Seminarski Rad Iz Sigurnosti i Bez. Jahti i Marina

8/17/2019 Seminarski Rad Iz Sigurnosti i Bez. Jahti i Marina

1/12

SEMINARSKI RAD

PREDMET: Sigutnost i bezbjednost marina i jahti

TEMA: Marine i njihova zaštita od zagađenja

Sadržaj

1. Uvod...............................................................................................................2


2/12

2. Marine i njihova funkcija...............................................................................3

2.1. Izgradnje marine i njihovo planiranje......................................................

3. !a"tita od zagadjenja u marinama..................................................................#

. Uticaj marina na $ivotnu sredinu....................................................................%

.1. Uticaj na $ivotnu sredinu u toku izgradnje marine..................................%

.2. Uticaj na $ivotnu sredinu u toku eksploatacije marine............................&

.3. Mjere za"tite $ivotne sredine tokom eksploatacije marine......................&

.. Mjere za spre'avanje i ubla$avanje mogu(ih ekolo"kih akcidenata........)

*. !aklju'ak......................................................................................................1+

#. ,iteratura......................................................................................................11

1. vod

More je vezano od samog po'etka razvoja ljudske civilizacije. More koristimo prvenstveno u

funkciji prometa- kao prirodnog saobra(aja. ,uke i pristani"ta na morima predstavljaju

1


3/12

mjesta gde brodovi ukrcavaju i iskrcavaju putnike i robu. anas luke i pristani"ta dobijaju jo"

jednu ulogu- a to je prihvat nauti'kih turista.

okazano je da ako neka zemlja ima turisti'ki razvijena mjesta u regiji toplog mora ne mo$e

da ima intezivni i turisti'ki promet bez u'e"(a i razvoja nauti'kog turizma. /renutno u svetu

plovi oko sto pedeset miliona plovila nauti'kog turizma 0 jahte- jedrilice- 'amci- motorni

'amci- itd..

od nauti'kom infrastrukturom se podrazumijevaju 'etiri tipa baza za nauti'ki turizam

lu'ice- marine- rekreacijske baze i brodomarine- prema prete$nim vrstama delatnosti koje se

na njima odvijaju.1

!a"tita $ivotne sredine uklju'uju(i i morsku jedna je od glavnih problema 'ovje'anstva- zato

je neophodno konstantno stvarati svest o potrebnoj za"titi $ivotne sredine.

Uprvom delu ovog rada (u detaljno definisati marine- zatim (u objasniti koje sve vrste

zagadjenja mogu biti u njima i od njih.

!. Marine i njihova "#n$%ija

Marine su specijalizovane luke ili pristaništa na obali mora, kanala i jezera, namjene su za

prihvat, čuvanje i opremu plovnih objekata, koji služe sa rekreaciju, sport i razonodu.2

1 Pomorska enciklopedija, Jugoslovenski leksikografski zavod, Zagreb 1978

2 „au!i"ki !urizam# $lija %r"i&, 'adovan (rlandi&

2


4/12

rva evropska zemlja koja je uo'ila zna'aj nauti'kog turizma jeste 4rancuska- koja je planski

potpomagala izgradnji brojnih marina za prihvat "to ve(ih turisti'kih flota. Marina pretstavlja

osnovni objekat nauti'kog turizma- ona u sebi jo" sadr$i tj. sjedinjuje vi"e dru"tvenih-

trgova'kih- uslu$nih- rekreacijskih i administrativnih djelatnosti- namjenjenih da zadovolje

potrebe posjetilaca.

5remenom se razvilo vi"e vrsta i tipova marine- savremene marine mogu se podijeliti po

nekoliko kriterijuma na slede(e vrste

− S obzirom na položaj vodenog dijela u odnosu na kopno mo$e biti otvoreni-

poluuvu'eni- uvu'eni i potpuno uvu'eni tip marine.

− Prema tipu izgradnje i nivou opremljenosti razlikuje se ameri'ki- evropski i

mediteranski tip marine.

− Prema odnosu vlasništva marine mogu biti privatne- komunalna i javna.

− odnosu na lokaciju marine se dijele na morske- jezerske i rije'ne.

Marine su specijalizovane turisti'ke luke i u !apadnoj 6vropi se nazivaju i luke za jahte- "to

nam ukazuje na osnovnu razliku izme7u marina i luka- a to je u veli'ini. Usluge koje pru$a

marina- mogu se podijeliti na g&avne 0usluga veza- '(oredne 0priklju'ci na struju i vodu-

odlaganje sme(a- administrativne usluge- pomo( pri spu"tanju i va7enju plovila u8iz vode-

servis plovila- opskrba namirnicama- sportskom opremom i sl. i dodatne usluge zabave-

sporta i rekreacije.

U marini se odvija nekoliko djelatnosti lu'ke djelatnosti 0prihvat- 'uvanje i otpremanje

plovila te carinska- zdravstvena- radio slu$ba i meteorolo"ka slu$ba9 trgova'ko servisne0opskrba gorivom- hranom- rezervnim dijelovima- ve(e i manje popravke i prodaja plovila-

pru$anje li'nih usluga- prodaja sportske robe9 mjenja'ka- agencijska i // slu$ba-

ugostiteljsko:zabavne- sportsko:rekreativne i dru"tvene- promocijske aktivnosti za turizam i

nautiku.

;bim pojedinih djelatnosti u marini zavisi od njene lokacije- prirodnim i radom stvorenih

uslova- saobra(ajnih veza- planiranih ciljeva i ekonomskih mogu(nosti.3 Iz djelatnosti koje se

odvijaju u marini proizlaze njene osnovne funkcije boravak plovila- odr$avanje plovila-

opslu$ivanje plovila koja dolaze morem- opslu$ivanje plovila koja dolaze kopnom- 'uvanje

plovila- boravak nauti'kih turista- opslu$ivanje nauti'kih turista.

2.!. "zgradnje marine i njihovo planiranje

Sve ve(i zna'aj i pa$nja se ukazuju ka nauti'kom turizmu- zbog svog znatnog udjela u

privredi i ukupnoj ekonomiji- a najvi"e zbog izgradnje kapaciteta potrebnih za njegovu

realizaciju na neiskori"tenim morskim i obalnim resursima.

) Pomorska enciklopedija, Jugoslovenski leksikografski zavod, Zagreb

1978*godina

)


5/12

,uke nauti'kog turizma postaju mjesta realizacije tog segmenta turizma.


6/12

ograni'avaju(i faktor turisti'kog razvoja. od prostornim planiranjem- u "irem smislu- se

podrazumijeva istra$ivanje- ure7enje i oblikovanje prostora u svim njegovim elementima. U

u$em smislu prostorno planiranje podrazumijeva izradu urbanisti'kih planova za izgradnju

novih i ure7enje postoje(ih objekata na nekom prostoru. laniranje i ure7enje prostora je

pretpostavka za postizanje boljeg razmje"taja privrednih funkcija u prostoru- za"tita i

unaprije7enje prirodnih i stvaranih vrijednosti- te optimalan razmje"taj objekata.

olaze(i od definisanih funkcija marine i zahtjeva koji ove funkcije postavljaju- prije

pristupanja vrednovanju varijanata potencijalnih lokacija marine 0izbor mikro lokacije- treba

izvr"iti izbor kriterijuma mjerodavnih za ocjenu povoljnosti svake od mogu(ih lokacija.

od lokacijom za izgradnju marine podrazumijeva se cjelokupno zemlji"te i akvatorijalni

prostor na kojem se planira izgradnja marine. =ajzna'ajniji mjerodavni kriterijumi koji se

razmatraju pri izboru lokacije za izgradnju marina za nauti'ki turizam su

1. r)ani'ti*$i (&anovi obalskog ruba 0priobalja. Izbor lokacije za izgradnju marine

zahtijeva njezino prilago7avanje postoje(im urbanisti'kim planovima i planovima budu(eg razvoja odre7enog "ireg podr'ja.

!. Kara$teri'ti$e (ro'tora 0akvatorijalni i kopneni dio

+. A$vatorij ,arina treba izabrati na atraktivnom mjestu- tako da turista:nauti'ar u

blizini marine mo$e zadovoljavati svoje potrebe 0krstarenje- jedrenje- ronjenje itd

-. &izina a"ir,i'anih t#ri'ti*$ih %entara

/. Razvijeno't javnog 'ao)ra0aja 0vazdu"ni- drumski i $eljezni'ki

. Po'tojanje $o,#na&ne in"ra'tr#$t#re 0vodovod- kanalizacija

2. Mog#0no't izgradnje in"ra'tr#$t#re 0trgova'ko: servisne- ugostiteljsko:zabavne-sportsko:rekreativne

3. &izina re,ontnih zavoda i servisa za popravak plovila

9. ti%aj (&anirane ,arine na životn# 'redin# 0odr$ivi razvoj

Vrednovanje i optimizacija lokacije za izgradnju marine

De"ini'anje ,ode&a vrednovanja. roblem- sa kojim se u praksi 'esto susre(e- je rangiranje

odre7enih alternativa : varijanti. =a izbor odre7ene alternative naj'e"(e uti'e ve(i broj

faktora- kao i zna'aj pojedinih kriterijuma na osnovu kojih se vr"i rangiranje.

proma"aj> u izboru lokacije za izgradnju marine- te je neophodno izvr"iti detaljno

vrednovanje svih parametara koji- na bilo koji na'in- uti'u na pravilan izbor lokacije.

od vrednovanjem se podrazumijeva- u manjoj ili ve(oj mjeri- formalizovan postupak kvantitativnog i kvalitativnog odmjeravanja varijantnih rje"enja radi ocjene nivoa


7/12

zadovoljenja postavljenih ciljeva. /ako se krajnji cilj procesa vrednovanja ogleda u stvaranju

podloge za izbor optimalnog- iz mno"tva re"enja- to jest onog koje u najve(oj mjeri

zadovoljava postavljene ciljeve i po"tuje prisutna ograni'enja. !bog toga vrednovanje treba

posmatrati kao elemenat procesa odlu'ivanja- koje za cilj ima projenjivanje kriti'nih razlika

izme7u alternativa.

Modeli vrednovanja mogu se generalno podijeliti na

1. 4edno$riterij#,'$e ,ode&e po kojima se zaklju'ci donose na osnovu samo jednogkriterijuma.

!. 5iše$riterij#,'$e ,ode&e po kojima se zaklju'ci donose na osnovu vi"e kriterijuma.

Programiranje

rogram defini"e budu(u izgradnju. lanom se odabere lokacija za izgradnju marine- a kroz

kvalitetan program se stvaraju pretpostavke za ostvarenje maksimalne profitabilnosti ulaganja

kapitala u odre7enu marinu.

Projektovanje

!adatak projektovanja je da prostorno postavi i kreativno izrazi program. ;d kvaliteta

projektovanja- u dobroj mjeri- zavisi stepen racionalnosti izgradnje- funkcionalnost i

rentabilnost poslovanja budu(e marine. ri projektovanju marine vrlo je va$no po"tovati stil

ranije izgradnje.

?lavni elementi koji moraju biti zastupljeni pri projektovanja marine su

− ,ukobrani 0valobrani

− ;perativna obala i obalni zid

− ?at

− 5ez i privez

− lovni put izme7u redova privezi"ta- okreti"ta i ulaz u marinu

− ;prema i ure7aji marine

− Infrasturktura 0komunalna i uslu$na.

+. 6aštita od zagadjenja # ,arina,a

-


8/12

Marine za jahte predstavlja potencijalni izvor zagadjenja mora gorivom- uljem- otpadom-

kanalizacijom- hemikalijama. ored toga "to postoji mnogo potencijalnih opasnosti od

zaga7enja- isto tako postoji mnogo na'ina prevencije istog.

=aj'e"(i uzroci su goriva i ulja 'ije curenje ozbiljno o"te(uje kvalitet vode- lokalnu

ekonomiju i $ivotnu sredinu. ?orivo i ulje naj'e"(e u vodi dospjeva na slede(e na'ine

. izel goriva i benzini su goriva koja se naj'e"(e koriste za jahte a mogu da dospiju u

more u toku tankovanja brodskih rezervoara- kao posledica akcidenta ili slabog

odr$avanja opreme. !ato je neophodno da postoje procedure za prevenciju odnosno-

kada je do zagadenja vec do"lo- procedura za uklanjanje iscurelog goriva. Svaka

operacija koja uklju(uje rukovanje gorivom treba da se uradi tako da je mogucnost

akcidenta smanjena na minimum.

. a bi jahta izbjegla mogu(nost da do7e do prepunjenja rezervoara za gorivo- osim

poznavanja ta'ne potrebne koli'ine i vrste goriva- preporuka je- da se tankuje do )+@

kapaciteta rezervoara- da se blago prekrije odu"nik na tanku da bi se apsorbovao vi"ak

koji bi mogao da izade iz odu"nika.*

. Aoriste se upijaju(e tkanine jer na motoru od jate mo$e do(i do curenja ulja. o"to su

terminali za gorivo u marinama jedan od va$nijih segmenata poslovanja- moraju se u

njima raditi redovne kontrole skladi"nih rezervoara- cjevovoda- pumpnih automata-

crijeva i pipaca za istakanje.# ;ko jahte koja tankuje gorivo trebalo bi se postaviti

plutaju(a brana koja bi spre'ila "irenja zaga7enja na ve(oj povr"ini mora.

.


9/12

reure7enjem postoje(ih objekata- odnosno izgradnjom novih- proizvodi se neopasni

gra7evinski- i u manjim koli'inama- metalni otpad koji je potrebno propisno zbrinjavati uz

izbjegavanje nekontrolisanog nasipanja u more.

Aod izgradnje gatova i lukobrana 0valobrana- kao i plutaju(ih objekata 0pontona koji (e se

sidriti- odnosno fiksirati za obalu- dolazi (e do odre7enih one'i"(enja mora- manjegintenziteta- dok se sva mogu(a ve(a one'i"(enja i zaga7enja mora sprije'avaju pa$ljivim

planiranjem radova i za"titnih predradnji.

/ako7e- kod izgradnje marine i sre7ivanja obale dolazi do negativnog efekta za prirodnu

zajednice uz samu obalu- a obnavljanje onih koje su uni"tene mo$e se o'ekivati za par

godina.

#.2. ticaj na životnu sredinu u toku eksploatacije marine

=akon postavljanja pontonskih lukobrana i zavr"etka gra7evinskih radova dolazi do

naseljavanja morskih organizama na nosa'e- pluta'e pontona- betonske dijelove rive- te na

sve ostale izgra7ene dijelove marine koji su potopljeni u more. =a sedimentnom i kamenitomdnu- populacije organizama koje su tu prije $ivjele (e se djelomi'no ili 'ak potpuno obnoviti.

=egativan utjecaj na pridnene biocenoze u podru'ju marine moglo bi imati kori"(enje

protuobra"tajnih boja za brodove- lanci za sidrenje i zasjenjenja zbog usidrenih brodova.

/reba napomenuti da mogu(e ispu"tanje otpadnih voda iz usidrenih brodova i otapanje

biocida s podvodnih dijelova brodova posredno mo$e uticati na pridnene biocenoze pa zbog

toga i taj uticaj mo$e biti zna'ajan.

;ne'i"(enje- odnosno zaga7enje je- sigurno- jedan od najva$nijih mogu(ih negativnih uticaja

marine na $ivotnu sredinu- odnosno akvatorij u kojem se nalazi.

;ne'i"(enje akvatorijalnog i kopnenog dijela marine mo$e biti

− otpadnim vodama koje nastaju tokom pranja brodova9

− bojama tokom bojadisanja brodova9

− otpadnim vodama koje nastaju tokom pranja motora- za vrijeme popravka- te

otpadnim vodama od pranja podvodnih povr"ina9

− zauljenim padavinskim vodama s asfaltiranih manipulativnih povr"ina- povr"ina za

odlaganja plovila i vozila- te internih saobra(ajnica9

− otpadnim vodama s brodova 0fekalne- sanitarne- kalju$ne i balastne9

− sanitarnim otpadnim vodama9

−mineralnim uljima s brodova9

− sitnim 'esticama poliesterskih smola prilikom rada na plasti'nim dijelovima plovila9

− biocidima koji su sastavni dijelovi protuobra"tajnih boja

otrebno je sprije'iti svako i najmanje odbacivanje otpada u more- te obezbijediti uklanjanje

svih otpadaka i ulja kako sa morske povr"ine tako i sa obale. osljedice mogu(eg usporavanja

izmjene mora unutar marine- treba kompenzirati zabranom uno"enja bilo kakvih otpadnih

materija- naro'ito organskih 0nitrata i fosfata- koji bi mogli nastati kao posljedica pranja

posu7a- tu"iranja ili pripreme hrane na brodovima. /ako7e- treba strogo zabraniti odbacivanje

bilo kakvog krutog otpada u more- kao i ispu"tanje kalju$nih voda iz brodova.

#.$. Mjere zaštite životne sredine tokom eksploatacije marine

8


10/12

Bedan od najve(ih problema u za"titi $ivotne sredine tokom eksploatacije marine je

sprje'avanje one'i"(enja koja nastaju redovnim radom i odvijanjem $ivota na brodovima

0razne vrste otpada- kalju$ne i sanitarne vode. U tom smislu treba razraditi i odrediti na'in

pra$njenja tankova sa sanitarnim otpadnim vodama.

Isto tako treba s brodova prazniti i zbrinjavati kalju$ne vode "to treba raditi ovla"(enainstitucija za poslove takve vrste. /ako7e- iz brodova treba prihvatati kruti otpad i zbrinjavati

ga prema postoje(im propisima. Sve radnje suprotno navedenom treba strogo zabraniti.

#.#. Mjere za sprečavanje i ublažavanje mogu%ih ekoloških akcidenata

a bi se sprije'ili ekolo"ki akcidenti- neophodno je izraditi operativni plan za za"titu

akvatorija marine od one'i"(enja naftom i naftnim derivatima.

Marina treba biti opremljena i koristiti plutaju(u branu za slu'aj ispu"tanja nafte- naftnih

derivata ili drugih plutaju(ih- teku(ih polutanata. /ako7e- marina mora biti opremljena uljnim

disperzantima- koji su dozvoljeni za kori"(enje prema propisima- te odgovaraju(imsredstvima za 'i"(enje- kako kopnenog tako i morskog dijela. Marina se mora opremiti

efikasnim protivpo$arnim sredstvima- uz redovno sprovo7enje protivpo$arnih mjera

− redovno kontrolisati sve instalacije- kako na obali tako i na plovilima.

− rotivpo$arnim vje$bama obu'avati osoblje za stru'no i brzo ga"enje po$ara.

− ;bezbjediti vatrogasni pristup marini tako da su gatovi uzdu$no dostupni vatrogasnim

vozilima.

− Uz izgra7ene objekte je obavezno obezbjediti povr"ine za operativni rad vatrogasnih

vozila.

− =ovoizgra7ene objekte treba za"tititi sistemom za brzu dojavu i ga"enje po$ara.

− /rafostanice graditi kao izdvojene gra7evine.

−


11/12

/. 6a$&j#*a$

!a"tita $ivotne sredine- uklju'uju(i i morsku- ima danas poseban zna'aj i jedan je od glavnih

problema globalnog karaktera. More obuhvata oko sedamdeset posto !emljine povr"ine-

predstavlja jedan ogroman vodeni rezervoar Ckoji upija ugljendioksid i proizvodi kiseonikD.More je jedna od najva$nijih komunikacionih oblasti koju upotrebljavaju sve dr$ave.

=jegova za"tita nam stoga i predstavlja najva$niji problem savremenosti. !bog toga bi nam

trebalo biti jasno koliko je neophodno smanjiti negativan uticaj marina na $ivotnu sredinu

kao i svih plovnih objekata. rije svega treba uticati na stvaranje svesti o toj potrebi i

konstantno obja"njavati njegovu va$nost.

14


12/12

. 7iterat#ra

. omorska enciklopedija- Bugoslovenski leksikografski zavod- !agreb 1)%&.

. Ilija Er'i(-

Documents

Seminarski Rad Iz Sigurnosti i Bez. Jahti i Marina