście

KontaktZorganizować pobyt w Bełchatowie pomoże Ci:Zespół ds. Promocji i Współpracyz Miastami PartnerskimiUrząd Miasta Bełchatowaul. Kościuszki 1, 97-400 Bełchatów, Polskatel: +48 44 733 51 62, tel: +48 44 733 51 37e-mail: [email protected]

Pierwszym punktem w naszym programie, poza warsztatami, było odwiedzenie miejsc najbardziej

charakterystycznych dla Bełchatowa – elektrowni i kopalni węgla brunatnego, gdzie podziwialiśmy

wykopaliska archeologiczne, a następnie przeszliśmy do najatrakcyjniejszej części, czyli zjazdu

do wkopu. Wycieczka do kopalni nie byłaby kompletna, gdybyśmy nie dowiedzieli się co dzieje

się z ziemią, pod którą znajduje się węgiel. Z ziemi tej została usypana Góra Kamieńsk – kolejny

punkt naszej wyprawy. Stamtąd mieliśmy okazję podziwiać przepiękne widoki i zaszaleć na torze

saneczkowym.

W drugim dniu skupiliśmy się na zwiedzaniu miasta i poznawaniu jego historii.

W tym celu udaliśmy się do Grocholic – najstarszej części Bełchatowa, by zobaczyć m.in.

Kościół p.w. Wszystkich Świętych. Po zwiedzeniu Grocholic udaliśmy się do centrum

miasta, by obejrzeć tutejsze ośrodki sportowe – stadion piłkarski i halę sportową,

gdzie kibice mogą oglądać mecze piłkarskie i siatkarskie. Kolejnym przystankiem był

Dwór Olszewskich i Muzeum Regionalne w jednym, gdzie obejrzeliśmy stałą ekspozycję

dworskich wnętrz XVIII wieku.

Na koniec naszego zwiedzania Bełchatowa, na zrewitalizowanym Placu Narutowicza

wzięliśmy udział w Festiwalu Piosenki Żeglarskiej. Fajnie się bawiliśmy. Następnego dnia

odbyliśmy długą podróż do Pardubic...

14

Czechy - podstawowe daneStolica: PragaLiczba ludności: około 10,5 mlnPowierzchnia: 78 866 km2

Waluta: Korona czeska (CZK): 1 EUR = 25 CZK Klimat:Klimat umiarkowany, charakteryzujący się ciepłym latemi chłodną zimą. Średnia temperatura to około 8°C,najwyższa średnia temperatura miesięczna jest w lipcu (23°C),a najniższa w styczniu (-5°C).

Kuchnia:Dominują w niej wieprzowina, ziemniaki i kwaśna śmietana. Wiele potraw przygotowywanych jest na bazie mięsa i sosów. Kuchnia czeska słynie z pieczeni wieprzowej z knedlikami (vepřová pečeně s knedlíkem) albo z polędwicy wołowej w sosie śmietanowym (svíčková na smetaně), a także z zup, przede wszystkim z zupy warzywnej (zeleninová polévka), zupy ziemniaczanej (bramborová polévka) i zupy kapuścianej (zelná polévka).

15

i wyścigów konnych

albo pociągiem

100 km na wschód od Pragi

Łaby i Chrudimki,

Pardubice

www.pardubice.eu

Pardubice

(ma własne lotnisko – the East Bohemian Airport)

położone u zbiegu rzek:


znane jako miasto pierników

łatwy dostęp samochodem, samolotem

16161616166


Czy wiesz, że...?

* Pardubice to typowe miasto studenckie, oferujące studentom przyjazne warunki do kształcenia w renomowanych uczelniach, a także chwile relaksu w pubach i klubach.

* Pardubice to również idealne miejsce do spędzania wolnego czasu z dziećmi. Dzieci uwielbiają pierniki i z pewnością ucieszą się z wizyty w Piernikowej Chatce. Ponadto, mogą podziwiać wystawę zabawek w zamku Pardubickim.

* Koniecznie musisz pójść na tor wyścigowy, gdzie odbywają się rokrocznie wyścigi konne Wielka Pardubicka (Velká Pardubická Steeplechase). Jest to najtrudniejszy i najliczniej odwiedzany wyścig konny w Centralnej Europie; organizowany od 1874 roku.

* Herb miasta kryje ciekawą historię. Według legend, w czasie oblężenia Mediolanu w XII wieku, rycerz Ješek, dzięki swej odwadze, zyskał sławę jako przykładny żołnierz. Po potyczce, brama miasta przygniotła jego konia, przecinając tułów zwierzęcia na połowę, tuż za siodłem. Niestrudzony Ješek wziął przednią część konia i niosąc ją na plecach, zaniósł do obozu. Za swój bohaterski czyn, król Czech nadał mu herb, który obecnie jest używany przez miasto Pardubice.

* Głównymi środkami transportu są tu autobusy i trolejbusy. * Pardubice są sławne dzięki utytułowanej drużynie hokejowej – pięciokrotnemu mistrzowi kraju – HC Pardubice.

1717

Kuchnia czeska

Przepis na smażony ser

* gruby kawałek sera żółtego

* bułka tarta do panierki

* kilka jajek* mąka

Obtocz plastry sera w mące

i żółtkach, a potem w bułce tartej.

Zaleca się powtórzenie tej czynności,

by ser był dokładnie zakryty

panierką. Smaż ser na patelni,

aż nabierze złocistego koloru.

Najlepiej podawać z pieczonymi

ziemniakami lub frytkami.

Czas przygotowania: 30 minut.

Będąc w Pardubicach musisz spróbować: smażonego sera (smažený sýr) – wyborne danie czeskie, które jest szybkie i łatwe w przygotowaniu.


18


„Architektura miasta jest przepiękna.

Wąskie uliczki, stare szeregowe domy i zarazem

nowoczesne budynki zrobiły na mnie ogromne

wrażenie.”

„Jedną z przyjemniejszych atrakcji było

dla mnie oglądanie kina letniego pod gwiazdami.

To wspaniały sposób na spędzanie długich, letnich

wieczorów w otoczeniu natury.”

„Naprawdę cieszyłam się z wizyty w Piernikowej

Chatce, gdzie spróbowałam czeskich pierników,

spotkałam „prawdziwą” czarownicę

i wysłuchałam historii o Jasiu i Małgosi, któr

a

miała inne zakończenie, niż to, które usłyszałam

w dzieciństwie. Poczułam się znowu jak dziecko.

Były takie chwile, kiedy rzeczywiście wierzyłam,

że jestem częścią tej bajki”.

„Łatwo zauważyć dwa oblicza miasta – historyczne

i nowoczesne. Niezależnie od upodobań – zawsze

znajdzie się coś dla każdego (…) Jest to ró

wnież

miasto przemysłowe. Nie daj się zwieść myśli,

że nie jest możliwe połączenie tego wszystkiego

tylko w jednym mieście.”

19

Piernikowa ChatkaPardubice nazywane są „Miastem Pierników”. By rozwikłać kryjącą się za tym tajemnicę, musisz odwiedzić Piernikową Chatkę, która jest muzeum poświęconym temu przysmakowi.

Tam dowiesz się, że produkcja pierników rozpoczęła się jeszcze przed XVI wiekiem. Co więcej, w tym mieście został założony cech piekarzy pierników, dlatego też od wielu wieków pierniki są postrzegane jako jeden z tradycyjnych symboli Pardubic. Muzeum zostało stworzone na wzór chatki z bajki o Jasiu i Małgosi.

20

Historyczne centrum

21

Góra KunĕtickáBlisko Chatki Piernikowej, tuż za lasem, wznosi się ogromna skała nazwana „Kunĕtická Góra”. Na jej szczycie położony jest przepiękny zamek.Został on zbudowany w XIV wieku, i w późniejszych setkach lat zostałprzebudowany na styl późnogotycki. W 1645 r. Kunĕtická Góra wraz z zamkiem została zdobyta i spalona przez szwedzką armię. Zamek góruje nad Pardubicami i przy odrobinie szczęścia i przejrzystym niebie widać z niego Karkonosze. Wewnątrz zamku można zwiedzać wystawę starych kostiumów rycerskich, znalezisk archeologicznych, a z wieży podziwiać malowniczą panoramę miasta.

22

Zamek PardubickiZamek Pardubicki to unikalny zabytek miasta. Szlachecka rodzina Pernštejns przebudowała go w zamek, chroniony przez wały obronne, które dawniej wypełniane były wodą. Rodzina Pernštejns rezydowała tam od końca XV wieku do pierwszej połowy wieku XVI. W tym czasie rozpoczęło się przekształcenie zamku w chateau – zamek francuski. Nie ma w Europie Środkowej takiego odpowiednika, jeśli chodzi o stan zachowania i system fortyfi kacji. W zamku zachowało się wiele cennych pozostałości z fresków pochodzących z wczesnego renesansu, a także inkrustowane sufi ty i elementy oryginalnej architektury. Jest tu siedem stałych ekspozycji

23

Tor wyścigowy w PardubicachTor wyścigowy to wspaniała zielona przestrzeń, która oddycha emocjami. Jazda konna i życie społeczne, które jest z nim związane rozpoczęły się w XIX wieku polowaniami organizowanymi przez arystokrację. Doprowadziło to do powstania jednego z najtrudniejszych wyścigów konnych w Europie - Wielka Pardubicka z przeszkodami. Pierwsza Wielka Pardubicka została zorganizowana w 1874 roku.

Od wiosny do późnej jesieni, wiele imprez, w tym sportowych, odbywa się na torze – na przykład „Konie w Akcji “, międzynarodowe widowisko towarzyszące największej wystawie koni w Czechach.

24

Park linowy Nowo otwarty, nowoczesny park linowy oferuje wszystkim przygodę, rozrywkę i rekreację. Teren ten o powierzchni ponad 6 500 metrów kwadratowych jest jedynym takim w całych Czechach.

Główne atrakcje to:* „Mały park linowy” z siatkami asekuracyjnymi dla dzieci,* „Droga wspinaczkowa” z systemem lin wspinaczkowych,

ciągnących się na 9,5 metra wysokości,* Wielka huśtawka,* 70 metrowa kolejka tyrolska nazywana „Latający Lis”,* miejsce na inne różne aktywności, gry i wspólne zabawy.

Miłośnicy mocnych wrażeń nie pożałują tej wizyty.

25


KontaktZorganizować pobyt w Pardubicach pomoże Ci:Regionalne Centrum Informacjinám. Republiky 1, 530 02 Pardubice, Czechytel: +420 466 768 390, tel: +420 775 068 390e-mail: [email protected]

Przyjechaliśmy do Pardubic w sobotni wieczór i od razu udaliśmy się na dyskotekę do „Gimlet”,

gdzie mogliśmy przekonać się jak tu może być zabawnie.

Początek niedzielnego poranka przyjął bardziej ofi cjalny charakter. Zaczęliśmy

od nowoczesnej części miasta i kontynuowaliśmy zwiedzanie za „Zieloną Bramą”,

w historycznej części. Doszliśmy do zamku, gdzie poza walorami architektonicznymi,

mogliśmy podziwiać wystawę zabawek.

Następnie udaliśmy się poza centrum miasta, gdzie zachwycaliśmy się wspaniałą

Chatką Piernikową. Przy okazji przyjrzeliśmy się zamkowi na Górze Kunĕtická,

gdzie wyczuwa się rycerską atmosferę. Na koniec tak aktywnego dnia,

oglądaliśmy fi lm w kinie letnim pod gwiazdami.

W poniedziałek mieliśmy wspaniałą okazję zobaczenia toru wyścigowego,

gdzie rozgrywa się słynny wyścig konny Wielka Pardubicka. Jeździliśmy również konno

– dla większości z nas było to nowe doświadczenie. Na koniec przypływ adrenaliny

zagwarantował nam park linowy.

26

Słowacja - podstawowe daneStolica: BratysławaLiczba ludności: prawie 5,5 mlnPowierzchnia: 49 035 km2

Waluta: Euro (EUR) Klimat:Klimat umiarkowany; górzyste tereny północnej Słowacji mają chłodny klimat, podczas gdy tereny nizinne na południu Słowacji – ciepły. Pomiędzy tymi obszarami klimat jest umiarkowanie ciepły.Roczna średnia temperatura rozciąga się między 6°C a 10°C(styczeń: od 0°C do -6°C, lipiec: od 16°C do 26°C).

Kuchnia:Do tradycyjnych słowackich dań należą:liczne potrawy z mąki (makarony, knedle z owocami),dania z wieprzowiny, drobiu, dziczyznyoraz kapusta kiszona w każdej postaci.

27

www.povazska-bystrica.sk

Považská Bystrica

Považská Bystrica


175 km na północny wschód od Bratysławy,miasto położone nad rzeką Wag,

40 km od Trenčína

Strážovské Vrchy i Javorníkyotoczona łańcuchami górskimi

albo z lotniska w Bratysławieautobusem z Bratysławy

łatwy dostęp samochodem (autostrada D1),

28282828282828


Czy wiesz, że...?

* Považská Bystrica to miejsce, gdzie dzięki zróżnicowanemu ukształtowaniu terenu,można podziwiać cudowne widoki. Miasto jest idealne do wypoczynku na łonie natury.

* Twoim pierwszym przystankiem w Považskiej Bystricy powinien być zamek.Jego położenie na wzgórzu pozwala zauważyć, że miasto otaczają ze wszystkich stron góry.

* Tutaj możesz uprawiać wiele sportów, które oferują nie tylko ośrodki sportowe w mieście,ale również Narodowy Rezerwat Doliny Manín – możesz spróbować tu pieszych wędrówek górskich,jazdy na rowerze i wspinaczki.

* Jeśli chcesz się dobrze pobawić, powinieneś wstąpić do dyskoteki „Bajkal”.

* Pierwsza wzmianka o Považskiej Bystricy pochodzi z średniowiecza, z roku 1330i jest ściśle związana z zamkiem po dziś dzień.

* Los Považskiej Bystricy, jako miasta feudalnego, od XVI wieku był w rękach panów władających zamkiem,złodziejskich rycerzy – braci Podmanickich, a następnie w rękach Balassasa i Sapárisa. Mimo że nie mieli oni dobrej reputacji,pozostawili po sobie kilka pamiątek, m.in. zamek oraz dzielnice Órlove i Považske Podhradie, jak również kilka malowideł kościelnych.

* Miasto zaczęło się intensywnie rozwijać po 1929 roku w związku z wybudowaniem zakładu przemysłu maszynowego.Produkowano tu m.in. obrabiarki, łożyska, motocykle i specjalny sprzęt wojskowy.

* Nowy most na autostradzie zdobył nagrodę „Budowla roku 2010 w Słowacji”.

2929

Kuchnia słowackaPrzepis na zupę kapuścianą

* 550 g kapusty kiszonej

* 200 g łopatki wieprzowej

* 1 łyżeczka soli

* 50 g cebuli* mielony pieprz

* 3-4 ziarenka ziela angielskiego

* 30 g suszonych grzybów

* 1 łyżeczka mielonej słodkiej papryki

* 100g ziemniaków

* 30 g czosnku

* 50 g bekonu* 100 ml kwaśnej śmietany

* 1 l wody

Pokrojony w małą kostkę bekon należy usmażyć, dodać do

niego cebulę i słodką paprykę, zasmażyć. Następnie zalać wodą.

Do tego wrzucić kapustę kiszoną i pozostałe przyprawy. Do tak

gotującego się wywaru dodać pokrojone w kostkę mięso oraz

starte na tarce o grubych oczkach surowe ziemniaki. Wszystko

dusić aż do miękkości. Podawać z kwaśną śmietaną. Zupę można

serwować ze smażoną kiełbaską i suszonymi śliwkami.


W Považskiej Bystricy musisz spróbować zupy kapuścianej.


30


„Miasto jest położone blisko gór – to jest dość

niezwykłe! Jesteś w środku miasta, ale w

szędzie

dookoła widzisz góry.”

„Byłam pod wielkim wrażeniem Doliny Manín.

Jeśli chcesz spędzić czas w otoczeniu nieskalanej

natury, kryjącej w sobie gatunki zwierząt i rośl

in

charakterystycznych dla tych terenów, to musisz

ją zobaczyć.”

„Bardzo ładnym miejscem są ruiny zamku

(Považský hrad). Pomimo męczącej wspinaczki,

warto odwiedzić to miejsce, ponieważ nigdzie indziej

nie doświadczysz tak niesamowitych widoków całego

miasta i jego otoczenia.”

„Krótko podsumowując: spokój panujący w mieście,

zachwycające widoki i świeże powietrze czynią

Považską Bystricę miejscem wartym odwiedzenia.

Polecam to miasto każdemu.”

31

Považski ZamekZamek znajduje się na wzgórzu, droga na szczyt jest trudna i wyboista, ale widoki rekompensują ten wysiłek. Romantyczne i malownicze ruiny zamku zdradzają bogatą i zapomnianą przeszłość. Zamek był niszczony przez pożary, trzęsienia ziemi, wojny, zamieszki i mieszkańców, którzy używali go jako kamieniołomu. Do chwili obecnej zachowała się część owalnych, gotyckich murów obronnych ze szczątkami dwóch wież, barbakanu i renesansowego pałacyku dobudowanego od wschodniej i południowej strony. Ruiny te, ciągnące się wzdłuż górskiego krajobrazu, dostarczają pięknych widoków. Co ciekawe, wieże zamku zostały przyjęte jako herb miasta.

32

Dolina Manín

33

Dworek w JasenicyDworek jest powszechnie nazywany „małym zamkiem” i został zbudowany na początku XVII wieku, co potwierdza łaciński napis znajdujący się nad wejściem. W odnowionym budynku, w 2005 roku powstało muzeum, gdzie można obejrzeć wystawę etnografi czną, jak również ekspozycję gatunków zwierząt i roślin z regionu.

Szczególnie interesujące są wystawy zwierząt żyjących w lesie Považskim. W okresie letnim można również podziwiać ciekawą ekspozycję motocykli, które były kiedyś produkowane w Považskiej Bystricy i obserwować zmiany, jakie zaszły w ich wyglądzie na przestrzeni wielu lat.

34

Centrum miasta

Poza licznymi urokami krajobrazu naturalnego, nie można zapomnieć o sercu tego słowackiego miasta. Bez wątpienia ciekawostką jest… komin przemysłowy, który został wybudowany wiele lat temu i użyty tylko raz. Obecnie nikt nie jest w stanie wyjaśnić, dlaczego jego historia jest tak niezwykła.

Kolejnym wartym odwiedzenia miejscem jest wyjątkowo wysoki pomnik upamiętniający ofi ary II Wojny Światowej, obok którego znajdują się trzy płaskorzeźby przedstawiające żołnierzy. Są naprawdę ogromne. Jeśli chodzi o zabytki sakralne, to należy odwiedzić Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny – główny kościół w mieście, zbudowany w XIV wieku oraz Kaplicę Świętej Heleny.

35

Centrum miastaNajnowszą i najbardziej nowoczesną konstrukcją w mieście jest wiadukt, który został otwarty w maju 2010 roku. Ten most nad miastem jest ogromny i wygląda imponująco, zwłaszcza w nocy, kiedy jest oświetlony.

Swój wolny czas możesz spędzić w centrum miasta, idąc do kina, restauracji, pubów lub dyskoteki „Bajkal”. Możesz też pójść do centrum sportowego i odpocząć pływając w basenie albo grając w kręgle.

36

Ścieżka edukacyjna MilochovWzdłuż tej ścieżki znajduje się wiele tablic informacyjnych, dlatego nie powinieneś mieć problemów z orientacją. Można skupić się na podziwianiu lokalnych gatunków zwierząt i roślin. Możesz zatem mieć szczęście podpatrzeć pisklęta wodnych ptaków na rzece Wag, po cichu zaobserwować stado owiec na skałach albo całą rodzinę sarenek. To wszystko z pewnością sprawi, że zakochasz się w tym miejscu. Podążając ścieżką, ujrzysz z grzbietu Javorniky cudowną panoramę. Ścieżka została stworzona dla etnografów i dla celów edukacyjnych, by uczynić ciekawszym pobyt szkolnych grup i młodych uczestników obozów letnich w Považskiej Bystricy.

37


KontaktZorganizować pobyt w Považskiej Bystricy pomoże Ci:PX CENTRUM - Biuro Informacji TurystycznejSturova 5/9, 017 01 Považská Bystrica, Słowacjatel: +421 (0) 42 426 05 98, infolinia: +421 (0) 42 16 186e-mail: [email protected]

Z chwilą, kiedy wjechaliśmy do miasta, ogromne wrażenie wywarł na nas bardzo

nowoczesny most, usytuowany nad miastem. Co ciekawe nocą, kiedy jest oświetlony,

staje się tak bardzo widowiskowy, że można go zakwalifi kować jako atrakcję turystyczną.

W czwartkowy ranek popędziliśmy zwiedzać miasto – miejscowy stadion i pomnik ofi ar

II Wojny Światowej. Popołudnie było bardziej aktywne – wspinaliśmy się na wzgórze,

na którym znajduje się zamek. Stamtąd mogliśmy zobaczyć piękną panoramę miasta.

Mieliśmy też przyjemność podziwiać Dolinę Manín, która jest najwęższym kanionem na

Słowacji. Troszkę wcześniej mieliśmy okazję zapoznać się z miejscową kulturą

oraz zwiedzić muzeum w Jasenicy (mała wioska obok Považskiej Bystricy).

Wieczory w mieście były naprawdę udane: kino, gra w kręgle,

a na zakończenie – zabawa w codziennie otwartej dyskotece „Bajkal”.

38

Węgry - podstawowe daneStolica: BudapesztLiczba ludności: prawie 10 mlnPowierzchnia: 93 030 km2

Waluta: Forint (HUF): 1 EUR = 275 HUF Klimat:Umiarkowany kontynentalny.Średnia roczna temperatura wynosi 12°C,maksymalna 38°C,zaś minimalna około -10°C.

Kuchnia:Wyróżnia się dużą ilością papryki, cebuli, tłuszczu i śmietany.Słynie z gęstych zup, takich jak np.:zupa gulaszowa, fasolowa i rybna.

39

w odległości 150 km od Budapesztu

oraz z lotniska w Budapeszcieautobusem z Budapesztu

www.csongrad.hu

Csongrádpołożony w południowo-wschodniej części Węgier,


usytuowany na prawym brzegu rzeki Cisy

otoczony piękną przyrodą,

łatwo dostępny samochodem (autostrada M5),

Csongrád

404040404040


Czy wiesz, że...?

* Csongrád jest idealnym miejscem, gdzie można spędzić urlop ze względu na urzekające miejsca, sprzyjający klimat i przyjemny krajobraz.

* Twoim pierwszym krokiem powinno być odwiedzenie „Starego Miasta”.* Najlepszym sposobem na zwiedzanie Csongrádu jest wycieczka rowerowa, która pozwala

zarówno odpocząć, jak i aktywnie spędzić czas. Rower można wypożyczyć w mieście. * Nie zapomnij zabrać środka przeciw komarom (zwłaszcza po obfi tych deszczach),

no i oczywiście aparatu!

* Csongrád słynie z produkcji wina. Do najbardziej znanych trunków należą: Csongrád Kadarka,Cabernet i Kékfrankos. W 1987 roku Csongrád uzyskał tytuł Międzynarodowego Miasta Winorośli i Wina.

* Nazwa Csongrád pochodzi od słowiańskiego „Cernigrad” i oznacza „czarny zamek”.* Tiszavirag – ten cieszący się popularnością csongradzki klub nazwę zawdzięcza niezwykle rzadkiej jętce, którą można spotkać wyłącznie nad rzeką

Cisą. Ten nietypowy gatunek owada żyje w strumieniach pod skałami lub w błocie przez około 3 lata. Po nabyciu funkcjonalnych skrzydeł, długość życia dorosłej jętki wynosi od około 30 minut do jednego dnia, w zależności od gatunku. Jętki krążą nad rzeką Cisą, „tańcząc” wokół siebie w dużych grupach. Dzieje się to w połowie czerwca i można wtedy podziwiać przyrodniczy fenomen zwany „kwitnieniem Cisy”.

4141

Kuchnia węgierskaPrzepis na zupę gulaszową

* Na tradycyjny gulasz: 300 g wołowiny

* Na tradycyjny gulasz: 500 g obranych ziemniaków

* Na wegetariański gulasz: 1 kg obranych ziemniaków (zamiast mięsa)

* 30 g smalcu (lub innego gotowanego tłuszczu lub oleju roślinnego)

* 1 duża cebula, drobno posiekana

* ½ łyżki słodkiej papryki w proszku

* Sól, czarny pieprz do smaku

* 1 średnia marchewka, pokrojona w ćwiartki

* 1 średni słodki burak, pokrojony w ćwiartki

* 1 lub 2 słodkie papryki

* 1 liść laurowy

Pokroić mięso (tylko dla tradycyjnego gulaszu)

i ziemniaki na 2 cm kawałki. Dusić cebulę na smalcu,

na małym ogniu aż do uzyskania złocistego żółtego koloru

(nie brązowego). Następnie dodać mięso i dusić przez kilka minut.

Zdjąć garnek z ognia, dodać słodkiej papryki w proszku, pieprzu,

soli i 1 1/5 litra wody. Ponownie gotować na wolnym ogniu.

Po 30 minutach dodać marchewkę, czosnek, liść laurowy, buraka

i drobno posiekaną paprykę. Gdy mięso jest już prawie miękkie

(po około kolejnych 30 minutach), dodać ziemniaki. Jeśli wszystkie

składniki są już ugotowane, danie jest gotowe. Możesz już serwować

węgierski gulasz lub podać go po podgrzaniu później.


Będąc w Csongrádzie musisz spróbować “kürtőskalács” (węgierskie ciasto przygotowane na bazie drożdży i cynamonu, pieczone nad ogniem) i zupy gulaszowej.


42


„Csongrád jest bardzo przytulnym miasteczkiem,

ze specyfi cznym klimatem. Dla mnie chodzenie

po ulicach Csongrádu było jak podróż do innego

świata – tylko cisza i spokój, niczego więcej nie

potrzebowałam by móc odpocząć i się zrelaksować.”

„Podczas wizyty w kościele mogliśmy posłuchać

muzyki płynącej z organów kościelnych.

To było naprawdę fantastyczne.”

„Csongrád jest miejscem doskonale nadającym

się do letniego wypoczynku aktywnego spędzania

wolnego czasu i zdobywania wiedzy

o węgierskiej kulturze.”

„Mieliśmy niepowtarzalną okazję spróbowania

prawdziwego węgierskiego gulaszu – pikantnej

zupy z mięsem i warzywami oraz domowego ciasta

upieczonego przez jedną z gospodyń domowych

z Csongrádu. Słowa nie oddadzą smaku lokalnej

kuchni ... pyszna. Po prostu trzeba tego spróbować!”

„Bardzo podobało mi się Muzeum im. László

Tari, ponieważ mogłam zobaczyć wiele pięknych

i starożytnych wykopalisk archeologicznych nie tylko

z Węgier, ale także z Indii. Byłam pod dużym

wrażeniem wykopalisk z Indii. Były tam piękne

posągi bogów i bardzo ciekawy malowany gobelin –

czułam zapach Orientu.”

43

Kościół Najświętszej Marii PannyKościół Najświętszej Marii Panny (Nagyboldogasszony Church) znajduje się na głównym placu miasta, imienia Louisa Kossutha.Został on zbudowany w latach 1762-1769.

Wnętrze kościoła zdobią rzeźby czterech ewangelistów i wysoki, czarny marmurowy ołtarz, zawierający kopię Wniebowzięcia Tycjana przez Matkę Boską, namalowany przez Lajosa Tary. Mimo, że świątynia znajduje się w małym miasteczku, to widoczny styl barokowy prezentuje się na najwyższym poziomie. Bez wątpienia kościół może być porównywany do światowych dzieł architektury barokowej.

44

Muzeum im. László Tari

45

Stare MiastoStare Miasto jest najstarszą częścią Csongrádu, gdzie znajduje się tzw. Dom Rybaka będący jednocześnie muzeum. Ta część osady zachowuje strukturę węgierskich wiosek rybackich z XVIII wieku. Cechami charakterystycznymi tego miejsca są małe, białe domki z małymi oknami i dachami krytymi strzechą.

Idylliczne wrażenie miejsca nie jest jedynie konsekwencją małych, przytulnych domków, ale również bliskości rzeki i scenerii wiejskiej. W Domu Rybaka, poza siecią rybacką i starym sprzętem rybackim, zobaczyć można ceramikę ludową, meble i tekstylia.

46

Most pontonowyCsongradzki most pontonowy został zbudowany w 1896 roku. Odbudowywano go dwa razy, raz w 1919 roku, a następnie w 1944 r. po detonacji. W 1956 roku jego drewniana konstrukcja została zmieniona na żelazną, ale zachowała swoją starą nazwę: „most drewniany”. Jego niezwykłość polega na lekkiej konstrukcji i mobilności. Most jest podzielony na części, z których każda znajduje się na specjalnych łodziach, tak że mogą unosić się na wodzie. Jeżeli jest to konieczne, elementy mostu są rozdzielone, aby umożliwić łodziom swobodny przepływ. Most łączy dwa miasta - Csongrád i Csépa.

47

Ścieżka rowerowaŚcieżka rowerowa znajduje się na szczycie nasypu, który rozciąga się wzdłuż rzeki na długości 6,7 km.

Jest to odcinek ścieżki rowerowej między miastami Csongrád i Szentes. Szlak ten stwarza możliwości rekreacyjne, jak i sportowe dla miłośników aktywnego spędzania czasu na łonie przyrody. Długa trasa rowerowa nie powoduje zmęczenia, głównie z powodu dobrej jakości ścieżki, jak również pięknych widoków oraz panującej atmosfery ciszy i spokoju.

Ścieżka wskazuje kilka przystanków i miejsc, gdzie można podziwiać niesamowite, malownicze krajobrazy.

48

Miasto wódCsongrád jest nazywany „miastem wód i parków” i słusznie. Można znaleźć tutaj tzw. „usta”, czyli zakole Körös. Prawie 700-metrów piaszczystej plaży jest idealnym miejscem dla miłośników plażowania. Ośrodek wypoczynkowy Körös dysponuje szeroką ofertą wędkarską. Dla turystów dostępne są również kajaki, łodzie wioślarskie, jachty i łodzie motorowe. W centrum Csongrádu położone są: ośrodek kąpieli leczniczych oraz kompleks

basenów. W 7-hektarowym zielonym parku na odwiedzających czeka wiele atrakcji. Skorzystać można z: 50-metrowego basenu, krytego basenu szkoleniowego, basenu dla dzieci, a także sauny i basenów termalnych. Kompleks ten zapewnia przyjemny relaks swoim gościom, a woda karbonowa sprzyja leczeniu i zapobieganiu chorobom reumatycznym i ginekologicznym.

49


KontaktZorganizować pobyt w Csongrádzie pomoże Ci:Biuro Informacji Turystycznej w CsongrádzieSzentháromság tér 8., 6640 Csongrád, Węgrytel/fax: +36 63 570 325e-mail: [email protected]

Ostatnim punktem naszej wyprawy było węgierskie miasto Csongrád, gdzie nie

nudziliśmy się ani przez chwilę. Zaczęliśmy zwiedzanie od najstarszej części miasta,

gdzie odwiedziliśmy Dom Rybaka – miejscowe muzeum. Następnie, przy udziale

węgierskiej gospodyni upiekliśmy lokalny specjał – ciasto kürtőskalács.

Sobotę zaś spędziliśmy na poznawaniu historii miasta. Odwiedziliśmy Muzeum

im. László Tari oraz barokowy Kościół Najświętszej Marii Panny. Mieliśmy też okazję

przetestować swoje umiejętności w sportach wodnych (głównie w kajakarstwie),

które dostarczyły nam niesamowitych wrażeń i pozostawiły niezapomniane

wspomnienia. Byłoby grzechem nie wspomnieć o Körös-Torok

– czegoś w rodzaju „Ibizy Csongrádu”.

Niedzielę spędziliśmy na wycieczce rowerowej, okazało się, że jest to świetny sposób

na relaks i poznanie urokliwych zakątków miasta. Mieliśmy również okazję popływać

i skorzystać ze słynnych wód termalnych. Po 15-stu bardzo aktywnych dniach to była

świetna forma relaksu potrzebna przed długą podróżą do domu.

z Bełchatowa:Kamil BlodaMagdalena SamborskaMartyna WojnarBarbara FlorczykMagda Gołowkin

Paweł Owczarek

Dominik Garstkawww.freshform.pl

z Pardubic:Irena ČížkováTereza ŠafaříkováLucie ŠpalkováKateřina StaňkováPavla Horníková

Miloslava Matějková

Koordynator projektu:

Data wydania:

z Považskiej Bystricy:Dominika PiačkováMirka SedláčkováBarbora HanusováZuzana PišojovaLuba Luhová

Lenka Slaziníková

Monika SzczerbakMiasto Bełchatów

2011

z Csongrádu:Nagy ErzsébetFüvesi DóraÖrdög MárkVarga LászlóBadar Ádám

Vincze Annamária

Niniejszą publikację przygotowali:

Koordynatorzy z miast:

Projekt i skład:

Patronat medialny:

Documents

Przewodnik Śladami Grupy Wyszehradzkiej