4/16/2015

1

QUẢN LÝ NÔNG TRẠI (FARM MANAGEMENT)

Nội dung giảng dạy:

1. Sơ lƣợc lịch sử phát triển trang trại và kinh doanh nông nghiệp

2. Các khái niệm có liên quan, chức năng của quản trị

3. Các nguồn lực trong sản xuất nông nghiệp 4. Lý thuyết về sản xuất nông nghiệp 5. Phân tích kinh tế toàn phần, theo tham số 6. Bài toán quy hoạch tuyến tính 7. Tƣơng lai hóa, chiết khấu và giá trị hiện tại 8. Bài tập ứng dụng 9. Lập kế hoạch sản xuất nông trại •

Thảo luận nhóm

• Chia 4 nhóm thảo luận, chuẩn bị bài báo cáo (khoảng 20 phút) theo các nội dung gợi ý sau:

• 1/ Lịch sử phát triển HTX và kinh doanh NN? Quản lý nông trại là gì? Kinh doanh NN là gì? (nhóm 1 gồm 11 bạn, Mai Hồng Giàu nhóm trưởng)

• 2/ Mô tả các hình thức kinh doanh nông nghiệp hiện nay? (nhóm 2 gồm 10 bạn, Lê Văn Trưởng nhóm trưởng)

• 3/ Các nguồn lực sản xuất nông nghiệp? (nhóm 3 gồm 11 bạn, Nguyễn Hữu Nghĩa nhóm trưởng)

• 4/ Đặc điểm sản xuất nông nghiệp tỉnh An Giang? Tại sao chúng ta phải kinh doanh NN? (nhóm 4 gồm 10 bạn, Tuấn Em nhóm trưởng)

Khái niệm và vai trò của quản lý

• Khái niệm – quản lý là quá trình thực hiện các tác động của chủ thể

quản lý lên đối tượng quản lý để phối hợp hoạt động của các cá nhân và tập thể nhằm đạt các mục tiêu đã đề ra của tổ chức

– quản lý là quá trình làm việc với người khác và thông qua người khác để thực hiện các mục tiêu của tổ chức trong một môi trường luôn biến động.

– quản lý là tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra họat động của các thành viên trong tổ chức, sử dụng các nguồn lực nhằm đạt đến sự thành công trong các mục tiêu đề ra của trang trại sản xuất

4/16/2015

2

Nhiệm vụ chủ yếu của nhà quản lý

• Xây dựng môi trường làm việc tích cực, tạo hướng chiến lược.

• Phân bổ và xắp xếp các nguồn lực, nâng cao chất lượng quản lý, nỗ lực về tổ chức, tạo ra sự hoàn hảo trong các hoạt động và điều hành.

Các nhiệm vụ này giúp nhà quản lý xác định phạm vi công việc, đặt ra các thứ tự ưu tiên và nhận ra các mối quan hệ quan trọng giữa chúng.

Vai trò của quản lý • Vai trò quan trọng và to lớn của quản lý trong việc bảo đảm sự

tồn tại và hoạt động bình thường của đời sống kinh tế xã hội. Đối với sự phát triển của từng đơn vị hay cộng đồng và cao hơn nữa của cả một quốc gia, quản lý càng có vai trò quan trọng.

• Muốn nâng cao nhận thức về vai trò của quản lý, một mặt cần nâng cao nhận thức đầy đủ và sâu sắc hơn về vai trò của quản lý, làm cơ sở cho việc hiểu biết về quản lý và thực hành quản lý, và nâng cao trình độ quản lý.

• “Theo kết quả phân tích cuối cùng, hơn 90% các thất bại trong kinh doanh là do thiếu năng lực và thiếu kinh nghiệm quản lý”(báo cáo kinh doanh Mỹ, 2004).

KHÁI NIỆM QUẢN LÝ NÔNG TRẠI • Quản lý nông trại là quản lý điều hành các hoạt động sản xuất từ

đầu vào đến việc tiêu thụ sản phẩm (nông-lâm-ngư) phù hợp với những qui luật của nền kinh tế thị trường.

• Nông hộ/trang trại là một hình thức tổ chức kinh tế cơ sở, là một đơn vị hoạt động của nền sản xuất xã hội, sử dụng các nguồn lực trong nông hộ/trang trại để tiến hành các hoạt động sản xuất có hiệu quả kinh tế, phù hợp với điều kiện xã hội và không tác động đến sinh thái và môi trường.

• Nông hộ/trang trại là một hình thức tổ chức sản xuất cơ sở, là tế bào của nền kinh tế quốc dân, vừa là cầu nối các khoa học, là nơi thực hiện-áp dụng các thành tựu khoa học tự nhiên, kinh tế-xã hội để đạt mục tiêu về sản xuất nông sản hàng hóa và dịch vụ cho xã hội.

4/16/2015

3

• Kinh tế trang trại là hình thức tổ chức sản xuất-kinh doanh trong nông nghiệp, phát triển trên cơ sở kinh tế hộ gia đình nông dân, có sự tích tụ và tập trung ruộng đất, lao động với qui mô lớn hơn, nhằm mục đích sản xuất ra khối lượng sản phẩm hàng hóa NN ngày càng nhiều hơn, hiệu quả hơn theo yêu cầu của kinh tế thị trường.

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH SẢN XUẤT TOÀN TRANG TRẠI

• Làm thế nào?

KẾ HOẠCH SẢN XUẤT

Kế hoạch trang trại là tập hợp các hoạt động dự kiến sẽ thực hiện trong khoảng thời gian nhất định nhằm đạt được mục tiêu đề ra.

Kế hoạch trong trang trại là điều kiện cơ bản đảm bảo thực hiện có hiệu quả phương hướng sản xuất kinh doanh của trang trại, là công cụ quan trọng giúp cho chủ trang trại lãnh đạo, chỉ đạo sản xuất kinh doanh có cơ sở khoa học. Mặt khác, kế hoạch giúp cho các trang trại tập trung khai thác mọi khả năng tiềm tàng của mình để nâng cao năng lực sản xuất và hiệu quả kinh doanh.

4/16/2015

4

Căn cứ vào thời gian, có thể chia kế hoạch trang trại làm ba loại : Qui hoạch tổng thể hay kế hoạch dài hạn (trên 5 năm), kế hoạch trung hạn (3 năm, 5 năm) và kế hoạch ngắn hạn như kế hoạch sản xuất hàng năm, kế hoạch thòi vụ, quí, tháng...

DỰ TOÁN NGÂN SÁCH PHƢƠNG

ÁN SẢN XUẤT

Dự toán ngân sách phương án là việc xây dựng và xem xét các

khía cạnh tài chính của một phương án trước khi quyết định thực hiện phương án đó. Ngân sách phương án là tập hợp doanh thu

chi phí và lợi nhuận của một phương án sản xuất.

- Mục đích của dự toán ngân sách phương án là dự tính chi phí, thu nhập và lợi nhuận của một phương án sản xuất kinh doanh.

LÚA cá Cỏ

Sâu Bệnh

Đất Vi sinh vật

Nước

Thuốc BVTV

Phân bón

Chính sách

Con người Thị

trường Thời tiết

Ruộng lúa

Hệ thống lúa-cá

Hệ thống VACR

Hệ thống nông nghiệp

Hệ thống sản xuất nông nghiệp

4/16/2015

5

Tỉnh

Huyện

Xã

Ấp

Nông hộ

Nông dân

Hệ thống tổ chức kinh tế-xã hội

Nguyên lý quản lý trong PTNT

• Dựa nguyên lý “kích cầu trong nông thôn” 5 hình thức đầu tư (forms of capital: WB & UNDP, ADB..) – Sử dụng tài nguyên thiên nhiên (natural capital)

– Tài chính tính dụng nông thôn (rural financial capital)

– Phát triển tài nguyên con người (human capital)

– Phát triển cơ sở hạ tầng (physical capital)

– Tổ chức xã hội PT Nông thôn (social capital)

Phƣơng pháp nghiên cứu PTNT

- rủi ro đột

phát

- Xu hƣớng

- Thời vụ

P N

F

S

H

- Các Chính

sách

- Luật lệ

- Tập quán

– thói quen

- Các tổ

chức địa

phƣơng

- Chính

quyền địa

phƣơng

- Tăng thu nhập

- Nâng cao đới sống

- Giảm rủi ro

- Cải thiện an toàn

lƣơng thực

- Sử dụng nguồn

TNTN bền vững hơn

Di cƣ

Không

dựa vào

TNTN

Dựa

vào

TNTN

Khác

Tác động ngoại

cảnh Các tài sản của nông

hộ

Các Chính sách

Tổ chức và

những thực thi Các chiến lƣợc

nông hộ Các thành quả đời

sống nông hộ

Nguồn: DFID,2001

4/16/2015

6

Tiêu chí quyết định sản xuất

• Sản xuất loại sản phẩm gì? (cây trồng, vật nuôi,…)

• Làm cách nào để sản xuất? (đầu vào, đầu ra, khoa học kỹ thuật,…)

• Phương thức/phương pháp sản xuất ra sao? (làm đất, chăm sóc, kỹ thuật,…)

• Khi nào sản xuất?

• Nguồn/nơi tiêu thụ sản phẩm?

• Nguồn lực nông hộ?

• Mối quan hệ đầu vào và đầu ra?

• Mối quan hệ giá?

• Cơ chế/dịnh chế, chính sách?

MỤC TIÊU CỦA NGƯỜI DÂN

• Tối ưu lợi nhuận và thu nhập

• Gia tăng giá trị và chất lượng

• Kiểm soát việc kinh doanh

• Tránh /ngăn ngừa rủi ro, thất thoát

• Hạn chế nhu cầu vay mượn

• Nâng cao đời sống gia đình

• Sử dụng nguồn lao động tối ưu

• Bố trí hợp lý trang trại/nông trại

• Sử dụng tốt các dịch vụ công cộng

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH TRUNG HẠN, HTX, NÔNG TRẠI SẢN XUẤT NÔNG

NGHIỆP

Xây dựng kế hoạch trung hạn

• Tổng quan về công tác trong HTX or Nông trại sản xuất nông nghiệp

• Nội dung kế hoạch trung hạn

• Trình tự xây dựng kế hoạch trung hạn

4/16/2015

7

Tổng quan về kế hoạch

• Khái niệm

• Phân loại

• Sự cần thiết

Khái niệm

• Lập kế hoạch là quá trình xác mục tiêu phải đạt được trong tương lai và những công việc phải làm, nhằm đạt được mục tiêu

Phân loại kế hoạch

• Theo thời gian (trung, ngắn, dài)

• Theo pham vi (

• Theo chức năng (Tài chính, nhân sự, sản xuất

Sự cần thiết của kế hoạch trung hạn

• Đối với chủ nông trại

• Đối với cơ quan quản lý và chính quyền địa phương

• Đối tác

4/16/2015

8

Nội dung kế hoạch trung hạn

• Triển vọng của nông trại, HTX

• Nhiệm vụ

• Mục tiêu

• Chương trình hoạt động

1. Triển vọng

• Bản quản trị, HTX, NT phải đưa ra được bức tranh muốn đạt được, trên cơ sở thực tế khách quan, khoa học

• Phải đề ra phương hướng hoạt động sản xuất,kinh doanh và dịch vụ

Nhiệm vụ

• Căn cứ vào xác định nhiệm vụ trong kế hoạch trung hạn, BCN or Chủ NT phân công nhiệm vụ cho thể cho các thành viên

Mục tiêu

• Mục tiêu tổng thể

– Là mục tiêu trung hạn cần phải đạt được trong thời gian 2-5 năm

• Mục tiêu ngắn hạn

– Cụ thể hóa mục tiêu trung hạn thành chỉ tiêu theo quí, tháng năm

4/16/2015

9

Yêu cầu mục tiêu

• SMART

• Cụ thể, dễ hiểu, từng mục tiêu phải có giải pháp thực hiện theo tiến độ thời gian, có tiêu chí để đánh giá kết quả thực hiện

• Thực tế, dựa trên khả năng nguồn lực để đạt được kết quả trong điều kiện bình thường

• Có giới hạn thời gian cụ thể để hoàn thành

Yêu cầu mục tiêu

• Về định lượng: mục tiêu phải thể hiện bằng con số

Chương trình hoạt động

• Chương trình hoạt động là cách thức tổ chức, điều hành cụ thể để đạt được mục tiêu đề ra

• Các chương trình xây dựng phải dựa trên nhu cầu của thành viên và khả năng đáp ứng của HTX, NT

Trình tự xây dựng kế hoạch trung hạn

• Thành lập ban xây dựng kế hoạch trung hạn

4/16/2015

10

Nhiệm vụ của Ban

• Lập kế hoạch dự thảo

• Kiểm tra, phân tích các chính sách về đâu tư có khả thi không, mục tiêu, giải pháp, phương hướng có phù hợp không

• Xây dựng kế hoạch dự thảo

Các bước xây dựng kế hoạch

• B1: Giới thiệu và đánh giá hiện trạng

• B2: Xây dựng tình hình kinh doanh

• B3: Điều tra tra tổng hợp, đánh giá nhu cầu

• B4: Phân tích và đánh giá các yếu tố tác động đến kế hoạch trung hạn

• B5: Xây dựng chiến lược và các mục tiêu

• B6: Dự thảo kế hoạch thành phần

B1: Giới thiệu và đánh giá hiện trạng

• Thông tin cơ bản về HTX, NT

• Các nguồn lực

• Kế quả hoạt động trong thời gia qua

• Đánh giá hiện trạng, xác định điểm mạnh điểm yếu

B2:Dự báo tình hình kinh doanh

• Phân tích yếu tố ngoại cảnh, cơ hội, rủi ro

4/16/2015

11

B3: Điều tra tổng hợp, phân tích nhu câu

• Hiện trạng sx, tiêu thụ, thuận lợi khó khăn…

B4:Phân tích đánh giá các yếu tố tác động

• Chính sách pháp luật

• Các chương trình dự án, kế hoạch địa phương

• Tình hình kinh tế

• Phong tục tập quán

• Sự thay đổi, phát triển khoa học công nghệ

• Khách hàng, nhà cung cấp, đối thủ cạnh tranh

• Nguồn lực có thể huy động

VD Chính sách

• Luật qui định:

• Vốn góp phải trên 80% cho phép hoạt động

• Tăng vốn điều lệ không quá 30%/lần

• Phát triển chi nhánh or công ty con không quá 50% vốn điều lệ

B5: Xây dựng chiến lược và các mục tiêu

• Sử dụng công cụ SWOT

• Kết hợp S&O tận điểm mạnh (s)để khai thác cơ hội (o)

• Kết hợp W & O Tận dụng cơ hội để hạn chế điểm yếu

• Kết hợp S&T tận dụng điểm mạnh khắc phục đe dọa

• W & T khắc phục điểm yếu, thoát khỏi nguy cỏ có thể xảy ra

4/16/2015

12

Xây dựng các mục tiêu

• Mục tiêu chung

• Mục tiêu cụ thể

B6: Dự thảo kế hoạch thành phần

• Kế hoạch tiêu thu sản phẩm

• Kế hoạch liên kết sử dụng máy

• Kế hoạch cung ứng vật tư

• Kế hoạch tưới tiêu

• Kế hoạch xây dựng và sửa chữa

• Kế hoạch vay vốn, trả nợ…

• Kế hoạch doanh thu chi phí

Cấu trúc của bản kế hoạch trung hạn

• Giới thiệu và đánh giá HTX, NT

• Dự báo tình hình kinh doanh

• Phân tích và đánh giá các yếu tố tác động đến kế hoạch trung hạn

• Xây dựng chiến lược mục tiêu

• Phát thảo kế hoạch thành phần

• Nguồn lực và kế hoạch thực hiện, kiểm tra giám sát

Thực hành

• Mỗi nhóm lập kế hoạch trung hạn

4/16/2015

13

Thực hành

• Xây dựng mục tiêu

Mục tiêu

• Mục tiêu tổng thể

– Là mục tiêu trung hạn cần phải đạt được trong thời gian 2-5 năm

• Mục tiêu ngắn hạn

– Cụ thể hóa mục tiêu trung hạn thành chỉ tiêu theo quí, tháng năm

Yêu cầu mục tiêu

• SMART

• Cụ thể, dễ hiểu, từng mục tiêu phải có giải pháp thực hiện theo tiến độ thời gian, có tiêu chí để đánh giá kết quả thực hiện

• Thực tế, dựa trên khả năng nguồn lực để đạt được kết quả trong điều kiện bình thường

• Có giới hạn thời gian cụ thể để hoàn thành

Yêu cầu mục tiêu

• Về định lượng: mục tiêu phải thể hiện bằng con số

4/16/2015

14

Phân tích SWOT

• Xây dựng chiến lược,

Phân tích ngoại cảnh

Các yếu tố cần xem xét

• Là những yếu tố bổ trợ cho triển vọng Cơ hội

• Là những yếu tố có thể cản trở đến việc thực hiện mục tiêu

Nguy cơ

55

Đánh giá khả năng của HTX

Điểm mạnh Điểm yếu

56

4/16/2015

15

Bước 5: Xây dựng chiến lược và các mục tiêu

Đánh giá

khả năng

HTX

Phân tích

ngoại cảnh

Điểm mạnh (S)

-

-

Điểm yếu (W)

-

-

Cơ hội (O)

-

-

-

Chiến lƣợc

OS

Chiến lƣợc

OW

Nguy cơ (T)

-

-

-

Chiến lƣợc

TS

Chiến lƣợc

TW

57

Thông tin cơ bản về HTX

Những thông tin cơ bản về HTX bao gồm:

- Năm thành lập, các mốc thời gian phát triển quan trọng;

- Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên và lợi thế đặc thù của HTX;

- Hiện trạng của HTX:

+ Diện tích đất: Tổng diện tích đất tự nhiên trên địa bàn hoạt động của HTX, diện

tích đất sản xuất hoặc canh tác, diện tích đất sản xuất của thành viên, diện tích đất HTX

đang tiến hành các dịch vụ…

+ Số lƣợng thành viên

+ Vốn hoạt động

+ Tài sản: Nhà cửa, máy móc, thiết bị, cơ sở hạ tầng…

- Cơ cấu tổ chức, sơ đồ tổ chức của HTX (Xem Hình 1: Sơ đồ tổ chức của HTX)

- Thành viên quản lý HTX: số lƣợng, trình độ chuyên môn nghiệp vụ

- Một số thông tin khác tùy theo tình hình của HTX (Ví dụ: Các quyết định của

chính quyền địa phƣơng, quy hoạch tại địa phƣơng có liên quan đến HTX…)

Liệt kê tất cả các yếu tố ảnh hƣởng đến HTX thành 4 nhóm:

Điểm mạnh; Điểm yếu (W); Cơ hội (O); Nguy cơ (T).

- Đặt các yếu tố của từng nhóm S, W,O, T vào bảng phân tích

(Xem Hình 2)

- Kết hợp các yếu tố hàng ngang và hàng dọc thành 4 loại chiến

lƣợc nhƣ sau:

Kết hợp S&O: Tận dụng điểm mạnh (S) để khai thác cơ hội (O)

Kết hợp W&O: Tận dụng cơ hội (O) để hạn chế những điểm yếu

(W)

Kết hợp S&T: Sử dụng những điểm mạnh của HTX để khắc

phục những đe dọa.

Kết hợp W&T: HTX phải tìm cách khắc phục những điểm yếu,

thoát khỏi những nguy cơ có thể xảy ra.

Ví dụ : MỤC TIÊU CHUNG VÀ MỤC TIÊU CỤ THỂ

• Mục tiêu chung : Đến năm 2017, tăng sản lượng lúa tiêu thụ tập trung thêm 50% so với mức sản lượng tiêu thụ hiện nay

• Mục tiêu cụ thể :

Sản lượng lúa được tiêu thụ năm 2015 là1.650 tấn

Số lượng thành viên tham gia tiêu thụ tập trung lúa năm 2015 là 200 người.

...

60

4/16/2015

16

Kết hợp chiến lược

• Xem file word

61

Góp ý

• Mục tiêu chung tùy theo ngành nghề

• Kinh doanh da dang

• Ke thưc tap ke hoạch

62