Upload
others
View
18
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Öğrenme ve MotivasyonNeden ve Nasıl Öğreniyoruz?
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD
11 Kasım 2015Türk Üroloji Derneği Toplantısı
13.11.2015 1Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Eğitmenlik deneyiminiz?
• A) Ben hala öğrenciyim• B) Mezuniyet sonrası (uzmanlık) eğitimi yapıyorum
• C) Hem mezuniyet öncesi hem de mezuniyet sonrası eğitim yapıyorum
• D) Eğitmen + öğrenciyim
13.11.2015 2Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenmek hakkında ne öğrenmek istiyorsunuz?
• A) Öğrenme ve öğretmede motivasyon sağlamakta zorlanıyorum
• B) Nasıl öğrendiğimizi bilmek eğitmenlik yaşantıma katkı yapacaktır
• C) Beceri eğitimini nasıl daha verimli hale getirebileceğim konusu ilgimi çeker
• D) ???
13.11.2015 3Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Sunum Planı
• Neden öğreniyoruz‐ öğrenme motivasyonu• Nasıl öğreniyoruz: Merkezi sinir sistemi‐ Amigdala ‐ Adrenalin ‐ Östrojen
13.11.2015 4Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenmek?
• Bilgiyi edinmek ve kaydetmek• Gerektiğinde hatırlamak• Soyutlamalar, çıkarımlar yapabilmek• Yeniden yorumlayabilmek• Uygulayabilmek ve kullanabilmek
13.11.2015 5Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Akıllı telefon, ben ve oğlum/ Neden Öğreniyoruz?
• Oğlumun bildiklerini ben öğrenemiyorum.• Neden öğrenemiyorum?• Kurcalamıyorsun.• Neden kurcalamıyorum? Sen neden kurcalıyorsun?
• Benim ihtiyaçlarım farklı• Neden?• Gencim ben…• ………
13.11.2015 6Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenmek için motivasyon
• Motivasyon =isteklilik• Öznel bir durum• Learning and Motivation Journal 1970 –• Motivasyon=
Başarı olasılığı x Başarıya ulaşma yöntemi x Hedefin değeri
13.11.2015 7Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenme motivasyonu
İç motivasyon
Biyolojik
Duygular
Bilişsel
Ruhsal
Sosyal
Dış motivasyon
Sosyal yaptırımlar
Sosyal beklentiler
13.11.2015 8Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Motivasyon gereksinimden kaynaklanıyorsa:
Maslow
Kendini gerçekleştir
me ve aşkınlık
Estetik
Kendine güven, değerini koruma
Aidiyet ve sevgi, duygusal gereksinimler
Güvenlik gereksinimi
Fizyolojik gereksinimler13.11.2015 9Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenme Motivasyonu
• Sosyal öğrenme: taklit ederek• Başarma gereksinimi:Ustalaşma hedefleriPerformans hedefleri (başkalarına göre daha…. yapmak, daha kolay yapmak)
Sosyal hedefler – başarınca face e atmak
13.11.2015 10Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenme ortamında motivasyon yaratmak için yaklaşımlar
İç motivasyon için Dış motivasyon için
Öğrenilecek şeyin neden önemli olduğunu açıklamak / göstermek
Öğrencilerin bazı hedefleri seçmesine izin vermek
Merak yaratmak Duyusal uyarıları ve aktiviteleri
çeşitlendirmekOyun ve simülasyon kullanmakÖğrenme amaçlarını tanıtmak Hedefi öğrencilerin amaçlarıyla
bağlantılandırmakÖğrencinin bir eylem planı
geliştirmesine yardım etmek
Beklentiyi açık biçimde belirtmek Düzeltici geribildirim vermek Basit öğrenme ödevleri için
değerli ödüller vermek Ulaşılabilir ödüller oluşturmak Öğrencilerin doğru örnekleri
gözlemesini sağlamak Sosyal öğrenme etkinlikleri için
fırsat yaratmak
13.11.2015 11Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Öğrenme ortamında gereksinim yaratmak
• Bir model önerisi: Deneyime dayalı öğrenme
13.11.2015 12Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Deneyime Dayalı Öğrenme Döngüsü
Deneyim
Yansıtma
Genelleme
Uygulama
13.11.2015 13Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Siz neden öğrenmek istiyorsunuz?
• Laparoskopik nefrektomi• Retrograd intrarenal taş cerrahisi• Yeni akıllı telefon • Windows 10
13.11.2015 14Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Nasıl öğreniyoruz
• Nöronların karmaşık devrelerinde dendritik uzantı değişiklikleri oluşturarak
• Uzantı değişikleri nerelerde oluyor• Prefrontal korteks, Hipokampus, entorinalkorteks, pariyetal korteks, amigdala
• Uzantı oluşumunu etkileyen faktörler neler?• Adrenalin, BDGF, glikokortikoidler, östrojen, duyusal girdiler.
• Amigdalanın orkestra şefliği ileİzduergo I, Bevilaqua LRM, Rossato JI, Trends in Neuroscience29, 9:
13.11.2015 15Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Mediyal Temporal Lob Bellek Sistemi: Hipokampüs
Duyusal neokorteksSerebellum
Prefrontal korteks
Hipotalamo‐hipofiz ekseni
Striyatum
Deklaratif bellek, Belleğin güçlendirilmesi
Semantik bellekİşleyen bellekBellek stratejileri
Kavramsal ve algısal kolaylaştırma
Refleks koşullanma, Motor öğrenme
Prosedürel öğrenme , Ödülle öğrenme
Belleğin nörohormonal modülasyonu
Amigdala
13.11.2015 16Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13.11.2015 17Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Uygulamaya Dönük Çıkarımlar
• Kalıcı öğrenmek/öğretmek için “amigdalayıuyarın”/ heyecan yaratın
• Adrenalin • Uzun süreli belleğe aktarmak için 170. dk dan sonra tekrar edin
13.11.2015 18Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
HipokampusCA1
CA1 CA3
Subikulum
Entorinalkorteks/diğer korteks alanları
Bazolateralamigdala
EntorinalKorteks
13.11.2015 19Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13.11.2015 20Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Bireysel Uzun Süreli Bellek
Örtük (implicit)
ProsedürelAlgısal
(Perceptual)Kolaylaştırıcı(Priming)
Açık (explicit)
Semantik Epizodik
13.11.2015 21Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Ayna Nöronlar• 1990 larda Makak maymunların F5 frontal alanında • El ve ağız için amaca dönük hareketleri hem yaparken hem
de gözlerken ateşleme yapan nöron grubu‐• Giacomo Rizzolatti – Leonardo Fogassi• Viziyo‐motor• Odyo‐motor• Odyo‐vokal ‐• Odyo afektif• Viziyo‐afektif• Konuşmayı, iki ayak üzerinde yürümeyi, sosyal
davranışlarımızı , hızlı beceri evrimimizi ayna nöronlara borçlu olabiliriz
13.11.2015 22Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
doi: 10.1111/j.1749‐6632.2011.06002.x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci. 1225 (2011) 166–175 c 2011 New York Academy of Sciences.13.11.2015 23Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Kırmızı: Üç türde AN nöron bölgesiMavi: İnsan ve maymunda pariyetal AN bölgesi Sarı :dolaylı yollarla AN etkisi gösteren bölgeler
Phylogenetic tree of mirroring mechanisms. Red groups include species where direct evidence of single MNs is available. Orange groups include cases of indirect convergent evidence at both the anatomical and the behavioral level (no recording of single neuron activity). Blue groups indicate species where the presence of MNs might be hypothesized on the basis of behavioral evidence, but is not yet supported by neuroscientific data.
doi: 10.1111/j.1749‐6632.2011.06002.x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci. 1225 (2011) 166–175 c 2011 New York Academy of Sciences.
13.11.2015 24Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Curr Biol. 2010 Apr 27; 20(8): 750–756.Published online 2010 Apr 8. doi: 10.1016/j.cub.2010.02.045
Rasters (top) and peri‐stimulus time histograms (bottom) of two cells during all experimental conditions and tasks. Rasters are aligned to stimulus onset (red vertical line at time = 0). Bin size = 200ms. Red box highlights responses passing statistical ...13.11.2015 25Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Ayna Nöron bilgisi ne işimize yarar
• Robotik cerrahi için ele benzer gereçler planlamak öğrenmeyi kolaylaştırabilir.
• Bir beceriyi kazanmak için defalarca izlemek otomatik hareket kalıplarının oturmasına katkı verir
• İzleme sırasında konuşarak anlatmak pekiştirici olur
• Karşımızdakinin sakin olmasını istiyorsak biz sakin olmalıyız –En azından sakin görünmeliyiz.
13.11.2015 26Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Özet
• Öğrenme motivasyonu sağlamak için amigdalanın adrenalinle uyarılması gerekli
• Beceriyi on kere izlerseniz çok daha kolay uygularsınız
• Robot bölümlerini ekstremiteye benzer yapalım
• Örnek olmak iyi bir değişim sağlama stratejisi• Televizyonu kullananlar işlerini biliyor
13.11.2015 27Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Motivasyonel Gereksinimlerin Kaynakları
Davranış/dış Ödülleri kazanmak, istenmeyen sonuçlardan uzaklaşmak
Sosyal Pozitif modelleri taklit etmekEtkili sosyal yeterlik becerisi kazanmakBir grubun, kurumun ya da topluluğun üyesi olmak
Biyolojik Duyuları aktive etmek (tad, koku, dokunma)Açlık ,susuzluk, soğuk vb azaltmakDengeyi, homeostazisi korumak
Bilişsel Tehdit eden ya da ilginç bir şeye dikkat etmekAnlam geliştirmek ve anlamakBilişsel çatışmaları belirsizliği artırmak/azaltmakProblemi çözmek, karar vermekRisk ya da tehdidi azaltmak
Duygusal Duygusal uyumsuzluğu azaltmakİyi hissetmeyi artırmak/kötü hissetmeyi azaltmakGüvenli ortam sağlamak, tehditleri azaltmakİyimserliği korumak, onaylanmak, kabul edilmek
Konatif (amacaodaklı)
Kişisel olarak seçilmiş hedefler belirlemekKişisel rüyasını gerçekleştirmek
Ruhsal/felsefi Yaşamın anlamını kavramak13.11.2015 28Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Gereksinim Hiyerarşisi (Maslow ve Alfreder)
Düzey İçe Dönük Dışa Dönük
Varoluş (ben) Fizyolojik, biyolojik Güvenlik
Birliktelik (başkaları)
Grup içinde bireysel kimlik, aidiyet
Grup içinde bireyin değeri
Gelişme , büyüme Kendini gerçekleştirme(yeterliklerin ve karakterin gelişimi)
Başkalarının yeterlik ve karaktergeliştirmesine yardım etmek, kendini aşmak
13.11.2015 29Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Average normalized response profile of all Action Observation/Execution matching neurons. (A) Average of 41 excitatory responses (from 33 different neurons) during action execution and action observation. (B) Average of 26 inhibitory response (from 21 different neurons). (C) Average of 11 response profiles (from 11 different neurons) exhibiting excitation during action‐execution and inhibition during action‐observation. Bins size = 200ms. For normalization procedure see Experimental procedures. Error bars represent standard error of the mean across all neurons. Asterisks on the observation/execution plots denote time bins at which the difference between the temporal profile of action‐execution and action‐observation were significant (see Experimental procedures). Asterisks on the control task plot denote time bins at which the control condition is significantly different than zero. See also figure S3.
Curr Biol. 2010 Apr 27; 20(8): 750–756.Published online 2010 Apr 8. doi: 10.1016/j.cub.2010.02.045
13.11.2015 30Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13.11.2015 31Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Activations found when pain was applied to self or to the partnerA and B: the results of a conjunction analysis between the contrasts of pain and no pain in the context of self and other. Results are shown on sagittal (A) and coronal (B) sections of the mean structural scan. Coordinates refer to peak activations. Increased pain‐related activation was observed in the anterior cingulate (ACC), anterior insula, cerebellum, and brain stem (from Ref. 58).
13.11.2015 32Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Fig. 1. Pain-related activation associated with either experiencing pain in oneself or observing one's partner feeling pain.
Tania Singer et al. Science 2004;303:1157-1162
Published by AAAS
Pain-related activation associated with either experiencing pain in oneself or observing one's partner feeling pain. Areas in green represent significant activation (P < 0.001) for the contrast pain–no pain in the “self” condition and areas in red for the contrast pain–no pain in the “other” condition. The results are superimposed on a mean structural scan of the 16 subjects. Activations are shown on sagittal (A and B) and axial (C and D) slices. (A) Activation in ACC and cerebellum. (B) Bilateral insula cortex extending into lateral prefrontal cortex, left posterior insula extending into secondary somatosensory cortex (SII), bilateral occipital cortex, and fusiform cortex. (C) Bilateral insula and mediodorsal thalamus. (D) Middle and lateral cerebellum/fusiformgyrus. For coordinates of peak activations from “self” and “other” conditions, see tables S1 and S2.
Science 20 February 2004:Vol. 303 no. 5661 pp. 1157-1162DOI: 10.1126/science.1093535
13.11.2015 33Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
lateral view of reconstructed lefthemisphere indicating the six different antero‐posterior levels at which coronal slices shown on the right have been taken. Right: statistical parametric maps activationfor the contrast: hand action versus static control. The data are from a single monkey, overlaid onto its coronal anatomical sections. Numbers on each sliceindicate y‐coordinate (antero‐posterior from interaural plane). as, arcuate sulcus; ips, intraparietal sulcus; sts, superiortemporal sulcus. (b) Temporo‐parieto‐premotorgrasping observation pathways in the monkey brain. Flattened representation of STS, IPS/IPL and IAS with ROIs indicated. Arrows and areas coloured in red and blueindicate, respectively, the STPm–PFG–F5c pathway and the LB2–
Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. Soc. B 369: 2013042013.11.2015 34Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Figure 4. Responses of mirror neurons to grasping observed from three visual perspectives.
(a) Experimental conditions (subjective view: 08; side view: 908;frontal view: 1808).
(b) Examples of the responses of four mirror neurons during observation of grasping from the three perspectives. Rasters andhistograms are temporally aligned (vertical grey line) with the moment at which the observed hand touches the object. Neuron 1 is selective for the subjective view, neuron 2 for the frontal view, neuron 3 for the side view. The activity of neuron 4 discharged equally well for all points of view.
Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. Soc. B 369: 2013042013.11.2015 35Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
NEDEN öğreniyoruz: İhtiyaçtan!!
• Gereksinim duyduğumuz için/ meraktan• “Ödüle” ulaşmak, “cezadan” kaçınmak
13.11.2015 36Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Entorinal korteks
Entorinal korteks
13.11.2015 37Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13.11.2015 38Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13.11.2015 39Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD