Seminarski - nezaposlenost u BiH

7/23/2019 Seminarski - nezaposlenost u BiH

1/12

Univerzitet u ZeniciIslamski pedagoki fakultet

Odsjek: Socijalna pedagogijaSocijologija

SEMINARSKI RAD

Drutvo i nezaposlenost u BiH

Student: rofesor:

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! "ejla #olu$ Doc%dr% ZemirSinanovi&

'()*+'(),%


2/12


SADRAJ

1. UVOD%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%-

2. UZROCI LOEG POLOAJA DRUTVA U BIH%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%.

3. MLADI I NEZAPOSLENOST%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%,

4. ULOGA ZAVODA ZA ZAPOLJAVANJE U BIH%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%/

5. ZAVOD ZA ZAPOLJAVANJE, DA ILI NE%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0

!. KAKO PREVAZI"I NEZAPOSLENOST I POPRAVITI STANJE DRUTVA% %)(

#. ZAKLJU$AK%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%))

%. LITERATURA%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% )'

'


3/12


1.UVOD

Jedna od kljunih prepreka veoj iskorienosti ljudskih resursa u BiH jeste

nemogunost nalaenja zaposlenja, zbog ega su mnogi ljudi odustali od traganja.

Kao rezultat toga, Bosna i Heregovina ima najniu stopu uea na tritu rada u

!vropi, sa samo "" odsto radno sposobnog stanovnitva. #a bi se bilo ta

promijenilo po pitanju zapoljavanja u BiH, prvi zadatak je, svakako, identi$ikovati

uzroke problema.

Kao mogue uzroke neiskorienosti i neadekvatne razvijenosti ljudskih potenijala u

BiH identi$ikuje korupiju pri zapoljavanju, neuskla%enost obrazovnog sistema sa

potrebama savremenog trita rada, odliv mozgova, neprepoznavanje ne$ormalnosteenog iskustva, obespravljenost radnika, paradoksalne $ormalne proedure

regrutovanja, obrazovanje koje &zapostavlja sutinu i vie se bavi luksuznim

stvarima', partokratija i &turbotajkunizam'

Kao strunjakinja u oblasti upravljanja ljudskim resursima, do. dr (unjar )ankovi *

kae da ljudi, kao jedini misaoni i kreativni element organizaije, svojim znanjem,

vjetinama, iskustvom, idejama, ponaanjem i energijom doprinose uspjehu svojih

preduzea, a sam nain upravljanja ovom najznaajnijom organizaionom aktivompoveava produktivnost i slui kao pouzdan predvi%a konkurentske prednosti

organizaija. +e%utim, opti ambijent i kultura u tranziionim uslovima, smatra ona,

ne ijene znanje, niti prepoznaju rad kao vrijednost.

) Doc% dr 1anja "unjar 2ankovi&3 profesorica 1isoke kole 4Banjaluka 5ollege6

-


4/12


2.UZROCI LOEG POLOAJA DRUTVA U BIH

Bosna i Heregovina je u periodu -ih godina bila pogo%ena sa izuzetno tekimstanjem u svim oblastima, a zahvaenost ratnim zbivanjima je samo dovela do jo

veeg siromaenja ionako siromanih gra%ana. /ojavio se veliki broj siromanih

porodia, a sama drava zahvaena ratnim deavanjima nije imala mogunosti niti

modusa da pomogne ovakvoj skupini ljudi kojih je bilo sve vie. 0iromatvo je u

veini sluajeva povezano sa demogra$skim i soijalnim obiljejima kao to su pol,

godine starosti, ekonomske aktivnosti i sl. 0iromatvo u B1H je u velikoj mjeri vezano

za starije i samake porodie a neka istraivanja a i lina gledita ukazuju na to dasu najsiromaniji gra%ani ekonomski neaktivni, nezaposleni, ili da su zaposleni ali da

primaju izuzetno niske plate. 2azlozi velike zastupljenosti ekonomskih neaktivnih

gra%ana kao i nezaposlenih gra%ana lee u izuzetno maloj mogunosti zapoljavanja

3nedovoljan broj radnih mjesta u ekonomiji, jer je i ekonomija na niskom stepenu

razvoja4.

5lavne kategorije ugroene siromatvom su djea, izbjeglie ili interno raseljena lia,

nezaposlena lia, destimulisani radnii, a to je ipak najvanije radno sposobnipojedini sa niskim obrazovanjem i stanovnii prigradskih naselja u 20. 0iromatvo

doprinosi da etnike napetosti istrajavaju, a one su vidljive djelomino kod odre%enog

broja lia koje su jo uvijek raseljene usljed posljedia rata, mada se broj etnikih

manjina koji se vraaju na svoja prijeratna prebivalita polagano poveava. 0

obzirom da je manji broj raseljenih lia pronaao posao ni to ne umanjuje a

vjerovatno ima tendeniju da poveava nezaposlenost.

6egativna strana je u tome to je veliki dio radne snage i stanovnitva u oba

entiteta7

odmah iznad linije siromatva, ima nesiguran posao ili radi u nezvaninom sektoru bez sigurnosti posla8 radi na veoma lokalizovanim tritima rada sa malo stabilnosti u razvoju8 imaju male anse u poveavanju njihovih prihoda veoma ugroen lokalnim

udarima i trendovima opadanja, kao to su oni koji mogu biti izazvani

privatizaijom, gubitkom lokalnog trita, opadanjem isplata putem direktnihtrans$era iz me%unarodne zajednie ili gubitkom povjerenja ulagaa.

.


5/12


9i radnii i populaije koje su zavisne od njih su samim tim u visokom riziku od

gubitka posla, opadanja prihoda i propasti njihovih strategija preivljavanja. :eliki dio

stanovnitva u oba entiteta se nalaze blizu toga da budu baeni u siromatvo u

svakom trenutku. ;bog toga to ekonomske mogunosti nisu zdrave, upravo je

problem budue vjerovatnoe smanjivanja mogunosti za rad, zapoljavanje i

ostvarivanje prihoda, koje vode ove analize i sugeriu postojanje hitnosti razvoja i

implementaije politika djelovanja. 9o je zabrinutost za ublaavanje potenijalnog

utiaja i budueg rasta veliine i dubine siromatva to odre%uje temu koja se nalazi

u osnovi ovih pitanja i preporuka koje se odnose na politiku djelovanja.

Slika 1. Biro za zapoljavanje (ilustracija)

*


6/12


3.MLADI I NEZAPOSLENOST

+ladi su, globalno gledajui, u nepovoljnijem drutvenom poloaju nego druge

starosne grupe jer ne raspolau imovinom 3nekretninama, ute%evinom, dioniama4,

tee se zapoljavaju i tee dolaze do stambenih objekata kojim bi rijeili osnovna

egzinstenijalna pitanja. < Bosni 1 Heregovini, prema mom linom miljenju su dva

kljuna uzroka koji dovode do nezaposlenosti i siromatva mladih7 nestabilan poloaj

mladih na tritu rada i ispadanje iz obrazovnog sistema. :eina je mladih primorana

nakon kolovanja ekati, krae ili due vrijeme, na prvo zaposlenje 3zbog radnog

neiskustva, rigidnosti radnog zakonodavstva i sl.4. = nepovoljnom poloaju mladih na

tritu rada svjedoi i podatak da je stopa nezaposlenosti mladih, u starosnoj dobi

izme%u *> i ?" godine, u nekim razdobljima bila gotovo dva i po puta vea od opte

stope nezaposlenosti, iako se u posljednje vrijeme smanjuje jaz izme%u

nezaposlenosti mladih i opte nezaposlenosti. 0 druge strane, mladi se nakon

kolovanja sve vie susreu sa radom na odre%eno vrijeme, radom sa skraenim

radnim vremenom i sl., to pogorava njihov drutveni poloaj. #ugotrajna

nezaposlenost i drutvena pasivnost esto vode prema@prisilno produenoj& mladosti.

/oznato je da mladost kao razdoblje karakteriu prelazi ili tranziije, koji mogu biti

ugroeni u sluaju pojave nezaposlenosti. /relaz o kojem ovisi uspjenost drugih

prelaza jest upravo onaj iz svijeta obrazovanja u svijet rada.

+e%utim, nezaposlenost mladih nije nuno povezana sa siromatvom ili soijalnom

izolaijom. #jea i mladi u BiH imaju ispod prosjean relativni rizik siromatva.

2azlog je u tome to velik dio mladih bez zaposlenja ivi s roditeljima ili drugim

lanovima porodie, koji snose ili s njima dijele nune ivotne trokove. ;ahvaljujui

visokom stepenu porodine solidarnosti i dugotrajnoj pomoi roditelja, najvei diomladih nije preputen sam sebi, to uveliko ublaava soijalne rizike.

+ladi esto istiu i druge oblike siromatva, kao to su monotonija svakodnevnie,

nemogunost druenja s drugim mladim osobama, bez perspektivnost itd. +lade

osobe koje ive u seoskim podrujima, u manjim gradovima ili u prigradskim

podrujim imaju veu vjerovatnou da e prije napustiti kolu zbog malog izbora

obrazovnih usmjerenja, slabo organizovanog prevoza do udaljene kole i sl.

,


7/12


< nastavku moete vidjeti statistike pokazatelje istraivanja sprovedenog u

?-*>.godini o stanju mladih na tritvu rada prezentovanih na regionalnom dijalogu o

zapoljivosti mladih u ;enii7?

AC mladih nezaposleno *D-.--- nezaposlenih mladih *>>.--- srednjkolaa i **>.--- studenata ?>C mladih ne zavrava srednju koluE =ko ?FC mladih ne trai posaoE >-C mladih ne radi u svojoj strui ?>C mladih ukljueno u ne$ormalno obrazovanje *-C mladih volontira FC mladih ukljueno u omladinske organizaije

Slika 2. Omjer zaposlenih i nezaposlenih osoba u FBiH naspram S

4.ULOGA ZAVODA ZA ZAPOLJAVANJE U BIH

' 7egionalni dijalog o zapoljivosti mladi$ u Zenici3 odr8an '%)'%'()*%godine u

Sali 5entra za Socijani rad Zenica organizovanog od strane 9unja Inkuatora usuradnji sa predstavnicima vlasti3 orazovanja i amasade Svicarske

;


8/12


;aposlenost ima temeljnu ulogu u svakom drutvu. Gjude esto odre%ujemo 3a i oni

sebe4, zavisno o tome to rade u ivotu. 6izak stepen preraspodjele radnih mjesta i

postojee neuskla%enosti izme%u ponude i potranje za radnom snagom naglaavaju

vanost e$ikasnog koritenja slubi za zapoljavanje i pasivnih i aktivnih politika na

tritu rada. +e%utim, bez obzira na znatne resurse koji su raspodjeljeni za te

iniijative, posebno u BiH, te iroke mree kanelarija u ijeloj zemlji, slube za

zapoljavanje pokazale su se u najveoj mjeri irelevantnim za omoguavanje protoka

radnih mjesta u $ormalnom sektoru.

0lube za zapoljavanje se osiguravaju i na entitetskom i na podentitetskom nivou. >. http7PPNNN.mladi.gov.baPindeQ.phpR

optionSomTontentUtaskSvieNUidS"AUlangShrO /odai o mladima u BiH,

?-*>,% http7PPNNN.bug.baPkpdzevheraekonomijaidrustvoproblemnezaposlenosti

mladihubih.html

)'
http://www.fzzz.ba/http://www.fzs.ba/http://www.mladi.gov.ba/index.php?option=com_content&task=view&id=46&lang=hrhttp://www.mladi.gov.ba/index.php?option=com_content&task=view&id=46&lang=hrhttp://www.bug.ba/kcp-dzevhera-ekonomija-i-drustvo-problem-nezaposlenosti-mladih-u-bih.htmlhttp://www.bug.ba/kcp-dzevhera-ekonomija-i-drustvo-problem-nezaposlenosti-mladih-u-bih.htmlhttp://www.fzzz.ba/http://www.fzs.ba/http://www.mladi.gov.ba/index.php?option=com_content&task=view&id=46&lang=hrhttp://www.mladi.gov.ba/index.php?option=com_content&task=view&id=46&lang=hrhttp://www.bug.ba/kcp-dzevhera-ekonomija-i-drustvo-problem-nezaposlenosti-mladih-u-bih.htmlhttp://www.bug.ba/kcp-dzevhera-ekonomija-i-drustvo-problem-nezaposlenosti-mladih-u-bih.html

Documents

Seminarski - nezaposlenost u BiH