Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atıkların Yönetimi ve Atık Yönetimi …°STAÇ 14... · 2016-12-19 · plasenta, kesik uzuvlar v.b (insani patolojik atıklar) - Biyolojik deneylerde

Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atıkların Yönetimi ve Atık Yönetimi Mevzuatı ile Sağlanan Uyum

Çevre Yönetimi Genel MüdürlüğüAtık Yönetimi Dairesi Başkanlığı

Emine ERCAN ÇUBUKÇUŞube Müdürü

İÇERİK Sağlık Kuruluşları Atıkları Nelerdir Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atık ve Diğer

Atıkların Yönetimi Tıbbi Atıkların Yönetiminde Sorunlar İzleme ve Denetim,Cezalar

14 Aralık 2016 TIBBİ ATIK YÖNETİMİ/İSTANBUL 2

Atık: Üreticisi veya fiilenelinde bulunduran gerçekveya tüzel kişi tarafındançevreye atılan veyabırakılan ya da atılmasızorunlu olan herhangi birmadde veya materyaliifade etmektedir.

Ünite: Faaliyetleri sonucuatık üreten kişi, kurum vekuruluşlar

Enfeksiyon Zinciri

Mikroorganizma

Rezervuar

Çıkış kapısı

Geçiş

Giriş kapısı

Duyarlı konak

İyi bir tıbbi atık yönetimi enfeksiyon kontrol süreçlerinin bir parçası olarak görülmelidir.


SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASIEVSEL NİTELİKLİ ATIKLAR

(20 03* ve 15 01*)TIBBİ ATIKLAR(18 01* ve 18 02*)

TEHLİKELİ ATIKLAR

RADYOAKTİF ATIKLAR

A: Genel Atıklar 20 03 01*

B:Ambalaj Atıkları15 01 01*,15 01 02*15 01 04*,15 01 05*,15 01 06*,15 01 07*

C: Enfeksiyöz Atıklar18 01 03* ve 18 02 02*

D: Patolojik Atıklar

18 01 02*

E: Kesici Delici Atıklar 18 01 01* ve 18 02 01*

F: Tehlikeli Atıklar18 01 06*, 18 01 08*, 18 01 10*, 18 02 05*,

18 02 07*

G: Radyoaktif Atıklar

Sağlıklıinsanlarınbulunduğukısımlar, hastaolmayanlarınmuayene edildiğibölümler, ilkyardım alanları,idari birimler,temizlik hizmetleri,mutfaklar, ambarve atölyelerdengelen atıklar:

B, C, D, E, Fve G gruplarındaanılanlar hariç,tıbbimerkezlerdenkaynaklanan tümatıklar.

Tüm idaribirimler, mutfak,ambar, atölye v.sden kaynaklanantekrar kullanılabilir,geri kazanılabiliratıklar:

- kağıt- karton- mukavva- plastik- cam- metal v.b.

Enfeksiyöz ajanların yayılımınıönlemek için taşınması ve imhasıözel uygulama gerektiren atıklar:

Başlıca kaynakları;I. Mikrobiyolojik laboratuvar

atıkları- Kültür ve stoklar- İnfeksiyöz vücut sıvıları- Serolojik atıklar-Diğer kontamine laboratuvar

atıkları (lam-lamel, pipet, petri v.b)II. Kan kan ürünleri ve bunlarla

kontamine olmuş nesneler III. Kullanılmış ameliyat giysileri

(kumaş, önlük ve eldiven v.b)IV. Diyaliz atıkları (atık su ve

ekipmanlar)V. Karantina atıklarıVI. Bakteri ve virüs içeren hava

filtreleri, VII. Enfekte deney hayvanı

leşleri, organ parçaları, kanı ve bunlarla temas eden tüm nesneler

Anatomik atık dokular, organ ve vücut parçaları ile ameliyat, otopsi v.b. tıbbi müdahale esnasında ortaya çıkan vücut sıvıları:

-Ameliyathaneler, morg, otopsi, adli tıp gibi yerlerden kaynaklanan vücut parçaları, organik parçalar, plasenta, kesik uzuvlar v.b (insani patolojik atıklar)

- Biyolojik deneylerde kullanılan kobay leşleri

Batma, delme sıyrık ve yaralanmalara neden olabilecek atıklar:

- enjektör iğnesi,- iğne içeren diğer

kesiciler- bistüri- lam-lamel- cam pastör pipeti- kırılmış diğer cam

v.b

Fiziksel veya kimyasal özelliklerinden dolayı ya da yasal nedenler dolayısı ile özel işleme tabi olacak atıklar

- Tehlikeli kimyasallar

- Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar

- Amalgam atıkları

- Genotoksik ve sitotoksik atıklar

- Farmasötikatıklar

- Ağır metal içeren atıklar

- Basınçlı kaplar

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu mevzuatı hükümlerine göre toplanıp uzaklaştırılır.

414 Aralık 2016 TIBBİ ATIK YÖNETİMİ/İSTANBUL

18

İNSAN VE HAYVAN SAĞLIĞI VE/VEYA BU KONULARDAKİ ARAŞTIRMALARDAN KAYNAKLANAN ATIKLAR (DOĞRUDAN SAĞLIĞA İLİŞKİN OLMAYAN MUTFAK VE RESTORAN ATIKLARI HARİÇ)

18 01İnsanlarda Doğum, Teşhis, Tedavi ya da Hastalık Önleme Çalışmalarından Kaynaklanan Atıklar

18 01 01 Kesiciler (18 01 03 hariç)

18 01 02Kan torbaları ve kan yedekleri dahil vücut parçaları ve organları (18 01 03 hariç)

18 01 03*Enfeksiyonu önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işleme tabi olan atıklar

A

18 01 04

Enfeksiyonu önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işleme tabi olmayan atıklar (örneğin sargılar, vücut alçıları, tek kullanımlık giysiler, alt bezleri)

18 01 06* Tehlikeli maddeler içeren ya da tehlikeli maddelerden oluşan kimyasallar M

18 01 07 18 01 06 dışındaki kimyasallar18 01 08* Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar A18 01 09 18 01 08 dışındaki ilaçlar

18 01 10* Diş tedavisinden kaynaklanan amalgam atıkları A

18

İNSAN VE HAYVAN SAĞLIĞI VE/VEYA BU KONULARDAKİ ARAŞTIRMALARDAN KAYNAKLANAN ATIKLAR (DOĞRUDAN SAĞLIĞA İLİŞKİN OLMAYAN MUTFAK VE RESTORAN ATIKLARI HARİÇ)

18 02 Hayvanlarla İlgili Araştırma, Teşhis, Tedavi ya da Hastalık Önleme Çalışmalarından Kaynaklanan Atıklar

18 02 01 Kesiciler (18 02 02 hariç)18 02 02* Enfeksiyonu önlemek amacı ile

toplanmaları ve bertarafı özelişleme tabi olan atıklar

A

18 02 03 Enfeksiyonu önlemek amacı iletoplanmaları ve bertarafı özelişleme tabi olmayan atıklar

18 02 05* Tehlikeli maddeler içeren ya datehlikeli maddelerden oluşankimyasallar

M

18 02 06 18 02 05 dışındaki kimyasallar

18 02 07* Sitotoksik ve sitostatik ilaçlar A18 02 08 18 02 07 dışındaki ilaçlar


TEHLİKELİ ATIKLAR

KEMOTERAPİK (SİTOSTATİK)

ATIKLAR

FARMASOTİK ATIKLAR

DEZENFEKTANLAR (Aldehit, Asidik,

Bazik vb.)

ORGANİK ÇÖZÜCÜLER (Ksilen, Alkol,

Asetonitril, vb.)

İNORGANİK ÇÖZÜCÜLER

(HCl, Amonyak vb.)

AĞIR METALLER

AMALGAM ATIKLARI

BASINÇLI KAPLAR

KONTAMİNE AMBALAJ (Kimyasal Madde Kapları, Boya

Tenekeleri vb.)

LABORATUVAR KİMYASALLARI KARTUŞ-TONER HAVA

FİLTRELERİ

YAĞ-YAKIT FİLTRELERİ PİL-AKÜ YALITIM

MALZEMELERİKONTAMİNE

KABLOFLÜORESAN

LAMBA DİĞER

TEHLİKELİ OLMAYAN ATIKLAR

KABLO HURDALAR DİĞER

ELEKTRONİK ATIKLAR

Elektrikli ve ElektronikEkipmanlar ile Makine-

Ekipman Parçaları

ATIK YAĞLAR

BİTKİSEL ATIK YAĞLAR

MADENİ YAĞLAR

PCB VE PCT İÇEREN ATIKLAR (Trafo vb.)


Uyg

un E

kipm

an

Yöne

tim P

lanı Ünite İçi Atık

Yönetim Planı

Endüstriyel Atık Yönetim Planı

Belediye Tıbbi Atık Yönetim Planı

TIBBİ ATIK YÖNETİMİ


Kor

uyuc

u Te

dbirl

er

Eğiti

m

Bakanlık ve İl Müdürlüğü

Sağlık Kuruluşu Belediye Tıbbi Atık Taşıma

Araçları Tıbbi Atık İşleme

Tesisi

Bağışıklama



Kay

ıt Tu

tma

ve B

ildiri

m

Sağlık Kuruluşu

• Tıbbi atık miktarı

Sağlık Kuruluşu

• Yıl sonunda bildirim

• Atık Beyan Sistemi (TABS)

Belediye

• Yıl sonunda bildirim

• Atık Yönetim Uygulamaları(TABS,MoTAT,KDS)

Diğ

erSo

rum

lulu

klar Maliyetlerin

Karşılanması

• MÇK

Taşıma

• UATF kullanılması• Alındı makbuzu

Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık

Mali Sorumluluk Sigortası

• Sağlık Bakanlığı, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu ve Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumuna bağlı olarak faaliyet gösteren kuruluşların Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Mali Sorumluluk Sigortasını yaptırma zorunluluğu bulunmamaktadır



•taşınması

•bertaraf edilmesi

Belediyede Yönetimi

Tıbb

i Atık

ların

Yön

etim

i Sağlık Kuruluşunda Yönetimi•atıkların üretildikleri yerlerde ayrı toplanması

• geçici depolanması


14 Aralık 2016 11

Atık Yönetimi Yönetmeliği(02.04.2015 – 29314 R.G)

Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği(22.07.2005 - 25883 R.G.)

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği(24.08.2011 – 28035 R.G.)

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği(22.05.2012 – 28300 R.G.)

Atıkların Karayolunda Taşınmasına İlişkin Tebliğ ve diğer ilgili Özel Atık mevzuatı…

SAĞLIK KURULUŞU ATIKLARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN MEVZUAT

TIBBİ ATIK YÖNETİMİ/İSTANBUL

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği(25.11.2014 RG No:29186)

Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar(10.9.2014 RG No:229115)

Çevre Denetim Yönetmeliği(21.11.2008 R.G. No:27061)(Değişik:RG-16/8/2011-28027)

Çevre Görevlisi ve Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik

(21.11.2013 R.G. No:28828)Yüksek Çevre Kurulu ve Mahalli Çevre Kurullarının Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik

(3.8.2013 RG.No:28727)

Atıktan Türetilmiş Yakıt, Ek Yakıt ve Alternatif Hammadde

Tebliği,

SAĞLIK KURULUŞU ATIKLARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN MEVZUAT

1214 Aralık 2016 TIBBİ ATIK YÖNETİMİ/İSTANBUL

ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRI TOPLANMASI

TIBBİ ATIK YÖNETİM PLANI

Sadece Evrak İşi???• atıkların kaynağında ayrı

toplanması ve biriktirilmesi,

• atıkların toplanması ve taşınmasında kullanılacak ekipman ve araçlar,

• atık miktarları,

• toplama sıklığı,

• geçici depolama sistemleri,

• toplama ekipmanlarının temizliği ve dezenfeksiyonu,

• kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak işlemler,

• bu atıkların yönetiminden sorumlu personel ve eğitimleri


Ünite bazlı atık sınıflandırma listesi???

ATIKLARIN KAYNAĞINDA AYRI TOPLANMASI

Atık Odaları???


ATIKLARIN TOPLANMASI VE TAŞINMASINDA KULLANILACAK EKİPMAN VE ARAÇLAR

Ergonomik kullanıma uygun atık kutuları???

Ergonomik kullanıma uygun yerleştirme???

Atık Toplamave

Taşıma ???


ATIKLARIN ÜNİTE İÇİNDE TAŞINMASI

Atık Toplamave

Taşıma ???



Atık Toplamave

Taşıma ???



TOPLAMA PERİYODU

• İzleme ve envanterçalışmasına göre– Periyodu attırın ya da

azaltın– Toplama ekipmanının

boyutunu arttırın ya daazaltın


ATIK MİKTARI

Toplamaişlemlerininizlenmesi ???


GEÇİCİ DEPOLAMA


Doç. Dr. Tarık OCAK, ATUDER, Risk Altındayız Acilde İğne Batma Yaralanmaları ve Kan ile Bulaşlar


2 7 7 9 112 2 2 2 2 1 1 1 1 2 2 28 16 17 24 35 40 48 52 56

Düzenli Depolama Yakma SterilizasyonTıbbi Atıkların Yıllara Göre Bertarafını Sağlayan Tesislerin Dağılımı

83 8792

97 100

83 84 87 91

0

20

40

60

80

100

120

2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

(Bin To

n)Tıbbi Atık Miktarı



Taslak Yönetmelik• Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

– 22 Temmuz 2005 tarihli ve 25883 sayılı Resmi Gazete• Günümüz şartlarına uygun, sadece tıbbi atıkların yönetimi • Geçici Depolama: 50 kg üstü• Küçük miktarda (< 1 kg/gün) tıbbi atıkların taşınması• Patolojik atıklar

– Kimyasalla muamele edilmişler• Yakma

– Kimyasalla muamele edilmemişler• Tanınabilir olanlar : Defin• Diğerleri : Sterilizasyon

• Atık yönetim planı• Diyaliz atıksuları• Tıbbi atıkların başka ilde taşınması ve bertarafı


ÇEVRE GÖREVLİSİ, ÇEVRE YÖNETİM BİRİMİ VE ÇEVRE DANIŞMANLIK FİRMALARI HAKKINDA YÖNETMELİKÇevre görevlisi: Faaliyetleri sonucu çevre kirliliğine neden olan ve/veya neden olabilecek ve Çevre Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan düzenlemeler uyarınca denetime tâbi tesislerin faaliyetlerinin mevzuata uygunluğunu, alınan tedbirlerin etkili olarak uygulanıp uygulanmadığını değerlendiren, tesis içi yıllık denetim programları düzenleyen görevliyi,

Çevre danışmanlık firması: Çevre yönetimi hizmeti vermesi için Bakanlık tarafından belgelendirilen tüzel kişiyi,

Çevre yönetim hizmeti alma şartları

Sağlık kuruluşları ve hastanelerden, yatak kapasitesi 20 (yirmi) ve üzerinde olan yataklı ve günübirlik tedavi kurumları, en az bir çevre görevlisi çalıştırmak veya çevre yönetim birimi kurmak veya çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti almak zorundadır.

Müteselsil sorumlulukMADDE 19 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülüklerin çevre görevlileri, çevre yönetim birimleri veya çevre danışmanlık firmaları tarafından yerine getirilmemesi, çevre danışmanlık hizmeti alanların sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.(2) Bir işletmede, çevre yönetim biriminin veya çevre görevlisinin yanında, çevre danışmanlık firmasından da çevre yönetimi hizmeti alınmış olması halinde, hizmet verenlerin tamamı bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülüklerden aynı derecede sorumludur.


TOPRAK KİRLİLİĞİNE İLİŞKİN CEZALAR

Kanunda ve yönetmelikte öngörülenyasaklara veya standartlara aykırı olarak veyaönlemleri almadan atıkları toprağa verenlere

(Madde 20/j/Birinci paragraf)

49.095 TL

Cezai Uygulamalar

ATIKLARA İLİŞKİN CEZALAR

Tehlikeli atık mali sorumluluk sigortası yaptırmayanlaraverilecek cezalar:Tehlikeli atıkların toplanması, taşınması, geçici ve aradepolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması vebertarafı faaliyetlerinde bulunup da, mesleki faaliyetlerinedeniyle oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslaraverebilecekleri zararlara karşı tehlikeli atık mali sorumluluksigortasını yaptırmayanlara (Madde 20/p)

49.095 TL

ATIKLARA İLİŞKİN CEZALAR

Çevre Kanununda ve ilgili yönetmeliklerdeöngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olaraktehlikeli atıkları toplayan, ayıran, geçici ve aradepolama yapan, geri kazanan, yeniden kullanan,taşıyan, ambalajlayan, etiketleyen, bertaraf eden veömrü dolan tehlikeli atık bertaraf tesislerini kurallarauygun olarak kapatmayanlara (Madde 20/v)

204.584 TL2.045.893 TL

Bu idarî para cezası kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir. (Madde 20/İkinci fıkra)

Üç katı

BİLDİRİM VE BİLGİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜNE İLİŞKİN CEZALAR

Çevre Kanununun 12 nci maddesinde öngörülen bildirim ve bilgi verme yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere (Madde 20/g)

12.267 TL

ÇEVRE GÖREVLİSİ BULUNDURMAYANLARA İLİŞKİN CEZALAR

Çevre yönetim birimini kurmayanlara, Çevre görevlisi bulundurmayanlara ya da Bakanlıkça

yetkilendirilmiş firmalardan hizmet almayanlara(Madde 20/m)

12.267 TL8.178TL


TEŞEKKÜRLER

Telefon: 0.312. 5863035Faks : 0.312. 4740335E-mail : [email protected]

mailto:[email protected]

Documents

Sağlık Kuruluşlarında Tıbbi Atıkların Yönetimi ve Atık Yönetimi …°STAÇ 14... · 2016-12-19 · plasenta, kesik uzuvlar v.b (insani patolojik atıklar) - Biyolojik deneylerde