Jzef Kelera SOCREALIZM W DRAMACIE 1949-1953SOCREALIZM nigdy cile nie zdefiniowany, swoista nadbudowa doranych dyrektyw i zalece, propagand prbowano wzmocni teori

DZIEO SZTUKI POWINNO ukazywa wiat nie takim, jaki jest, ale takim, jaki by powinien

gra w licencje, uniki, podchody, dziaania pozorowane Miosz pisa w Zniewolonym umyle - ketman zjawisko pisania do szuflady, na uboczu (prasa katolicka)dorane, zmienne dyrektywy!

1949-fala aresztowa i procesw politycznych, usiowania kolektywizacji wsi, wojna koreaska, zimnowojenna globalna atmosfera, elazna kurtyna i obz warowny socjalizmu1953-mier Stalina, nowe rzdy w Zwizku Radzieckim (Malenkow, Chruszczow, Buganin)1956-luty-zjazd KPZR, wydarzenia poznaskie, polski padziernik

LUTY 1949 zjazd szczeciski Zwizku Literatw Polskich, oficjalne proklamowanie realizmu socjalistycznego jako jedynej susznej metodyCZERWIEC 1949 zjazd w Oborach, dyrektywy przekazane ludziom teatru, Festiwal Sztuk Rosyjskich i RadzieckichFestiwal Polskich Sztuk Wspczesnych (fina w 51.) ofensywa produkcyjniakw!!!

zapowied powrotu repertuaru romantycznego Horsztyski 1953 (re. Wierciski Edmund)1954 powstanie Studenckiego Teatru Satyrykw (STS) oraz Teatrzyku Bim-Bompierwsza po wojnie polska premiera Brechta Kaukaskie kredowe koo w Krakowie (poetyka Brechta pniej odtrutk na socrealizm)1955 pierwsze po wojnie Dziady re. Bardiniego1956 pierwszy program Piwnicy pod Baranami

powysze cezury dowodz, e socrealizm zaamuje si na rok przed padziernikiem, cezura kocowa to nie 1955

GATUNEK DRAMATYCZNY PRODUKCYJNIAK!Zdarzenia dramatyczne w fabrykach, na budowach, w stoczniach, w kopalniach, rodowiskach wiejskich pejza suy prawidowemu (stalinowskiemu) wykadaniu wiedzy o konfliktach klasowychfigury schematu w pierwszej fazie 50-52:1.entuzjastyczni aktywici i realizatorzy pracy klasa robotnicza ofc2.zamaskowani wrogowie klasowi zodzieje i agenci obcych wywiadw, zdemaskowani w finale3.wahajcy si i bdzcy, uczciwi potencjalni sojusznicy susznej sprawy (czsto inteligenci)np. Tysic walecznych Jana Rojewskiego, Sprawa Anny Kosterskiej Wadysawa Lubeckiego, Awans Wandy lkiewskiejwariant wiejski Zwycistwo Janusza Warmiskiegointeligencka odmiana produkcyjniaka wykorzystanie egzotyki scenerii szpitalnej np. Dr Anna Lena Ireny Krzywickiejspdzielnie, pniej obowizkowe dostawy zboa reguluj kierunkowskaz polityczny, wrg na posadzie sekretarza GRN i manipuluje sekretarzem KG partii do gosu dochodzi nowa orientacja: odwrt od usiowa forsownej kolektywizacji Odwiedziny Leona Kruczkowskiego prba uszlachetnienia gatunku, niby rodzima tradycjawariant rodzinny! Sceneria zakadu pracy za mao porczna, wic dramat rodzinnyJarosaw Iwaszkiewicz!!! atrapy technik, atrapy postaci, atrapy konfliktwwariant rozrywkowy 1.faza przedtaktowa, wczesna Nowy witoszek St. Dygata i Jana Kottaplanty i intrygi jak u Moliera, rodzinno-produkcyjny krajobraz, Tartuffe podaje si za partyjnego dygnitarza2.faza festiwalowa Wodewil warszawski Gozdawa & Stpie, rekordowa ilo przedstawierekwizyty produkcyjniaka, kuplety, gagi, farsa3.zwiastun pocztku odwily poznikali wrogowie imperialici, szpiedzy, dywersanci, Takie czasy Jerzego Jurandota, komedie, dowcipkowanie na koszt wasny (produkcyjniaka) i weselenie si wasnym pogrzebem

wycieczki za granic i podre w czasie Wielka polityka Janusza Makarczyka, Lem! Jacht Paradisecel wycieczek unaocznienie rozkadu i moralnej zgnilizny imperialistycznych systemw wadzy, walcz komunici, demokraci, proci ludzie i intelektualici z nieprawociutwory antyimperialistyczne 3 utwory zasuguj na uwag: Zwyka sprawa Tarna skromne, dramatyczne waloryJuliusz i Ethel Kruczkowskiego klska wybitnego dramatopisarzaKlucz do przepaci Gruszczyskiego odwilowy dramat antyimperialistyczny, dylemat winy i odpowiedzialnoci jednostki za udzia w zbrodniach systemowychpodre w czasie od 51 do 56 ok.250 dramatw historycznychszansa na przetrwanie/utrzymanie si na rynku pisarzy starszych, ktrzy nie chcieli pisa w kanonach socrealizmubrak ambicji poznawczych czy tragizmu historii, optymistyczna wizja wiata, finalnym rozwizaniem demokracja ludowaku pokrzepieniu serc, tematyka-wiek XVIII, krytyka feudalizmu

Wojciech Dudzik CZTERDZIECI LAT TEMU CZYLI PRZEOM

czsto si podaje, e stycze 1949 i Zjazd Literatw w Szczecinie to pocztek socrealizmu, ale nie do koca

1948 artyku O nowe drogi kultury polskiej, podjcie decyzji o zjednoczeniu PPR i PPS, plenum KC PZPR, sprawa Jugosawii i przejcia do kolektywizacji wsi, odwoanie Gomuki i powoanie Bieruta a sekretarza generalnego partii, pierwsze artykuy o danowie jako teoretyku realizmu socjalistycznego, dyskusja o realizmie przez artyku Wayka Kilka sw o metodzie, miesic pogbiania przyjani Polsko-Radzieckiej, powoanie Komisji do Spraw Kultury pod przewodnictwem Cyrankiewicza, powstanie PZPR, mecenat pastwowy nad sztuk przez ustanowienie nagrd

ramy czasowe Dudzika:7 grudnia 1947 zebranie przedstawicieli sceny w siedzibie KC PPR pod hasem O nowe oblicze teatralne Polski, 1949 12 listopada premiera Brygady szlifierza Karhana Vaska Kani pierwsze przedstawienie socrealistyczne

7 XII 47 wiceminister kultury Kruczkowski stwierdza, e teatr jest szko, trybun, instrumentem edukacji narodowej, przemwienie Sokorskiegoprzewartociowa repertuar, zadania reyserskie, aktorskie, nowa widownia!Repertuar klasyczny z wiar w postp ludzkoci, najlepsze sztuki budziy wtpliwoci natury ideologicznejjeszcze zapewnienia o swobodzie twrczej, pocztek montowania polityki teatralnej

zarzuty, e dotychczasowy teatr obsuguje publiczno drobnomieszczask, nie wychodzi naprzeciw nowej, robotniczej widowni48 jeszcze naciski repertuarowe nie s silne, Schiller mwi, e ministerstwo nie moe peni funkcji lektora teatralnego, planowanie dla fachowcw=ludzi teatru! Broni polskiej klasyki ton-krzyk!48 wystpy gocinne teatru Louisa Jouveta, pniej tylko teatry radzieckie (ale dobre) z metod Stanisawskiegojeden departament w ministerstwie twrczoci artystycznej i przedsibiorstw artystycznych i rozrywkowych, konferencja dyrektorw teatrw z caego krajw, referat Sokorskiego o organizacji widowni i repertuaru: za mao robotnikw w teatrze!!! wychowywa widza!!! repertuar romantyczny!

Plenum KC PCPR krytyka dotychczasowego rozwoju kultury, dugotrwae tolerowanie zamtu wrd inteligencji (Gomuka), zaniedbanie marksistowskiego owietlania zagadnie, Bierut zapowiedzia zaostrzon faz walki klasowej z siami liberalizmu i kapitalizmuDANOW teoretykiem socrealizmu!7.10 7.11 miesic pogbiania przyjani polsko-radzieckiej 1949-masowa akcja spoeczna, protektorat Bierutanarada w sprawie Dziadw w re. Schillera ze scenografi Pronaszki zaatakowanie koncepcji

inscenizacyjnej sprowadzajcej si do ukazania martyrologii (3 krzye w scenografii), propozycje dopisania czego do tekstu przez Jastruna (sprzeciwi si)premiera dopiero w 55. w re. Bardiniego 48 zawody w wystawieniu jak najwikszej liczby przedstawie na terenie wietlic robotniczych i fabryk

14 XII 1948 II Zjazd PPR i XXVIII Zjazd PPS, od 15 do 21 obie partie, powstao PZPR28 XII po raz pierwszy przyznano pastwowe nagrody artystyczne, nagroda I stopnia dla Schillera (powiedzia, e widownia ludowa musi mie poytek z wystawienia, nie sztuka)

49 upastwowienie kilku scen polskich20 I 23 I IV Zjazd Delegatw Zwizku Zawodowego Literatw Polskich, realizm socjalistyczny jedyn suszn metod, 3 zadania wobec twrcw: 1. zaangaowanie w sprawy socjalistycznego budownictwa 2. ukazanie w lit. awansu nowego bohatera 3. przyswojenie sobie marksistowskiej wiedzy o rozwoju spoeczestwa

FORMALIZM (Siekierska) wiadome wyparcie treci ideowej, spoecznej w sztuce, droga do zniwelowania sztuki, utraty oblicza narodowego i spoecznego

14 IV 1949 ostatni zjazd Zwizku Artystw Scen Polskich zlikwidowanie zwizku, teraz jeden Zwizek Zawodowy Pracownikw Sztuki i Kultury

I Krajowa Narada Teatralna w Oborach 18-19 VI 1949referat Sokorskiego problem kadr artystycznych, widownia mieszczasko-inteligencka przeksztacia si na inteligencko-robotnicz wprowadzi do repertuaru sztuki radzieckie, walka o now widowni, ujawni nowe konflikty, klasyka nie wystarcza, wrogiem agentura, wywiad, egoizm drobnomieszczaskiej wasnociKott pojcie konfliktu socjalistycznego w dramacie rozwizywalnego, bohater pozytywnysamokrytyka Wayka, Kruczkowskiego, e nie potrafili w ostatnich utworach odpowiedzie na zamwienie spoeczne Miosz konieczno kultywowania tradycji teatru romantycznego po odrzuceniu frazeologii romantycznejsztuki apolitycznej nie ma!!! walka o now treganiono poziom krytyki teatralnej, skonno do kosmopolityzmu, zlikwidowa lokalne czasopisma! (zosta Teatr)

powoano Generaln Dyrekcj Teatrw, Oper i Filharmonii koordynowanie, kontrolowanie dziaa placwek artystycznych

Schiller krytykuje Wielk Reform, wczeniejszy stosunek do tradycji, ale nie podpisuje si nazwiskiem, tylko funkcj!!!

1949 Ministerstwo Kultury zarzdzio oglnopolski konkurs na wystawienie sztuk rosyjskich i radzieckich, udzia praktycznie wszystkich teatrw

50-53 okres realizacji wypracowanych regu, egzekwowania ustale, praktyka!

Autor w kadym zjawisku ma widzie elementy walki klasowej! Cel wychowawczy, edukacyjnycentralizacja, upastwowienie teatrw, denie do upowszechnienia sztuki teatralnej w spo., bilety ulgowe, teatry na prowincji, sceny amatorskie