· SMARTS 4 7 ˇ. . 2557 380 : ˇˆ˙˝ ˛ ˚˜ !ˆ"#$"%#&˘ ˛ ' ˘( "))* &+ &+ ) , The Development of Creative Leaning Media by Using Museum and Local

การจดการศกษาพฒนาการเรยนการสอน

การประชมวชาการระดบชาต SMARTS

: การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน

การจดการศกษา และพฒนาการเรยนการสอน

SMARTS ครงท 4 วนท 7 พ.ค. 2557

การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน 379

และพฒนาการเรยนการสอน

การประชมวชาการระดบชาต SMARTS ครงท 4 วนท 7 พ.ค. 2557

380 : การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน

การพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน

The Development of Creative Leaning Media by Using Museum and Local Learning Resources with Community Participation

อาจารย ดร.อนรทธ สตมน ผชวยศาสตราจารย ดร. เอกนฤน บางทาไม ภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

บทคดยอ การวจยในครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสภาพ บรบทชมชนและการเรยนรของชมชนจากพพธภณฑและแหลง

เรยนรในทองถน 2) พฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน 3)

ประเมนประสทธผลการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน

และ 4) นาเสนอแนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบ

ชมชน กลมตวอยางทใชในการวจย ประกอบดวย 1) ผแทนจากคนใน 4 พนท จานวน 38 คน 2) ผเขารวมกจกรรมการ

เรยนรเชงสรางสรรค ไดแกนกเรยน นกศกษาและผสนใจเขารวมกจกรรมจานวน 200 คน โดยเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง,

แบบบงเอญ และแบบอาสาสมคร เครองมอทใชในการวจย ไดแก1) แบบสารวจขอมลพนฐานของชมชน 2) ประเดนการ

สมภาษณ สภาพและความตองการสอการเรยนร 3) ประเดนการสนทนากลม (Focus Group) รวมกบชมชน เพอศกษาสภาพ

ความตองการสอ 4) สอการเรยนรเชงสรางสรรคทพฒนาขนตามความตองการ 5) แบบประเมนคณภาพสอและ 6) แบบ

ประเมนความพงพอใจทมตอสอการเรยนรและกจกรรมการเรยนร

ผลการวจยพบวา 1) สภาพชมชนและสภาพพพธภณฑ/แหลงเรยนรทศกษาจานวน 4 แหง มจดเดนในดานการเปนแหลงเรยนรทแตกตางกน จาแนกตามลกษณะเนอหาในการจดแสดงแบงเปนแหลงเรยนรในทองถน 3 แหงและพพธภณฑ 1 แหง การมสวนรวมของคนในชมชนแตละพนทมความตองการสอการเรยนรและสอเพอการประชาสมพนธพพธภณฑและแหลงเรยนรของตนเองและใหการสนบสนนในทกภาคสวน 2) การพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคทพฒนาขนจานวน 12 ประเภท ประกอบดวยสอมลตมเดย 3 เรอง สอวดทศน 4 เรอง สอสงพมพหนงสอเลมเลก 1 เลม โปสเตอรแผนพบ 3 ชด และเวบไซต 1 เวบ 3) ผลการประเมนคณภาพสอและการทดลองใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคและกจกรรมการเรยนรรวมกบชมชนพบวาสอการเรยนรทพฒนาขนผานการประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญมคณภาพในระดบเหมาะสมมากในทกชนด สวนกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคพบวาผเขารวมกจกรรม มความพงพอใจตอการเขารวมกจกรรมในระดบมากทก ๆ กจกรรม

คาสาคญ: สอการเรยนร เทคโนโลยการศกษา การมสวนรวมกบชมชน การเรยนรเชงสรางสรรค พพธภณฑและแหลงเรยนร ในทองถน Abstract The objectives of this study were: 1) to study the community context and museum and local

learning resources with community participation; 2) to develop of creative leaning media by using

museum and local learning resources with community participation; 3) to evaluation using creative

leaning media by using museum and local learning resources with community participation and 4) to


: การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน 381

purpose model and guideline using creative leaning media by using museum and local learning

resources with community participation. The subjects were community leaders, cultural leaders,

headmen, local wisdom men, experts in museum and local learning resources and students from 4 local

area by non probabilistic sampling example: purposive sampling, accidental sampling, convenience

sampling.

The research instruments were : 1) surveys form 2) structure interview 3) focus group discussion

items 4) media for learning 5) media evaluation form 6) students satisfaction evaluation form the results

of the study were as follows: 1) In the community context and museum and local learning resources 4

local area in could 1) Em Charoen Art Gallery, ThaMuang district, Kanchanaburi province 2) Bot Prok Pho,

Wat Bang Kung, Amphawa district, SamutSongkhram province3) Don Kai Dee Benjarong Village, Kratumban

district, SamutSakhon province and 4) NongRatchawat Archaeological Site, NongYasai district, Suphanburi

province, museum and local learning resources community need media for learning and media for public

relations every area. 2) The leaning media development by using museum and local learning resources

with community participation 12 medias in could: three of software multimedia, four of video, four of

printed media and one website 3) The leaning media evaluation by experts was at the highest quality and

the students who learned via the creative leaning media by using museum and local learning resource

showed their satisfaction at a high level.

Keywords: Media for Learning, Educational Technology, Community Participation, Creative Learning,

Museum and Local Learning Resources

บทนา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ไดกาหนดแนวทางในการจดการศกษาทจะใหบรรลจดมงหมาย

ดงกลาว คอ การจดกระบวนการเรยนรตามความสนใจ และความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ใหผเรยนไดฝกกระบวนการคด การจดการ เผชญสถานการณ ประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา ใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหสามารถคดเปนทาเปน จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวนสมดล ผสอนสามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยนและอานวยความสะดวกเพอใหผเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร หรอผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอการเรยนการสอน และแหลงเรยนรและวทยาการประเภทตาง ๆ (พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 มาตรา 24 : 8) นอกจากนนพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 7 และ มาตรา 25 ไดกลาวถงความสาคญตอการจดการศกษาภมปญญาไทย ภมปญญาทองถน แหลงการเรยนร โดยระบไวพอสรปไดวา การจดกระบวนการเรยนรตองปลกจตสานกทถกตองเกยวกบการเมอง การปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข มความภมใจในความเปนไทย รจกรกษาผลประโยชนสวนรวมของประเทศชาต รวมทงสนบสนนสงเสรมศาสนา ศลปวฒนธรรมของชาต ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย ความรอนเปนสากล รจกอนรกษทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอม มความสามารถใน



การประกอบอาชพ รจกพงตนเอง ตลอดจนสงเสรมการจดตงแหลงเรยนร ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอศลป สวนสตว สวนธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทยานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศนยกฬาและนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงเรยนรอนๆ อยางเพยงพอและมประสทธภาพ (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ,2545)

พพธภณฑเปนแหลงเรยนรอกแหลงหนงทไมเพยงแตจะสามารถปลกฝงใหเราไดซมซบถงมรดกทางประวตศาสตรและวฒนธรรมยงยดโยงผคนในสงคม ใหเปลยนแปลงปรบตวอยางมราก มอตลกษณแหงชาตพนธของตนดวย พพธภณฑมใชเปนเพยงสถานทเกบรวบรวมจดหมวดหมและแสดงของเกาอยางทเรามองเหนอยางผวเผนและเขาใจ หากแตยงมบทบาททเปนแหลงเรยนรทสามารถกระตนใหผชมเกดความกระหายใฝร ความคดสรางสรรค ตลอดจนความคดใหมๆในการพฒนาวทยาการและความรทหลากหลายสาขา พพธภณฑจงเปนขมพลงทสาคญในการเปลยนแปลงสงคมทเปนอยสสงคมแหงการเรยนร บทบาทของพพธภณฑในการกระตนใหเกดสงใหมทเปนประโยชนตอการเรยนรของสงคม อาท พพธภณฑเปนสถานทดงการสอนจากหองเรยนสประสบการณจรง เปนการเรยนรของชวต เปนการเรยนรเพอชวตผเรยนโดยเฉพาะเดกและเยาวชนไดเรยนรเกยวกบชมชน ทองถนกระตนใหผใหญมโอกาสใชพพธภณฑกาวนาไปสการเรยนร พพธภณฑเปนแหลงการเรยนรสาหรบผทสนใจในการศกษาหาความรดวยตนเองบคคลและครอบครวมโอกาสเขารวมกจกรรมการเรยนรในสภาพการจดการความรทเหมาะสม เกดแรงจงใจสาหรบผทเขามาเรยนรในสถานการณทเปนการเรยนรตลอดชวตอยางมอสระ เกดการประสานงานระหวางพพธภณฑกบชมชนอยางใกลชด การเรยนรจากแหลงเรยนร เปนการจดการเรยนรทสถานศกษาสามารถจดกจกรรมซงจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดหลายลกษณะ เชน การเรยนรตามความสนใจของผเรยนแตละคน เกดการเรยนรเปนกลมซงเปนการเรยนรจากสภาพจรง ทงโดยการเรยนรจาก สอและสภาพในชมชน เชน แหลงโบราณสถาน โบราณวตถ สถานประกอบการในชมชนฯลฯ และการเรยนรจากแหลงเรยนรใกลตว เชน พพธภณฑสถาน สถานทสาคญทางประวตศาสตร แหลงการคา ฯลฯ จะทาใหผเรยนสามารถสราง และสรปความรไดดวยตนเอง เปนการเรยนรจากการปฏบต ซงทาใหผเรยนสามารถออกแบบการเรยนรใหเหมาะสมกบความตองการของตนเอง

มหาวทยาลยศลปากร ไดกาหนดนโยบายในการเปนมหาวทยาลยทเนนการวจย และสงเสรมความคดเชงสรางสรรค มแผนยทธศาสตรในการเปนมหาวทยาลยแหงการสรางสรรค (Creative University) ทซงสอดรบกบนโยบายของรฐบาลในดานเศรษฐกจสรางสรรค (Creative Economy) ประกอบกบความสาคญและคณคาของพพธภณฑทองถน และจากขอเสนอแนะในงานวจยเรองการพฒนาพพธภณฑทองถนเพอสงเสรมการศกษาเชงสรางสรรค(ครบน จงวฒเวศย และคณะ,2554) ไดเสนอวาสาหรบองคกรหรอหนวยงานทเกยวของวา ควรมบทบาทในการสงเสรมการวจยทางดานของวฒนธรรม แบบมสวนรวมกบคนในชมชน เยาวชน เพอเสรมสรางความรก ความภาคภมใจในทองถน ชมชนของตนเอง และตระหนกถงคณคาของพพธภณฑ และควรปรบรปแบบการจดแสดง กจกรรมโดยเนนกจกรรมในลกษณะสรางสรรค สถาบนชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ควรสรางความรสกเปนเจาของพพธภณฑ และมสวนรวมกบพพธภณฑ ในการดาเนนงานกจกรรมตาง ๆ

คณะผวจยจงสนใจศกษาและพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน เพอสงเสรมการเรยนร เปนสงทชวยถายทอดองคความรภมปญญา และเปนแหลงเรยนรทเออประโยชนแกชมชนในทองถน และเปนแนวทางในการพฒนารปแบบการพฒนานวตกรรมเพอการเรยนรกบชมชน การศกษาวจยครงนเปนการศกษาเพอพฒนาสอการเรยนรในการบรณาการศาสตรทางดานสอ นวตกรรมและเทคโนโลยการศกษากบแหลงเรยนรทองถน พพธภณฑเพอใหเปนแหลงเรยนรเชงสรางสรรค โดยใชกรณศกษาจากแหลงเรยนรทองถนเพอสงเสรมใหผเรยนและบคคลในชมชนเกดการเรยนรเชงสรางสรรค และมสวนรวมในการพฒนาแหลงเรยนรในชมชนใหมความยงยน

วตถประสงค 1) เพอศกษาสภาพ บรบทชมชนและการเรยนรของชมชนจากพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถน 2) เพอพฒนา

สอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน 3) เพอประเมนประสทธผลการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน และ 4) เพอนาเสนอ



แนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน กลมตวอยางทใชในการวจย ประกอบดวย 2 กลม ไดแก 1) นกวจยทองถนซงเปนผแทนจากคนใน 4 พนท เชน

ผดแลพพธภณฑหรอแหลงเรยนรในทองถน ปราชญชาวบาน ผนาชมชน สมาชกในชมชน บคลากรทางการศกษา จานวน 38 คน 2) ผเขารวมกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรค ไดแกนกเรยน นกศกษาและผสนใจเขารวมกจกรรมทง 4 พนทจานวน 200 คน โดยเลอกกลมตวอยางโดยไมอาศยความนาจะเปน (Non Probabilistic Sampling) ไดกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) แบบบงเอญ (Accidental Sampling) และแบบอาสาสมคร (Convenience Sampling)

เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แบบสารวจขอมลพนฐานของชมชน และสภาพพพธภณฑ/แหลงเรยนรในทองถน 2) ประเดนการสมภาษณผรเกยวกบ พพธภณฑ/แหลงเรยนรในทองถน สภาพและความตองการสอการเรยนร และประเดนสาหรบสมภาษณผเชยวชาญดานสอเพอการเรยนร 3) ประเดนการสนทนากลม (Focus Group) รวมกบชมชน 4) สอ นวตกรรมการเรยนรทพฒนาขนตามความตองการของ 4 พนทประกอบดวย สอวดทศน สอมลตมเดย เวบไซดและสอสงพมพ ไดแก หนงสอเลมเลก แผนพบ และโปสเตอร รวมทงสอกจกรรมฐานการเรยนร 5) แบบประเมนคณภาพสอการเรยนร 6) แบบประเมนความพงพอใจทมตอสอการเรยนรและกจกรรมการเรยนรรวมกบสอแบบมสวนรวมกบชมชน

วธดาเนนการวจย การวจยครงนดาเนนการในรปแบบของการวจยและพฒนา (Research and Development) ซงประกอบดวย

การศกษาขอมลพนฐานและประเมนความตองการของชมชน การออกแบบและพฒนาสอการเรยนรกจกรรมการเรยนร การนา

กจกรรมการเรยนรไปใช และการประเมนคณภาพสอและประเมนผลการจดกจกรรมการเรยนรเพอปรบปรงและพฒนา

กจกรรมการเรยนรใหไดสอการเรยนร ทสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค โดยทกขนตอนของการวจยดาเนนการในลกษณะของ

การวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม (Participatory Action Research) ระหวางคณะผวจยกบพพธภณฑหรอแหลงเรยนรใน

ทองถน การวจยในครงนไดกาหนดขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ศกษาสภาพบรบทชมชน และสภาพพพธภณฑ/แหลงเรยนร

ดาเนนการคดเลอกพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถน สาหรบการวจยและพฒนาสอการเรยนรแบบมสวน

รวมกบชมชนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ไดพพธภณฑและแหลง

เรยนรทศกษา จานวน 4 แหงจาก 4 จงหวด จาแนกตามลกษณะเนอหาในการจดแสดง จานวน 4 แหง ประกอบดวยแหลง

เรยนรในทองถนจานวน 3 แหงและพพธภณฑจานวน 1 แหง ดงน 1) แหลงโบราณคดหนองราชวตร จงหวดสพรรณบร 2)

แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด จงหวดสมทรสาคร 3) แหลงเรยนรประวตศาสตรโบสถปรกโพธ วดบางกง จงหวด

สมทรสงคราม 4) พพธภณฑและแหลงเรยนรดานศลปะหอศลปเอมเจรญ จงหวดกาญจนบร การศกษาขอมลสภาพบรบท

ชมชนทง 4 พนท โดยใชวธการเกบขอมลแบบตางๆ ไดแก 1) การลงพนเกบขอมลในพนท โดยการสอบถามและสมภาษณคน

ในชมชนและผมสวนเกยวของ โดยใชแบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทกการลงพนท และแบบบนทกผเขารวมกจกรรม/

ผมสวนรวม เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล 2) จดการสนทนากลม (Focus Group) ในพนทเพอแลกเปลยนเรยนร รบ

ฟงความคดเหน ใหคาแนะนา ระหวางคณะผวจย ทปรกษางานวจย นกวจยชมชน ผดแลพพธภณฑ/แหลงเรยนร คนในชมชน

และผมสวนเกยวของ เชน ผนาทองถน นกวชาการ ผบรหารสถานศกษา ปราชญชาวบาน คร นกเรยน นกศกษา และผสนใจ

ทวไป 3) เกบขอมลในพนทโดยสมภาษณแบบเจาะลก (In deep Interview) กบคนในชมชนและผมสวนเกยวของพนททม

ความเฉพาะ ไดแก ผนาทองถน นกวชาการ ปราชญชาวบาน คร โดยการดาเนนการในขนตอนนไดขอมลพนฐานของชมชน



สภาพภมปญญาและแหลงเรยนรในชมชน การศกษาสภาพและความตองการของสอการเรยนร สอเพอการประชาสมพนธของ

พพธภณฑ/แหลงเรยนร วเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค (SWOT Analysis) ของชมชนทง 4 พนท สาหรบเปน

แนวทางในการออกแบบและพฒนาสอการ

ขนตอนท 2 สงเคราะหเพอออกแบบและพฒนาสอการเรยนรและกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรค จากขนตอนท 1 การศกษาบรบทชมชนและการศกษาสภาพและความตองการของสอการเรยนร สอเพอการ

ประชาสมพนธของพพธภณฑ/แหลงเรยนร ไดขอสรปรวมกนกบชมชนในการพฒนาสอการเรยนรชนดตางๆ ดงน

1. แหลงโบราณคดหนองราชวตร จงหวดสพรรณบร ประกอบดวยสอ ไดแก 1 ) ส อม ลต ม เ ด ย เ ร อ ง แหล ง

โบราณคดหนองราชวตร 2) สอวดทศนแนะนาแหลงโบราณคดหนองราชวตร 3) สอสงพมพเพอการเผยแพรและ

ประชาสมพนธ ไดแก โปสเตอร แผนพบและกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคในรปแบบฐานการเรยนร 4 ฐาน

2. แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด จงหวดสมทรสาครประกอบดวยสอ ไดแก1) สอมลตมเดย เรอง หมบาน

เบญจรงคดอนไกด 2) สอวดทศนแนะนาหมบานเบญจรงคดอนไกด 3) สอสงพมพเพอการเผยแพรและประชาสมพนธ ไดแก

โปสเตอร และแผนพบกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคและกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคในรปแบบฐานการเรยนร 3 ฐาน

3. พพธภณฑและแหลงเรยนรศลปะหอศลปเอมเจรญ จงหวดกาญจนบรประกอบดวยสอ ไดแก1) สอมลตมเดย

เรอง หอศลปเอมเจรญและผลงานศลปะ2) สอวดทศนแนะนาหอศลปเอมเจรญ3) สอการเรยนรศลปะและกจกรรมการเรยนร

เชงสรางสรรค ศนยการเรยนร จานวน 7 ศนย

4. แหลงเรยนรประวตศาสตรโบสถปรกโพธ วดบางกง จงหวดสมทรสงครามประกอบดวยสอ ไดแก

1) สอวดทศนแนะนาโบสถปรกโพธ คายบางกง 2) สอสงพมพเพอการประชาสมพนธ ไดแกแผนพบ หนงสอเลมเลก 3)

เวบไซตเพอการประชาสมพนธ โบสถปรกโพธ คายบางกง และกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรคในรปแบบฐานการเรยนร 3

ฐาน

ขนท 3 ออกแบบและพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรค หลงจากขนท 2 ไดกาหนดชนดของสอจานวนสอในแตละพนทแลว ไดออกแบบและพฒนาสอการเรยนรเชง

สรางสรรคโดยใชกระบวนการดาเนนการตามหลกการออกแบบของ ADDIE model ดงน

1. ขนการวเคราะห (Analysis) ศกษาเนอหา วเคราะหเนอหา กาหนดวตถประสงค กาหนดขอบเขตของเนอหา

วเคราะหเปาหมายและความตองการ วธการ การจดกจกรรม ทไดจากการวจยในขนท 1 นาเนอหาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบ

ความเหมาะสมและความถกตอง ความสอดคลองกบจดมงหมาย เพอนามาเปนแนวทางและพนฐานในการพฒนาสอการ

เรยนรเชงสรางสรรค

2. ขนการออกแบบ (Design)

2.1 กาหนดรายละเอยดวธการสรางสอการเรยนรตามความตองการของแตละพนท

2.2 วางแผนการสรางสอชนดตางๆ ของทกๆ พนท โดยมการออกแบบแผนภมสายงาน (Flow Chart) บทภาพ

(Story Board) สาหรบสอมลตมเดย เขยนบทวดทศน ออกแบบและกาหนดรปแบบของสอสงพมพ รวมทงวางแผนการ



ออกแบบและสรางเวบไซต และนารายละเอยดการวางแผนสรางสอทออกแบบแลว ไปใหผเชยวชาญดานสอ ดานเนอหา

ตรวจสอบเความถกตองเหมาะสม และนาขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข

3. ขนการพฒนา (Development)

3.1 พฒนาสอทกาหนดไว โดยสรางสอการเรยนรแตละชนด มการ ลงพนทบนทกภาพนง ถายทาวดทศน ตาม

บท บนทกเสยงบรรยาย เสยงดนตร สาหรบงานดานการผลต และใชคอมพวเตอรโปรแกรมตางๆ ในการผลตสอทกชนด ไดแก

โปรแกรมสรางสอมลตมเดย (Multimedia Programs) โปรแกรมตดตอวดทศน (Video Edit Programs) โปรแกรมออกแบบ

ตกแตงภาพกราฟก (Graphic Programs) โปรแกรมสาหรบบนทกเสยง (Sound Record Programs) โปรแกรมผลตสอ

สงพมพ (Desktop Publishing Programs)โปรแกรมออกแบบและพฒนาเวบไซต (Web Design Programs)

3.2 ประเมนคณภาพสอทพฒนาขน โดยนาสอไปใหผเชยวชาญดานเนอหา 3 ทาน และผเชยวชาญดานการ

ออกแบบและพฒนาสอ 3 ทาน ประเมนคณภาพสอและตรวจสอบความถกตองและความเหมาะสม โดยใชเกณฑการประเมน

5 ระดบ

4. ขนการนาไปใช (Implementation)

นาสอการเรยนรทผานการประเมนคณภาพแลว ไปทดลองใชเพอตรวจสอบหาขอบกพรองกบนกเรยน นกศกษาท

ไมใชกลมตวอยาง เพอหาขอบกพรองและแนวทางการปรบปรงสอการเรยนรเชงสรางสรรค ใหถกตองและเหมาะสม โดยมการ

ทดลองใชรายบคคล (One-to-one Tryout) ทดลองกบคนจานวน 3 คน และการทดลองใชแบบกลมยอย (Small Group

Tryout) จานวน 9 คน เพอหาขอบกพรองและปรบปรงแกไขสอการเรยนรใหมความเหมาะสม และทาการปรบปรงแกไขเพอ

นาสอการเรยนรกอนทจะนาไปทดลองใชจรงสาหรบเกบขอมลในการวจยในขนตอไป

5. ขนการประเมนผล (Evaluation)

5.1 ในการทดลองใชสอการเรยนรนน เพอใหทราบถงขอบกพรองและแนวทางการปรบปรงแกไขสอการเรยนร

อกทงเปนการตรวจสอบความเขาใจของผเรยนวามความเขาใจตรงกนในเรองของเครองมอตางๆ ในสอการเรยนร ทคณะผวจย

ดาเนนการทดลอง

5.2 นาสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชนการ

ทดลองใชและปรบปรงแกไขแลวไปใชจดกจรรมกบกลมตวอยางตอไป

ขนตอนท 4 ประเมนผลการเรยนรเชงสรางสรรค การใชประโยชนจากการใชสอทพฒนาขน

การประเมนการเรยนรเชงสรางสรรค โดยเกบขอมลจากการเขารวมการใชสอการเรยนรรวมกบกจกรรมสงเสรม

การเรยนรเชงสรางสรรคของกลมเปาหมายและผมสวนเกยวของ ในดานความรความเขาใจ ผลสมฤทธ ทกษะ พฤตกรรม

ผลงาน ความคดเหนและความพงพอใจ

ผลการวจย 1.ผลการศกษาสภาพชมชน และสภาพพพธภณฑ/แหลงเรยนร พบวา มจดเดนในดานการเปนแหลงเรยนรทแตกตาง

กน พพธภณฑและแหลงเรยนรทศกษาสามารถจาแนกตามลกษณะเนอหาในการจดแสดง จานวน 4 แหงแบงเปนแหลงเรยนรในทองถน 3 แหงและพพธภณฑ 1 แหง ไดแกแหลงโบราณคดหนองราชวตร แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด แหลงเรยนรโบสถปรกโพธ วดบางกง และพพธภณฑและแหลงเรยนรศลปะหอศลปเอมเจรญ การมสวนรวมของคนในชมชนแตละพนทมความตองการสอการเรยนรและสอเพอการประชาสมพนธพพธภณฑและแหลงเรยนรของตนเองและใหการสนบสนนใน



ทกภาคสวน 2.การพฒนาสอการเรยนรและสอเพอการประชาสมพนธทไดมาจากการศกษาความตองการ การมสวนรวม ความ

คดเหนขอเสนอแนะจากชมชนทง 4 พนท ประกอบดวย สอจานวน 12 ชนด ไดแก 1) สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง แหลงเรยนรโบราณคดหนองราชวตร 2) สอวดทศนแนะนาแหลงเรยนรโบราณคดหนองราชวตร 3) สอสงพมพ โปสเตอรเพอการประชาสมพนธ 4) สอสงพมพแผนพบเพอการประชาสมพนธ 5) สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด 6) สอวดทศนแนะนาแหลงเรยนรและขนตอนผลตเครองเบญจรงค หมบานเบญจรงคดอนไกด 7) สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง พพธภณฑและแหลงเรยนรศลปะหอศลปเอมเจรญ 8) สอวดทศนแนะนาพพธภณฑและแหลงเรยนรศลปะหอศลปเอมเจรญ 9) สอวดทศนแนะนาแหลงเรยนรประวตศาสตรโบสถปรกโพธ วดบางกง 10) สอสงพมพแผนพบเพอการประชาสมพนธ 11) สอสงพมพหนงสอเลมเลกเพอการประชาสมพนธ 12) เวบไซตเพอการประชาสมพนธ แหลงเรยนรประวตศาสตรโบสถปรกโพธ วดบางกง

3.ผลการประเมนคณภาพสอและการทดลองใชสอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรเชงสรางสรรครวมกบชมชนพบวา สอการเรยนรทพฒนาขนผานการประเมนคณภาพโดยผเชยวชาญมคณภาพในระดบเหมาะสมมากในทกประเภทสอ ดงแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 สรปผลการประเมนคณภาพสอการเรยนรเชงสรางสรรคทพฒนาขน โดยผเชยวชาญ

การพฒนาสอ ดานเนอหา

แปลผล ดานออกแบบ

แปลผล �� S.D. �� S.D.

แหลงโบราณคดหนองราชวตร จงหวดสพรรณบร

1. สอวดทศนเพอการเรยนร เรอง แหลงโบราณคดหนองราชวตร

4.30 0.38 ระดบมาก 4.38 0.51 ระดบมาก

2. สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง แหลงโบราณคดหนองราชวตร

4.53 0.72 ระดบมากทสด 4.17 0.33 ระดบมาก

3. สอสงพมพแผนพบประชาสมพนธ เรอง แหลงโบราณคดหนองราชวตร

4.75 0.43 ระดบมากทสด 4.67 0.58 ระดบมากทสด

4. สอสงพมพโปสเตอรประชาสมพนธ เรอง แหลงโบราณคดหนองราชวตร


แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด จงหวดสมทรสาคร

5. สอวดทศนเพอการเรยนร เรอง หมบานเบญจรงคดอนไกด


6. สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง หมบานเบญจรงคดอนไกด

4.44 0.64 ระดบมาก 4.50 0.56 ระดบมากทสด



ตารางท 1 สรปผลการประเมนคณภาพสอการเรยนรเชงสรางสรรคทพฒนาขน โดยผเชยวชาญ

การพฒนาสอ ดานเนอหา

แปลผล ดานออกแบบ

แปลผล �� S.D. �� S.D.

หอศลปเอมเจรญ จงหวดกาญจนบร

7. สอวดทศนเพอการเรยนร เรอง หอศลปเอมเจรญ


8. สอมลตมเดยเพอการเรยนร เรอง หอศลปเอมเจรญ


แหลงเรยนรประวตศาสตรโบสถปรกโพธ วดบางกง จงหวดสมทรสงคราม

9. สอวดทศนเพอการเรยนร แหลงเรยนรประวตศาสตร เรอง โบสถปรกโพธ วดบางกง


10. สอสงพมพหนงสอเลมเลกแหลงเรยนรประวตศาสตร เรอง โบสถปรกโพธ วดบางกง

4.50 0.58 ระดบมากทสด 4.33 0.58 ระดบมาก

11. สอสงพมพแผนพบแหลงเรยนรประวตศาสตร เรอง โบสถปรกโพธ วดบางกง


12. สอเวบไซตเพอใหความรและประชาสมพนธแหลงเรยนรทางประวตศาสตร เรอง โบสถปรกโพธ วดบางกง

4.00 0.58 ระดบมาก 4.33 0.58 ระดบมากทสด

4. รปแบบ (Model) ของการพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคและแนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดย

ใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชนประกอบดวย ปจจยนาเขา (Input) กระบวนการ (Process)

ผลผลต (Output) และแผนภาพแสดงขนตอนการพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคแบบมสวนรวมกบชมชน รายละเอยด

รปแบบ (Model) ดงแสดงในแผนภาพท 1-2



ภาพท 1 แสดงรปแบบ (Model) การพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคและแนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใช

พพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน

ภาพท 2 แสดงกระบวนการพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคและแนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรค



อภปรายผล

จากผลการวจยขอนาเสนอการอภปรายผลตามแนวคด ทฤษฎ สอการเรยนร การมสวนรวมกบชมชนและการเรยนร

เชงสรางสรรค ดงน

1. การพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชนไดม

การศกษาบรบทของชมชนกาหนดแนวทางการพฒนาสอการเรยนรรวมกบกจกรรมแบบมสวนรวมกบชมชน โดยใชแหลง

เรยนรของทง 4 พนทเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค คอ การพฒนาสอการเรยนรใหกบชมชน รวมทงสงตอไปยง

หนวยงานหรอสถาบนตางๆ ในชมชนทมความตองการสอการเรยนรชดน โดยมแนวทางการพฒนาสอประกอบไปดวยสอชนด

ตางๆ จานวน 12 ชนดของสอทง 4 พนททไดออกบบและพฒนาสอขนใหมทงหมดไดผานการเลอกและเสนอแนะตามความ

ตองการของชมชน ซง กดานนทมลทอง (2536 : 84) ไดกลาวถงการเลอกสอการเรยนรเพอใหผเรยนเกดการเรยนอยางม

ประสทธภาพนนเปนสงสาคญยง โดยในการเลอกสอจะตองตงวตถประสงคเชงพฤตกรรมในการเรยนรใหแนนอนกอน เพอให

ใชวตถประสงคนนเปนตวชในการเลอกสอการเรยนรทเหมาะสม

นอกจากนนการพฒนาสอทงหมดทเกดขนในการวจยและพฒนาสอการเรยนรเชงสรางสรรคในครงน ไดผานการ

ออกแบบและพฒนาตามขนตอนและกระบวนการออกแบบและพฒนาสอมการตรวจสอบและประเมนคณภาพในทกๆ ขนตอน

มการสอบถามและศกษาความตองการและรปแบบทตองการจากผทมสวนเกยวของในทกภาคสวนทาใหสอทพฒนาขนทงหมด

มผลการประเมนอยในระดบเหมาะสมมากในทก ๆ ชนดของสอทก ๆ พนท ทงนเนองจากการพฒนาสอไดผานกระบวนการ

ประเมนคณภาพหลายขนตอนเพอหาขอบกพรองและปรบปรงแกไขจนสอมความเหมาะสม สามารถนาไปทดลองใชจรงกบ

กลมตวอยางได ทาใหผลการประเมนความคดเหนอยในระดบมาก อกทงการพฒนาสอการเรยนร ไดสรางขนตามขนตอนอยาง

เปนระบบ คณะผวจยไดทาการศกษาเนอหา วเคราะหความตองการ ศกษารปแบบและชนดของสอตามแนวทางการออกแบบ

และพฒนาสอแตละชนด ในบางสอ เชน สอมลตมเดยมการเรยงลาดบเนอหาบทเรยนจากงายไปยาก เปนการพฒนาอยางเปน

ระบบ มการวางแผนการสราง แกไข ปรบปรงโดยยดจดประสงคการเรยนรเปนหลก และผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญใน

ทกขนตอน มการนาไปทดลองใชกอนการใชรวมกบการจดกจกรรมการเรยนรรวมกบกลมตวอยางจรง มการนาขอเสนอแนะ

จากผเชยวชาญมาปรบปรงแกไขสอการเรยนรตามคาแนะนา ทาใหผลการประเมนคณภาพสอเพอการเรยนร ทพฒนาขนใน

ครงนมคณภาพและประสทธภาพซงสอดคลองกบ เสาวณย สกขาบณฑต (2528) ไดกลาวถงการพฒนาสอกอนทจะนาไปใช

จรงควรจะมการทดลองแกไขปรบปรงใหไดมาตรฐานกอน เพอใหทราบวาสอนนมคณภาพเพยงใด มสงใดทยงบกพรองอย โดย

การนาชดบทเรยนหรอสอไปทดลองใชกบกลมตวอยางหรอประชากรทจะใชจรง ซงสอดคลองกบวเศษ แกวกระจาย (2550)

ทศกษาวจยพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5 เรอง ภมปญญาไทย

เบญจรงค จงหวดสมทรสาครสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวดหลกสพพฒนราษฎรอปถมภ พบวา บทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอนเรองภมปญญาไทย เบญจรงค จงหวดสมทรสาครมประสทธภาพ 79.89/75.56 สงกวาเกณฑ 75/75 ท

กาหนดไว

2. การมสวนรวมกบชมชนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวน

รวมกบชมชนมขนตอนสาคญ ไดแก1) การศกษา สารวจ สภาพบรบทชมชน โดยการสนทนากลมผทมสวนเกยวของ



ประกอบดวย ผอานวยการโรงเรยน คณะคร นกเรยน ตวแทนผปกครองนกเรยน ผนาชมชน ตวแทนจากชมชน โดยทก

คนมสวนรวมในการกาหนดประเดนทจะศกษา มสวนรวมในการใหขอมลทเปนประโยชนตอการนามาพฒนาสอการเรยนร

รวมทงมสวนรวมในการดาเนนการศกษาการวางแผนการทางานในแตละขนตอน จากการสนทนากลมไดขอสรปทชดเจนใน

ขนตอนการดาเนนการ แนวทางการจดการเรยนการสอน แนวทางในการใหความรวมมอจากชมชน 2) การตดสนใจและ

วางแผน มการรวมกนวเคราะหขอมลตางๆ โดยใช SWOT ซงทกคนในทประชมรวมกนวเคราะหในประเดนตางๆ รวมกนเพอ

หาแนวทางในการวางแผนดาเนนการอยางเปนระบบเปนขนตอน 3) การดาเนนการ การดาเนนการมสวนรวมของชมชนนน

เปนสวนทสาคญตองสรางความเขาใจทตรงกนในการดาเนนการไดมการทางานรวมกนกบชมชน ประชาชนในพนทแหลง

เรยนร ผนาชมชน รวมประชาสมพนธผนาชมชน ผบรหาร คณะครนกเรยนและผปกครอง เพอใหทกคนมโอกาสเขารวมใน

การใชสอและกจกรรมการเรยนรทกพนททรวมจดกจกรรม 4) การตดตามและประเมนผล จากการจดกจกรรมในแตละพนท

คณะผวจยไดประเมนสอการเรยนรแบบมสวนรวมกบชมชนโดยสอบถามความคดเหนจากบคคลตาง ๆ ทมสวนรวมในการทา

กจกรรมตงแตเรมตนจนสนสดกจกรรม กระบวนการในการดาเนนงานเนนการมสวนรวมของชมชนอยางเปนขนตอน เพอสราง

ความตระหนกของคนในชมชน สอดคลองกบงานวจยของ ธนยพร วรชฤทธา (2550) ศกษาการจดการความรในชมชน

กรณศกษาดานการจดการทองเทยวเชงนเวศโดยชมชนมสวนรวม จงหวดสมทรสงคราม พบวา รปแบบการจดการความรใน

ชมชน มสวนประกอบทสาคญ คอ ความร คน และกระบวนการ ความรคอความรทเกยวกบการจดการ โดยมคนเปนกลไก

สาคญทจะทาใหเกดกระบวนการหรอกจกรรมตางๆและกระบวนการจงเปนวธเชอมประสาน คน ความร และกระบวนการเขา

ไวดวยกน ซงรปแบบการจดการความรมความสอดคลองกบแบบจาลองปลาท (TUNA Model) อยางยง และกระบวนการ

จดการความรในชมชนทไดสามารถสงเคราะหเปนแบบจาลองทมลกษณะเปนเกลยวของความรทเชอมตอกน เมอการนาไปใช

และพฒนาใหเกดองคความรใหม ๆ จะมการเพมพนความรยงขน ทงหมดนเกดขนภายในกระบวนการแลกเปลยนความรผาน

การพดคยแตสงด ๆ ใหแกกน

การเรยนรเชงสรางสรรค ผลการพฒนาสอการเรยนรรวมกบกจกรรมแบบมสวนรวมกบชมชน โดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค ทพบวา ผลจากการใชสอการเรยนรรวมกบกจกรรมการเรยนรและสอการเรยนรเชงสรางสรรคทชวยสงเสรมความคดสรางสรรคและการเรยนรของผเรยนในดานตางๆ ซงเกดผลงานเชงสรางสรรคในพนทตาง ๆ ทไดดาเนนจดกจกรรมสอการเรยนร และสรางสรรคผลงาน อาทเชน ผลงานการเขยนลายเครองเบญจรงค ผลงานการถายภาพและสรางสรรคโปสการด ของ โบสถปรกโพธ ผลงานดานศลปะของหอศลปเอมเจรญ และผลงานการสรางสรรคของทระลก จากแหลงโบราณคดหนองราชวตร ซงทงหมดเปนผลงานทแสดงออกดานความคดสรางสรรคออกมาเปนชนงาน ทเปนผลมาจากการเรยนรผานสอการเรยนรเชงสรางสรรค ผานกระบวนการเรยนรจากกจกรรมการเรยนร ฐานการเรยนรตางๆ ทไดกาหนดขนตามความเหมาะสมของแตละพนท ซงสอดคลองกบ ศราวธ ทพยรกษา (2550) ไดศกษาวจย เรอง การสรางสอมลตมเดยและกจกรรมเพอการเรยนการสอนเรองชวตและวฒนธรรมไทยภาคใต ผลการวจยพบวาสอคอมพวเตอรมลตมเดยและกจกรรมเพอการเรยนการสอนเรองชวตและวฒนธรรมไทย มคณภาพอยในเกณฑดมาก ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และการประเมนความพงพอใจของนกเรยนทใชสอคอมพวเตอรมลตมเดยและกจกรรมเพอการเรยนการสอนทสรางขนอยในระดบมากทสดโดยมคาเฉลยเทากบ 4.57 ในดานการเรยนรเชงสรางสรรค ไดจดกจกรรมการพฒนาสอการเรยนรแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรค การจดกจกรรมในสถานทจรงใหผเขารวมกจกรรมไดซมซบบรรยากาศของความคดสรางสรรคของคนในชมชน อกทงยงใหความรผานสอทหลากหลาย ทงสอมลตมเดย สอวดทศน และสอบคคลตลอดการทา



กจกรรม อกทงยงสงเสรมใหผเขารวมกจกรรมไดใชความคดสรางสรรคในการสรางผลงานของตวเอง ซงผลการทดลองใชสอการเรยนรแบบมสวนรวมกบชมชนโดยใชแหลงเรยนรในทองถนเพอสงเสรมการเรยนรเชงสรางสรรคของทง 4 พนท พบวา

แหลงโบราณคดหนองราชวตรพบวา คาเฉลยของความพงพอใจในภาพรวมอยในระดบมากทสด (�= 4.92 , S.D. = 0.37 ) แหลงเรยนรหมบานเบญจรงคดอนไกด จงหวดสมทรสาคร พบวา คาเฉลยความพงพอใจของผเขารวมกจกรรมอยในระดบมาก

(�=4.46, S.D.=0.06) พพธภณฑและแหลงเรยนรศลปะ หอศลปเอมเจรญ จงหวดกาญจนบร พบวาคาเฉลยความคดเหนของ

ผเขารวมกจกรรมทมตอสออยในระดบมากทสด (�= 4.73 , S.D. = 0.51) แหลงเรยนรโบสถปรกโพธ วดบางกง จงหวด

สมทรสงคราม พบวาคาเฉลยของความพงพอใจในภาพรวมอยในระดบมาก (�= 4.28 , S.D. = 0.57 ) สอดคลองกบแนวความคดของ ธนาทพ ฉตรภต (2544 : 24) ทกลาววา การใหผเรยนเปนผสรางและคนหาองคความรดวยตนเองมปรชญาทเชอวาถานกเรยนไดออกแบบวธการเรยนรและทดลองคนควาดวยตนเอง จะทาใหนกเรยนเขาใจทมาทไปของความรนนไดอยางชดแจง และสามารถจดจาความรเหลานนดวยความเขาใจ ซงจะทาใหความรนนคงอยกบนกเรยนไปไดยาวนานตางจากการทองจา นอกจากนนการออกแบบกจกรรมในฐานการเรยนรตาง ๆ ของแตละแหลงเรยนรจงเปนกจกรรมทชวยสรางความคดสรางสรรคใหแกผเรยน เพราะผเรยนตองเรยนร ผานกระบวนการคด วางแผน ออกแบบ และสรางสรรค ผลงานออกมาตามเนอหาทไดรบ ผานการกระตนใหแสดงออกในเรองราวตาง ๆ สอดคลองกบสานกงานเลขาธการสภาการศกษา (2550 ก : 17-18) ทไดกาหนดการจดการเรยนรแบบสงเสรมความคดสรางสรรค ไวไดแก การสรางความตระหนก ใชเทคนคตางๆ ในการกระตนความสนใจของผเรยน, การระดมพลงความคด เปนการดงศกยภาพของผเรยนทกคนเพอใหสามารถคนหาคาตอบผเรยนทกคนจะตองมสวนรวม, การสรางสรรคชนงาน เมอผเรยนไดผานกระบวนการเรยนร คดหาคาตอบแลว ผเรยนเกดจนตนาการในการสรางสรรคผลงานในรปแบบตางๆ, การนาเสนอผลงาน, การวดและประเมนผล, การเผยแพรผลงาน การเผยแพรผลงานผเรยนในรปแบบตางๆ เชน จดนทรรศการ การนาผลงานสสาธารณชนเปนการนาเสนอความรและความคดสรางสรรคของผเรยน ซงในการวจยครงนไดดาเนนการตามขนตอนและกระบวนการตามขนตอนทไดกาหนดไวทาใหเกดการเรยนรอยางสรางสรรคจากผลงานตางๆ ของผเรยน ซงสอดคลองตามวตถประสงคของการเรยนรเชงสรางสรรคและแนวทางการใชสอการเรยนรเชงสรางสรรคโดยใชพพธภณฑและแหลงเรยนรในทองถนแบบมสวนรวมกบชมชน

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะทวไป

1. กอนการพฒนาสอควรมการศกษาศกษาสภาพและความตองการเรยนรของชมชนพพธภณฑและแหลงเรยนรในชมชน ใหชดเจนเพอจะไดกาหนดแนวทางในการพฒนาสอ ประเภทของสอทตองการรวมถงกจกรรมการเรยนรทตรงตามความตองการทแทจรงเพอทจะไมใหเกดการเปลยนแปลงระหวางการออกแบบและพฒนาสอ 2. การพฒนาสอควรมการกาหนดระยะเวลาใหชดเจนรวมทงวางแผนการผลตในทกๆ ขนตอนเนองจากพนทแตละแหงมระยะทางทแตกตางกน การลงพนทเพอพฒนาสอการเรยนรรวมกบกจกรรมแบบมสวนรวมกบชมชนอยางเปนขนตอนจงมความสาคญ รวมถง กระบวนการออกแบบและพฒนาสออยางเปนลาดบและขนตอน ทกๆ ขนตอนจะตองอาศยระยะเวลาในการตรวจสอบ ปรบปรงแกไขและมการประเมนคณภาพสอโดยผเชยวชาญเปนไปตาม หลกการและทฤษฎทางสอและเทคโนโลยการศกษา

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป

1. ควรมศกษาวจยโดยการขยายผลกบการพฒนาสอการเรยนรรวมกบพพธภณฑและแหลงเรยนรในพนทจงหวดอน ๆ เพมขนเพอจดเกบความรภมปญญาในพนทไว เปนการสรางเสรมการเรยนรตลอดชวตตลอดจนปลกฝงใหชมชนเกดความร



เชงสรางสรรค เกดความรสกเปนสวนหนงของพพธภณฑและแหลงเรยนรในชมชนทพฒนาสอ 2. ควรมการศกษาการนาสอการเรยนรและแนวทางการจดกจกรรม ไปบรณาการกบการเรยนการสอนในชนเรยน เพอใหนกเรยนในชมชนเกดการเรยนรอยางตอเนองและเพอใหขอมลความรทไดรบนนมความคงทน

เอกสารอางอง

กระทรวงศกษาธการ. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภา ลาดพราว . กดานนทมลทอง. (2543).เทคโนโลยและการสอสารเพอการศกษา.กรงเทพมหานคร: อรณการพมพ. สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต. (2545). รายงานการประชมวชาการเรองการศกษาเชงสรางสรรค.

กรงเทพมหานคร: สกศ. เสาวณย สกขาบณฑต.(2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพมหานคร : สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ. วเศษ แกวกระจาย. (2550). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และ วฒนธรรม5 เรอง ภมปญญาไทย “เบญจรงค จงหวดสมทรสาคร” สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4

โรงเรยนวดหลกสพพฒนราษฎรอปถมภ. คนควาอสระปรญญามหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา, มหาวทยาลยศลปากร.

ธนยพร วรชฤทธา. (2550). การศกษาการพฒนาสอการศกษาโดยกระบวนการมสวนรวมของนกเรยน เพอสงเสรมการเรยนรอยางบรณาการเกยวสขภาพ ของโรงเรยนวดสามงาม อาเภอดอนตม จงหวดนครปฐม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา, มหาวทยาลยศลปากร.

ศราวธ ทพยรกษา. (2550). การสรางสอมลตมเดยและกจกรรมเพอการเรยนการสอนเรองชวตและวฒนธรรมไทย ภาคใต. ปรญญานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาครศาสตร เทคโนโลย, มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร. สรางคโควตระกล. (2544). จตวทยาการศกษา. (พมพครงท 5). กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ธนาทพ ฉตรภต. (2544). การเรยนแบบผเรยนสาคญทสด. วารสารปฏรป. 4,39 (มถนายน 2544) : หนา 23



การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษา ในวทยาลยเทคโนโลยสยาม

A Development of a Social Change of Leadership Training for Student atSiam Technology College

อาจารย ดร. เชษฐภณฏ ลลาศรสร สาขาวชาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย วทยาลยเทคโนโลยสยาม

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงค 1) เพอพฒนาหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม และ 2) เพอทดลองใชและปรบปรงหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม กลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบปรญญาตรของวทยาลยเทคโนโลยสยาม จานวน 30 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แบบวดเจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมและ 2) แบบวดภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ t-test dependent ผลการวจยสรปไดดงน 1) หลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยามเปนหลกสตรแบบสมมนาเชงปฏบตการระยะเวลาฝกอบรม 2 วน เนอหาของหลกสตรฝกอบรมประกอบไปดวย 4 โมดล คอ โมดลท 1 การปลกจตสานก โมดลท 2การเสรมสรางความรในเรองภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม โมดลท 3 การพฒนาภาวะผนาการ-เปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบบคคลและโมดลท 4 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบกลม และระดบชมชน ประสทธภาพของหลกสตรมคาเทากบ 84.33/83.33 และ 2) เจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมและระดบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และการตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา นกศกษามพฤตกรรมทดและตระหนกตอการทาประโยชนเพอสงคมโดยการจดโครงการสารฝนปนนาใจใหแกเดก และผพการซาซอน ณ มลนธสถาน-สงเคราะหคนพการ การณยเวศน อาเภอบางละมง จงหวดชลบร คาสาคญ: การพฒนาหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมนกศกษาวทยาลยเทคโนโลยสยาม Abstract The purposes of this research were to 1) to write development of a social change of leadership training for student at Siam Technology College, and 2) to trial and to improve development of a social change of leadership training for student at Siam Technology College. This research was the undergraduate students of Siam Technology College, and the sampling group consisted of 30 students. The research tools were 1) an attitude measurement of social change leadership, and 2) a test for social change leadership. The statistics that used in data analysis was Independent t-test. The results were summarized as the following: 1) a social change of leadership training for student at Siam Technology College training was two days workshop course. The course description consisted of 4 modules was Module 1 Conscience. Module 2 a social change of leadership enhancing knowledge. Module 3 development of a social change of leadership individual values. Module 4 development of a social change of leadership group values and Community values. One month follow-up indicated that student have good behavior and recognize the benefits to society by created the project dream material to children and disabilities at Karunyawet foundation for persons with disabilities Bang Lamung district, Chonburi province, Thailand. Keywords: Development of training, A social change of leadership, Student, Siam Technology College.



บทนา การพฒนาทรพยากรมนษยในระดบบคคลและประเทศเพอรองรบการเปลยนแปลงสภาพดานสงคม รวมถงเยาวชนไทยตองใหความสาคญกบความรบผดชอบตอสงคมและธรรมาภบาล (สเทพ พงศศรวฒน, 2549) ซงสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (2555-2559) ไดมงเนนใหคนเปนศนยกลางและทศทางการพฒนาเดก และเยาวชน พ.ศ. 2555-2559 ตองการใหเดกและเยาวชนใหมความมนคงในการดารงชวตอยางทวถง มความแขงแรงทางรางกายและจตใจมคณธรรม จรยธรรมมสานกความเปนพลเมอง (Civic Mind) กลาคดและแสดงออกอยางสรางสรรคตามวถประชาธปไตยและมความสข อกทง สถานการณในปจจบนควรสรางภาวะผนามความสาคญตอการพฒนาสงคม/ชมชน ซงเปนสงทสาคญตอการพฒนาประเทศชาต (คณะกรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต, 2554) ภาวะผนามความสาคญตอการพฒนาสงคม ชมชน ซงเปนกลไกสาคญทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทางสงคมในทศทางทดเพมมากขน แตปจจบนภาวะผนาของคนในสงคมมอยนอยมากซงเกดจากไมไดรบการสงเสรมใหมภาวะผนาตงแตเปนเยาวชนดงนน การสรางสงคมแหงภาวะผนาควรปลกฝงตงแตเปนนกศกษาใหมภาวะผนาเพอทจะเตบโตเปนผใหญทมภาวะผนา (Dempster and Lizzio, 2006) ซงสอดคลองแผนพฒนาคณภาพของสถาบนอดมศกษาและทศทางการพฒนาเดกและเยาวชน พ.ศ. 2555-2559 จากการศกษารปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม (Social change model of leadership หรอ SCML) นนเปนรปแบบภาวะผนาทถกนามาใชมากทสดสาหรบการพฒนาภาวะผนาใหกบนกศกษาในสถาบนอดมศกษาตางประเทศ โดยสอดคลองกบนกวชาการในประเทศไทยทใหความสาคญตอการพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาเหมอนกนเพอใหนกศกษาความรทเหมาะสมความสามารถทรวมงานกบผอนไดและการเปนพลเมองทด (ดนลดา จามจร และบบผา เมฆศรทองคา,2554) จากทกลาวมาสามารถสรปไดวา แนวคดของนกวชาการเกยวกบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม มเนอหาทสอดคลองกบพระราชบญญตสงเสรมการพฒนาเดก และเยาวชนแหงชาต พ.ศ. 2550 และการพฒนานกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม สนใจทจะใชแนวคดการพฒนาประกอบกบผวจยในฐานะทเปนอาจารยผสอนในวทยาลยเทคโนโลยสยามจงมความสนใจทจะใชแนวคดของภาวะผนาดงกลาว เพอการเปลยนแปลงทางสงคมมาพฒนาเปนหลกสตรฝกอบรมของนกศกษาเพอใชในการฝกอบรมนกศกษาใหมภาวะผนา ปรบปรงตนเองใหสอดคลองกบบทบาทและหนาททไดรบมอบหมายอยางเหมาะสม อกทง ไดรบการพฒนาใหเปนบณฑตทสมบรณ มทงความรดานวชาการมประสบการณทไดรบการเรยนรใน การทางานรวมกบผอน และมความสามารถเปนผนาทสอดคลองกบความตองการของสงคมและของประเทศตามเปาหมายใน การพฒนานกศกษาของสถาบนอดมศกษาตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม 2. เพอทดลองใชและปรบปรงหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม

วธดาเนนการวจย การวจยครงนเปน การวจยและพฒนา (Research and Development) เรองการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม จงมขนตอนการดาเนนการวจย ดงตอไปน ขนท 1 ศกษาเอกสารงานวจยทเกยวของกบแนวคดภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมและการฝกอบรมขนท 2 สรางกรอบแนวคดในการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม ขนท 3 สรางหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมขนท 4 การหาคณภาพของหลกสตรฝกอบรม โดยผวจยนาหลกสตรทสรางขนไปใหผเชยวชาญ จานวน9 ทาน ซงประกอบไปดวย ผเชยวชาญดานภาวะผนาทมวฒการศกษาระดบปรญญาเอก 3 ทานผเชยวชาญดานการฝกอบรมนกศกษา 6 ทาน ใหคาแนะนา และตรวจสอบจดมงหมายการฝกอบรมเนอหาการเรยนร กจกรรมการฝกอบรม สอ อปกรณ



การวด และประเมนผล และการประเมนระสทธภาพของหลกสตรฝกอบรม ผวจยหาประสทธภาพของหลกสตรฝกอบรมสรปไดวามคาประสทธภาพ E1/E2 เทากบ 83.38/82.54 ซงมากกวาเกณฑ 80/80 ขนท 5 ปรบปรงแกไขขอบกพรองของหลกสตรฝกอบรม จากผลการทดลองหาประสทธภาพหลกสตรฝกอบรม แตละโมดลการฝกอบรมตามเกณฑทกาหนดไว และขนท 6 นาหลกสตรไปทดลองใชและตดตามผลโดยกลมตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตรของวทยาลยเทคโนโลยสยาม จานวน 30 คน ทไดรบการฝกอบรมตามแบบแผนการวจยทใชในการวจยครงน คอ One group pre-test post-test design โดยมการวดเจตคต และภาวะผนาการเปลยนแปลงสงคมกอนและหลงการฝกอบรม อกทงมการตดตามพฤตกรรมหลงการฝกอบรมประมาณ 1 เดอน โดยจด ณ หองประชม วทยาลยเทคโนโลยสยาม ในเดอนมนาคม พ.ศ.2556 เครองมอทใชในการวจย คอ แบบวดเจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม และแบบวดภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมมคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’ s alpha coefficient) เทากบ .984 และ . 986 ตามลาดบ และแบบประเมนความเหมาะสมของหลกสตร

ผลการวจย จากผลการการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม ผวจยสรปผลการวจยได ดงน 1. หลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยามปนหลกสตรแบบสมมนาเชงปฏบตการ ระยะเวลาฝกอบรม 2 วน เนอหาของหลกสตรฝกอบรมประกอบไปดวย 4 โมดล ไดแก โมดลท 1 การปลกจตสานก โมดลท 2 การเสรมสรางความรในเรองภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม โมดลท 3 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบบคคล และโมดลท 4 การพฒนาภาวะผนา การเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบกลมและระดบชมชน โดยใชเทคนคการฝกอบรม ไดแก 1) การบรรยาย 2) การอภปรายกลม 3) การระดมสมอง 4) กจกรรมกลมสมพนธและ 5) การปฏบต โดยใชการวดและประเมนผลตามหลกสตรฝกอบรมประกอบดวย 3 สวน คอ 1) ดานเจตคต ใชแบบวดเจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมกอน การฝกอบรมและหลงการฝกอบรม 2) ดานความรและพฤตกรรม ใชแบบวดภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมกอน การฝกอบรมและหลงการฝกอบรมและตดตามผลหลงการฝกอบรม และ3) ดานการฝกอบรมใชแบบประเมนความเหมาะสมของหลกสตร 2. ผลการทดลองใชหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยามพบวา 2.1) คาเฉลยของเจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม และภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยคาเฉลยของเจตคตภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม และภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมเทากบ 1.76 คะแนน (4.72-2.96) และ 1.79 คะแนน (4.60-2.81) ตามลาดบ ตามตารางท 1

ตารางท 1 คาเฉลยเจตคตของภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมกอนและภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมกอนและหลงของการฝกอบรม

หมายเหต: ** p < .01

ระยะเวลา X S.D t p

เจตคตของภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม กอนการฝกอบรม 2.96 .13

42.40** .00 หลงการฝกอบรม 4.72 .19 ภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม กอนการฝกอบรม 2.81 .11

62.90** .00 หลงการฝกอบรม 4.60 .10



2.2) การตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา คณะนกศกษาทไดรบการฝกอบรม มพฤตกรรม และมความตระหนกตอการทาประโยชนเพอสงคมในทางดงาม โดยการจดทาประโยชนเพอสงคมโดยการจดโครงการสารฝนปนนาใจใหแกเดก และผพการซาซอน ณ มลนธสถาน-สงเคราะหคนพการการณยเวศน อาเภอบางละมง จงหวดชลบร และ 2.3) ดานความเหมาะสมของการใชหลกสตร พบวา มความเหมาะสมอยในระดบดและเมอพจารณาในแตละดาน พบวา ระดบความคดเหนในแตละกจกรรมและระดบความคดเหนในภาพรวมมความเหมาะสมระดบดตามตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานและระดบความเหมาะสมของการใชหลกสตร

ขอความ X S.D ระดบความเหมาะสม

1. ระดบความคดเหนในแตละกจกรรม 1.1 โมดลท 1 การปลกจตสานก 4.39 .53 ความเหมาะสมระดบด 1.2 โมดลท 2 การเสรมสรางความรในเรอง ภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม

4.44 .49 ความเหมาะสมระดบด

1.3 โมดลท 3 การพฒนาภาวะผนา การเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษา ในระดบบคคล


1.4 โมดลท 4 การพฒนาภาวะผนา การเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษา ในระดบกลมและระดบชมชน


2. ระดบความคดเหนในภาพรวม 4.31 .49 ความเหมาะสมระดบด โดยรวม 4.35 .45 ความเหมาะสมระดบด

อภปรายผล จากงานวจยเรองการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม ผวจยไดนาประเดนมาอภปราย ดงน 1. ผลการวจย พบวา ลกษณะของหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม เปนลกษณะเปนการสมมนาเชงปฏบตการระยะเวลา 2 วน เนอหาของหลกสตรประกอบดวย 4 โมดล โดยใชเทคนคการฝกอบรม คอ 1) การบรรยาย 2) การอภปรายกลม 3) การระดมสมอง 4) กจกรรมกลมสมพนธและ 5) การปฏบต ทงน อาจเปนเพราะนกศกษาในสถาบนอดมศกษาเอกชนสวนใหญเปนนกศกษาวยรนตอนปลาย 18-25 ป ซงมวฒภาวะมากขนเรมเขาสการเปนผใหญ ลกษณะบคลกภาพเฉพาะของแตละคนและเรยนรทจะเขาใจความแตกตางแตละบคคล บางครงแสดงออกในรปชางคดฝน และมความเปนตวของตวเองสงมอสระตางๆ ทางความคดและชอบอยในกลมเพอน(ศรเรอง แกวงวาล, 2553) ดงนน ลกษณะของหลกสตรตองมเทคนคทเหมาะสมกบนกศกษาในสถาบนอดมศกษาเอกชนจงจะทาใหการอบรมมประสทธภาพ การเลอกเทคนควธการฝกอบรมเพอให การอบรมบรรลวตถประสงค สามารถพจารณาจากวตถประสงคการฝกอบรมวาตองการใหผเขารบการฝกอบรมไดรบความร ทกษะหรอเจตคตและพจารณาลกษณะของการเรยนรเปนแบบรายบคคลหรอแบบกลมการเลอกเทคนควธการฝกอบรมจงตองพจารณาความเหมาะสมเพอใหเกดประสทธภาพ และประสทธผลตอการฝกอบรม ประกอบไปดวย 1) การบรรยาย 2) การอภปรายกลม3) การระดมสมอง 4) การใชกรณศกษา 5) การแสดงบทบาทสมมต 6) กจกรรมกลมสมพนธและ7) การปฏบต



นอกจากนน การเปลยนแปลงหรอเพมพนความร ทกษะและเจตคตของผเขารบการฝกอบรมใชเพอการเปลยนแปลงหรอเพมพนได ประกอบไปดวย 1) การบรรยาย 2) การอภปรายเปนคณะ 3) การบรรยายเปนคณะ 4) การประชมอภปราย 5) ทศนศกษา 6) การสาธตและ 7) การฝกปฏบตเนอหาของหลกสตร ประกอบดวย 4 โมดล คอ โมดลท 1 การปลกจตสานกโมดลท 2 การเสรมสรางความรในเรองภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคม โมดลท 3 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบบคคล และโมดลท 4 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบกลมและระดบชมชนโดยสอดคลองกบองคประกอบทง 7 ประการ คอ องคประกอบท 1 ความมจตสานกในตนเอง (Consciousness of self) องคประกอบท 2 ความเปนตวของตวเอง (Congruence) และองคประกอบท 3การมงมน (Commitment) ไดแก องคประกอบท 4 ความรวมมอ (Collaboration) องคประกอบท 5 การมเปาหมายรวมกน(Common purpose) องคประกอบท 6 การแสดงความเหนตางอยางสภาพออนนอม (Controversy with civility)องคประกอบท 7 การเปนพลเมองทด (Citizenship) เพอการเปลยนแปลงโดยโมดลท 1 การปลกจตสานก โมดลท 2การเสรมสรางความรในเรองภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมและโมดลท 3 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบบคคล ซงเปนการพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมในระดบบคคล เพอการยกระดบการพฒนาและการเรยนรของนกศกษาในการรจกตนเอง (Self-knowledge) ไดแก การเขาใจถงพรสวรรคของตนเอง คานยม ความสนใจโดยเฉพาะความสมพนธกบความสามารถของนกศกษาในการชวยใหมภาวะผนาทมประสทธผลมากยงขนและสมรรถนะความเปนผนา (Leadership competence) ทจะขบเคลอนตนเองและผอน สวนโมดลท 4 การพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในระดบกลมและระดบชมชน ซงเปนการพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมในระดบกลม และชมชน เพอการสรางความรวมมอในการทางานรวมกนในสถานการณตาง ๆ การเอออานวยใหเกดการเปลยนแปลงทางบวกแกสงคมทงในระดบสถาบน และชมชน คอ การทากจกรรมทชวยใหสถาบนหรอสงคมไดอยางมประสทธผล และหลกการของภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมในการพฒนาภาวะผนาของนกศกษาซงประกอบดวย 3 ระดบ โดยใชคานยมหลก 7 ประการ ไดแก ระดบตนเอง คอ1) ความมจตสานกในตนเอง 2) การกระทาทสอดคลองทกดานภายในตน 3) ความมงมนผกพน ระดบกลม 4) ความรวมมอรวมใจ 5) การมวตถประสงครวมกนและ 6) สามารถขดแยงไดแตตองสภาพและระดบชมชน/สงคม7) ความสานกในการเปนสมาชกหรอพลเมองทดเพอการเปลยนแปลง และหลกการพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในสถาบนอดมศกษาการพฒนาภาวะผนาของนกศกษาดงกลาว แบงเปน 3 ระดบ ไดแก 1) ระดบบคล 2) ระดบกลมและ 3) ระดบสงคม ชมชนผานการพฒนาคานยมหลก 7 ประการประกอบไปดวย 1) ความรสกนกคดเกยวกบตนเอง 2) ความเปนตวของตวเอง 3) การมงมน4) ความรวมมอ 5) การมเปาหมายรวมกน 6) การแสดงความเหนตางอยางสภาพออนนอม 7) ความเปนพลเมองเพอการเปลยนแปลง [8] และภาวะผนาทเหมาะสมกบสหสวรรษท 3 โดยศกษาทฤษฎภาวะผนาในการพฒนานกศกษาใชรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมใน 3 ระดบขององคประกอบทง 7 ประการดงกลาว ในการฝกอบรม พบวาความรสวนบคคลทแสดงออกมามตอการมสวนรวมในกจกรรมเสรมสรางความสามารถในการพฒนาภาวะผนา และในการทางานรวมกบผอน Buschlen and Dvorak, 2011) และการพฒนาหลกสตรฝกอบรมทกษะภาวะผนาของนกศกษาระดบสถาบนอดมศกษา โดยใชแนวคดของรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมใน3 ระดบขององคประกอบทง 7 ประการดงกลาว พบวา ทาใหนกศกษามการพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมเพมสงขนกวานกศกษาทไมไดรบอบรมดงกลาว ซงแสดงใหเหนวาทกษะของนกศกษา โดยใชแนวคดรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมนนเปนสงทนกศกษาสามารถเรยนรไดจากการเรยนโดยการฝกอบรม (Jackson, 2012) การพฒนาหลกสตรฝกอบรมของนกศกษาในการเรยนรดวยการใหบรการสงคมโดยใชรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมใน 3 ระดบขององคประกอบทง 7 ประการ ดงกลาว พบวา ทาใหนกศกษาเกดการทางานเปนทมในหมนกศกษาและความรวมในสงคมไดเปนอยางดการลาดบเนอหาทนาเสนอในรายโมดลไดเรยงลาดบเนอหาตามสภาพความเปนจรงสอดคลองกบความจาเปนในการฝกอบรมมความเชอถอและเปนแกนความรททนสมยถกตองมความสอดคลองกบความจรงในการทางาน และมความสอดคลองกบวฒภาวะในการเรยนร และประสบการณผรบการฝกอบรม



2. ผลการทดลองใชและปรบปรงหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม หลงการฝกอบรมมเจตคตของภาวะผนาการเปลยนทางสงคม และระดบภาวะผนา การเปลยนแปลงทางสงคมหลงการฝกอบรมสงกวากอนการฝกอบรมอยางมนยสาคญทางสถตท 0.5 และตดตามผลหลงการฝกอบรม 1 เดอน พบวา คณะนกศกษามพฤตกรรมทด และมความตระหนกตอการทาประโยชนเพอสงคมโดยการจดโครงการสารฝนปนนาใจใหแกเดก และผพการซาซอน ณ มลนธสถานสงเคราะหคนพการ การณยเวศน (Haber and Komives, 2009) จากการสารวจการเขารวมหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม โดยการมเจตคตพฤตกรรมทแสดงออกทด และในการเปนผนาอยางเปนทางการ และการเขารวมในหลกสตรพฒนาภาวะผนาจะสงผลตอภาวะผนาแบบมความรบผดชอบตอสงคมของนกศกษาระดบปรญญาตรทงนกศกษาเพศชาย และเพศหญงแตกตางกนอยางไรโดยผลจากการศกษา พบวา การมสวนรวมในการปฏบตหนาท รวมถงการทางานรวมกนเปนตวแปรทมความสาคญทสด และตวแปรการมสวนรวมกบชมชนเปนตวแปรทสาคญทสดสาหรบนกศกษาเพศหญง (Haber and Komives, 2009) และการศกษาวจยเรอง การพฒนาหลกสตรฝกอบรมทกษะภาวะผนาของนกศกษาระดบสถาบนอดมศกษา พบวา ภายหลงจากทนกศกษาไดทาการศกษาแนวคดของรปแบบภาวะผนาเพอการเปลยนแปลงทางสงคม ทาใหนกศกษามการพฒนาภาวะผนาเพมสงขนกวานกศกษาทไมไดรบการศกษา ดงกลาว ซงแสดงใหเหนวาทกษะของนกศกษานนโดยทาการใชแนวคดรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมนนเปนสงทนกศกษาสามารถเรยนรไดจากการเรยนโดยการฝกอบรม (Jackson, 2012) การศกษาเกยวกบการพฒนาหลกสตรฝกอบรมของนกศกษาในดานการเรยนรดวยการใหบรการสงคม พบวา การสรางเจตคตและพฤตกรรมทดในการพฒนาภาวะผนาทางดานอาชพของนกศกษาคณะสหเวชศาสตรโดยใชรปแบบภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมเปนรปแบบทมความเหมาะสมในการนามาพฒนาภาวะผนาใหแกนกศกษาในระดบปรญญาตร และไดถกนามาใชเปนกรอบในการสรางใหเกดการทางานเปนทมในหมนกศกษาและการรวมมอกนภายในสงคมไดเปนอยางด (รตตกรณ จงวศา, 2543) และผลการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงของผนานสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร พบวา ผนานสตทไดรบการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงมเจตคตทดตอภาวะผนาการเปลยนแปลงหลงการฝกอบรมมภาวะผนาการเปลยนแปลงทผนาประเมนตนเอง และภาวะผนาทผรวมงานประเมนผนาหลงเสรจสนการทดลองมากกวาผนานสตทไมไดรบการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงและ (อตญาณ ศรเกษตรรน, 2543) การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอเสรมสรางความเปนผนาสาหรบนกศกษาพยาบาล พบวา ผลสมฤทธและเจตคตทเพมขนของนกศกษาพยาบาลทดสอบกอนและหลงการใชหลกสตรฝกอบรม (พชาวร เมฆขยาย, 2550) และการพฒนาหลกสตรภาวะผนาแบบผรบใชสาหรบผนากจกรรมนสตมหาวทยาลยเกษตรศาสตร พบวา ผเขารบการฝกอบรมภาวะผนาแบบผรบใชมความรเกยวกบภาวะผนาแบบผรบใชภายหลงการฝกอบรมมากกวากอนการฝกอบรม (เสถยร แปนเหลอ, 2550)และการพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอเสรมสรางภาวะผนาสาหรบผนาองคการกจกรรมนกศกษาหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวา ผลของการสงเกตทกษะภาวะผนาอยในระดบมากกวากอนการฝกอบรม (พรพรรณ ศรรงเรอง, 2551) และผลการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจของนกศกษาพยาบาลในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนสพรรณบร พบวา นกศกษาพยาบาลทไดรบฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจมคะแนนภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจมากกวานกศกษาพยาบาลทไมไดรบการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจและภายหลงการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการรางแรงบนดาลใจอกทง นกศกษาพยาบาลมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจมากกวากอนฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ

ขอเสนอแนะ การนาหลกสตรฝกอบรมไปปฏบต จากผลการศกษาทเปนขอมลเชงประจกษแสดงใหเหนวาหลกสตรฝกอบรมเพอ

พฒนาภาวะผนาการเปลยนทางสงคมเปนลกษณะสมมนาเชงปฏบตใชเวลาฝกอบรมทงสน 2 วน ประกอบไปดวย 4 โมดล โดย



โมดลท 1-3 ทาการฝกอบรมวนทแรกและโมดลท 4 ทาการฝกอบรมวนสดทาย ผทนาหลกสตรฝกอบรมไปปฏบตนไปใชควร

บรหารจดการเวลาในการฝกอบรมของแตละโมดลใหมความเหมาะสมเปนไปตามกาหนดการฝกอบรมเพอใหการฝกอบรม

จดมงหมายของหลกสตรฝกอบรม

ขอเสนอแนะเพอการวจยตอไป

จากงานวจยเรองนผวจย พบวา ผลการวจยหลกสตรฝกอบรมเพอพฒนาภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของ

นกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม ทาใหนกศกษามเจตคตและภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของหลง

การฝกอบรมสงขนกวากอนการฝกอบรม ดงนน ผวจยมขอเสนอแนะวาควรจะมการวจยครงตอไป ดงน

1. ปจจยทสงเสรมเจตคตของภาวะผนาการเปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาระดบปรญญาตรในวทยาลยเทคโนโลย

สยาม

2. การบรณาการรายวชาทเกยวกบภาวะผนาหรอกจกรรมสงเสรมภาวะผนาทสามารถใชรปแบบภาวะผนาการ

เปลยนแปลงทางสงคมของนกศกษาระดบปรญญาตร โดยฝายกจการนกศกษาในวทยาลยเทคโนโลยสยาม

เอกสารอางอง คณะกรรมการสงเสรมการพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาต. (2554). แผนพฒนาเดกและเยาวชนแหงชาตพ.ศ. 2555-2559. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. ชชย สมทธไกร. (2551). การฝกอบรมบคลากรในงาน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ดนลดา จามจร และบบผา เมฆศรทองคา. (2554). การพฒนาภาวะผนาในนสตระดบอดมศกษา. วารสารนกบรหาร. 32 (1): 169-173. พรพรรณ ศรรงเรอง (2551). ผลการฝกอบรมภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจของนกศกษา พยาบาลในวทยาลยพยาบาลบรมราชชนน สพรรณบร.ดษฎนพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกตบณฑตวทยาลย วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน. พชาวร เมฆขยาย. (2550). การพฒนาหลกสตรฝกอบรมภาวะผนาแบบผรบใชสาหรบผนากจกรรมนสตมหาวทยาลย เกษตรศาสตร. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาอตสาหกรรม ภาควชาจตวทยา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. รตตกรณ จงวศาล. (2543). ผลการฝกอบรมภาวะผนาของผนานกศกษามหาวทยาลยเกษตรศาสตร.ดษฎนพนธปรญญา วทยาศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรว

โรฒประสานมตร. ศรเรอง แกวงวาล. (2553). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. พมพครงท 9. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน สเทพ พงศศรวฒน. (2549). รปแบบภาวะผนาเพอการเปลยนทางสงคม. พฆเนศวรสาร. 2 (1): 19-30. เสถยร แปนเหลอ. (2550). การพฒนาหลกสตรฝกอบรมเพอเสรมสรางภาวะผนาสาหรบผนาองคกรกจกรรมนกศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร.ดษฎนพนธปรญญาการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการอดมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อตญาณ ศรเกษตรรน. (2543). การสรางหลกสตรฝกอบรมเพอเสรมสรางความเปนผนาสาหรบนกศกษาพยาบาล. ดษฎนพนธปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาวชาการอดมศกษาบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.



เอกสารอางอง Buschlen, E., & Dvorak, R. (2011). The Social Change Model as Pedagogy: Examining Undergraduate Leadership Growth. Journal of Leadership Education, 10 (2): 38-56. Dempster, N. &Lizzio, A. (2006). Student Leadership: necessary research. Australian Journal of Education, 51 (3): 276-285. Nadler, L. & Nadler, Z. (1989). Developing Human Resources. 3rd. San Francisco: Jossey Bass. Outcalt. C.L. (2001). A leadership approach for the New Millennium: A Case Study of UCLA’s Bruin Leaders Project. NASPA Journal, 38 (2): 178-188. Haber, P. andKomives, S. R. (2009). Predicting the Individual Values of the Social Change Model of Leadership Development: The Role of College Students’ Leadership and Involvement Experiences. Journal of Leadership Education, 7 (3). Jackson, V. (2012). Service Learning and Student Organization Initiatives: Facilitating Leadership Among Graduate Students. The Internet Journal of Allied Health Sciences and Practice, 10 (1).



อตลกษณววฒน: การพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา Identity Evolvement: Development of the Applied Psychology Model to Foster Competency of Counselor Teachers อาจายมณฑรา อนจาย ภาควชาจตวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยนตามพนฐานอตลกษณสวนบคคล กลมตวอยางประกอบดวยครทปรกษาโรงเรยนสาธตจานวน 21 คนและนสตวทยาลยการศกษา 72 คน ใชการสมแบบเจาะจงตามความสมครใจจากมหาวทยาลยพะเยา เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย แบบทดสอบทางจตวทยาและหลกสตรการฝกอบรมเชงปฏบตการตามแนวคดจตวทยาเทาทนตวตนและการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง ใชวธการวจยเชงปฏบตการแบบเทคนค วเคราะหขอมลดวยการแปลภาพวาด การวเคราะหเนอหา สถตพรรณนา และการทดสอบวลคอกซน ผลการวจยปรากฏวา กลมตวอยางมเจตคตทดตอการฝกอบรมในหลกสตร ตลอดจนมสมรรถนะเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.001 ในดานความเขาใจเรองความเชอมโยงระหวางสมองกบบคลกภาพ สขภาพจต ความฉลาดทางอารมณ ทฤษฎทางจตวทยา และการใหคาปรกษานกเรยน คาสาคญ: จตวทยาเทาทนตวตนซาเทยรโมเดลจตวทยาประยกตสมรรถนะครทปรกษา Abstract The purpose of this research was to develop the applied psychology model to foster competencies in helping students based on personal identities. The sample consisted of 21 demonstration school teachers who were assigned the task as counselors and 87 undergraduates at College of Education. Purposive sampling was used on a voluntary basis from University of Phayao. The research instruments were psychological tests and the practical training program using the idea of Voice Dialogue and Satir Transformational Systemic Therapy (STST). The method used was a technical action research. Data were analyzed by interpretation of drawing, content analysis, descriptive statisticsand The Wilcoxon Signed-Rank Test. The results of this research revealed that participants had positive attitudes toward the training program and increased their competency (p<0.001) to understand psychological theories, the linkage between brain and personality, mental health, emotional intelligence and school counseling. Keywords: Voice dialogue, Satir model, Applied psychology, Competency, Counselor teacher บทนา

อตลกษณเชงจตวทยาเปนพนฐานสาคญทมกจะถกมองขามในกระบวนการจดการเรยนการสอนในหลกสตรการศกษาและฝกอบรม (Cross, et al., 2007) แมจะมความพยายามจดหลกสตรการเรยนการสอนใหมทงทกษะชวตควบคไปกบทกษะความร โดยนอกจากการมวทยากรหรอครผสอนแลว กลไกหนงทแตละสถาบนการศกษาไดจดใหมขนในระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนคอ ครทปรกษา ซงหมายถง บคคลทไดรบมอบหมายและแตงตงจากผบรหารใหทาหนาทเปนผดแลนกเรยนนกศกษา ในดานการเรยน ดานสวนตว ดานสงคม ตลอดจนใหความชวยเหลอนกเรยนนกศกษาเมอพบปญหาอปสรรคดานการ



ปรบตวในสถาบนการศกษา ทงนการใหคาปรกษามลกษณะทแตกตางจากการใหบรการอน ๆ คอ มทฤษฎ กระบวนการ และเทคนคการใหคาปรกษาใหครไดเลอกใชไดตามความเหมาะสมกบลกษณะของปญหาและธรรมชาตของนกเรยน (มลลวร อดลวฒนศร, 2554) แตหากครทปรกษานนขาดการตระหนกรในอตลกษณของตนเองและอตลกษณของนกเรยน กอาจทาใหการดแลชวยเหลอนนไมเหมาะสมกบจรตนสยและตวตน จนกระทงสงผลทาใหกระบวนการชวยเหลอนกเรยนไมประสบความสาเรจเทาทควร

ความเขาใจพนฐานเกยวกบมนษยในความเปนปจเจกบคคลนน เ กยวของกบแนวคดจตวทยาตวตน (Self Psychology) โดยแตละบคคลจะมบคลกภาพยอย (Sub-personalities) ทสงผลตอพฤตกรรมภายใตสถานการณทตางกน ทงนมงานวจยในชวงทศวรรษหลงทใชการสแกนสมองพบความสมพนธระหวางบคลกภาพยอยกบสมองมนษยโดยสามารถบงชไดวาบคลกภาพแบบใดมความเชอมโยงกบสมองซกซายหรอซกขวา อนง ในศาสตรทางจตวทยาเทาทนตวตน (Voice Dialogue) ไดเปรยบเทยบบคลกภาพยอยแตละแบบเปนเสมอนเสยงยอย ๆ ในการรบรตวตนของมนษยแตละบคคล โดยสามารถแบงเปน ‘ตวตนหลก’(Primary Self) และ ‘ตวตนทถกละเลย’ (Disowned Self) ซงตวตนหลกหมายถงบคลกภาพหลกทแสดงออกมาในแตละชวงเวลาของพฤตกรรมมนษย โดยแตละตวตนหลกนนจะมตวตนทถกละเลยเปนอกขวของบคลกภาพ ทงนตวตนทถกละเลยไมไดดกวาหรอแยกวาตวตนหลก แตเปนตวตนทถกกดเกบลงจตใตสานก ในขณะทขวของตวตนหลกถกแสดงออกมาเปนอตลกษณประจาตวตามการรบรของบคคล (Stone and Stone, 2007; Injai, 2012; Nutting, 2012; วรวรรณวทยฐานกรณ, 2556)

นอกจากจตวทยาเทาทนตวตน (Voice Dialogue) แลว อกแนวคดรวมสมยทกลาวถงอตลกษณและตวตนคอ การบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง (Satir Transformational Systemic Therapy: STST) หรอซาเทยรโมเดล (Satir Model) ซงเปนรปแบบหนงของการดาเนนการปรกษาทสอดประสานไดอยางดกบหลกการของจตวทยา โดยมการเปรยบภเขานาแขงแทนประสบการณทางจตใจของมนษย เพอแสดงใหเหนวาสงทอยภายในมมากมายกวาสงทปรากฏภายนอก การทาความเขาใจกบองคประกอบภายในแตละสวนจะชวยทาใหงายตอการเปลยนแปลงและพฒนาระดบตาง ๆ คอ พฤตกรรม การปรบตว ความรสก การรบร ความคาดหวง ความปรารถนา และตวตน (Banmen, 2002; Martinez, et al., 2011; นงพงา ลมสวรรณ และ นดา ลมสวรรณ, 2555)

ภาพท 1 รปภเขานาแขงทเปนตวแทนของจตใจมนษยตามแนวคด Satir Model ทมา: นงพงา ลมสวรรณ และ นดา ลมสวรรณ (2555)



ดวยเหตน ผวจยจงไดทาการศกษาวจยดวยแนวคดอตลกษณววฒน โดยสรางโมเดลจตวทยาประยกตสาหรบสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาทตอยอดจากอตลกษณของแตละบคคล บนพนฐานของศาสตรดานจตวทยาเทาทนตวตนและการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง แลวนาโมเดลทไดมาพฒนาเปนหลกสตรฝกอบรมทเหมาะสมสาหรบพฒนาสมรรถนะของครทปรกษา เพอเพมประสทธภาพประสทธผลของทกษะการใหคาปรกษาสาหรบดแลชวยเหลอนกเรยนตอไป วตถประสงค

1. เพอพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตสาหรบสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาตามอตลกษณแหงตน 2. เพอเสนอกระบวนการฝกอบรมทเหมาะสมสาหรบพฒนาสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยน

วธดาเนนการวจย

โครงการวจยครงน ใชการเกบขอมลดวยการสมแบบเจาะจง (Purposive Sampling) บนพนฐานความสมครใจ (Voluntary Basis) ในการสรางและพฒนาหลกสตรฝกอบรมผทจาเปนตองมสมรรถนะทสาคญในการใหคาปรกษาแกนกเรยน ตามขนตอนตอไปน คอเรมจากการสรางภาพจาลองทางความคด (Conceptual Model) ในการสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาตามแนวคดจตวทยาเทาทนตวตน (Voice Dialogue) และการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง (Satir Transformational Systemic Therapy: STST) เพอพฒนาเปนหลกสตรการฝกอบรมเชงปฏบตการเพอสงเสรมสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยนตามพนฐานอตลกษณสวนบคคล และนาไปทดลองในการฝกอบรมครทปรกษาโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยา จานวน 21 คน จากนนนาผลการประเมนหลกสตรฝกอบรมดงกลาวมาปรบปรงเปนโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาอยางเปนระบบ โดยนาโมเดลทไดไปทดลองใชในการฝกอบรมนสตวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยา ซงมกลมตวอยางจานวน 72 คน

ภาพท 2 โมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา ทมา: มณฑรา อนจาย (2557)



ในการเกบขอมลสาคญ ผวจยใชแบบสอบถามและแบบทดสอบทางจตวทยาเพอประเมนอตลกษณของผเขารวมโครงการ ดงน 1. แบบทดสอบ MBTI (The Myers – Briggs Type Indicator) เปนแบบทดสอบบคลกภาพทพฒนาขนโดย Katharine C. Briggs และ Briggs Myers จากแนวคดของ Carl Jung เกยวกบการจดประเภทของบคลกภาพ (Jung’s Personality Typology) แบบทดสอบดงกลาวประกอบดวยคาถามปรนยทใหเลอกคณลกษณะทบคคลแสดงออกบอย ๆ ใน 4 มต เปนแนวโนมเอยงของความพงพอใจ (Preference) สองลกษณะทตรงขามกน คอ 1.1 มตดานการมองโลก ทมลกษณะแสดงตว คอหนออกจากตว มงสนใจโลกภายนอกตนเอง (Extroversion-E) กบลกษณะเกบตว ทหนเขาหาตนเอง มงสนใจโลกภายในตนเอง (Introversion-I) 1.2 มตดานการรบรขอมล เปนลกษณะการรบรจากประสาทสมผสทงหาโดยตรง มกอยในโลกของความเปนจรงในปจจบน (Sensing-S) กบลกษณะการรบรทใชการคาดการณอนาคต หรอจากประสบการณในอดตมาเชอมโยง มกอยในโลกของความฝนและจนตนาการ (Intuition-N) 1.3 มตดานการตดสนใจ เปนลกษณะการใหคณคาตอหลกการและเหตผลเปนหลก (Thinking-T) กบลกษณะการใหคณคาตอความรสกเปนหลก (Feeling-F) 1.4 มตดานการดาเนนชวต เปนลกษณะของการกระทาทมแบบแผนกฎเกณฑ ชอบทจะกาหนดเตรยมการลวงหนา (Judging-J) กบลกษณะของการกระทาทยดหยนปรบเปลยนตามสถานการณ เปดกวางรบรขอมล ไมชอบถกควบคม (Perceiving -P) การผสมผสานของแนวโนมความพงพอใจในทงสมต จะทาใหไดรปแบบบคลกภาพ 16 รปแบบ ซงเปนความแตกตางของบคคลทางดานเจตคต การรบร การตดสนใจ และวธการดาเนนชวต รปแบบบคลกภาพทง 16 แบบน จะไมมแบบใดดแบบใดไมด ดงนนจงไมมการประเมนความถกผดและไมทาใหเกดความรสกคบของใจ อบอาย หรอกงวลตอผทาแบบทดสอบ (Myers and McCauley, 1988 อางโดย รววรรณ ศรสชาต, 2540) 2. แบบประเมนความฉลาดทางอารมณ สาหรบผใหญ อาย 18-60 ป (Emotional Intelligence Screening Test for Adult 18-60 years) เปนแบบประเมนของสานกพฒนาสขภาพจต ขอคาถามมลกษณะเปนปรนย 52 ขอ ประกอบดวยหลกสาคญ 3 ประการคอ ด เกง และสข โดย “ด” หมายถง ความสามารถในการควบคมตนเอง รกษาสมพนธภาพกบผอน และมความรบผดชอบตอสวนรวม “เกง” หมายถง ความสามารถในการรจกตวเอง คดรเรมสรางสรรค มแรงจงใจมงมนทาใหสาเรจ ตดสนใจแกปญหาและแสดงออกไดอยางมประสทธภาพ และ “สข” หมายถงความสามารถในการรจกหาความสขและแกทกขใหตนเองได (กาญจนา วณชรมณย และ วนดา ชนนทยทธวงศ, 2543) 3. แบบทดสอบดชนชวดสขภาพจตคนไทยฉบบสน 15 ขอ (Thai Mental Health Indicator Version 2007: TMHI-15) เปนแบบทดสอบปรนยเกยวกบดชนชวดความสขคนไทย 15 ขอ ไดรบรองโดยกรมสขภาพจต มคะแนนเตมทงหมด 60 คะแนน เพอเปรยบเทยบกบเกณฑปกตทกาหนดวามสขภาพจตดกวาคนทวไป มสขภาพจตดเทากบคนทวไป หรอมสขภาพจตดนอยกวาคนทวไป (กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2554) 4. การวาดภาพอยางอสระ (Free-Drawing) ประกอบกบการเขยนบรรยายอตลกษณแหงตนของผรวมโครงการทงนการวาดภาพเปนเทคนคทอาศยหลกของการฉายภาพจตทวา บคคลไมอาจปกปดสงตาง ๆ ทซอนเรนอยภายในจตไรสานก (Unconscious) สงตาง ๆ เหลานจะถกถายทอดลงบนแผนกระดาษโดยไมอาจบดเบอน ปดบง หรอซอนเรนได โดยเฉพาะอยางยงบคลกลกษณะทไดจากการวาดภาพนนมกจะเปนทสงสะทอนถงแนวคดเกยวกบตนเองหรออตมโนทศน (Self-Concept) ในการมองตนเอง (พรมเพรา ดษยวาณช, 2544)

ผวจยไดศกษาคณภาพของแบบทดสอบทใชโดยนาไปทดสอบกบนสตภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยนเรศวร จานวน 30 คน พบคาความเทยง (Reliability) จากสมประสทธอลฟาของครอนบาคในแบบทดสอบ MBTI, แบบประเมน ความฉลาดทางอารมณ และแบบทดสอบดชนชวดสขภาพจตคนไทยฉบบสน เทากบ 0.71, 0.93 และ 0.70 ตามลาดบ



การเกบขอมล จดฝกอบรม และแปลผลการทดสอบ ใชวธการวจยเชงปฏบตการแบบเทคนค (Technical Action Research) ดาเนนการในระหวางวนท 28 ตลาคม 2556 ณ โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยา และวนท 18 มกราคม 2557 ณ วทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยาวเคราะหขอมลสาคญโดยใชสถตพรรณนา (Descriptive Statistics) และการทดสอบวลคอกซน (The Wilcoxon Signed-Rank Test) ผลการวจย 1. ขอมลสวนบคคลของครทปรกษา โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยาทสมครใจเขารวมโครงการวจย มจานวนรวมทงสน 21 คน จาแนกเปนเพศชาย 12 คน เพศหญง 9 คน มอายระหวาง 23 – 33 ป อายเฉลย 28.9 ป ผเขารวมโครงการรอยละ 71.4 มสถานภาพสมรสโสด รอยละ 81.0 มภมลาเนาอยในภาคเหนอ รอยละ 57.1 เรยนจบปรญญาโทและรอยละ 38.1 เรยนจบปรญญาตร โดยสวนใหญเรยนจบมาในสาขามนษยศาสตร-สงคมศาสตร 11 คน คดเปนรอยละ 54.2 รองลงมาคอเรยนจบสาขาวทยาศาสตร-เทคโนโลย 7 คน คดเปนรอยละ 33.3 และเรยนจบมาในสาขาวทยาศาสตรสขภาพ 2 คน คดเปนรอยละ 9.5 สาหรบประสบการณการปฏบตงานในฐานะครทปรกษาอยระหวาง 4 เดอนถง 10 ป เฉลยประมาณ 2 ป ทงนมผทเคยเขารบการฝกอบรมดานจตวทยาการปรกษามากอนจานวน 12 คน คดเปนรอยละ 57.1 และมผทไมเคยเขารบการฝกอบรมดานจตวทยาการปรกษามากอนจานวน 9 คนคดเปนรอยละ 42.9 ของผเขารวมโครงการวจยในครงน 2. ผเขารวมโครงการสวนใหญมการประเมนอตลกษณของตนเองวาเปนผใหและผดแล ผานการวาดรปและบรรยายภาพในลกษณะของพระอาทตยทสองแสงใหความอบอนแกโลก เปนเสยงเพลง บาน และธรรมชาตทสรางประโยชนและความสบายใจแกผอน การวาดภาพสวนใหญใชเสนลากยาวและมนคง (Firm Line) ซงสอดคลองกบมมมองตออตลกษณของตนเองในแงบวก บคลกภาพโดยรวมเปนแบบเกบตวชอบใชจนตนาการเนนเหตผลและชอบยดหยนตามสบาย มสขภาพจตและความฉลาดทางอารมณอยในเกณฑปกต

ภาพท 3 ผลงานการวาดภาพอสระเพอประกอบกบการเขยนบรรยายอตลกษณแหงตนของผรวมโครงการ ทมา: มณฑรา อนจาย (2557)

3. หลงจากเขารบการฝกอบรมตามโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา ผลการประเมนปรากฏวา กลมตวอยางมเจตคตทดตอการฝกอบรมในหลกสตรทงในดานประโยชนและความประทบใจจากการฝกอบรมในระดบมากทสด และมการเรยนรเพมขนในดานความเขาใจเรองความเชอมโยงระหวางสมองกบบคลกภาพ สขภาพจต ความฉลาดทางอารมณ ทฤษฎทางจตวทยา และการใหคาปรกษานกเรยน ดงแสดงในตารางท 1



ตารางท 1 ผลการประเมนทางจตวทยาและผลการฝกอบรมครทปรกษาโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยาทสมครใจเขารวม โครงการวจย จานวน 21 คน

รหส ผลการประเมนทางจตวทยา ผลการฝกอบรม

บคลกภาพ มมมองตอ อตลกษณ

ความฉลาด ทางอารมณ

สขภาพจต ประโยชนทได จากการอบรม

ความ ประทบใจ

ผลการเรยนร

01 ESFP 0 ปกต Fair 5 5 +2.00

02 ESTP + ปกต Fair 4 3 +0.40

03 INTP 0 ปกต Poor 4 5 +2.40

04 INFP + ปกต Good 5 5 +1.40

05 ISTJ + ปกต Good 5 5 +1.00

06 INTP + ปกต Fair 5 5 +1.20

07 INTP - ปกต Fair 4 4 +1.00

08 ISTP + ปกต Fair 4 5 +1.20

09 ENTP - ปกต Fair 5 5 +0.60

10 ESFP + ปกต Fair 5 5 +2.40

11 ISTP 0 ปกต Fair 5 4 +1.00

12 INTP + ปกต Good 5 5 +1.60

13 ENTJ 0 ปกต Fair 4 4 +0.60

14 INTP + ปกต Good 5 5 +0.80

15 ISTJ 0 ปกต Poor 4 5 +0.80

16 INFP - ปกต Fair 5 5 +1.20

17 ISTJ - ปกต Fair 5 5 +1.60

18 INTP 0 ปกต Fair 5 5 +0.60

19 ENTJ 0 ปกต Fair 5 4 +0.60

20 INFJ + ปกต Fair 5 4 +1.00

21 INTP - ปกต Fair 5 5 +1.00

คากลาง INTP + ปกต Fair 4.71 4.67 +1.16

ความ หมาย

เกบตว จนตนาการ เนนเหตผล

ยดหยนตามสบาย

มองตนเองแงบวก

ในฐานะของ “ผให”

มความฉลาดทางอารมณทกดานอยในเกณฑปกต

สขภาพจตเทากบคนทวไป

ไดรบประโยชนจากการอบรม

ในระดบมากทสด

ประทบใจ การอบรม มากทสด

มความรเพมขน

หนงระดบ

ทมา: มณฑรา อนจาย (2557) 4. ครทปรกษาผเขารวมโครงการวจยจากโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยา ไดใหขอเสนอแนะในการพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา วาควรคงรกษาขอดของระบบการฝกอบรมตามโมเดลทเรมจากการ



ประเมนอตลกษณและพนฐานทางจตวทยาของผเขารวมการอบรมกอน แลวจงดาเนนการฝกอบรมตามโมเดลโดยเนนใหเขากบอตลกษณ บคลกภาพ และขอควรพฒนาของผเขารบการอบรม ทงนหากสามารถอบรมใหความรแกบคลากรในวชาชพครตงแตยงอยในสถานศกษา โดยเพมกรณศกษาใหเหนเปนรปธรรมอยางชดเจน กจะเปนประโยชนในการฝกงานและการปฏบตหนาทของนสตนกศกษาทจาเปนตองดแลใหคาปรกษานกเรยนตอไป 5. การขยายผลโมเดลเปนกระบวนการฝกอบรมสาหรบพฒนาสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยน ในกลมนสตวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยา ซงมขอมลพนฐานสวนบคคลของนสตทสมครใจเขารวมการวจยดงนคอ เปนนสตทเรยนเพอประกอบอาชพครในสาขาวชาคณตศาสตร ฟสกส เคม ชววทยา และวทยาศาสตรการกฬา จานวนรวมทงสน 72 คน จากนสต 102 คนทเขารวมการอบรมทกษะการใหคาปรกษานกเรยน วนท 18 มกราคม 2557 พบวาผเขารวมโครงการมสมรรถนะเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.001 ในดานความเขาใจเรองทฤษฎทางจตวทยา ความเชอมโยงระหวางสมองกบบคลกภาพ สขภาพจต ความฉลาดทางอารมณ และการใหคาปรกษานกเรยน ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนน pretest-posttest จากแบบประเมนสงทไดเรยนรจากการ อบรมและแบบประเมนความฉลาดทางอารมณของนสตวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยาทสมครใจเขารวม โครงการวจย จานวน 72 คน

ความรความเขาใจในหวขอ pretest-posttest N Mean Rank Z (p-value)

ทฤษฎจตวทยาการปรกษา คะแนนลดลง 1 24.00 -7.117***[a] คะแนนเพมขน 62 32.13 (p = 0.000) คะแนนเทาเดม 9

สมองกบบคลกภาพ คะแนนลดลง 0 0.00 -7.317*** [a] คะแนนเพมขน 63 32.00 (p = 0.000) คะแนนเทาเดม 9

สขภาพจต คะแนนลดลง 0 0.00 -6.882*** [a] คะแนนเพมขน 57 29.00 (p = 0.000) คะแนนเทาเดม 15

ความฉลาดทางอารมณ คะแนนลดลง 0 0.00 -7.058*** [a] คะแนนเพมขน 60 30.50 (p = 0.000) คะแนนเทาเดม 12

การใหคาปรกษานกเรยน คะแนนลดลง 1 21.50 -6.892*** [a] คะแนนเพมขน 59 30.65 (p = 0.000) คะแนนเทาเดม 12

***p<0.001, [a] Based on negative ranks, Wilcoxon Signed Ranks Test 6. กระบวนการฝกอบรมทเหมาะสมสาหรบพฒนาสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยนของนสตวทยาลยการศกษา จะมความตางไปจากการฝกอบรมครโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยา เนองจากอตลกษณของผเขาอบรมมความแตกตางกนในประเดนทนสตมองตนเองวาเปนผรบความร มบคลกภาพแบบแสดงตว รบรประสบการณผานประสาทสมผส และเนนอารมณมากกวา ดงนนแมจะใชเนอหาเดม แตสงทเพมขนใหสอดคลองกบอตลกษณทเปลยนไปคอ จดการอบรมใหม



ปฏสมพนธกนมากขน โดยองทฤษฎทเปนรปธรรม ใชการอธบายอยางละเอยด เลอกกรณศกษาทเราอารมณผานทางวดทศนเพลง “กลอมแม” และเพลง “ฉนไมโง” ทดแทนกรณศกษาแบบบทความบรรยาย โดยยงคงการยดหยนในเรองกฎเกณฑขอปฏบตในหองประชมไวดงเดม ซงทาใหผลการประเมนการจดฝกอบรมปรากฏวา ผรบการฝกอบรมมสมรรถนะทจาเปนสาหรบการเปนครทปรกษาเพมขนอยางมนยสาคญ ตลอดจนมเจตคตทดตอการฝกอบรมในประเดนของประโยชนทไดและความประทบใจในระดบมาก ดงแสดงในตารางท 3 และภาพท 4 ตารางท 3 ผลการประเมนทางจตวทยาและผลการฝกอบรมนสตวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยาจานวน 72 คน

รหส

ผลการประเมนทางจตวทยา ผลการฝกอบรม

บคลกภาพ มมมองตอ อตลกษณ

ความฉลาด ทางอารมณ

สขภาพจต ประโยชน ทไดจาก การอบรม

ความ ประทบใจ

ผลการเรยนร

คากลาง ESFP + ปกต Fair 4.40 4.47 +1.08

ความ หมาย

แสดงตว รบรผานประสาทสมผส เนนอารมณ ยดหยนตามสบาย

มองตนเองแงบวก ในฐานะของ “ผรบ”

มความฉลาดทางอารมณ ทกดานอยในเกณฑปกต

สขภาพจตเทากบ คนทวไป

ไดรบประโยชนจากการอบรม ในระดบมาก

ประทบใจ การอบรม ในระดบมาก

มความรเพมขนหนงระดบ (p<0.001)

ภาพท 4 บรรยากาศการอบรมตามโมเดลจตวทยาประยกตในผรบการอบรมทมอตลกษณและบคลกภาพตางกนระหวาง การ

เปนผใหทชอบเกบตวเนนความคดแบบ INTP และการเปนผรบทชอบแสดงตวเนนความรสกแบบ ESFP

สรปและอภปรายผล โมเดลจตวทยาประยกตตามแนวคดจตวทยาเทาทนตวตน (Voice Dialogue) และการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง (Satir Transformational Systemic Therapy: STST) หรอซาเทยรโมเดล (Satir Model) สามารถนาไปใชในการฝกอบรมเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาไดอยางมประสทธภาพทงในกลมครทกาลงปฏบตงาน และในกลมนสตวทยาลยการศกษาทกาลงจะกาวสวชาชพครในอนาคต



การใหความสาคญกบพนฐานอตลกษณตวตนของผเขารบการอบรม โดยการทดสอบและประมวลผลลวงหนากอนออกแบบการอบรม ทาใหผเขารบการอบรมสามารถเปดใจรบรเนอหาทงเชงทฤษฎและกจกรรมการฝกทกษะไดอยางเหมาะสมกบจรตนสย ซงสงผลใหเกดประสทธภาพประสทธผลในการเรยนรไดในระดบสง ทงนแบบประเมนบคลกภาพทใชเปนหลกในการวจยครงนคอ MBTI ซงมพนฐานการสรางจากทฤษฎ Psychological Type ของ Jung ซงมสาระสาคญวา พฤตกรรมของมนษยทดเหมอนจะมความหลากหลายและแตกตางกน แทจรงแลวพฤตกรรมเหลานนเกดขนอยางเปนระบบและมความคงท ทงนขนอยกบการรบรและการตดสนของแตละบคคล ดงเชนทพบในงานวจยครงนวา ครทปรกษา มหาวทยาลยพะเยามบคลกภาพโดยรวมเปนแบบ INTP ในขณะทนสตวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยา มบคลกภาพโดยรวมเปนแบบ ESFP ซงสอดคลองกบงานวจยของ มนสนนทหตถศกด และ ศภชย อทธปาทานนท (2547)ทพบวานกศกษาทมปจจยพนฐานดานเพศและคณะตางกนจะมบคลกภาพตางกน ซงสงผลใหเหมาะสมกบรปแบบการเรยนการสอนทตางกน

นอกจากนการพบวา ผรบการฝกอบรมตามโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา ทงในระดบอาจารยและระดบนสตวทยาลยการศกษา มสมรรถนะทจาเปนสาหรบการเปนครทปรกษาเพมขนอยางมนยสาคญ ตลอดจนมเจตคตทดตอการฝกอบรมในประเดนของประโยชนทไดและความประทบใจในระดบมาก-มากทสดนน สอดคลองกบงานวจยของกรองกาญจน อรณรตน (KrongkarnArunrutana, 2008) ซงทาการศกษาการพฒนายทธศาสตรการสอนเพอสงเสรมศกยภาพของผเรยนระดบอดมศกษาทมรปแบบการเรยนรทตางกน พบวา หลงจากทดลองใชยทธศาสตรการสอนทแตกตางกนไปตามบคลกภาพทไดจากการประเมนดวย MBTI แลว นกศกษามศกยภาพดขนจากการใชยทธศาสตรการสอนและมความพงพอใจในระดบมาก

ความสาเรจในเชงประสทธภาพประสทธผลของโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา เกดจากการใชทฤษฎทางจตวทยาสองแนวคดสาคญ คอ จตวทยาเทาทนตวตน (Voice Dialogue) และการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง (Satir Transformational Systemic Therapy: STST) เมอไดทาความเขาใจกบองคประกอบภายในแตละสวนจะชวยทาใหงายตอการเปลยนแปลงและพฒนาระดบตาง ๆ ไดแก พฤตกรรม การปรบตว ความรสก การรบร ความคาดหวง ความปรารถนา ตวตนหลก และตวตนทถกละเลย อนเปนการสรางความตระหนกรในอตลกษณแหงตนของผเขารบการฝกอบรม กอนจะตอยอดสการเสรมสรางสมรรถนะการปฏบตงานดแลนกเรยนหลากหลายรปแบบในฐานะครทปรกษาซงเปนภารกจสาคญควบคไปกบการเรยนการสอนตามปกตในวชาชพคร ดวยเหตน การเรยนรทฤษฎสาคญทางจตวทยาและฝกปฏบตผานกรณศกษาดวยรปแบบการเรยนรทเหมาะสมกบบคลกภาพอนเปนพนฐานทางจตวทยา จงเปนกระบวนการฝกอบรมทเหมาะสมสาหรบพฒนาสมรรถนะในการดแลชวยเหลอนกเรยนมากกวาการเรยนรโดยทวไปซงมหลกสตรการฝกอบรมทขาดการคานงถงอตลกษณของผเรยน

ประโยชนดานการศกษาเพอบรหารทรพยากรมนษยของโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา จงเปนแนวทางในการพฒนาเนอหาและกระบวนการฝกอบรมทคานงถงความแตกตางในบคลกภาพของผเรยนและผสอน โดยชวยใหผเรยนและผสอนมความเขาใจกนมากขน ตลอดจนทาใหบคคลเรยนรทจะทางานรวมกนดวยการยอมรบและเขาใจความแตกตางของกนและกนไดดขน ซงจะสงผลตอประสทธภาพการทางานตอไป ขอเสนอแนะ โมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษาน สามารถนาไปทดลองขยายผลและทดสอบซาในกลมตวอยางอน ๆ ผานกระบวนการวจยเชงพฤตกรรมศาสตรในรปแบบตาง ๆ เพอพฒนาเปนหลกสตรมาตรฐานในการเตมเตมศกยภาพใหแกครทจาเปนตองรเทาทนตนเองและมความสามารถดแลใหการปรกษานกเรยนทมอตลกษณทหลากหลายและปญหาทซบซอนทงในระดบพฤตกรรม การปรบตว ความรสก การรบร ความคาดหวง ความปรารถนา และตวตน ดงนนแนวคดจตวทยาเทาทนตวตน และการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลงซงเปนรากฐานของโมเดลน จงเปนองคความรเชงจตวทยาประยกตทจาเปนตอการปฏบตงานในฐานะครทปรกษาตอไป



กตตกรรมประกาศ การศกษาวจยนเปนสวนหนงของโครงการวจยเรอง “อตลกษณววฒน: การพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตเพอ

สงเสรมสมรรถนะครทปรกษา” ซงผวจยไดรบโอกาสในการบรการวชาการจากคณาจารยโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยพะเยา และอาจารยกญจน ศรโสภา อาจารยประจาวทยาลยการศกษา มหาวทยาลยพะเยา ทกรณาดแลประสานงานในสวนของการดาเนนการทดสอบรวมทงการฝกอบรมเพอพฒนาทกษะการใหคาปรกษาแกบคลากรและนสตผเขารวมโครงการ ขอกราบขอบพระคณแพทยหญงสมรก ชวานชวงศ ทกรณาใหความรและคาแนะนาเรองการบาบดอยางเปนระบบแบบซาเทยรเพอกอเกดการเปลยนแปลง และ J'aimeonaPangaia, director of Voice Dialogue Center NW ทกรณาฝกสอนประสบการณดานจตวทยาเทาทนตวตน ขอขอบพระคณ ดร.กณฑล ตรยะวรางพนธ หวหนาภาควชาจตวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ทกรณาเปนทปรกษาและใหคาแนะนาดานการบรหารโครงการ ขอขอบคณนสตภาควชาจตวทยา มหาวทยาลยนเรศวร รนรหส 54 ทไดสละเวลาและกาลงกายกาลงใจในการรวมเปนผชวยวจย จนกระทงงานวจยครงนเสรจสนสมบรณ

เอกสารอางอง กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2554). แบบทดสอบดชนชวดสขภาพจตคนไทยฉบบสน 15 ขอ(Thai Mental

Health Indicator Version 2007:TMHI-15).สบคนเมอ 27 มถนายน 2556, จาก http://www.dmh.go.th/test/thaihapnew/thi15/thi15.asp.

กาญจนา วณชรมณยและวนดา ชนนทยทธวงศ. (2543). อคว:ความฉลาดทางอารมณ (ฉบบปรบปรง). นนทบร: สานกพฒนาสขภาพจต.

นงพงา ลมสวรรณ และ นดา ลมสวรรณ. (2555). การทาจตบาบดโดยใช Satir Model,วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย, 57(3): 252.

พรมเพรา ดษยวาณช. (2544). การวาดภาพเพอการประเมนและการรกษา. เชยงใหม: โรงพมพแสงศลป. มณฑรา อนจาย. (2557). อตลกษณววฒน: การพฒนาโมเดลจตวทยาประยกตเพอสงเสรมสมรรถนะครทปรกษา.(รายงาน

การวจย). พษณโลก: ภาควชาจตวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. มนสนนทหตถศกด และ ศภชย อทธปาทานนท. (2547). การศกษาบคลกภาพของนกศกษามหาวทยาลยกรงเทพตามแบบวด

บคลกภาพของไมเยอรบรกจ (MBTI), BU Academic Review, 3(1): 41-51. มลลวร อดลวฒนศร. (2554). เทคนคการใหคาปรกษา: การนาไปใช. ขอนแกน: คลงนานา. รววรรณ ศรสชาต. (2540). การพฒนามาตรวดบคลกภาพของไมเยอรบรจส ฟอรมจ ฉบบภาษาไทย เพอศกษา

เปรยบเทยบบคลกภาพของผใหการปรกษาในโรงเรยน และผทาหนาทใหบรการปรกษาจากวชาชพใหความชวยเหลออน ๆ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต, สาขาจตวทยาการใหคาปรกษา, คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยรามคาแหง.

วรวรรณวทยฐานกรณ. (2556). การเปลยนแปลงของจตสานกกบงานจตวทยาเทาทนตวตน = Transformation of Consciousness and Voice Dialogue Work. ใน พจน กรชไกรวรรณ และ อนชาต พวงสาล (บรรณาธการ). ภาวะผนา จตวญญาณ และการพฒนามนษย. รวมบทความการประชมวชาการประจาปจตตปญญาศกษา ครงท 5(หนา 51-74). นครปฐม : ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล.

Banmen, J. (2002). The Satir Model: Yesterday and Today, Contemporary Family Therapy, 24(1), 1-16.

Cross T.L., Neumeister K.L.S. &Cassady J.C. (2007). Psychological Types of Academically Gifted Adolescents, Gifted Child Quarterly, 51(3), 285-294.



เอกสารอางอง Injai, M. (2012). Chaos Management: Decoding ‘Thyselves’ Administration from a Thai-Filipino

Agricultural Entrepreneur. The oral presentation in parallel sessions of the 1st SAS, Maejo University International Integrated Conference 2012 on Asia Today: Questions and Answers, School of Administrative Studies (SAS), Maejo University, Chiang Mai Thailand. December 13-16, 2012.

KrongkarnArunrutana. (2008). Development of Instructional Strategies for Enhancing the Potential of Higher Education Learners with Different Learning Styles. Doctor of Philosophy (Curriculum and Instruction) Thesis, Faculty of Education, Chiang Mai University.

Martinez, J., Hollingsworth, B., Stanley, C., Shephard, R., & Lee, L. (2011). Satir Human Validation

Process Model. In Metcalf, L. (Eds.), Marriage and Family Therapy: A Practice-Oriented Approach (pp. 179). New York, NY: Springer Publishing.

Nutting, J.B. (2012). A Short History of the Inner Selves. Voice Dialogue – Inner Self Awareness. Retrieved September 26, 2013 from http://www.voice-dialogue-inner-self-awareness.com/ShortHistory86.html.

Satir, V., Banmen, J., Gerber, J., &Gomori, M. (1991). The Satir model: Family therapy and beyond. Palo Alto, CA: Science and Behavior Books.

Stone, H. & Stone, S. (2007). The Basic Elements of Voice Dialogue, Relationship and The Psychology of Selves: Their Origins and Development. Voice Dialogue International, 1-29. Retrieved September 24, 2013 from http://www.voicedialogue.org/pdf/ The_Basic_Elements_Of_Voice_Dialogue_Relationship_And_The_Psychology_Of_Selves.pdf.



ศกษาวเคราะหคณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสน:กรณศกษานกศกษารายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

An Analysis of the Buddhist Attributes of Volunteer Mind: A Case Study of Students Enrolled on Ethics and Life Skills Subject of NPRU

อาจารยณรงควรรษ บญมา โปรแกรมสงคมศกษา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม บทคดยอ บทความวจยน มวตถประสงค 2 ขอ คอ (1) เพอศกษาวเคราะหคณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธ-ศาสนของนกศกษาทเรยนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม(2) เพอศกษาแนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เกบรวบรวมขอมลเชงเอกสาร แบบสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) และการสงเกตแบบมสวนรวม กลมทศกษาในครงน คอ นกศกษาทลงทะเบยนเรยนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวต ภาคเรยนท 1/2556 จานวน 39 คน โดยใชวธเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ผลการวจยพบวา(1) คณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสนของนกศกษารายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ตงอยบนพนฐานหลกมนษยธรรม "หลกธรรมททาใหคนเปนมนษยสมบรณ" คอเบญจศลเบญจธรรม และหลกธรรมทมาเกอหนนสงเสรมจตอาสาใหเหนคณลกษณะประจกษชดแจงยงขนคอ บญกรยาวตถ 3สงคหวตถ 4พรหมวหาร 4 อทธบาท 4 ฆราวาสธรรม 4ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม4สาราณยธรรม 6 และกศลกรรมบถ 10 (2) แนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม พบวา ควรปลกฝงคณธรรม "หลกธรรมททาใหคนเปนมนษยสมบรณ" คอเบญจศล เบญจธรรมเปนพนฐาน

คาสาคญ: จตอาสา คณลกษณะพทธศาสนวชาจรยธรรมและทกษะชวต

Abstract The purposes of this research are: (1) the Buddhist attributes of volunteer mind of students enrolled on the Ethics and Life Skills Subject in NakhonPathomRajabhatUniversiy (2) the process of development of volunteer students of NPRU. This research is a qualitative research applying in-depth interview and participant observation for collecting data. The studied group consists of 39students enrolled on the Ethics and Life Skills Course in semester 1/2556. The results of research are : (1) the Buddhist attributes of volunteer mind of the studied group of students are based on the humanitarian principle of "the principle makes a man perfect”, that is the Five Precepts and the Five Ennobling Virtues. The principles to promote volunteer mind are bass of meritorious action 3, bases of sympathy 4, holy abidings4, path of accomplishment 4, virtues for a good household life 4, virtues conducive to benefits in the present 4, virtues for fraternal living 6 and wholesome course of action 10 (2) In developing volunteer students of NPRU, the cultivation of “the principle makes a man perfect”should be emphasized as a basic guideline. Keywords: Volunteer Mind, Attributes, Buddhism, Ethics and Life Skills Subject.



บทนา พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 มาตรา 6 ไดกาหนดทศทางในการพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณไววา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” จตอาสาเปนคณธรรมจรยธรรมประการหนงทตองใหเกดมขนในสงคมไทยจตอาสาหมายถงความสานกของบคคลทมตอสงคมสวนรวมโดยการเอาใจใสและการชวยเหลอผทมจตอาสาจะแสดงออกซงพฤตกรรมทอาสาทาประโยชนเพอสวนรวมเชนการเสยสละเงนสงของเวลาแรงกายและสตปญญาเพอชวยเหลอผอนและสงคมโดยไมหวงผลตอบแทน (ณฐณชากร ศรบรบรณ, 2550)

จตอาสาสงเสรมใหมนษยอยรวมกนอยางมความสข ถอยทถอยอาศย ชวยเหลอเกอกลกน มทกษะในการทางาน มความสามารถในการปรบตว อยรวมกบคนอนได สอดคลองกบแผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559) ทไดกาหนดไววาอดมศกษาตองสรางบณฑตทพรอมปรบตว มทกษะในการทางาน สามารถดารงชวตอยทามกลางความแตกตางของเชอชาต ศาสนา วฒนธรรมและภาษาไดอยางมประสทธภาพ สามารถทางานรวมกบผอน และมศกยภาพสง เปนทยอมรบในระดบนานาชาต ในขณะเดยวกนหลกสตรแกนกลางการศกษาแหงชาตฉบบปพทธศกราช 2551 ไดกาหนดสวนของกจกรรมเสรมหลกสตรในการบาเพญประโยชนเอาไวเพอสรางและปลกฝงการมจตสาธารณะ จตอาสา ของเดกและเยาวชนใหมตดตวไปจนกระทงจบออกไปเปนผใหญ

มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ไดกาหนดอตลกษณไววา “จตอาสา พฒนาทองถน” ใหเปนตวสะทอนคณลกษณะของบณฑตทมหาวทยาลยพงประสงค และปรชญาของมหาวทยาลยคอ “การศกษาสรางคน คดคนภมปญญา พฒนาทองถน” และมนโยบายทสาคญ คอ คณภาพคคณธรรม โดยเฉพาะดานคณธรรมจรยธรรมนน นอกเหนอจากมแนวทางในการพฒนาตามมาตรฐานผลการเรยนรของกรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต(TQF) ยงมการกาหนดรายวชาในหมวดการศกษาทวไป ชอรายวชาจรยธรรมและทกษะชวต ซงเปนรายวชาบงคบทนกศกษาทกสาขาวชาจะตองเรยนตามหลกสตรปรญญาตรอกดวยโดยเนอหาสาระของรายวชานมจดมงหมายเพอใหนกศกษามความรความเขาใจแนวคดเกยวกบชวตในมตปรชญา ศาสนา และวทยาศาสตร ทฤษฎทางจรยธรรม หลกจรยธรรมเพอการดาเนนชวตทดงาม รวมทงเกณฑตดสนทางจรยธรรมตามหลกปรชญาและศาสนา การพฒนาทกษะชวตดานตาง ๆ กระบวนการแสวงหาความรและพฒนาปญญาเพอการดารงตนอยรวมกนในสงคมอยางสนตสข (ญาณภทร ยอดแกว, 2556) ผวจยเปนคนหนงทสอนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตไดตระหนกและเหนความสาคญของจตอาสาจงไดบรณาการกจกรรมโครงการจตอาสาในรายวชาดงกลาวนดวย

จากการทบทวนงานวจยทศกษาเกยวกบจตอาสามจานวน 4 เรองคองานวจยของจตตมา อครธตพงศ, รศ. (2553), พศาลอรรถกจ, พระคร (แสนหา). (2555), วลยรตน ยงดานน (2554), และ ทพยขจร ฉายาสกลววฒน (2555) ซงงานวจยเหลานนนศกษาคณคาของพทธศาสนาในแงมมตางๆ

ดงนนผวจยจงทาการวจยศกษาวเคราะหคณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสน เพอศกษาแนวทางในการพฒนานกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาวเคราะหคณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสนของนกศกษาทเรยนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม

2. เพอศกษาแนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม




งานวจยนเปนงานวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ดาเนนการศกษาวจย ดงน

1. ศกษาดวยวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) จากเอกสารทเกยวของและขอมลภาคสนามทไดจาก การสมภาษณผใหขอมลสาคญหลงจากสนสดการจดกจกรรมจตอาสาในรายวชาจรยธรรมและทกษะชวต ประจาภาคเรยนท 1/2556 และนาเสนอแบบพรรณนาวเคราะห (Descriptive Analysis)

2. กลมทศกษาในครงน คอ นกศกษาทลงทะเบยนเรยนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตของอาจารย ณรงควรรษ บญมา ในภาคเรยนท 1/2556 จานวน 13 หมเรยน 563 คน

3. กลมทใหขอมลสาคญในครงนไดคดเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จาก 13 หมเรยน หมเรยนละ 3 คน รวมทงสน 39 คน 4. ผวจยใชเครองมอ 2 ชนด ไดแก 4.1 การสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) ซงผวจยไดสรางขนเองเพอใชสมภาษณผใหขอมลสาคญตามแนวทางทกาหนดไวแตละประเดนคาถามเพอหาคาตอบตามความมงหมายของการวจย โดยแบงขอคาถามออกเปน 2 สวน ดงน สวนท 1 เปนขอคาถามเกยวกบขอมลพนฐานของผถกสมภาษณ สวนท 2 เปนขอคาถามเกยวกบการหลกคดทสมครใจทากจกรรมจตอาสาพรอมทงคณลกษณะของนกศกษาททากจกรรมจตอาสาในรายวชาจรยธรรมและทกษะชวต 4.2 การสงเกตแบบมสวนรวม (Participant Observation) 5. การเกบขอมล 2 สวน คอ 5.1 การเกบขอมลดานเอกสาร (Review Data) โดยการศกษาคนควาจากเอกสารทางวชาการ และงานวจยทเกยวของ เพอนามาเปนแนวทางในการวจยและเปนฐานขอมลสาหรบการวเคราะหผลการวจย

5.2 การเกบขอมลภาคสนาม (Field Data ) โดยการใชแบบสมภาษณแบบมโครงสราง (Structured Interview) ในการสมภาษณผใหขอมลสาคญ จานวน 39 คน ซงผวจยไดแจงถงวตถประสงคของการสมภาษณอยางชดเจนกอนการสมภาษณ จากนนจงขออนญาตจดบนทก และบนทกเสยงเพอเกบขอมลความคดเหนตางๆ ของกลมผใหขอมลสาคญไปวเคราะห สงเคราะหและสรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจยทวางไว

6. การวจยครงนใชการวเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยวเคราะห 2 สวน ไดแก

6.1 การวเคราะหเนอหา (Content Analysis ) ใชกบขอมลทไดจากการศกษาดานเอกสาร (Review Data)

6.2 การวเคราะหขอมลแบบสรางขอสรป โดยนาขอมลจากการศกษาภาคสนาม (Field Data) ซงเปนขอความบรรยาย (Descriptive) ทไดจากการสมภาษณมาวเคราะหแบบอปนย (Analytic Induction) เพอใหไดสมมตฐานชวคราว (Working Hypothesis) จากนนจงนาไปพสจนเพอทาการยนยนขอมลจากกลมผใหขอมลสาคญทมบทบาทจดการเรยนการสอนโดยตรงอกครงแลวจงหาขอสรปตามวตถประสงคของการวจยตอไป

เมอไดขอสรปจากการวเคราะหขอมลทง 2 สวนแลว จงนาไปอภปรายผลรวมกบแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ เพอเสนอแนวทางการพฒนากจกรรมการจดการเรยนการสอนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตของมหาวทยาลยราชภฎนครปฐม



ผลการวจย

จากผลการศกษาวจย สามารถสรปตามวตถประสงคทวางไว ดงน

1. จากการสมภาษณแบบมโครงสรางพบวา คณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสนของนกศกษารายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ตงอยบนพนฐานหลกมนษยธรรม คอ “เบญจศลเบญจธรรม” ซงเปนหลกธรรมททาใหคนเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ พรอมทงบญกรยาวตถ 3, สงคหวตถ 4, พรหมวหาร 4, อทธบาท 4, ฆราวาสธรรม 4, ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม4, สาราณยธรรม 6 และ กศลกรรมบถ 10 เปนหลกธรรมทมาเกอหนนสงเสรมจตอาสาใหเหนคณลกษณะประจกษชดแจง

เมอศกษาวเคราะหใหละเอยดลงไปจากการสงเกตแบบมสวนรวม พบวา คณลกษณะของจตอาสาประกอบดวย 2 สวน :

สวนท 1 เปนนามธรรม (Abstract) เปนคณลกษณะภายในจต (Mind) ทอาจมองไมเหนไดดวยตาเนอ แตสามารถเหนคณลกษณะแหงความงดงามของจตนนดวยการสะทอนออกมาโดยการอาสาเขารวมทากจกรรมทเราเรยกวา “จตอาสา” ดวยใจสมครและบรสทธใจคอไมหวงผลตอบแทนใดๆ

สวนท 2 เปนรปธรรม (Concrete) เปนคณลกษณะทแสดงใหเหนประจกษชดแจงดานพฤตกรรมโดยการลงมอทาตามวถแหงจตทงดงามนนในรปแบบของการทากจกรรมจตอาสาโดยความเสยสละ ทงกาลงกาย กาลงสตปญญา กาลงเวลา ตลอดถงทรพยสนเงนทองของตน

พรอมกนนนยงพบวา ธรรมะขอเดยวสามารถสะทอนไดทงคณลกษณะภายในทเปนนามธรรมและภายนอกทเปนรปธรรมผานกจกรรมจตอาสาดงกลาวนน

2. แนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม พบวา ควรปลกฝงคณธรรมพนฐาน คอเบญจศลเบญจธรรมอนเปนหลกธรรมททาใหคนเปนมนษยทสมบรณทงทางรางกายและจตใจ โดยกลวธตางๆ ทเหมาะสม ควรจะจดใหมโครงการเยาวชนดทาดไดไมเลอกกาล หรอ จดใหมการรกษาศลปฏบตธรรมตามเทศกาลทางศาสนาทสาคญ เปนตนวาวนมามาฆบชา วนอาสาฬหบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนเขาพรรษา วนออกพรรษา หรอถาเปนไปไดกทกวนพระ พรอมทงในวโรกาสอนสาคญ คอ วนแมแหงชาต วนพอแหงชาต ทง 2 วนน อาจจะมการรณรงคเยาวชนคนดทาดเพอแมหรอพอโดยการรกษาศลปฏบตธรรมถวายเปนพระราชกศล พรอมทงมอบใหคณแมและคณพอผเปนพระอรหนตในบาน ธรรมนอกเหนอจากการรณรงคสงเสรมใหนกศกษาตงอยในเบญจศลเบญจธรรมแลวมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ควรจะจดใหมโครงการจตอาสาพฒนาทองถน ในรปแบบตางๆ เพอใหนกศกษาไดรวมกนทาแบบใจสมคร สงเสรมสนบสนนใหนกศกษาไดทากจกรรมทเหมาะสมตามความถนดหรอชนชอบของแตละบคคล อนจะทาใหนกศกษาไดปฏบตตามหลกธรรมทเกอหนนสงเสรมดานคณลกษณะจตอาสานนดวย

สรปและอภปรายผล

จากการศกษาวเคราะหสามารถสรปได ดงน

ผใหขอมลสาคญแบงเปนเพศชาย 19 คน เพศหญง 20 คน รวมทงหมดเปน 39 คน เปนนกศกษาระดบปรญญาตรทลงทะเบยนเรยนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ผลการวจยพบวา :

1) จากการสมภาษณแบบมโครงสรางผใหขอมลสวนใหญใหความเหนสอดคลองกนวาคณลกษณะของจตอาสาเกดขนมาจากคณธรรมพนฐานคอ เบญจศลเบญจธรรม หรอ ศล 5 และธรรม 5และพบวาตวตนของจตอาสามกจะเรมตนทธรรม



กวากวาเรมตนทศลพรอมกนนนยงพบวาปจจยเกอหนนอนเปนธรรมะเกอกลทจะใหเหนคณลกษณะของจตอาสาชดเจนมากขน คอ บญกรยาวตถ 3สงคหวตถ 4 พรหมวหาร 4 อทธบาท 4 ฆราวาสธรรม 4ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม4 สาราณยธรรม 6 และกศลกรรมบถ 10

จากการสงเกตแบบมสวนรวมทาใหพบวา คณลกษณะของจตอาสา มทงสวนทเปนนามธรรม (Abstract) คอคณลกษณะภายในจต (Mind) ทงดงาม และ สวนทเปนรปธรรม (Concrete) คอคณลกษณะทแสดงใหเหนประจกษชดแจงดานพฤตกรรมโดยการลงมอทาตามวถแหงจตทงดงามนน เมอมองใหลกลงไปจะสงเกตเหนวาธรรมะขอเดยวสามารถสะทอนคณลกษณะของจตอาสาไดทงคณลกษณะภายในทเปนนามธรรมและคณลกษณะภายนอกทเปนรปธรรมอยางนาทง

2) แนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาของมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม พบวา :

- มหาวทยาลยควรปลกฝงคณธรรมพนฐานคอเบญจศลเบญจธรรมโดยจดใหมการรกษาศลปฏบตธรรมตามเทศกาลทางศาสนาทสาคญ เชนวนมามาฆบชา วนอาสาฬหบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนเขาพรรษา วนออกพรรษา หรอทกวนพระ พรอมทงในวโรกาสอนสาคญ คอ วนแมแหงชาต วนพอแหงชาต

- มหาวทยาลยควรจดใหมโครงการจตอาสาพฒนาทองถน ในรปแบบตาง ๆ เพอใหนกศกษาไดรวมกนทาแบบใจสมคร และ สงเสรมสนบสนนใหนกศกษาไดทากจกรรมทเหมาะสมตามความถนดของแตละบคคล อนจะเปนการปฏบตตามหลกธรรมทเกอหนนสงเสรมดานคณลกษณะจตอาสานนอกดวย

คณลกษณะจตอาสาตามแนวพทธศาสน สามารถอภปรายผลได ดงน

1. คณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสนของนกศกษารายวชาจรยธรรมและทกษะชวตมหาวทยาลยราชภฏนครปฐม พบวา ตงอยบนหลกเบญจศลเบญจธรรม นกศกษาจตอาสาเกดมเมตตา กรณา ความเสยสละทจะชวยเหลอผอนในเบองตน ตอจากนนกสะทอนความเมตตา กรณา ผานกจกรรมจตอาสา ชวยเหลอผอน และสงคม แบบไมหวงผลตอบแทนใดๆ เปนหลกธรรมพนฐานของมนษยหรอมนษยธรรม ทสะทอนใหเหนความเปนมนษยทสมบรณและเปนหลกธรรมทจะทาใหการรวมกนในสงคมเกดความสงบสข และมความสข สอดคลองกบพระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) ไดกลาวไวใน พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรมวา “เบญจศลเบญจธรรม” นเปนหลกธรรมเพอความเปนมนษยทสมบรณ หากคนสวนใหญตงอยบนหลกธรรมดงกลาวนแลวความสงบสขของสงคมกเกดขนไดไมยาก สนตภาพกอยแคเออมเปนหลกการทเปนคณลกษณะเสยสละ และสอดคลองกบความเหนของสหประชาชาตทตองการสรางสนตภาพโดยไดจดตงโครงการจตอาสาของสหประชาชาต (The United Nations Volunteers (UNV) ซงเปนโครงการทมวตถประสงคเพอสรางสนตภาพและการพฒนาในการอยรวมกนโดยผานจตอาสาขน - The United Nations Volunteers (UNV) programme is the UN organization that contributes to peace and development through volunteerism worldwide. (http://www.unv.org/how-to-volunteer.html)

ผลจากการสมภาษณแบบมโครงสราง สามารถอภปรายผลได ดงน คณลกษณะจตอาสาตามแนวพทธศาสน ของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ตงอยบนพนฐานหลกเบญจศลเบญจธรรม : - 1) ผทมจตอาสาไมมพฤตกรรมทเหยมโหด ไมเบยดเบยนรงแกใคร ทงคนและสตว ตรงกบเบญจศลขอท 1 ปาณาตปาตา เวรมณ ขณะเดยวกนพวกเขากมแตความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผ พรอมทจะใหความรก ความเอออาทรและชวยเหลอแกทกชวต เหนชวตของผอนเสมอกบชวตของตนและปลกไมตรจตในทกคนทกชวต ตรงกบเบญจธรรมขอท 1 เมตตากรณา



2) ผทมจตอาสาจะเคารพในกรรมสทธของผอน ไมหยบฉวยสงของทเจาของเขาไมไดให เพราะจตของพวกเขามแตจะใหจะชวย ไมคดจะเอา จะไดตรงกบเบญจศลขอท 2 อทนนาทานา เวรมณ ขณะเดยวกนกสะทอนใหเหนถงการไมเบยดเบยนผอนเลยงชพของพวกเขาตงอยในสมมาชพ ตรงกบเบญจธรรมขอท 2 สมมาอาชวะ

3) ผทมจตอาสา มงเนนเรองความสมครสมานสามคคของมวลหมมนษยดวยกน หลกเลยงเรองทจะกอใหเกดความแตกราวของหมคณะรวมไปถงการใชชวตสวนตวของแตละคนในทกวถทาง สงเสรมใหเพอนมนษยดวยกนรกษาสายโลหตวงคตระกลของตนไมสาสอนกนเยยงสตวเดยรจฉาน หรอเปนผมกมากในกาม ตรงกบเบญจศลขอท 3 กาเมสมจฉาจารา เวรมณ ขณะเดยวกนกไดเหนความประจกษชดแจงถงความซอสตย จรงใจตอกน ไววางใจกน เคารพในสทธความมนษยของกนและกน เคารพสทธในความเปนสามเปนภรรยาของกนและกน สรางความมนคงและความอบอนภายในครอบครวภายในสงคมรวมกนอยางมความสงบสข กาจดเวรภยทงปจจบนและอนาคตตรงกบเบญจธรรมขอท 3 กามสงวร

4) ผทมจตอาสาจะไมพดเพอใหไดประโยชนตนหรอทาลายประโยชนผอน ไมมประโยชนเจอปน มงเนนการสอสารทงภาษากายและภาษาวจนะทมประสทธภาพอนเปนประโยชนสงสดตอสวนรวม สรางความรกความสามคคในหมคณะ ใชวาจาประสานประโยชน ตรงกบเบญจศลขอท 4 มสาวาทา เวรมณ ขณะเดยวกนกสะทอนใหเหนวาพวกเขาปฏบตตวมสจจะวาจา พดจรงทาจรง มวาจาทไพเราะออนหวานสรางความรกความสามคคในหมคณะโดยรวมสรางความนาเชอถอใหเกดขนในการอยรวมกน สรางความมนคงดานการสอสารใหเกดขนในสงคม ตรงกบเบญจธรรมขอท 4 สจจะ

5) ผทมจตอาสาจะมพฤตกรรมหางจากสงเสพตดทงปวง มสภาพกายและสขภาพจตทด ไมของแวะเกยวกบเรองอบายมข ตรงกบเบญจศลขอท 5 สราเมรยมชชปมาทฏฐานา เวรมณ ขณะเดยวกนทาอะไรกมสตรอบคอบสามารถควบคมใจตวเองได รตวทวพรอมในสงททา ทงมสขภาพกายและสขภาพจตดตรงกบเบญจธรรมขอท 5 –สตสมปชญญะ

พรอมกนนนยงพบวาคณลกษณะจตอาสาอนๆ ทนกศกษาผใหขอมลสาคญสะทอนออกมา พบวา คนทมจตอาสาจะมคณลกษณะคอเปนคนทใชเวลาเปนประโยชน ไมเหนแกตว เหนแกประโยชนสวนรวม มความรบผดชอบ พฒนาตวเองอยตลอดเวลา มจตใจเออเฟอเผอแผ พรอมทจะเสยสละ สอดคลองกบงานวจยวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน ของจตตมาอครธตพงศ เรองการพฒนาจตอาสาของนกศกษาภาคปกตสาขาวชาการบรหารทรพยากรมนษยระบวา นกศกษาทมจตอาสาจะใชเวลาวางใหเกดประโยชนทงตอตนเอง ตอผอนและสงคมเปนอยางมากมความรบผดชอบตอหนาทและงานทไดรบมอบหมายมากขน ทาใหเกดความรบผดชอบและรจกเสยสละ รจกการมจตใจเออเฟอเผอแผมนาใจมระเบยบวนยตรงตอเวลา มความอดทนมความพยายามมมนษยสมพนธและปรบตวไดดในการอยรวมกบผอน (จตตมา อครธตพงศ, 2553) สอดคลองกบงานวจยของพระครพศาลอรรถกจ (แสนสา) เรอง ศกษาคณธรรมของนกเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธสจตอาสา : กรณศกษากลมโรงเรยนทงทองสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาแพรเขต 2 ระบวาคณธรรมของนกเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธสจตอาสา ม 5 ดาน คอดานการมนาใจ ดานความรบผดชอบ ดานความเสยสละดานความสามคคและดานการทางานเปนทม(พศาลอรรถกจ, พระคร, (2555). หลกธรรมทมาเกอหนนสงเสรมจตอาสาใหเหนคณลกษณะประจกษชดแจงมากขน คอ บญกรยาวตถ 3 สงคหวตถ 4พรหมวหาร 4อทธบาท 4ฆราวาสธรรม 4,ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม4สาราณยธรรม และกศลกรรมบถ 10 สอดคลองงานวจยของทพยขจร ฉายาสกลววฒน ศกษาวจยเรอง ศกษากระบวนการจตอาสาตามหลกพระพทธศานาของเจาหนาทเสถยรธรรมสถาน ระบวา จตอาสาตามหลกพระพทธศาสนามการนาหลกพทธธรรมมาเกอหนนกน หลกธรรมของผนาจตอาสา ไดแก สงคหวตถ 4 อทธบาท 4 พรหมวหาร 4สปปรสธรรม 7 และทศพธราชธรรม (ทพยขจร ฉายาสกลววฒน, 2555) สอดคลองกบงานวจยของวลยรตนยงดานน เรอง การศกษาผลสมฤทธของโครงการจตอาสา : กรณศกษานกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลายโรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดจวนอปถมภ” ทระบวา หลกธรรมทสงเสรมจตอาสา ไดแก สงคหวตถ ๔ อทธบาท๔ พรหมวหาร ๔ ฆราวาสธรรม๔ ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม ๔ สาราณยธรรม ๖ ลวนเปนหลกธรรมทสงเสรมจตอาสาทพฒนาจากคณสมบตภายในตนท



สามารถพฒนาออกมาใหเปนลกษณะของจตทเปนจตอาสาขดเกลาพฤตกรรมทางานรวมกบหมคณะไดทาใหเกดความมนาใจเสยสละแบงปนสามคคเปนทรกทชอบใจของคนทวไป ยดเหนยวนาใจคนมความพากเพยรในงานหรอกจกรรมททาจนสาเรจใหรกเมตตาตอกนพงปฏบตเกอกลตอกนสงผลใหมจตอาสาอยางยงยน (วลยรตน ยงดานน, 2554)

ผลการวจยทไดจากการสงเกตแบบมสวนรวม สามารถอภปรายผลได ดงน :

“คณลกษณะของจตอาสา” เปนภาพของการสะทอนความงดงามแหงจตอนเปนนามธรรม (Abstract) ภายในทพรอมจะเสยสละใหแกเพอนมนษยดวยกนดวยความเตมใจ สมครใจ พรอมทจะเสยสละเวลา แรงกาย และสตปญญา เพอสาธารณประโยชน ในการทากจกรรม ทเปนรปธรรม (Concrete) หรอสงทเปนประโยชนแกผอนโดยไมหวงผลตอบแทน และมความสขทไดชวยเหลอผอน เปนจตทไมนงดดาย เมอพบเหนปญหา หรอความทกขยากทเกดขนกบผคน เปนจตทมความสขเมอไดทาความด และเหนนาตาเปลยนเปนรอยยม เปนจตทเปยมดวย "บญ" คอความสงบเยน และพลงแหงความด อกทงยงชวยลด "อตตา" หรอความเปนตวเปนตนของตนเองลงไดอก จตทยกระดบปญญาภายในและสานกสาธารณะเปนจตทเปนสขเพอไดทาความดอยากชวยเหลอผอนโดยไมหวงสงตอบแทนเปนจตทพรอมจะสละเวลาแรงกายและสตปญญาเพอบาเพญประโยชนเพอสงคมมความเมตตากรณาเปนจตทเปยมดวยความสงบเยนและเตมไปดวยพลงแหงความด การเสนอตวเขารบทาหรอชวยเหลอคนอนดวยจตใจแหงความเสยสละโดยไมตองมใครมารองขอ ไมหวงผลตอบแทน หรอไมมแมกระทงความคดทจะหวงผลตอบแทน ความเสยสละดงกลาวน เปนความเสยสละทสะทอนคณลกษณะของจตอาสาทมตงแตขนธรรมดา (โลกยะ) อาทเชน เสยสละเวลา เสยสละกาลงกาย กาลงสตปญญา กาลงทรพยสน เงน ทอง สงของ จนถงขนสงสด (โลกตระ) คอ คณธรรมทจะนาไปสการสละไดทกอยางแมกระทงภพชาต

2. แนวทางในการพฒนานกศกษาจตอาสาตามแนวพทธศาสนของนกศกษามหาวทยาลยราชภฏนครปฐมพบวา มหาวทยาลยราชภฏนครปฐมควรรณรงคสงเสรมหรอสรางบรบททางสงคมใหนกศกษาไดรกษาศลปฏบตธรรมตามวาระหรอโอกาสอนสมควรอนจะทาใหเกดความคนชน ดวยการจดทาโครงการรกษาศลปฏบตธรรมตามเทศกาลสาคญทางศาสนา เปนตนวา วนมามาฆบชา วนอาสาฬหบชา วนวสาขบชา วนอฏฐมบชา วนเขาพรรษา วนออกพรรษา หรอในวโรกาสอนเปนมงคล คอ วนแมแหงชาต วนพอแหงชาต โดยใหนกศกษาสมครใจเขารวมโครงการเพอสรางเสรมคณลกษณะแหงจตอาสาตงแตตน พรอมกนนนกควรจะมโครงการจตอาสาพฒนาทองถนในรปแบบตางๆ เพอเปดโอกาสใหนกศกษาเขารวมทากจกรรมตามความชนชอบหรอความถนดโดยใจสมครอนจะเปนการปฏบตตามหลกธรรมทเกอหนนสงเสรมคณลกษณะจตอาสาใหชดแจงมากขน คอ บญกรยาวตถ 3สงคหวตถ 4พรหมวหาร 4อทธบาท 4ฆราวาสธรรม 4ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม4สาราณยธรรม 6 และกศลกรรมบถ 10 หลกธรรมดงกลาวมาแลวนน เปนหลกธรรมพนฐานในการพฒนานกศกษาใหมความสมบรณทงรางกาย จตใจ และสตปญญา เปนคนเกง ด และมสข เปนคนมคณภาพคคณธรรม และเกง ด มสขในทสด สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542 มาตรา 6 ซงไดกาหนดทศทางในการพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณไววา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข” (พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2552 และฉบบแกไขเพมเตมพ.ศ. 2545)

ขอเสนอแนะ 1. ควรมการวจยเชงปรมาณเพอศกษาคณลกษณะของจตอาสาตามแนวพทธศาสนใหแจมชดรอบดาน 2. ควรมการศกษาวจยวธการจดการเรยนการสอนรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตวาสงเสรมจตอาสามากนอยเพยงใด ตลอดถงผลกระทบดานเวลาการจดกจกรรม ลกษณะของกจกรรม ขอบเขตของกจกรรม สถานทการจดกจกรรม รวมไปถงกลมคน ชมชนและสงคมทไปจดกจกรรมให และมผลกระทบตอการเรยนรายวชาอน ๆ หรอไม



กตตกรรมประกาศ ขอขอบพระคณทานอาจารยญาณภทร ยอดแกว รองคณบดฝายกจการนกศกษา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร และอาจารยแพรภทร ยอดแกว อาจารยประจากลมอาเซยนศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม ผใหคาแนะนาซงมความสาคญอยางยงในการดาเนนการวจยชนนใหสาเรจลลวงดวยด ขอขอบใจนกศกษาทกคนผทลงทะเบยนเรยนในรายวชาจรยธรรมและทกษะชวตในภาคเรยนท 1/2556 ซงไดใหความรวมมอในการดาเนนการวจยอยางดเยยม ตลอดถงผทเกยวของทกคนทใหขอมลการวจยในครงนและผวจยขอมอบความดความชอบจากงานวจยนแกทกทานทเกยวของทงทเอยนามและไมไดเอยนามมา ณ ทน

เอกสารอางอง สานกงานปฏรปการศกษา. (2542).พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพมหานคร : ครสภา. ณฐณชากรศรบรบรณ. (2550). วทยานพนธเรองการพฒนาโมเดลเชงสาเหตของจตอาสาของนกเรยนประถมศกษา ตอนปลายในโรงเรยนสงกดสานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. สาขาวชาวจยการศกษา ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษาคณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. แผนพฒนาการศกษาระดบอดมศกษา ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555-2559). กรงเทพมหานคร : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ญาณภทร ยอดแกว. (2556). นวตกรรมการสอนวชาจรยธรรมและทกษะชวต โดยการบรณาการเขากบการ พฒนาอตลกษณนกศกษามหาวทยาลยราชภฎนครปฐม.รายงานการประชมสงคมศาสตรวชาการระดบชาต และ

ระดบนานาชาต ครงท 10 เรอง"นวตกรรมทางสงคมเพอการพฒนาอยางยงยนในประชาคมอาเซยน", จงหวด เชยงราย.

จตตมา อครธตพงศ (ศาสตราจารย). (2553). การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอนเรองการพฒนาจตอาสาของนกศกษา ภาคปกตสาขาวชาการบรหารทรพยากรมนษยระดบปรญญาตร 2- 4 ปในรายวชาการพฒนาองคการประจาป การศกษาท 1/2553. คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพระนครศรอยธยา.

พศาลอรรถกจ(พระคร). (2555). ศกษาคณธรรมของนกเรยนทเขารวมโครงการโรงเรยนวถพทธสจตอาสา : กรณศกษากลม โรงเรยนทงทองสงกดสานกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาแพรเขต 2. วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต.

บณฑตวทยาลย:มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ทพยขจร ฉายาสกลววฒน. (2555). ศกษากระบวนการจตอาสาตามหลกพระพทธศาสนาของเจาหนาทเสถยรธรรมสถาน วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย:มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. วลยรตนยงดานน. (2554).วทยานพนธ เรอง การศกษาผลสมฤทธของโครงการจตอาสา : กรณศกษานกเรยนชน

มธยมศกษาตอนปลายโรงเรยนบางมดวทยา “สสกหวาดจวนอปถมภ”, บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬา ลงกรณราชวทยาลย.

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. (2539). พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร: มหา จฬาลงกรณราชวทยาลย.

พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2553). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. พมพครงท 14, กรงเทพมหานคร : ธนธชการพมพ. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต). (2553). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม. พมพครงท 18, กรงเทพมหานคร : เพมทรพยการพมพ.

David Lasby. (2004). Volunteer Spirit in Canada: Motivations and Barriers. Canadian Centre for Philanthropy University. Toronto. Ontario. Canada. (Document)เขางถงจาก http://www.unv.org/how-to-volunteer.html.



โครงการวจยตอเนองจากงานบรการวชาการดานการสงเสรมความคดและพฤตกรรมการออมของนกเรยนระดบประถมศกษา: กรณศกษาโรงเรยนชมชนสเหราบานดอน

Continuous Research Project from Academic Services in the Idea and Behavior of Elementary Pupils’ Money Saving Promotion: the Case Study of SuraoBandon School

อาจารย ดร.ลาสน เลศกลประหยด ภาควชาบรหารธรกจ คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

บทคดยอ

จากการททางคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ไดไปดาเนนโครงการเดกด มชวตพอเพยงโดยรวมกบชมชนสเหราบานดอน ใน 1-2 ปทผานมา ซงมหวขอในการทากจกรรมทนาสนใจอยาง สอนนองออมเงน สรางเศรษฐกจพอเพยง ทาใหเกดโครงการวจยตอเนองทจะศกษา ความคดเหนและพฤตกรรมการออมหลงจากไดรบการอบรม ซงจากการสารวจนกเรยนโรงเรยนชมชนสเหราบานดอนซงสวนใหญเปนเพศชาย อายประมาณ 13 ป การศกษาระดบมธยมศกษาปท 1 อาศยอยในครอบครวทมมากกวา 5 คนขนไปและมพนองรวมตนเองสวนใหญ 3 คน ผลปรากฏวาในดานความคดเหนในการออมเงน นกเรยนสวนใหญเหนดวยอยางยงกบการจดสงเสรมในการทาบญชออมเงนและทาใหพวกเขาไดเปลยนนสยการออมเงนรวมถงมการวางแผนการออมเงนทดขน สวนในดานของพฤตกรรมการออมเงน นกเรยนยงใหความสาคญกบการทาบญชออมเงนอยางตอเนอง และมวตถประสงคในการออมเพอเกบไวใชยามฉกเฉนโดยอายกบการศกษามอทธพลอยางมนยสาคญทางสถตตอการออมเงน ซงเปนสงยนยนไดวาโครงการนมความนาสนใจอยางยงตอเยาวชนของชาตและควรจดใหมโครงการเหลานขยายไปตามโรงเรยนตางๆ เพอพฒนาประชาชนของชาตใหรจกการประหยดและมชวตพอเพยง

คาสาคญ: พฤตกรรมการออมเงน ชมชนสเหราบานดอน เศรษฐกจพอเพยง

Abstract

As the faculty of Social Science, Srinakarinwirot University has arranged an academic service project, “DakdeeMeeChevitPorpieng” (a project that encourages elementary pupils to live their life sufficiently) at a community of Baan Dong Mosque in the last 1-2 years ago, there was a significant inside topic i.e. “Teaching Pupils Money Savings” that was used to create a continuous research, “Continuous Research Project from Academic Services in the Idea and Behavior of Elementary Pupils’ Money Saving Promotion: the Case Study of SuraoBandon School”. The research, surveyed elementary pupils and found that most of them were male, 13 years old, studying in junior high school as well as having more than five persons including three brothers or sisters in their family. From the survey results, many pupils strongly agreed that the project was good and changed their behavior in better money saving. Nowadays they still do money saving continuously for the purpose of life emergency.The more they grow up and receive better education, the more they concern with an importance of money saving. This evidence confirmed that the project is essential for Thai children and should be expanded in many elementary schools to develop them in planning of their money saving and to live their life sufficiently.

Keywords: Money saving, elementary pupils, Baan Dong Mosque



บทนา

จากการททางคณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ไดจดทาโครงการไดไปดาเนนโครงการเดกด มชวตพอเพยงโดยรวมกบชมชนสเหราบานดอน นาเดกนกเรยนชนประถมศกษาทเขารวมโครงการทไดรบการคดเลอกจากคณะกรรมการบรหารชมชนสเหราบานดอนซงในโครงการจดแบงเปนหวขอความรเกยวกบกษตรยไทยและแนวพระราชดารชวตพอเพยง สอนนองออมเงน สรางความพอเพยง การประหยดพลงงานลดรายจายพอแม อนามยในวนเรยน การเสรมความเปนประชาธปไตยและการเปนพลเมองด ศรสงคม

ในโครงการดงกลาวมหนงโครงการยอยทภาควชาบรหารธรกจรบผดชอบไดแกการ “สอนนองออมเงน สรางความพอเพยง” ซงมวตถประสงคมงเนนใหเยาวชนในโรงเรยนชมชนสเหราบานดอน ไดรบความรเกยวกบแนวพระราชดาร การสรางเศรษฐกจพอเพยงและการจดการประหยดอดออมเงนไวใชในอนาคต ในโครงการนทางคณะไดมการจดทาสมดบญชออมเงนใหนกเรยนจดบนทกและสงในระยะเวลาทกาหนด เพอสงเสรมใหเยาวชนเหลานไดเปนผเหนคณคาของเงนทผปกครองใหอกทงยงตองการใหนองๆ ทเขารวมโครงการมการนาเงนทสะสมไดนาไปออมและใชประโยชนใหคมคาสงสด รวมทงหากเยาวชนคนไหนทสามารถจดบนทกไดอยางสมบรณครบถวนถกตอง ทางคณะสงคมศาสตรกจะมรางวลให ซงผลของกจกรรมดงกลาวนาจะทาใหนกเรยนมเจตคตทดในการออมเงน และเหนคณคาของเงน มากยงขน

นบจากวนทโครงการนสนสด ผวจยมความสนใจทจะทาวจยเพอตดตามวา ผลของโครงการบรการรวชาการททางคณะสงคมศาสตร จดใหนนเปนประโยชนตอชมชนมากแคไหน มการปรบเปลยนพฤตกรรมของนกเรยนชนประถมทเขารวมโครงการ และสรางจตสานกในการออมเงนใหเกดขนในโรงเรยนอยางไร

วตถประสงคของงานวจย

1) เพอศกษาความคดเหนและพฤตกรรมในการออมเงนของนกเรยนชมชนสเหราบานดอนหลงจากทไดรบการอบรม ในหวขอ สอนนองออมเงนสรางชวตพอเพยง

2) เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมในการออมเงนของนกเรยนชมชนสเหราบานดอนจาแนกตามขอมลสวนบคคล 3) เพอรวบรวมขอเสนอแนะตางๆ ทตองการใหมการแกไขปรบปรงในการดาเนนโครงการดานการออมเงน

กรอบแนวคด

ความสาคญของงานวจย

เพอทาใหรบทราบและเรยนรถงการเปลยนแปลงของความคดและพฤตกรรมของนกเรยนหลงไดรบการอบรมในดาน

เกยวกบการออมเงน และสามารถวางแนวทางการใหบรการทางวชาการในอนาคตใหตรงกบความตองการของนกเรยนในกลม

ขอมลสวนบคคล

-เพศ

-อาย

-รายไดท�ผปกครองให

-การศกษา -ขนาดของครองครว

-จานวนพ�นอง

ความคดเหนหลงการสงเสรมความคดและพฤตกรรมในการออมเงน วธการในการออมเงน วตถประสงคในการออมเงน จานวนเงนในการออมแตละครง การจดทาบญชออมเงน การเผยแพรแนวคดในการออมเงน จานวนเงนทใชตอวน



ตาง ๆ ไดมากขน รวมถงนาไปเปนตวชวดผลสาเรจดานหนงของการใหบรการทางวชาการทสงผลกระทบในเชงบวกแกสงคม

โดยรวม

วธการดาเนนการวจย

การวจยเรองนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive Research) และวจยเชงสารวจ ExploratoryResearch) โดย

มงศกษาความคดเหนและพฤตกรรมหลงจดโครงการงานบรการวชาการดานการสงเสรมความคด และพฤตกรรมการออมของ

นกเรยนระดบประถมศกษา : กรณศกษาโรงเรยนชมชนสเหราบานดอนดงน

การวจยเรมจากการศกษารวบรวมองคความรจากแหลงขอมลทตยภม (Secondary Data) ไดจากการศกษาคนควา

จากหนงสอ วารสาร เอกสาร อนเตอรเนต และงานวจยทเกยวของหลงจากนน นาองคความรทไดมาพฒนาเปนแบบสอบถาม

และตรวจสอบความถกตองจากผเชยวชาญทเคยทากจกรรมบรการวชาการในเรองการออมเงน และตดตอโรงเรยนชมชน

สเหราบานดอนเพอจดเกบรวบรวมขอมลจากนกเรยนชมชนสเหราบานดอน จานวน 110คน และเมอรวบรวมแบบสอบถามได

ครบตามความตองการแลว ผวจยตองนาขอมลทไดไปตรวจสอบความถกตองและความสมบรณของแบบสอบถาม รวมถงทา

การลงรหส (Editing) แลวนาขอมลมาบนทกลงในเครองคอมพวเตอร เพอประมวลผลดวยโปรแกรมประมวลผลทางสถตเพอใช

ในการคานวณหาสถตตางๆ ทใชในการวจย ซงไดแก คา Mean S.D. และคาเปรยบเทยบจากผลสถต Chi-Square Test และ

นาผลการวเคราะหขอมลทไดทงหมดมาตความและแปลผลคาเฉลยทไดจากความคดเหนดานการออมเงนของนกเรยนชมชน

สเหราบานดอนสดทายนาผลทไดมาสรางเปนกราฟและตารางเพอมาวเคราะหและนาเสนอผลงานวจยตอไป

การทบทวนวรรณกรรม

การออม หมายถง การสะสมเงนอยางตอเนองเปนระยะเวลาหนงและเมอสามารถเกบเงนไดเปนกอน จงสามารถนาเงน

สะสมนนไปฝากกบธนาคารหรอสถาบนการเงน เพอไดรบผลตอบแทนการลงทนหรอดอกเบยเปนผลพลอยได

(สพพตา ปยะเกศน,2546)

การออมเงนมความสมพนธทชดเจนระหวางความสามารถในการหารายได กบเงนไดหลงหกภาษและรายจายในการ

บรโภคโดยเขยนเปนสมการไดดงน(สานกนโยบายการออมและการลงทน, 2549)

Y = S + C

โดยกาหนดให Y = รายไดทสามารถจบจายใชสอยไดจรง

S = คาใชจายเพอการบรโภค

C = ปรมาณการออมเงน

วตถประสงคของการออมเงน

เนองจากสงคมไทย ณ ปจจบนเตมไปดวยการแขงขนในรปแบบของความมงคงมงมในเงนตรา การออมเงนจงเปน

เครองมอตวหนงทเปนบนไดสความรารวยและสรางความมนคงในอนาคตใหแกผออมและครอบครว โดยจดประสงคหลกของ

การออมเงนมดงน 1) เพอไวใชยามจาเปนฉกเฉน 2)เพอนาไปเปนทนการศกษาเลาเรยนในอนาคต 3) เพอซอเครองมอในการ

ประกอบอาชพ 4) เพอใชในการซอทอยอาศยสรางครอบครวใหมความมนคง 5) เพอเกบสะสมไวใชยามชราแกเฒา 6) เพอซอ

สนทรพยเพอความสะดวกสบายในการดารงชพ 7) เพอเปนหลกประกนของชวตและบรรเทาความเดอนรอนจากภยทคาดไมถง

8)เพอไดรบผลตอบแทนจากการสะสมเงน อาทเชน เงนปนผล หรอดอกเบย 9) เพอไวใชในการขยายกจการงานทตนเอง



ประกอบอาชพอย 10) เพอใหซอเครองแตงกายตามรปแบบการดาเนนชวต 11) เพอใชจายในการงานกจกรรมเพอสงคม 12)

เพอเกบเปนมรดกตกทอดสลก หลานในอนาคต (วไลลกษณ ไทยอตสาห, 2531)

ปจจยสาคญในการออม

บคคลทจะสนใจในการออมใหมากขนหรอลดลงขนอยกบปจจยทสาคญ ไดแก 1) ผลตอบแทนทไดรบจากการออม 2)

มลคาของอานาจในการซอ ณ ปจจบน 3) รายไดสทธของบคคล 4) ความแนนอนของรายรบหลงเกษยณอายหรอไมสามารถ

ทางานได(สพพตา ปยะเกศน, 2546)

ปจจยเหลานสงผลตอการออมเงนสวนบคคล หากความมนคงทางการเงนสง การใชจายเงนในการซอสนคากจะสง

ตามไปดวย แตหากรปแบบการประกอบอาชพไมมนคงหรอจานวนเงนสารองสาหรบตนเองยงนอย อาจสงผลใหสดสวนอตรา

การออมเงนจากรายไดสงมากขน


จากโครงงานวจยตอเนองจากงานบรการวชาการดานการสงเสรมความคดและพฤตกรรมการออมเงนนกเรยนระดบ

ประถมศกษา : กรณศกษาโรงเรยนชมชนสเหราบานดอน ผวจยขอสรปตามวตถประสงคของงานวจยดงน

ดานขอมลสวนบคคล ผวจยพบวา นกเรยนสวนใหญทตอบแบบสอบถามในครงนเปน เพศชาย รอยละ 53.36 อาย 13 ป

รอยละ 25.45 และอาย 12 ป รอยละ 23.64 ตามลาดบ การศกษาสวนใหญ มธยมศกษาปท 1 รอยละ 25.45 รายไดทไดรบ

จากผปกครอง สวนใหญมากกวา 2,000 บาทหรอคดเปนรอยละ 30 ลกษณะขนาดของครอบครวมากกวา 5 คนขนไปซง

หมายถงครอบครวขยาย รอยละ 39.09 จานวนพนองรวมนกเรยนเอง สวนใหญอยท 3 คน ถงรอยละ 29.09และจานวน 2

คน รอยละ 27.27

ดานความคดเหนของนกเรยนหลงจากจดงานบรการวชาการดานการสงเสรมความคดและพฤตกรรมการออมเงน

นกเรยนระดบประถมศกษา : กรณศกษาโรงเรยนชมชนสเหราบานดอน โดยผตอบแบบสอบถามสวนใหญเหนดวยอยางยงกบ

การจดการสงเสรมการออมเงน ยกเวนในเรองของการเผยแพรวธในการจดทาบญชออมเงน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเหน

ดวยโดยมคาเฉลยความคดเหนอยท 4.13

Descriptive Statistics N Mean Std. Deviation ระดบความคดเหน การจดทาบญชออมเงนมประโยชน 110 4.71 .495 เหนดวยอยางยง การจดทาบญชเปลยนนสยการจายใชจาย 110 4.33 .836 เหนดวยอยางยง การเผยแพรวธในการจดทาบญชออมเงน 110 4.13 .791 เหนดวย โครงการสงเสรมการออมเงนสรางนสยในการออม 110 4.34 .694 เหนดวยอยางยง อยากใหจดเรองการออมเงนบอยๆ 110 4.24 .777 เหนดวยอยางยง การมเงนออมทาใหอนใจหากมเหตฉกเฉน 110 4.61 .637 เหนดวยอยางยง มการวางแผนการออมเงนมากขนหลงอบรม 110 4.21 .767 เหนดวยอยางยง

ดานพฤตกรรมในการออมเงนหลงจากจดงานบรการวชาการดานการสงเสรมความคดและพฤตกรรมการออมเงน

นกเรยนระดบประถมศกษา : กรณศกษาโรงเรยนชมชนสเหราบานดอน ผวจยพบวา วตถประสงคในการออมเงนสวนมาก

ตองการเกบไวใชยามฉกเฉนถงรอยละ 53.64 และเกบไวเพอเปนทนการศกษาตอในอนาคตถงรอยละ 33.64 สวนวธในการ



ออมนกเรยนสวนใหญถงรอยละ 67.27 ออมเงนใสในกระปกออมสน และความถในการออมเงนตอเดอนโดยเฉลยอยประมาณ

1-2 ครง รอยละ 40 และ 3-4 ครง รอยละ 35.45 รวมถงมากกวาครง รอยละ 24.55

ผรวมหรอผมอทธพลในตดสนใจในการออมเงน สวนใหญคอตนเอง นกเรยนสามารถคดตดสนใจในการเกบออมเงน

ดวยตนเองถงรอยละ 60.91 และจานวนเงนในการเกบออมตอเดอนรอยละ 24.55 เกบมากกวา 500 บาทตอเดอน และ 101-

200 บาท รอยละ 22.73 ซงจานวนในการเกบออมมากกวารายจายตอเดอน ซงนกเรยนสวนใหญมรายจายตากวา 500 บาทถง

รอยละ 37.27 และ 501-1,000 บาทตอเดอน รอยละ 22.73

ประเภทหรอแหลงของคาใชจายหลกตอเดอน นกเรยนสวนใหญของชมชนสเหราบานดอนใชไปกบ คาอาหาร รอยละ

75.45 และหลงจากจดโครงการบรการวชาการสงเสรมการออมเงน นกเรยนจานวนรอยละ 69.09 ยงจดทาบญชออมเงน

เมอศกษาถงเรองพฤตกรรมการออมเงน จาแนกตามขอมลสวนบคคลของนกเรยนโรงเรยนสเหราบานดอน ผวจย

พบวา ขอมลสวนบคคลคล ซงไดแก เพศ รายไดทผปกครองใหตอเดอน ขนาดของครอบครวทอยในปจจบน และจานวนพนอง

ในปจจบนรวมถงตนเอง มความแตกตางกนอยางไมมนยสาคญทางสถตท 0.05 ยกเวนอายและระดบการศกษาของนกเรยน ซง

ในเรองของวตถประสงคในการออมเงนทจาแนกตามอายและการศกษา ผวจยพบวา นกเรยนทอาย 11-13 ป การศกษา

ระดบประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 1 มพฤตกรรมในการออมเงนไวใชในยามฉกเฉน โดยมคาเปอรเซนต 20.9%

และ 25.5% มากกวานกเรยนอยในวยอนๆ และระดบการศกษาอนๆ ซงนกเรยนในกลมนใหความสาคญอยางมากในการม

วตถประสงคในการออมเงนทเนนหนกในการเกบไวใชยามฉกเฉน

นอกจากน จากการใหผตอบแบบสอบถามเขยนขอเสนอแนะในการปรบปรงโครงการการสงเสรมการออมเงน ผวจย

พบขอเสนอแนะทตรงกบขอมลเชงปรมาณทนามาวเคราะหดงน

1) นกเรยนผตอบแบบสอบถามอยากใหมการออมเงนใหมากขนโดยทผปกครอง ผคนรอบขางมาชวยกนออมเงน

2) นกเรยนผตอบแบบสอบถามอยากใหมการจดโครงการในลกษณะดงกลาวอยางตอเนอง

3) นกเรยนผตอบแบบสอบถามตองการใหปรบวธการในการเผยแพรวธการออมเงนโดยการใชคลปวดโอในการสอนและ

เลนเกมสแจกรางวล


จากงานวจยพบวา นกเรยนผตอบแบบสอบถามเหนดวยอยางยงกบการจดการสงเสรมการออมเงน ซงสอดคลองกบ

งานวจยเรอง การพฒนารปแบบการออมตามแนวเศรษฐกจพอเพยงตอการดารงชวตของนสตคณะพละศกษา มหาวทยาลยศร

นครนทรวโรฒ ของผชวยศาสตราจารย กมลมาลย วรตนเศรษฐสนและรองศาสตราจารย ธาดา วมลวตรเวท ทระบไววา

นสตตวอยางมเจตคตตอการออม การเหนคณคาในตนเอง และพฤตกรรมการออมหลงการทดลองดกวากอนการทดลองอยางม

นยสาคญทางสถตท 0.05 การทาบญชรายรบ-รายจายจะชวยเตอนสตในการใชจายใหลดลงและสะทอนถงการใชเงนท

ประหยดขนในอนาคต(กมลมาลย วรตนเศรษฐสน,ธาดา วมลวตรเวท, 2553) รวมถงสอดคลองกบงานวจยของรอง

ศาสตราจารย กลสรากฤตวรกาญจน ททาวจยเรองการพฒนาการออมในเยาวชนโดยใชกลยทธการสอสารเพอพฒนา:

กรณศกษาเยาวชนระดบอาชวศกษาในจงหวดเชยงใหม ซงงานวจยนพบวากลมทไดรบการอบรมในดานการออมโดยวธการ

สอสารเพอการพฒนามพฤตกรรมเจตคตในการออมดกวากลมทไมไดรบการพฒนา(กลสรากฤตวรกาญจน, 2548)



จากการเปรยบเทยบพฤตกรรมการออมจาแนกตามขอมลสวนบคคล ผวจยพบวาเรองของวตถประสงคในการออม

เงนซงจาแนกตามอายและการศกษา นกเรยนทมอาย 11-13 ป การศกษาระดบประถมศกษาปท 6 และมธยมศกษาปท 1 ม

พฤตกรรมในการออมเงนไวใชในยามฉกเฉน โดยมคาเปอรเซนมากกวานกเรยนอยในวยอนๆ และระดบการศกษาอนๆ ซง

สอดคลองกบงานวจยของกลฐกาล ตงทวาพร เกยวกบเรองระดบการศกษาทแตกตางกนซงไดระบไววา บคคลในวยทางานท

มระดบการศกษาทแตกตางกน จะมพฤตกรรมในการออมเงนทแตกตางกนโดยจะสงผลใหมความรมากกวาและรจกเกบออม

มากกวาเพอไวใชในยามจาเปน(กลฐกาล ตงทวาพร, 2555) และขอคนพบในงานวจยน ยงสอดคลองกบของนางสาวนยนา

พฒนะณรงคเลศ ซงทางานวจยในเรองพฤตกรรมการออมของนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม ผลการศกษาพบวาเหตผลของ

การออมของนกศกษาสวนใหญไวใชเพอยามจาเปนฉกเฉนรอยละ 31.99 ซงใกลเคยงกบการออมเงนเพอซอสนคาทตองการ

รอยละ 31.63 จากงานวจยนพบความตางกนในเรองลาดบของวตถประสงคในการออมเงนซงนกเรยนโรงเรยนสเหราบานดอน

ออมเงนเพอไวใชในยามจาเปนและเพอการศกษาในอนาคตแตนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหมกลบมวตถประสงครองลงมาเพอ

ไวซอสนคาทตนเองตองการซงสวนมากเปนสนคาฟมเฟอย(นยนา พฒนะณรงคเลศ, 2548)

นอกจากนแลว ผวจยพบประเดนทสาคญในเรอง พฤตกรรมในการออมเงน คอจานวนเงนในการเกบออมแตละเดอน

สวนใหญมากกวา 500 บาทขนไป ซงเปนผลมาจาก รายไดทไดจากผปกครองสวนใหญมากกวาเดอนละ 2,000 บาทขนไปและ

มรายจายตอเดอนตากวา 500 บาทเปนสวนมากซงประเภทของรายจายสวนใหญมาจากคาอาหาร ซงสอดคลองกบงานวจย

ของนางสาวนยนา พฒนะณรงคเลศซงพบวาประเภทคาใชจายสวนใหญของนกศกษา มหาวทยาลยเชยงใหมกมาจากคาอาหาร

เหมอนกนและสอดคลองกบงานวจยของนนทกา นนทวสย ททาวจยเรองการศกษาเปรยบเทยวภาวะการออมเงนของครวเรอน

ในภาคการเกษตรและนอกภาคการเกษตร งานวจยชนนคนพบวา ปจจยทสงผลกระทบตอการออมเงนในเชงบวกไดแก รายได

รวมการออมทรพยกบสถาบนการเงน และ การศกษาของหวหนาครอบครว และปจจยทสงตอการออมเงนในเชงลบ ไดแก

คาใชจายในการบรโภค หนสนทตองชาระคน และจานวนสมาชกทอยในวนพงพง(นนทกา นนทวสย, 2552)


โครงการบรการวชาการดานการสงเสรมความคดและพฤตกรรมในการออม ควรมการจดอยางตอเนองและขยาย ไปสวงการตางๆ อยางกวางขวางวธในการเผยแพรวธการทาบญชออมเงน ควรใหมความสนกสนาน ความบนเทงในรปแบบตางๆ ททาใหไปถายทอดตอไดงายขนและนาสนใจการปลกฝงการจดทาบญชออมเงนในกลมนกเรยนทมการศกษาสงขนจะเปนประโยชนตอการออมเงนมากขนเนองจากการศกษาและอายทาใหนกเรยนมการตระหนกรถงคณคาของการใชเงนมากขน แตกบนกเรยนทมอายนอยหรอการศกษาระดบประถมศกษา การทากจกรรมโดยเนนความสนกสนานและสอดแทรกความรการออมเงนกนาไปสการเรยนรในระยะยาวไดเชนเดยวกนควรมการจดกจกรรมการสงเสรมการออมเงนโดยการจดทาบญชออมเงนพรอมไปกบผปกครองหรอบคคลทเกยวของเพอทจะทาใหการออมเงนกลายเปนประเดนทสาคญในครอบครว




กมลมาลย วรตนเศรษฐสน, ธาดา วมลวตรเวท. (2553). การพฒนารปแบบการออมตามแนวเศรษฐกจพอเพยงตอการ

ดารงชวตของนสตคณะพละศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กลฐกาล ตงทวาพร. (2555). ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการออมของบคคลวยทางาน กรณศกษา: พนกงานธนาคาร.

เอกสารประกอบการประชมวชาการระดบชาตครงท 2 เรองนวตกรรมกบการวจยและพฒนาแบบสหวชาการ,

กรงเทพฯ.

กลสรากฤตวรกาญจน. (2548). การพฒนาการออมในเยาวชนโดยใชกลยทธการสอสารเพอพฒนา: กรณศกษาเยาวชน

ระดบอาชวศกษาในจงหวดเชยงใหม. เชยงใหม: คณะการสอสารมวนชล มหาวทยาลยเชยงใหม.

นยนา พฒนะณรงคเลศ (2548). พฤตกรรมการออมของนกศกษามหาวทยาลยเชยงใหม. เชยงใหม: มหาวทยาลยเชยงใหม

นนทกา นนทวสย. (2552). การศกษาเปรยบเทยวภาวะการออมเงนของครวเรอนในภาคการเกษตรและนอกภาค

การเกษตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วไลลกษณ ไทยอตสาห. (2531). การเรงการออมของครวเรอนในประเทศไทย. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

สานกนโยบายการออมและการลงทน. (2549). การออม. [ออนไลน]. เขาถงไดจากhttp://e-fpo.fpo.go.th/it-

center/publish/edoc009.asp (วนทสบคนขอมล: 31 พฤษภาคม 2556)

สพพตา ปยะเกศน. (2546). การเงนสวนบคคล. กรงเทพฯ: ศนยหนงสอจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

หทยรตน มาประณต. (2549). ปจจยเชงสงคมและจตวทยาตอพฤตกรรมการออมของสตรในชมชนเมองยากจน.

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.



การวเคราะหการถดถอยพหโลจสตกสปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลสมฤทธทางการศกษาของนกศกษาคณะวทยาการ

จดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

The Multiple Logistic Regression Analysis of the Private Factors Affecting Academic Achievement of

the Students of Management Science, Faculty of Pibulsongkram,Rajabhat University.

อาจารยศภศว สวรรณเกษร อาจารยพณรตน นชโพธ อาจารยเอกรง ปนพงษ

อาจารยณภทร วฒธะพนธ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

บทคดยอ

การศกษาครงนเปนการวเคราะหเชงปรมาณ มวตถประสงคเพอศกษาปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลการเรยนของนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามทาการเกบขอมลดวยแบบสอบถามจากนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม ภาคเรยนท 1/2556จานวน 350 คน ผลการศกษาขอมลทวไป พบวา กลมตวอยางเปนเพศชายจานวน 167 คน (รอยละ 47.64) กาลงศกษาอยในระดบชนปท 1 จานวน 131 คน (รอยละ 37.43) กลมตวอยางเปนนกศกษาสาขาบรหารธรกจ จานวน 225 คน (รอยละ 64.29) มผปกครองประกอบอาชพเกษตรกรรม จานวน 197 คน (รอยละ56.18) พกอาศยอยกบผปกครอง จานวน 205 คน (รอยละ 58.56) เปนกลมตวอยางทเขาเรยนครบ จานวน 63 คน (รอยละ 18) สงงานทไดรบมอบหมายครบถวน จานวน 71 คน (รอยละ 20.29) ทางานพเศษเพอหารายได จานวน 86 คน (รอยละ 24.57) และมการกยมเงนเพอการศกษา จานวน 132 คน (รอยละ 37.71)ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม พบวา ปจจยทสมพนธกบผลการศกษาของนกศกษา ไดแก เพศ(Sex) การสงงาน(Work) การทางานพเศษ(Extra) เกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยม (M_grade) จานวนชวโมงการใชอนเตอรเนตตอวนโดยประมาณ (Net) และจานวนวนทไมไดเขาเรยนตลอดปการศกษาในทกรายวชา(Absent) มความสมพนธกบผลการศกษาอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 และจากผลการวเคราะหดวยแบบจาลองการถดถอยพหโลจสตกส พบวา นกศกษาเพศหญง มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาเพศชาย2.342 เทา นกศกษาทสงงานทไดรบมอบหมายอยางครบถวน มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาทสงไมครบ 1.232 เทา นกศกษาททางานพเศษเพอหารายไดระหวางเรยน มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาทไมไดทา 1.144 เทานกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากขนรอยละ 61.6 เมอเกรดเฉลยสะสมระดบมธยมมากขน 1 จด และนกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากขนรอยละ 61.6 เมอนกศกษาขาดเรยนตลอดปการศกษาในทกรายวชาลดลง 1 วน

คาสาคญ: ผลสมฤทธทางการศกษา แบบจาลองการถดถอยพหโลจสตกส

Abstract The objectives of this qualitative research comprised to study the Private Factors Affecting Academic Scoreof the Students of Management Science Faculty of PibulsongkramRajabhat University. Collected data with the questionnaires from the student in the faculty of Management Science of PibulsongkramRajabhat University in 1/2556 Semester by sampling was, 350 students. Most of samples was male, 167 people (47.64%) are enrolled in first academic year , 131 (37.43%) samples as a student of



Business Administration, Number 225 (64.29%) had parents engaged in agricultural activities were 197 people (56.18%) living with parents of 205 children (58.56%) is the sample attended a total of 63 people (18%) sent received. assignments totaling 71 men (20.29%) extra work to earn the 86 patients ( 24.57 percent ) and loans for education 132 people (37.71 %) The results from the analysis of the relationship between the independent variables and the dependent variable show that the variables consist of gender, Submitting work (Work) extra work (Extra) cumulative GPA at the end of high school (M_grade) number of hours of Internet using per day on average (Net) and the number of the absent School days in all subjects (Absent). The results of the analysis with logistic regression models show that female students Is likely to have GPA over 3.00 over 2.342 students as male students to submit assignments in its entirety. Is likely to have GPA over 3.00 over 1.232 students undelivered as students working to earn extra money during school. Is likely to have GPA over 3.00 , more than students who did not do 1.144 times students will have the opportunity to GPA over 3.00 , more 61.6 percent on cumulative GPA at the end of high school , more points 1 and students will have the opportunity . GPA greater than 3.00 to 61.6 percent on the number of the absent days throughout the school year are not enrolled in any absent one day Keywords: Academic achievement, Multiple Logistic Regression บทนา ในปจจบนความเจรญกาวหนาทางวทยาการตาง ๆ สงผลใหทกประเทศตางกเผชญกบการแขงขนทเปนไปตามกระแสโลกาภวตน ทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในดานขอมลขาวสาร เทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร สงเหลานจะเชอมโยงเขากบชวตประจาวนมนษย ทาใหคนตองมความสามารถในการคดวเคราะห มความร เพอใหสามารถเลอกใชขอมลขาวสารในการตดสนใจไดอยางถกตอง เหมาะสม นาไปสการปรบตว การใชชวตในสงคม และสามารถนามาใชในการแกไขปญหาไดอยางเทาทนการเปลยนแปลง สงสาคญประการหนงทตองมการพฒนาอยางตอเนอง คอ การศกษา จดมงหมายของการศกษาเปนกระบวนการพฒนาทรพยากรมนษยทเปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศ สรางภมปญญาใหแกสงคมเปนการถายทอดวฒนธรรมการศกษา ซงเปนรากฐานและเครองมอสาคญในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และการเมองของประเทศ นอกจากนการศกษาสามารถยกระดบการพฒนาดานจตใจและคณธรรมของมนษยได การเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตจะชวยใหคนและสงคมสามารถกาหนดทศทางการพฒนาตนเองไดอยางเหมาะสม แตการทจะพฒนาทรพยากรมนษยดวยการศกษานอกจากจะตองมระบบ เครองมอ อปกรณและสงแวดลอมทด มคณภาพแลว ปจจยสวนบคคลกมความสาคญไมยงหยอนไปกวากน งานวจยครงนจงมงศกษาปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลการศกษาของนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามผวจยคาดหวงวาองคความรทไดจะเปนประโยชนและมคณคาตอวงการการศกษาตอไป

วตถประสงค

1.เพอศกษาขอมลสวนบคคลของนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม

2.เพอศกษาปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลการเรยนของนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบล

สงคราม




ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการศกษาครงน คอนกศกษาภาคปกตระดบปรญญาตร 4 ป กาลงศกษาอยในภาคเรยนท 1 ป

การศกษา 2556 คณะวทยาการจดการ กาหนดขนาดของตวอยางประชากรโดยวธการของยามาเน(Yamane, 1967) ทขนาด

ความคลาดเคลอน 5% จากประชากรทงสน 2,778 คน ประกอบดวย นกศกษาสาขาอตสาหกรรมการทองเทยว จานวน 210

คน สาขานเทศศาสตรจานวน 310 คน สาขาบรหารธรกจ จานวน 1,789 คน สาขาเศรษฐศาสตรธรกจ จานวน 53 คน สาขา

การบญช จานวน 416 คน มสตรในการคานวณดงน

สตรทาโรยามาเน = N แทนคาตามสตร = 2,778

1 + Ne2 1 + (2,778)(0.05)2

ซงจะไดกลมตวอยาง = 350 คน

หลงจากนนใชวธการเลอกตวอยางแบบโควตาพจารณาตามสดสวน แยกตามสาขาวชา ซงไดกลมตวอยางเพอใชใน

การทาการศกษา ประกอบดวย นกศกษาสาขาอตสาหกรรมการทองเทยว จานวน 27 คน สาขานเทศศาสตรจานวน 39 คน

สาขาบรหารธรกจ จานวน 225 คน สาขาเศรษฐศาสตรธรกจ จานวน 7 คน สาขาการบญช จานวน 52 คน

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชรวบรวมขอมลในการวจยครงน ไดแก แบบสอบถามทผวจยสรางขนจากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และ

งานวจยทเกยวของ แบงเปน 2 ตอน ดงน

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามเกยวกบสถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ซงมลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ

(Check List) ประกอบดวย เพศ ชนป สาขาวชา อาชพของผปกครอง การพกอาศย การเขาเรยนการสงงาน การหารายได

พเศษ กยมเงน

ตอนท 2 เปนแบบสอบถามคาผลสมฤทธทางการศกษาซงมลกษณะเปนแบบเตมตวเลข xประกอบดวย เกรดเฉลย

สะสมระดบมธยม และเกรดเฉลยในภาคการศกษาท 1/2556

สถตทใชในการวเคราะห

หลงจากทไดทาการเกบขอมลแลว ขนตอนตอไป คอ การตรวจสอบขอมล เพอดความถกตองสมบรณของการตอบ

แบบสอบถาม จากนนจงนาแบบสอบถาม มาทาการลงรหส (Coding) และนาไปวเคราะหขอมลดวยเครองคอมพวเตอรโดยใช

โปรแกรมสาเรจรปทางสถต ดวยสถตเชงพรรณนา (Descriptive method) เพออธบายลกษณะของขอมลทเกบมาไดดวย

คาสถตพนฐาน การแจกแจง หรออธบายลกษณะทวไปของขอมล หรอตวแปร สถตทใช คอ คารอยละ (Percentage) ความถ

(Frequency) คาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และสรางแบบจาลองดวยการวเคราะหการ

ถดถอยพหโลจสตก (Logistic Regression) ซงเปนการวเคราะหทไมมเงอนไขเกยวกบการแจกแจงปกตหลายตวแปร ของตวแปร



อสระ (Multivariate normal distribution of independent variables) และเมทรกซความแปรปรวนความแปรปรวนรวม

ของแตละกลมตองเทากน (Equal variance and covariance matrices หรอ Equal dispersion matrices)) ซงเปน

เงอนไขทสาคญในการวเคราะหจาแนกประเภท (กลยา, 2553)


ผลการศกษาขอมลทวไป พบวา กลมตวอยางเปนเพศชายจานวน 167 คน (รอยละ 47.64) และเปนเพศหญง จานวน

183 คน (รอยละ 52.36) กาลงศกษาอยในระดบชนปท 1 จานวน 131 คน (รอยละ 37.43) รองลงมา คอ ชนปท 4 จานวน

96 คน (รอยละ 27.51) ชนปท 2 จานวน 71 คน (รอยละ 20.24) และชนปท 3 จานวน 52 คน (รอยละ 14.82) ตามลาดบ

กลมตวอยางเปนนกศกษาสาขาบรหารธรกจ จานวน 225 คน (รอยละ 64.29) รองลงมาคอ สาขาการบญช จานวน 52 คน

(รอยละ 14.86) สาขานเทศศาสตร จานวน 39 คน (รอยละ 11.14) สาขาอตสาหกรรมการทองเทยว จานวน 27 คน (รอยละ

7.71)และสาขาเศรษฐศาสตรธรกจจานวน 7 คน (รอยละ 2.00) ตามลาดบ ผปกครองประกอบอาชพเกษตรกรรม จานวน 197

คน (รอยละ56.18) รองลงมาคอ อาชะบรการ/ชาง จานวน 63 คน (รอยละ18.06) อาชพคาขาย จานวน 54 คน (รอยละ

15.33) ตามลาดบ และประกอบธรกจสวนตว จานวน 37 คน (รอยละ10.43) ตามลาดบพกอาศยอยกบผปกครอง จานวน

205 คน (รอยละ 58.56) และไมไดอาศยอยกบผปกครอง จานวน 145 คน (รอยละ 58.56)

กลมตวอยางเขาเรยนครบ จานวน 63 คน (รอยละ 18) สงงานทไดรบมอบหมายครบถวน จานวน 71 คน (รอยละ

20.29) ทางานพเศษเพอหารายได จานวน 86 คน (รอยละ 24.57) และมการกยมเงนเพอการศกษา จานวน 132 คน (รอยละ

37.71)

ตารางท 1 ขอมลสวนบคคลของกลมตวอยาง

ชอ คาอธบายตวแปร คาตาสด คาสงสด คาเฉลย S.D.

Inc รายไดเฉลยตอเดอน 2,500 9,600 6,755.25 0.7458

Parent_inc รายไดเฉลยตอเดอนของผปกครอง 9,000 35,000 15,480 0.8829

M_grade เกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยม 1.21 3.87 2.14 0.6787

Friend จานวนเพอนโดยประมาณ 4 50 26.36 0.7354

Net จานวนชวโมงการใชอนเตอรเนต ตอวนโดยประมาณ

2 9 5.43 0.4462

Far ระยะทางจากทพกถงมหาวทยาลย 0.5 6 2.56 0.5464

Absent จานวนวนทขาดเรยนตลอดปการศกษา (ทกรายวชา)

4 22 10.25 0.6531

จากตาราง 1 ผลการศกษาพบวากลมตวอยางมรายไดเฉลยตอเดอนเทากบ 6,755.25บาท (S.D. = 0.7458) ผปกครองมรายไดเฉลยเทากบ 15,480.00 บาท (S.D. = 0.8829) เกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยมเฉลย 2.14 (S.D. = 0.6787) มจานวนเพอนโดยประมาณเฉลยเทากบ 26.36 คน (S.D. = 0. .7354) จานวนชวโมงการใชอนเทอรเนตตอวนโดยประมาณ 5.43 ชวโมง (S.D. = 0.4462) ระยะทางจากทพกถงมหาวทยาลย 2.56 กม. (S.D. = 0. 0.5464) จานวนวนทไมไดเขาเรยน ตลอดปการศกษาในทกรายวชา 10.25 วน (S.D. = 0.6531)



หลงจากททาการวเคราะหขอมลทวไปแลวขนตอนตอไป คอ การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรอสระและตว

แปรตาม แตเนองจากตวแปรทใชทาการศกษาครงนมหลายลกษณะ จงตองแยกทาการวเคราะหดวยสถตทเหมาะสม โดยจะ

แบงเปน 2 ขนตอน

ขนตอนท 1 ทาการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตว ในกรณททงคเปนขอมลแปรนามบญญต (Nominal Scale) ดวย

สถตไคสแควร (Chi-square test: χ2)

ตารางท 2 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตว ดวยสถต ไคสแควร

ตวแปร คาอธบายตวแปร χχχχ2Value Df Asymp.Sig (0.05)

Sex เพศ 9.117 1 .045 Class ชนป 12.354 2 .058 Major สาขาวชา 11.843 2 .098

P_carrier อาชพของผปกครอง 8.733 2 .241 House การพกอาศย 9.231 2 .143 Learn การเขาเรยน 11.777 2 .213 Work การสงงาน 14.240 2 .041 Extra หารายไดพเศษ 8.112 2 .004 Loan กยมเงน 10.124 2 .145

จากตารางท 2 พบวา ตวแปรเพศ การสงงาน และการทางานพเศษมความสมพนธกบผลการศกษาอยางมนยสาคญ

ทางสถตท 0.05

ขนตอนท 2 ทาการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตว ในกรณทตวหนงเปนขอมลประเภทนามบญญต

(Nominal Scale) แตอกตวแปรเปนขอมลประเภทอตราสวน (Ratio Scale) ดวยการทดสอบสมประสทธสหสมพนธแบบ

พอยทไบซเรยล (Point biserial correlation coefficient)

ตารางท 3 การทดสอบความสมพนธระหวางตวแปร 2 ตว ดวยการทดสอบสมประสทธสหสมพนธแบบพอยทไบซเรยล (Point biserial correlation coefficient)

Variables คาอธบายตวแปร rpb Significant

Inc รายไดเฉลยตอเดอน 0.319 -

Parent_inc รายไดเฉลยตอเดอนของผปกครอง 0.266 -

M_grade เกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยม 0.646 (0.05)

Friend จานวนเพอนโดยประมาณ 0.475 -

Net จานวนชวโมงการใชอนเตอรเนต ตอวนโดยประมาณ

0.522 (0.05)

Far ระยะทางจากทพกถงมหาวทยาลย 0.436 -

Absent จานวนวนทขาดเรยนตลอดปการศกษา (ทกรายวชา)

0.724 (0.05)



จากตาราง 3 พบวา เกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยม (M_grade) จานวนชวโมงการใชอนเทอรเนตตอวนโดยประมาณ (net) และจานวนวนทไมไดเขาเรยนตลอดปการศกษาในทกรายวชา(Absent) การมความสมพนธกบผลการศกษาอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 หลงจากทาการคดเลอกตวแปรทมความสมพนธกบสงผลตอผลสมฤทธทางการศกษา แลวขนตอนตอไป คอ การวเคราะหปจจยทสงผลตอผลการศกษาของนกศกษาดวยแบบจาลองการวเคราะหการถดถอยพหโลจสตกส

ตารางท 4 การวเคราะหปจจยทสงผลตอผลการศกษาของนกศกษาดวยแบบจาลองการวเคราะหการถดถอยพหโลจสตกส

ตวแปร คาอธบาย B S.E. Wald Df Sig. Exp(B)

Constant คาคงท 12.442 1.114 14.882 1 0.013 2.106

Sex (M) 1/ เพศ 7.486 2.546 15.444 1 0.004 2.342

Work 2/ การสงงาน 9.536 1.854 14.352 1 0.048 1.232

Extra 3/ ทางานพเศษ 8.778 1.766 14.234 1 0.021 1.114

M_grade เกรดเฉลยสะสมในระดบมธยม 6.146 2.153 11.146 1 0.024 1.224

Net จานวนชวโมงการใชอนเตอรเนต 4.184 1.774 16.334 1 0.053 0.224

Absent จานวนวนทไมไดเขาเรยนตลอดป

การศกษาในทกรายวชา -9.122 1.433 12.574 1 0.032 1.616

1/ Sex (dummy variable), 0 = ชายและ 1 = หญง 2/ Work (dummy variable), 0 = สงงานไมครบ และ 1 = สงงานครบ 3/ Extra (dummy variable), 0 = ไมทางานพเศษและ 1 = ทางานพเศษ -2 Log likelihood = 136.067 Cox & Snell R Square = 0.745 Nagelkerke R Square = 0.816 ซงสามารถสรางสมการ Logistic Regression ไดดงน

GPA (Ŷi) = 16.352 + 7.486 Sex + 9.536 Work – 8.778 Extra + 6.146 M_grade + 4.184 Net + 9.122 Absent

โดยท Ŷiคอ โอกาสทนกศกษาจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 ซงจะแยกเปน 2 กรณ คอ 0 = เกรดเฉลยตามปของนกศกษามคานอยกวา 3.00

1 = เกรดเฉลยตามปของนกศกษามคามากกวา 3.00

ปจจยสวนบคคลทสงผลตอผลการเรยนของนกศกษาคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏพบลสงครามมดงตอไปน 1. นกศกษาเพศหญง มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาเพศชาย 2.342 เทา 2. นกศกษาทสงงานทไดรบมอบหมายอยางครบถวน มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาทสงงานไมครบ 1.232 เทา 3. นกศกษาททางานพเศษเพอหารายไดระหวางเรยน มโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาท



ไมไดทางานพเศษ 1.144 เทา 4. นกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากขนรอยละ 22.4 เมอเกรดเฉลยในระดบมธยมเพมขน 1 จด 5. นกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากขนรอยละ 61.6 เมอจานวนวนขาดเรยนตลอดปการศกษาในทกรายวชาลดลง 1 วน


การศกษาในครงนใชวธการเกบขอมลจากแบบสอบถาม ผลการวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง พบวา กลม

ตวอยางเปนเพศชายจานวน 167 คน (รอยละ 47.64) และเปนเพศหญง จานวน 183 คน (รอยละ 52.36) กาลงศกษาอยใน

ระดบชนปท 1 จานวน 131 คน (รอยละ 37.43) รองลงมา คอ ชนปท 4 จานวน 96 คน (รอยละ 27.51) ชนปท 2 จานวน 71

คน (รอยละ 20.24) และชนปท 3 จานวน 52 คน (รอยละ 14.82) ตามลาดบ กลมตวอยางเปนนกศกษาสาขาบรหารธรกจ

จานวน 225 คน (รอยละ 64.29) รองลงมาคอ สาขาการบญช จานวน 52 คน (รอยละ 14.86) สาขานเทศศาสตร จานวน 39

คน (รอยละ 11.14) สาขาอตสาหกรรมการทองเทยว จานวน 27 คน (รอยละ 7.71)และสาขาเศรษฐศาสตรธรกจจานวน 7 คน

(รอยละ 2.00) ตามลาดบ ผปกครองประกอบอาชพเกษตรกรรม จานวน 197 คน (รอยละ56.18) รองลงมาคอ อาชะบรการ/

ชาง จานวน 63 คน (รอยละ18.06) อาชพคาขาย จานวน 54 คน (รอยละ15.33) ตามลาดบ และประกอบธรกจสวนตว

จานวน 37 คน (รอยละ10.43) ตามลาดบพกอาศยอยกบผปกครอง จานวน 205 คน (รอยละ 58.56) และไมไดอาศยอยกบ

ผปกครอง จานวน 145 คน (รอยละ 58.56) กลมตวอยางเขาเรยนครบ จานวน 63 คน (รอยละ 18) สงงานทไดรบมอบหมาย

ครบถวน จานวน 71 คน (รอยละ 20.29) ทางานพเศษเพอหารายได จานวน 86 คน (รอยละ 24.57) และมการกยมเงนเพอ

การศกษา จานวน 132คน (รอยละ 37.71) ผลจากการวเคราะหความสมพนธระหวางตวแปรอสระ และตวแปรตาม พบวา

ปจจยทสมพนธกบผลการศกษาของนกศกษา ไดแก เพศ(Sex) การสงงาน(Work) การทางานพเศษ(Extra) เกรดเฉลยสะสม

เมอจบมธยม (M_grade) จานวนชวโมงการใชอนเตอรเนตตอวนโดยประมาณ (Net) และจานวนวนทไมไดเขาเรยนตลอดป

การศกษาในทกรายวชา(Absent) มความสมพนธกบผลการศกษาอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05

และจากผลการวเคราะหดวยแบบจาลองการถดถอยโลจสตกส พบวา นกศกษาเพศหญง มโอกาสทจะไดเกรดเฉลย

มากกวา 3.00 มากกวานกศกษาเพศชาย 2.342 เทา นกศกษาทสงงานทไดรบมอบหมายอยางครบถวน มโอกาสทจะไดเกรด

เฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาทสงไมครบ 1.232 เทา นกศกษาททางานพเศษเพอหารายไดระหวางเรยน มโอกาสทจะ

ไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มากกวานกศกษาทไมไดทา 1.144 เทานกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มาก

ขนรอยละ 61.6 เมอเกรดเฉลยสะสมเมอจบมธยมมากขน 1 จด และนกศกษาจะมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 มาก

ขนรอยละ 61.6 เมอจานวนวนทขาดเรยนตลอดปการศกษาในทกรายวชาลดลง 1 วน

จากผลการศกษาทาใหทราบวาปจจยทสงผลทาใหนกศกษามโอกาสไดเกรดเฉลยมากกวา 3.00 คอ การสงงานทไดรบมอบหมายอยางครบถวน การขาดเรยนในจานวนวนทนอย และเกรดเฉลยในระดบมธยมศกษา นอกจากนผลการศกษายงพบวานกศกษาททางานหารายไดพเศษระหวางเรยนมโอกาสทจะไดผลการเรยนทดกวากลมนกศกษาทไมไดทา จากบทสรปดงกลาวอาจจะกลาวไดวา “ความรบผดชอบ” ปจจยสาคญททาใหนกศกษามผลการเรยนในระดบทด สอดคลองกบงานวจยของ ธนยภรณ (2548) วลาวลย(2546) วไลวรรณ (2545) เสาวลกษณ(2544) อดศกด (2542) และ อไรวรรณ ( 2546) ททาการศกษาถงปจจยทเปนเหตหรอมความสมพนธกบสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในบรบทแวดลอมทตางกน แตมขอ



คนพบทคลายกนคอ ความรบผดชอบเปนปจจยหนงทสงผลตอผลสมฤทธทางการศกษา


1. อาจารยผสอน หรออาจารยทปรกษาควรใหความสนใจกบนกศกษาชายมากกวานกศกษาหญง เนองจากนกศกษาเพศชายมโอกาสท�จะไดเกรดเฉล�ยในระดบท�นอยกวานกศกษาหญง 2. อาจารยผสอน ควรใหความสาคญ และตรวจเชคการสงงาน และกระตนการเขาเรยนของนกศกษาอยางเขมงวด เนองจากผลการศกษา พบวา นกศกษาทขาดเรยนนอย และสงงานทไดรบมอบหมายอยางครบถวนมโอกาสทจะไดเกรดเฉลยทมากกวา

3. ควรมการสนบสนนใหนกศกษาหารายไดพเศษระหวางเรยน เนองจากผลการศกษา พบวา นกศกษาทหารายไดพเศษระหวางทเรยนจะมโอกาสทจะไดผลการเรยนทดกวากลมนกศกษาทไมไดทา

เอกสารอางอง กลยา วานชยบญชา. (2553). การวเคราะหสถตขนสงดวย SPSS for Windows (พมพครงท 8) กรงเทพฯ : ภาควชาสถต

คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย ธนยภรณ พนเกดมะเรง. (2548). ปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาคอมพวเตอรของนกเรยน ระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพ สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ สถาบนการอาชวศกษาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลยมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

วลาวลย ชยนนท. (2546). ปจจยทมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ ระดบประกาศนยบตรวชาชพขนสง สงกดวทยาลยเทคนค สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษากลมภาคกลาง.วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

วไลวรรณ สรสทธ. (2545). ปจจยทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาโปรแกรมวชาเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา สถาบนราชภฏในเขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญาครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขาวชาครศาสตรเทคโนโลย คณะครศาสตรอตสาหกรรม มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

เสาวลกษณ ลกษมจรลกล. (2544). การประชมวชาการการสงเสรมการวจยและวทยานพนธเพอพฒนาศกยภาพของคณาจารย และนกศกษา คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ครงท 3. วารสารสาธารณสขศาสตร. 31(ตลาคม 2544) : 65-76.

อดศกด พงษพนผลศกด และประชม ตนนสขารมย. (2542). ปจจยในการกาหนดผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา สาขาวชาคอมพวเตอรธรกจ ระดบประกาศนยบตรวชาชพขนสงสงกดวทยาลยพาณชยการ กรมอาชวศกษา”, วารสารวจยและพฒนา มจธ., ปท 22,ฉบบท 2,หนา 65-77.

อไรวรรณ อมรนมต. (2546). การวเคราะหขอมลโดยใช Logistic regression : ทางเลอกของการวเคราะห ความเสยง.วารสารวชาการ มหาวทยาลยหอการคาไทย23,2 (พ.ค.-ส.ค.46) 21-35 .

Yamane, Taro. (1967). Statistics, An Introductory Analysis, 2nd Ed., New York: Harper and Row.



การส�อความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในหนงสอแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย: กรณศกษาโรงเรยนโยธนบรณะ Interpretation of Cultural Heritage Preservation in Textbooks of Learning Area of Social Studies,

Religion and Culture at Upper Secondary Level: A Case Study of Yothinburana School

นายเฉลมพร จนทรทอง สาขาการจดการทรพยากรทางวฒนธรรม คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงค (1) เพอวเคราะหนโยบายการศกษาและกลวธการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมระดบมธยมศกษาตอนปลายและ (2) เพอนาเสนอแนะแนวทางในการปรบปรงการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมโดยใชวธวจยแบบผสม ทงเชงคณภาพ และเชงปรมาณ ดวยการวเคราะหนโยบายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในกรณทศกษา และเนอหาจากแบบเรยนวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม และวชาประวตศาสตรไทย จาก 4 สานกพมพ ไดแก บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด, สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ (พว.), บรษท สานกพมพแมค จากด และองคการคา สกสค. นาไปเปรยบเทยบกบหลกเกณฑการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม ในรางสดทายกฎบตรอโคโมสวาดวยการสอความหมายและการนาเสนอแหลงมรดกวฒนธรรม 10 เมษายน 2007 ของคณะกรรมการวชาการระหวางประเทศของสภาการโบราณสถานระหวางประเทศ (International Council on Monuments and Site หรอ ICOMOS) รวมกบการสมภาษณผสอน 3 คน และสนทนากลมผเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนโยธนบรณะ จานวน 252 คน

ผลการวจยพบวาในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมม 10ตวชวดจากกลมสาระนทสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมเมอนาไปเปรยบเทยบกบ 4 สานกพมพพบวามเนอหาไมครบตามทหลกสตรแกนกลางฯกาหนด อกทงผวจยไดนาหลกเกณฑการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของคณะกรรมการโบราณสถานแหงชาตวาดวยการสภาการโบราณสถานระหวางประเทศ (International Council on Monuments and Site หรอ ICOMOS) พบวาไมมสานกพมพใดสอความหมายไดครบ 7 ประการตามหลกเกณฑน และการสมภาษณคร การสนทนากลม (Focus Group Discussion) ผเรยนดงกลาวรวมกบการทาแบบสอบถาม และวเคราะหดวยสถต หาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน จากมาตราสวนประมาณคา (RatingScales) พบวา นกเรยนคดเลอกสานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) ทสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมมากทสด โดยนกเรยนและครเหนวาเนอหาในแบบเรยนมความสาคญมากทสด ซงเนอหานนจะตองกระชบ ทนสมย และจดระเบยบขอมลไดด สวนภาษาทนาเสนอควรจะภาษาททนสมย เหมาะกบอายของผเรยน และภาพประกอบควรเลอกภาพทหาดไดยาก ทนสมย สามารถใหขอมลสอดคลองกบเนอหา สงสาคญทสดในการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในหนงสอแบบเรยน คอ ในแตละดานนนตองสรางองคความร สรางความเพลดเพลน สรางจตสานกและคณคา

คาสาคญ: การสอความหมาย นโยบายการศกษา มรดกทางวฒนธรรม หนงสอแบบเรยน

Abstract

The objectives of the study were: (1) To analyze the cultural – educational policies and interpretation methodology about Cultural Heritage Preservation in the Learning Area of Social Study,



Religion and Culture. And (2) To promote the guidance for improving the interpretation of the content in the Learning Area of Social Study, Religion and Culture textbooks. Mixed methodologies: Qualitative and Quantitative researches were used to analyze the cultural – educational policies and textbooks which are under of the Civics, Culture and Living subject and Thai History subjects from 4 presses; Aksornchareontasana Press Company Limited, Institute of Academic Development (IAD) Press Company, MAC Education Press Company and Suksapanpanit Press. To compare with the ICOMOS Charter for the Interpretation and Presentation of Cultural Heritage Sites by International Council on Monuments and Site(ICOMOS) together with Yothinburana School Educators and students; 3 Social Studies teachers’ interview and 252 volunteer upper level students’ focus group discussion.

The findings indicated that the Basic Education Curriculum 2010 A.D. (2551 B.E.) in the Learning Area of Social Study, Religion and Culture; there were 10 indicators that concerned with this research. The analyzing of 4 presses was all presses didn’t put all concerned indicators. Besides that I had used the ICOMOS Charter for the Interpretation and Presentation of Cultural Heritage Sites by International Council on Monuments and Site(ICOMOS) to compare the textbooks by subjects and also found that they didn’t match with all the charters after that I interviewed teachers and focus group discussed with volunteer students from all majors of Mathayomsuksa 4 to 6 by using statistic system such as Mean and Standard Deviation. I found that students had chosen Institute of Academic Development (IAD) Press Company that was the most interpretative. The students and teachers emphasized on the content that had to be easy, modern and systematic to be understand. The language using had to be modern and suitable for age of students the contented pictures had to be hard to see, modern and concerned with the content. The most importance cultural interpretation in the textbooks was that the textbooks have to be established the knowledge, enjoyment and awareness for the Cultural Heritage Reservation awareness.

Keywords: Interpretation, Cultural Heritage, Educational Policy, Textbook

บทนา ประเทศไทยไดมพฒนาการศกษาใหทดเทยมกบประเทศทพฒนาแลว โดยมการวางมาตรฐานไวเทากบมาตรฐานโลก ดงนนประเทศไทยจงมหลกสตรแกนกลางการศกษาขนฐาน 2 ฉบบ คอ “หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544” และปจจบนกาลงใช “หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551” อกทงกาหนดใหโรงเรยนไดสอนค ว บ ค ก บ ห ล ก ส ต ร โ ร ง เ ร ย น ม า ต ร ฐ า น ส า ก ล ( W o r d -c l a s s s t a n d a r d s c h o o l ) โ ด ย พ น ธ ก จ ตาง ๆ ในหลกสตรแกนกลางฯนนตองการใหผเรยนมพฤตกรรมตามทจดประสงคกลาวไว คอ “มจตสานกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม มจตสาธารณะ ทมงทาประโยชนและสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข” (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551) อกทงมวฒนธรรมทหลากหลายในประเทศไทย ดงนนกระทรวงศกษาธการจงไดออกนโยบาย คอ การจดทาหลกสตรใหคลมอย 2 ชวง คอ หลกสตรการศกษาภาคบงคบ คอ การศกษาตงแตประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนตนทนกเรยนสญชาตไทยจะตองเรยนทกคน และหลกสตรการศกษากอนอดมศกษา คอ มธยมศกษาปท 4 – 6 ในภาคสามญ และหลกสตรสายอาชพอยางไรกตามในการจดการเรยนการสอนนน สงทสาคญทสด คอ สอการเรยนการสอน โดยเฉพาะ หนงสอแบบเรยนซงผสอนใชในการสอนเปนสาคญ หรอใชเพอใหผเรยนทบทวนการสอนหลงจากเรยนจบในชนเรยน ดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาวาหนงสอแบบเรยนทผเรยนอานนน



ตรงตามนโยบายหรอไม อยางไร มหนงสอแบบเรยนทใชในประเทศไทยแบบไหนบางทเหมาะสมกบผเรยน โดยเฉพาะในการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมนนทางสานกพมพตาง ๆ ไดนาเสนออยางไร งานวจยนเนนการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมดานการศกษา ในนโยบายการศกษานนเปนแผนททางกระทรวงศกษาธการทตองบงคบใหผสอนสอนตามทกระทรวงศกษาธการกาหนด และตองผานการทดสอบทางการศกษาระดบชาต ขนพนฐาน (OrdinaryNationalEducationalTest: O-NET) โดยผวจยไดเนนนโยบายทเกยวของกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในหนงสอแบบเรยน และหนงสอแบบเรยนเปนทรพยากรพนฐานทผสอนนามาประกอบในการเรยนการสอน ซงจาเปนทจะตองศกษาถงการสอความหมายจากหนงสอแบบเรยนวาสอสารอยางไร แบบไร มกลวธอยางไร ผเรยนเขาใจเนอหา และสวนประกอบของเนอหามากนอยเพยงไร อยางไร และหนงสอเลมใดทสอสารออกมาชดเจนบาง ซงหนงสอดงกลาวจะตองมมาตรฐานครบตามกระทรวงศกษาธการกาหนด และผใชมความคดเหนอยางไรกบหนงสอแบบเรยนทใชในการสอน เนองจากจะมการพฒนาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2557 – 2558 ผวจยจงมองเหนความสาคญของการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของผเขยน ผประพนธแบบเรยนกลมสาระการเรยนรน ซงเปนวชาทสาคญทใหผเรยนไดเรยนรสงตางในสงคม เชน ประวตศาสตร วฒนธรรม เศรษฐกจ และการเมอง อกทงวฒนธรรมทหลากหลายทเขามาในประเทศไทยซงทาใหสานกในการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม จงจาเปนตองวจยใหทราบถงการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนเปนอยางไร และควรทาอยางไร อยางไรกดการศกษานเปนการศกษาการจดการทรพยากรทางวฒนธรรมทมหนงสอแบบเรยนเปนทรพยากรทางวฒนธรรม และการวเคราะหการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมและการจดทาขอเสนอแนะเปนการจดการ การศกษาเฉพาะวชาสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมนน ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ถง 6 ตามมาตรฐานและตวชซงโดยปกตแลว ประถมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาตอนตนนนจะแยกเปนชนป กาหนดไววาแตละชนตองเรยนรอะไร แตมธยมศกษาปท 4 ถง 6 นนมาตรฐานและตวชวดจะรวมกน คอ จะเรยนชนไหนกไดตามแตละสวนจะเหนวาสมควร แตตลอด 3 ปผเรยนจะตองเรยนครบตามกาหนด ซงเปนการทาทายในการจดการเรยนการสอนของโรงเรยนตาง ๆ จงมโรงเรยนมากมายทพรอมทจะเปนโรงเรยนนารองในการจดการศกษาตนแบบ ดงนนเนอหาในระดบมธยมศกษาตอนปลายจงเขมขน และมเนอหาดานการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมทชดเจนอนเปนพนฐานในการศกษาตอในระดบอดมศกษา

วตถประสงค 1. เพอวเคราะหนโยบายการศกษาและกลวธการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม

ในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมระดบมธยมศกษาตอนปลาย

2. เพอนาเสนอแนะแนวทางในการปรบปรงการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมระดบมธยมศกษาตอนปลาย


การเกบรวบรวมขอมล ผวจยเกบรวบรวมขอมลเปน 2 สวน คอ

1. การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร (DocumentaryData) เปนการรวบรวมขอมล และศกษาขอมลเบองตนเกยวกบแนวคด ทฤษฎ เอกสารและงานวจยทเกยวของ ไดแก

1.1 พระราชบญญตการศกษา พทธศกราช 2543 แผนแมบทการศกษา 2552 – 2559 พระราชบญญการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2553 และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551



1.2 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลางกลสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 1.3 กลวธการสอความหมายมรดกทางวฒนธรรม 1.4 ปรทรรศนวรรณกรรมอน ๆ

2. การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม (FieldData) สวนใหญเปนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยการสนทนาแบบกลมกบตวอยางนกเรยนผมสวนเกยวของ จานวน 252 คน จากโรงเรยนโยธนบรณะ จากสงกดสานกงานเขตมธยมศกษา เขต 1 เฉพาะมธยมศกษาตอนปลาย และการสมภาษณเชงลกกบครผสอนวชาของกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาปท 4 ถง 6 ซงผสอนสอนในวชาทเกยวของกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม จานวน 3 คน รวมทงสน 255 คน การคดเลอกผสอนนนจะคดเลอกครทสอนในวชาหนาทพลเมอง การดารงชวต และวฒนธรรม และวชาประวตศาสตร ระดบชนละ 1 คน สวนนกเรยนจะเปดโอกาสใหนกเรยนทกระดบชนมสวนรวมในการอภปรายกลม สวนเนอหาการสมภาษณจะเกยวกบการเรยนการสอน ความเขาใจในการสอความหมายเรองเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม และความพงพอใจในหนงสอแบบเรยน กลมสาระการเรยนร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย พรอมทงขอเสนอแนะ และวเคราะหผลการศกษาจากการสมภาษณ

ผลการวจย ผลการศกษานน ไดมาจากการวเคราะหในวเคราะหนโยบายการศกษาและกลวธการสอความหมายของเนอหาในแบบเรยน สามารถสรปไดดงน 1. เพอวเคราะหนโยบายการศกษาและกลวธการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมระดบมธยมศกษาตอนปลายแยกออกเปน 3 ประเดนหลก ๆ คอ 1.1 การวเคราะหนโยบายการศกษา กลาวคอ ในตวนโยบายนนเปนนโยบายประเภท Top-down จากบนสลาง คอ จากรฐธรรมนญสกระทรวง โดยมาตราทเกยวของมดงน คอ มาตราท80 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550, วตถประสงคท 2 ของแผนการศกษา ฉบบปรบปรง (พทธศกราช 2552-2559), หมวดท 1, 4, 5 และ 9 ของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พทธศกราช 2553 และหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ตางกใหความสาคญตอการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม โดยนโนบายทเหนเดนชดนน ปรากฏอยในกลมสาระการเรยนรสงคม ศกษาศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ซงผวจยศกษาพบวา อยในวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต และประวตศาสตรไทย นโยบายการอนรกษนน ปรากฏชดอยในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคม ศกษาศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ดงปรากฏในตารางตอไปน

ตารางท 1แสดงมาตรฐานและตวชวดทเกยวของกบประเดนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม

สาระ/มาตรฐาน ตวชวด/

เนอหาสาระการเรยนรแกนกลาง

สาระท 2 หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม มาตรฐาน ส 2.1เขาใจและปฏบตตนตามหนาทของการเปนพลเมองด มคานยมทดงามและธารงรกษาประเพณและวฒนธรรมไทย ดารงชวตอยรวมกนใน

ตวชวดท 5 วเคราะหความจาเปนทจะตองมการปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทยและเลอกรบวฒนธรรมสากล ความหมายและความสาคญของวฒนธรรม ลกษณะและความสาคญของวฒนธรรมไทยทสาคญ การปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทย



สงคมไทย และสงคมโลกอยางสนตสข ความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมสากล แนวทางการอนรกษวฒนธรรมไทยวธเลอกรบวฒนธรรมสากล

สาระท 4 ประวตศาสตร มาตรฐาน ส 4.3เขาใจความเปนมาของชาตไทย วฒนธรรม ภมปญญาไทย มความรก ความภมใจ และธารงความเปนไทย

ตวชวดท 5 วางแผนกาหนดแนวทางและการมสวนรวมการอนรกษภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย สภาพแวดลอมทมผลตอการสรางสรรคภมปญญาไทยและวฒนธรรมไทย วถชวตของคนไทยสมยตางๆ การสบทอดและการเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย แนวทางอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทยและการมสวนรวมในการอนรกษ วธการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทย

จากการศกษาจากจากตารางขางตนแลว นาไปสการศกษาในหนงสอแบบเรยน พบวาการออกแบบหนงสอแบบเรยน

นน ประกอบไปดวย ปกนอก ปกใน กระดาษทใช บทท หวขอใหญ หวขอยอย ภาพประกอบตาง ๆ เมอนาไปเทยบกบ

มาตรฐานและตวชวดหลกสตรแกนกลางฯ พบวามบางสานกพมพทมเนอหาไมครบตามหลกสตรแกนกลางฯ หรอมเนอหาเกน

กวาหลกสตรแกนกลางฯกาหนด สรปไดดงตารางท 2 ซงผวจยไดระบตวเลขแทนคา 1 – 10 กลาวคอ เปนตวชวดสาระการ

เรยนร ดงน 1) ความหมายและความสาคญของวฒนธรรม2) ลกษณะและความสาคญของวฒนธรรมไทยทสาคญ

3) การปรบปรงเปลยนแปลงและอนรกษวฒนธรรมไทย4) ความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมสากล5)

แนวทางการอนรกษวฒนธรรมไทย6) วธเลอกรบวฒนธรรมสากล7) สภาพแวดลอมทมผลตอการสรางสรรคภมปญญาไทยและ

วฒนธรรมไทย8) วถชวตของคนไทยสมยตาง ๆ 9) การสบทอดและการเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย 10) แนวทางอนรกษ

ภมปญญาและวฒนธรรมไทยและการมสวนรวมในการอนรกษและ 11) วธการมสวนรวมอนรกษภมปญญาและวฒนธรรมไทย

โดยผวจยไดแยกสาระท 5 ออกเปน 2 ตวชวด เนองจากสานกพมพตาง ๆ ไดบรรยายเนอหาของตวชวดนคอนขางมาก ผวจย

จงแยกออกเปน 2 ตวชวด และตวชวดท 11 ผวจยไดคดออกเนองจากมเพยง 1 สานกพมพเทานนทมเนอหา คอ สานกพมพ

อกษรเจรญทศน อจท. จงไมสามารถนาไปเปรยบเทยบกบสานกพมพอน ๆ ได และสรปไดตามตารางท 2 ดงน

ตารางท 2 การเปรยบเทยบเนอหาจากหนงสอแบบเรยนและหลกสตรแกนกลางฯ

ตวช-วดท� สานกพมพ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

อจท. � � � � � � � � �

พว. � � � � � � � � � แมค � � � � � � � � � �

สกสค. � � � � � �

จากตารางท 2 จะเหนไดวา สานกพมพทมครบมากทสด คอ บรษท สานกพมพแมค จากด และม 2 สานกพมพท ขาดไป 1 ตวชวด คอ บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด และสานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จากด



ทายทสด องคการคาของ สกสค. ตวชวด 7 – 10 หายไปทง ๆ ทเปนแบบเรยนของกระทรวงศกษาธการ ดงนนในสวนนนนผวจยไดนาหนงสอแบบเรยนมารวบรวมและเรยงลาดบเนอเรองเปนไปตามตวชวดตามหลกสตรแกนกลางฯ จากตารางขางตนสรปไดวากระทรวงศกษาธการกาหนดมาตรฐานและตวชวดทเกยวของกบการอนรกษมรดกวฒนธรรม คอ เนนไปในวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวต และประวตศาสตร ทาใหทราบวากระทรวงศกษาตองการใหการอนรกษมรดกวฒนธรรมเปนทงสนทรยะ หนาท และการดาเนนชวตของผเรยนเมอเรยนจบ โดยม 4 สานกพมพหลกทเปนทนยมและรจกอยางแพรหลายในการจดพมพเอกสาร ตาราวชาการไดนานโยบายนไปผลตเปนแบบเรยน ตารา ดงมรายนามผแตงและชอแบบเรยน แบงตามสาระดงน ตารางท 3 รายชอผแตงและแบบเรยน

สาระท สานกพมพ

2 ชอผแตง 4 ชอผแตง

บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด

หนาท

พลเมอง วฒน

ธรรม และการดาเน

นชวตใน

สงคม

.4 – 6

1. ดร.กระมล ทองธรรมชาต 2. รศ.ดร.ดารงค ฐานด 3. รศ.ดร.ดารง ธรรมารกษ

ประวตศ

าสตรไทย ม.4 – 6

1. รศ.ณรงค หวงทศ 2. รศ.วฒชย มลศลป

สานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชา จากด (พว.)

ณทธนทเลยวไพโรจน 1. ผศ.ชมพนช นาครกษ 2. ผศ.ดวงเดอน นาราสจจ 3. มตรชย กลแสงเจรญ

บรษท สานกพมพแมค จากด

นงลกษณ ทองอย ผศ.ธระ เปยมนช

องคการคาของสานกกรรมการ สกสค.

สานกคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

สานกคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ

จากตารางนรวมหนงสอทวเคราะหทงหมด จานวน 8 เลม กลาวคอสาระท 2 จานวน 4 เลม และสาระท 4 จานวน 4

เลม ซงเปนแบบเรยนประเภทรวมเนอหาทกระดบเปนเลมเดยวกนทงหมด มรายละเอยดการเปรยบเทยบดงน

ตารางท 4 การวเคราะหรปเลมวชาหนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม

หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม อจท. พว. แมค สกสค.

ปก

ส

ส

ส ส

ราคา 80 74 80 51

จานวนหนา 188 204 165 162

สของตวอกษร

คาสาคญ/หวขอหลก: แดง/สม สดา มพนเปนสนาเงน

นาเงนออนหนา ดาหนา



หวขอใหญ นาเงน นาเงนออน/ ดาหนา

ดาหนา ดาหนา

เนอหาทวไป ดา ดา ดา ดา

ขนาดตวอกษร อานงายขนาด พอเหมาะ

เลกกวาของอจท. เลกกวาพว. เทาๆกบพว.

สของภาพประกอบ ส ขาว-ดา นาเงนออน ขาว-ดา

สทใชเปนพนฐาน มวงออน/ นาเงนออน

นาเงนออน นาเงนออน ขาว/เทา

เนอของกระดาษ บาง บาง หนากวาทงหมด บาง

สของกระดาษ ขาวหมน ขาวหมน ขาว ขาว

คดเปนเปอรเซนต ภาพ/เนอหา

48.94% 38.75% 31.52% 14.20%

ตารางท 5 การวเคราะหรปเลมวชาประวตศาสตรไทย

ประวตศาสตรไทย

อจท. พว. แมค สกสค. ปก

ส

ส ส ส

ราคา 80 84 80 83

จานวนหนา 180 232 107 264

สของตวอกษร

คาสาคญ/หวขอหลก: แดง/สม สดา มพนเปนสนาเงน/ชมพ

นาเงนออนหนา ดาหนา

หวขอใหญ นาเงน นาเงน/ชมพ/ ดาหนา

ดาหนา ดาหนา

เนอหาทวไป ดา ดา ดา ดา

ขนาดตวอกษร อานงายขนาด พอเหมาะ

เลกกวาของอจท. เทาๆกบอจท. เทาๆกบพว.

สของภาพประกอบ ส ส/ชมพ/ นาเงน/ขาว-ดา

นาเงนออน/ ขาว-ดา

ขาว-ดา

สทใชเปนพนฐาน สม นาเงน/ชมพ นาเงนออน ขาว/เทา

เนอของกระดาษ บาง บาง หนากวาทงหมด บาง



สของกระดาษ ขาวหมน ขาวหมน ขาว ขาว

คดเปนเปอรเซนต ภาพ/เนอหา

81.11% 87.07% 55.14% 39.39%

2. กลวธการสอความหมาย ตามทผวจยไดศกษา พบวา การสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมนน ในดานการศกษา โดยเฉพาะโรงเรยนระดบมธยมศกษามการหมายมอย 2 แบบ คอ สอการสอน และการสอนของผสอน ซงการวจยน ผวจยศกษาเฉพาะหนงสอแบบเรยนของ 4 สานกพมพดงกลาว โดยสานกพมพตางทราบถงการใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เพราะสานกพมพตาง ๆ ไดสรปมาตรฐานและตวชวด กอนนาสเนอความ อยางไรกตาม กลวธในการนาเสนอนน ในแตละสานกพมพกนาเสนอแตกตางกนไป สงสาคญทผวจยนามาวเคราะหการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมนน จะวเคราะหจากหนงสอแบบเรยน และการสมภาษณ ซงการวเคราะหการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมนนตามหลกการการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของคณะกรรมการวชาการระหวางประเทศของสภาการโบราณสถานระหวางประเทศ(International Council on Monuments and Site หรอ ICOMOS) กฎบตรนแสดงถง 7 หลกการในการสอความหมายดานวฒนธรรมดงน ตารางท 6 วเคราะหหลกการอโคโมสเพอประยกตใชในการวเคราะหแบบเรยน

หลกการ วเคราะหตามสวนประกอบของแบบเรยน

1

ดานเนอหา

สรางความรความเขาใจ และตระหนกถงการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม ดานการใชภาษา

ดานภาพประกอบ

2


มแหลงทมาชดเจน หรออางองบคคลชดเจน ดานการใชภาษา


3

ดานเนอหา มความสมพนธเกยวเนองระดบกวางกบบรบทและสภาพแวดลอมทางสงคม วฒนธรรม และธรรมชาต

ดานการใชภาษา


4

ดานเนอหา เคารพตอหลกการพนฐานของการเปนของแท ตามสาระของ Nara Document (1994) คอ พยายามรกษาความเปนมรดกทางวฒนธรรมมากทสด



5

ดานเนอหา มความละเอยดออน ตอสภาพแวดลอมตามธรรมชาตและการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม โดยมความยงยนดานสงคม การเงน และสภาพแวดลอม



6

ดานเนอหา มการบรณาการความเปนองครวม ใหนกเรยนไดทากจกรรมทไดรบความร และสรางการมสวนรวมและความรบผดชอบตอการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม



7


มประเดนสาหรบใหนกเรยนหาความรตอยอดตอไป ดานการใชภาษา




โดยผวจยไดประยกตใชหลกเกณฑจากกฎบตรดงกลาว ในการเปรยบเทยบหนงสอแบบเรยนทง 4 สานกพมพ โดย

วเคราะหไดดงน

ตารางท 7 สรปการวเคราะหแบบเรยนตามหลกเกณฑการสอความหมายของอโคโมส

จากตารางท 6 และ 7 พบวาในหลกการท 5 นนทก ๆ สานกพมพจะไมมปรากฏอยในเรองของความละเอยดออน ตอสภาพแวดลอมตามธรรมชาตและการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม โดยมความยงยนดานสงคม การเงน และสภาพแวดลอม สวนททก ๆ สานกพมพตางมเหมอนกน คอ วชาหนาทพลเมองฯ หลกการท 1 และ 3 สวนวชาประวตศาสตรจะมหลกการท 4 ทตรงกบการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม ซงสวนนทาใหทราบวาแตละสานกพมพไดจดทาหนงสอแบบเรยนยงไมครบถวนตามหลกการการสอความหมายมรดกทางวฒนธรรม

การสมภาษณและการสนทนากลมเนนไปท 3 ประเดนหลก และผทสมภาษณนนแสดงความคดเหนตอหนงสอแบบเรยนทง 4 สานกพมพ ดงน

1. เนอหาในการนาเสนอ 2. การใชภาษาในการนาเสนอ

วชา วชาหนาท�พลเมอง วฒนธรรม

และการดาเนนชวตในสงคม วชาประวตศาสตร

หลกเกณฑ

1 2 3 4 5 6 7 1 2 3 4 5 6 7

สานกพมพ อจท. ดานเน-อหา � � � � � � � � � � �

ดานการใชภาษา � � � � � � � � � � �

ดานภาพประกอบ � � � � � � � �

สานกพมพ พว. ดานเน-อหา � � � � � � � � � � �

ดานการใชภาษา � � � � � � � � � � �

ดานภาพประกอบ � � � � � � � �

สานกพมพ แมค ดานเน-อหา � � � � � � � � � �

ดานการใชภาษา � � � � � � � � � �

ดานภาพประกอบ � � � � � � �

สานกพมพ สกสค. ดานเน-อหา � � � � � � � � � � � �

ดานการใชภาษา � � � � � � � � � � � �

ดานภาพประกอบ � � � � �



3. ภาพประกอบในการนาเสนอ อยางไรกตาม 3 ขอในเบองตนนน ผวจยไดศกษาทฤษฎของผเชยวชาญตาง ๆ เชน ของ Tilden (1977) Herbert (1989) และ Timothy และ Boyd (2003) เปนตน เพอนามาใชประกอบการสมภาษณความพงพอใจในการนาเสนอประเดนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมของหนงสอแบบเรยน ซงใชเปนหวขอยอยของ 3 หวขอในเบองตน คอ 1. การสรางองคความร/ความเขาใจประเดนทางวฒนธรรม 2. การสรางความเพลดเพลน 3. สรางจตสานก/ตระหนกถงคณคาของมรดกทางวฒนธรรม โดยใชการสนทนาแบบกลม (Focus Group Discussion) ผเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย และการสมภาษณเชงลก (In-depth interview) กบผสอน โรงเรยนโยธนบรณะ 3. ความคดเหนของผสอนและผเรยนทมตอการสอความหมายประเดนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในหนงสอแบบเรยน ผลจากการศกษาในสวนนนน แบงออกเปน 2 สวน สรปไดดงน 3.1 การสนทนาแบบกลมตวอยางผเรยน (Focus Group Discussion) การสนทนากลมนน จะแยกเปนระดบชน แตไมไดกาหนดสายการเรยนของผเรยน และผเรยนทเขารวมการสนทนากลมจะตองทาแบบสอบถามพรอมกบการอภปราย นกเรยนจะตองแบงกลม กลมละ 2 คน 3.1.1 ขอมลทวไป ผเรยนสวนใหญเปนผหญงมากกวาผชาย มจานวนถงรอยละ 60 และผเรยนชาย มถงรอยละ 40โดยเปนผเรยนระดบมธยมศกษาปท 5 ใหความรวมมอมากทสด มจานวนถงรอยละ 41 และผเรยนสวนใหญเรยนอยในสายวทยาศาสตร – คณตศาสตรมากทสด มจานวนรอยละ 52 3.1.2 ความคดเหนของผเรยน ผเรยนเลอกทจะทาเรอง“ความแตกตางระหวางวฒนธรรมไทยกบวฒนธรรมสากล” และ “การสบทอดและการเปลยนแปลงของวฒนธรรมไทย” มากทสด ถงตวชวดละรอยละ 11.91 ซงผวจยไดแทนตวชวดททาการศกษา แบงเปน 10 ตวชวดตามทกลาวแลวในตารางท 2 เพอใหการศกษาไดงายขน และสรปผลไดวาผเรยนคดเลอกสานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จากด นาเสนอประเดนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมไดเขาใจดมากทสด ถง 5 ตวชวด ไดแก ตวชวดท 1, 4, 6, 7 และ 8 รองลงมา คอ บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด จานวน 4 ตวชวด ไดแก 2, 3, 9 และ 10 บรษท สานกพมพแมค จากด จานวน 2 ตวชวด ไดแก ตวชวดท 5 และ 7 สดทายองคการคาของ สกสค. จานวน 1 ตวชวด คอ ตวชวดท 5 โดยผเรยนเลอกพจารณาหนงสอแบบเรยนโดยเนนเนอหาเปนอนดบท 1 ใหความเหนวา “เนอหากระชบ ทนสมย จดระเบยบขอมลไดด” รองลงมา คอ ภาษาทใชในการนาเสนอ สวนรปภาพนนนกเรยนมสวนในการตดสนใจนอยมาก ผลการแสดงความพงพอใจและเขาใจในเนอหา การใชภาษา และภาพประกอบของการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม สรปโดยจาแนกกลวธการสอความหมายของหนงสอแบบเรยน ไดตามตารางท 8 ตารางท 8 การสรปผลความพงพอใจ โดยจาแนกกลวธการสอความหมายของหนงสอแบบเรยนจากทกตวชวด

กลวธในการนาเสนอ ความถตวชวด เฉลย ระดบความพงพอใจ

เนอหา

สรางองคความร/ ความเขาใจประเดนทางวฒนธรรม

มากทสด = 1 มาก = 11

4.08 มาก

เกดความเพลดเพลนขณะอาน มาก = 1 ปานกลาง = 10 นอย = 1

3.00 ปานกลาง

สรางจตสานก/ ตระหนกถงคณคาของมรดกทางวฒนธรรม

มาก = 8 ปานกลาง = 4 3.67 มาก



ตารางท 8 การสรปผลความพงพอใจ โดยจาแนกกลวธการสอความหมายของหนงสอแบบเรยนจากทกตวชวด

กลวธในการนาเสนอ ความถตวชวด เฉลย ระดบความพงพอใจ

การใชภาษา


มาก = 10 ปานกลาง = 2

3.83 มาก




มาก = 10 ปานกลาง = 2 3.83 มาก

ภาพประกอบ


มาก = 3 ปานกลาง = 5 นอย = 1





มาก = 3 ปานกลาง = 5 นอย = 1

2.00 นอย

จากตารางเบองตน ผลความพงพอใจนนเปนการนาไปสเรองความเขาใจในเนอหา ภาษา และภาพประกอบของผเรยน สรปไดดงน 1) ดานเนอหา ผเรยนและผสอนมความเขาใจวาแตละสานกพมพนนอธบายชดเจน และเนอหากอใหเกดความตระหนกและสรางจตสานกตอการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมมาก แตการอานแลวเกดความเพลดเพลนมอยบาง ซงผเรยนและผสอนอธบายเพมเตมอกวา ดานเนอหานกเรยนเสนอขอชแนะวา เนอหาควรสน ๆ แตไดใจความ มเนอหาครบถวนเนอหาควรเขาใจงาย และนาสนใจควรมเกรดความร หรอความรทวไป หรอสงทควรร เพอดงดดความสนใจ ควรใชการนาเสนอแบบ Mind Map ควรคานงถงการนาไปใชในชวตประจาวน มการยกตวอยางใหนกเรยนจนตนาการเหนภาพชดเปนระเบยบและระบบในการจดเนอหาควรเลอกเรองใกลตว และสามารถทาไดดวยตนเอง อกทงควรมเนอหาทสอดคลองกบการเตรยมตวสอบเขามหาวทยาลยดวย 2) ดานการใชภาษา ผเรยนและผสอนแสดงความคดเหนวาแตละสานกพมพนนอธบายชดเจน และการใชภาษากอใหเกดความตระหนกและสรางจตสานกตอการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมมาก แตการอานแลวเกดความเพลดเพลนมอยบาง ผเรยนและผสอนเสนอขอชแนะวาควรใชภาษาทไมเปนทางการมากนก และเหมาะสมกบเดกระดบมธยมศกษาตอนปลายควรใชภาษาทไมวกวน กากวม ฟมเฟอย ซบซอน หรอทเขาใจยากภาษาททาใหรสกเพลดเพลนเวลาอาน หรอศกษาดวยตนเอง และควรแบงเปนขอ ๆ แบงชองไฟ ใหอานงาย 3) ภาพประกอบ ผเรยนและผสอนแสดงความคดเหนวาภาพประกอบของแตละสานกพมพนนสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมระดบปานกลาง ดภาพแลวเกดความเพลดเพลนปานกลาง สวนการสอความหมายของภาพทจะนาไปสการสรางจตสานก และตระหนกตอมรดกทางวฒนธรรมมนอย ผเรยนและผสอนเสนอขอเสนอแนะวาควรจดหาภาพทหาดยาก หรอภาพทสามารถใหขอมลเพมเตมตอเนอหา และมแถบสสนลวดลายเพอดงดดควรมตวการตนนารกประกอบ หรอภาพทผอนคลายสายตาบางควรมภาพประกอบทเหมาะสม และภาพประกอบนนตองเหมาะสมกบเนอหา และควรเปนภาพส



มความละเอยดสง และทนสมย 3.2 ผลจากการสมภาษณผสอน ผสอนทง 3 คน ไดใหขอเสนอแนะในการจดทาหนงสอแบบเรยน คอ 1) ควรปรบเนอหาในหนงสอใหทนสมย สามารถใชในการเตรยมตวสอบเขามหาวทยาลย อานแลวไมเบอ มภาพทสอไดชดเจน 2) ควรใชภาษาทเหมาะสมกบวยรน แตไมละทงการใชภาษาอยางถกตอง 3) กระทรวงศกษาธการ ควรจดหนวยงานมาตรวจสานกพมพตาง ๆ วาไดทาถกตองตามหลกสตรไหม 4) สานกพมพตองมความซอสตยกบผบรโภค คอ ควรจดทาหนงสอดวยความจรงใจ โดยไมเพยงแตยมชอผเชยวชาญมาลงปกหนงสอ และหาลกทมอน ๆ มาจดทาแทน เชน ขออนญาตนาชอผเชยวชาญทางดานประวตศาสตร โดยการโทรศพท แตทานผเชยวชาญผนนไมไดคนควาหรอตรวจสอบ และทางสานกพมพไดจางคณะอน ๆ มาทางานแทน ซงครผสอนไมไดระบชอผเชยวชาญไวอยางไรกตาม ครประจาวชายงกลาวอกวา แบบเรยนเปนเพยงแคสอการเรยนการสอน แตทาอยางไรทครจะมกลวธในการนาเสนอใหนกเรยน มความร ความเพลดเพลน และจตสานกในการอนรกษวฒนธรรม ซงสาคญทสด คอ จตสานก เพราะถานกเรยนมจตสานกแลว นกเรยนจะทราบวาเขาจะทาตวอยางไร ทาเพออะไร และเพอใคร สรปผลและอภปรายผล จากขอสรปผลการศกษาดงกลาวขางตน สามารถอภปรายได 2 ประเดน ดงน 1. นโยบายการศกษา เปนการสงนโยบายจากบนลงลาง คอ จากหนวยงานใหญสหนวยงานยอย ซงนโยบายทเกยวของกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมนน อยในหลาย ๆ มาตรา ตงแตรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550 จนถงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 ถงกระนนหนวยงานกระทรวงศกษาธการไดพยายามทจะใหนกเรยนมไดรบความร เรยนรอยางสนกสนาน และมจตสานกใหกบนกเรยน (TimothyandBonyd, 2003) อกทงการนาเสนอของสานกพมพตาง ๆ พยายามนามาใชกบการจดทาหนงสอแบบเรยน โดยรฐธรรมนญและพระราชกาหนดกาหนดหนาทของหนวยงานรฐบาลมหนาทสงเสรมสนบสนนการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม สวนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551 กาหนดเปาหมายททาใหผเรยนตองมความร และสมรรถนะตามมาตรฐานและตวชวด 2. กลวธการสอความหมาย จากผลการศกษานน ผสอนเปนผสงสาร นกเรยนเปนผรบสาร ถาผสอนไมมกลวธการสอความหมายทชดเจนถกตองนน การสอความหมายกสามารถผดพลาดได อกทงผเรยนไมตงใจ แลผสอนมทศนคตทแคบกอาจจะทาใหการสอความหมายลมเหลวได สวนหนงสอแบบเรยนนนเปนทาหนาททงตวสาร และผสงสาร ถานกเรยนกลบไปทบทวนทบาน ความเขาใจตาง ๆ ของการสอความหมายจะมเพยงระยะสน และจะเกดขนเพยงขณะทผสอนบงคบใหอานหรอสอนในหองเทานน ดงนนกลวธของหนงสอแบบเรยนนน ประกอบดวยเนอหา ภาษาและภาพประกอบ ทควรทาใหกระชบ ชดเจน และเขาใจไดงาย อยางไรกตามในประเดนการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม เมอนาไปเปรยบเทยบกบกฎบตรอโคโมส พบวาการสอความหมายตามหลกกหารการสอความหมายมรดกทางวฒนธรรม สานกพมพตาง ๆ ยงทาขาดหายไป ซงผจดทาหนงสอแบบเรยน ควรทราบถงการสอความหมายดานวฒนธรรม ในกรณการจดทาหนงสอแบบเรยน เพอใหนกเรยนไดทงความร ความเพลดเพลน และการมจตสานก รคณคาของมรดกทางวฒนธรรม ขอเสนอแนะ จากการวจยครงน ผวจยมขอเสนอแนะทไดจากผลการวจยทงการวเคราะหนโยบายและขอเสนอแนะจากผเรยนและผสอนในฐานะผบรโภค ในการปรบปรงการสอความหมายของเนอหาทเกยวกบการอนรกษมรดกทางวฒนธรรมในแบบเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรมระดบมธยมศกษาตอนปลาย ตอสานกพมพตาง ๆ ทจดทาหนงสอแบบเรยนทสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม ดงน ดานนโยบาย สานกพมพตองศกษามาตรฐานและตวชวด หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานใหชดเจน และใชใหครบถวนทกตวชวด เพองายตอผสอนและผเรยนในการเรยนรศกษา



ดานกลวธการสอความหมายการอนรกษมรดกทางวฒนธรรม ผจดทาหนงสอควรศกษากลวธการสอความหมาย โดยสรางความร ความเพลดเพลน และสรางจตสานกและตระหนกคณคามรดกทางวฒนธรรม องคประกอบของหนงสอแบบเรยน ตามคาแนะนาของผใช คอ ครและนกเรยนมดงน ดานเนอหาเนอหาควรสน ๆ แตไดใจความ มเนอหาครบถวน เนอหาควรเขาใจงาย และนาสนใจ ควรมเกรดความร หรอความรทวไป หรอสงทควรร เพอดงดดความสนใจ ควรใชการนาเสนอแบบ MindMap ควรคานงถงการนาไปใชในชวตประจาวน มการยกตวอยางใหนกเรยนจนตนาการเหนภาพชดเปนระเบยบและระบบในการจดเนอหาควรเลอกเรองใกลตว และสามารถทาไดดวยตนเอง และควรมเนอหาทสอดคลองกบการเตรยมตวสอบเขามหาวทยาลยดวย ดานการใชภาษาควรใชภาษาทเหมาะสมกบเดกระดบมธยมศกษาตอนปลาย แตไมละเลยความถกตองของการใชภาษาควรใชภาษาทไมวกวน กากวม ฟมเฟอย ซบซอน หรอทเขาใจยากภาษาททาใหรสกเพลดเพลนเวลาอาน หรอศกษาดวยตนเอง และควรแบงเปนขอ ๆ แบงชองไฟ ใหอานงาย ดานภาพประกอบ ควรจะมแผนผงความคดเพอสรปกอนควรมภาพประกอบทหลากหลาย หรอภาพทหาดยาก หรอภาพทสามารถใหขอมลเพมเตมตอเนอหา และมแถบสสนลวดลายเพอดงดดควรมตวการตนนารกประกอบ หรอภาพทผอนคลายสายตาบางควรมภาพประกอบทเหมาะสม และภาพประกอบนนตองเหมาะสมกบเนอหา และควรเปนภาพส มความละเอยดสง และทนสมย


กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด. กระมล ทองธรรมชาต และคณะ. (2552). หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด. กรมวชาการ. (2546). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 และ พระราชบญญตการศกษาภาคบงคบ พ.ศ. 2545. กรงเทพฯ: โรงพมพอกษรไทย. คณะกรรมการวชาการระหวางประเทศ ของอโคโมสวาดวยการสอความหมายและการนาเสนอ. (2007). รางสดทายกฎบตรอโคโมสวาดวยการสอความหมายและการนาเสนอแหลงมรดกวฒนธรรม. เชาถงวนท 30 สงหาคม 2555. มาจาก http://www.icomosthai.org/charters/Ename%20Charter%20_Thai.pdf. ชมพนท นาครกษ และคณะ. (2552). ประวตศาสตร. กรงเทพฯ: สานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จากด. นรดา เหลาสนทร ราชบณฑต. (2552). วฒนาการของแบบเรยนภาษาไทย. กรงเทพฯ: สานกพมพ ลายคา. นงลกษณ ทองอย. (2552). หนาทพลเมอง วฒนธรรม และการดาเนนชวตในสงคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: แมค. ธนก เลศชาญฤทธ. (2554). การจดการทรพยากรวฒนธรรม. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน). ธระ นชเปยม. (2553). เลมท 1 ประวตศาสตรไทย ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: แมค. ณรงค พวงพศ และวฒชย มลศลป. (2552). ประวตศาสตรไทย มธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: บรษท อกษรเจรญทศน อจท. จากด. ณทธนทเลยวไพโรจน. (2554). หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: สานกพมพ บรษทพฒนาคณภาพวชาการ (พว.) จากด. ยาสโคช เทตสยะ. (2554). สอนเกง สอนเปน. กรงเทพฯ: สมาคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน). เรฟเอสควท. (2554). ครนอกกรอบกบหองเรยนนอกแบบ: สรรพวธและสารพดลกบาในหอง. กรงเทพฯ: สานกงาน สงเสรมสงคมแหงการเรยนรและคณภาพเยาวชน.



เอกสารอางอง ศกดศร ปาณะกล และคณะ. (2503). การวเคราะหหนงสอแบบเรยน. กรงเทพฯ: ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามคาแหง. สานกคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2553).ประวตศาสตรไทย ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว. สานกคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2553). หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตใน สงคม ชนมธยมศกษาปท 4 – 6. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว สานกวชาการและมาตรฐานการศกษา สานกคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. (2551). ตวชวดและ

สาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จากด.

สาล รกสทธ. (2553).คมอ การจดทาสอนวตกรรม และแผนฯ ประกอบสอนวตกรรม. กรงเทพฯ: สานกพมพพฒนา ศกษา. อโคโมสไทย. (2551). การสอความหมายในการอนรกษ จากสถาปตยกรรมสมรดกชมชน. กรงเทพฯ: บรษท อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง จากด (มหาชน) Herbert, D. T., Prentice R. C., & Thomas, C. j. (eds). (1989). Does Interpretation Help? Heritage Site: Strategies for Margeting and Development. Aldershot: Avebury. Tilden, Freeman. (1977). Interpreting Our Heritage. Chapel Hill: University of North Carolina Press. Tilden, Freeman. (2007). Interpreting Our Heritage (Fourth edition). Chapel Hill: University of North Carolina Press. Timothy, Dallen J., and Boyd, Stephen W. (2003). Heritage Tourism. New York: Pearson Educationss.



แนวทางการจดเกบผลงานศลปะของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขาวชาศลปกรรม หลกสตรประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง Method of the Artistic Works Collection with ItsCase Study from Thesis of Student in Faculty of Fine Art Major Sculpture from King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang

นายศกระ สงขทรพย ภาควชาการจดการทรพยากรวฒนธรรม คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร

บทคดยอ

การศกษาเรองแนวทางการจดเกบผลงานศลปะของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขาวชาศลปกรรม

หลกสตรประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงมจดประสงค ใน

การศกษาสภาพปญหาและเหตการณทเกดขนในปจจบน เพอนาเสนอรปแบบและวธการทเหมาะสมในการจดเกบผลงานศลปะ

ประตมากรรมใหคงอยในสภาพทเหมาะสมกบลกษณะผลงานนนๆ เพอใหผลงานศลปะประตมากรรมของนกศกษาเปนทสราง

แรงบนดาลใจของทงเจาของงาน ผทกาลงจะศกษาและบคคลทวไปใหหนมาสนใจในศลปะรวมถงคณคาของศลปะมากขน

ผลการศกษาพบวา การจดเกบผลงานศลปะประตมากรรมของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขาวชา

ศลปกรรม หลกสตรประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ม

กระบวนการทยงไมมแนวทางทเปนรปธรรม เนองมาจากไมมพนทในการจดเกบหรอมแตกจากด ถงแมวาสถานศกษาจะมพนท

มากกตามท และทางนกศกษายงมการสรางผลงานโดยไมคานงถงความเหมาะสมในการจดการ โดยสวนใหญจะเปนการสราง

โดยเนนไปทขนาดทใหญและวสดทยากตอการเกบรกษา และขาดกระบวนการในการจดเกบหลงจากสงงานหรอสงประกวดไป

แลว ทางผศกษาจงตองการทาการศกษาเพอสรางแนวทางทเปนรปธรรม เชนการจดสรางสถานทในการจดเกบผลงาน การ

สรางแนวคดในการสรางสรรคผลงานทงายตอการจดเกบ เคลอนยาย บารงรกษา รวมไปถงจดหาหนวยงานทเกยวของคอย

รองรบผลงานดงกลาว เชน จาหนายหรอจดเกบหรอจดตงไวในหนวยงานทตองการผลงานศลปะประตมากรรม เพอใหผลงาน

ศลปะทมคณคานน คงอยในสถานทหรอสภาวะแวดลอมทเหมาะสม และใหผลงานศลปะประตมากรรม สามารถเปนสงท

แสดงออกถงคณคาของผสรางสรรคและวงการศลปะตอไป

คาสาคญ: การจดเกบ ผลงานศลปะ ประตมากรรม ศลปนพนธของนกศกษาสาขาวชาศลปกรรม

Abstract The study of the collection Method of the artistic works collection with its case study from Thesis

of student in faculty of Fine art major sculpture from King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang. The aim was to study the PAI for and the events of today. To present form and appropriate method of handling guidelines for the collection of art, sculpture to remain in the state appropriate to the nature of the task. To make art sculpture students is inspiring, the owner. Who is to study and guest to turn his attention to the art and the value of the arts.

The results showed that the Collection of student art sculptures. its case study from Thesis of student in faculty of Fine art major sculpture from King Mongkut's Institute of Technology Ladkrabang Structures that are no guidelines more concrete was due to the space to store a limited but there are



areas that can get into the building location and the way students are also creating works regardless of the size of the piece. Suitable job Most will be built with a focus on large and difficult material storage. And the lack of storage after delivery or submit to it. The authors would like to propose concrete. Such as creating a place to store the results. The concept of creating an easy to store, move, maintain, including recruitment agencies who support the work, such as distribution, or storage, or set it in the desired artistic effect. Sculptureso that the valuable works of art. Remain in place or the right environment. To art sculpture can be a manifestation of a producer and the value of art. Keywords: Collection, Work of art, Sculpture, Thesis of student in faculty of fine art major sculpture บทนา

ปจจบน งานประตมากรรมจานวนมากทถกทาขนมาเพอใชในการสงศลปนพนธและตอเนองไปเพอสงงานประกวด

ตาง ๆ ปรากฏการณทเกดขนคอภายหลงจากการสงงาน งานชนตางๆทถกใหคะแนนหรอทถกตดสนทงทถกคดเลอกและถกคด

ออกมกไมไดรบการดแลรกษาทดและถกตองตามลกษณะของงานซงทาใหผลงานประตมากรรมชนดตางๆ เกดเสอมสภาพและ

ดอยคณคาลงจากสงทใหความเจรญทางอารมณและจนตนาการได กลบกลายกลายมาเปนผลงานศลปะทถกปลอยทงจน

เสอมสภาพและผพงไปในทสด ซงปรากฏการณนเกดขนในทกสถาบนทมการเรยนการสอนศลปะเชน ภาควชาวจตรศลป

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง วทยาลยชางศลปลาดกระบง วทยาลยเพาะชางและคณะจตรกรรม

ประตมากรรมและภาพพมพมหาวทยาลยศลปากร โดยทยงไมมบคคลหรอหนวยงานใดทจะนาเสนอ สรางแนวคดหรอรปแบบ

ในการอนรกษบารงรกษาจดเกบทเหมาะสมอยางจรงจง ทางผศกษาจงมการตงคาถามวาเพราะเหตใดจงยงไมมแนวทางการ

จดเกบและหนวยงานสนใจทจะศกษาเพอหาแนวทางในการจดเกบผลงานศลปะประเภทดงกลาวใหเกดเปนประโยชน เพอ

แนะนาแกไขปญหาทเกดขนอยในปจจบนและหาแนวทางบรณาการระหวางผลงานประตมากรรมกบความเขาถงเชง

สนทรยภาพตอสงคมเมอมการเผยแพรผลงานสสาธารณะแลว สงคมจะมความเขาใจและซมซบคณคาในผลงาน และหากมแนว

ทางการจดเกบเปนทางเลอกสาหรบผลงานนกศกษาแลวกจะทาใหเกดการเปลยนแปลงตอวงการศลปะทงนกศกษา

สถาบนการศกษา ผมสวนเกยวของ ทงนเพอประโยชนตอตวผศกษาและสาหรบผศกษาศลปะตอไป

กรอบแนวคด ๑. เพอคดกรองการจดเกบผลงานประตมากรรมของนกศกษา ๒. เพอเสนอกระบวนการในการคดกรองคณภาพผลงานประตมากรรมของนกศกษาทมคณคาสมควรทจะไดรบการเกบ

รกษา ๓. เพอคนหาแนวทางการจดการจดเกบผลงานของนกศกษาใหมความเหมาะสม และเกดประโยชนสงสดแกแผนดน

วธดาเนนการวจย ขอบเขตของการศกษา

๑.ขอบเขตดานเนอหา เปนการศกษาผลกระทบจากสงรอบตวของนกศกษาทนกศกษาจะไดรบในขณะทกาลงศกษาอยโดยกาหนดตวอยาง

เปนนกศกษาททาศลปนพนธประตมากรรม ๒๘ ทานเปนกรณศกษา ๒ รนโดยเรมจากปทผศกษาไดจบมา (พ.ศ.๒๕๔๙-๒๕๕๐)

ตารางท๑ ตารางจานวนนกศกษาประตมากรรมปการศกษาททาการศกษา

๒.ขอบเขตดานพนท ศกษาเฉพาะพนทสาขาวชาศลปกรรมสาขาวชาประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ลาดกระบง ๓.ขอบเขตดานประชากร ผทมสวนเกยวของกบการจดการผลงานศลปะของนกศกษาซงกคอนกศกษาศลปะทงทศกษาอยและเคยศกษาซงหา

กรวมจากนกศกษาทเปนกรณศกษาแลวจานวนการเรยนการสอนในรายวชาประตมากรรมและราย ๔. ขนตอนของการศกษา

๔.๑การศกษาจากเอกสาร (Documentary Study)๔.๒การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม

เปนการเกบขอมลโดย - การสงเกตการณแบบมสวนรวม- การสมภาษณแบบไมเปนทางการ - การสมภาษณอยางเปนทางการหรอการสมภาษณแบบเจาะลก

๕. เครองมอทใชในการวจยและการเกบรวบรวมขอมล๕.๑ สารวจพนทและศกษาขอมลจากสงทเหนและรบรแลวจงวเคราะหขอมลทไดจากเอกสารและจากการลง

พนท ๕.๒ เอกสารตางๆทเกยวของกบการวจ

หนงสอศลปะนพนธของนกศกษาประตมากรรม สจบตรงานประกวดผลงานประตมากรรมตางๆและสจบตรงานประกวดศลปกรรมแหงชาตและงานประกวดอนๆ ๕.๓ แบบสอบถาม เปนการสอบถามจากผทเรยนประตมากรรมรวมรนนองทเคยศกษามาดวยกน และสอบถามถงแนวทางการจดการวาควรจะทาอยางไรถงจะมแนวทางการจดเกบทเหมาะสมกวาทกวนน รวมถงสอบถามอาจารยผเคยใหการเรยนการสอนวามวธการทจะสรางเพอจดเกบผลงานอยางไรบางเพกระบวนการจดเกบใหเปนรปธรรมซงในทายทสดแนวทางของการจดการผลงานศลปะของนกศกษากรณศกษาศลปะนพนธของนกศกษาหลกสตรประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงจะชวยทาใหเกดแนวทางทเหมาะสมในการจดการการจดเกบและอนรกษ รวมถผสนใจในศลปะตอๆไป

การประชมวชาการระดบชาต SMARTS

: การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน

ตารางจานวนนกศกษาประตมากรรมปการศกษาททาการศกษา (พ.ศ.๒๕๔๙-๒๕๕๐)

ศกษาเฉพาะพนทสาขาวชาศลปกรรมสาขาวชาประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ผทมสวนเกยวของกบการจดการผลงานศลปะของนกศกษาซงกคอนกศกษาศลปะทงทศกษาอยและเคยศกษาซงหากรวมจากนกศกษาทเปนกรณศกษาแลวจานวน๒รน(พ.ศ.๒๕๔๙-๒๕๕๐) กจะมประมาณ ๒๘ คนรวมถงคณะอาจารยทเคยใหการเรยนการสอนในรายวชาประตมากรรมและรายวชาทเกยวของ

(Documentary Study) การเกบรวบรวมขอมลภาคสนาม (Field Study)

การสงเกตการณแบบมสวนรวม (Participant Observation) การสมภาษณแบบไมเปนทางการ

นทางการหรอการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth interview)เครองมอทใชในการวจยและการเกบรวบรวมขอมล สารวจพนทและศกษาขอมลจากสงทเหนและรบรแลวจงวเคราะหขอมลทไดจากเอกสารและจากการลง

เอกสารตางๆทเกยวของกบการวจย เปนงานการเอกสารตางๆทเกยวของเชนหลกสตรการเรยนการสอน หนงสอศลปะนพนธของนกศกษาประตมากรรม สจบตรงานประกวดผลงานประตมากรรมตางๆและสจบตรงานประกวดศลปกรรมแหงชาตและงานประกวดอนๆ

แบบสอบถาม เปนการสอบถามจากผทเรยนประตมากรรมรวมกบผศกษาและนกศกษารนพและนกศกษารนนองทเคยศกษามาดวยกน และสอบถามถงแนวทางการจดการวาควรจะทาอยางไรถงจะมแนวทางการจดเกบทเหมาะสมกวาทกวนน รวมถงสอบถามอาจารยผเคยใหการเรยนการสอนวามวธการทจะสรางเพอจดเกบผลงานอยางไรบางเพ

ซงในทายทสดแนวทางของการจดการผลงานศลปะของนกศกษากรณศกษาศลปะนพนธของนกศกษาหลกสตรประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงจะชวยทาใหเกดแนวทางทเหมาะสมในการจดการการจดเกบและอนรกษ รวมถงการประเมนคณคาตอผลงานศลปะ เพอประโยชนของนกศกษาและ

SMARTS ครงท 4 วนท 7 พ.ค. 2557

การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน 451

ศกษาเฉพาะพนทสาขาวชาศลปกรรมสาขาวชาประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหาร

ผทมสวนเกยวของกบการจดการผลงานศลปะของนกศกษาซงกคอนกศกษาศลปะทงทศกษาอยและเคยศกษาซงหาคนรวมถงคณะอาจารยทเคยให

depth interview)

สารวจพนทและศกษาขอมลจากสงทเหนและรบรแลวจงวเคราะหขอมลทไดจากเอกสารและจากการลง

ย เปนงานการเอกสารตางๆทเกยวของเชนหลกสตรการเรยนการสอน หนงสอศลปะนพนธของนกศกษาประตมากรรม สจบตรงานประกวดผลงานประตมากรรมตางๆและสจบตรงานประกวด

กบผศกษาและนกศกษารนพและนกศกษารนนองทเคยศกษามาดวยกน และสอบถามถงแนวทางการจดการวาควรจะทาอยางไรถงจะมแนวทางการจดเกบทเหมาะสมกวาทกวนน รวมถงสอบถามอาจารยผเคยใหการเรยนการสอนวามวธการทจะสรางเพอจดเกบผลงานอยางไรบางเพอสราง

ซงในทายทสดแนวทางของการจดการผลงานศลปะของนกศกษากรณศกษาศลปะนพนธของนกศกษาหลกสตรประตมากรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงจะชวยทาใหเกดแนวทางท

งการประเมนคณคาตอผลงานศลปะ เพอประโยชนของนกศกษาและ

การประชมวชาการระดบชาต SMARTS ครงท


ภาพกรอบแนวคดการศกษาแสดงวธการวจย เพอความสะดวกในการทาความเขาใจในระเบยบวธการศกษาซงไดนา

วธดาเนนการวจยมาแจกแจงออกมาในรปแบบแผนผง


ผลจากการศกษาแนวทางการจดเกบผลงานศลปกรรมของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขา

ศลปกรรม หลกสตรวชาประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบงผ

ศกษาไดทาการศกษาในลกษณะของการวจยเชงสารวจ โดยศกษาขอมลจากสถานทจรงรวมไปถ

ผศกษาไดทาการศกษาในครงน โดยเปนการสมภาษณกลมตวอยาง ประกอบไปดวย นกศกษาเจาของผลงาน อาจารยประจา

หลกสตร เจาหนาททเกยวของ โดยจะแสดงเปนตารางผใหสมภาษณไดดงน

ครงท 4 วนท 7 พ.ค. 2557

การศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน

กรอบแนวคดการศกษาแสดงวธการวจย เพอความสะดวกในการทาความเขาใจในระเบยบวธการศกษาซงไดนา

วธดาเนนการวจยมาแจกแจงออกมาในรปแบบแผนผง

ทางการจดเกบผลงานศลปกรรมของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขา


ศกษาไดทาการศกษาในลกษณะของการวจยเชงสารวจ โดยศกษาขอมลจากสถานทจรงรวมไปถงผทมสวนไดสวนเสยในเรองท


หลกสตร เจาหนาททเกยวของ โดยจะแสดงเปนตารางผใหสมภาษณไดดงน (สาหรบรายละเอยดฉบบเตม โปรดศกษ

กรอบแนวคดการศกษาแสดงวธการวจย เพอความสะดวกในการทาความเขาใจในระเบยบวธการศกษาซงไดนา

ทางการจดเกบผลงานศลปกรรมของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขา


งผทมสวนไดสวนเสยในเรองท


สาหรบรายละเอยดฉบบเตม โปรดศกษาไดใน



“แนวทางการจดเกบผลงานศลปะของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขาวชาศลปกรรม หลกสตร

ประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง สาขาวชาการจดการ

ทรพยากรวฒนธรรม คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปกร พ.ศ.๒๕๕๗”)

ตารางท ๓ ประเภทและจานวนของกลมผใหสมภาษณ (สมภาษณระหวางวนท ๙-๑๖ กมภาพนธ ๒๕๕๗ ณ ภาควชา

ศลปกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง และหอศลปสนามจนทร มหาวทยาลยศลปกร นครปฐม)

ประเภทกลมตวอยาง จานวน

อาจารยประจาหลกสตร ๔

นกศกษาเจาของผลงาน(รวมตวอยางผลงาน) ๑๒

เจาหนาทหอศลปและเจาหนาทธรการ ๓

ตารางท�๔ ตวอยางการลงพ-นท�สารวจผลงานและสถานภาพของผลงานในปจจบน

ช&นท�

ผลงานของ ช�อ

ผลงาน

เกรดท�

ไดรบ

รปผลงาน

สภาพในปจจบน

สมบรณ ชารด สญหาย

๑ นายศรณยพงศ บญเตม

มลภาวะทางจตอนเกดจากสงคมเมอง

A

วสด : โลหะ ขนาด : 190 x 203 x 172 ซ.ม.

��

สมบรณ ชารด สญหาย

๒ นายวส สกลรตน

ความไมแนนอนของชวต

A

วสด : ไม,กระจก ขนาด : 150 x 150 x 150 ซ.ม.

��



๓ นายอธป วนชบรณ

บทสนทนาของชวตทผานมา

B

วสด : โลหะ,ไม ขนาด : 100 x 170 x 160 ซ.ม.

��

๔ นายวนนพนธ ทองรงโรจน

In the Civilizatio

n No.3

A

วสด : โลหะ ขนาด : 150x200x100 ซ.ม.

��

๕ นายธนน

ชโชตถาวร

Rhythm Of Love

No. 2

B+

วสด : สารด ขนาด : 85x30x15 ซ.ม.

��

จากตารางกลมผลงานศลปนพนธตวอยางจะเหนไดวาทกผลงานมขนาดทคอนขางใหญ และมสถานภาพปจจบนทอยใน

สภาวะผพงหรอสญหายไปแลว ยกเวนผลงานท๕ททามาจากสารด ทมความคงทนถาวร แตกมคาใชจายทสงมากในการจดทา

ดงนนแลวจากการสมภาษณจากเจาของผลงานจงไดทราบวา การสรางแนวคดและกระบวนการในการสรางสรรคผลงานควรเปนสง

แรกทนกศกษาเจาของผลงานควรคานงถง สวนทสองกคอพนทในการจดเกบซงกตองขนอยกบนโยบายและแผนการของสาขาวชา

ศลปกรรมวาจะมแนวทางอยางไรซงในปจจบนนนน ยงไมมนโนบายเปนรปธรรม ทาใหผลงานเหลานและทกาลงจะถกสรางขนมา

ใหมในทกๆป ตองประสบปญหาลกษณะเดยวกนนตอไป จนกวาจะมแนวทางการจดเกบผลงานมาบรณาการกรณน

ตารางท๕ ตวอยางของการใหสมภาษณของผทมสวนเกยวของ



ซงชดคาถามจะเปนการพดคยถงประเดนปญหา และเนนสาคญไปทคาถามทถามทางผใหสมภาษณวา “มแนวคดอยางไร

เกยวกบแนวทางการจดเกบผลงานประตมากรรมของนกศกษา”โดยขอมลทไดรบมาสามารถนามาอภปรายเปนขอๆไดดงน

๑. การกาหนดแนวคดและรปแบบของผลงาน

๒. การสนบสนนจากสาขาวชา

๓. ทางสาขาวชาควรมพนทใหนกศกษา โดยมเกณฑในการคดกรองผลงาน

๔. ทางสาขาวชาควรจดซอผลงานของนกศกษาทดมคณคาเชงศลปะไวเปนตวอยางแกนกศกษารนตอๆไป

๕. นกศกษาควรมความรบผดชอบในผลงานของตนเอง

๖. ทางสาขาวชาควรมนโยบาบทชดเจนสาหรบแนวทางการจดสรางผลงาน เชน ปรบปรงหลกสตร และมกาหนดระยะทแนชดในการจดการกบผลงานประตมากรรมของนกศกษาในพนท เชน กาหนดระยะเวลาในการรบคน การทาลายผลงาน การจาหนายตอ ฯลฯ

จากการสมภาษณกลมประชากรตวอยางตามตารางสรปความตองการออกมาเพอความงายทจะทาความเขาใจทาให

ทางผศกษาทราบวาทางผใหสมภาษณมความคดเหนทอาจจะแตกตางกนในรปแบบของแนวความคดหรอกรรมวธกตาม แตใน

ทายทสดแลวกลมประชากรตวอยางนทประกอบไดดวย อาจารย นกศกษา เจาหนาทภาควชาและหอศลปตางมแนวคดสวน

หนงรวมกนทเหนไดอยางชดเจนคอ

๑. สวนทสาคญทสดคอสถานทใหการเรยนการสอนควรทจะเสนอแนะแนวทางใหนกศกษาไมวาจะเปน สถานทจดเกบ หนวยงานรองรบ การตดตอผรบซอผลงานหรอนกสะสมผลงาน

๒. ทางสาขาวชาจะตองมการสรางแนวคดทงในเรองของ วสด แนวคดการสรางสรรค และพนทการจดวาง เพอลดปญหาในการขาดพนทจดเกบและการขนยายในภายหลง

๓. มการจดแสดงผลงานของตนเองอยางสมาเสมอเพอสรางชอเสยงใหกบตนเอง เชน การรวมกลมเพอแสดงงานหรอลง

หนงสอ/บทความศลปะ

ทายทสดแลว กทาใหทางผศกษาสามารถทาความเขาใจปญหาตางๆและแนวคดของกลมคนเหลานทเปนเสมอน

ตวแทนของวงการศลปะไดอยางถองแทมากขนในแงของปญหาทประสบรวมกน ซงสามารถนาขอมลเหลานไปสรปเพอสราง

แนวทางตางๆ ในสวนของสรปและอภปรายผล


จากการศกษาแนวทางการจดเกบผลงานศลปกรรมของนกศกษา กรณศกษาศลปนพนธของนกศกษาสาขาศลปกรรม

หลกสตรวชาประตมากรรม คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ม

วตถประสงคเพอสรางแนวทางจดเกบผลงานประตมากรรมของนกศกษาเพอเสนอกระบวนการผลตจดสรางผลงานใหเกด

คณภาพ คณคา ใหประโยชนสงสดแกตนเองและสงคมรวมไปถงคานงถงสงแวดลอม ไมสรางปญหาผลงานถกทงรางเปนขยะ

และเปนปญหาตอสถาบนและสงคม ทาใหทศนยภาพบรเวณสถานทเรยน บรเวณรอบตกศลปกรรมทงดงามเจรญหเจรญตา



ดวยผลงานศลปะกลายเปนแหลงเสอมโทรมเตมไปดวยผลงานศลปนพนธของนกศกษาทชารดผพงตามกาลเวลา โดยขาดการ

ใสใจหรอดแลจากผเกยวของหรอแมแตตวนกศกษาเจาของผลงานเอง

ปญหาสาคญทสดทพบในการศกษาครงนคอ เจาของผลงานประตมากรรมทมคานยมในการจดสรางผลงานใหมขนาด

ใหญและเนนไปทวสดทตนเองคนชน เมอผลงานททามขนาดใหญจงทาใหคณภาพของผลงานดอยลงเพราะตองไปลงคาใชจาย

กบการจดสรางกบวสดทมราคาสงตามขนาด เชน โลหะ ไม เรซน ปน ฯลฯ ซงปญหานเปนปญหาทฝงรากอยในผสรางผลงาน

อาจารย หรอแมกระทงกองประกวดผลงาน ซงจะสงเกตไดจากผลงานทไดรบรางวล มกจะมขนาดทใหญเสมอ ปญหานจงเปน

ประเดนสาคญทผศกษาตองการใหเกดแนวทางในการสรางกระบวนการทางความคดในการสรางผลงานใหม

ผลการสรางแนวทางการจดเกบผลงานประตมากรรมจงเปนสวนสาคญในการชวยสงคมและสงแวดลอมใหนาอย

อาศยมากยงขนดวยศลปวตถทมคาในการจรรโลงจตใจ รวมไปถงไดสรางประโยชนและคณคาทางสงคมและวฒนธรรม ผลงาน

ศลปะไดถกสรางออกมาในขนาดทเหมาะสม ตดตงในสถานททเหมาะสมและเปนความงดงามทนาหลงไหล ทาใหประเทศไทย

ไดเปนเมองทเตมไปดวยผลงานศลปะ สงสาคญทสดคอ การเกบรกษาดแลผลงานเหลานนจะนามาซงคณคาทางมรดกและ

วฒนธรรมซงจะสรางเสนหสนทรยภาพทางดานอารมณและจตใจแกผพบเหนซงเปนสงทสาคญทสดของศลปะ

โดยการศกษาแนวทางการจดเกบผลงานประตมากรรมสามารถสรปออกมาเปนขอมลจากการสารวจและแผนภาพ

เพอความชดเจนในการจดเกบ งายตอการแกไขปญหา ดงขอมลและแผนภาพกอนการดาเนนงานและหลงดาเนนงานดงน

ตอไปน

สวนท๑ วธการแกไขปญหา

๑.๑ การลดขนาดผลงานประตมากรรมใหเลกลง วธการแกปญหา ๑.๑.๑ ขอความรวมมอจากอาจารยประจาหลกสตรประตมากรรม สาขาศลปกรรมสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง ใหมการกาหนดขนาดผลงานทแนชด เชน (๑๕๐x๑๕๐ ซม.)เนนไปทคณคาของผลงานและเรองราวของแนวคด ๑.๑.๒ ขอความรวมมอจากหนวยงานราชการ เอกชน หรอหนวยงานทเกยวกบการจดประกวดผลงานศลปกรรมในการกาหนดขนาดผลงานทแนชดในทกครงทมการจดประกวด ๑.๒ วางแผนการสรางผลงานใหเกดคณภาพมประโยชนตอตนเองและสงคมใหเกดคณคาสงสด ๒.๑.๑ ตงเปาหมายในการผลตผลงานใหสอดคลองกบความตองการของตนเองและชมชน ๒.๑.๒ คานงถงสงแวดลอม วสดการสรางสามารถนากลบมาใชใหมได ไมเปนอนตรายตอสงแวดลอม หรอสามารถยอยสลายได สวนท๒ แนวทางการจดเกบผลงาน ๒.๑ นกศกษาขนยายผลงานของตนเองกลบบาน ๒.๒ ตดตงในหอศลปหรอหนวยงานทเกยวของกบการจดประกวดศลปกรรม ๒.๓ ตดตงในชมชนหรอหนวยงานทตองการผลงานประตมากรรมมาปรบภมทศนทศนยภาพใหสวยงามมากขน ๒.๔ สนบสนนการจดหาตลาดหรอแหลงขายผลงานศลปะ ๒.๕ การนาวสดกลบมาใชใหม



สวนท๓ แผนภาพกอนการดาเนนงานและหลงดาเนนงาน–การแกไขการจดเกบผลงานและการแกไขปญหาทางดานผลงาน

ตารางท ๖ กอนการดาเนนงาน

แผนภาพไดแสดงใหเหนถงปญหาและสถานการณทเกดขนในการจดเกบผลงานของนกศกษา แบงออกเปน ๔

สวนทมความสมพนธกนคอ ผลงาน การแสดงผลงาน วธการจดเกบ เสนอโครงการ ซงจะเหนไดอยางชดเจนวา ผลงาน ข อ ง

นกศกษาเปนตวการหลกททาใหไมสามารถเกดกระบวนการจดเกบไดเนองดวย มขนาดทไมเหมาะสม ทาใหเกด กระบวนการ

จดเกบในรปแบบทไมพงประสงคคอ ละทง ปลอยใหผพง ซงเมอผศกษาไดทาการนาเสนอโครงการ ผลทคาด ว า จ ะ ไ ด ร บ จ า ก ก า ร

ประเมนของผศกษามลกษณะตามตาราง หลงการดาเนนงาน ดงน



ตารางท ๗ หลงการดาเนนงาน – การแกไขการจดเกบผลงาน

ทางผศกษาขออภปรายผลทคาดวาจะไดรบหลงการดาเนนงานดงน ๑. ผลงาน เมอมการสรางกระบวนการทางความคดหรอแนวคดในการสรางสรรคผลงานขนใหมไมวาจะเปนจาก

หลกสตรการศกษา นกศกษาเจาของผลงาน อาจารยทปรกษาหรอกองประกวดผลงาน ผลสมฤทธทจะไดรบกคอ ผลงานมขนาดทเหมาะสม คงทน สะดวกในการดาเนนการในขนตอนตางๆทจะเกดขน เชน เคลอนยาย หาสถานทตดตงงาย หรอแมกระทงสามารถนาไปรไซเคลใหมไดงาย

๒. การแสดงผลงาน เมอมการจดสรางผลงานทเหมาะสมผานกระบวนการหลงการดาเนนงานแลว กจะงายตอการ จดแสดงในสถานทตางๆ หนวยงานทจะมารองรบกจะสะดวกในการคดเลอกมากขน

๓. วธจดเกบ จากขนตอนทผลงานมขนาดทเหมาะสมและเคลอนยายไดงายแลว การจดเกบกจะสามารถดาเนนการ ไดหลากหลายมากขน ทงจากพนทในสถานศกษาเอง หนวยงานทตองการผลงาน สถานทประกวด หรอไปจนถงขนตอนสดทายคอนกศกษานาผลงานเกบไวกบตนเองซงกขนอยกบเจาของผลงานแลววาจะดาเนนการตอไปอยางไร



ตารางท ๘ แนวทางการแกไขปญหาผลงานประตมากรรมใหคมคาตอความตองการ – แกไขปญหาทางดานผลงาน

สาหรบแนวทางการแกไขปญหาผลงานประตมากรรมใหคมคาตอความตองการนน สงสาคญทสดกคอ ผลงาน ประตมากรรม

ซงจะขอแจกแจงแนวคดในตารางแผนภมดานบนดงน

๑. ผลงานมความชดเจนในแนวคดและตรงตามวตถประสงคเมอมการสรางแนวคดในการสรางสรรคผลงานขนมาใหมผาน

กระบวนการตามทผศกษาไดทาไวตามแผนภม หลงการดาเนนงานแลว นกศกษากจะมกระบวนการในการสรางแนวคดทเนน

ไปทแนวคดในการสรางสรรคผลงานมากกวาการทจะคานงถงขนาดของผลงานกอน

๒. วสดแขงแรงคงทนมระยะเวลากบรกษาทนานขนมการสรางแนวคดในการสรางสรรคผลงานผานกระบวนการทา

ความคดมากขน ไมวาจะเปนจากตวนกศกษา อาจารยประจาหลกสตรหรอหลหสตรการศกษา ทาใหสามารถคดถงวสดทจะ

นามาใชใหเหมาะสมกบผลงานของตนเองมากขน

๓. ระยะเวลาเหมาะสมกบชนงาน เพอความสะดวกเรยบรอยในการสรางงานเมอใหความสาคญในการสรางสรรคผลงาน

ผานกระบวนการทางความคดมากขน ทาใหสามารถคดเลอกวสดทเหมาะสมตอชนงานมากขน กอปรกบขนาดทเหมาะสม

กวาเดม ทาใหมระยะเวลาในการสรางสรรคผลงานทมากขน หรอ ลดจานวนผลงานทจะสรางในแตละปการศกษาลง เชน จาก

๓ ชนเหลอ ๒ ชน ใน ๑ปการศกษา

๔. ผลงานครบถวนดวยสนทรยภาพตอบสนองทางดานจตใจสงสดมเวลาอยกบผลงานมากขนทาใหสามารถใสใจใน

รายละเอยดของผลงานไดอยางถถวน สรางคณคาทางสนทรยภาพไดตามทเจาของผลงานตองการ



๕. ลดคาใชจายในการสราง เพอประหยดและลดคาใชจายทไมจาเปนผลงานประตมากรรมมขนาดเลกลงหรอมขนาดท

เหมาะสมมากขน ทาใหสามารถลดทอนสวนประกอบทไมจาเปนลงได

๖. มความสอดคลองกบความตองการของชมชนหรอพนท เปนทตองการของผชนชอบศลปะมการศกษาถงความตองการ

ของตลาดศลปะในขณะนน หรอพนททตองการจะนาไปจดวาง ทาใหสามารถเขาถงบคคล ชมชนหรอหนวยงานทเกยวของ

ไดมากยงขน

๗. มขนาดทเหมาะสมในการเคลอนยายจดเกบมขนาดและแนวทางการสรางสรรคผลงานททเหมาะสมมากกวาเดม ทา

ใหสามารถเคลอนยายไดงาย


สถาบนหรอมหาวทยาลยทางการศกษาเกยวกบหลกสตรวชาประตมากรรมสามารถนาไปปรบใชในการแกปญหาการ

ละทงผลงานศลปนพนธของนกศกษาในสถาบนหรอมหาวทยาลยของตน และตวนกศกษาเองกควรมการนาแนวคดวธการแกไข

ปญหามาประยกตปรบใชในการสรางผลงานประตมากรรมของตนเองใหเกดประโยชนและคณคามคณภาพสงสด ใสใจกบ

สงแวดลอมรอบตว รบผดชอบตอสวนรวม ไมทงผลงานใหเปนปญหาหรอขยะตอสถานทของตนเอง รวมไปถงการสรางความ

ภาคภมใจในผลงานเพอใหเกดภาพลกษณและอตลกษณแกชมชนและสถานทตดตงผลงานนนดวยเพอใหประโยชนและคณคา

และความงดงามของศลปะออกสสงคมและสะทอนวฒนธรรมเปนมรดกทมประโยชนตอการศกษาตอไป

ขอเสนอแนะสาหรบการศกษาครงตอไป ควรมการศกษาเพอแกไขปญหาแนวทางการจดเกบผลงานในรปแบบ

เทคนคตางๆดวย เชน การจดเกบผลงาน จตรกรรม ภาพพมพ สอผสม ฯลฯ เพอใหผลงานเหลานนไดรบการจดเกบอยางถกวธ

โดยมการศกษาแนวทางการจดเกบผลงานศลปะเชงวชาการ เพอใหการจดเกบผลงานเหลานนถกตองเหมาะสมตามลกษณะ

งาน สงทสาคญทสดกคอ การคงคณคาคงามงามความจรรโลงใจเพอวงการศลปะไทยตอไป


เถาวลย นนทาภวนฒ, (๒๕๒๑). หลกการจดการ (พมพครงท๑). กรงเทพมหานคร:คณะพาณชยศาสตรและการบญช จฬาลงกรณมหาวทยาลย,. ธดารตน นาคบตร. (๒๕๕๓). การบรหารจดการแหลงเรยนรสาทศนศลป : กรณศกษา คณะศลปกรรมศาสตร พรพรรณ ฉววรรณ. (๒๕๕๓). บทบาทของภณฑารกษศลปะในประเทศไทย. มหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารงาน

วฒนธรรม, วทยาลยนวตกรรม, มหาวทยาลยธรรมศาสตร วบลย ลสวรรณ, (๒๕๓๗). ศลปะกบชวต (พมพครงท๑). กรงเทพมหานคร:บรษทตนออจากด

วรณ ตงเจรญ, (๒๕๓๖). ทศนศลป (พมพครงท๑). กรงเทพมหานคร:สานกพมพโอเดยนสโตร วรณ ตงเจรญ, (๒๕๕๒). วสยทศนศลปวฒนธรรม (พมพครงท๑). กรงเทพมหานคร:ศนยสานกพมพมหาวทยาลยศร นครนทรทรวโรฒ

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน. มหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารงานวฒนธรรม, วทยาลยนวตกรรม, มหาวทยาลยธรรมศาสตร




ชาญณรงค พรรงโรจน. (๒๕๓๙). สรปผลการเสวนา เรอง หอศลปในประเทศไทย : มมมองตางๆ, วนพธท ๒๙ พฤษภาคม ๒๕๓๙ ณ หองประชมสารนเทศ จฬาลงกรมหาวทยาลย, ๕-๗

ออมแกว กลยาณพงศ. (๒๕๕๓). การบรหารและจดการนทรรศการศลปะรวมสมยของประเทศไทยกรณศกษามหากรรม ศลปะเวนสเบยนนาเล. มหาบณฑต, สาขาวชาการบรหารงานวฒนธรรม, วทยาลยนวตกรรม,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร



รปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทยสาหรบเดกเรมเรยนอานเขยนเบองตนตงแตสมยรชกาลท 5 จนถง

ปจจบน

Teaching Alphabets Forms in Thai Textbooks for Children’s Basic Reading and Writing Since KING RAMA V to KING RAMA IX

นางสาวรงอรณ โรจนรตนาดารง นสตปรญญาดษฎบณฑต คณะมนษยศาสตร ภาควชาภาษาไทย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รองศาสตราจารย ดร.วไลศกด กงคาอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร รองศาสตราจารย ดร.วไลวรรณ ขนษฐานนทอาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม วทยาลยนานาชาตปรดพนมยงค มหาวทยาลยธรรมศาสตร บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย ตงแตสมยรชกาลท 5 จนถง

ปจจบน (พ.ศ. 2435-2556) คดเลอกจากการกาหนดใชแบบเรยนภาษาไทยของกระทรวงศกษาธการ ผวจยเลอกเฉพาะ

แบบเรยนทมงเนนใหผเรยนฝกอานเขยนเบองตนหรอเฉพาะแบบเรยนในระดบชนประถมศกษาปท 1 ทงหมดจานวน 17

แบบเรยน เพอศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย และการวเคราะหขอมลโดยใชสถตบรรยาย

(Descriptive Statistics) เพอเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยรปแบบการสอนพยญชนะทปรากฏในแบบเรยน

ภาษาไทย โดยนาเสนอขอมลแบบพรรณนาความ จากการศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทยสาหรบเดก

เรมเรยนอานเขยนเบองตน ผลการวจยพบวา มการปรากฏรปแบบการสอนพยญชนะ 7 รปแบบ ไดแกการสอนพยญชนะตาม

พยญชนะวรรค การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมการสอนพยญชนะเรยงตามลาดบการสอนพยญชนะตามอกษรสามหม

รวมกบการแจกลกการสอนพยญชนะรวมกบการสอนสะกดคาการสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกนและการสอนพยญชนะ

จากคาเมอพจารณาความถของการปรากฏรปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย เรยงลาดบจากมากไปนอย ดงน

การสอนพยญชนะตามพยญชนะวรรค คดเปนรอยละ 33.33 การสอนพยญชนะตามอกษรสามหม คดเปนรอยละ 28.57 การ

สอนเปนคาทไมปรากฏการสอนรปพยญชนะ คดเปนรอยละ 23.80 การสอนพยญชนะเรยงตามลาดบ คดเปนรอยละ 19.05

การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบการแจกลกคดเปนรอยละ 14.29 การสอนพยญชนะรวมกบการสอนสะกดคาคด

เปนรอยละ 9.52 การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกนคดเปนรอยละ 9.52

คาสาคญ : การสอนพยญชนะ แบบเรยนภาษาไทย สาหรบเดกเรมเรยนอานเขยนเบองตน

Abstract

The objective of the research was to examine alphabets and their presentation format which

appear in Thai’s textbooks. The scope of study was Thai’s textbooks since King RAMA 5 to present (2435 -

2556 B.E). Mount the textbooks selected by Thailand's Ministry of Education. Researcher selects particular

textbooks which focus on training students for basic reading, writing or only textbooks for primary school



in grade 1, total 17 books. Research instruments were the criterion analysis of the teaching alphabets

format in Thai language from document analysis for examination the alphabets format in Thai’s textbooks

and Descriptive Analysisto compare the average of the alphabets presentations in Thai’s textbooks.

Presentation data by descriptive analysis. From examination teaching alphabets in Thai’s basic reading and

writing for children textbooks, the results of the study were as follows: the presentation alphabets 7

formats. For exampleteaching consonants by consonants paragraph , teaching consonants by a Thai

consonants class (high/middle/low class consonants) , teaching consonants sequence , teaching

consonants by a Thai consonants class and teaching phonics , teaching consonants by a Thai consonants

class and teaching spelling words , teaching consonants similar letters, teaching as a whole word not a

consonant letter. The average of the teaching model consonants in Thai’s textbooks will appear in

descending order from largest to smallest, teaching consonants by consonants paragraph, the average is

33.33. Teaching consonants by a Thai consonantsclass (high/middle/low class consonants), the average is

28.57. Teaching as a whole word not a consonant letter, the average is 23.80. Teaching consonants

sequence, the average is 19.05. Teaching consonants by a Thai consonants class and Teaching phonics,

the average is 14.29. Teaching consonants by a Thai consonants class and Teaching spelling words, the

average is 9.52. Teaching consonants letters are similar, the average is 9.52.

Keywords: Alphabets, Teaching Alphabets, Textbooks, Thai Language, Reading

บทนา

จากการศกษาในอดตสงสาคญอนเปนพนฐานของการเรยนการสอนและเปนวสดในการสอนอานเขยน คอ แบบเรยน

ภาษาไทย ดงเชน จนดามณ (2223) แตงโดยพระโหราธบด ซงเปนแบบเรยนเลมแรกของไทยในสมยสมเดจพระนารายณ

มหาราชนนมจดมงหมายสอนอานเขยนสาหรบกลบตรใหมความรอานเขยนและการนบจานวนนอกจากนยงใชเปนแบบเรยนท

สบตอมาชานาน แมวาจะมแบบเรยนเลมตอมาคอ จนดามณ สมยสมเดจพระเจาอยหวบรมโกศ (2275) และประถม ก กา

แตงโดยพระเทพโมฬ (2367) ทมการสอนแจกรปพยญชนะ สระ วรรณยกตและมาตราตวสะกด จนมาถงประถมมาลา (2506)

วาดวยเรอง พยญชนะ สระ การประสมอกษร มาตราตวสะกด เครองหมายวรรณยกต อกษรสามหม ซงเปนเนอหาหลกของ

แบบเรยนทนามาใชในการสอนกลบตร ธดา ตงแตสมยอยธยาเรอยมาจนถงสมยรตนโกสนทรตอนตน ทงจนดามณ ฉบบกรม

สมเดจพระปรมานชตชโนรส (2485) และจนดามณ ฉบบกรมหลวงวงศาธราชสนท (2392) ตางกใชจนดามณ เลม 1 เปน

แมแบบสาคญตามจดมงหมายของการศกษาแผนโบราณเพอใหอานออกเขยนได จนกระทงถง พ.ศ. 2414 สมยรชกาลท 5 เรม

มการศกษาทเปนระบบ พระองคสบทอดพระราชกรณยกจตอรชกาลท4 ในการพฒนาการศกษามการจดทาแผนการศกษา

แหงชาตเพอเขาสยคการศกษาสมยใหมมการขยายการศกษาจากเหลาขนนางไปสประชาชนในดานการปฏรปการศกษาและม

แบบเรยนหลวงเพอใชในระบบโรงเรยน ซงเนอหาของแบบเรยนหลวงมงใหนกเรยนหดอานหนงสอไทยไดแมนยา มการแจก

แจงวธสอนโดยละเอยดในการสอนพยญชนะ การประสมสระ การผนวรรณยกตตามอกษรสามหม และอน ๆ จนเปนแบบเรยน



ทไดรบการยอมรบมากทสดของพระยาศรสนทรโวหาร ทาใหนกเรยนมความรพนฐานในการเรยนอานเขยนตลอดจนมความร

ชดเจนกวางขวาง เมอเรยนจบสามารถนาความรมาทาคณแกราชการได แสดงใหเหนวาการสอนใหผเรยนรจกพยญชนะ สระ

วรรณยกต การสอนแจกลกและผนอกษรสามหม เปนพนฐานสาคญและเปนแนวทางสการพฒนาแบบเรยนเลมอน ๆ เชน

แบบเรยนเรว แตงโดยสมเดจกรมพระยาดารงราชานภาพ (พ.ศ. 2442) แบบหดอาน ก ข ก กา (พ.ศ.2455) และแบบหดอาน

เบองตนแตงโดยพระยาผดงวทยาเสรม (กาจด พลางกร) แบบหดอานหนงสอไทย แตงโดย พระวภาชนวทยาสทธ (พ.ศ.2464)

แบบแรกเรยน แตงโดยนายบญ อองลออ (พ.ศ.2470) แบบเรยนใหม แตงโดยเจาพระยาธรรมศกดมนตร (พ.ศ.2475)

แบบเรยนเรวใหม แตงโดยหลวงดรณกจวฑรและนายฉนท ขาวไล (พ.ศ.2480) ลวนประกอบดวยเนอหาอนเปนพนฐานสาคญ

ในการสอนอานเขยนเบองตนสาหรบผเรมเรยน แมวาจะมรปแบบวธการสอนทปรบเปลยนไปกตามแตยงคงมเนอหาสาคญท

จาเปนในการเรยนเขยนอานดงท จนจรา จตตะวรยะพงษ (2528) ศกษาวเคราะหแบบเรยนภาษาไทยโบราณพบวาพฒนาการ

ของไวยากรณในแบบเรยนภาษาไทยนนมความเหมอนและความแตกตางกน เรองพยญชนะมกจะเปนสวนแรกในการเรมตน

แบบเรยน ยกเวนจนดามณ ฉบบโหราธบด ทมการสอนโดยนาสระขนกอน เปนความแตกตางกนของแบบเรยนแตละเลม ยงไป

กวานน กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการ (2513) กลาวใน บทเรยนการจดการศกษาในรอบรอยปทผานมาวา ในประเทศ

ไทยนนยงไมมการศกษา คนควาและวจยเกยวกบวธสอนอานภาษาไทยเบองตนอยางจรงจง ถงวธสอนอานแกเดกประถม

ตอนตน วาวธการใดเหมาะสมกบสภาพแวดลอม วฒภาวะ ความพรอมของเดกไทยมากทสดและเกดผลมประสทธภาพสงสด

เทาทจะเปนไปได อยางไรกด นยะดา เหลาสนทร (2552) กลาวถง มลบทบรรพกจวาเปนแบบเรยนทมวธการสอนทสมบรณ

แบบ ผเรยนจะตองจดจาจาแนกความแตกตางของอกษรสง กลาง ตา และแสดงทศนะวาเปนแบบเรยนพนฐานทดสาหรบ

ผเรยนและเปนคมอทดทสดจากการปรบแนวการสอนทเปลยนไปตามหลกสตรทาใหรปแบบการสอนเนอหาทปรากฏใน

แบบเรยนภาษาไทยนนเปลยนแปลงไปดวย จงทาใหผวจยสนใจทจะศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย

สาหรบเดกเรมเรยนอานเขยนเบองตนตงแตสมยรชกาลท 5จนถงปจจบน

วตถประสงค เพอศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทยสาหรบเดกเรมเรยนอานเขยนเบองตนตงแตสมยรชกาลท 5จนถงปจจบน ผลการวจย รปแบบการสอนพยญชนะทปรากฏในแบบเรยนภาษาไทย ผวจยสามารถจาแนกออกเปน 7 รปแบบ ดงน 1. การสอนพยญชนะตามพยญชนะวรรค เปนการนาวธการสอนพยญชนะในภาษาบาลสนสกฤตมาใชกบภาษาไทย โดยการแบงพยญชนะออกเปนตอนตามลาดบพยญชนะวรรคในภาษาบาลสนสกฤต พบในแบบเรยนดงตอไปน ๏ ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง จ ฉ ช ซ ฌ ญ

ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ ด ต ถ ท ธ น

บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ ฮ

๏ ตอน ก ๗ ตอน จ ๖ ตอน ฎ ๖ ตอน ด ๖ ตอน บ ๘ ตอน ย ๑๑ รวมเปน ๔๔ ตวนเรยกวาพยญชนะ รวมเขากบสระเรยกวา อกษร ในอกษร ๔๔ ตวน แจกออกเปนอกษรสง ๑๑ อกษรกลาง ๙ อกษรตา ๒๔ สามหมนเรยกวาไตรยางษ (แบบเรยนหลวง. 2414: 4)



แบบเรยนหลวงมการแบงพยญชนะออกเปนตอน ๆ โดยทแตละตอนนนแบงตามลกษณะของพยญชนะวรรคคลาย

กบภาษาบาลและมการตงชอตอนตามพยญชนะตวแรกของแตละตอน เชน ตอน ก ประกอบดวยพยญชนะ 7 ตว ไดแก ก

ข ฃ ค ฅ ฆ ง ตอน จ ประกอบดวยพยญชนะจานวน 6 ตว ไดแก จ ฉ ช ซ ฌ ญ เปนตน โดย

แบงออกเปนทงหมด 6 ตอนของพยญชนะทง 44 ตว นอกจากนยงมการอธบายความเพมเตมของการประสมระหวางพยญชนะ

กบสระเรยกวาอกษร ซงในภาษาไทยสามารถจาแนกไดเปนอกษรสามหม คอ อกษรสง กลาง และตาหรอเรยกวา ไตรยางษ

(หรอไตรยางศ) นอกจากนยงพบแบบเรยนเลมอน ๆ ทมการสอนพยญชนะตามระบบพยญชนะวรรค ไดแก แบบเรยนเรว ,

แบบหดอาน ก ข ก กา , แบบหดอานเบองตน แบบเรยนเรวใหมเลม 1 ตอนตน และหนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา

เลม 2 มลกษณะการแบงการสอนพยญชนะออกเปนวรรคเฉกเชนเดยวกบแบบเรยนหลวง แตกตางตรงทไมมการตงชอแบง

ตามตอนตาง ๆ จานวน 6 ตอนเปน ตอน ก ตอน จ ตอน ฎ ตอน ด ตอน บ ตอน ย โดยใหผเรยนฝกอานเรยงไปตามพยญชนะ

ในแตละวรรค การสอนโดยการแบงออกเปนวรรค ๆ เนองดวยตองการใหผเรยนฝกอานพยญชนะออกเปนสวน ๆ ตาม

พยญชนะวรรคในภาษาบาลสนสกฤตโดยทพยญชนะในแตละสวนนนมาจากฐานกรณทเกดเสยงออกมาตามลาดบ ดงน วรรค

ก ไดแก ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง เปนพยญชนะทมาจากฐานกณฐชะ หรอฐานทเกดจากคอ วรรค จ ไดแก จ ฉ ช ซ ฌ ญ เปน

พยญชนะทมาจากฐานตาลชะ หรอฐานทเกดจากเพดานปาก วรรค ฎ ไดแก ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ เปนพยญชนะทมาจากฐานมทธชะ

หรอฐานทเกดจากปมเหงอก วรรค ด ไดแก ด ต ถ ท ธ น เปนพยญชนะทมาจากฐานทนตะชะ หรอฐานทเกดจากฟน วรรค

บ ไดแก บ ป ผ ฝ พ ฟ ภ ม เปนพยญชนะทมาจากฐานโอฐชะ หรอฐานทเกดจากรมฝปาก สวนตวพยญชนะ ย ร ล ว ศ ษ ส

ห ฬ อ ฮ จดอยในกลมของเศษวรรค ซงการสอนพยญชนะตามลาดบพยญชนะวรรคนนปรากฏในตวอยางแบบเรยนขางตน

สวนหนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา เลม 2 (พ.ศ. 2544) นนผวจยพบวามการแสดงพยญชนะตวหนา ไดแก ฃ ฅ ฌ

ฎ ฏ ฐ ฑ ฒ ณ เพอแสดงวาพยญชนะเหลานเปนพยญชนะทยงมไดมการสอนอานพยญชนะในสวนแบบฝกอาน

เนองจากพยญชนะในสวนแบบฝกอานจะเปนพยญชนะทปรากฏในคาและเนอเรองสอดรบกนในแตละบท แสดงใหเหนวา

พยญชนะเหลานเมอนามาประกอบเปนคาทมความหมายนนมจานวนนอยและไมปรากฏคาดงกลาวในแบบเรยนเลมนจงทา

อกษรตวหนาเพอใหผเรยนสงเกตเหนอยางชดเจน จากทกลาวมาขางตนพบวา แบบเรยนทมการสอนตามรปแบบการสอน

พยญชนะตามพยญชนะวรรค ซงพบในแบบเรยนภาษาไทยตงแตรชกาลท 5 จนถงปจจบนจานวน 7 แบบเรยน ไดแก

แบบเรยนหลวง ,แบบเรยนเรว , แบบหดอาน ก ข ก กา , แบบหดอานเบองตน , แบบเรยนใหม เลม 1 ภาค 2, แบบเรยน

เรวใหม เลม 1 ตอนตน และหนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานภาษาไทย ชดพนฐานภาษาเลม 2

2. การสอนพยญชนะตามอกษรสามหม โดยการแบงพยญชนะจานวน 44 ตวออกเปนสามหมไดแก อกษรสง อกษรกลางและอกษรตา ซงพบในแบบเรยนภาษาไทยดงตอไปน ๏ ตอน ก ๗ ตอน จ ๖ ตอน ฎ ๖ ตอน ด ๖ ตอน บ ๘ ตอน ย ๑๑ รวมเปน ๔๔ ตวนเรยกวา พยญชนะ รวมเขากบสระเรยกวา อกษร ในอกษร ๔๔ ตวน แจกออกเปนอกษรสง ๑๑ อกษรกลาง ๙ อกษรตา ๒๔ สามหมนเรยกวา ไตรยางษ

๏ อกษรสง ๑๑ ตว คอ ข ฃ ฉ ฐ ถ ผ ฝ ศ ษ ส ห ๏ อกษรกลาง ๙ ตว คอ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ

๏ อกษรตา ๒๔ ตว คอ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล

ว ฬ ฮ (แบบเรยนหลวง. 2414: 4)



จากตวอยางมการสอนพยญชนะตามลาดบพยญชนะวรรคในภาษาบาลสนสกฤต โดยมชอแตละตอนตามพยญชนะตว

แรกของตอนนน ๆ อาท ตอน ก๗ ไดแก ก ข ฃ ค ฅ ฆ ง ตอน จ๖ ไดแก จ ฉ ช ซ ฌ ญ เปนตน ซง

แบบเรยนในสมยรชกาลท 5 จนถงปจจบนพบวามการแบงพยญชนะออกเปนตอน ก ตอน จ ดงกลาวพบเฉพาะในแบบเรยน

หลวงเลมเดยวเทานน นอกจากนยงมการแจกพยญชนะทง 44 ตว ออกเปนอกษรสามหมทเรยกวา ไตรยางษ สวนแบบเรยน

ภาษาไทยในยคตอมายงคงมการสอนจาแนกพยญชนะออกเปนอกษรสามหม ดงตวอยางตอไปน

(๑) ข ฉ ข ฉ (๔) ผ ฝ ผ ฝ (๗) ข ฉ ถ ผ ฝ ส (๙) อกษรสง ๑๑ ตว ๗ เสยง คอ ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห

(๒) ถ ข ถ ฉ ถ (๕) ส ผ ส ฝ ส (๘) ห ข ห ฉ ห ถ ห ผ ห ฝ ห ส ห (๑๐) ฃ ฐ ศ ษ

(๓) ข ฉ ถ (๖) ผ ฝ ส

(๑) ก จ ก จ (๒) ต ก ต จ ด (๓) ก จ ด (๔) ต บ ต บ (๕) ป ต ป บ ป (๖) ต บ ป (๗) ก จ ด ต บ ป (๘) อ ก อ จ อ ด อ ต อ บ อ ป อ (๙) อกษรกลาง ๙ ตว ๗ เสยง คอ ก จ ด ต บ ป อ (๑๐) ฎ ฏ

(๑) ง ม ง ม (๒) ว ง ว ม ว (๓) ง ม ว (๔) ย น ย น (๕) ร ย ร น ร (๖) ย น ว (๗) ง ม ว ย น ร (๘) ล ง ล ม ล ว ล ย ล น ล ร ล (๙) อกษรตาเปลยว ๑๐ ตว ๗ เสยง คอ ง ม ว ย น ร ล (๑๐) ฬ ญ ณ

(๑) ค ช ค ช (๒) ซ ค ซ ช ซ (๓) ค ช ซ (๔) ท พ ท พ (๕) ฟ ท ฟ พ ฟ (๖) ท พ ฟ (๗) ค ช ซ ท พ ฟ (๘) ฮ ค ฮ ช ฮ ซ ฮ ท ฮ พ ฮ ฟ ฮ (๙) อกษรตาค ๑๔ ตว ๗ เสยง คอ ค ช ซ ท พ ฟ ฮ (๑๐) ค ซ ฌ ฑ ฒ ธ ภ

จากตวอยางขางตนแบบแรกเรยนมการสอนใหจดจาพยญชนะประกอบดวย 3 วธ คอ วธแรกใหอานซาไปซามาจนจา

ไดและอานคลองครงละหนงขอ วธท 2 ใหใชมอชตามตวพยญชนะทอานและใชตาดตวทอานทกขอทกบทเพอกนมใหเหมอลอย

วธท 3 เมออานเลยขอ 9 ไปแลวตองอานทวนขอ 9 วนละครง เปนการทบทวนปองกนการลมจากวธสอนอานทงสามวธเปน

วธการสอนของแบบแรกเรยนทตองการสอนใหจาตวอกษรโดยจาแนกการสอนออกเปนอกษรสามหม เรมจากพยญชนะใน

อกษรสง , กลาง , ตาซงแบบแรกเรยนมการจาแนกอกษรตาออกเปน 2 ชนด คอ ตาเปลยว (ตาเดยว) และตาค เปนแบบเรยน

ภาษาไทยเลมแรกทนาอกษรตาเดยวและตาคมาสอนในแบบเรยนภาษาไทยสาหรบผเรยนอานเขยนเบองตน นอกจากนอกษร

ในแตละหมจะแบงออกเปน 10 ขอยอยโดยขอท (๑)-(๘) จะเปนการฝกอานคละตวพยญชนะในหมนน ๆ โดยเลอกสอน

พยญชนะทมการใชบอย อกษรสงไดแก ตว ข ฉ ถ ผ ฝ ส ห อกษรกลางไดแก ตว ก จ ด ต บ ป อ

(แบบแรกเรยน ตอนท 1 ไมมมาตราตวสะกด. 2470: 1-2)



อกษรตาเปลยว ไดแก ตว ง ม ว ย น ร ล และอกษรตาคไดแก ตว ค ช ซ ท พ ฟ ฮ ขอท (๙)อธบาย

สรปวาอกษรแตละหมมกตวและกเสยง โดยจะยกตวอยางพยญชนะทนามาฝกอานจากขอ (๑)-(๘) ซงเปนพยญชนะทมเสยงไม

ซากน และขอ (๑๐)เปนการนาพยญชนะตวทเหลอทยงไมไดสอนมาใหอาน เพราะเปนพยญชนะทมการใชนอย ซงผเขยนได

กลาวเนนยาในหนงสอวธสอนของแบบแรกเรยน (บญ อองลออ. 2462 : 1-2) กลาววา วธสอนดงกลาวมงใหเดกอานไดคลอง

และรวดเรว ครตองอานใหเดกฟงเปนตวอยางใหนกเรยนออกเสยงตามไดถกตองชดเจน หากมผเรยนหลายคน จะฝกให

นกเรยนผลดกนอานนา เมออานไดแลวจงใหอานทละคน เพอดวานกเรยนนนอานคลองหรอยงหากเดกอานพยญชนะตวไหนไม

ชดครตองอาปากอานใหเดกเหนลนของคร และหาคาอนทเปนเสยงตวนนมาใหเดกพดชด และกลบไปอานพยญชนะตวนนอก

ครง หากยงอานไมชดอกใหอานตวอนทอานชดกอนเมอลนคลองแลวจงกลบไปอานตวนนอกครง เชน ด อานเปน ล ครอาน

ออกเสยง ด โดยอาปากใหเดกดลนของครและใหเดกพดวา ด เมอออกเสยง ด ไดแลวจงใหอานออกเสยง ด อกครง นอกจากน

ยงฝกอานประกอบกบการเขยน คด วนละหลายครง นกเรยนอานถงขอไหนและบทไหนสอนใหนกเรยนคดและเขยนขอนนบท

นนใหถกตอง ไมควรใหอานอยางเดยว เพอชวยไมใหนกเรยนเบอการอาน การอานคดแลวเขยน คลองจนจาไดจากนนจงคอย

สอนในบทถดไป นอกจากนยงปรากฏการสอนพยญชนะตวทไมไดเนนยาในขอ (๑๐) จากแบบแรกแรกเรยนตอนท 1 กลบมา

ฝกอานทวนพยญชนะดงกลาวอกครงในแบบแรกเรยน ตอนท 3 ดงตวอยางตอไปน

(๑) อกษรสง ฃ ฐ ศ ษ - ษ ข ฐ ฃ ศ

(๒) อกษรกลาง ฏ ฎ --- ฏ ฏ ฎ ฏ ฏ

(๓) อกษรตาเปลยว ฬ ญ ณ --- ฬ ณ ฬ ณ ญ ญ

(๔) อกษรตาค ฅ ฆ ฌ ฑ ฒ ธ ฌ ภ ภ

(แบบแรกเรยน ตอนท 3 มาตรามตวสะกด. 2470: บทนา)

จากตวอยางเปนการสอนฝกอานทานองเดยวกบแบบแรกเรยน ตอนท 1 โดยฝกอานพยญชนะตวทเหลอซาไปซามา

ใหจดจาได พยญชนะตวดงกลาวนาไปสการสอนเรองตวสะกดทไมตรงตามมาตราตวสะกดตอไป เชน ญ ณ ฬ สะกดอยาง น

เปนตน ซงการสอนพยญชนะตามอกษรสามหม โดยสอนพยญชนะทละนอย ๆ นนเปนวธการสอนทนามาสแบบเรยนในยค

ตอมา ไดแก หนงสอเรยนชดพนฐานภาษาและหนงสอเรยนชดภาษาเพอชวต มรปแบบการสอนพยญชนะคลายคลงกนโดยใช

เกณฑอกษรสามหมในการจาแนกพยญชนะ ดงน บรรทดท 1 สอนอกษรกลาง บรรทดท 2 สอนอกษรสง และบรรทดท 3 สอน

อกษรตา แตทงนแบบเรยนภาษาชดนมไดมการอธบายวารปพยญชนะในแตละบรรทดมการแบงตามอกษรสามหม บรรทดใด

เปนอกษรหมใด และครไมตองอธบายหลกเกณฑในการสอนพยญชนะเพยงฝกใหผเรยนอานพยญชนะทละตว โดยมไดสอน

เรยงตามลาดบพยญชนะ ดงเชน ตว ต อานวา ตอ , ถ อานวา ถอ ทาเชนนเรอยไปจนครบพยญชนะในแตละบท ฝกอานทละ

นอยและเพมมากขนแตละบทโดยใชสเขยวเขามาเปนตวกาหนดอกษรในการจาแนกวาพยญชนะใดเปนพยญชนะใหมทนามาใช

ฝกอานในบทนน ๆ

รปแบบการสอนพยญชนะทแตกตางกนของหนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา (พ.ศ.2544) และหนงสอเรยน

ภาษาไทย ชดภาษาเพอชวต (พ.ศ.2551) กลาวคอ หนงสอเรยนชดภาษาเพอชวตจะมการสอนอานพยญชนะทง 44 ตวในบท



นากอนจากนนเมอเรมบทเรยนแตละบทจะมการใชสในการจาแนกหมวดหมของพยญชนะ ดงเชน บรรทดท 1 สอนอกษรกลาง

จะมแถบสเขยว บรรทดท 2 สอนอกษรสงจะมแถบสฟา และบรรทดท 3 สอนอกษรตาจะมแถบสเหลอง โดยสอนหลงจากการ

สอนอานคาและเนอเรองเรยบรอยแลว จงคอยมาสอนอานพยญชนะในหวขออธบายเพม เตมความร โดยคอย ๆ เพมพยญชนะ

ใหฝกอานในแตละบททละนอย ๆ จนเรยนรพยญชนะครบทงหมดตามอกษรสามหมในบทท 9 และเชอมโยงความรจากการ

จาแนกพยญชนะอกษรสามหมไปสการสอนเรองการผนเสยงวรรณยกตตอไป

นอกจากนยงพบวาการสอนอานพยญชนะของหนงสอเรยนชดพนฐานภาษานนจะปรากฏอยในแบบฝกอานซงอย

หลงจากการสอนอานคา ขอความหรอเนอเรองเรยบรอยแลว ซงแตกตางจากแบบเรยนยคกอน ๆ ทจะตองมการสอนพยญชนะ

กอนทจะมการอานคาจากพยญชนะนน ๆ อกทงพยญชนะตวทสอนดงกลาวปรากฏทงในคาทเปนพยญชนะตน พยญชนะทาย

พยญชนะควบกลาอกดวย เชน ต ปรากฏในคาวา ตา มตว ต ปรากฏในสวนประกอบของคาในตาแหนงพยญชนะตน, คาทม

พยญชนะประกอบอยในสวนของพยญชนะทาย เชน ถ ปรากฏในคาวา รถไฟ และคาทมพยญชนะประกอบอยในสวนของ

พยญชนะควบกลา เชน ล ปรากฏในคาวา กลา ดงปรากฏในบทท 1-2 ซงมรปแบบการสอนทแตกตางจากแบบเรยนยคอดต

เมอเรมสอนรปพยญชนะแลว คาทนามาใชในการยกตวอยางจะตองเปนคาทอยในสวนของพยญชนะตนจนครบทกพยญชนะ

แลวคอยนาไปสการสอนเรองตวสะกด ซงแบบเรยนชดนเนนใหผเรยนอานคานาเรอง อานคาทมความหมาย จากนนจงคอยมา

เรยนฝกอานพยญชนะ ทาเชนนเรอยไปตงแตบทท 1-13 แลวจงนาพยญชนะทเรยนไปทงหมดมารวมในบททบทวนพยญชนะ

และจะทบทวนเฉพาะตวพยญชนะทมการสอนไปแลวเทานน โดยการทบทวนแบงตามบรรทดอกษรสามหมสอดรบกบบทท 1-

13 ดงทกลาวไปขางตน สวนพยญชนะตวทยงไมไดเรยนจะไปปรากฏในหนงสอเรยนชดพนฐานภาษา เลม 2 มการสอน

พยญชนะ ผ ในบทท 15 พยญชนะ ซ ในบทท 16 พยญชนะ ษ ในบทท 17 และพยญชนะ ฆ ฬ ฮ ในบทท 22 นอกจากน

ยงพบวาไมปรากฏการสอนอานรปพยญชนะดงตอไปน อกษรกลางมไดสอนอานพยญชนะตว ฎ ฏ อกษรสงมไดสอนอาน

พยญชนะตว ฃ ฐ อกษรตามไดสอนอานพยญชนะตว ฅ ฌ ฑ ฒ ณ ภ แตผเขยนไดนาตวอกษรดงกลาวมาปรากฏในแบบ

ฝกทายเลมทมการเรยงลาดบพยญชนะทง 44 ตวและนามาจาแนกออกเปน 3 หม พยญชนะตวทยงไมไดสอนจะทาตวหนาส

เขมทพยญชนะรปดงกลาว แสดงใหเหนวาแบบเรยนชดนมงเนนการสอนอานจากคาทมความหมายและฝกใหผเรยนเรยนรจาก

คาดงกลาววาประกอบดวยพยญชนะตวใด มาสอนอานพยญชนะหลงจากการอานคาเนอเรองแลว โดยคอย ๆ เพมจานวน

พยญชนะทละบทตอนไป แตทงนผวจยพบวามพยญชนะบางรปดงเชน ตว ณ และ ภ มไดนามาสอนอานพยญชนะ แตกลบพบ

คาทมตวดงกลาวปรากฏในบทเรยน เชนคาวา ประเพณ , ภย ซงถอเปนขอบกพรองประการหนงในการสอนอานพยญชนะใน

แบบเรยนชดน เนองจากการสอนพยญชนะและคาไมสอดรบกน ทาใหผเรยนมปญหาเรองการฝกอานไดจากทกลาวมาขางตน

เหนไดวาแบบเรยนภาษาไทยทมรปแบบการสอนพยญชนะ โดยจาแนกการสอนออกเปนอกษรสามหม พบวามจานวน 4

แบบเรยน ไดแก แบบเรยนหลวง , แบบแรกเรยน ตอนท 1 และตอนท 3 , หนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา เลม 1

(ตามหลกสตรประถมศกษา พ.ศ.2521 ฉบบปรบปรง พ.ศ.2533) และหนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานภาษาไทย ชดภาษา

เพอชวต (ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551)

3. การสอนพยญชนะเรยงตามลาดบ พบในแบบเรยนภาษาไทยทมการสอนพยญชนะเรยงตามลาดบ ก-ฮ จานวน 44

ตวประกอบรปภาพ ดงทพบในแบบเรยนเรว (2432) ปรากฏการสอนอานพยญชนะเรยงตามลาดบและมรปภาพประกอบ

ตวอกษรเพอใชเปนชอเรยกพยญชนะแตละตว การสอนอานในแบบเรยนเรวของกรมพระยาดารงราชานภาพเปนแบบเรยนเลม



แรกทมการสอนอานพยญชนะโดยนาคาทมความหมายมาสมพนธกบการสอนพยญชนะดงกลาวโดยใชในการสอนอานและการ

ฝกอานชอพยญชนะตามลาดบ ก-ฮ ซงเปนวธการสอนอานทไดรบความนยมและเปนแบบแผนมาจนถงปจจบน โดยใหอาน

พยญชนะทละตว ตามดวยการอานคาทมความหมายและประกอบดวยพยญชนะนน ๆ ในตาแหนงพยญชนะตน ดงเชนอานวา

กอ-ไก , ขอ-ไข , ฃอ-ฃวด พรอมรปภาพประกอบโดยอานเชนนเรอยไปเพอมงใหผเรยนสามารถจดจาพยญชนะไดทง 44 ตว

ซงการสอนอานของแบบเรยนเรว เลม 1 นนใหความสาคญกบการอานทเนนใหอานออก โดยมวธสอนอานอย 3 วธ (หลวง

ไพศาลศลปศาสตร. ร.ศ.119 : 38) สาหรบนกเรยนหดอานใหม ๆ ทยงอานชา มวธการสอนดงน วธท 1. อานเปนแผน ให

ครผสอนอานใหฟงชา ๆ ออกเสยงใหถกตองชดเจน สวนนกเรยนใหดหนงสอของตนเองและใชมอชตามทครอาน เพอมให

นกเรยนหลงไปอานตวอน วธท 2. อานนา ครอานนาและใหนกเรยนคนหนงอานตามคร ผลดเปลยนนกเรยนไปทละคน หาก

นกเรยนอานไมชดเหมอนคร ตองฝกอานใหมจนกวาจะออกเสยงถกตอง วธท 3. อานตามลาพง เมออานมาตามวธท 1 และ 2

แลววธท 3 นถอเปนการอานทบทวน ครเลอกใหนกเรยนอานตามความเหมาะสมกบเวลาทละคน นกเรยนคนใดอานไดดให

อานนอยกวาคนทอานไมไดและใหฝกอานหลาย ๆ ครง โดยใชวธสอนอานนตงแตการเรยนเรองพยญชนะและนาไปสบทเรยน

ถดไปดวย นอกจากนยงพบการสอนพยญชนะเรยงตามลาดบในหนงสอเสรมประสบการณ “เราขยนเรยน” ซงมวธการสอนท

แตกตางออกไปจากแบบเรยนเรวทเรมตนบทเรยนดวยการฝกสอนพยญชนะทเนนใหผเรยนอานและจดจารปได แตหนงสอเรา

ขยน เรยนนนม ว ธการสอนแบบเสรมประสบการณภาษาโดยม งหมายใหผ เ ร ยนหดส ง เกตค า ทมความหมาย

(กระทรวงศกษาธการ. 2502) โดยเรยนรคาทอยใกล ๆ หรอจากประสบการณทผเรยนเหนบอยๆ จนเกดความสนใจในการ

เรยนและเกดความรสกภมใจเมอสามารถอานได ชวยใหการเรยนมชวตชวาและไมเกดความรสกเบอหนายกบการเรยน โดยใช

วธการถอดตวอกษรใหอานเปนคา ๆ ไปโดยไมแยกพยญชนะ สระและวรรณยกต เพราะผเขยนเหนวาจะทาใหจายากและเกด

ความสบสน แตเมอผเรยนสามารถอานและจาคาไดประมาณ 50 คาแลวครสามารถเรมสอนการถอดสระและพยญชนะได การ

สอนพยญชนะในเราขยนเรยน จงเปนการสอนอานทแทรกอยในเนอหาโดยมตวละครในการดาเนนเรอง ใหผเรยนฝกอาน

ประโยคสน ๆ ดงตวอยางตอไปน “ครสอนหนงสอ ครสอนใหนกเรยนอานหนงสอ นกเรยนกอานหนงสอ มานะกอาน

หนงสอ ทกคนอานหนงสอ ก ไก ข ไข.....” จากนนจงเรมมการสอนเรองพยญชนะ ก-ฮ เขาไปผสมผสานกบการดาเนนเรอง

ในแบบเรยน ดงตวอยางขางตน นอกจากนหนงสอเรยนภาษาไทย ภาษาเพอชวต (กระทรวงศกษาธการ. 2551) เปนแบบเรยน

ทใชในการเรยนการสอนปจจบนมจดมงหมายเนนใหผเรยนเรยนรทกษะทางภาษา โดยมวธการสอนอานโดยเนนในเรองการ

ออกเสยง ใชวธอานตามครแลวใหนกเรยนอานตามเปนกลม, ค ,ทละคนหรอฝกอานตามลาพงสลบปรบเปลยนไปหลาย ๆ วธ

โดยทครจาเปนตองมสอประกอบการสอนเชน ของจรง หนจาลอง ภาพประกอบและบนทกความกาวหนาการอานของนกเรยน

เปนรายบคคลเพอชวยการเรยนรและซอมเสรมความสามารถไดอยางมประสทธภาพ การสอนอานพยญชนะเรยงตามลาดบจง

ปรากฏในบทนากอนเรมบทเรยนเพอใหผเรยนฝกอานพยญชนะและดภาพประกอบเพอเรยนรพยญชนะและจดจาได จาก

ตวอยางขางตนเหนไดวาแบบเรยนภาษาไทยทมการสอนตามรปแบบตามลาดบพยญชนะ พบวาปรากฏในแบบเรยนจานวน 3

แบบเรยน ไดแก แบบเรยนเรว , หนงสอชดเสรมประสบการณภาษาไทย ตอนท 2 เรอง เราขยนเรยน และหนงสอเรยน

รายวชาพนฐานภาษาไทย ชดภาษาเพอชวต ภาษาพาท

4. การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบแจกลก พบวาแบบเรยนภาษาไทยทมรปแบบการสอนโดยการจาแนก

พยญชนะออกเปนอกษรสามหม คอ อกษรกลาง สงและตา จากนนมการสอนโดยนาพยญชนะในแตละหมมารวมกบการสอน

แจกลกไปทละสระ ซงพบในแบบเรยนไทยดงตวอยางตอไปน



ก จ ด ต บ ป อ กะ จะ ดะ ตะ บะ ปะ อะ ะ า กะ กา ก ก ก ก ก ก จะ จา จ จ จ จ จ จ ดะ ดา ด ด ด ด ด ด บะ บา บ บ บ บ บ บ ปะ ปา ป ป ป ป ป ป อะ อา อ อ อ อ อ อ

(แบบหดอาน ก ข ก กา บทท 1. 2455: 1)

วธการสอนอานของแบบหดอาน ก ข ก กา (พระยาผดงวทยาเสรม. 2467 : 1) ประกอบดวยวธการสอน ดงน 1. การฝกอานจากซายไปขวา โดยไลอานไปทละบรรทด เพอใหจดจาพยญชนะในหมนน ๆ ได โดยใชสระอะเปนตวตงและฝกอานแจกลกไปทละสระเรมจากสระ ะ, า, , , , , จากนนนาพยญชนะมาประสมกบสระและแจกลกหลายรปไปตามแนวนอนจนครบ 2. การฝกอานจากขางบนลงลางเปนแถว ๆ เรมจากดานซาย เพอเปนฝกแจกลกสระทละสระไปตามแนวตง โดยใหฝกอานจนคลองปาก 3. ฝกเขยน โดยครจะเปนผเขยนดวยปลายมดบนกระดานชนวนใหเดกลากตามลอย 4. การฝกคดลายมอจากคาทกาหนด ซงเปนคาทมความหมายและเปนสวนหนงจากพยางคทไดฝกอานไป เชน อกา กะป กะบะ ตาป เปนตน 5. ฝกเขยนตามคาบอก การเรยนอกขระทละนอย ๆ ตว แลวกหดผสมอานเปนคาได ผเขยนเชอวาเดกชอบอานคาทตนเขาใจมากกวาคาทตนไมเขาใจ นอกจากน ผสอนควรสนทนากบเดกถงคาประโยค หรอเรองซงมอยในหนงสอเสยกอน ถายงมสอมาประกอบยงทาใหผเรยนเกดความสขในการเรยน นนแสดงวาการเรยนการสอนอานนนวธนเรมใหความสาคญกบการสอนอานเพอฝกใหเขาใจความหมายมากขน โดยใชวธการสอนเชนนในบทอน ๆ เรอยไป แบบหดอาน ก ข ก กา เรมตนบทเรยนดวยการสอนพยญชนะโดยจาแนกการสอนพยญชนะอกษรสามหม เรมจากการสอนอกษรกลาง อกษรสงและตามดวยอกษรตา มการสอนอานพยญชนะทละตวโดยการแจกลกสระอะในพยญชนะตวนน ๆ กอนเมอผเรยนอานพยญชนะไดทงหมดแลวจงสอนแจกลกตามสระรปอน ๆ ตอไป สวนสาเหตทเรมตนดวยการสอนในอกษรกลางนน เนองจากพยญชนะในอกษรกลางเปนพยญชนะทมเสยงระเบด (Plosive sound) และเปนหมทสามารถผนเสยงวรรณยกตไดครบ 5 เสยงทาใหผเรยนสามารถฝกการเรยนรเรองรปวรรณยกตทม 4 รปในบทถดไป ไดแก (ไมเอก) (ไมโท) (ไมตร) (ไมจตวา) และการผนเสยงวรรณยกตไดครบ 5 เสยง เชน กา กากากา กา เปนการสอนเชนเดยวกบแบบหดอานเบองตน โดยผเขยน พระยาผดงวทยาเสรม (กาจด พลางกร) ไดเขยนแบบหดอานเบองตนตอจากแบบหดอาน ก ข ก กา จงมวธการสอนเหมอนกน โดยใชแบบเรยนนเปนการสอนทบทวนตนพยญชนะไป ทาใหแบบเรยนทงสองเลมไมเนนใหเรมตนการสอนพยญชนะเปนลาดบ กขค แตแสดงใหเหนวาควรเรยนเปนอกษรทละหมจะชวยใหจดจาไดงายกวาและเปนแนวทางในการสอนอานเขยนไปสหลกภาษาเรองอน ๆนอกจากนยงพบวาการสอนพยญชนะในแตละหมนนมไดมการสอนพยญชนะทกตวในแตละหม โดยอกษรกลางยงไมสอนตวพยญชนะ ฎ ฏ อกษรสงยงไมสอนตวพยญชนะ ฃ ฐ ศ ษ สวนอกษรตานนยงมไดสอนพยญชนะ ฅ ฌ ญ ฐ ฑ ฒ ณ ฬ โดยใหมการสอนแตเพยงบางสวน แลวคอย ๆ เพมขนตวพยญชนะทยงไมเคยเรยนในภายหลง เมอเดกเรยนอกษรทงสามหมแลวจงนาตวอกษรทยงไมไดเรยนมาสอนรวมพยญชนะทงหมดโดยจาแนกเปนอกษรสามหมในบทสดทายเชนเดยวกบแบบหดอานเบองตน (พ.ศ.2455) เหนไดวาผเขยนใหความสาคญกบการจดจาอกษรกลาง สงและตากอน หากจาพยญชนะเรยงลาดบ 44 ตวจนแมนยาแลว เมอตองมาเรยนพยญชนะตามอกษรสามหมจะจดจาไดยาก (พระยาผดงวทยาเสรม. 2455) ดงนนจงควรใหจาไปตามลาดบอกษรสง กลาง ตา กอนแลวจงสอนแจกลกแม ก กา โดยคอย ๆ สอนพยญชนะทละนอย ๆ พยญชนะบางตวซงมทใชนอยไดเวนเอาไวกอน แลวคอย ๆ เพมขนภายหลง และสวนไหนทเนนยาถงความสาคญจะ



มวธสอนใหจาปากเปลา สวนไหนใหเรยนปากเปลา แสดงวาทตรงนนสาคญ เพราะเปนหลกของหนงสอไทย นอกจากนในแบบเรยนเรวใหมเลม 1 ตอนตน (หลวงดรณกจวทรและนายฉนท ขาวไล. 2481) ยงพบวามการสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบแจกลก มการสอนโดยจาแนกพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบการแจกลกโดยมวธการสอนพยญชนะและสระควบคกนไป และฝกประสมเปนคาอาน จากตวอยาง แบบเรยนเรวใหมเลม 1 ตอนตน บทท 1 เมอรจกพยญชนะตว อ แลว กใหรสระ ะ ดวย ประสมกนเปน อะ และเรยนรสระอน ๆ ตามลาดบ สวนพยญชนะควรใหรแตตว อ ตวเดยวกอนจนกวาจะประสมสระในแมบทจนครบแลวจงสอนพยญชนะอน ๆ ตอไปในทานองเดยวกบตวแรก โดยมหลกวธการสอนดงน 1. การสอนอานในแนวนอนจากซายไปขวา เปนการฝกประสมพยญชนะกบสระโดยการทบทวนการจาสระ เชน อะ อา อ อ อ อ อ อ 2. การสอนอานในแนวตงจากบนลงลางหรอการอานจากขางลางขนขางบนเปนการฝกประสมพยญชนะกบสระโดยการทบทวนการจาพยญชนะ เชน อะ กะ จะ ดะ ตะ บะ ปะ ทาเชนนไปเปนแถว ๆ ไป รปแบบการดงกลาวสอนคลายคลงกบแบบหดอาน ก ข ก กา ตางกนท แบบหดอาน ก ข ก กา มการสอนอานในแนวนอนฝกประสมพยญชนะกบสระโดยการทบทวนการจาพยญชนะ สวนการสอนอานในแนวตงเปนการฝกประสมพยญชนะกบสระโดยการทบทวนการจาสระ นอกจากนยงพบวามการสอนพยญชนะในแตละหมนนมไดมการสอนพยญชนะทกตวในแตละหม โดยอกษรกลางยงไมสอนตวพยญชนะ ฎ ฏ อกษรสงยงไมสอนตวพยญชนะ ฃ ฐ ศ ษ สวนอกษรตานนยงมไดสอนพยญชนะ ฅ ฆ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ธ ภ ฬ

เนองจากมการสอนเฉพาะพยญชนะทมเสยงไมซากนกอนแลวคอยมาสอนในภายหลง ไดแก เสยง /kh/ , /Ν/ , /ch/ , /s/ , /th/ , /n/ , /ph/ , /f/ , /m/ , /y/ , /r/ , /l/ , /w/ , /h/ จากทกลาวมาเหนไดวาแบบเรยนภาษาไทยทมการสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบแจกลกนน ปรากฏในแบบเรยนจานวน 3 เลมไดแก แบบหดอาน ก ข ก กา , แบบหดอานเบองตน และแบบเรยนเรวใหมเลม 1 ตอนตน 5. การสอนพยญชนะโดยการสอนสะกดคาพบในแบบเรยนภาษาไทยทมการสอนพยญชนะโดยวธการสอนสะกดคา

ดงตอไปน

ก า กา กา กา ม า มา มา มา ข า ขา ขา ขา อ า อา อา อา น า นา อา ขา กา มา นา อา พ า พา กา พา กา มา นา อา

(แบบหดอานหนงสอไทย เลมตน บทท 1. 2464: 1) จากตวอยางขางตนแบบหดอานหนงสอไทย เลมตน (2464) นนมแนวทางในการสอนอานดวยวธการฝก

ประสมคาตลอดทงเลม โดยคอย ๆ สอนพยญชนะในแตละบททละนอย ๆ มการคละการสอนพยญชนะโดยมไดมการสอนพยญชนะเรยงตามลาดบหรอการจาแนกตามอกษรสามหมแตอยางใด ไมมหลกเกณฑในการคดเลอกพยญชนะทแนชดในแตละบท สวนสระนนจะมการสอนหนงบทหนงสระเทานนดงตวอยาง เชน บทท 1 เปนการสอนประสมคาระหวางพยญชนะกบสระอา ประกอบดวยมการสอนพยญชนะ ก ม ข อ น พ จากนนนามาประสมกบสระอา ฝกใหผเรยนอานสะกดคา ก-อา-กา โดยพยญชนะและสระทนามาประสมเปนคานนจะตองเปนคาทมความหมาย และนาคาทสอนไปแลวมาตอเปนวลหรอประโยค ผเขยนเนนการสอนดวยวธการประสมคาแทนการสอนพยญชนะทง 44 ตว ซงพบวามพยญชนะบางตวทไมปรากฏวามการนามาสอนสะกดคาไดแก ฅ ฆ ฉ ฌ ญ ฎ ฏ ฐ ฒ ณ ฝ ศ ษ เนองมาจากมคาทใชนอยในคาพนฐาน สวนการสอนสระนน ในแตละบทตงแตบทท 1-20 มการสอนสระเรยงตามลาดบดงตอไปน สระอา อ อ เอ โอ อะอ อ ออ ออ ไอ ใอเอะโอะอว เอา เอาะ อา อ แอะ แอ เอยเอยะเออเออะ เออ เออะ การลาดบการประสมสระในแตละบทนนกมไดมหลกในการคดเลอกการสอนสระกอนหลง เชน การสอนสระเรยงตามลาดบหรอการสอนสระเสยงสนกบยาว อาจเปน



เพราะการสอนรปพยญชนะและสระดงกลาวเมอนามาประสมกนนนมความหมายหรอเปนคาทนกเรยนใชมากในชวตประจาวน นอกจากนยงพบรปแบบการสอนพยญชนะดวยวธการสอนสะกดคาในแบบเรยนภาษาไทย เลม 1 (2521) มแนวคดในการสอนภาษาไทย (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. 2521 : 8-10) ทมงเนนการใชภาษาเพอการสอสาร การฟง พด อานและเขยนทงสทกษะใหสมพนธกน การเรมตนบทเรยนแตละบทเปนการอานคา วล ประโยค เนอเรองสน ๆ การประมวลคาพนฐานจงเปนคาทใชในชวตประจาวน สวนการสอนหลกภาษาดวยการฝกสะกดคานนจะอยในสวนของแบบฝกหลงการอานคาประโยคและเนอเรอง หลกการดงกลาวนามาสลาดบในการสอนสระดงตวอยาง มการสอนคาทใชสระเอา (เ-า) ในบทท 5 และคาทใชสระเอ (เ-) ในบทท 6 ซงหากพจารณาตามหลกการสอนหนงสอไทยควรสอนสระเอกอนสระเอา เพราะสระเอเปนสระเดยวและอยลาดบกอนสระเอา แตทงนแบบเรยนชดนเหนวาการเรยงสระกอนหลงนนพจารณาจากการใชภาษา การเรยงสระเอากอนสระเอ เพราะเหนวาสระเอามคาทนกเรยนใชในชวตประจาวนมากกวาสระเอ เชน เรา เชา เขา เกา เขา ฯลฯ ดวยเหตดงกลาวจงยดหลกการสอนภาษาไทยทมใชการสอนหนงสอไทยทคานงถงหลกภาษา นอกจากนการสอนอานสะกดคาทมาจากสระละรป (ไมมรปสระ) เชน สอนคาวา คน ในบทท 16 มวธสอนดงน คอ 1. เรมดวยการฟง ครออกเสยงคาวา คน แลวนกเรยนพดตามใหถกตองชดเจน 2. นกเรยนทราบความหมายคาวา คน เมอนกเรยนทราบความหมายสามารถนาไปใชไดทนท จงทาใหเรยนรงาย 3. ครเขยนพยญชนะ ค กบ น บนกระดาน 4. ใหนกเรยนฝกสะกดอานไปตามรปทปรากฏวา ค-น-คน และคอยมาสอนวามาจากสระ โ-ะ ลดรปในภายหลงเพอไมใหเกดความสบสนระหวางรปกบเสยงของคา ดงนนวธนจงเปนการสอนสะกดคาทเนนรปมากอนเสยง ซงเปนอกรปแบบการสอนหนงทปรากฏในแบบเรยนภาษาไทย เลม 1 (2521) จากทกลาวมาขางตนเหนไดวารปแบบการสอนพยญชนะโดยการสอนสะกดคาในแบบเรยนภาษาไทยจานวน 2 แบบเรยนไดแก แบบหดอานหนงสอไทย เลมตนและหนงสอเรยนภาษาไทย เลม 1 6. การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกน พบในแบบเรยนภาษาไทยทมการลาดบพยญชนะในการสอนตามรปอกษร

ทมความคลายคลงกน ดงตอไปน

(แบบหดอาน ก ข ก กา. 2467: 31)

จากตวอยางในแบบหดอาน ก ข ก กา (2467) และแบบแรกเรยน (2470) ปรากฏการสอนรปพยญชนะในตอนทายสดทายของแบบเรยน การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกนเปนวธการสอนเพอมงใหผเรยนฝกทกษะการเขยนคดลายมอ มไดลาดบตามฐานกรณ หรอการลาดบพยญชนะ แตพจารณาจากรปรางของตวอกษร ทมรปรางของพยญชนะทใกลเคยงกน ดงเชน พยญชนะรป ก ถ ภ ฌ ณ ญ ฎ ฏ มลกษณะใกลเคยงกนกลาวคอเปนการลากเสนจากลางขนบนและโคงดานบนจากนนลากเสนลง โดยทการลากเสนขนและลงนนตองขนานกน , พยญชนะรป บ ษ ป ผ ฝ น ฉ ม ย มลกษณะคลายกนคอ เปนการลากเสนจากบนลงลาง และลากเสนจากลางขนบน โดยทการลากเสนลงและเสนขนจะตองขนานกน , พยญชนะรป ท พ ฟ ฬ ห มลกษณะใกลเคยงกนคอ มหวกลมมนดานบน จากนนลากเสนลงและทแยงเสนขนใหอยในระดบเดยวกบยอดของหวกลม จากนนลากเสนลง , พยญชนะรป ค ศ ฅ ด ต ฒ มลกษณะคลายคลงกน กลาวคอ การเรมตนหวกลมของตวอกษรจะอยกลางระหวางบรรทด จากนนลากเสนทะแยงซายใหจรดเสนบรรทด ลากเสนขนตรง และโคงดานบนจากนนลากเสนลง โดยทเสนท



ลากขนและลงจะตองขนานกน , รปพยญชนะ ข ช ฃ ซ ฑ ฆ มลกษณะใกลเคยงกน คอ เรมจากหวกลมทเสนบนของบรรทด ลากเสนโคงเลกนอย (บางหวโคง บางหวหยก) จากนนลากเสนลง ซงเปนพยญชนะทมลกษณะรวมเดยวกน แสดงใหเหนวาผเขยนใหความสาคญกบรปของพยญชนะเพอนามาใชในการฝกคดลายมอ นอกจากน ผเรยนยงตองคานงถงลกษณะการกะระยะชองไฟใหเทากน ฝกหดคดตามระเบบบแบบแผน (บญ อองละออ. 2470 :67-69) หากรปอกษรทมหางฝกเขยนใหสน เชน ฬ ศ ษ ส เปนตน ฝกเขยนใหเบามอ เปนเสนตรง เรยบ นอกจากนควรใหผเรยนฝกเขยนทกวนจนสวยงาม คอย ๆ ฝกเขยนเรอยไปและการคดลายมอนเปนวธหนงในการสอบไล นอกจากนยงพบวา แบบแรกเรยน ตอนท 2 มการฝกเขยนพยญชนะไมครบ ขาดรป ย และ ษ ซงเปนขอผดพลาดประการหนง สวนแบบเรยนใหม เลม 1 ภาค 1 . (เจาพระยาธรรมศกดมนตร. 2456 : ก-ฆ) นนผเขยนเหนวาการสอนหนงสอไทยสาหรบผเรมเรยนอานจะตองใชเวลาแบบคอยเปนคอยไปนนมากกกวาการสอนเนอหาทมาก ๆ การสอนพยญชนะและสระกไมลาดบตามแผนการแบงพยญชนะตามฐานกรณ โดยการแบงตามรปอกษรทงายแกเดกเปนเกณฑ แทนการสอนดวยพยญชนะจนจบทง 44 ตว แลวจงผสมสระ ซงมรปเสนตรง จางาย เขยนงาย และผสมสระรปงาย โดยใหอานคาทมความหมายเพราะเมอเดกเขาใจความหมายจากสงทอานและอานไดยอมภมใจ และเขาใจทนทวาการเรยนหนงสอนนเปนประโยชน โดยการตงตนกลางบรรทดดวยตว บ ป โดยใหนกเรยนสงเกตตวพยญชนะสองตวทมรปคลายกน คอ บ ป และอานออกเสยงใหถก แลวจงใหรจกสระทมรปคลายกน คอ า , ำ , เ า และประสมกบพยญชนะตว บ ป จากนนอานเปนคา แตการอานไมใหอานชอสระ เชน บ กบ า ตองอาน บ า บา และเมออานเปนคาแลว ใหฝกคดลายมอและเขยนตามคาบอก ฝกหดเขยนเสนตรง ตง ราบ และเอนซาย ขวา จนคลองมอและเกดความชานาญ จากทกลาวมาเหนไดวาแบบเรยนทมการสอนพยญชนะทมรปรางคลายกนนน ตองการใหผเรยนจาไดงายและฝกคดเขยนจากลกษณะของตวอกษรทมความคลายคลงกนนนเองวธการสอนดงกลาวพบในแบบเรยนภาษาไทยเพยง 3 แบบเรยน คอ แบบหดอาน ก ข ก กา , แบบแรกเรยน ตอนท 2 มาตรามตวสะกดและแบบเรยนใหม เลม 1 ภาค 1

3. การสอนพยญชนะจากคา พบในแบบเรยนภาษาไทยทมงเนนการสอนทเนนการอานคา วล ประโยค และไมพบวามการสอนรปพยญชนะ ดงตวอยางตอไปน ลก แมว ลก แมว ลก แมว กระโดด ลก แมว กระโดด ลก หมา รอง

(แบบสอนอานมาตรฐาน. 2486: 1) จากตวอยางขางตน ผวจยพบวารปแบบการสอนอานเบองตนสาหรบผเรมเรยนนนเปนวธทปรากฏในแบบเรยนภาษาไทยในชวง พ.ศ. 2486-2503ทมการใชรปแบบการสอนภาษาไทยในลกษณะการเรยนแผนใหม (ยง องคเวทย,2586)กลาวคอเปนแบบเรยนในรปแบบหนงสอเสรมประสบการณ ซงเปนการสอนทเนนการสอนเปนคา ประโยค แทนการสอนพยญชนะ สระทละตว ซงการพจารณาคาทนามาใชสอนนนจะตองเปนคาทพบเหนไดในชวตประจาวนหรอเปนคาพนฐาน สวนเนอเรองทนามาใชสอนอานนนจะตองประกอบดวยคาซา ๆ กน ผกเปนนทาน กลอน หรอเพลง เพอใหผเรยนเกดความรสกชนตา และคอย ๆ เพมคาใหมากขนจนผกเปนเรอง ฝกใหผเรยนอาน เกดความสนใจ และไมใหเกดความเบอหนาย เมอผเรยนอานจนเขาใจความหมายของคาแลว ครผสอนสามารถสอนสวนประกอบของคาวาประกอบดวยพยญชนะ สระ วรรณยกตใด ซงครผสอนจะตองมความพยายามในการอธบายใหผเรยนเขาใจ สวนแบบสอนอานสดาคาว (กระทรวงศกษาธการ. 2506 )มแนวคดมาจาก มสเตอรโธมสวลสน หวหนาผเชยวชาญขององคการสหประชาชาต ซงประจาอยทจงหวดฉะเชงเทรา ทเหนวาการสอนอานสาหรบเดกเรมเรยนนนควรมหนงสอชดทเปนการสอนอานคาอยางงาย ๆ ซงเปนรปแบบการสอนทนาวธการสอนมาจากประเทศนวซแลนด จากหนงสอชด Janet and Johnไดมการดดแปลงตนฉบบและนามาแปลเปนภาษาไทย เปนการสอนทมตวละครผกเปนเรอง โดยใชชอวา หนงสอชด “สดา คาว” ประกอบดวย 4เลม คอ เลม 1 “มาดอะไร” เลม 2 “ไปเลนดวยกน” เลม 3 “ออกไปขางนอก” เลม 4 “ฉนออกจากบาน” โดยเรมมการใชครงแรกในป พ.ศ. 2494นารองในจงหวด



ฉะเชงเทรา และตอมาในป พ.ศ.2500 จงไดมการประกาศใชแบบสอนอานชดสดา คาว เพอใชในโรงเรยน เปนแบบเรยนของกระทรวงศกษาธการ นอกจากนในสวนทายของบทอานมการรวบรวมคาทสอนไปนามาเรยงคาตามลาดบตวอกษร ทาใหผเรยนทราบวามการฝกอานคากคาและมคาวาอะไรบาง สวนแบบเรยนภาษาไทย (พ.ศ.2502)นนมรปแบบการสอนคลาย ๆ กบแบบเรยนเลมอน ๆ แตงโดยนายสมาน แสงมะล และแบบสอนอานภาษาไทย “เราชวยกน” (2503) โดยมงใหผเรยนสงเกตและอานคาทมความหมายจากประสบการณภาษา ครผสอนสามารถนาอปกรณตาง ๆ มาใชประกอบการสอนได เชน บตรคา รปภาพ แผนภม ลกบอล เปนตน มาประกอบการสอนใหเกดความสนกสนาน และตองการใหผเรยนทราบวาจะสอนคาใดบาง จากนนใหฝกอานคาและประโยคสน ๆ ทใชคานามาประกอบประโยคเปนคาซา ๆ เพอใหจาได เมอผเรยนเรยนเรมแรกควรฝกใหอานเปนคาไป ไมควรแยกพยญชนะ สระ วรรณยกต จนเมอสามารถจดจาคาไดจานวนหนงจงคอยสอนสวนประกอบของคา เชนคาวา “ด” ครถอดสวนประกอบของคา ประกอบดวยตว ด กบสระ รวมกนเปน ด การสอนวธนผจดทาแบบเรยนเหนวาวธนจะชวยใหผเรยนอานจดจางายและรวดเรวทงนผวจยพบวาวธการสอนอานเปนคานจะทาใหผเรยนสามารถอานไดเฉพาะคาทเคยเรยนมาเทานน เมอไปพบคาใหมหรอพยญชนะทไมเคยเรยนกจะไมสามารถอานคาได จากทกลาวมาขางตนพบวาแบบเรยนไมปรากฏการสอนรปพยญชนะจานวน 5แบบเรยน ไดแก แบบสอนอานมาตรฐาน บนไดกาวหนา สดา คาวแบบเรยนภาษาไทย (2502), หนงสอเสรมประสบการณ เราชวยกน

นอกจากนผวจยยงพบวาคาเฉลยของการปรากฏรปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย สรปเปนตารางดงตอไปน

ตารางท 1 คาเฉลยรปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย

รปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทย จานวน คารอยละ 1. การสอนพยญชนะตามพยญชนะวรรค 7 33.33 2. การสอนพยญชนะตามอกษรสามหม 6 28.57 3. การสอนพยญชนะเรยงตามลาดบ 4 19.05 4. การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบการแจกลก 3 14.29 5. การสอนพยญชนะโดยการสอนสะกดคา 2 9.52 6. การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกน 2 9.52 7. การสอนพยญชนะจากคา 5 23.80

จากการปรากฏรปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทยสามารถเรยงลาดบทปรากฏจากมากไปนอย ดงน การ

สอนพยญชนะตามพยญชนะวรรค คดเปนรอยละ 33.33 การสอนพยญชนะตามอกษรสามหม คดเปนรอยละ 28.57

การสอนเปนคาทไมปรากฏการสอนรปพยญชนะ คดเปนรอยละ 23.80 การสอนพยญชนะเรยงตามลาดบ คดเปนรอย

ละ 19.05 การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบการแจกลกคดเปนรอยละ 14.29 การสอนพยญชนะรวมกบการสอน

สะกดคาคดเปนรอยละ 9.52 การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกนคดเปนรอยละ 9.52


จากการศกษารปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนภาษาไทยสาหรบเดกเรมตงแตสมยรชกาลท 5 จนถงปจจบน

พบวา มรปแบบการสอนพยญชนะในแบบเรยนจานวน 7 รปแบบ คอ การสอนพยญชนะตามพยญชนะวรรคโดยนาวธการสอน

ตามรปแบบการสอนพยญชนะในภาษาบาลสนสกฤตเขามาใชในภาษาไทย การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมเพอใชเปนหลก



ในการออกเสยงตามและเชอมโยงสการสอนผนเสยงวรรณยกตตามหลกอกษรสามหม การสอนพยญชนะเรยงตามลาดบเพอ

แสดงความสมพนธระหวางเสยงกบตวอกษรแตละรป การสอนพยญชนะตามอกษรสามหมรวมกบแจกลกเพอใชเปนหลกใน

การออกเสยงและแสดงความสมพนธเมอพยญชนะประสมกบสระโดยใชวธการแจกลก การสอนพยญชนะโดยการสอนสะกด

คาเพอแสดงกระบวนการประสมคาระหวางพยญชนะและสระ การสอนพยญชนะทมรปอกษรคลายกนโดยใหความสาคญกบ

รปเพอนามาใชในการฝกหดคดเขยนตวอกษร และการสอนรปพยญชนะจากคา เนนการสอนเปนคา ประโยคแทนการสอน

พยญชนะและสระทละตว ซงแบบเรยนแตละเลมนนมรปแบบในการสอนพยญชนะแตกตางกนออกไป อยางไรกตามรปแบบ

การสอนพยญชนะมสวนสาคญทจะทาใหผเรยนรจกอกขรวธหรออกษรแทนเสยงในขนพนฐานทสาคญนาไปสกระบวนการอาน

ออกเขยนไดตอไป

นอกจากนการเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของรปแบบการสอนพยญชนะทปรากฏในแบบเรยนภาษาไทย

พบวารปแบบการสอนทมการนามาใชในการสอนอานเขยนเบองตนสาหรบเดกเรมเรยนภาษาไทยมากทสดนนคอ การสอน

พยญชนะตามพยญชนะวรรค คดเปนรอยละ 33.33 แสดงใหเหนวาการสอนอานตามหลกหนงสอไทยโบราณยงคงเปนวธ

ดงเดมทไดรบความนยมตงแตสมยอยธยายาวนานมาจวบจนสมยรตนโกสนทร ซงเปนการจดลาดบพยญชนะตามจาก

แหลงกาเนดเสยง สวนการสอนเปนคานนเปนอกรปแบบทนามาใชในแบบเรยนภาษาไทยคดเปนรอยละ 23.80มการปรากฏใช

เปนอนดบ 3ของรปแบบการสอนพยญชนะ อยางไรกตามวธดงกลาวกลบพบวาทาใหนกเรยนอานไมออกเขยนไมไดจนตองใช

เปนหนงสออานประกอบแทน ซงสมนชาต สวสดกล (2505 : 128)กลาวถงแบบเรยนสมยกอนกบแบบเรยนปจจบนวา

การศกษาของเราไปลอกเขามาโดยสาคญผดคดวาด การเรยนโดยการทองจาเปนการทาใหเดกไมฉลาด เพอหาวธเรยนทางลด

แตเนองจากภาษาไทยละเอยดออนและประณตมาก อยางแบบเรยนสมยกอนหากไดเรยนแลว ไตรยางศแมนยา รวาคาไหน

ควรอานอยางไร ผนอยางไร จะทาใหอานเรยนเขยนคลอง สอดคลองกบนยะดา เหลาสนทร (2552) กลาวถง วตนาการของ

แบบเรยนภาษาไทยตงแตแรกเรมจนถงแบบเรยนในสมยทมการรบอทธพลจากไวยากรณในภาษาองกฤษวา แบบเรยน

ภาษาไทยกอนทจะไดรบอทธพลจากภาษาองกฤษจะใหความสาคญในเรองของ พยญชนะ สระ วรรณยกต มาตราตวสะกด

อกษรควบ อกษรนา เครองหมายกากบการเขยน สวนแบบเรยนทมการพฒนาจากการรบอทธพลตะวนตก ทาใหวธสอน

เปลยนไปและมจดมงหมายทาใหการเรยนการสอนไมสลบซบซอน มการสอนเปนคาและมการจาแนกคาตามหนาทการจาแนก

ประโยค เปนตน แสดงใหเหนวาแบบเรยนภาษาไทยเปนวสดการอานสาคญทควรพจารณาอนเปนผลสะทอนถงสภาพการอาน

ออกเขยนไดจากผลสมฤทธการเรยนภาษาไทยของนกเรยน


เปรยบเทยบดานจดมงหมาย เนอหาและวธการสอนในแบบเรยนภาษาไทย เพอชประเดนถงการอานไมออกเขยนไมได

จากแบบเรยนและเสนอแนวทางในการแกไขปญหาดงกลาวตอไป


จนจรา จตตะวรยะพงษ. (2550). แบบเรยนภาษาไทยโบราณ : การศกษาเชงวเคราะห. ทนวจยจากเงนงบประมาณ

คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง.




ดารงราชานภาพ, สมเดจกรมพระยา. (2442). แบบเรยนเรว.พระนคร : โรงพมพพระจนทร.

ธรรมศกดมนตร, เจาพระยา. (2456). แบบเรยนใหม เลม 1 ภาค 1. พระนคร : โรงเรยนชางพมพวดสงเวช.

____________________. (2475). แบบเรยนใหม.พระนคร : โรงเรยนชางพมพวดสงเวช.

ธวช ปณโณทก. 2544. ววฒนาการหนงสอแบบเรยนวชาภาษาไทย.กรงเทพฯ : มหาวทยาลย รามคาแหง. นยะดา เหลาสนทร. 2552. วตนาการของแบบเรยนภาษาไทย. กรงเทพฯ : ลายคา.

บญ อองลออ. (2470). แบบแรกเรยน.พระนคร : โรงพมพบารงนกลกจ.

ผดงวทยาเสรม ,พระยา. (2455). แบบหดอาน ก ข ก กา.ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

_________________. (2455). แบบหดอานเบองตน.ม.ป.ท. : ม.ป.พ.

พระเทพโมฬ. (2367). ประถม ก กา.พระนคร : โรงพมพรงเรองธรรม.

พระปรมานชตชโนรส, สมเดจ. (2485). จนดามณ. พระนคร : โรงพมพพระจนทร.

พระวภาชนวทยาสทธ. (2464). แบบหดอานหนงสอไทย.พระนคร : โรงพมพศรหงส.

ยง องคเวทย. (2486). แบบสอนอานมาตรฐาน. พระนคร : โรงพมพครสภา.

วงศาธราชสนท,กรมหลวง พระเจาบรมวงศเธอ. (2223). จนดามณ. พระนคร : ตนฉบบจากกรมศลปากร.

__________________________________. (2392). จนดามณ.พระนคร : โรงพมพโสภณพพรรฒธนากร.

ศกษาธการ, กระทรวง. (2502). หนงสอเสรมประสบการณ “เราชวยกน”. กรงเทพฯ :โรงพมพครสภา.

_________________. (2502). หนงสอเสรมประสบการณ “เราขยนเรยน”. กรงเทพฯ :โรงพมพครสภา.

_________________. (2502). แบบเรยนภาษาไทยชนประถมศกษาปท 1.พระนคร :โรงพมพครสภา. _________________. (2506). อานสดาคาว.กรงเทพฯ :โรงพมพครสภา.

_________________. (2521). แบบเรยนภาษาไทย เลม 1.กรงเทพฯ :โรงพมพครสภา.

_________________. (2533). หนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา ชนประถมศกษาปท 1.กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

_________________. (2544). หนงสอเรยนภาษาไทย ชดพนฐานภาษา ชนประถมศกษาปท 1.กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.

_________________. (2551). หนงสอเรยนภาษาไทย ชดภาษาเพอชวต ชนประถมศกษาปท 1.กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.




ศรสนทรโวหาร, พระยา (นอย อาจารยางกร). (2414). แบบเรยนหลวง.พระนคร : ตนฉบบจากกรมศลปากร.

ศลปากร, กรม. (2512).จนดามณ จนดามณ เลม 1-2 กบบนทกเรองหนงสอจนดามณและจนดามณ ฉบบพระเจา

บรมโกศ. ธนบร: โรงพมพรงวฒนา.

___________. (2506). ประถมก กา ประถมก กาหดอาน ปฐมมาลา อกษรนต แบบเรยนหนงสอไทย ฉบบหอสมด

แหงชาต. พมพครงท 2. พระนคร: ศลปาบรรณาคาร.

สมนชาต สวสดกล, ม.ร.ว. (2505). บนทกรบสงสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชาน

ภาพ ประทานหมอมราชวศสมนชาต สวสดกล. พระนคร: บรษทรงนคร.

หลวงดรณกจวฑรและนายฉนท ขาวไล. (2480). แบบเรยนเรวใหม.พระนคร : โรงพมพชางพมพ.

____________________________. (2481). แบบเรยนเรวใหม เลม 1.พระนคร : โรงพมพชางพมพ.

หลวงไพศาลศลปศาสตร. (ร.ศ.119). เลกเซอรวาดวยวธสอนของโรงเรยนอาจารย. พระนคร : โรงพมพอกษรนต.



การศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร

A Study of Factors Effecting on Coping Behaviors of Silpakorn University Students Sanamchandra

Palace Campus

นางบรยา แตงพนธ

นกศกษาปรญญาโท คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค (1) เพอศกษาระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษา

มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร (2) เพอศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหา พระราชวงสนามจนทร

กลมตวอยาง คอ นกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร ในปการศกษา 2555 จานวน 390 คน ไดมาจากการ

สมกลมตวอยางแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม จานวน 1 ฉบบ

แบงออกเปน 9 ตอน ซงคาความเชอมนของแตละตอน คอ 0.856, 0.742, 0.697, 0.764, 0.872, 0.837, 0.691, 0.783 และ

0.785 กาหนดตวแปรตนทใชในงานวจย จานวน 8 ตวแปร ไดแก การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล การอบรมเลยงด

แบบตามใจ การอบรมเลยงดแบบใชอานาจควบคม การอบรมเลยงดแบบทอดทง การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาใน

ตนเอง การรบรความสามารถของตนเอง และความฉลาดทางอารมณ และตวแปรตามคอ พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหา มวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Window สถตทใชในวเคราะหขอมล ไดแก คาความถ

(frequency) คาเฉลย (��) คารอยละ (percentage) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การหาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน

โพรดกสโมเมนต (Pearson’s Product-moment Correlation Coefficient) และการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบลาดบ

ขน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

ผลการวจย พบวา 1)พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนาม

จนทร อยในระดบมาก และ 2) การสนบสนนทางสงคม การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล ความฉลาดทางอารมณ และ

การรบรความสามารถของตนเอง เปนตวแปรทไดรบการคดเลอกเขาสมการตามลาดบและสามารถรวมกนทานายพฤตกรรม

การเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร รอยละ 35.2 อยางมนยสาคญ

ทางสถตทระดบ .05

คาสาคญ: พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาวยรน นกศกษามหาวทยาลยศลปากร

Abstract This research aims 1) to study a level problem-focused coping behavior for Silpakorn University students Sanamchandra Palace campus, 2) to study the factors that affect problem-focused coping behavior problems of students of Silpakorn University Sanamchandra Palace campus. Samples were 390 Silpakorn University students Sanamchandra Palace in the 2012 academic year, derived by Stratified



Random Sampling. The instruments to collect data was one set of questionnaire. It was devided to 9 parts. The Cronbach Alpha reliability coefficient of each part of questionnaires was 0.856, 0.742, 0.6970.764, 0.872, 0.837, 0.691, 0.783 and 0.785. Variable are authoritative parenting style, indulgent parenting style, authoritarian parenting style, neglecting parenting style, Social support, self-esteem, self-efficacy and Emotional intelligence. Dependent variable is problem-focused coping behavior. Data were

analyzed with SPSS for window. Statistics using in this information analysis are frequency, Mean (��), percentage, Standard (S.D.), Pearson’s Product-moment Correlation and Stepwise Multiple Regression Analysis. The results were: 1) Problem-focused coping behaviors of Silpakorn University students Sanamchandra Palace campus at high level. And 2) Social support, authoritative parenting style, Emotional intelligence and self-efficacy are variable which is selected into equation by order and all of these in co-forecasting to problem-focused coping behavior in the percentage of 35.2 statistically significant at the .05 level Keywords: Problem-focused coping behavior, Silpakorn university students, Adolescence

บทนา

จากคากลาวทวา เยาวชนในวนน คอผใหญในวนหนา สะทอนใหเหนวาประชากรชวงวยเยาวชนเปนชวงวยทม

ความสาคญ จาเปนอยางยงทควรจะไดรบการพฒนาใหมความร ความสามารถ และพฤตกรรมเหมาะสมกบวย เพอเตรยม

ความพรอมใหเปนผใหญทดของสงคมตอไป ซงการสงเสรมคณลกษณะทพงประสงคของเยาวชน ตามหลกการทกลาวไว

สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 นน มงหมายใหการศกษาจะตองฝกใหเยาวชนไดฝกทกษะ

กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และสามารถประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหาได

(กระทรวงศกษาธการ, 2556)

ในการดาเนนชวตของบคคลในปจจบนน มสงเราจากสภาพสงคมแวดลอมหลายประการ ซงกระตนใหบคคลเกด

ความรสกกดดนขนภายในจตใจเปนปญหาสขภาพจตได จากรายงานสภาวการณสขภาพจตคนไทยในทกๆ 5 ป พบอบตการณ

การเกดโรคทางจตเวชประมาณ รอยละ 4 ของประชากร และพบวาสวนใหญเกดในชวงอาย 18-25 ป ซงความเครยดทเกดขน

ภายในจตใจตงแตระดบเลกนอยจนถงรนแรงนน กอใหเกดการเปลยนแปลงดานความคด อารมณ และพฤตกรรมตางๆ ทแสดง

ออกมาเพอเผชญกบสงทมาคกคาม เรยกวา พฤตกรรมการเผชญปญหา (สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสวสดภาพ,

2556)

การศกษาในระดบอดมศกษานกศกษาจะตองมความรบผดชอบและเอาใจใสตอการเรยนทเปนระบบอสระมากกวาระดบมธยมศกษา รวมทงตองรบผดชอบดแลตวเองใหสามารถดาเนนชวตอยางเปนปกตสข ไมเปนอปสรรคตอการศกษาเลาเรยนหรอสรางความเดอดรอนใจแกพอแมผปกครอง ทงนมรายงานการสารวจวานกศกษามหาวทยาลยศลปากร ประสบปญหาและตองปรบตวในเรองตางๆ เรยงลาดบจากมากไปนอยไดแก ดานการเรยน ดานอนาคตเกยวกบอาชพและการศกษา ดานกจกรรมทางสงคมและนนทนาการ ดานหลกสตรและการสอน ดานการปรบตวทางอารมณและสวนตว ดานความสมพนธทางสงคม ดานการเงนและทอยอาศย ดานสขภาพและพฒนาการทางรางกาย ดานศลธรรมจรรยาและศาสนา ดานบานและครอบครว และดานการปรบตวทางเพศ (นวลฉว ประเสรฐสข, 2526) สภาพทกลาวมาขางตนนจะเหนไดวเยาวชนทมปญหา



หรอมพฤตกรรมไมเหมาะสมนน เกดจากการไมสามารถปรบตวหรอแกปญหาทเผชญในสถานการณตางๆ ได ดงทกลาวมาแลวผวจยจงมความเหนวาพฤตกรรมการเผชญปญหาเปนคณลกษณะทสาคญของเยาวชนในการดาเนนชวตทจะชวยใหเยาวชนสามารถผานชวงเวลาสถานการณของความเครยดและปญหาตางๆ ทผานเขามาในชวตไปไดดวยด และเปนผมวฒภาวะทางอารมณ มคณธรรมจรยธรรมและความรบผดชอบตามวย ผวจยไดศกษางานวจยทศกษาเกยวกบพฤตกรรมการเผชญปญหาของนกศกษา และไดกาหนดแนวคด ทฤษฎในการศกษา ดงนนการอบรมเลยงดใชแนวคด ทฤษฎของแมคโคนและมารตน การสนบสนนทางสงคมใชแนวคด ทฤษฎของเชฟเฟรและคณะ การเหนคณคาในตนเองใชแนวคด ทฤษฎของคเปอรสมท การรบรความสามารถของตนเองใชแนวคด ทฤษฎของแบนดรา และความฉลาดทางอารมณเลอกใชแนวคด ทฤษฎของกรมสขภาพจต วตถประสงค 1.เพอศกษาระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร 2.เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร

สมมตฐาน

ปจจยดงตอไปน ไดแก การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล การอบรมเลยงดแบบตามใจ การอบรมเลยงดแบบใช

อานาจควบคม การอบรมเลยงดแบบทอดทง การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาในตนเอง การรบรความสามารถของ

ตนเอง และความฉลาดทางอารมณ สงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร

พระราชวงสนามจนทร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05


การดาเนนการศกษาวจยครงนไดกาหนดประชากรและกลมตวอยางดงน

ประชากรในการวจย ไดแก นกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร ระดบปรญญาตร จานวนทงสน 10,580 คน (กองบรการการศกษา พระราชวงสนามจนทร, 2555) กลมตวอยางทใชในการวจย จานวน 390 คน โดยขนาดของกลมตวอยางคานวณตามวธการกาหนดจานวนกลมตวอยางของ Yamane ทระดบความเชอมนรอยละ 95 และคาความคลาดเคลอนไมเกนรอยละ 5 ซงมขนตอนและวธการกาหนดขนาดตวอยาง ดงน

n = �

��

เมอ n = คอ ขนาดตวอยาง N = คอ จานวนประชากร e = คาความคลาดเคลอนทยอมรบใหเกดขนได

แทนคา = ��

�� (�.��)

n = 385.42

จากการคานวณตามวธการดงกลาวขางตน ไดกลมตวอยางจานวน 385.42 คน เพอใหขอมลมความนาเชอถอตาม

หลกสถตมากขน ผวจยจงใชขนาดกลมตวอยางเทากบ 390 คน เพอใชในการเกบขอมลจรง วธการสมกลมตวอยางแบบแบงชน



ภม (Stratified Random Sampling) เปนคณะวชาตางๆ ไดแก คณะอกษรศาสตร คณะศกษาศาสตร คณะวทยาศาสตร

คณะเภสชศาสตร และคณะวศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม โดยใชสดสวน โดยมวธการดงน

จานวนตวอยางในแตละกลม = จานวนกลมตวอยางทงหมด ×จานวนประชากรในกลมนน

จานวนประชากรทงหมด

ตารางท 1 จานวนกลมอยางตามคณะวชา

ลาดบท คณะ จานวนประชากร )นค( กลมตวอยาง )นค(

1 อกษรศาสตร 2,057 76

2 ศกษาศาสตร 1,195 44

3 วทยาศาสตร 2,245 83

4 เภสชศาสตร 849 31

5 วศวกรรมศาสตรและเทคโนโลยอตสาหกรรม 4,234 156

รวม 10,580 390

ตวแปรทศกษา ประกอบดวยตวแปรตนและตวแปรตาม ดงน

ตวแปรตนทใชในการศกษา ไดแก การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล การอบรมเลยงดแบบตามใจ การอบรมเลยง

ดแบบใชอานาจควบคม การอบรมเลยงดแบบทอดทง การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาในตนเอง การรบรความสามารถ

ของตนเอง และความฉลาดทางอารมณ ตวแปรตาม ไดแก พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

เครองมอทใชในการวจย

ไดแก แบบสอบถามปจจยทางจตวทยา เปนลกษณะคาถามปลายปดแบบมาตราสวน (Rating Scale) 5 ระดบ และการสมภาษณ โดยการสมภาษณเชงลกแบบกงโครงสรางกาหนดประเดนเพอจะใหกลมตวอยางไดบรรยายความคดเหนอยางอสระเกยวกบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา รวมทงการอบรมเลยงดจากครอบครวนกศกษา การไดรบการสนบสนนทางสงคม ประสบการณชวต และแนวคดในการผลกดนตนเองใหประสบความสาเรจและเผชญปญหาและอปสรรค

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

ใชโปรแกรมสาเรจรปทางการวจยทางสงคมศาสตร (Statistical Package for the Social Sciences) และใชสถต ดงน

การวเคราะหขอมลแบบสอบถาม ดานปจจยสวนบคคล ใชสถตแจกแจงความถ รอยละ และคาเฉลย การวเคราะหพฤตกรรม

การเผชญปญหาแบบมงแกปญหาใชสถตคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหตวแปรตนใชสถตคาเฉลย และสวน

เบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหหาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหา ใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบลาดบ

ขน และการวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณ ใชการวเคราะหเนอหา

ผลการศกษา

1. คาเฉลย และคาระดบของพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา รปแบบการอบรมเลยงด การสนบสนนทาง

สงคม การเหนคณคาในตนเอง การรบรความสามารถของตนเอง และความฉลาดทางอารมณ



ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

ตวแปร �� S.D. ความหมาย 1.พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา 3.61 0.37 มระดบมาก

โดยมเกณฑการแปลผล แบงเปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาระดบมากทสด

คาเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาระดบมาก

คาเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาระดบนอย

คาเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง พฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาระดบนอยทสด

ตารางท 2 แสดงใหเหนระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาพบวา นกศกษามพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหาระดบมาก

ตารางท 3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของรปแบบการอบรมเลยงด การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาในตนเอง

และการรบรความสามารถของตนเอง

ตวแปร �� S.D. ความหมาย 1.การเหนคณคาในตนเอง 4.03 0.27 มระดบมาก

2.การสนบสนนทางสงคม 4.01 0.39 มระดบมาก

3.การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล 3.93 0.23 มระดบมาก

4.การรบรความสามารถของตนเอง 3.83 0.30 มระดบมาก

5.การอบรมเลยงดแบบตามใจ 2.74 0.66 มระดบปานกลาง

6.การอบรมเลยงดแบบใชอานาจควบคม 2.07 0.37 มระดบนอย

7.การอบรมเลยงดแบบทอดทง 1.83 0.26 มระดบนอย

โดยมเกณฑการแปลผลสาหรบรปแบบการอบรมเลยงด การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาในตนเอง การรบร

ความสามารถของตน แบงเปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.21 – 5.00 หมายถง ระดบมากทสด คาเฉลย 3.41 – 4.20 หมายถง ระดบมาก

คาเฉลย 2.61 – 3.40 หมายถง ระดบปานกลาง คาเฉลย 1.81 – 2.60 หมายถง ระดบนอย

คาเฉลย 1.00 – 1.80 หมายถง ระดบนอยทสด



ตารางท 3 แสดงใหเหน คาเฉลยรปแบบการอบรมเลยงด การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาในตนเอง การรบร

ความสามารถของตนเอง และความฉลาดทางอารมณ พบวา นกศกษาเหนคณคาในตนเองระดบมาก นกศกษาไดรบการ

สนบสนนทางสงคมระดบมาก นกศกษาไดรบการอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผลระดบมาก นกศกษารบรความสามารถ

ของตนเองระดบมาก นกศกษาไดรบการอบรมเลยงดแบบตามใจระดบปานกลาง และไดรบการอบรมเลยงดแบบใชอานาจ

ควบคมและแบบทอดทงในระดบนอย

ตารางท 4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของความฉลาดทางอารมณ

ตวแปร �� S.D. ความหมาย 8.ความฉลาดทางอารมณ

8.1 ดานด ประกอบดวย 8.1.1 ควบคมตนเอง 8.1.2 เหนใจผอน 8.1.3 รบผดชอบ

18.34 18.88 20.02

2.62 2.56 2.82

มระดบสง มระดบปานกลาง มระดบปานกลาง

8.2 ดานเกง ประกอบดวย 8.2.1มแรงจงใจ 8.2.2 ตดสนใจและแกปญหา 8.2.3 สมพนธภาพ

17.87 16.88 17.53

2.67 2.82 2.74

มระดบปานกลาง มระดบปานกลาง มระดบปานกลาง

8.3 ดานสข ประกอบดวย 8.3.1 ภมใจตนเอง 8.3.2 พอใจชวต 8.3.3 สขสงบทางใจ

12.59 18.00 18.31

1.98 3.22 3.14

มระดบปานกลาง มระดบปานกลาง

มระดบปานกลาง

สวนความฉลาดทางอารมณใชเกณฑของกรมสขภาพจต ทไดกาหนดคาปกตโดยแบงเปนชวงคะแนนในแตละขอทงดาน

ด เกงและ สข แบงเปน 3 ระดบ คอ สง ปานกลาง และตา โดย

คะแนนทอยในชวงคะแนนเฉลยรายขอของกรมสขภาพจต หมายความวา มระดบปานกลาง

คะแนนทตากวาชวงคะแนนเฉลยรายขอของกรมสขภาพจต หมายความวา มระดบระดบตา

คะแนนทสงกวาชวงคะแนนเฉลยรายขอของกรมสขภาพจต หมายความวา มระดบสง

ตารางท 4 คาเฉลยของความฉลาดทางอารมณในดานตางๆ ของนกศกษา พบวา ในดานการควบคมตนเองอยใน

ระดบสง สวนดานอนๆ อยในระดบปานกลาง



2. การวเคราะหตวแปรปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พบ

ขอมลดงตารางดงน

ตารางท 5 การวเคราะหปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร

พระราชวงสนามจนทร

ตวแปรทานาย R R2 Adj R2 R2 change B Beta t การรบรความสามารถของตนเอง (X7) .593 .352 .345 .031 .152 .210 4.261**

ความฉลาดทางอารมณ (X8) .567 .321 .316 .132 .481 .419 8.684**

การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล (X1) .434 .189 .184 .027 .141 .189 3.530**

การสนบสนนทางสงคม(X5) .403 .162 .160 .162 .303 .403 8.676**

Constant (a) = 1.236 S.E. = .31021 Over all F = 52.234**

ตารางท 5 แสดงการวเคราะหตวแปรปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษา

มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร พบวา การสนบสนนทางสงคม สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบ

มงแกปญหาไดรอยละ 16.20 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล สามารถ

ทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาไดเพมขน รอยละ 2.7 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนความ

ฉลาดทางอารมณ สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาไดเพมขน รอยละ 13.2 อยางมนยสาคญทาง

สถตทระดบ .05 และการรบรความสามารถของตนเอง สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาไดเพมขน

รอยละ 3.1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทง 4 ตวแปร สามารถรวมกนทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหาได รอยละ 35.2 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05

การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เกยวกบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษา

มหาวทยาลยศลปากร พบวา มปจจยภายนอกตวบคคลและภายในตวบคคลทมความเกยวของกบพฤตกรรมการเผชญปญหา

ซงปจจยภายนอกตวบคคล ไดแก ลกษณะการอบรมเลยงด และการไดรบการสนบสนนทางสงคม ปจจยดงกลาวมสวนชวยฝก

ใหนกศกษามความคดเปนเหตเปนผล มระเบยบวนยและความรบผดชอบ ใชการพงพาตนเองเปนหลก ในขณะเดยวกนกเปน

แหลงสนบสนนความชวยเหลอแกนกศกษาในการเผชญปญหาตางๆ สวนปจจยภายในตวบคคลไดแก การเหนคณคาในตนเอง

การรบรความสามารถของตนเอง และความฉลาดทางอารมณ เปนปจจยทเกดขนภายในตวของนกศกษาทผลกดนความรสก

ของนกศกษาใหมความคดและการแสดงออกทางพฤตกรรมทมงจดการตอสถานการณทกอใหเกดความเครยด เชน การ

ทบทวนสาเหตของปญหา การแกไขปญหาโดยแกไขทตนเอง เปนตน

อภปรายผลการศกษา จากผลการศกษาทไดกลาวมาขางตน ผวจยขอเสนอการอภปรายผลเปนรายขอตามวตถประสงคทกาหนดไว 2 ขอ คอ 1. เพอศกษาระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร 2. เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร ดงน



1.ระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ผลการศกษาพบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาอยระดบมาก

สถานการณทกลมตวอยางตองเผชญความเครยดในชวตประจาวน ไดแก ปญหาดานการเรยน ปญหาดานความสมพนธระหวาง

เพอน กลมตวอยางสวนใหญมทศนคตตอการเผชญปญหาวา เปนเรองทตองแกไขใหได โดยเลอกใชวธการวเคราะหสาเหตเพอ

แกไข หรอขอคาแนะนาผทมความรในเรองทกาลงมปญหา เปนตน ทงนบางสถานการณกลมตวอยางกมความสบสนและลงเล

ภายในจตใจทตองจดการกบปญหาทเกดขน

ผลการศกษาดงกลาว อาจเนองมาจาก ชวงวยของนกศกษาสวนใหญอยในอาย 18-21 ป ซงถอเปนระยะวยรนตอน

ปลาย มพฒนาการดานรางกายเตบโตเปนผใหญเตมท สงผลใหพฒนาการดานอารมณ และพฤตกรรมคอนไปทางเปนผใหญ

ดงนนจงพบไดวา นกศกษาสวนใหญมกระบวนการคด การจดการกบสถานการณความเครยด หรอปญหาทไดเผชญใน

ชวตประจาวนไดดวยตนเอง อยางไรกตาม พฤตกรรมการแสดงออกของนกศกษายงไมไดทงสภาวะอารมณของวยรนไป จงทา

ใหการคดและตดสนใจบางสถานการณมความสบสนภายใจ ผลการศกษาน สอดคลองกบท ศรเรอน แกวกงวาล (2545) ท

กลาวไววา ชวงระยะวยรนโดยทวๆ ไป เปนชวงระยะเวลาคาบเกยวระหวางความเปนเดกตอเนองกบความเปนผใหญ นบเปน

เวลาหวเลยวหวตอของชวต ถาวยรนผใดไดดาเนนชวตในชวงเวลานผานพนไปอยางราบรน มปญหาไมซบซอนมากนก วยรนผ

นนยอมเขาสความเปนผใหญดวยด

2. ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

จากสมมตฐานของการวจยทวา ปจจยดงตอไปน ไดแก การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล การอบรมเลยงด

แบบตามใจ การอบรมเลยงดแบบใชอานาจควบคม การอบรมเลยงดแบบทอดทง การสนบสนนทางสงคม การเหนคณคาใน

ตนเอง การรบรความสามารถของตนเอง และความฉลาดอารมณ สงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของ

นกศกษามหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร พบวา มปจจยบางตวทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหาของนกศกษา ไดแก การสนบสนนทางสงคม การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล ความฉลาดทางอารมณ และ

การรบรความสามารถของตนเอง และมปจจยบางตวทไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษา

ไดแก การอบรมเลยงดแบบตามใจ การอบรมเลยงดแบบใชอานาจควบคม การอบรมเลยงดแบบทอดทง และการเหนคณคาใน

ตนเองดงนน จงขออภปรายผลเปนรายขอ ดงตอไปน

2.1 การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล

การอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล สงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหานน และม

อานาจการทานายตามสมมตฐาน ซงอธบายไดตามทอรคสนกลาววา สงแวดลอมอนไดแก พอแม วฒนธรรม และสงคมนน

เปนปจจยทมอทธพลตอพฒนาการทางบคลกภาพ และการทเดกจะเจรญเตบโตเปนเดกทแขงแรง มสขภาพอนามยด มการ

ปรบตวกบเพอนฝงไดด และมความคดสรางสรรคในระดบสง กเปนผลไดรบจากการอบรมเลยงดของพอแม (อาร รงสนนท,

2528, อางโดย รชดาวรรณ แดงสข, 2550) ซงจากการวจยเรอง มโนทศนของผใหญเกยวกบเดกไทย : ขอคดจากการงานวจย

ทางจตวทยา ไดสรปเรองการอบรมเลยงดเดกวาวธทมผลดตอเดกไทยนน มอย 2 วธ คอ การอบรมเลยงดแบบรกสนบสนน

และ การอบรมเลยงดแบบใชเหตผล โดยพบวา การอบรมเลยงดทง 2 แบบน จะทาใหเดกหรอวยรนในครอบครวนน เปนผม



จรยธรรมสง มงอนาคตมาก สขภาพจตด เชออานาจในตนเองมากและมภมตานทานสงตอการตดยาเสพตด (ดวงเดอน พนธม

นาวน : 2528, อางโดย วลลภ ปยะมโนธรรม, 2546) นอกจากนยงสอดคลองกบการศกษาของศรณพร คนธรส (2552) ท

พบวา นกศกษาคณะเภสชศาสตรทไดรบการอบรมเลยงดจากพอแมในลกษณะทเอาใจใสตอลก แตกมอทธพลในการกาหนด

กฎเกณฑของครอบครว ความคาดหวงและการลงโทษของพอแมทมตอลก ซงเปนไปในลกษณะทลกไมมความกดดนหรอความ

ขดแยง มผลใหนกศกษาคณะเภสชศาสตรสวนใหญมระดบพฤตกรรมความสามารถในการเผชญปญหาและฝาฟนอปสรรคอย

ในระดบสง

2.2 การอบรมเลยงดแบบตามใจ

การอบรมเลยงดแบบตามใจ ไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ซงไมมอานาจการทานายตาม

สมมตฐาน อธบายไดวา ดวยลกษณะการเลยงดทพอแมจะยอมเดกทกเรองรวมทงเปนผจดหามาใหทกอยาง ทาใหเดกเรยนรวา

สามารถเรยกรองไดตามความตองการของตนเองและไมตองใชความพยายามของตนเองในการคดและแกปญหา เพราะพอแม

จะเปนผจดการใหทกอยาง ดงนน เมอเดกโตขนจงขาดทกษะของความพยายาม การคดวเคราะหและการแกปญหาเมออยใน

สถานการณทตองเผชญปญหาในชวตประจาวนนอกจากนอาจนามาซงผลของการขาดความยบยงชงใจในตนเองทาใหนาไปส

การสรางปญหาทางสงคมตอไป สอดคลองกบการศกษาของ ชยนรนท จนทรเอยม (2548) ทพบวา ผลของการเลยงดแบบ

ตามใจจนเกนขอบเขตโดยใชอาศยเงนเปนปจจยในการเลยงดลกแตไมแนะนาใหรจกคณคาของเงนในการใชกบสงของทจาเปน

ลกจงมพฤตกรรมใชจายอยางฟมเฟอย และไมคดประกอบอาชพดวยตนเอง เมอพอแมไมมเงนใหใชจายจงมผลใหเดกนาไปส

การกออาชญากรรม ซงแสดงใหเหนวาเดกไมมทกษะของการคดวเคราะหและแกทสาเหตของปญหาทเกดขน จงนาไปสการกอ

อาชญากรรม

2.3 การเลยงดแบบใชอานาจควบคม

การเลยงดแบบใชอานาจควบคม ไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ซงไมมอานาจการ

ทานายตามสมมตฐาน อธบายไดวา ดวยลกษณะการเลยงดของทพอแมยดเอาตวเองเปนศนยกลาง โดยใหเดกทาตามความ

ตองการของพอแม มการวางกฎเกณฑควบคมลก และมการลงโทษลกอยางรนแรง ในขณะเดยวกนกตอบสนองตาตอความ

ตองการของลกในดานตองการความรก กาลงใจ ทาใหสวนหนงเดกมพฤตกรรมขาดความเชอมนในตนเอง หรอ อาจจะม

พฤตกรรมแขงขอตอตาน หรออาจจะมพฤตกรรมตอตานเงยบๆ ทาตวเรอยเปอย ซงการเลยงดของพอแมแบบดงกลาวเปน

ลกษณะของการครอบงาและควบคมลก จงไมไดสงเสรมใหลกมทกษะของการคดวเคราะห หรอแกปญหาดวยตนเองและยง

สงผลตอสขภาพจตของลกอกประการดวย ดงนนการเลยงดแบบใชอานาจควบคมจงไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหา

แบบมงแกปญหา สอดคลองกบบทความเกยวกบการสงเสรมสขภาวะภายในครอบครวของสานกงานกองทนสนบสนนการ

สรางเสรมสขภาพ ทกลาวถงผลของการเลยงลกอยางเขมงวดจะทาใหเดกไมผกพนกบครอบครวและเกดความเครยด ซมเศรา

ไมมทางออกในการแกปญหาทไมสามารถปรกษาใครได จนอาจกอใหเกดผลเสยตอมาถงขนฆาตวตายได และสอดคลองกบการ

ทไดสมภาษณเชงลกทพบวา กลมตวอยางทอยในครอบครวทเลยงดแบบเขมงวดมาก เวลาทมปญหาขดแยงเรองความสมพนธ

ภายในครอบครว มกเลอกใชวธแกปญหาดงกลาวดวยจดการกบอารมณความเครยด เชน ปดปญหาออกจากความคด ปลอยให

สถานการณคลคลายไปเอง มากกวาทจะพดคยถงตนเหตและทางออกของปญหาทแทจรง



2.4 การเลยงดแบบทอดทง

การเลยงดแบบทอดทง ไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาซงไมมอานาจการทานายตาม

สมมตฐานอธบายไดวา ดวยลกษณะทพอแมจะปฏบตตอเดกดวยการไมดแล ทอดทงและปลอยไปตามยถากรรม อาจจะดวย

สาเหตทพอแมไมมเวลาใหเดก หรอการหยาราง หรอเจบปวย ซงจะสงผลใหเดกขาดความสามารถในการตดตอสมพนธอยาง

ใกลชดกบผอน มกมอารมณแปรปรวน ดงนน จงไมไดสงเสรมใหเดกไดมพฒนาการและทกษะการดาเนนชวตทสมควรตามวย

ซงพฒนาการตามวยและทกษะการดาเนนชวตทสมควรตามวย เปนสวนหนงทฝกใหเดกมพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหา สอดคลองกบการศกษาของศรกล อศรานรกษ และปราณ สทธสคนธ (2550) ทไดศกษาและรวบรวมผลการศกษา

เกยวกบผลกระทบจากการเลยงดทมผลตอพฤตกรรมของเดก พบวา การเลยงดทขาดความอบอน ไดแก ปลอยปละละเลย ม

ปฏสมพนธนอย จะทาใหเดกมพฤตกรรมกาวราว ตอตานสงคม ขาดแรงจงใจใฝสาเรจ ซงลกษณะพฤตกรรมเดกดงกลาวไมได

นาไปสพฒนาการทสงเสรมใหเดกมพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

2.5 การสนบสนนทางสงคม

การสนบสนนทางสงคม สงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาซงมอานาจการทานายตาม

สมมตฐาน อธบายไดวา การสนบสนนทางสงคม ไดแก การสนบสนนทางอารมณ ทแสดงถงลกษณะการยอมรบ การเอาใจใส

การสนบสนนทางวตถ ทแสดงถงการใหความชวยเหลอเกยวกบวตถสงของ เงนทองรวมทงแรงงาน และการสนบสนนทาง

ขอมลขาวสาร คาแนะนา การไดรบความชวยเหลอดงกลาวมผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาในลกษณะท

ชวยลดความเครยดแกนกศกษาทกาลงอยในสถานการณทกอใหเกดความเครยดหรอกาลงแกปญหา และบางครงความ

ชวยเหลอดงกลาวทเปนรปแบบสงของ หรอขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกนกศกษา ทาใหนกศกษาไดใชประโยชนจาก

สงของ และประโยชนจากขาวสารเพอการแกปญหากบสถานการณทกาลงเผชญอย สอดคลองกบการกลาวถงความสาคญของ

การสนบสนนทางสงคมวามผลตอการลดอบตการณของความเครยดในชวต และสามารถสงเสรมการเผชญภาวะเครยดของ

บคคล (ไลเบอรแมน, 1972, อางโดย รชจณา สงหทอง, 2545) และยงสอดคลองกบการศกษาของนนทนศภมงคล (2547) ท

พบวา นสตนกศกษาทไดรบการสนบสนนทางสงคมมความรสกวาตนเองไดรบความชวยเหลอตลอดเวลาแมวาจะเกดอะไรขนก

ตามทาใหเกดความรสกอบอนมนใจ เชอมนวาตนเองจะสามารถจดการกบปญหาได ทาใหมปฏกรยาตอสถานการณทมา

คกคามในทางลบนอยลง รถงความสามารถของตนเอง รจกวธแกปญหา ซงมผลใหนสตนกศกษามศกยภาพในการเผชญปญหา

โดยใชกลวธการเผชญปญหาไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสม สามารถดาเนนชวตไดอยางราบรน และมความสข และ

สอดคลองกบการสมภาษณเชงลกกลมตวอยางพบวา เวลาทประสบความเครยดหรอปญหานน การไดพดระบายความอดอด

ดงกลาวจะชวยบรรเทาความเครยดจากการเผชญปญหาได แตการแกปญหาจรงๆ จะอยทตวเองเปนผทบทวนและตดสนใจ

และการตดสนใจนนกนาความคดเหน คาแนะนาทไดรบมาคดไตรตรองกบความคดของตนเองดวยเชนกน

2.6 การเหนคณคาในตนเอง

การเหนคณคาในตนเอง ไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ซงไมมอานาจการทานายตามตาม

สมมตฐาน ทงนอาจอธบายไดวา การเหนคณคาในตนเอง เปนความรสกนกคดทบคคลมตอตนเองจากการประเมนตนเองวา

ตนเองมศกยภาพมความสามารถทจะกระทาสงตางๆ ใหสาเรจได มความเชอมนในตนเอง พงตนเองได มความเขมแขง และม



ความปรารถนาทจะเปนคนทมคณคาและมประโยชนในมมมองของผอน ในขณะทพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

นน เปนกระบวนการทางความคดทบคคลจะตองประเมนสถานการณ และตดสนใจเผชญปญหาดวยวธตางๆ เพอมงลดระดบ

ความเครยดทตองเผชญอยในสถานการณนน สวนการเหนคณคาในตนเองเปนความนกคดทบคคลแสดงถงความตองการการ

ยอมรบวา คณคาชวตของตนเองคออะไร มบทบาทอะไร หรอมหนาทตอบคคลรอบขางอยางไรบาง ซงการยอมรบในความคด

เชนนตองมาจากตนเองสานกไดและจากผคนแวดลอม สอดคลองกบท มาสโลว (1970, อางโดย ศรเรอน แกวกงวาล, 2551)

ไดกลาวถงลาดบขนของแรงจงใจของมนษยไววา แรงจงใจในลาดบขนท 4 เปนแรงจงใจทแสวงหาและรกษาศกดศรเกยรตยศ

ซงศกดศรทสาคญตอการมสขภาพจตด คอ ความรสกนบถอและเคารพตนเอง กบ การไดรบการนบถอจากผอนทมใชลกษณะ

ฉาบฉวย แมวาการศกษาครงนพบวาการเหนคณคาในตนเองมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการเผชญปญหา อยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยมคาสมประสทธสหสมพนธ เทากบ .377 ซงเปนความสมพนธทางบวกอยในระดบตา ดงนน

การเหนคณคาในตนเองจงไมสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา

2.7 การรบรความสามารถของตนเอง

การรบรความสามารถของตนเองทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ซงมอานาจการทานาย

ตามสมมตฐาน อธบายไดวา เมออยในสถานการณทตองใชความพยายามสง นกศกษาทมกระบวนการคดทเชอใน

ความสามารถของตนเอง และมความคาดหวงในความสาเรจทจะเกดขน กจะสงผลใหมพฤตกรรมการสรางแรงจงใจตอตนเอง

และลงมอกระทาใหสาเรจเปาหมาย หรอแกปญหาใหลลวง รวมทงจดการความคด อารมณใหเปนดานบวก และลงมอกระทา

ในกจกรรมทมความทาทายมากกวาบคคลทมแนวโนมหลกเลยงสถานการณทตนเองเชอวายาก สอดคลองกบแนวคดของบรม

(Vroom, 1982, อางโดย สรพลพยอมแยม, 2548) ทกลาวถง แรงจงใจทจะผลกดนภายในตวบคคลใหกระทาพฤตกรรมให

บรรลเปาหมายนน เปนผลมาจากความสมพนธของการรบรถงคณคาของผลสาเรจและความคาดหวงในผลสาเรจดวยเชนกน

สอดคลองกบการศกษาของสรอนฐพร สว (2548) ทพบวา การรบรความสามารถของตนเองมความสมพนธกบพฤตกรรมการ

เผชญปญหาแบบมประสทธภาพของวยรนและสามารถพยากรณพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมประสทธภาพได เชนเดยวกบ

การศกษาของสภะ อภญญาภบาล (2551, อางถงใน ศรณพร คนธรส, 2552) ทพบวา ความเชอในอานาจภายในตนของ

นกศกษา สงผลทางบวกตอความสามารถในการเผชญปญหาและอปสรรค สอดคลองกบการทไดสมภาษณเชงลกทพบวา

เกยวกบการเรยนของกลมตวอยางทพยายามสรางแรงผลกดนภายในจตใจใหพยายามตงใจเรยนใหผลการเรยนในระดบทด

เพราะมความคาดหวงในผลสาเรจนนทจะทาใหตนเองประสบความเรจในดานการงานและดานการศกษาตอ รวมทงสรางความ

ภาคภมใจใหแกครอบครวของตนเองดวย

2.8 ความฉลาดทางอารมณ

ความฉลาดทางอารมณ สงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหา ซงมอานาจการทานายตาม

สมมตฐาน อธบายไดวา เนองจากการตดตอสมพนธกบผ อนเปนสวนหนงของการดาเนนชวต และในชวตประจาวนกม

เหตการณทคกคามใหเกดความเครยดตางๆ ได ดงนนนกศกษาทรจกแสดงออกทางอารมณอยางเหมาะสม เชน เอาใจใสเขามา

ใสใจเรา ในการตดตอสมพนธกบผอน จะทาใหเกดการยอมรบเกอหนนแกกนและกน เพมพนความคดสรางสรรค กลาเสยง

กลาคดรเรมลดการโจมต การนนทา กาวราว และความไมยดหยนตอกน (วระวฒน ปนนตามย, 2551: 38-39) เชนเดยวกบท



กรมสขภาพจต ไดกลาวถง การทบคคลสามารถดาเนนชวตใหเปนปกตสขและประสบความสาเรจนน จาเปนตองม

องคประกอบของความฉลาดทางอารมณทง 3 ดาน คอ ดานด ทหมายถง ความสามารถในการควบคมอารมณและความ

ตองการของตนเอง ดานเกง คอ การมแรงจงใจสามารถตดสนใจแกปญหาและแสดงออกไดอยางมประสทธภาพ สดทายคอ

ดานสข หมายถง การมความภมใจในตนเอง พอใจในชวต และความสงบสขทางใจ (กรมสขภาพจต, 2543, อางโดย คณต

เขยววชย, 2554) สอดคลองกบการศกษาของมธรส วงศคณนดร (2547) ทพบวาความฉลาดทางอารมณสงผลตอพฤตกรรม

การเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกเรยนระดบมธยมศกษา และสอดคลองกบการศกษาของแอบด (2011) ทพบวา กลม

วยรนมระดบความฉลาดทางอารมณสง มแนวโนมทจะใชการเผชญปญหาทางบวกในระดบแรก และสอดคลองกบการ

สมภาษณเชงลกกบกลมตวอยางทวา ในชวตประจาวนตองเจอกบความขดแยงไดหลายสถานการณ เชน กบคนภายใน

ครอบครว กบเพอน หรอบางครงเกดความขดแยงภายในจตใจตนเอง เมออยในสถานการณดงกลาว กลมตวอยางเลอกใชการ

ควบคมอารมณตนเองกอน เพอยบยงไมใหเกดความขดแยงทรนแรงมากขน ในขณะเดยวกนกตระหนกถงอารมณของอกฝาย

และเพอคลคลายความขดแยงทเกดขนจะใชการพดคยเพอปรบความเขาใจ และใชความยดหยนในการแกปญหาตอ

สถานการณทไมเปนไปตามทวางแผนหรอสถานการณทไมสามารถแกไขอะไรได

ดงทไดกลาวมาขางตน การศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาของนกศกษา

มหาวทยาลยศลปากร พระราชวงสนามจนทร พบวา การสนบสนนทางสงคม สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบ

มงแกปญหาไดรอยละ 16.20 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สวนการอบรมเลยงดแบบใชอานาจมเหตผล สามารถ

ทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาแบบมงแกปญหาไดเพมขน รอยละ 2.7 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ

.05 สวนความฉลาดทางอารมณ สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมงแกปญหาไดเพมขน รอยละ 13.2 อยางม

นยสาคญทางสถตทระดบ .05 และการรบรความสามารถของตนเอง สามารถทานายพฤตกรรมการเผชญปญหาแบบมง

แกปญหาไดเพมขน รอยละ 3.1 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยทง 4 ตวแปร สามารถรวมกนทานายพฤตกรรม

การเผชญปญหาแบบมงแกปญหาได รอยละ 35.2 อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05


1. การศกษาในระดบมหาวทยาลยมความจาเปนตองปรบตวจากหลายๆ สาเหต เชน นกศกษาชนปท 1 ตอง

ปรบตวดานการพกอาศยเนองจากตองแยกจากครอบครว เพอมาอยหอพกและใชชวตรวมกบเพอนนกศกษาจากตางครอบครว

รวมทงปรบตวใหเขากบสงคมเพอนใหม สวนนกศกษาชนปท 2 – 4 ตองปรบตวเรองการเรยนเพราะยงเรยนในชนปทสงขน

จะตองเรยนหลายวชา และเนอหาวชามความยากขน รวมทงตองรวมกจกรรมในระหวางเรยนดวย หลายๆสาเหตดงกลาว เปน

เหตใหเกดสภาวะความเครยดทางอารมณได การไดรบการสนบสนนทางสงคม หรอความชวยเหลอเปนสวนทสามารถลด

สภาวะความเครยดได แมวาชวงวยของนกศกษาจะมวฒภาวะในการตดสนแกปญหาไดดวยตนเองในระดบหนง แตอยางไรก

ตามนกศกษายงคงตองการความชวยเหลอจากครอบครว เพอนมตรสหาย และอาจารยผสอน แตรปแบบความชวยเหลอท

ใหแกนกศกษาอาจจะเปนในลกษณะของการใหคาแนะนามากกวา ดงนนบทบาทของครอบครวควรเปนการสนบสนนให

กาลงใจ รบฟงปญหา รวมทงการใหคาแนะนาคาปรกษาแกนกศกษา สวนอาจารยผสอน สามารถชวยเหลอโดยการใหกาลงใจ

คาแนะนาคาปรกษา ขอมลขาวสารทเปนประโยชนแกนกศกษา



2. นกศกษาควรไดรบการสงเสรมใหเขารวมและมสวนจดกจกรรมสงเสรมความคดสรางสรรคและกจกรรมจต

อาสา เนองจาก ชวงวยของนกศกษาเปนวยทมพลงความคดและการแสดงออก ดงนน การเปดโอกาสใหนกศกษาไดมสวนรวม

ในการจดกจกรรมตางๆ จะเปนกระบวนการททาใหนกศกษารสกภาคภมใจในตนเองทไดสรางคณคาแกตนเองและสงคมตอไป

ซงจะเชอมโยงใหพฒนาระดบความฉลาดทางอารมณ การรบรความสามารถของตนเอง เพราะกจกรรมดงกลาวสงเสรมให

นกศกษาไดฝกเรยนรการทางานเปนหมคณะ การรบผดชอบตอตนเอง และเสรมสรางมนษยสมพนธระหวางชวงวยของ

นกศกษา ดงนน หนวยงานทเกยวของกบการสงเสรมกจกรรมของนกศกษาควรกาหนดแผนการจดกจกรรมเพอสงเสรม

คณลกษณะดงกลาวใหเกดแกนกศกษา

กตตกรรมประกาศ

การศกษาฉบบนสาเรจลลวงดวยด โดยผวจยไดรบความกรณาอยางยงจาก รองศาสตราจารย ดร.คณต เขยววชย

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธรศกด อนอารมยเลศ ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนายส ธนธต และ อาจารย ดร.ลยง วระนาวน ทได

ใหคาปรกษา แนะแนวทาง และตรวจสอบความถกตองในการทาศกษาวจยครงน ทาใหเกดการเรยนรและไดฝกฝนการคนควา

ดวยตนเอง อนเปนประสบการณทมคณคายง

ขอขอบคณ คณาจารย หวหนางาน และเพอนๆ รวมงานทคณะอกษรศาสตร มหาวทยาลยศลปากรทกทานทให

กาลงใจ ความหวงใยเอออาทรตลอดเวลาทไดศกษาและวจยจนงานวจยฉบบนสาเรจดงทตงใจ


กองบรการการศกษา. (2555). จานวนนกศกษา ปการศกษา 2555. นครปฐม: โรงพมพมหาวมยาลยศลปากร.

กระทรวงศกษาธการ. 2556. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542. เขาถงเมอ 30 สงหาคม

เขาถงไดจาก http://www.moe.go.th/main2/plan/p-r-b42-01.htm#3.

คณต เขยววชย. 2554. รายงานการวจยการศกษาความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณและความสนใจ

ในการทากจกรรมนนทนาการกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร วทยาเขต

พระราชวงสนามจนทร. นครปฐม: ภาควชาพนฐานการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร.

ชยนรนท จนทรเอยม. (2548). ปจจยทางเศรษฐกจและการเมองทมผลตอพฤตกรรมการทาผดกฎหมายของเดกและ

เยาวชนศกษากรณ : สถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนจงหวดราชบร.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต

สาขาวชาเศรษฐศาสตรการเมองและการบรหารจดการ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยบรพา.

นวลฉว ประเสรฐสข. (2526). รายงานการวจยการสารวจปญหาการปรบตวของนกศกษามหาวทยาลยศลปากร.

นครปฐม: ภาควชาจตวทยาการแนะแนว คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร.




นนทนศภมงคล. (2547). ความวตกกงวล การสนบสนนทางสงคมและกลวธการเผชญปญหาของนสตนกศกษา.

วทยานพนธศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาจตวทยาการปรกษา คณะจตวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มธรส วงศคณนดร. (2547). พฤตกรรมการเผชญปญหาของนกเรยนระดบมธยมศกษา ชวงชนท 3 ในสงกดสานกงาน

เขตพนทการศกษาราชบร เขต 1 อาเภอเมอง จงหวดราชบร.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา

จตวทยาชมชน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

รชจณา สงหทอง. (2545). ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการเผชญปญหา ความพงพอใจในชวต แรงสนบสนนทาง

สงคม และภาวะซมเศรา ของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตนโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา อาเภอ

เมอง จงหวดสราษฎรธาน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาชมชน บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร.

รชดาวรรณ แดงสข. (2550). การอบรมเลยงดทสงผลตอทกษะชวตของนกเรยนมธยมศกษาโรงเรยนพบลประชาสรรค

เขตดนแดง กรงเทพมหานคร. วทยานพนธปรญญามหาบณฑตสาขาวชาจตวทยาพฒนาการ บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยรามคาแหง.

วลลภ ปยะมโนธรรม. (2546). คยกบนกจตวทยา 1. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: มตรนราการพมพ.

วระวฒน ปนนตามย. (2551). เชาวนอารมณ = Emotional quotient (EQ): ดชนเพอความสขและความสาเรจ

ของชวต. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ศรณพร คนธรส. (2552). ผลของการอบรมเลยงดทมตอความสามารถในการเผชญปญหาและฝาฟนอปสรรคของ

นกศกษาคณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม. การคนควาแบบอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา

จตวทยาการศกษาและการแนะแนว บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหม.

ศรเรอน แกวกงวาล. (2545). จตวทยาพฒนาการชวตทกชวงวย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: โรงพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ศรกล อสรานรกษ และปราณ สทธสคนธ. (2551). ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ. พมพครงท 15. กรงเทพฯ: หมอชาวบาน.

2556. การอบรมเลยงดเดก. เขาถงเมอ 14 กนยายน เขาถงไดจาก

http://www.cf.mahidol.ac.th/autopage/file/MonAugust2008-12-35-464sef%20-%20esteem.pdf

สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสวสดภาพ. (2556).สขภาพจตคนไทย. เขาถงเมอ 2 กนยายน2556 เขาถงได

จากhttp://www.thaihealth.or.th/healthcontent/article/28254.




สรอนฐพร สว. (2548). ความสามารถในการพยากรณของการรบรความสามารถของตนเอง และการไดรบการ

สนบสนนทางสงคมตอพฤตกรรมการเผชญปญหาของวยรนในเขตอาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ

วทยาศาสตรมหาบณฑต (จตวทยาการปรกษา) บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยเชยงใหม.

สรพลพยอมแยม. 2548. จตวทยาสมพนธภาพ = Psychology of interpersonal relations. กรงเทพฯ : บรษท

บางกอก-คอมเท.

Abdo, Nada. (2011). Academic performance and social/emotional competence in adolescence.

Ph.D. dissertations, Yeshiva University.

Documents

· SMARTS 4 7 ˇ. . 2557 380 : ˇˆ˙˝ ˛ ˚˜ !ˆ"#$"%#&˘ ˛ ' ˘( "))* &+ &+ *) ,* The Development of Creative Leaning Media by Using Museum and Local

· SMARTS 4 7 ˇ. . 2557 380 : ˇˆ˙˝ ˛ ˚˜ !ˆ"#$"%#&˘ ˛ ' ˘( "))* &+ &+ ) , The Development of Creative Leaning Media by Using Museum and Local