Rritja e Artë Rikthimi i Shkëlqimit të Modelit

Ekonomik Evropian

Modeli Ekonomik Evropian

2

Tregtia

Financa

Sipërmarrja

Inovacioni

Fuqia Punëtore

Qeveria

Arritjet

3

Tregtia

Financa

Sipërmarrja

Inovacioni

Fuqia

Punëtore

Qeveria

Makinë

Konvergjence

Marka

Evropë

Superfuqia e stilit

të jetesës

Evropa—“Makinë Konvergjence”

4

Makinë konvergjence

Figura 1: Në Evropë, një konvergjencë e shpejtë në standardet e jetesës-jo aq shumë në vende të tjera

(rritja vjetore e konsumit për frymë nga viti 1970 dhe 2009, sipas nivelit të konsumit në vitin 1970)

Shënim: n=numri i vendeve. *** rëndësia statistikore në 1 për qind.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Penn World Table 7.0 (Heston, Summers, and Aten 2011); shih Kapitullin 1.

5

Corr. = -0.80***n = 26

0

2

4

6

0 3 6 9 12 15

Europe

Corr. = -0.21n = 15

0 3 6 9 12 15

East Asia

Corr. = -0.25n = 22

0 3 6 9 12 15

Latin America

Ann

ua

l pe

r ca

pita

con

sum

ptio

n g

row

th

perc

en

t, 1

970

-200

9

Initial level of consumption per capita, 1970PPP, thousands of 2005 international dollars

Tregtia (mallrat)

Figura 2: Pothuajse gjysma e tregtisë globale të mallrave përfshin Evropën

(tregtia e mallrave në vitin 2008, miliardë US$)

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar në OBT 2009, shih Kapitullin 2.

6

Tregtia (shërbimet)

Figura 2.19: India dhe Shtetet e Bashkuara kanë më shumë eksporte të shërbimeve të sofistikuara

se vendet anëtare dhe kandidate të Bashkimit Evropian

(Shërbimet, EXPY, 1990–2007, dhe përqindjet në eksportet e shërbimeve EXPY, 2007)

Shënim: Në panelin e djathtë, shërbimet tradicionale janë në nuancat blu, ato moderne në të verdhë dhe kafe.

Burimi: Lundstrom Gable dhe Mishra (2011); shih Kapitullin 2.

7

Tregtia e anëtarëve të rinj është bërë

më e diversifikuar

Figura 2.3: Anëtarët e rinj të Bashkimit Evropian janë partnerë më të rëndësishëm për BE15, BE15

më pak për të rinjtë

(përqindjet e tregtisë rajonale për BE15, BE10, Bullgaria dhe Rumania, dhe SEE, 1996–2008)

Shënim: BE10 përfshin vendet anëtare të reja që u bashkuan me BE në vitin 2004, përveç Qipros dhe Maltës.

Burimi Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar në UN Comtrade; shih Kapitullin 2.

8

3

4

5

6

7

50

55

60

65

70

40

50

60

70

40

45

50

55

60

1996 2000 2004 2008 1996 2000 2004 2008 1996 2000 2004 2008 1996 2000 2004 2008

EU15: trade with EU10 EU10: trade with EU15 BGR+ROM: trade with EU15 SEE: trade with EU15

All products: Exports Imports

Perc

en

tag

e o

f to

tal tr

ade

Fabrika Evropë është bërë më e mençur

Figura 2.9: Evropa e avancuar dhe e re po tregtojnë më shumë mallra të ndërmjetme të sofistikuara

(EXPY për mallrat e ndërmjetme, mijë US$, 1996–2008)

Shënim: Tregtia në mallra të ndërmjetme përcaktohet nga nomeklatura e BEC.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar në UN Comtrade, dhe WDI; shih Kapitullin 2.

9

11

12

13

14

15

16

13

14

15

16

17

1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008

Exports Imports

EU10 with EU15 World BGR+ROM with EU15 World

SEE with EU15 World World with EU15

Trade in intermediate goods of:

Integrimi financiar

Figura 3.2: Rrjedha e kapitalit në Evropën e re është e madhe

(përqindje e PBB; mesatare periudhe e vlerave mediane të grupit)

Shënim: ―EU coh.‖ i referohet vendeve të kohezionit të BE, ―E. prtn.‖ i referohet vendeve të partneritetit lindor të BE, ―LAC‖ i referohet Amerikës Latine

dhe rajonit të Karaibeve. CA është llogaria korrente dhe FX është këmbimi valutor.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të bankës Botërore, bazuar në IMF WEO; Stojkov dhe Zalduendo (2011); shih Kapitullin 3.

10

-16

-12

-8

-4

0

4

8

12

16

20

24

EU15 EU Coh. EU12 BGR+ROM SEE E. prtn. East Asia LAC EU15 EU Coh. EU12 BGR+ROM SEE E. prtn. East Asia LAC

2001-2004 2005-2008

FDI Portfolio Other Total Capital Flows CA Balance FX Reserves, change

Flukset financiare kënë ndihmuar në

Evropën në zhvillim

Figura 4: Në Evropë, kapitali i huaj ka nxitur rritjen në ekonomitë në zhvillim

(deficitet e llogarisë rrjedhëse dhe rritja vjetore për frymë, me grupe shtetesh, përqindje)

Shënim: Normat mesatare të rritjes janë llogaritur duke përdorur 3 periudha katër-vjeçare ndërmjet 1997-2008.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar në IMF WEO; Stojkov dhe Zalduendo (2011); shih Kapitullin 3.

11

Më shumë flukse kapitali drejt lindjes,

më shumë borxh në jug

Figura 3.14: Ekspozim më i madh ndaj borxhit në Evropën Jugore, ekspozim më i madh ndaj kapitalit

në lindje

(ekspozimet e jashtme të agreguara ndaj kapitalit neto dhe borxhit neto, përqindje e PBB, 2002–09)

Shënim: Shigjetat fillojnë në vitin 2002 dhe mbarojnë në vitin 2009. Shigjetat për secilin rajon janë vlera mediane. Pika është vlera mediane për grupin e

referuar. Irlanda përjashtohet nga pozicioni i borxhit neto meqenëse të dhënat e saj janë shtrembëruar sepse fondet e ndërsjella ndërkombëtare në

Irlandë janë regjistruar si borxh neto pozitiv, megjithëse këto burime nuk lidhen me ekonominë vendase.

Burimi: Version i përditësuar dhe zgjeruar e të dhënave i ndërtuar nga Lane dhe Milesi-Ferretti (2007); shih Kapitullin 3.

12

EU12

BGR+ROM

SEE

Eastern partnership

EU cohesion Asia (2009)

LAC (2009)

-80

-70

-60

-50

-40

-30

-20

-10

Ne

t eq

uity p

ositio

n, 2

00

2-0

9

-100 -80 -60 -40 -20 0 20 40

Net debt position, 2002-09

Nevojitet: një integrim real

Figura kuti 1: Më shumë integrim monetar dhe financiar se integrim real në Evropë gjatë

dhjetëvjeçarit të fundit

(shigjetat fillojnë në vitin 1997 dhe përfundojnë në 2008; origjina tregon integrim të plotë nominal dhe real)

Shënim: Figura tregon shtrirjen e integrimit ekonomik. Boshti vertikal kombinon në një tregues pangjashmërie tre tregues të integrimit nominal—

paqëndrueshmëria e kurseve të këmbimit, konvergjenca në nivelet e inflacionit dhe konvergjenca në përqindjet e interesit. Boshti horizontal bën të

njëjtën gjë me tre tregues të integrimit real—shtrirja e sinkronizimit në ciklet e biznesit e matur nga treguesit e prodhimit industrial, integrimit

tregtar dhe të ardhurat për frymë.

Burimi: Sugawara and Zalduendo (2010).

13

EU12

Eastern partnership

Greece

Ireland

Czech Republic

Poland

Bulgaria+Romania

CroatiaEU150

1

2

3

4

5

6

7

No

min

al in

teg

ratio

n (

0 =

fu

ll in

teg

ratio

n)

0 1 2 3 4

Real integration (0 = full integration)

Punëtorët evropianë janë më pak të

lëvizshëm

Figura 15: Evropianët janë më pak të pëvizshëm, madje dhe brenda vendeve të tyre

(lëvizshmëria e fuqisë punëtore, përqindja e popullatës në moshë pune që ka lëvizur, 2000-2005)

Burimi: Bonin dhe të tjerë (2008); dhe OECD (2005 dhe 2007); shih Kapitullin 6.

14

Konvergjenca Evropiane

Shih Fokus Një.

“Evropa”—Markë Globale

16

Krijimi i “Markës Evropë”

Tabela 1: Rritje papushim në SHBA, ringjallje në Azi, dhe një mrekulli pas lufte në Evropë

(përqindjet mesatare vjetore të rritjes, PBB për frymë, 1820–2008, US$ 1990 përllogaritje të PPP Geary-

Khamis PPP)

Shënim: Agregimet rajonale janë të ponderuara me popullsinë; shih Fokus Një për hollësi.

Burimi: Maddison (1996); dhe Conference Board (2011).

17

Krijimi i “Markës Evropë”

Figura 5: Sipërmarrjet evropiane kanë shpërndarë vende pune, produktivitet dhe eksporte

(performanca e nën-rajoneve evropiane dhe vendeve krahasuese, 1995-2009)

Shënim: Normat e rritjes në punësim dhe produktivitet janë norma rritjeje të përbëra. Tregohen vlerat mesatare për grupin. Kina dhe Japonia janë

gjithashtu të përfshira në përllogaritjen e mesatares rajonale të Azisë Lindore.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek WDI dhe ILO (2010); shih Kapitullin 4.

18

1.3

1.3

0.4

-0.7

0.6

-0.1

1.2

-0.1

1.0

1.7

2.4

1.4

1.0

3.0

3.0

4.1

6.6

1.6

1.2

7.8

2.0

0.4

50.2

49.4

57.5

39.6

32.8

38.7

11.2

13.4

26.7

64.0

23.2

EFTA

EU15

EU12

Bulgaria+Romania

SEE

Eastern partnership

United States

Japan

China

East Asia

Latin America

-1 0 1 2 0 2 4 6 8 0 20 40 60

Employment growth, percent Productivity growth, percent Exports, percentage of GDP, 2009

Dy hendeqe produktiviteti

Figura 5.1: Hendeku 1: Veriu ndaj Jugut; Hendeku 2: BE ndaj SHBA

(PBB për orët e punës në Geary/Khamis $, Shtetet e Bashkuara =100)

Shënim: BE15 Veriu = Danimarka, Finlanda, Suedia dhe Mbretëria e Bashkuar; BE15 Kontinentale = Austria, Belgjika, Franca, Gjermania dhe

Hollanda; BE15 Jug = Greqia, Italia, Portugalia dhe Spanja.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Conference Board (2011); shih Kapitullin 5.

19

20

40

60

80

100

1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010

EU15 North EU15 Continental EU15 South EU12 BGR+ROM

Nivelet e produktivitetit ndryshojnë

në Evropë—siç pritet

Figura 6a: Pjesa më e madhe e Evropës po bëhet më produktive por Jugu ka mbetur pas

(nivelet e produktivitetit të fuqisë punëtore në vitin 2002, mijëra US$ të vitit 2005)

Shënim: Për Belgjikën, Greqinë dhe Norvegjinë nivelet e produktivitetit i referohen vitit 2003. Tri vijat tregojnë vlerat e mesatares për vendet që

mbulohen nga secila vijë.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Eurostat; shih Kapitullin 4.

20

Rritja e produktivitetit—jo saktësisht

ajo çfarë pritej

Figura 6b: Pjesa më e madhe e Evropës po bëhet më produktive por Jugu ka mbetur pas

(rritja e produktivitetit të fuqisë punëtore, 2002–08, rritja e përqindjes vjetore)

Shënim: Periudha e konsideruar varion: Belgjika dhe Norvegjia (2003-2008), Greqia (2003–07), dhe Republika Çeke, Franca, Letonia dhe Mbretëria

e Bashkuar (2002-2007). Tri vijat tregojnë vlerat e mesatares për vendet që mbulohen nga secila vijë. Rritja e pritshme për BE15 në Jug arrihet

duke llogaritur boshllëqet në nivelet e produktivitetit ndërmjet BE15 Jug dhe secilit prej dy grupeve të tjera duke aplikuar më pas këto pjesë në

diferencën në rritje ndërmjet të parës (dmth EFTA, BE15 Veri dhe BE15 Kontinentale) dhe grupit të tretë (BE12).

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Eurostat; shih Kapitullin 4.

21

Strukturat sipërmarrëse duhet të jenë të

përshtatshme për një treg të madh

Figura 7: Firmat e vogla kontribuojnë gjysëm vlere të shtuar në BE15 Jug por vetëm me një të tretën

gjetkë

(kontributet në vlerë shtuar sipas përmasave të sipërmarrjeve, 2009)

Shënim: Numrat në kllapa janë vlera totale e shtuar, shprehur në miliard US$ të vitit 2005. BE15 përbën Danimarkën, Finlandën, Suedinë dhe Mbretërinë

e Bashkuar (Veriu); Austria, Belgjika, Franca, Gjermania dhe Holanda (kontinentale); si edhe Greqia, Italia, Postugalia dhe Spanja (Jugu). BE12

përbëhet nga Estonia, Letonia dhe Lituania (Veriu); Republika Çeke, Hungaria, Polonia, Republika e Sllovakisë dhe Sllovenia (Kontinentale); si edhe

Bullgaria dhe Rumania (Jugu).

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Eurostat; shih Kapitullin 4.

22

FDI janë kthyer drejt lindjes, larg jugut

Figura 8: Investitorët evropiano-perëndimorë janë kthyer drejt lindjes, jo në jug

(flukset hyrëse të Investimeve të huaja direkte në Evropë, 1985, 1995, 2005 dhe 2008, përqindje)

Shënim: Numrat në kllapa janë shumat e flukseve hyrëse të shprehura në miliard US$.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek UNCTAD (2010); shih Kapitullin 4.

23

FDI janë kthyer drejt lindjes, larg jugut

Figura 8: Investitorët evropiano-perëndimorë janë kthyer drejt lindjes, jo në jug

(flukset hyrëse të Investimeve të huaja direkte në Evropë, 1985, 1995, 2005, 2008 dhe 2010, përqindje)

Shënim: Numrat në kllapa janë shumat e flukseve hyrëse të shprehura në miliardë US$.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek UNCTAD (2011); shih Kapitullin 4.

24

22.4

0.70.5

76.4

10.60.80.4

11.3

77.0

9.4

2.82.09.4

76.4

13.4

5.74.2

10.9

65.8

11.2

3.91.7

11.4

71.7

0

20

40

60

80

100

FD

I in

flo

w s

ha

re in

Eu

rop

e

pe

rce

nt

1985(16.9B)

1995(138.3B)

2005(529.2B)

2008(563.2B)

2010(335.9B)

EU15 NorthEU15 ContinentalEFTA

Emerging Europe

BGR+ROM

SEE

EU15 South

Të bërit biznes tani është më e

vështirë në BE15 Jug

Figura 9: Evropa Lindore dhe Jugore duhet të lehtësojë bërjen e biznesit

(indeksi i komponentëve kryesorë të lehtësisë për të bërë biznes në vitin 2011, renditur nga 0 (pak) tek 100

[ekselente]

Shënim: Mesataret janë nxjerrë duke përdorur analizën e komponentëve kryesorë. EFTA këtu përbëhet nga Islanda, Norvegjia dhe Zvicra. BE15

përbëhet nga Danimarka, Finlanda, Irlanda, Suedia dhe Mbretëria e Bashkuar (Veriu); Austria, Belgjika, Franca, Gjermania, Luksemburgu dhe

Holanda (Kontinentale) dhe Greqia, Italia, Portugalia dhe Spanja (Jugu). BE12 përbëhet nga Estonia, Letonia dhe Lituania (Veriu); Republika Çeke,

Hungaria, Polonia, Republika Sllovake dhe sllovenia (Kontinentale) dhe Bullgaria, Qipro dhe Rumania (Jugu.).

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Doing Business; shih Kapitullin 4.

25

90.7

82.879.5

76.0

87.2

74.4

64.469.4

74.5

68.0 66.562.3

0

30

60

90

Qu

alit

y o

f re

gu

latio

ns, 2

01

1

0-1

00

: hig

he

r, b

ette

r

USA JPN EFTA EU15 North Conti-nental

South EU12 North Conti-nental

South SEE

Një hendek tjetër produktiviteti është

rritur—ndërmjet BE15 dhe SHBA

Figura 10: Rritja e produktivitetit në ekonomitë më të mëdha evropiane është ngadalësuar që prej

mesit të viteve 90’

(produktiviteti i fuqisë punëtore në BE15, indeksuar ndaj Shteteve të Bashkuara dhe Japonisë)

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Database e Produktivitetit e OECD; shih Kapitullin 5.

26

Evropa specializohet në sektorët e

vjetër, SHBA në ata të rinj

Figura 11: SHBA specializohen më tepër në produkte më të reja dhe me karakter më intensiv kërkim-

zhvillimi

(avantazhet relative teknologjike dhe përpjekjet e kërkim-zhvillimit nga liderë të rinj dhe të vjetër të

inovacionit në Shtetet e Bashkuara, Evropë dhe pjesën tjetër të botës)

Shënim: Intensiteti i Kërkim-Zhvillimit matet si raporti i shpenzimeve ndaj shitjeve totale, për firma themeluar pas vitit 1975 (inovatorë të rinj lider ose

―Yollies‖) ose para vitit 1975 (Ollies). Avantazhi relativ teknologjik përllogaritet si pjesa e secilit rajon ose vend (Psh. Evropa) në Kërkim-zhvillimin e

një sektori të veçantë (Psh. Interneti) relative ndaj pjesës së Evropës në Kërkim-Zhvillimin botëror; vlera më të mëdha se 1 tregojnë se rajoni është i

specializuar teknologjikisht në sektor.

Burimi: Përllogaritjet e Bruegel dhe stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Tabela e Kërkim-Zhvillimit e Institutit për Studime Prospektive të teknologjisë të

Komisionit Evorpian; shih Kapitullin 5.

27

Disa ekonomi po ecin mirë, por ato

janë të vogla

Figura 5.3: Udhëheqësit e Evropës investojnë në inovacion po aq sa SHBA dhe Japonia

(shpenzimet publike dhe të biznesit në Kërkim-Zhvillim, përqindje e PBB)

Shënim: Të dhënat i referohen viteve sipas vendit.

Burimi: Komisioni Evropian (2011) dhe UNESCO; shih Kapitullin 5.

28

0

.5

1

1.5

2

2.5

3

IND

BR

A

RU

S

CH

N

US

A

JP

N

MN

E

MK

D

CY

P

SR

B

GR

C

BG

R

LV

A

PO

L

RO

M

SV

K

LT

U

HR

V

TU

R

MLT

ES

T

ITA

HU

N

ES

P

PR

T

NL

D

CZ

E

NO

R

GB

R

IRL

SV

N

LU

X

BE

L

FR

A

ISL

DE

U

AU

T

DN

K

CH

E

SW

E

FIN

R&D Expenditure, % of GDP: Business Public

Dhe udhëheqja e SHBA në arsimin e

lartë po rritet

Figura 5.16: Evropa po mbetet pas Shteteve të Bashkuara në renditjen e universiteteve më të mira

(100 universitetet më të mira të botës)

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek të dhënat nga Universiteti Jiao Tong në Shanghai dhe Thomson Reuters/Times; shih

Kapitullin 5.

29

Europe—Superfuqi e stilit të jetesës

30

Superfuqia e stilit të jetesës

Figura 12: Shpenzimet më të mëdha se pjesa tjetër e botës

(shpenzimet e përgjithshme qeveritare mbi mbrojtjen [Shtetet e Bashkuara] dhe mbrojtjen sociale [Evropa],

2004-2009, përqindje e shpenzimeve totale botërore)

Shënim: Për shpenzimet në mbrojtjen sociale, për shkak të të dhënave në dispozicion, janë përdorur mesataret ndërmjet viteve 2004-2009 për çdo vend.

n është numri i vendeve të përfshira në përllogaritje. Të dhënat mbulojnë qeverinë e përgjithshme por aty ku është e pamundur i referohen vetëm

qeverisë qendrore.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Stockholm International Peace Research Institute (2011), IMF GFS, WDI, World Bank ECA

Social Protection Database, dhe Weigand dhe Grosh (2008).

31

UnitedStates43%Rest of

the world57%

Military (n=124)2010

Europe(n=36)58%

Rest ofthe world

42%

Social protection (n=96)2004-09

Government expenditurepercentage of world total

Më pak punëtorë në Evropë

Figura 14: Forca punëtore e Evropës do të tkurret me rreth një milionë punëtorë çdo vit

(ndryshimi i projektuar kumulativ në popullsinë në moshë pune, përqindje, 2010–50)

Shënim: Amerika e Veriut i referohet Shteteve të Bashkuara dhe Kanadasë; Azia Veri-lindore përfshin Kinën, Hong Kongun, Japoninë, Republikën e

Koresë dhe Tajvanin. EJL dhe Bullgaria dhe Rumania janë përfshirë në Evropën në Zhvillim.

Burimi: U.S. Census Bureau, International Data Base; shih Kapitullin 6.

32

North America

North-East Asia

Western EuropeEmerging Europe

SEEBulgaria+Romania

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

Wo

rkin

g-a

ge

po

pu

latio

n,

20

10

=0

2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050

Evropianët po jetojnë më gjatë, dhe

po dalin në pension më herët

Figure 13: Europe’s pension systems have to support people for many more years

(changes in life expectancy at 60 and effective retirement age, 1965–2007)

Burimi: OECD (2011) and updated data from OECD (2006).

33

Qeveritë evropiane shpenzojnë rreth

10 përqind më shumë të PBB

Figura 16: Qeveritë në Evropë janë të mëddha

(bota e ridimensionuar sipas shpenzimeve qeveritare në dollarë, 2009)

Burimi: Stafi i Bankës Botërore duke përdorur IMF WEO.

34

Shpenzimet për mbrojtjen sociale

janë arsyeja (e vetme)

Figura 17: Mbrojtja sociale shpjegon ndryshimin ndërmjet përmasave të qeverisë në Evropë dhe

kolegeve të saj

(shpenzimet qeveritare, përqindje të PBB, 2007–08)

Shënim: ―Mbrojtja sociale‖ përfshin përfitimet e lidhura me sëmundjet dhe paaftësitë, plakjen, fëmijë dhe familje, papunësinë dhe strehimin. Evropa

Perëndimore përbëhet nga Danimarka, Finlanda, Islanda, Norvegjia dhe Suedia (Veriu); Austria, Belgjika, Franca, Gjermania, Irlanda, Luksemburgu,

Holanda, Zvicra dhe Mbretëria e Bashkuar (Qendra); Greqia, Italia, Portugalia dhe Spanja (Jugu).

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek IMF GFS dhe IMF WEO; shih Kapitullin 7.

35

14.8

7.1

6.7

20.1

15.8

7.1

5.4

16.7

17.4

6.2

4.6

16.9

16.6

4.9

5.3

11.7

16.1

4.1

4.0

11.3

18.3

4.5

3.9

12.2

18.1

4.2

6.2

12.6

16.4

7.8

6.3

7.3

12.7

7.4

3.9

12.7

0

10

20

30

40

50

Go

ve

rnm

en

t sp

en

din

g,

20

07

-08

pe

rce

nta

ge

of

GD

P

North CenterWestern Europe

South EU12 BGR+ROM

SEE EasternPartnership

UnitedStates

Japan

Social protection Education Health Non-social spending

Edhe të tjerët subvencionojnë të

moshuarit, por jo kaq gjatë

Figura 18: Ndryshime të vogla në pensionet vjetore për përfitues, ndryshime të mëdha në

shpenzimet e përgjithshme publike për pensionet

(public pension spending in 2007)

Shënim: Tregohen vlerat mediane sipas grupit. Evropa Perëndimore përbëhet nga Danimarka, Finlanda, Islanda, Norvegjia dhe Suedia (Veri);

Austria, Belgjika, Franca, Gjermania, Irlanda, Luksemburgu, Holanda, Zvicra dhe Mbretëria e Bashkuar (Qendër); Greqia, Italia, Portugalia dhe

Spanja (Jug); Vendet Anglo-Saksone përbëhen nga Australia, Kanadaja, Zelanda e Re dhe Shtetet e Bashkuara.

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek Eurostat dhe Statistikat e Pensioneve të OECD; shih Kapitullin 7.

36

Korrigjime të mëdha përpara, për shkak të disbalancave

të tanishme dhe kostove të ardhshme të shëndetit

Figura 19: Evropa Perëndimore duhet të reduktojë defiçitet fiskale me 6% të PBB, Evropa në

zhvillim me më pak

(rregullimet e nevojshme fiskale ilustruese, 2010–30, përqindje e PBB)

Shënim: Impaktet fiskale të plakjes në sistemet e pensionet dhe kujdesit shëndetësor mungojnë për vendet kandidate të BE-së dhe ato të partneritetit

lindor. Për këtë ushtrim shuma e rregullimeve në shpenzimet për kujdesin shëndetësor presupozohet të jetë e njëjta si edhe për shtetet e reja

anëtare. Rregullimet në shpenzime që kanë të bëjnë me pensionet supozohet të jetë e njëjtë me ato të Evropës Jugore. Për përbërjen e vendeve

në secilin grup, shih shënimin e Figurës 17.

Sources: Përllogaritjet e stafit të Institutit për Kërkim Strukturor në Poloni dhe nga Banka Botërore, bazuar tek IMF WEO; shih Kapitullin 7.

37

Reduktimi i borxhit publik në EJL

EJL, Bullgaria dhe Rumania kanë përjetuar redukrim në borxhin publik

(borxhi i përgjithshëm bruto qeveritar, përqindje e PBB, 2000–10)

Shënim: Në panelin e djathtë për EJL, vijat e ndërprera tregojnë vargun shpërndarja e mesme (IQR).

Burimi: Përllogaritjet e stafit të Bankës Botërore, bazuar tek IMF WEO.

38

0

25

50

75

100

125

150

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2000 2002 2004 2006 2008 2010

Bulgaria + Romania SEE (median)

Sfidat

39

Drejt një modeli ekonomik më të

gjelbër

Shih Fokus Dy.

Ruajtja e asaj që është arritur

• Rindezja e Makinës së Konvergjencës: Shërbimet

• Lehtësimi i tregtisë në shërbimet e biznesit

• Forcimi i bashkërendimit rregullator për financat

• Rindërtimi i Markës Evropë: Produktiviteti

• Rindezja e Makinës së Konvergjencës

• Përmirësimi i sipërmarrjes aty ku është ngadalësuar produktiviteti

• ―Shkarkimi‖ i programeve të inovacionit nga Shtetet e Bashkuara

• Vazhdimi i Superfuqisë së Stilit të Jetesës: Demografia

• Rindezja e Makinës së Konvergjencës

• Rindërtimi i Markës Evropë

• Bërja e tregjeve të punës më konkurrues

• Bërja e qeverisë më efiçente, ose zvogëlimi i saj

41

Ngutshmëritë, pikat e forta dhe dobësitë

42

Qeveria

Fuqia punëtore

Inovacioni

Sipërmarrja

Financa

Tregtia

Prirjet

Demografike

Rritja e

Produktivitetit

Shërbimet

Moderne

Është bërë më përpara (në Evropë)

Tabela 8.1: Vendet krahasuese për politika të zgjedhura

Burimi: Iwulska (2011), e disponueshme në www.worldbank.org/goldengrowth.

43

Fusha e politikave Vende të zgjedhura

Evropë Botë

1 Ristrukturimi i borxhit privat Suedia Rep. e Koreas.

2 Menaxhimi i FDI financiare (BEU) Polonia (Jo-BE) Kroacia

3 Integrim financiar i mbrojtur nga kriza Republika Çeke Kanada

4 Rritja e vlerës së shtuar Republika Sllovake Singapor

5 Krijimi i vendeve të punës Irlanda Zelanda e Re

6 Gjenerimi i eksporteve Gjermania Rep. e Koreas

7 Politika e Kërkim-Zhvillimit Zvicra Shtetet e Bashkuara

8 Arsimi i lartë Mbretëria e Bashkuar Shtetet e Bashkuara

9 Cilësia e menaxhimit Suedia Shtetet e Bashkuara

10 Lëvizshmëria e brendshme Irlanda Shtetet e Bashkuara

11 Legjislacioni i punës Danimarka Shtetet e Bashkuara

12 Politikat e imigracionit Suedia; Mbretëria e Bashkuar Kanada; Shtetet e Bashkuara

13 Siguria sociale Islanda Japonia

14 Ofrimi i shërbimeve sociale Finlanda Singapori

15 Reduktimi i borxhit publik Turqia Zelanda e Re

16 Politikat e rritjes së gjelbër Gjermania Kalifornia (SHBA)

Gjendet në

www.worldbank.org/goldengrowth

44

Referencat e përdorura në këtë

prezantim

Bonin, H., W. Eichhorst, C. Florman, M. Hansen, L. Skiöld, J. Stuhler, K. Tatsiramos, H. Thomasen, and K. Zimmermann. 2008. ―Geographic Mobility in the European

Union: Optimising Its Economic and Social Benefits.‖ IZA Research Report 19, Institute for the Study of Labor, Bonn.

Conference Board, The. 2011. ―Total Economy Database.‖ January 2011, The Conference Board, New York, NY. Available at www.conference-

board.org/data/economydatabase.

European Commission. 2011. Innovation Union Scoreboard (IUS) 2010: The Innovation Union’s Performance Scoreboard for Research and Innovation. Brussels:

European Commission.

Heston, A., R. Summers, and B. Aten. 2011. ―Penn World Table Version 7.0.‖ May, Center for International Comparisons of Production, Income and Prices, University

of Pennsylvania, Pennsylvania, PA.

ILO (International Labour Office). 2010. Key indicators of the Labour Market, Sixth Edition. Geneva: ILO.

Iwulska, A. 2011. ―Country Benchmarks.‖ Prepared for this report. Available at www.worldbank.org/goldengrowth.

Lane, P., and G. Milesi-Ferretti. 2007. ―The External Wealth of Nations Mark II: Revised and Extended Estimates of Foreign Assets and Liabilities, 1970–2004.‖ Journal

of International Economics 73 (2): 223–250.

Lundstrom Gable, S., and S. Mishra. 2011. ―Service Export Sophistication and Europe’s New Growth Model.‖ Policy Research Working Paper 5793, World Bank,

Washington, DC. Background paper for this report.

Maddison, A. 1996. ―Macroeconomic Accounts for European Countries.‖ In Quantitative Aspects of Post-War European Economic Growth, ed. B. van Ark, and N.

Crafts: 27–83. New York, NY: Cambridge University Press.

OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development). 2005. OECD Employment Outlook 2005. Paris: OECD.

———. 2006. Live Longer, Work Longer. Paris: OECD.

———. 2007. OECD Economic Surveys: European Union 2007. Paris: OECD.

———. 2011. Health at a Glance 2011: OECD Indicators. Paris: OECD.

Stockholm International Peace Research Institute. 2011. SIPRI Yearbook 2011: Armaments, Disarmament and International Security. New York, NY: Oxford University

Press.

Stojkov, A., and J. Zalduendo. 2011. ―Europe as a Convergence Engine: Heterogeneity and Investment Opportunities in Emerging Europe.‖ Policy Research Work ing

Paper 5906, World Bank, Washington, DC. Background paper for this report.

Sugawara, N., and J. Zalduendo. 2010. ―How Much Economic Integration Is There in the Extended EU Family?‖ ECAnomics Note 10/1, Office of the Chief Economist,

Europe and Central Asia Region, World Bank, Washington, DC. Background paper for this report.

UNCTAD (Untied Nations Conference on Trade and Development). 2010. World Investment Report 2010: Investing in a Low-Carbon Economy. New York, NY: UN.

———. 2011. World Investment Report 2011: Non-Equity Modes of International Production and Development. New York, NY: UN.

Weigand, C., and M. Grosh. 2008. ―Levels and Patterns of Safety Net Spending in Developing and Transition Countries.‖ Social Protection Discussion Paper 0817,

Human Development Network, World Bank, Washington, DC.

WTO (World Trade Organization). 2009. International Trade Statistics 2009. Geneva: WTO.

45