Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Mustafa KILIÇSağlık Ekonomisti-Danışman

STD/ SAGEM29.04.2014-ANTALYA

Değerli katkıları için; Uzm. Dr. Bilgehan Karadayı, Baki Topallar, Aslıhan Beyan, Olgun Şener, Dr. İlker Sabuncuoğlu, Emrah Barındırır ve Adem Ünal’a teşekkür ederim .

T.C. Sağlık BakanlığıSağlık Araştırmaları Genel MüdürlüğüSağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı

Sağlık Teknolojisi Değerlendirme 1. Yıllık Toplantısı28-29 Nisan 2014, Antalya

www.hta.gov.tr

2

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

www.hta.gov.tr

Tütün ürünleri, insanın yaşam kalitesini ve süresini

düşüren bir bağımlılık türüdür.

ICD-10’a göre “F17.2 Tütün kullanımına bağlı

bağımlılık sendromu”

Ülkemizdeki sigara tüketicisi yaklaşık on altı milyon

kişidir.

Bilimsel çalışmalar sigaranın zararları konusunda,

sigara ile savaşmayı zorunlu kılmaktadır.

www.hta.gov.tr 3

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Sigara ile savaşmanın;

• İlk aşaması; toplumu bilinçlendirmek ve yeni kullanıcıları önlemektir.

• İkinci olarak; Halen kullanıcısı olanların ise sigara bağımlılığının tedavi edilmesidir.

Bu yolla sigaraya bağlı hastalıkların riskleri önemli ölçüde azaltılabilir.

Sağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı

www.hta.gov.tr 4

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Sigara Bırakma Destek Programı 17 Ocak 2011 tarihli Bakanlar Kurulu Kararına dayalı olarak Sağlık

Bakanlığı tarafından ülke genelinde Sigarayı Bırakma Poliklinikleri (SBP) oluşturuldu,

Bu polikliniklere başvuran sigara bağımlılarına sigara bıraktırma destek tedavileri sunulmaya başlandı.

Yıllara yaygın Sigara Bırakma Polikliniklerinin kurulması

Sigara Bırakma Tedavileri: Danışmanlık destek programı Farmakolojik destek programı

Bupropion SR (Zyban) Vareniklin (Champix)

Nikotin Replasman Tedavileri (NRT)

2009 :62 Adet 2010 :146 Adet 2011:296 Adet 2012 :402 Adet

www.hta.gov.tr 5

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Literatürden …

• Sigarayı bırakanların, ilk üç yıl içerisindeki sağlık maliyetleri bırakmayanlara göre en az

%10 daha az olacaktır. [http://www.prevent.org]

• Hamile kadınlarda sigara bırakma tedavisine ayrılan her 1$a karşılık 3$ lık sağlık maliyeti

tasarrufu sağladığı görülmüştür. [Ruger JP., Emmons KM. 2008]

• Bir başka özel hastalık popülasyonu olan kardiyolojik problemli hastalarda; 47$ lık

yatırımın takip eden yedi yıldaki karşılığı 853$ olarak hesaplanmıştır. (Ong M., Glantz S. 2004)

www.hta.gov.tr 6

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Tütün Kullanımının Maliyetlerinin Hesaplanması

Yüksek DALY (Sakatlığa Ayarlanmış Yaşam Yılı) kayıpları: 931,909 DALY ile ön sıralarda yer almıştır. (2004 Hastalık Yükü Çalışması)

Ülkemizdeki tüm hastalıklara bağlı DALY kayıplarının, erkeklerde %15,4’üne, kadınlarda %1,2’sine denk gelmektedir.

Bütün seçilmiş hastalıkların %8, 6’nı teşkil etmektedir.

Buna göre sigaranın ülkemiz ekonomisine olan yükü:

DALY * GSYİH(yıllık-2011-)= Ekonomik Yük• 931,909 DALY*17,510 TL= 16,317,726,590 TL

www.hta.gov.tr 7

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Tütün Kullanımının Maliyetlerinin Hesaplanması

Tütünün Neden Olduğu Doğrudan ve Dolaylı Maliyetler Türkiye (Milyon $)

Alpaslan M., (2007),

Yıl Doğrudan Maliyetler Dolaylı Maliyetler

Türkiye

1996 190 2.2832000 486 2.3842004 1.164 3.525

www.hta.gov.tr 8

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Sigara Bıraktırma Tedavilerinin Maliyet AnaliziROI Yöntemiyle Hesaplanması:Return on Investment (ROI), yapılan yatırımın geri dönüşünü gösteren bir veridir. Temelde ROI bir yatırımın ne kadar getiri sağladığını, yani verimliliğini ve bu yatırımın sürdürülmesi gerekip gerekmediğini gösterir.

ROI (champix) = 0,26 ROI (zyban) = 0,58

• ABD de benzer metodolojili bir çalışmada; 1$’a karşılık 1.25$ sağlık getirisi olduğu hesaplanmıştır

www.hta.gov.tr 9

Farmakolojik Tedavi Kazanılan DALY(kişi başı)Kazanılan DALY (TL) başına maliyet

Champix(vareniklin) 0,0183 7322,40

Zyban(bupropion) 0,01525 5836,07

Sigara Bırakma Tedavilerinden Elde Edilen DALY Kazançlarının Maliyeti

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

www.hta.gov.tr 10

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Sigara Bırakma Tedavilerinin Geri Ödeme Sistemindeki Yeri Geri Ödeme Kapsamında Olan Ülkelerİngiltere: Champix-NRT’ler ve Zyban da geri ödeme kapsamında (Eczanede reçeteleme mümkün)

Belçika: Her hasta sadece bir kez bu tedaviye geri ödeme kapsamında erişebiliyor Zyban sadece KOAH hastaları için ödeniyor, NRT’ler ise geri ödenmiyor

İsviçre: Sadece Champix ve Zyban geri ödeme kapsamında. NRT’ler geri ödenmiyor.

İrlanda: Champix-NRT’ler ve Zyban da geri ödeme kapsamında

Hollanda: Champix-NRT’ler ve Zyban da geri ödeme kapsamında

İsveç: Sadece Champix ve Zyban geri ödeme kapsamında. NRT’ler geri ödenmiyor.

www.hta.gov.tr 11

Sigara Bırakma Destek Programının Maliyet Etkinlik Analizi

Sigara Bırakma Tedavilerinin Geri Ödeme Sistemindeki Yeri

Geri ödeme kapsamına almayan ülkelere;

Almanya,

Danimarka,

Yunanistan,

Italya,

Norveç,

Portekiz

Finlandiya

İspanya; bazı bölgelerinde öderken diğerlerinde ödemiyor. (karma sistem)

12www.hta.gov.tr

T.C. Sağlık BakanlığıSağlık Araştırmaları Genel MüdürlüğüSağlık Teknolojisi Değerlendirme Daire Başkanlığı

Sağlık Teknolojisi Değerlendirme 1. Yıllık Toplantısıwww.hta.gov.tr

28-29 Nisan 2014, Antalya

TEŞEKKÜRLER

www.hta.gov.tr

Mustafa KILIÇSağlık Ekonomisti-Danışman

STD/ SAGEM