Przyczyny, podział i objawy

Marta Kucharczyk

Mózgowe Porażenie Dziecięce jest to zespół chorobowy niepostępujących, różnorodnych zaburzeń czynności ruchowych i postawy,

powstających wskutek nieprawidłowego rozwoju lub uszkodzenia niedojrzałego

mózgu.

MPDz Zaburzenia ruchu i postawy to porażenia,

niedowłady, ruchy mimowolne, zaburzenia napięcia mięśniowego, zaburzenia równowagi

Współwystępujące objawy trwałego uszkodzenia mózgu jak: padaczka, niepełnosprawność intelektualna, zaburzenia mowy, wzroku, słuchu

Do uszkodzenia mózgu dochodzi w stadium niezakończonego rozwoju, a więc przed urodzeniem dziecka (okres prenatalny) ,w czasie porodu lub w pierwszych trzech latach życia.

Zaburzenia czynności będącego w rozwoju mózgu mogą powstać w okresie:

Ciąży 20 %

Porodu 60%

Okołoporodowym 20%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

1.

Kw

ciąża

poród

okołoporod

owy

Czynniki ze strony matki mogące wpływać na wystąpienie MPdz

Choroby somatyczne – gestozy EPH

Leki

Promieniowanie X

Palenia papierosów i alkohol

Zakażenia w czasie ciąży (TORCH, grypa)

Wibracje, hałas, ultradźwięki

Niedożywienie

Czynniki ryzyka związane z przebiegiem ciąży i porodu: Leki tokolityczne

Łożysko przodujące, odklejanie łożyska

Przedwczesne odejście wód płodowych

Ciąża mnoga, pęknięcia macicy

Cięcie cesarskie

Poród przy pomocy próżnociągu, kleszczy, poród przedwczesny i po terminie

Czynniki ryzyka związane z okresem noworodkowym:

Wcześniactwo

Mała masa urodzeniowa

Zespół niewydolności oddechowej

Zamartwica

Wylewy śródczaszkowe

Hiperbilirubinemia

Punktacja w skali Apgar poniżej 5 pkt w 1 min stanowi istotny czynnik ryzyka mpdz

Rozpoznanie MPDz Zaburzenia ruchów i postawy charakterystyczne dla

mpdz ujawniają się stopniowo, dlatego w diagnozie konieczna jest długofalowa obserwacja (od 1r.ż. do 3 r.ż). W pełni rozwinięty obraz mpdz ujawnia się po 2 r.ż.

Wiek w którym możliwe jest rozpoznanie mpdz zależy od jego postaci.

Wczesne objawy Opóźnienie rozwoju psychoruchowego

Nieprawidłowości w napięciu mięśniowym i w ruchach spontanicznych

Przetrwanie poza okres fizjologiczny automatyzmów ruchowych tj. odruchów postawy

Podział MPDz wg. Hagberga

1. Postacie spastyczne (piramidowe)- uszkodzenie ośrodków i dróg mózgowych kierujących dowolną czynnością ruchową, a wśród nich niedowład połowiczy prawo lub lewostronny (hemiparesis), niedował spastyczny czterokończynowy (tetrapareza), obustronny niedowład kurczowy (diplegia spastica).

2. Postacie pozapiramidowe (dyskinetyczne)- uszkodzenie struktur mózgowych podkorowych, charakteryzuje się różnymi ruchami mimowolnymi lub uogólnioną sztywnością mięśniową z ubóstwem ruchów.

3. Postacie móżdżkowe (ataktyczne)- są wynikiem uszkodzenia móżdżku, charakteryzujące się zaburzeniami równowagi i często współwystępującym wodogłowiem

Podział MPdz wg. Ingrama (1955r)

Obustronne porażenie połowicze

Obustronne porażenie kurczowe

Porażenie połowicze

Postać móżdżkowa

Postać pozapiramidowa

Postać mieszana

Obustronne porażenie połowicze Przyczyna: czynniki prenatalne, infekcje zaburzenia rozwoju OUN,

wcześniactwo

Objawy:

niedowład spastyczny czterech kończyn

zespół rzekomoopuszkowy

uszk. narząd wzroku

opóźniony rozwój umysłowy

padaczka

Obustronne porażenie kurczowe Przyczyny: wcześniactwo 65%, zaburzenia ukrwienia mózgu na początku trzeciego trymestru ciąży

Objawy:

niedowład spastyczny kończyn dolnych

zez

zaburzenia słuchu, wzroku, mowy

rozwój umysłowy zazwyczaj w normie

Porażenie połowiczePrzyczyny: zaburzenia hemodynamiczne u matki, zatory łożyska

Objawy:

niedowład połowiczy

uszkodzenie narządu wzroku

padaczka

Postać móżdżkowaPrzyczyny: dzieci urodzone o czasie (10-15% MPdz), wady wrodzone móżdżku, uraz, niedotlenienie okołoporodowe, tło genetyczne

Objawy:

hipotonia

opóźnienie rozwoju postawy i lokomocji

zaburzenia koordynacji ruchów kończyn i tułowia

opóźniony rozwoju mowy, dyzartria

rozwój umysłowy nieznacznie opóźniony

Postać pozapiramidowaPrzyczyny: niedotlenienie okołoporodowe u noworodków donoszonych, toksemia, zawała łożyska, hiperbilirubinemia

nieprawidłowe formy ruchów i postawy

zaburzona regulacja napięcia mięśniowego

zaburzona koordynacja ruchowa

Dyskinezy mięśni artykulacyjnych -zaburzenia mowy

zaburzenia słuchu

Objawy współwystępujące w MPDz Padaczka (30-50%)

Zaburzenia widzenia:zez, krótkowzroczność, astygmatyzm

Zaburzenia mowy: dysfazje, dyzartrie (50%)

Wady zgryzu

Problemy pielęgnacyjne: trudności w samoobsłudze

Dysfunkcje przewodu pokarmowego: refluks żołądkowo- przełykowy, dysfagia, zaparcia

Niepełnosprawność intelektualna

Zaburzenia schematu własnego ciała, lateralizacji, orientacji w przestrzeni, koncentracji uwagi, koordynacji wzrokowo- ruchowej

Bibliografia1. Z. Łosiowski red: Dziecko niepełnosprawne ruchowo,

część I, WSiP, Warszawa, 1997r.

2. ABC rehabilitacji dzieci / pod red. Marii Borkowskiej,

Jadwigi Boguckiej. Cz. 2, Mózgowe porażenie dziecięce.

Warszawa : Wydawnictwo "Pelikan", 1989

3. DZIECKO z porażeniem mózgowym : przewodnik dla

rodziców i opiekunów / pod red. Marka Syndera. -

Częstochowa : Edycja Świętego Pawła, 2002.