Sava Nemanjić

u srpskoj srednjovekovnoj povesnici

Iva Ugrinić VI3

Biografija

• Sveti Sava, rođen kao Rastko Nemanjić, je raški plemić, svetogorski monah, iguman manastira Studenica, prosvetitelj, književnik, diplomata i prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.

• Rođen je između 1169. i 1175. godine u mestu Ras koje se nalazi u blizini Novog Pazara, a preminuo je 12. ili 14. januara 1236. godine (po julijanskom kalendaru) u Trnovu, u Bugarskom carstvu, pri povratku sa hodočašća u Jerusalimu.

• Smatra se jednom od najznačajnijih ličnosti srpske istorije i osnivačem srpske crkve koja ga slavi kao sveca.

Sveti Sava – političar

• Kao mladić dobio je od oca na upravu Zahumlje (1190. ili 1191).

• Ubrzo nakon toga preciznije 1192. godine Rastko je pobegao na Svetu goru i zamonašio se u ruskom manastiru Svetog Pantelejmona, gde je dobio ime Sava.

• U Srbiji je 1202. godine došlo do rata za vlast između sinova župana Stefana Nemanje. Posle izmirenja 1204. godine veliki župan Stefan Prvovenčani i knez Vukan pozvali su Savu da ih potpuno izmiri i on se vratio u Srbiju početkom 1208. godine

Sveti Sava – arhiepiskop

• Takodje, Sveti Sava se bavio prosvetiteljskim radom,

nastojeći približiti svojim sunarodnicima osnove verske

i svetovne pouke, da bi se 1217. vratio na Svetu goru.

• Godine 1219. Sava I Srpski je ubedio Vaseljenskog

patrijarha i nikejskog cara da odobre autokefalnost

(samostalnost) srpske crkve sa statusom arhiepiskopije.

Vaseljenski patrijarh Manojlo I Carigradski u Nikeji je

imenovao Savu I za prvog arhiepiskopa Srbije.

Sveti Sava - pisac

• Sveti Sava je ostavio više pisanih dela.

• U Hilandaru je napisao „Žitije svetog Simeona“ u kome u jedanaest glava opisuje život svog oca kao vladara i kaluđera.

• Druga njegova dela su: „Karejski tipik“, „Hilandarski tipik“, „Studenički tipik“ i „Zakonopravilo“ iz 1219. godine koje predstavlja prvi srpski ustav.

Sveti Sava - putnik

Sveti Sava – ktitor

• Sa svojim ocem, koji se

zamonašio i dobio ime Simeon

(verovatno 25. mart 1196),

podigao manastir Hilandar

(1198—99), prvi i jedini srpski

manastir na Svetoj gori.

Sveti Sava – prosvetitelj

• Obrazujući buduće službenike pravoslavne crkve

stekao je velike zasluge za razvoj školstva i

prosvete kod Srba u srednjem veku.

• U Srbiji i Republici Srpskoj se dan njegove smrti

(27. januar po novom kalendaru) obeležava kao

Dan prosvete.

Sveti Sava – nadahnuće svog vremena

• Od vremena Svetog Save hodočašća u Svetu zemlju su nadahnula mnoge vladare, crkvene velikodostojnike, monahe, pobožan narod, umetnike, i to nadahnuće traje i danas. Među značajnijim darodavcima pravoslavnih manastira i crkava na Svetoj zemlji su bili prvi srpski arhiepiskop Sveti Sava, potom i drugi vladari Nemanjići, kralj Milutin i dr., kao i prvi srpski patrijarh Joanikije i drugi.

ХВАЛА НА ПАЖЊИ!