76
02 2015 www.solidariteit.co.za R16,95 (BTW ingesluit) Gratis aan lede SOLIDARITEIT WÊRELD ONS GEE OPNUUT DIE TOON AAN AS KUBERUNIE MET SPLINTERNUWE Solidariteit Beweging ALLES OOR DIE WYE WÊRELD VAN WERK OP DIE WEB LIZZ MEIRING SÊ OOR STEUN AAN SOLIDARITEIT + Tannie Sollie MORE TOUGH TIMES AHEAD FOR TELKOM EMPLOYEES AFRIFORUM PAK GRONDGRYPE, GEMEENSKAPSVEILIGHEID & GODSDIENSONDERRIG ARMOEDE KAN KLEUTERS SIEK MAAK, BEVIND VERSLAG HELPENDE HAND WEN! ’N TOYOTA COROLLA OF LUUKSE VAKANSIE BLADSY 49 SOL-TECH SPOG MET SPLINTERNUWE CNC-MASJIEN

Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Embed Size (px)

DESCRIPTION

 

Citation preview

Page 1: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

02 • 2015www.solidariteit.co.zaR16,95 (BTW ingesluit)

Gratis aan lede

SOLIDARITEIT WÊRELDONS GEE OPNUUT DIE TOON AAN AS KUBERUNIE MET SPLINTERNUWE

SolidariteitBeweging ALLES OOR DIE WYE WÊRELD VAN WERK OP DIE WEB

LIZZ MEIRING SÊ OOR STEUN AAN SOLIDARITEIT+Tannie Sollie

MORE TOUGH TIMES AHEAD

FOR TELKOM EMPLOYEES

AFRIFORUM PAK GRONDGRYPE,

GEMEENSKAPSVEILIGHEID & GODSDIENSONDERRIG

ARMOEDE KANKLEUTERS SIEK MAAK,

BEVIND VERSLAG

HELPENDE HAND

WEN!’N TOYOTA

COROLLA

OF LUUKSE

VAKANSIE

BLADSY 49

SOL-TECH SPOG MET

SPLINTERNUWE CNC-MASJIEN

Page 2: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Trek voordeel uit die spesiale aanbiedings vir Solidariteit-lede by

op geselekteerde voertuie uit ons Toyota-reeks

e-pos jou kontakbesonderhede na [email protected]

MONUMENT TOYOTA CONSTANTIA

Page 3: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 4: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

16

inhoudNOMMER 2 VAN 2015

NUUSWAARDIG

10 Wêreld van loopbaanontwikkeling wink12 Wêreld waarin jy jou werk kan geniet14 Jou wêreld van welstand op die web ontsluit15 Beroepsgesondheid en -veiligheid in ’n neutedop16 Kry perspektief op die wêreld van geld17 Jy en die Reg: Wêreld van (regs)kennis op die web18 Solidariteit Wêreld volgens Tannie Sollie 19 Lizz Meiring praat oor Tannie Sollie20 Vergoedingskommissaris: Druk neem toe21 Union supports reduction in UIF contributions22 Verteenwoordiging: Vat jou goed en trek, Ferreira23 Ondersoek gevra na landdros se rassismebewerings24 Taxation set to increase burden on economy 26 Akademia – studeer in Afrikaans terwyl jy werk

BEDRYFSNUUS

28 More tough times ahead for Telkom employees28 SolidariteitbekommerdoorafleggingsbyMTN30 Meer as derde van munisipaliteite wanfunksioneel31 Solidariteit werk vir sy lede in die mediese bedryf31 These skills learnt only in workplace32 Gesonde loonooreenkomste in die mediese bedryf bereik33 Medupi-kragstasie bring nie dadelik kragverligting36 Mining fatalities: Still concerns, but improving37 Tragedy prevented at Kusasalethu mine37 Solidarity, Comair reach agreement

IN BEWEGING

42 Ooreenkoms bevorder gemeenskapsveiligheid43 AfriSake, AfriForum beveg grondeis in Pretoria44 AfriForum veg saam om godsdiens in skole te hou44 AfriForum Jeug lees hul kele droog vir hul moedertaal46 Treurgrond: Soos vuishou in die maag48 Bring jou inligting op datum en wen motor of vakansie50 Sol-Tech neem voortou met nuwe masjien51 Rekordgetal woon opedag by51 Ajani ’n toegangshek tót en vír die industrie52 Armoede kan kleuters siek maak – navorsing53 Helpende Hand gee Limpopo-meisie hoop vir die toekoms53 Aansoeke vir studiehulp open binnekort54 Leer tjop-tjop lees met dié nuwe apps56 Reis saam van Ovamboland tot Masjonaland57 Kom kuier saam by Kraal-Klub58 Is jy jou gewig in goud werd in die werkplek?59 Prys-wins-verhouding ’n belangrike begrip60 Gesonde gesinne verseker gesonde samelewing62 Vrywillige skeidingspakket – neem of nie?66 Kom smul (gratis) saam op Maroela se werf67 Veels geluk, Afrikaans!70 Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep72 Die dood van genl. Koos de la Rey

GEREELD

RedakteursbriefDie bekendstelling van Solidariteit Wêreld, ons splinternuwe inter-netplatform, is ’n gebeurtenis wat ’n splinternuwe bestaansfase inlei en ons en ons mense op ’n nuwe wentelbaan plaas. bladsy 6

SeepkisDis is nag vir wit mans by Eskom met wit manlike ingenieurs wat plek moet maak vir gekleurde ingenieurs. Dit gaan ’n groot geveg wees, maar Solidariteit is reg, sê dr. Dirk Hermann. bladsy 7

SpreekBuysSolidariteit is weer aan die voorpunt van die vakbondwêreld met die bekendstelling van ons eie kuberunie. Dit is die vervulling van ’n droom om omvattende vakbonddienste aanlyn te bied. bladsy 8

jy & die RegEen van Solidariteit se lede vra raad omdat sy glo onbillik van mede- professor tot die posisie van senior dosent gedemoveer is. Kan ’n saak van konstruktiewe ontslag verwys word? bladsy 68

in RetrospekAs almal in die wêreld hul werk as ’n diens gesien het, sou die wêreld ’n baie beter plek gewees het, skryf Marietha Malan in haar gewilde rubriek, nadat sy ’n nuwe haarkapster op die proef stel. bladsy 73

MINING FATALITIES:STILL CONCERNS,

BUT IMPROVING

Page 5: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 6: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za6

VIND VIR FRIK & WEN!

Redakteursbrief

Die bekendstelling van Solidariteit Wêreld, Solidariteit se splinter-nuwe internetplatform, is só ’n gebeurtenis. Ons span toegewyde personeel en medewerkers het

letterlik jare lank ontwikkel aan hierdie aanlyn-platform om te sorg dat die belangrikste be-hoeftes van ons lede in die wêreld van werk in die kuberruim aangepak word. Dit is inderdaad die eerste kuberunie van sy soort in Suid-Afrika en waarskynlik in die wêreld!

Die ontwikkeling en bekendstelling van Solidariteit Wêreld is ’n belangrike boublok in Solidariteit se huidige bestaansfase. In ’n snel veranderende wêreld, wat steeds op alle vlakke meer en meer in die kuberruim ontwikkel en funksioneer, het dit sin gehad dat ons ’n internetplatform ontwikkel wat relevant en toeganklik is vir ons lede en op sekere vlakke vir die groter publiek.

Die produk is ’n internetwêreld wat daarop gemik is om ledediens na ’n nuwe vlak te neem. ’n Wêreld van voordele en ’n magdom van inligting, bystand en ondersteuningsgereedskap wat ontwikkel is om te sorg dat ons op die voorpunt van vakbondwese in die wêreld bly.

Solidariteit Wêreld is die nuuste tasbare uit-vloeisel van Solidariteit se bou-ingesteldheid. Met die een hand veg ons en met die ander hand bou ons. Dit is die manier hoe ons die werk-likheid in Suid-Afrika aanpak om ’n volhoubare

toekoms vir ons lede en hul kinders te verseker. Anders as om te bou, is dit maklik om te

breek. ’n Babatjie breek ’n blommetjie wat dit ’n God gevat het om te maak, het Langenhoven opgemerk. Hoe waar is dit nie. In ons land word ons daagliks gebombardeer met nuus en berigte van breek. Dit voel soms of alles waaraan ons en ons voorouers bou en gebou het eenvoudig afgebreek word. Daar is inder-daad diegene wat daarop uit is om te breek en uitmekaar te slaan. Dit is tekenend van die gebroke wêreld waarin ons leef.

Ons reageer egter op hierdie gees van breek deur te bou. Want om te bou, sê baie dinge. Dit sê dat ons nie van stryk gebring sal word nie. Dat ons kies om op te bou eerder as om af te breek. Dat ons hier is om te bly en te verseker dat ons bou aan die toekoms van ons lede. Dat ons sal aanhou om te bou aan eie in-stellings en inisiatiewe soos Solidariteit Wêreld. Hierdie manier van doen stuur ’n kragtige boodskap uit en is ’n positiewe antwoord op die omstandighede in ons land.

Ons wy hierdie uitgawe aan Solidariteit Wêreld. Die spasie is egter te min om enigsins reg te kan laat geskied aan al die aspekte en fasette daarvan. U sal self moet lees van al die voordele en inligting waardeur ons lede bemagtig word. Kom reis saam en geniet die ontdekkingstog deur ’n nuwe wêreld.

Kom lees saam en ontdek saam!

Ek glo dat Solidariteit Wêreld u nog trotser sal maak om deel van die Solidariteit-storie te wees. En onthou: met elke vingerklik is ons hier om te bly en te bou.

JOHAN KRUGER REDAKTEUR

Wanneer ’n splinternuwe Wêreld oopgaanIn die GESKIEDENIS van organisasies vind daar van tyd tot tyd ’n gebeurtenis plaas wat ’n mens kan aanvoel van besonderse belang is. ’n Gebeurtenis wat ’n organisasie en sy mense in ’n NUWE WENTELBAAN plaas en waarna ’n mens jare later terugkyk en opmerk dat dit inderdaad ’n SPLINTERNUWE BESTAANSFASE ingelei het.

Foto

’s: Re

int D

ykem

a &

isto

ckph

oto

.com

Frik is ’n vriendelike man wat alte graag hulp met navrae aan Solidariteit se lede verleen. Hy is ’n statige man wat oral in Solidariteit Wêreld rond-wandel om te help waar hy kan. Vind vir Frik in die tydskrif en wen lekker pryse.Wat is op die spel? ’n Week (Vrydag tot Vrydag) by Kokoriba vir vier mense, insluitend ’n privaat wildrit asook een gratis aandete by Kokoriba se restaurant.Sluitingsdatum? 20 Mei 2015.Skryf só in: Laat weet ons per SMS op watter bladsy jy vir Frik gevind het deur die volgende na 34802 te stuur: die woord “Frik”, die bladsynommer en jou naam.• Besoek www.solidariteittydskrif.co.za vir die bepalings en voorwaardes.

Page 7: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 7

Seepkis Word deel van die gesprek by www.blog.solidariteit.co.za of op een van die sosiale netwerke. Of skryf aan: Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur e-pos na [email protected]

SolidariteitSolidarity

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOORSOLIDARITY HEAD OFFICEH.v. DF Malan- & Eendrachtstraat, KloofsigTel: 012 644 4300 | 0861 25 24 23 | www.solidariteit.co.za

REDAKTEUR | EDITORJohan Kruger

BESTURENDE REDAKTEUR | MANAGING EDITORCilleste van der Walt

WEBREDAKTEUR | ONLINE EDITORDaleen Gouws

ADVERTENSIES | ADVERTISEMENTSDenise Viljoen – tel: 082 352 7147Adrie van Dyk – tel: 082 850 6784

ADVERTENSIE-ONTWERP | DESIGNMartie Maree

INTEKENARE | SUBSCRIPTIONSHeleen Nortjé

REKENINGE | ACCOUNTSElna Botes

MEDEWERKERS | CONTRIBUTORSAlana Bailey, dr. Danie Brink, Flip Buys, Lindie de Beer, Chris du Plessis, Reint Dykema, Daleen Gouws, Mariné Jacobs, Piet le Roux, Susan Lombaard, Marietha Malan, Ilze Nieuwoudt, Appie Pienaar, Esmarie Prinsloo, Alet Rademeyer, Francois Smit, Inge Strydom, Hendrik van der Hoven, Cilleste van der Walt, Suné van Heerden, Ansie van Niekerk en Rozer van Tonder

UITLEG, ONTWERP, REDIGERING, REPRO |LAYOUT, DESIGN, EDITING, REPRODUCTION

Tel: 082 445 4513 | [email protected]

DRUKWERK | PRINTINGPaarl Media Gauteng

VERSPREIDING | DISTRIBUTIONProsort

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo van Sirkulasie en word uitgegee deur die Solidariteit Beweging, Posbus 11760, Centurion, 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

ERVAAR ’N (SOLIDARITEIT) WÊRELD VAN VOORDELE!

Sluit maklik by Solidariteit aan deur ’n SMS te stuur. Soli dariteit se vriendelike diens sentrum agente sal jou terug-skakel en jou vinnig help aansluit. Al wat jy hoef te doen, is om die woord “Lid” na 34802 te stuur. SMS’e kos R2. Ons be skerm nie net jou werk nie, maar maak ’n daadwerklike verskil sodat ons lede en hul geliefdes vry, veilig en voorspoedig kan wees – net hier aan die suidpunt van Afrika! Verander jou adres by [email protected].

Pierre Groenewald: Dit is hul plan om wit mans heeltemal uit die arbeidsmark te verwyder. Hulle gaan dit doen. Ons moet opstaan, geld terughou en na mekaar kyk. Nou, en nie eendag wanneer ons niks oor het nie.

Marion de Beer: Dit is soos ’n trein wat weghardloop sonder remme. Niemand kan dit stop nie en die uiteinde is verwoestend. Die grootste probleem is dis die enigste trein.

Elizabeth Theron: Van die wit mans het aansoek gedoen vir die pakkette wat hulle aangebied het, maar is afgekeur. Hoekom?

Alfonso Niemand: Tipiese hopeloos onkundige regeringbesluit.

Danie Struwig: Gee hulle gas!

Andre Koekemoer: Jip, sien ’n donker toekoms vir wit Suid-Afrikaners. Net jammer ons het nie ’n leier hier op aarde nie. Ons word van alles en nog meer ontneem.

Elizma Booysen: Iemand se ongeletterde broer soek duidelik werk...

Mari Wilken: Pateties! Maar die wit ouens kan die werk reg doen?

Noeline de Beer: Dan gaan die bietjie hoop wat daar is ook ten gronde.

Sarel Lotz: Rassisme par excellence!

Gerty Taljaard: Ek hoop ons gaan saam- staan. Ons, as wit mense, het net soveel reg om te werk vir ons geld. Ons het ook gesinne om na te kyk. Laat regverdigheid geskied...

Erica Stols: Daar is geen einde aan die on-derdrukking wat wit mans ervaar in ons nuwe Suid-Afrika nie.

Marie van der Walt Meyer: Wys hulle, ons is mos nie bang nie.

Linda Bobbert: Daar moet iets wees wat ons kan doen. Is daar nie ’n manier om ons eie krag te voorsien nie? Hulle het nie ons geld nodig nie.

• Lees meer by http://www.netwerk24.com/sake/2015-03-16-eskom-wit-mans-mt-plek-maak

Eskom: Dis nag vir wit mansEskom sal ’n REGSTELLENDEAKSIEPLAN móét voorlê met teikens om sy getal wit manlike ingenieurs te verminder en plek te maak vir gekleurde ingenieurs, het Thobile Lamati, direkteur-generaal van arbeid, gesê. Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, skryf: “DG bevestig – ‘Eskom, raak ontslae van wit mans of ek vat julle hof toe!’ Dit gaan GROOT GEVEG wees. Ons is reg.”

Page 8: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za8

Die doel van Solidariteit Wêreld is om die vakbond náder aan ons lede te bring. Vakbonddienste is danksy Solidariteit Wêreld op elke lid se foon en rekenaar beskikbaar.

Die vakbond is dus nou in die holte van elke lid se hand, en dit spaar ons lede die moeite om spesiaal een van ons kantore te besoek.

Die doel van Solidariteit Wêreld is om te voldoen aan ’n behoefte wat lank reeds by die moderne lid bestaan, naamlik om enige tyd en elke dag van die week toegang tot volle vakbonddienste te hê. Opnames het getoon dat byna al ons lede toegang tot slimfone of rekenaars by die werk of huis het. Gewone internetblaaie wat net algemene inligting gee, is egter nie meer voldoende nie – lede wil volle lededienste ook op die internet hê.

Solidariteit Wêreld is aanvullend tot ons bestaande vakbonddienste, wat soos normaal-weg steeds beskikbaar bly. Met Solidariteit Wêreld wil ons egter nie bloot dieselfde dienste wat nou aangebied word ook op die internet beskikbaar stel nie. Ons het daarom die afge-lope jaar met behulp van ’n spesiale projekspan ’n spliternuwe reeks dienste ontwikkel, van loopbaanadvies en regshulp tot inligting oor ledevoordele soos studiehulp. Vir nuwe lede biedonsdiegerieflikeopsieombinneeenminuut aan te sluit.

Solidariteit se droom bly steeds om ons lede met ’n goeie werk te help. Daarom is Solidariteit Wêreld se doel nie net om lede met werkprobleme te help nie. Ons wil graag ons lede met raad en daad bystaan om nog beter werknemers te wees, sodat hulle die plesier van

’n goeie werk kan geniet. Ons wil graag hê dat ons lede gelukkig in hul werk moet wees, en wil hulle bystaan met dienste om hul kans op bevordering en beter geleenthede te vergroot.

Solidariteit Wêreld wil aansluit by die nuutste neiging in die wêreld van werk, naamlik die bevordering van mense se welstand. Welstand beteken veel meer as die voorkoming van siektes, en sluit in die bevordering van gesondheid en die verbetering van mense se “werkwelstand”. Daarom word ’n wye reeks welstanddienste aangebied, van loopbaanadvies tot wenke om jou gesondheid te verbeter.

Besoek www.solidariteit.co.za. Al die standaard vakbonddienste en voordele word op die web- tuiste aangebied, maar daar is nou ook sewe nuwe portale beskikbaar op dieselfde webtuiste. Dié portale word kortliks opgesom:

Solidariteit is weer aan die VOORPUNT VAN DIE VAKBONDWÊRELD met die bekendstelling van ons eie kuber-unie, SOLIDARITEIT WÊRELD. Dit is die vervulling van ons droom om volledige en omvattende vakbonddienste deur die internet aan ons lede te bied, skryf FLIP BUYS.

KUBERUNIESolidariteit gee steeds die toon aan – dié keer aanlyn

Foto

’s: Re

int D

ykem

a &

isto

ckph

oto

.com

Page 9: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 9

spReekBuys

FLIP BUYSis voorsitter van die

Solidariteit Beweging

Jou Geld• Aftredebeplanning• Korttermynversekering• Lewensversekering, inkomstebeskerming,

ongeskiktheidsdekking• Beleggingsadvies en hersiening van jou bestaande portefeulje• Begrotingsvoorbeelde• My Geld-artikels• Sakrekenaars om te bereken of jy genoeg

spaar vir jou aftrede• Aanlyn hulp met die aankoop van ’n nuwe

motor• Vrae en antwoorde• Daaglikse aanwysers• Testamente – lede kan ’n gratis testament by Solidariteit laat opstel

Jou Welstand• Hou boek van jou welstand met ’n wel-

standkalender• Toets hoe gesond jy is deur sakrekenaars

te gebruik om jou ideale gewig en energie-behoeftes te bereken

• Swangerskap• Solidariteit Atletiekklub• 7 Dimensies van Welstand – hoe lyk jou

welstand?• Professionele aanlyn advies – CMAC verskaf

raad met besluite oor mediese fondse• Artikels• A–Z van Welstand: Omskrywings van

siektetoestande en mediese terme• Aanvullende mediesefondsprodukte• Ondersteuningsgroepe• Vrae en antwoorde• Mediese nuus• Gesondheidswenke

Jou Werk• Aspekte van die wêreld van werk word

bespreek• Mensehulpbronhulpmiddele• Vra ’n berader• Goeie Werk-skaal• Toets jouself: Wat motiveer jou?• Gesels met ’n leefstylafrigter• Gesels saam• GAP-jaar• CV-opstelling, -riglyne en -voorbeelde• Artikels en video’s• Doen aansoek by Solidariteit

Jou Gesin• Artikels oor hoe om jou gesin te hanteer en

’n goeie werk-gesin-balans te handhaaf

Jou Loopbaan• Aspekte rakende jou loopbaan• Loopbaanbeplanning• CV-opstelling en -voorbeelde• A–Z van verskillende beroepe• Kontakbesonderhede van Afrikaanse skole in

Suid-Afrika, asook van alle universiteite• Skole betrokke deur advertensies van hul

aktiwiteite• Artikels: praktiese riglyne, onderhoude, ens.• Loopbaan.co.za: • Psigometriese toetse • Loopbaankeuses • Werksoekers • Beurse • Vaardigheidstekorte (wat om te studeer)

Jy en die Reg• Regsvrae (kategorieë en soekfunksie)• Meld jou arbeidsregsaak aan• Regsmenings• Arbeidsregmandaat en klagvorms• Algemene litigasie• Solidariteit Arbeidshof• Arbeidsreg: alles wat jy moet weet• Arbeidsregartikels• Strafreg• Skadevergoeding• Kommersiële reg• Familiereg• Boedels en testamente• Gerapporteerde arbeidsregsake• Gesels met ’n regskenner• Wetgewing• Hoe meld ek ’n saak aan by Solidariteit?• Artikels en potgooie (“podcasts”)• Pro forma-kontrakte en voorbeelde van

kontrakte

Beroepsgesondheid en -veiligheid• Wat is beroepsgesondheid en -veiligheid?• Eise vir beroepsbeserings en -siektes• Gesels saam oor kwessies in die bedryf• Eisproses en vorms• Artikels• Beroepsgesondheid en -veiligheid by die

werkplek• Toets jou kennis• Vra Solidariteit se gesondheid- en veiligheid-

span• Wetgewing• Skakels na ander instansies• Kennisgewings van nuwe regulasies in die

bedryf• Hoe meld ek ’n onveilige werkplek aan?• Kontakbesonderhede

Die gróótste wens van die meeste mense op aarde is vir ’n goeie werk. Hierdie belang- wekkende bevinding is gemaak deur Gallup, die globale marknavorsingsreus. Hulle het ses jaar lank aan ’n wêreldwye opname gewerk om te bepaal wat die heel belangrikste vir mense is. Die voorsitter van Gallup, Jim Clifton, beskou dit as een van die belangrikste bevindings wat die maatskappy nog gemaak het.

Clifton beklemtoon dat ’n goeie werk baie meer as net ’n groot salaristjek is. Hy sê ’n goeie werk is een wat vir jou ’n doel in die lewe gee. Dit is ’n werk waarmee jy jou roeping kan vervul en wat vir jou sin maak omdat dit jou die kans bied om ’n verskil te maak. Aan die ander kant meen hy dat werkloosheid of ’n sinlose werk waarin jy ongelukkig is, die slegste ding is wat ’n mens kan tref.

Dit beteken dat ’n goeie werk nie net meer ’n middel tot ’n doel is nie, maar vir mense ’n doel op sigself geword het. Dit beteken ook dat mense nie net meer wil werk vir geld om te kan lewe nie – ongeag hoe belangrik dit steeds is. Die moderne mens wil voel dat die werk wat hy of sy doen, vir hulle sin het en dat hulle ’n verskil in die lewe maak.

Met ’n goeie werk kan jy vir jou gesin sorg, kan jy ’n ordentlike lewe lei, en het jy en jou kinders ’n toekoms. ’n Goeie werk is die sleutel tot ’n goeie lewe, en is ’n voorwaarde vir mens-like welstand. Dit is belangrik vir menswaardig- heid en standvastige gesinne. Sonder ’n goeie werk val jou lewe uitmekaar. En dit is presies wat Solidariteit aanvuur. Word vandag nog deel van Solidariteit Wêreld – jou wêreld van werk, ’n unieke gemeenskap vir werkende mense. S

’n Goeie werk is die sleutel tot ’n goeie lewe, en is

’n voorwaarde vir menslike welstand. Dit is belangrik vir

menswaardigheid en standvastige gesinne.

Sonder ’n goeie werk val jou lewe

uitmekaar.XXX

Page 10: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za10

Nuuswaardig

Solidariteit is bewus van al die beroepe wat jy kan volg en besef dat dit nie altyd maklik is om ’n besluit te neem indien jy nie seker is oor die roete om te volg nie. Daarom het Solidariteit

die Jou Loopbaan-webblad ontwikkel. Op dié webblad bied Solidariteit soveel as moontlik opsies, leiding en wenke oor loopbane aan werksoekers, studente en skoliere.

Psigometriese toetse & beroepsvoorligtingIndien jy kinders het wat binnekort belang-rike besluite oor hul loopbaan moet neem, is psigometriese toetse en beroepsvoorligting ’n goeie beginpunt. Solidariteit Helpende Hand bied albei hierdie funksies aan. Die doel van Helpende Hand se beroepsvoorligtingsprogram is om aan Afrikaanse jongmense regoor die land ’n bekostigbare beroepsleidingsdiens te verskaf

ten opsigte van vak- en beroepskeuses. Indien jy meer inligting hieroor benodig, besoek Jou Loopbaan by www.solidariteit.co.za.

Jou A–Z van loopbane en beroepeHierdie bladsy vertel jou meer oor enige beroep waaraan jy kan dink. Indien jy steeds ’n vlieënier wil word of dalk in die onderwys wil gaan studeer, klik op Jou A–Z van loopbane en beroepe vir leiding.

Universiteite & tersiêre InstellingsOp dié skakel kry jy al die kontakbesonderhede en adresse van die universiteite en tersiêre instellings van jou keuse.

WerksoekersWerkNet is ’n forum waar werkgewers vakante poste kan adverteer en werksoekers hul CV’s kan oplaai en werkgeleenthede kan bekyk.

Benodig jy ’n beurs?Indien jy studiehulp nodig het en meer wil weet oor hoe jy kan aansoek doen om ’n beurs van Solidariteit Helpende Hand se Studiefonds-sentrum, kan jy meer hieroor gaan lees op Solidariteit se Jou Loopbaan-blad.

Sukkel jy om jou CV op te stel?Hier kry jy die geleentheid om die perfekte CV op te stel. Drie baie goeie voorbeelde is beskikbaar en jy hoef bloot jou inligting op die voorbeeld van jou keuse in te vul en dan jou CV in PDF-formaat op jou rekenaar te stoor. Indien jy veranderings wil aanbring, gaan net na jouprofielopJouLoopbaan,bringdieveran-derings aan en stoor weer jou CV. Al hierdie riglyne en wenke maak dit maklik vir jou om werk te soek.• Vir alles wat jy oor loopbane, beroepe en werk

wil weet, besoek www.solidariteit.co.za. S

Wêreld van loopbaanontwikkeling winkToe jy ’n kind was, was die antwoord eenvoudig as iemand jou gevra het WAT JY WIL WORD as jy eendag groot is: Dit was óf ’n vlieënier óf ’n dokter of verpleegster, onwetend dat daar veel meer opsies is om van te kies. Jy kon boonop jou droom maklik bewaarheid – jy moes net groot word, vertel LINDIE DE BEER.

illu

stRa

sie: is

tock

pho

to.co

m

Page 11: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 12: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za12

nuuswaaRDig

Een van die vennote van Solidariteit Wêreld, Wellness Africa, sê die volgen-de: “Individue en organisasies moet be-magtig word om ’n werk en leefstyl te handhaaf wat selfverantwoordelikheid,

balans en persoonlike ontwikkeling bevorder.” Ons kon dit nie beter stel nie. ’n Goeie werk bepaal jou status en verhouding met die wêreld rondom jou en stel jou in staat om ’n opbou-ende rolspeler in die gemeenskap te wees.

Ons blad genaamd Jou Werk op die web-tuiste www.solidariteit.co.za is juis ontwikkel met bogenoemde in gedagte. Dié blad gee jou toegang tot ’n leefstylafrigter, Paul Smit, wat aanlyn beskikbaar is om met jou te gesels oor jou leefstyl en hoe om ’n balans te handhaaf.

’n Berader lewer ook ’n ondersteuningsdiens.Die blad gee jou verder toegang tot maat-

stawwe om jouself aan te meet. Die Goeie Werk-skaal is een so ’n maatstaf wat jou ’n idee gee van hoe gelukkig jy in jou werk is. ’n Ander maatstaf is die Persoonlike Ontwikkelingsplan, waar jy vrae moet antwoord oor jou loopbaan en waarheen jy in jou loopbaan op pad is. Albei hierdie maatstawwe bied jou ’n blik op jou houding, jou menseverhoudings en hoe jy dit kan verbeter.

Wat die Jou Werk-blad nog meer uniek maak,isdieJouWerk-profiel.Opdiéprofielhet jy toegang tot al die antwoorde wat jy ingevul het, maar ook tot ’n area waar jy jou CV kan opstel. Drie baie goeie voorbeelde is

beskikbaar en jy hoef bloot jou inligting op die voorbeeld van jou keuse in te vul en dan jou CV in PDF-formaat op jou rekenaar te stoor. Indien jy veranderings wil aanbring, gaan net na jouprofielopJouWerk,bringdieveranderingsaan en stoor weer jou CV. Die blad gee jou verder toegang tot mensehulpbronhulpmiddele en die geleentheid om by die Solidariteit Bewe-ging aansoek te doen om ’n betrekking.

Die blad bied verder inligting oor die neem van ’n breukjaar en artikels oor alles wat met jou werk verband hou. Daar word ook maan-deliks video’s beskikbaar gestel met praktiese riglyne vir jou in jou werkplek.

Besoek Jou Werk by www.solidariteit.co.za en skep vir jouself ’n beter en goeie werk. S

Wêreld waarin jy jou werk kan genietIs jou werk net ’n werk, of is dit jou ROEPING en jou PASSIE? ’n Goeie werk is een van die dinge wat Solidariteit vir al sy lede toewens. Ons webtuiste, Solidariteit Wêreld, bied jou nou toegang tot ’n hele blad oor sake rakende jou wêreld van werk! DALEEN GOUWS verduidelik.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

’n Goeie werk is nie net ’n werk nie, maar ’n ruimte waarbinne mense hul volle

potensiaal kan bereik.

“ “

~ Dr. Dirk Hermann ~

Page 13: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

SolidariteitBeweging

HOE GROOT IS JOU

HONGER?

SolidariteitHelpende Hand

®

0861 25 24 23www.helpendehand.co.za

Duisende behoeftige kleuters kry net een bord kos per dag.

JY KAN HELP OM DIT TE VERANDER!

SMS “Bord” na 36930 en dra R5 by tot ’n gesonde bord kos

vir ’n behoeftige kleuter.

Page 14: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za14

nuuswaaRDig

Jou gesondheid het ’n groot impak op jou werk en jou daaglikse leefwyse, dus het Solidariteit gaan kyk na elke aspek van hoe ’n gesonder jy beter by die werk en tuis kanfunksioneer.Indienjyfiksopvoetis,kan jy op dié blad meer lees oor die

Solidariteit Atletiekklub en hoe jy betrokke kan raak. Jy kan ook inteken op die klub se maande-likse nuusbrief.

Petri Botha is die Welstand-blad se dieet-kundige. Sy gee maandeliks wenke oor hoe jy gesonder kan eet, wat jy behoort te eet en hoe om te bepaal of jy al die nodige voedings- waardes inkry. Kyk gerus na haar reeks video’s vir puik gesondheidswenke.

Daar is ook sakrekenaars op die blad beskik-baar waarmee jy presies kan bepaal wat jou liggaamsmassa-indeks (LMI) is en wat dit moet wees, asook hoeveel energie jy daagliks verbrand en moet verbrand om werklik gesond te wees.

Swanger vroue kan talle insiggewende artikels oor swangerskap gaan lees wat deur die mediese skema Medihelp vir nuwe mammas geskryf is. Dit is baie belangrik vir vroue om veral gedurende dié fase gesond te wees, dus is daar ook ’n sakrekenaar waarmee hulle kan bepaal wat hul gewigstoename gedurende hul swangerskap moet wees.

Jy hoef boonop nooit weer te bekommer dat jy ’n doktersafspraak sal vergeet nie en dis ook nie meer nodig om rond te skarrel op soek na die nota waarop jy ’n dokter se terugvoer neergeskryf het nie.

Die welstandkalender op Solidariteit Wêreld se Welstand-blad bied jou die opsie om belangrike datums aan te teken en te stoor, en sal jou daaraan herinner. Belangrike mediese afsprake word ook onder jou aandag gebring en jy kan die dokter se terugvoer intik, wysig en stoor terwyl jy in die spreekkamer sit. Sodra jy moet terugvoer gee aan ’n volgende dokter of familielid, kan jy eenvoudig jou Solidariteit Wêreld-profieloopmaakendienodigeakku-rate terugvoer gee.

Wonder jy soms oor die betekenis van me-diese terme soos hiperlipidemie en disritmie, of sukkel jy om jou mediese fonds se woordeskat te verstaan? Besoek dan Jou A–Z van Welstand en leer om saam te praat. Klik bloot op die letter van die alfabet waarmee die vreemde

term begin en kry ’n verduideliking van presies wat dit is en wat dit beteken.

Besoek Solidariteit Wêreld se Welstand-blad by www.solidariteit.co.za om nie net ’n oorsig van jou persoonlike welstand te kry nie, maar

op die hoogte te bly van die jongste mediese wetgewing, mediese nuus en lekkerleesartikels wat jou aan die dink sal sit, asook al die nodige kontaknommers en hulp wat jy nodig het om gesonder te leef! S

Jou wêreld van welstand op die web ontsluitHoe gesond is jy? Ondersteun jou leefwyse jou PERSOONLIKE WELSTAND? Indien jy nie die antwoorde hierop ken nie, moet jy beslis Solidariteit Wêreld se Welstand-blad besoek en jouself toets. Die bladsy is propvol hulpmiddels, toetse, raad en aanbevelings oor jou welstand en hoe jy dit kan verbeter. LINDIE DE BEER vertel meer.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

In Suid-Afrika is meer as twee uit elke vyf mense oorgewig of vetsugtig en ons is besig om af te stuur op drie epidemies: vetsug, tipe 2-diabetes en hartsiektes. As jy sowat 10 kg oorgewig is, loop jy die gevaar om tipe 2-diabetes te kry. As jy vetsugtig is (20 kg oorgewig of meer), is jou kans baie groot om hiermee gediagnoseer te word.

DIS ’N BAIE GEWIGTIGE SAAK!

Page 15: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Nuuswaardig

Beroepsgesondheid en -veiligheid is ’n bedryf wat die afgelope 20 jaar baie uitgebrei het. Dit beteken egter nie dat almal verstaan wat die bedryf behels nie. Solidariteit kry heelwat navrae

van lede oor beroepsgesondheid en -veiligheid en het daarom sy eie beroepsgesondheid-en -veiligheidsafdeling wat spesiaal na hierdie sake en eise van ons lede omsien. Dié afdeling se dienste word voortaan ook aanlyn op die splinternuwe webtuiste Solidariteit Wêreld by www.solidariteit.co.za aangebied.

Beroepsgesondheid in die werkplek word hoofsaaklik gereël deur die wet op beroeps-gesondheid en -veiligheid en die wet op gesondheid en veiligheid in myne. Die belang- rikste aspekte van dié twee wette word op die Beroepsgesondheids-en-veiligheidsblad op Solidariteit Wêreld uiteengesit en prakties

verduidelik. Indien jy vrae het, besoek bloot dié blad by www.solidariteit.co.za en vra die kundige Solidariteit-span.

Persone wat belangstel in dié bedryf en graag hul kennis daarvan wil opskerp, kan maandeliks ’n toets op die spesiale Toets Jou-self-afdelingaflê.

Eise vir beroepsbeserings en -siektes is ’n ingewikkelde proses met baie papierwerk. Die Beroepsgesondheid-en-veiligheidsblad op Solidariteit Wêreld sit die proses stap vir stap uiteen. Alle nodige vorms en inligting om so ’n eis in te dien, is ook beskikbaar op die blad.

Besoek die blad gereeld vir belangrike ken-nisgewings oor die bedryf. Weeklikse artikels oor die beroepsgesondheid- en -veiligheidsbedryf is beskikbaar op die blad, asook nuttige skakels na ander instansies wat belangrik is in die bedryf. S

Beroepsgesondheid en -veiligheid in ’n neutedopDeur Daleen Gouws

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 16: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

*

nuuswaaRDig

uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za16

Geldsake is iets waarmee nie al-mal ewe goed is nie. Sommige van ons sou verkies om glad nie met geld te werk nie, maar dit is helaas die een ding in die lewe

wat ons almal moet bestuur. Die splinternuwe Solidariteit Wêreld, beskikbaar by www.solida- riteit.co.za, bied jou ’n bladsy net oor geldsake. Dié bladsy is met sekuriteitsmaatreëls beskerm en jou inligting is dus veilig. Die verskillende afdelings op die bladsy is soos volg:

Voorsiening vir jou oudagByfinansies.solidariteit.co.zakanjymeerinligtingkry oor waarom dit belangrik is om te spaar en hoe om te spaar. ’n Nuttige sakrekenaar help jou om te bereken of jy gemaklik kan aftree. Sleutel bloot inligting soos jou pensioendraende salaris en die huidige bedrag in jou pensioen- fonds in en die sakrekenaar sal ’n volledige verslag saamstel oor hoe jou situasie tans lyk en hoe dit gaan lyk as jy eendag aftree. Dit gee jou dus ’n goeie idee of jy meer voorsiening sal moet maak om gemaklik af te tree, en of jy reeds genoegsaam spaar.

Stel jou begroting aanlyn opSteljoufinansiëleprofielopenkrytoegangom jou begroting aanlyn op te stel en as ’n PDF-dokumenttestoor.Nadatjyjouprofielopgestel het, kan jy dit in ’n veilige omge-wing stoor en gereeld hersien. Jy kan ook vir Solidariteit Finansiële Dienste toegang tot jou profielgeesodathullejoukanondersteunmetjou begroting, antwoorde op kwelvrae en selfs beleggingsadvies.

Artikels en video’sOpfinansies.solidariteit.co.zasaljy’nmagdomar-tikels vind wat jou help om jou geldsake beter te verstaan. Gebruik die soekfunksie om na artikels te soek. Buiten die artikels sal daar ook maande-liks nuwe video’s beskikbaar wees met praktiese riglyne vir geldbestuur, beleggings, en so meer.

Koop ’n nuwe motorOorweeg jy dit om ’n nuwe of gebruikte motor aantekoop?Maakopfinansies.solidariteit.co.zaseker hoeveel jou maandelikse paaiement sal beloop. ’n Nuttige sakrekenaar sal jou help met die berekening.

Vrae en antwoordeHet jy ’n vraag oor geldsake? Besoek die web-tuistefinansies.solidariteit.co.zaensteljouvraagaan Solidariteit Finansiële Dienste.

Versekering, inkomstebeskerming en ongeskiktheidsdekkingSolidariteit Finansiële Dienste vertel jou op dié blad meer oor korttermynversekering, lewens-versekering, inkomstebeskerming en ongeskikt- heidsdekking. Jy kan ook aanlyn meer uitvind oor die verskillende produkte wat beskikbaar is.

Beleggingsadvies en hersiening van jou bestaande portefeuljeSolidariteit Finansiële Dienste bied jou aanlyn ondersteuning ten opsigte van beleggings en beleggingsbesluite.

Toegang tot die maandelikse SFD-nuusbriefKryopfinansies.solidariteit.co.zatoegangominte teken op ’n maandelikse nuusbrief van Soli-dariteit Finansiële Dienste met diepte-inligting oor geldsake. S

Kry perspektief op die wêreld van geldDeur Daleen Gouws

Foto

: isto

ckph

oto

.com

As jy van 18 tot 55 jaar elke maand R500 spaar en ’n rentekoers van 9% per jaar verdien, sou jou totale bydrae R220 000 gewees het, maar dank-

sy saamgestelde rente (rente op rente), sal jou neseier op 55 jaar altesaam R1 689 000 wees.

HET JY GEWEET?

Page 17: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

nuuswaaRDig

17issue 2 oF 2015 • www.solidariteit.co.za

’n Mens weet nooit wanneer jy regsadvies gaan nodig kry nie. ’n Mens weet ook nie altyd of jy regsprosesse en -situasies korrek hanteer nie. Op Solidariteit Wêreld se splinternuwe Jy en die Reg-blad kry jy ’n nuttige oorsig van alle regsas-pekte wat jy moontlik sal teëkom.

Regsvrae reeds vir jou beantwoordHet jy ’n regsvraag? Solidariteit se regskenners het dit moontlik reeds beantwoord. Klik bloot op die kategorie van jou keuse en lees vrae en antwoorde daaroor wat op ware gevalle gebaseer is. Jy sal waarskynlik die nodige inligting kry en indien nie, kan jy jou arbeidsaak aanmeld deur dit kortliks aan ons regskenners te verduidelik.

Wat is die verskil tussen arbeidsreg en sivielreg, strafreg, kommersiële reg en familiereg?Regsterme kan ’n mondvol wees. Solidariteit Wêreld se Jy en die Reg-blad leer jou alles wat jy moet weet.

Die arbeidsreg fokus op aspekte soos praktykkodes, kontrakte en wette. Laai verwysingsvorms wat met arbeidsreg verband hou, op dié blad af.

Solidariteit bied aan lede en ondersteuners toegang tot sivielregtelike adviesdeurgebruiktemaakvan’nvoorkeureksternefirmagenaamdSerfontein, Viljoen en Swart. Lede van Solidariteit kan gratis telefoniese sivielregtelike advies deur die Solidariteit Dienssentrum ontvang deur 0861 25 24 23 te skakel.

Om uit te vind wat jou regte in terme van vervolging is en hoe om ’n klag te lê indien daar op enige van jou regte ingedring word, kan jy die strafregafdeling besoek. Hier word daar gefokus op arrestasie, dronkbe- stuur en aanranding. Wat mag jy doen? Wat is jou regte? Hoe lê jy ’n klag?

Indien jy nie weet hoe om kontrakte op te stel nie of meer wil weet oor die nuutste verbruikerswet, afbetalingsooreenkomste of regsen-titeite kan jy die afdeling vir kommersiële reg besoek. Al die nodige voorbeeldeishieraflaaibaar.

Familiereg bevat verskeie afdelings soos egskeiding, onderhoud, huwelike en gesinsgeweld. Vind uit wat sê die wet oor elk van hierdie onderwerpe deur dié blad te besoek.

Boedels en testamenteDit is belangrik om ’n testament te hê en te verstaan hoe die boedelpro- ses werk indien ’n boedel afgehandel moet word. Lees meer hieroor op Solidariteit Wêreld. Maak seker jy het die nodige dokumente in plek en indien jy ’n Solidariteit-lid is, kan jy sommer gratis ’n testament laat opstel.

Pro forma-kontrakteEnigevoorbeeldvan’nkontrakwatjybenodig,kanjyhiergratisaflaai.

Kom skerp jou regskundigheid op deur www.solidariteit.co.za te besoek en beskerm jouself met kennis.

Solidariteit as vakbond hanteer slegs arbeidsregtelike sake, wat een van die lidmaatskapvoordele is wat Solidariteit bied. Alle ander regsake op hierdie blad word deur ander partye aangebied en is nie ’n ledevoor-deel van Solidariteit nie. S

Jy en die Reg: Wêreld van (regs)kennis op web

Deur Lindie de Beer

Page 18: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za18

nuuswaaRDigFo

to’s:

Rein

t Dyk

ema

Page 19: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 19

Al hierdie vrae sal beantwoord word deur tannie Sollie. Sy ver-skyn oor die volgende paar weke op YouTube en Solidariteit se Facebook-blad om jou meer te

vertel oor die kuberarea, Solidariteit Wêreld. Hierdie opwindende plek op die internet bied jou raad, oplossings, nuwe idees, regshulp en talle ander fantastiese dinge.

Tannie Sollie is as Solidariteit Wêreld se woordvoerder gekies omdat sy ’n vooraan-staande vrou in haar gemeenskap en ’n vurige kampvegter vir menseregte is. Sy is ook baie eerlik en ’n trotse vrou wat heelwat tyd by boekklubs en vrouebemagtigingseminare deur-bring om motiveringspraatjies te lewer.

Met verloop van tyd leer tannie Sollie al hoe meeroortegnologieenhoegerieflikditisommense deur sosiale media te bereik.

Sy huiwer dan nie om haar mening op sosiale media te gee nie, en as ’n alwetende oujongnooi gebruik sy graag Solidariteit Wêreld om haar stellings te ondersteun. Sy is ook ’n baie nuuskierige vrou wat alles wil weet sodat sy haar mening daaroor kan lug sonder om soos ’n leek te lyk.

Tannie Sollie is ’n opkomende kuberster wat sosiale media ten volle wil benut sodat sy alles kan deel wat sy op Solidariteit Wêreld leer. Gaan kyk gerus self waarom tannie Sollie vir Solidariteit Wêreld so ophemel – jy sal nie an-ders kan as om met haar saam te stem nie. S

Lizz Meiring praat oor tannie Sollie

Die Solidariteit-span het in Maart die geleentheid gehad om saam met Lizz Meiring te werk aan ’n paar

video-opnames vir ons splinternuwe web-tuiste, Solidariteit Wêreld. Ons het met Lizz gesels oor haar rol as tannie Sollie in die reeks inligtingstukke wat opgeneem is.

Hoe het jy deel geword van dié opwindende projek?Solidariteit het my gevra om die projek te doen op voorstel van Giep van Zyl, ’n teatervervaardiger wat my en my werk ken. Aanvanklik was hul idee dat ek as myself die video’s sou doen, maar ek skep toe die karakter en die naam tannie Sollie omdat ek dink dit sal beter, vermaakliker en interessanter wees. Haar naam verwys natuurlik na Solidariteit.

Wat is die boodskap wat tannie Sollie aan die publiek oordra?Solidariteit Wêreld is jou portaal tot ’n beter wêreld, en “dit is so, want Solidari- teit sê so”.

Wat is die verhouding tussen tannie Sollie en oom Frik?Kyk die video’s om meer oor die intrige uit te vind! ’n Mens praat nie uit nie...

Hoekom moet jongmense soos Nina na tannie Sollie luister?Want tannie Sollie is hipermodern, ingelig oor die “latest” en ”greatest”. Sy’s ’n duisend maal meer “hip” as wat sy lyk, en sy’s nogal vermaaklik, dink ek! S

Solidariteit Wêreld volgens tannie SollieSolidariteit begin vanjaar met ’n SPLINTERNUWE INTERNETINISIATIEF genaamd Solidariteit Wêreld. Deur die kuberruim as ’n kuberunie te betree, neem Solidariteit weereens die voortou wat vakbonde betref. Maar wat is Solidariteit Wêreld, wat is ’n kuberunie en hoe gaan Solidariteit dit bemeester? CILLESTE VAN DER WALT verduidelik.

nuuswaaRDig

Page 20: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

nuuswaaRDig

20

Sedert Solidariteit op 3 Februarie ’n veldtog teen die vergoedingskantoor se swak diens van stapel gestuur het, het die druk op die vergoedingskom-missaris toegeneem. Nie net het meer

as 10 organisasies wat mediese praktisyns verteenwoordig ook met hul besware teen die vergoedingskantoor se swak diens vorendag gekom nie, maar Solidariteit het ook die hulp van die openbare beskermer ingeroep.

Die vakbond Solidariteit het op 27 Fe- bruarieinʼnskryweaanThuliMadonsela,dieopenbare beskermer, versoek dat die totale verval van dienslewering deur die kantoor van die vergoedingskommissaris ondersoek word.

Dit volg nadat Solidariteit en verskeie instellings wat mediese praktisyns verteenwoor-dig,vroeërinFebruarietydensʼnnoodverga-deringʼnmemorandumopgestelhetwaarindie kommissaris onder meer versoek is om dringende en onmiddellike stappe te neem om ʼnbehoorlikevergoedingsdiensaandiepubliekte lewer. Die kommissaris het egter nie binne

die verlangde tydperk op die memorandum gereageer nie en het Solidariteit se veldtog in die media afgemaak as “dramaties”.

Hildie Potgieter, woordvoerder van Medhub –ʼninstellingwatmediesepraktisynsverteen-woordig – het by die noodvergadering gesê die nuwe Umehluko-eisbeheerstelsel wat in Augus-tus 2014 deur die vergoedingskantoor ingestel is, is nie gebruikersvriendelik nie. “Diestelselplaasʼnreuse-administratiewe

las op dokters wat eise by die vergoedingsfonds wil indien. Boonop is die stelsel onverstaanbaar –disopsigselfʼnreusestruikelblokviralmalwatdie stelsel moet gebruik,” het Potgieter gesê.

Volgens Paul Mardon, hoof van Solidariteit se afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid, het Solidariteit die openbare beskermer ver-soek om die moontlikheid te ondersoek om die vergoedingskantoor onder eksterne kontrole en beheer te plaas.

Solidariteit is van mening dat werkers wat beroepsbeserings of -siektes opgedoen het, se grondwetlike reg op sosiale sekerheid en ander

fundamentele grondwetlike regte ondermyn word.

“Ons is van mening dat die kantoor van die openbare beskermer die mees geskikte en bes geposisioneerde instelling is om die aangeleentheid te ondersoek. Solidariteit het die openbare beskermer ook gevra om die nodige aanbevelings te maak ten opsigte van die probleme wat met dienslewering deur die kan-toor van die vergoedingskommissaris ondervind word,” het Mardon gesê.

Mardon sê dit is sleg dat die vergoedings-kommissaris,watʼnnoodsaaklikediensaandiepubliek moet lewer, nie die erns van die situasie besef nie.

“Die publiek is afhanklik van die vergoedings- kantoor vir die hantering van eise ten opsigte van beroepsbeserings en -siektes. Hoewel ons die kommissaris daarop gewys het dat duisende mense geweldig ly onder die vergoedingskan-toor se swak diens, het die kommissaris gekies om sy rug op die lot van hierdie mense te draai,” meen Mardon. S

Vergoedingskommissaris: Druk neem toeDeur Inge Strydom

Die aantal lede wat Solidariteit bystaan met

eise weens beroepsbeserings en -siektes.

200 000Die aantal eise wat jaarliks by die

Vergoedingsfonds ingedien word.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

*

Page 21: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

newswoRthy

Trade union Solidarity welcomed the proposal of the Department of Finance to reduce contributions to the Unemployment Insurance Fund (UIF) from a maximum of

R297,44 per month to a maximum of R20 per month. This measure will return the UIF’s ex-cessive reserves to workers. Solidarity has been requesting such a reduction since 2012, as the UIF continually collects far more funds than is necessary to carry out its mandate.

According to comments submitted to the Department of Finance by the Solidarity Research Institute (SRI), the UIF currently has an invest-ment portfolio of R94 billion. Moreover, the fund annually collects more than twice as much money as is needed to pay out claims, which leads to the continuous growth of the fund’s reserves to the detriment of the labour market.

Paul Joubert, senior economics researcher at the SRI, says all workers contributing to the UIF

willdefinitelyhave0,93%moremoney,uptoR138,72 per month, in their pockets when the reduction is implemented.

“Depending on how the so-called em-ployers’ UIF contribution will be handled, this amount could rise to R252,47, or alternatively, more money would be available to employers to employ additional workers,” Joubert says.

“Solidarity is also proposing that the lower contribution not only apply to the 2015-’16 financialyearbutthattherepaymentofexces-sive reserves to workers be continued until the UIF only has a prudent, adequate reserve left to carry out its existing mandate,” Joubert says. S

Union supports reduction in UIF contributionsBy Lindie van Zyl

R94 billionThe amount the UIF currently has in an

investment portfolio. This is more than twice the amount needed to pay out claims.

pho

tog

Raph

: isto

ckph

oto

.com

Page 22: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za22

nuuswaaRDig

Dié “oortollige” 1,1 miljoen verteenwoordig80%vandieekonomies aktiewe bruin bevol- king in die Wes-Kaap. Hierdie bruin Suid-Afrikaners sal grootliks

vervang moet word deur swart Suid-Afri- kaners afkomstig uit alle provinsies behalwe dieNoord-Kaap.Altesame65%vandiebruinSuid-Afrikaanse bevolking in die Noord-Kaap sal die provinsie ingevolge die staat se beleid moet verlaaten70%vanIndiër-Suid-AfrikanerssaluitKwaZulu-Natal moet trek.

“Indien die staat sy omstrede regstel-lendeaksieprogram wil toepas, sal dit lei tot grootskaalse sosiale manipulasie. Die staat argumenteerdatdienasionalerassedemografiein alle provinsies toegepas moet word. Die gevolge van die staat se planne is so absurd dat ’n mens bykans nie kan glo dat die departe-ment van korrektiewe dienste (DKD) dit in die hof wil verdedig nie. Die Solidariteit-verslag se syfers wys dit is prakties en polities onmoontlik om die staat se rasse-ideologie te implemen-teer,” het dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, gesê.

Die verslag wys ook verder daarop dat daar ongeveer 190 000 wit mense te veel in die Wes-Kaap is en 308 000 in Gauteng. Daar is sowat 300 000 swart Afrikane te veel in Limpo-po en 260 000 in KwaZulu-Natal.

Om die staat se doelwit van gelyke rasse- verteenwoordiging in al die provinsies te bereik, moet meer as 3 miljoen Suid-Afrikaners geskuif word. Ironies genoeg is swart Afrikane die groep waarvan die grootste getal, naamlik 1,3 miljoen, moet trek. Bruin Suid-Afrikaners met ’n totaal van 1,2 miljoen is die tweede grootste groep wat sal moet trek.

In 2012 in die saak wat Solidariteit namens Christo February teen die DKD aanhangig gemaak het, het die staat se advokaat soos volg geargumenteer: “February could move anywhere in South Africa if the demographics intheWesternCapedidnotbenefithim…Take North West for instance: The population is mostly black. They need a combination of black, Coloured and white people. The idea is tofillthegaps.”

“Die staat het dus werklik die bedoeling dat mense moet trek na provinsies waar hulle

onderverteenwoordig is. Hulle voer dié argu-ment formeel in die hof aan. Dit is dus nie net populistiese uitsprake nie. Mense het dus nie regte waar hulle bly nie, maar hulle moet agter hul regte aantrek,” het Hermann gesê.

Solidariteit het weer ’n oproep tot die DKD gerig om nie met hul appèl voort te gaan nie. Volgens Hermann is die appèl nóg uit ’n regs- oogpunt nóg uit ’n morele oogpunt verdedig-baar. S

Verteenwoordiging: Vat jou goed en trek, Ferreira’n Onlangse verslag van die vakbond Solidariteit oor die PROVINSIALE MIGRASIE wat moet plaasvind om die staat se regstellendeaksiebeleid van VERTEENWOORDIGING te laat realiseer, dui aan dat daar 1,1 miljoen bruin Suid-Afrikaners te veel in die Wes-Kaap is, berig CILLESTE VAN DER WALT.

PORTEFEULJEKOMITEE STEUN DKD-UITSPRAAK

Die portefeuljekomitee vir arbeid se onder-steuning van regter Hillary Rabkin-Naicker se uitspraak in Solidariteit se guns in die regstellendeaksiesaak teen die departement van korrektiewe dienste (DKD), word as ’n oorwinning vir die vakbond gesien.

Kragtens die hofbevel ten gunste van tien Solidariteit-lede, mag die DKD nie slegs

dienasionalerassedemografietydensdieaanstelling en bevordering van werknemers in ag neem nie en moet die Wes-Kaap se rassedemografieookinaanmerkinggeneemword.

Luidens berigte het die komitee onlangs hul steun vir dié minder rigiede toepassing van regstellende aksie uitgespreek.

1,1 miljoenbruin Suid-Afrikaners te veel in die Wes-Kaap

70%van Indiërs sal uit

KwaZulu-Natal moet padgee

65%van die bruin bevolking in die Noord-Kaap sal dié provinsie moet verlaat

300 000swart Suid-Afrikaners te veel in Limpopo

Suid-Afrikaners sal ingevolge die staat se doelwit van

gelyke verteenwoordiging geskuif moet word.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 23: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

nuuswaaRDig

Landdros Revana Jacobs van Mmabatho in Noordwes se geskiktheid vir haar pos as landdros gaan moontlik onder-soek word ná Solidariteit die minister van justisie en konstitusionele ontwik-

keling, Michael Masutha, versoek het om haar aanstelling te heroorweeg weens vals bewerings van rassisme wat sy gemaak het.

Die ondersoek sal bepaal of dié dienende landdros – wat ten tye van die voorval ’n senior staatsaanklaer was – aan wangedrag skuldig is. Dit volg nadat die staatsdiens se algemene sektorale bedingingsraad onlangs bevind het dat sy ’n Soli-dariteit-lid valslik van rassisme beskuldig het.

In ’n brief aan Masutha meld die vakbond dat Jacobs in 2007 altesaam 12 vals aanklagte ingedien het teen sy lid en vroeëre hoofaanklaer, Jacques Swanepoel. Swanepoel was destyds Jacobs se hoof. Nadat Jacobs se bewerings ondersoek is, is Swanepoel op grond van wange-drag deur die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG)

ontslaan. Die staatsdiens se algemene sektorale bedingingsraad het Swanepoel egter later on-skuldig bevind op die klag van rassisme en hy is in sy vorige pos heraangestel.

Volgens Johan Kruger, adjunkhoofsekretaris van Solidariteit, is die vakbond bekommerd oor Jacobs se geskiktheid om die amp van landdros te beklee. “Ons het Jacobs se optrede tydens die arbitrasieproses as hoogs kommerwekkend ervaar. In een stadium het sy ons lid blatant ’n rassis genoem. Die arbiter het daarop aangedring dat sy die stelling terugtrek, maar sy het geweier. Jacobs het boonop erken dat sy onder eed gelieg het,” het Kruger gesê.

Jacobs is in 2006 van Pietermaritzburg na die Klerksdorpse landdroshof verplaas. Dit blyk uit Jacobs se getuienis dat sy ongelukkig was oor die verplasing en dat sy ten alle koste terugverplaas wou word.

“Jacobs het beweer dat Swanepoel se sogenaamde rassistiese optrede die rede vir haar

ongelukkigheid by die Klerksdorpse landdroshof was. Dit het egter later geblyk dat Jacobs se aantygings sonder enige substansie was,” het Kruger gesê.

“Ons vind sulke gedrag baie oneties en kom-merwekkend, veral komende van ’n persoon in so ’n posisie en van so ’n statuur. Jacobs was nie net ’n getuie in dié verrigtinge nie, maar sy is ook ’n regterlike amptenaar en behoort derhalwe daarop bedag te wees en haar te weerhou van enige gedrag wat moontlik as minagtend beskou kan word,” het Kruger bygevoeg.

Volgens Kruger word die gedrag van landdroste bepaal deur die gedragskode vir landdroste soos in artikel 90 van die Wet op Landdroshowe van 1993 vervat.

“Solidariteit dring daarom daarop aan dat die minister ingevolge hierdie wet ondersoek doen na Jacobs se wangedrag en haar geskiktheid om in die posisie van ’n landdros te dien,” het Kruger gesê. S

Ondersoek gevra na landdros se rassismebeweringsDeur Inge Strydom

Page 24: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za24

newswoRthy

The 2015 budget speech clearly showsthatamiddifficulteconomicconditions, Minister Nene plans to further expand State expenditure, incur more State debt and imple-

ment more redistribution.Piet le Roux, Head of the Solidarity Research

Institute, said Minister Nene’s announcement of asignificantincreaseinpersonalincometaxis,unfortunately, a continuation of recent harmful trends.

“There were in fact increases in personal income tax for the past three years, as taxpayers had to cede larger proportions of their income to income tax. It’s simply not true that taxpayers had experienced relief during this period,” Le Roux said.Concerningtheso-calledfiscalconsolidation

referred to by Nene, Le Roux said it would not constitute any real savings in State spending. “Government spending will simply increase at a slightly slower rate than planned, but it will nevertheless still increase.”

Le Roux said the reduction in employees’ contributions to the Unemployment Insurance Fund (UIF) is one of very few rays of light in the Minister’s budget speech. “Since 2013, Solidarity has been arguing for the permanent reduction

of UIF contributions. Unfortunately, it seems this relief measure is only temporary, compared to all the other permanent tax increases the

Minister has announced,” Le Roux said.According to Le Roux, it is perturbing that

taxpayers have to pay more in taxes on an ongoing basis to redeem growing public debt. During the period from 2003-’04 to 2007-’08 publicdebtincreasedbyonly27%,whileitincreasedbyamassive244%from2007-’08to2015-’16.

“As an alternative, Government should rather cut back on its spending of tax revenue to rein in public debt. Although Nene had much tosayaboutexpenditureefficiency,hemerelyrepeated the same refrain we hear every year, while reality proves the opposite,” Le Roux said.

Le Roux said the billions of rand spent every year on unauthorised, irregular, fruitless and wasteful expenditure as disclosed by the Auditor General proved that Government was spendingtaxmoneyinefficiently.“Governmentspending that is technically not irregular is often stillwastefulandinefficient,becauseittakesupresources that should be available to the private sector,” he said.

Solidarity maintains that the wealth of South Africans cannot be multiplied by means of a re-distribution budget. It is clear that Government’s firstpriorityistobeefficientonlyinmilkinghard-working people through more taxation. S

Taxation set to increase burden on economyPERSONAL INCOME TAX

The Finance Minister proposed a marginal personalincometaxrateincreaseof1%for all income tax brackets, with the ex-ception of the lowest bracket which would remainat18%.

This means taxpayers earning approxi-mately R100 000 per year will have R44,25 extra in their pockets every month, which barely covers the ever-rising cost of fuel and consumables.

Taxpayers who earn approximately R1 million per year can however expect to take home R379,22 less cash every month.Itisincredibletothinkthat11%ofall

registeredtaxpayersbringin61%ofthetotal personal income tax payable in South Africa, yet the lower-income earners get to take home more on a monthly basis. I am notsurehowmuchlongerthe11%willcontinue to tolerate this.– Karen Botha, PwC Tax Senior Manager

pho

tog

Raph

: isto

ckph

oto

.com

244%The increase in PUBLIC DEBT from 2007-’08 to 2015-’16.

Page 25: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

KRAG VAN DIE WET KRY VANDAG NOG ’N PROKUREUR AAN JOU KANT!

SolidariteitFinansiële Dienste

SolidariteitBeweging

SolidariteitFinansiëleDiensteis’ngemagtigdeverskaffervanfinansiëlediensteFSP-nommer: 15556

SolidariteitFinansiële Dienste

Kry die KRAG van die WET aan jou kant!

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 5277

SolidariteitBeweging

Skakel ons vandag nog by

0861 10 10 05

REGSHULPVERSEKERING

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffervan finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

Daarom bied Solidariteit Finansiële Diensteregshulpversekering in samewerking metLegal X om jou te help om die krag van die wetaan jou kant te kry. Kry vandag nog ’n prokureurin jou diens teen slegs R82 per maand.*

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag.• Regsverteenwoordiging ter waarde

van R45 000 per jaar.• Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie.• Afslagtariewe op eiendomsoordragte.

• Skakel 0861 765 734 of besoek www.legalx.co.za

* Bepalings en voorwaardes geld

SFD_LegalXBW:Layout 1 7/24/13 11:01 AM Page 1

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer vanfinansiëledienste•FSP-nommer:5277

REGSHULPVERSEKERING

Solidariteit Finansiële Dienste bied regshulpversekering in samewerking met Legal X.

Kry vandag nog ’n prokureur in jou diens teen

slegs R97 per maand.*

Telefoniese regshulp –

24 uur per dag

Regsverteenwoordiging ter waarde van

R45 000 per jaar

Onbeperkte toegang tot

regsdokumentasie

Afslag op eiendomsoordragte

3

4

1

2

* Bepalings en voorwaardes geld

0861 765 734www.legalx.co.za

Page 26: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za26

Nuuswaardig

Akademia is begin deur die R10-by-draes van doodgewone werkende mense – R10-bydraes wat reeds asʼnsaamgesteldebedragvirhonderde studente hoop skep vir

ʼngoeiewerkenʼnbetertoekoms.Akademia is deur Solidariteit in die lewe

geroep en aan die groter Afrikaanse mark aangebied om dit hul eie te maak. Akademia het vanjaar reeds 276 ingeskrewe studente in een van twee B.Com-grade, twee diplomas en twee hoërsertifikaatprogramme.Geakkrediteerdeopleiding word deur sewe studiesentrums aan studente in beide die groter Gauteng en die Wes-Kaap gebied. DítisAkademia,sykenmerkediévanʼn

nuwe gemeenskapsinstelling wat universiteits-toegang onder sy eie gemeenskap wil bevorder.

Maar hoe werk dit?Akademiabiedreedsgrade,ʼndiplomaentweehoërsertifikateaan.Alhierdiekwalifikasiesisgeakkrediteer by die Raad op Hoër Onderwys – die nasionale liggaam wat alle universiteite in Suid-Afrikasekwalifikasiesgoedkeur.Studenteskryf aanlyn in op Akademia se webtuiste, en woon dan 14 kontaksessies per vak per jaar by. Hierdie kontaksessies word so gegroepeer dat dit elke twee weke óf oor twee weeksaande óf opʼnSaterdagplaasvind.Kontaksessieswordnauurs aangebied in een van sewe studiesen-trums in Gauteng en die Wes-Kaap.

Die nauurse klasse stel studente dus in staat om voltyds te werk terwyl hulle studeer. Tesame met rentevrye studielenings waarvoor Akademia-studente kan aansoek doen, ruim dit finansiesasʼnpotensiëlehindernisuitdieweg.Dit gee ook aan skoolverlaters die geleentheid om broodnodige werkervaring op te doen terwyl hulle studeer.ʼnTabletrekenaarisingesluitbydieklasgeld,

sodat geen student van studies weerhou word omdat hy nie oor die nodige tegnologie beskik nie.Wi-fiisbeskikbaarinalonssentrums.DieSpens, Akademia se e-ondersteuningstelsel, bied aan studente die moontlikheid om klasse ná dietydaftelaaienweertekyk,ʼne-biblioteek,studiegidseenʼnkommunikasieplatformtussenstudente en dosente.

Wat kan ek studeer?• B.Com Ondernemingsbestuur: ʼnStewige

bestuursgraad wat alle aspekte van bestuur insluit, en waaruit jy in bykans enige be- stuursrigting kan spesialiseer.

• B.Com Bestuursrekeningkunde: Hierdie graad is binne die internasionale CIMA- kwalifikasie(CharteredInstituteofManage-ment Accountants) ontwikkel, wat beteken datʼnstudentnádievoltooiingvansygraadsyCIMA-kwalifikasiekanvoltooiendanasgeoktrooïeerde bestuursrekenmeester kan registreer.

• Hoër Sertifikaat in Rekeningkunde: Hierdie eenjaar-NQF5-kwalifikasieisʼnwerkuit-komsgebaseerdekwalifikasiewatdiestudent

reedstoegangtotdieintreevlak-finansiëlebedryf gee, maar ook die student toelaat om vir die B.Com Ondernemingsbestuursgraad aansoek te doen.

• Hoër Sertifikaat in Kantooradministrasie: Hierdiekwalifikasiebieddieselfdeuitkomsasdievorige,maarisspesifiekgerigopstuden-te wat hulle in kantoor- en/of projekadmini- strasie wil begewe.

• Nuwegradewatbeplanword,isʼnB.ComEkonomieenRegte,ʼnB.ComFinansiëlebe-planningenʼnB.NurinVerpleegkunde.Dieuitslag van dié aansoeke word in Oktober vanjaar verwag.

• Besoek die webtuiste by www.akademia.ac.za vir meer inligting of om te registreer. S

Akademia – studeer in Afrikaans terwyl jy werkPRIVAAT AFRIKAANSE UNIVERSITEITSWESE. Grade; nauurs; bekostigbaar. Moderne tegnologie, tabletrekenaars, aanbiedingsinvideokonferensieformaatenʼne-ondersteuningstelsel.Toegangtotuniversiteitsweseinjoumoedertaal.Die opsie om te studeer terwyl jy voltyds werk... Dís presies wie en wat Akademia is!

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 27: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 28: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za28

Nuus oor al die bedrywe waarin die vakbond Solidariteit funksioneer asook kwessies wat jou in die wêreld van werk regstreeks raak.Bedryfsnuus

In February, Telkom issued both section 189 (restructuring due to operational require-ments) and section 197 (business transferral) notices in terms of the Labour Relations Act to trade unions. After receiving the notices,

Solidarity expressed its concern about the lack of detail, saying that the notices “do not contain detail concerning the number of workers who will be affected by the respective processes, which is contrary to the requirements of the Labour Relations Act.”

Meanwhile, rumours have emerged from reliable sources that Telkom has already signed contracts with various service providers in terms of which Telkom employees will be transferred and core services outsourced, even though there has been no consultation with trade unions regarding this issue.

“The latest process of restructuring has caused a commotion among the company’s employees. Since it

was announced, we have been inundated with enquiries from our members. Employees and other interested parties are in the dark about the ultimate goal of the process, as Telkom is intentionally withholding certain details,” said Marius Croucamp, head of the Communication Industry at Solidarity.

The latter urged Solidarity to question Telkom direct-ly about the uncertainties surrounding its retrenchment process. “Telkom has revealed certain details regarding the process, but several questions still remain unanswered and we will continue to probe the matter until we have received sufficientparticulars.Ourmem-bers’interestsremainourfirstpriority,” Croucamp said.Duringthefirstroundof

consultations with Telkom, Solidarity managed to gain the following insight into the departments and employees that are affected, as well as the suppliers involved:

More tough times ahead for Telkom employeesWith the last round of RETRENCHMENTS not even finalised, Telkomemployees are once again subjected to another strenuous restructuring process. This time it seems as though more than 1 200 employees are affected, while Telkom’s future is more uncertain than ever. INGE STRYDOM reports.

AreaFull-time

employees affected

Identified supplier

Effective date

Fixed-line call centres 891 WNS 31/03/2015Supply chain –

network and operations 253 Barloworld 31/03/2015

Supply chain – retail 11 Ingram Macro 31/03/2015IT legacy Amdocs-based

billing systems 65 ASAJE 31/03/2015

Managed print services 16 Bidvest 31/03/2015

Solidariteit bekommerd oor afleggings by MTN

Deur Cilleste van der Walt

Die selfoondiensverskaffer MTN het onlangs weer opspraak gemaak met die aankondiging dat hy sy

plaaslike sake-eenhede wil herstruktureer, ’n besluit wat sowat 578 werknemers sal raak. Die vakbond Solidariteit het ’n artikel 189-kennisgewing ontvang wat aandui dat MTN eersdaags met hierdie proses gaan begin.

Volgens Marius Croucamp, hoof van die kommunikasiebedryf by Solidariteit, is dit duidelikuitonlangseafleggingsprosessebyMTN dat bekwame en getroue werkne-mers by die maatskappy voortdurend aan die kortste end trek. “MTN lê voortdurend werknemers af in ’n poging om sy langter-mynvolhoubaarheid te verseker. Ons meen die maatskappy behoort ’n ander strategie te volg eerder as om van waardevolle kun-digheid ontslae te raak,” sê Croucamp.

MTN het ook in Augustus verlede jaar met’nartikel189-afleggingsprosesbegin,wat 847 personeellede in bestuursposte geraak het. Die maatskappy het sy swak opbrengs en groei as rede vir die beoogde afleggingsaangevoer.MTNhetdieafge-lope jaar 476 werknemers afgelê.Croucampsêafleggingsbyverskeie

groot maatskappye in die inligtings-, kommunikasie- en tegnologiebedryf die afgelope jaar het gewys watter emosionele impakafleggingsopwerknemerskanhê.“Benewens verlaagde werksekuriteit, lei die afleggingstotoorlaaidewerknemersenlaerproduksie,watweerverdereafleggingstot gevolg kan hê. Solidariteit sal daarom klem lê op die welstand van werknemers tydensafleggingskonsultasiesmetmaat-skappye in die bedryf,” het hy gesê.

Croucamp sê Solidariteit beoog om van meet af aan by die konsultasieproses betrokketewees,omafleggingsofdieimpak daarvan te beperk en toe te sien dat werknemers se emosionele welstand in ag geneem word. Dit is nog onduidelik hoeveel Solidariteit-lede deur die nuutste afleggingsgeraakword. S

pho

tog

Raph

: maR

tie m

aRee

Page 29: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 30: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za30

BeDRyFsnuus

Volgens dr. Eugene Brink, senior navorser by die SNI, het Solidariteit die afgelope twee jaar verskeie as-pekte van munisipale dienslewering in ses provinsies bestudeer. Hieruit

het dit geblyk dat verreweg die meeste van die munisipaliteite wat bestudeer is, ernstige gebre-ke ten opsigte van basiese dienslewering toon.

“Ons navorsing toon byvoorbeeld dat Noord-wes groot agterstande ten opsigte van vullisver-wydering ervaar en dat puttoilette volop in dié provinsie is. Daar is tientalle munisipaliteite, veral in die Vrystaat, Noordwes en selfs in dele van Gauteng, waar inwoners nie skoon drinkwater het nie. Boonop vaar die meeste munisipalitei- te in die Oos-Kaap, Noordwes, Limpopo en Mpumalanga uiters swak volgens ouditmenings deur die ouditeur-generaal (OG),” sê Brink.

Brink meen verskeie faktore dra daartoe by dat die prentjie van Suid-Afrikaanse munisi-paliteite somber is.

“Die onvermoë om basiese dienste te lewer, swak bestuur, ’n algehele tekort aan kapasiteit, kaderontplooiing, straffeloosheid vir oortreders en niepresteerders asook korrupsie is en bly die grootste struikelblokke wat munisipaliteite moet oorkom.

“Boonop word bedryfskoste opgejaag deur konsultante te gebruik om die werk te doen van mense wat by munisipaliteite daarvoor aangestel is en steeds daar werk. Die belasting-betaler betaal dus dubbel en daar is steeds min verbetering in die munisipaliteite se oudit-menings,” sê Brink.

Brink het bygevoeg dat die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasseverhoudinge verlede jaar ook bevind het dat swak munisipale dienslewering toegeskryf kan word aan politieke aanstellings, ’n gebrek aan kapasiteit en ’n tekort aan verant-woordbaarheid.

Brink het Gordhan se pogings om die verval in munisipale dienslewering te takel, verwelkom, maar het aangedui dat die probleem groter is as wat die minister beweer. “Ons navorsing toon dat daar ’n algehele gebrek aan dienslewering by die meeste plaaslike munisipaliteite is – en nie net by ’n derde van die munisipaliteite nie. Die Wes-Kaap is sover die enigste provinsie waar munisipale dienslewering op ’n gewenste vlak is.”

“Gordhan sal eers die volle omvang van die verval van munisipale dienslewering moet besef en erken voordat hy kan poog om die probleem op te los,” het Brink gesê. S

Meer as derde van munisipaliteite wanfunksioneelDie minister van samewerkende regering en tradisionele sake, Pravin Gordhan, het ná pres. Jacob Zuma se onlangse staatsrede beweer dat slegs ’n derde van Suid-Afrikaanse munisipaliteite wanfunksioneel is. Solidariteit kan egter met NAVORSING van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) bewys dat meer as ’n derde van Suid-Afrika se MUNISIPALITEITE wanfunksioneel is, skryf CILLESTE VAN DER WALT.

VINNIGE FEITE

• Slegs 3 uit die 19 plaaslike munisipalitei- te in die Vrystaat (Mangaung as metro ingesluit) het in die laaste ouditronde ’n ongekwalifiseerdemeningmetbevindingsby die OG ontvang. Die res het almal gekwalifiseerdeouditsof’nweiering(“disclaimer”) ontvang. Geen munisi-paliteit in dié provinsie het dus ’n skoon oudit behaal nie.

• Slegs 3 uit die 19 munisipaliteite in Noordweshetongekwalifiseerdeouditsmet bevindings behaal en nie een het ’n skoon oudit gekry nie. Die kommer-wekkende aspek is dat die swak oudits herhaal.

• Daar is reuse-agterstande met vullisver-wydering in Noordwes en puttoilette kom wydverspreid voor. Uitermate baie van Noordwes se munisipaliteite het 1 uit 10 in die Leefbaarheidsmonitor behaal en slegs drie het 5 of meer uit 10 ontvang.

• Die ouditmenings in Mpumalanga het die laaste drie jaar agteruitgegaan. Uit 18 munisipaliteite kon slegs die Steve Tshwete Munisipaliteit ’n skoon oudit behaal en Mbombela (Nelspruit) s’n was ongekwalifiseerdmetbevindings.

• In die Oos-Kaap was daar ook geen skoon oudits nie en slegs 9 van die 39 munisipaliteite (twee metro’s ingesluit) het’nongekwalifiseerdeouditmetbevindings ontvang.

3 uit 19munisipaliteit in die Vrystaat het

in die laaste ouditronde ’n ongekwalifiseerde mening met bevindings by die OG ontvang.

Foto

’s: ist

ock

pho

to.co

m

Page 31: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

BeDRyFsnuus

31issue 2 oF 2015 • www.solidariteit.co.zawww.solidariteit.co.za • ISSUE 4 OF 2014 37

BEDRYFSNUUS

olidariteit het onlangsná drie rondesonderhandelings byonderskeidelikMediclinic Paarl en

Mediclinic Emfuleni ’n loonoor -eenkoms van tussen 7,1 en 7,5%vir sy lede daar bereik. Solidariteitverteenwoordig 122 lede byMediclinic Paarl en 116 lede byMediclinic Emfuleni. Die oor -eenkoms, wat vroeg in Julie bereikis, behels die volgende:• ’n Gemiddelde verhoging van

7,5% vir verpleegpersoneel.• ’n Gemiddelde verhoging van 7,1% vir administratiewe personeel.• ’n Verhoging van 9,4% vir die aankoop van uniforms. Die nuwe

toelaag is R1 630 om sodoende ook vir die aankoop van skoenevoorsiening te maak.

• Die werkgewer se mediesefondsbydrae het met 9% verhoog, watreeds geïmplementeer is.

• ’n Totaal van 12 studieverlofdae (18 skofte) sal toegestaan wordaan werknemers wat deeltyds studeer om voor te berei vireksamens, take of projekte.

• Verskeie forums is gestig waar lede se besware en enige anderkwessies bespreek kan word. S

Gesonde verhogingby Mediclinic beding

SDeur Inge Strydom

Werkplekforum by ATNS eerste van soortie bestuur van Air Travel andNavigation Systems (ATNS) hetonlangs ingewillig om ’n werkplek -

forum vir werknemers by die maatskappy testig. Die doel van die forum is om werkne -mers ’n stem in die werkplek te bied engroter deursigtigheid rakende werkaange -leenthede en werkkwessies te verseker.

Volgens Derek Mans, organiseerder indie lugvaartbedryf by Solidariteit, is die forum anders as normalewerkgewer- en vakbondkomitees.“Die doel van die forum is omdie werkgewer te dwing om beleide en praktyke te oorweeg inoorleg met die forumlede, waarvan Solidariteit een is. Waarbeleide, soos dié oor diensbillikheid, in die verlede bloot deur diebestuur van die maatskappy geïmplementeer is, mag Solidariteitnou insae daarin hê voordat dit in werking tree.”

Die forum, waaroor daar in Junie 2014 ooreengekom is, salnasionaal by al die takke van die maatskappy ingestel word.Solidariteit verteenwoordig meer as 1 000 werknemers by diemaatskappy. S

D

FOTO

’S: IS

TOC

KPH

OTO

.CO

M

2014 Uitgawe4 p27-50:Layout 1 8/7/14 4:18 PM Page 37

Drie mediese instellings in Gauteng kan uitsien na ’n gesonde loonverhoging, na-dat ’n gunstige loonooreen-koms deur Solidariteit

namens sy lede beklink is. Die vakbond en die Netcare-hospitaalgroep het op ’n loon-verhogingvan7%ooreengekom,terwyl’nooreenkomsvirverhogingsvanonderskeidelik6,3%en7,5%namensledebyVista Kliniek en die Zuid-Afrikaans Hospitaal (ZAH) bereik is.

Volgens Inge Strydom, woordvoerder van Solidariteit, het dié werk-gewers tydens die loononderhandelings gewys dat hulle getroue en bekwame personeel vir hul harde werk wil beloon.

Die loonooreenkomste met Vista Kliniek en Netcare sluit ook verho- gings in die werkgewers se bydraes tot personeel se mediese fonds in.

Solidariteit verteenwoordig lede by verskeie Netcare-hospitale in Pretoria, naamlik die Bougainville Hospitaal, Femina, Montana Hospitaal en die Moot Hospitaal. S

Solidariteit werk vir sy lede in mediese bedryf

Deur Cilleste van der Walt

These skills learnt only in workplaceUnderstand yourselfInteraction with patients and their families is highly variable. Some diagnoses and scenarios can affect you emotionally, and this can help you to understand yourself. It can facilitate your emotional growth and prepare you for other challenges in the future.

Working under pressureNew nurses will feel the pressure to practise their skills and un-derstand their role in a new environment. This will create perfor-mance-related stress that is important to recognise and understand. They will also learn how to handle personal fears and emotions.

Manage patient and family interactionsThe diversity of patients, families and associated interactions cannot be simulated in a training environment. It is only in the healthcare environmentthatnurseswilllearnhowtomanagedifficultsituations.

Self-confidenceAs new nurses progress through their training curriculum, their con-fidenceintheirownknowledgeandskillsetbeginstogrow.Onceinthe hospital however, the pressures of a new role can gnaw away at theirself-confidence.Creatingahealthybalancebetweenself-confi-dence in their knowledge and practical experience is vital.

Organisational skills and multi-taskingThere is no question that nurses who possess good organisational skills feel more in control at work and manage to complete their duties effectively. This is another skill enhanced in the workplace.• Source: www.nursetogether.com (By Val Gokenbach) S

Foto

: maR

tie m

aRee

Page 32: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

BeDRyFsnuus

32

Solidariteit het in Februarie, ná drie rondesonderhandelings,ʼnloonoor-eenkoms met die Vista Kliniek in Centurion bereik. Die partye het op ʼnloonooreenkomsvan6,3%oplede

se totale kostepakket ooreengekom, terwyl die werkgewer se bydrae tot lede se mediese fonds met6,6%verhoogis.Solidariteitverteenwoor-dig nagenoeg 30 lede by dié kliniek.

Solidariteit en Matlosana Medical Health Services se Wilmed Hospitaal en Sunningdale Hospitaal in Klerksdorp het ná drie rondesonderhandelingsʼnloonooreenkomsbereik.Dieooreenkomsbehelsʼnverhogingvan6,3%opledesebasiesesalaris,asookʼnverhogingvan5,8%opalletoelaes.Ledeont-vangdusʼntotaleverhogingvan6,9%.Solida-riteit verteenwoordig 500 lede by dié hospitale.

Solidariteit het in Februarie, ná drie rondes onderhandelings,ʼngunstigeloonooreenkomsvir sy lede by vyf Netcare-hospitale in Gautengbereik.Dieooreenkomsbehelsʼnloonverhogingvan7%opledesetotalekoste-pakkette, terywl die werkgewer ook sy bydrae

totledesemediesefondsmet6,5%verhooghet. Solidariteit verteenwoordig lede by ver-skeie Netcare-hospitale in Pretoria, insluitend die Netcare Bougainville Hospitaal, die Netcare Femina Hospitaal, die Netcare Montana Hospi-taal en die Netcare Moot Hospitaal.

Loononderhandelings tussen Solidariteit en die Zuid-Afrikaans Hospitaal (ZAH) het op ʼnhoënootafgesluittoeSolidariteitinFebruarienávierrondesonderhandelingsʼnloonverhogingvan7,5%virsylededaarbedinghet.

Loononderhandelings tussen Solidariteit en Cureday Clinic in Pretoria het in Maart vanjaarʼnaanvanggeneem.Diebestuurvandiemaatskappybiedtansʼnloonverhogingvan8%aan,waarvan2%naledesepensioen-fonds gekanaliseer sal word. Bo en behalwe die2%bydraetotledesepensioenbieddiewerkgewer bykomende voordele tot lede se pensioenfonds aan waarvoor lede nie hoef te vergoednie.Daaristeendruktydnognieʼnooreenkoms bereik nie en die partye sou weer vergader het om die werkgewer se aanbod te bespreek. S

Gesonde loonooreenkomste in die mediese bedryf bereik

Deur Inge Strydom

Vakbond pak afleggings by Assmang en MMC

Deur Inge Strydom

Assmang in Machadodorp, wat hoof-saaklik ferromangaan produseer, het eindeFebruarieʼnartikel189-ken-

nisgewing aan Solidariteit gestuur waarin die maatskappy aandui dat hy alle bedrywighede by sy smelter in Machadodorp moet staak. Diemaatskappyskryfdieafleggingsondermeer toe aan die verhoogde koste van elek-trisiteit, asook die onvoldoende voorsiening daarvan. Die maatskappy wil gevolglik 120 werknemersaflê.

Solidariteit sal tydens konsultasies met diewerkgeweroordieafleggingspoogomdie impak daarvan op sy lede te beperk.

Solidariteit en die bestuur van Man-ganese Metal Company (MMC) in Nelspruit is tans in gesprekke oor die maatskappyseafleggingsprosesgewikkel.Dit volg nadat die maatskappy op 10 Maart2015inʼnartikel189A-kennis-gewingaangekondighetdathymetʼnafleggingsprosessalbeginwaardeurtot126werknemers geraak sal word. Solidariteit verteenwoordig sowat 70 lede by MMC.

ErkenningsooreenkomsSolidariteit onderhandel tans met die bestuur van die Twee Riviere-platinummyn inLydenburgvirʼnerkenningsooreenkoms.Dit volg nadat Solidariteit onlangs sy verteenwoordiging onder lede versterk het endievakbondnoudaarvoorkwalifiseerom sy erkenningsregte by die maatskappy uit te brei. S

Foto

’s: ist

ock

pho

to.co

m

Page 33: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

BeDRyFsnuus

Te midde van voortdurende beurtkrag het die onlangse sinkronisering van die Medupi-kragstasie se eenheid 6 ’n sweempie van verligting en goeie nuus vir Suid-Afrikaners gebring.

Khulu Pasiwe, woordvoerder vir Eskom, het ná die sinkronisering van die eenheid in Maart aan die media gesê Eskom se span by Medupi is relatief vol vertroue dat die eenheid teen Junie sy volle krag sal lewer. Kenners het egter gewaarsku dat kragverbruikers nie dadelik enige verligting sal ervaar wanneer die eenheid ten volle begin krag lewer nie.

Chris Yellend, ’n energiekenner, het aan Eye Witness News gesê ons sal eers werklik ’n verskil in kragvoorsiening ervaar wanneer al ses een-hede krag aan die netwerk voorsien. “Natuurlik lewer die eenheid ’n bydrae, maar die probleem is veel groter en sal heelwat langer vat om opgelos te word,” het hy gesê.

Solidariteit het Eskom-werknemers by

Medupi gelukgewens met die suksesvolle sin- kronisering van die eerste eenheid, en hulle bedank vir hul harde werk.

Johan Kruger, adjunkhoof van Solidariteit, het gesê kragverbruikers moet in gedagte hou dat

Eskom-werknemers ten spyte van die negati-witeit rondom beurtkrag en kragvoorsiening steeds hul bes doen om die ligte aan te hou.

“Ons kan eerstehands getuig dat honderde getroue werknemers, waaronder van ons lede, hulle afgesloof het om die sinkronisering van Medupi se eenheid 6 af te handel. Hoewel die land nog vir lank onder beurtkrag gebuk sal gaan, kan ons darem troos put uit die feit dat daar wel mense is wat dag en nag werk om aan die land se elektrisiteitsbehoeftes te probeer voldoen,” het Kruger gesê.

Volgens Eskom se beplanning sal Medupi teen 2020 volstoom krag aan die netwerk kan voorsien. Daar word beraam dat dié kragstasie naby Lephalale (Ellisras) sowat 4 000 kW krag sal kan opwek.

Suid-Afrika voorsien twee derdes van Afrika se krag en is die vierde goedkoopste kragvoor- siener ter wêreld. Eskom is een van die top sewe kragvoorsieners ter wêreld. S

Medupi-kragstasie bring nie dadelik kragverligtingDeur Inge Strydom

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 34: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za34

pRomosieaRtikel

By Negester Klein-Kariba, met sy prag-tigenatuurskoonenlieflikebergfiets-,stap- en drafroetes, kan jy die Bosveld op sy beste geniet. Hierdie beveiligde leefstyl-landgoed grens aan die ATKV-

Klein-Kariba Vakansieoord naby Bela-Bela.Die natuurlike eienskappe van die leefstyl-

landgoed is grootliks onversteurd gelaat met gebouewatontwerpisomʼnlaevisueleenfisieseimpakopdiebosveld-bioomtehê.Dieontwerpstylisʼnkontemporêreinterpretasievan historiese Laeveldse plaasargitektuur, rele-vant tot die omgewing en landboukonteks.

Negester Klein-Kariba se dorpsgebied gaan ongeveer 100 ha beslaan met 405 voltitel plot-en-plan-eenhede wat in 4 fases ontwikkel word. Fase 1 en 2 se erfgroottes wissel van 250 m2 tot 728 m2 en erfpryse pryse begin by R342 800. Ingesluit by die erfpryse is goedgekeurde huis-planne, argitekfooie en oordragkoste – uitgesluit ismunisipaleindieningsfooie.Dienstesluitinʼnmediesesorgsentrum, gemeenskapsentrum met biblioteek, sportfasiliteite, kleinhandelsdienste sowel as skoonmaak- en tuindienste.

Fase 1 se dienste word tans geïnstalleer en hiermee saam word die ingangshek en fase 1 van die sorgsentrum gebou. Die sorgsentrum sal aanvanklik uit 10 beddens, dokterspreek-kamer, ontvangsarea, waskamer, kombuis en ruskamer vir verpleegpersoneel bestaan. Die eerste woonhuise en die sorgsentrum behoort teen Desember 2015 voltooi te wees.

Volgens Schalk Cilliers, die ATKV se uitvoe- rende direkteur: sake, het die ATKV-direksie ongeveervyfjaargeledeʼndiversifikasiestrategieaanvaar en daarom ook betrokke begin raak by die ontwikkeling van aftreebehuising. “DisdieATKVsestrategieomʼnvoetspoor

van aftreebehuising in Suid-Afrika te vestig, en Negester Klein-Kariba was die begin van die uitvoering van hierdie strategie,” sê Cilliers.

Die ontwikkeling bied voltitel-eiendom aan belangstellendekopersmetspesifiekefokusopdievyftigplusser-groep. Dawid Malherbe van Negester sêhullefokusdaaropomʼnwen-wen-vennoot-skap te sluit waar beleggers, die ATKV en Negester meewerk om gewaardeerde en volhoubare leef- styl-bestemmings vir vyftigplussers te ontwikkel.

“Met behulp van die ATKV het ons toegang tot keur-eiendomme waarvan Negester Klein-Karibaʼnsprekendevoorbeeldis.”

Negester en stedeligDie naam Negester is afgelei van DJ Opperman se gedig Negester en stedelig en het grotendeels gedien as inspirasie agter die ontwikkeling van die Negester-handelsmerk en slagspreuk, “Skyn helder!” Ingevolge die Negester-visie word daar gestreef na die “ontwikkeling en bestuur van volhoubare, beveiligde, ekologies-sensitiewe en gewaardeerde leefstyl-landgoedere waar die totale menswees van die vyftigplusser-groep versorg, verbeter en gekoester kan word.”

En, soos met Opperman se gedig, “Onthou altydaanjoudadegrensʼnewigheid[...]enmagdie Suiderkruis en Negesterre witter as die stedeligte in jou siel bly skitter,” glo Negester Klein-Karibadatsyleefstyl-landgoedjuissoʼn

volhoubare omgewing aan sy inwoners bied.Die ATKV, wat met meer as 80 jaar se suk-

sesvolle oordbestuur en -ontwikkelings spog, het met die ontwikkeling van Negester Klein-Kariba raakgevat. Behalwe vir sy uitstekende ligging en klimaat, bied hierdie leefstyl-landgoed vir vyftigplussersʼnbekoorlikeBosveld-eiendomwat‘n uitstekende langtermynbeleggingsgeleentheid beloof te wees.• Ten einde jou plekkie in die Bosveld te be-

spreek, besoek gerus Negester Klein-Kariba se webtuiste by www.negester.co.za/klein-kariba, of kontak vir Carin Boshoff by 071 612 9129 ([email protected]) of Hansie Boshoff by 082 419 4642 ([email protected]) vir meer inligting.

Negester Klein-Kariba: Bosveld op sy besteBela-Bela,slegsʼnuurseryvanPretoriaaf,wordtansasʼnVOORKEUR AFTREEBESTEMMING in die Limpopo-provinsie gesien en dit is hier, in die hartjie van die Bosveld en op die voetheuwels van die Waterberge, waar Negester Klein-Kariba geleë is.

Schalk Cilliers, uitvoerende direkteur: sake van die ATKV.

Foto

’s: ve

Rska

F

Page 35: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 36: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za36

inDustRy news

While the issue of fatalities in South African mines remains a challenge, the trade union Solidarity welcomesthesignificant

improvement in mine safety in 2014, with sta-tistics indicating a record low number of mining casualties last year. More than 20 mines have achieved zero fatalities in 2014 and according to Adv. Paul Mardon, Solidarity’s Head of Occupa-tional Health and Safety, they are very pleased with the newly released 2014 fatality statistics.

Adv. Mardon thanked all stakeholders who contributed to this achievement, but said Solidarity was still concerned about loss of life in the industry.

“The 84 fatalities in 2014 directly affected the families or dependants of the deceased, and therefore also had a wider social and economic impact. This places a much larger imperative on the mining industry to achieve zero harm. Fur-thermore, it has been noted that falls of ground, which some has labelled as uncontrollable, no longer cause the most injuries and fatalities in the mining industry. Solidarity is also concerned about the low improvement in health statistics, as four times more people have died in the industry due to health related issues than safety

issues. We do however welcome initiatives by the CEOs in the industry to address these health issues and we urge speedy action and progress in this regard.”

Last year was the seventh consecutive year in which a reduction in the number of workers fatally injured at South Africa’s mines was recorded. Compared to the 2010 statistics, the latest2014statisticsindicatea34%decreaseinfatalities, which is indeed commendable.

Although Solidarity is thankful for the remarkabledropinfatalitiesofnearly10%(ninefewer fatalities) from 2013 to 2014, it must be

pointed out that many mines were closed for extensive periods in 2014 due to the prolonged strike in the platinum sector. The number of injuries in the mining sector has also decreased from 3 123 injuries in 2013 to 2 569 in 2014.

Much has been done to improve health and safety in mines, including the introduction of a number of tripartite initiatives, projects by the Mine Health and Safety Council committees, enforcement by the State, and commitment and action on the part of employers. As a result, leading practices have been researched and implemented.

Adv. Mardon further said Solidarity believes that mining companies and employers should focus on the role of leadership in health and safety in 2015 and on actions to change the behaviour of people in the creation of a health and safety culture. “All workers are also urged to take responsibility for their own and fellow workers’ health and safety. The responsibility to enhance health and safety and to address an unsafe culture lies with all of us, as health and safetyshouldalwaysbeourfirstpriority.”

Solidarity thanked all its hardworking and committed members in the mining sector for working together to achieve this vast improvement! S

Mining fatalities: Still concerns, but improvingTOP HEALTH-RELATED ISSUES

The top health-related issues in the mining industry are:• Asbestosis (prolonged inhalation of as-bestosfibrescancauseseriousandfatalillnesses, including malignant lung cancer, mesothelioma and asbestosis)

• Silicosis (caused by inhalation of crystal-line silica dust)

• Tuberculosis• Chronic obstructive pulmonary disease• Hearing loss.

pho

tog

Raph

: isto

ckph

oto

.com

127 fatalities 123 fatalities 112 fatalities 93 fatalities 84 fatalities

34% DECREASE IN MINING FATALITIES OVER THE LAST FIVE YEARS

Page 37: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

inDustRy news

Thefire,whichoccurredatthemine’s75levelapproximately2 300 metres below the surface, had the entire community panic-stricken and everyone feared for the workers’ safety. According to reports, some of the miners used the un-derground refuge bays to get access to fresh air, water and

telephonecommunication.Rescueteamscontainedthefirebycuttingventilationtotheflames,beforegoingfromleveltoleveltoescorttheworkers to the surface. The last group to be rescued was working nearly 3 500 metres underground.

Following the successful rescue operation, Solidarity commended the mine’s management and the rescue team of Mines Rescue Services for their swift action that saved the mineworkers’ lives.

According to Adv. Paul Mardon, Solidarity’s Head of Occupational Health and Safety, the fact that Harmony had a comprehensive rescue plan in place prevented loss of life and serious injuries. “The successful rescue operation serves as a good example to the rest of the industry of how they should respond to emergency situations. The incident once again highlights the importance of mine safety as well,” said Mardon. He added that Solidarity was grateful that the incident had not resulted in serious injuries or loss of life.Mardonsaidminesafetyhadimprovedsignificantlyoverthepast12

years. This improvement could be attributed to the commitment of em-ployers, organised labour and Government, who had been joining forces since 2003 to improve the quality of occupational health and safety.“Althoughsignificantprogresshasbeenmadeinrespectofhealth

and safety in South African mines, there is still a lot of room for improve-ment. The mining industry is and will always be dangerous and faces numerous challenges, including illegal mining and inadequate training of health and safety representatives,” Mardon added.

Soon after the rescue, some of the miners told Netwerk24 that theywere“nottooscared”duringthefire.Obed Mthembu, one of the rescued miners, was quoted as saying they knew they would be rescued andtheyhadplacestohideduringthefire.S

Tragedy prevented at Kusasalethu mineIn February, an UNDERGROUND FIRE at Harmony’s Kusasalethu gold mine in Carletonville left 487 mine-workers trapped underground for several hours. Fortunately, they were brought to safety within 12 hours. INGE STRYDOM reports.

A favourable three-year wage agreement for all cabin crew was reached with Comair at the end of February, bringing an end to Solidarity’s lingering wage dispute with this airline. The

agreementinvolvesanoverallincreaseof8%inthefirstyear,anda7,5%increaseinthesecondandthirdyears.SolidarityobtainedacertificatetostrikeinJanuary,afterwage

negotiations foundered at the Commission for Conciliation, Mediation and Arbitration (CCMA). The CCMA later approached the parties to resolve the dispute in terms of section 150 of the Labour Relations Act. The agreement was only reached a month later.

“The agreement creates a good balance between the needs of the employees and the employer. Furthermore, the agreement will help to repair the strained relationship between the parties that has hampered this year’s wage negotiations,” said Johan Botha, head of Solidarity’s Professional Industry.

The wage agreement will be implemented retroactively from 1 January. Solidarity is part of a cooperation agreement at Comair in terms of which collective bargaining is conducted on behalf of mem-bers. Solidarity, the majority union, represents 210 members of the cabin crew of 389.

Comair is a JSE-listed company that has been operating successfully for the past six decades in Southern Africa. The company is franchise partners with British Airways and founded kulula.com in 2001. S

Solidarity, Comair reach agreement

pho

tog

Raph

: saB

c.co

.za

37issue 2 oF 2015 • www.solidariteit.co.za

Page 38: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 39: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 40: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za40

aDveRtoRial

Impact Noise Protection is an independent, 100%privatelyowned,SouthAfricancompanybelonging to a larger family, Impact Hearing Systems. Our core objective is to provide first-class,tailor-madehearingconservation

programmes to our clients that are designed to meet their employees’ hearing-related needs.

We believe prevention is better than cure, therefore we continue to thrive to curb the incidence of hearing loss in the workplace. All the services we offer are inspired by a common vision and occupational health and safety regulations.

Our visionTo be a major, South African, role-player in the hearing conservation industry in South Africa and the rest of Africa. To provide holistic, tailor-made,first-classclientmanagement.

Occupational Health and Safety RegulationsThe OSH Act, 1993, states that:Every employer must ensure that no employee’s eight-hour time-weighted average noise exposure level exceeds 85 dB(A); and every employer must ensure that no employee is exposed to noise with a level exceeding 85 dB for eight hours.

Our services• Client-specifichearingconservation

programs (the PROTEC Programme)• Hearing screenings• Custom hearing protection for industrial use

(the Ukuthula hearing protection)• Custom hearing protection for other

activities such as shooting, music, travelling, sleeping, swimming and motorcycling

• Training on ear hygiene and other hearing- related issues

• Universal, disposable hearing protection for industrial use, swimming, shooting, sleeping and motorcycle riding

• Diagnostic hearing testing• Hearingaidfitments.

Our BEE statusWe have attained a level 3 BEE registration.

Our labAll custom products are manufactured locally in our laboratory (Pretoria), using only high-quality material. All lab personnel are also South African.

Making an impact protecting hearing

The intensity of sound is measured in decibel (abbreviated as dB). The sound of a jet engine is about 1,000,000,000,000 times more powerful than the softest sound. The softest sound on the decibel scale is 0 dB. A sound that is ten times louder is 10 dB. A sound that is 100 times louder is 20 dB, and a sound that is 1,000 times louder is 30 dB.• Whispering: 15dB• Normal conversation: 60 dB• A lawnmower: 90 dB

• The hooter of a car : 110 dB• A rock concert or jet engine: 120 dB• Agunshotorfireworks:140dBAny sound louder than 85 dB could lead to a degree of hearing loss. If you are in an environment that is so noisy that you have to raise your voice to be heard by someone else, the noise probably exceeds 85 dB. Eight hours’ exposure to noise at 90 dB can damage your hearing, and any exposure to 140 dB of noise will immediately result in damage (and pain).

For more information, contact us on:Tel: 012 348 9350 • Fax: 012 348 9251Email: [email protected] • Website: www.noiseprotection.co.za

DID YOU KNOW?

pho

tog

Raph

: ist

ock

pho

to.co

m

Page 41: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 42: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za42

Nuus oor al die organisasies wat deel van die Solidariteit Beweging vorm.in Beweging

Die burgerregte-organisasie Afri- Forum en die landbou-organisasie AgriSAhetonlangsʼnsame-werkingsooreenkoms in Pretoria onderteken om gemeenskaps-

veiligheidsinisiatiewe in landelike en dorpsgebie-de te bevorder sonder om mekaar se onder-skeie werkterreine te betree.

Kallie Kriel, uitvoerende hoof van AfriForum, hetgesêdieooreenkomsisʼngrootstapomveiligheid te help verseker in gemeenskappe en gebiede wat ly onder die misdaadkrisis in die land. “Hierdie ooreenkoms tussen AfriForum en Agri SA vloei voort uit die feit dat organi-sasiesindieburgerlikesamelewingʼnverpligtingteenoor die publiek het om seker te maak dat gemeenskapsveiligheidsaksies so doeltreffend moontlik aangepak word.”

Volgens Kriel is AfriForum ook in gesprek met ander rolspelers wat betrokke is by ge-meenskapsveiligheid, met die oog op soortge-lyke ooreenkomste.

Kobus Breytenbach, voorsitter van Agri SA se landelike veiligheidskomitee, meen daar word met die ooreenkoms gepoog om verwarring by ver-al landbougemeenskappe oor die hantering van die veiligheidskwessie uit te skakel. Agri SA en sy provinsiale organisasies het die verantwoor-delikheid om landelike veiligheid tot op boere- verenigingvlak te hanteer en binne die priori- teitskomiteestelsel met die polisie uit te klaar. Hy het ’n beroep op boerderygemeenskappe gedoen om die veiligheidskwessie in noue samewerking met hul onderskeie plaaslike boereverenigingstrukture te hanteer.

Die ooreenkoms behels onder meer dat kommunikasiekanale gevestig moet word waar die onderskeie partye oor gemeenskapsveiligheid-strukture beskik wat aangrensend tot mekaar geleë is, om sodoende misdaad op ’n gekoördineerde wyse te bekamp.

Om duplisering te voorkom, onderneem die partye om in gebiede waar een van hulle reeds ʼngoedfunksionerendegemeenskapsveilig-heidstruktuur het, nie mededingende strukture te vestig nie. In die praktyk beteken dit dat AfriForum hom sal toespits op dorps- en landelike gebiede waar daar nie funksionerende gemeenskapsveiligheidstrukture bestaan nie, en Agri SA op die landelike gebied.

Diepartyesalookdaarnastreefomopʼnad hoc-basis saam met ander rolspelers forums in gemeenskappe tot stand te bring waar daarspesifiekeproblemeontstaanwatʼnwyeaantalrolspelersraakenwaarʼngesamentlikestrategie nodig is om die probleem op te los. Albei partye gee ook in die ooreenkoms

erkenning aan mekaar se unieke rol en bestaansreg.

Die ooreenkoms behels ook dat Agri SA en AfriForum minstens twee keer per jaar op nasionale asook provinsiale vlak sal vergader om samewerking oor sake van gemeenskaplike belang te bespreek. S

Ooreenkoms bevorder gemeenskapsveiligheid

Foto

’s: ist

ock

pho

to.co

m

Page 43: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 43

in Beweging

AfriSake, in samewerking met AfriForum, het met ’n omvat-tende veldtog begin om ’n reuse- grondeis in die noorde en ooste van Pretoria teen te staan.

Cornelius Jansen van Rensburg, uitvoeren-de hoof van AfriSake, het gesê die organisasie sal sy lede se eiendomsregte beskerm. Die grondeis, wat onlangs opslae gemaak het, raak meer as 400 residensiële erwe, sakepersele asook landbougrond. Die eis word deur Victor Lekhuleni, opperstamhoof van die Bakgatla Ba Lekhuleni-gemeenskap, gebring en is op 12 De-sember 2014 en weer op 6 Februarie vanjaar in die Staatskoerant gepubliseer.

Die rede waarom die eis vir ’n tweede keer gepubliseer is, hou vermoedelik daarmee verband dat daar probleme met die aanvanklike aansoek was en dit afgekeur is. Lekhuleni het hom toe tot die hof gewend wat gelas het dat die eis wel gepubliseer en hanteer moet word.

Volgens Jansen van Rensburg gaan die eis groot onsekerheid ten opsigte van eiendomsreg in die gebied skep. “Ditneemdikwelsjarevirʼngrondeisom

afgehandel te word. Dié onsekerheid beïnvloed eiendomswaardes en die likiditeit van eiendom negatief.”

AfriSake het ook ernstige kommer en besware oor die posisie waarin grondeienaars hulself bevind omdat staatshulp net vir grond- eisers beskikbaar is. Grondeienaars moet hul eie tyd, moeite en geld gebruik om hul eiendoms-regte te beskerm en af te dwing. Volgens Jansen van Rensburg skep dit ’n situasie van wesenlike ongelykheid.

AfriSake gaan sakelui bystaan deur die vol-gende stappe te doen:

1. Om deur navorsing die historiese besit van die gebied te bepaal.

2. Om lede by te staan met enige regsprosesse wat daarop gemik sou wees om die grondeis te besleg.

3. Om ondersoek in te stel na die ongelyke posisie ten opsigte van staatshulp waarin grondeienaars hulself bevind in die proses om hul eiendomsregte te beskerm. Jansen van Rensburg het gesê die legitieme

herstel van grondregte wat histories deur die staat geskend is, moet plaasvind, maar die pro- ses moet nie misbruik word nie. “Daar bestaan ʼnwesenlikekansdathierdiegrondeisdrastiesopgeblaas en gedoen is met die doel om hoë kompensasie te eis.”

In die lig van dié eis en toenemende drei-gemente deur Julius Malema se EFF om grond regoor die land te onteien en te beset, het AfriForum ook begin om blitskonferensies oor grondgrype te hou.

Die doel hiermee is om die publiek in te lig oor hoe grondeienaars moet optree indien hul eiendom beset word, watter stappe gevolg moet word, wat die polisie en regering se verantwoordelikhede is, wat toegangsbeheer op eiendom behels en hoe werkers op eiendom gemonitor kan word.

Ian Cameron, hoof van gemeenskapsveiligheid by AfriForum, het gesê gemeenskappe moet opstaan teen aanslae om hul eiendomsreg weg te neem. “Sonder eiendomsreg is die land op pad na selfvernietiging.”

Tiaan van Dyk, ’n bekende prokureur van Pretoria wat onder meer grondeise-sake doen, het oor die Lekhuleni-eis gesê daar moet nog baie water in die see loop voor daar uitsluitsel hieroor sal wees.

Die proses bestaan uit twee fases:• Fase 1: Die eisers moet eers hul eis bewys opʼnoorwigvanwaarskynlikheidaandiehand van die kriteria ingevolge die Restitu-sie-wet; en

• Fase 2: Eers as die eisers se eis as geldig be-wys is in die grondeisehof, kom die kwessie van moontlike restitusie (teruggawe) van die grond ter sprake.

Tydens fase 1 moet die eisers die volgende bewys:• Dathulleʼnregopgrondgehadhet

gedurende die tydperk 19 Junie 1913 tot 31 Desember 1998;

• Dat hulle van daardie reg op grond ontneem is en dat ontneming geskied het in die tyd-perk 19 Junie 1913 tot 31 Desember 1998;

• Dat die ontneming geskied het op grond van rasgebaseerde wetgewing en/of praktyke; en

• Dat hulle geen vergoeding vir sodanige ont-neming ontvang het nie, of nie genoegsame vergoeding vir sodanige ontneming ontvang het nie.

Danmoetdieeisersʼnregsgeldigeeisbydiekommissie op die herstel van grondregte indien.

Vier uitkomste vir fase 2 moontlik:1. Die eisers kry die grond wat hulle geëis het,

terug (restitusie);2. Eisers kry alternatiewe grond (gewoonlik

staatsgrond);3. Die eisers kry vergoeding in die vorm van

geld (kompensasie); of4. Dieeiserswordvergoedmetʼnkombinasie

van bogenoemde drie moontlikhede.Van Dyk het daarop gewys dat al dié kriteria bewys moet word vir die eis om te slaag. S

AfriSake, AfriForum beveg grondeis in Pretoria Deur Alet Rademeyer

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Dit neem dikwels jare virʼngrondeisom

afgehandel te word. Dié onsekerheid beïnvloed

eiendomswaardes en die likiditeit van

eiendom negatief.

Page 44: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za44

in Beweging

Indien die hofaansoek van die Organisasie vir Godsdiensonderrig en Demokrasie (Ogod) suksesvol is, sal dit ernstige negatiewe gevolge vir alle skole regoor die land se godsdiensbe-leid inhou, meen Carien Bloem, AfriForum se

hoof van onderwysveldtogte.Ogod se hofaansoek is daarop gemik om

skole onder meer te verbied om hulself Chris-ten-skole te noem en om godsdiensbeoefening heeltemal uit die skooldag te laat.

AfriForum het reeds meer as R1,4 miljoen tot die regskostes van dié saak bygedra. Die skole wat by die saak betrokke is, is Hoërskool Oudtshoorn, Langenhoven Gimnasium in Oudtshoorn, Laerskool Garsfontein in Pretoria, Laerskool Randhart in Alberton, Hoërskool Linden in Johannesburg en Laerskool Baanbre-ker in Boksburg.

AfriForum is ook betrokke by die veldtog “HouGODinskole”.Ditis’nfietstoerwatinApril in Pretoria afskop en ten doel het om gemeenskappe regoor die land te betrek by die aksie om godsdiens in skole te hou. Tydens die fietstoersalgeldvirdieregsaksieingesamelword.

AfriForum doen ’n beroep op alle Suid- Afrikaners wat sterk oor die saak voel om ook tot die regskostes by te dra. Hulle kan dit doen deur R10 te skenk en hul name na 38315 te SMS. Mense kan ook help deur by AfriForum aan te sluit.

Die Federasie van Beheerliggame van

Suid-Afrikaanse Skole (Fedsas) het ook tot die hofstryd toegetree.

Paul Colditz, uitvoerende hoof van Fedsas, meen waar kinders se belange ter sprake is, moet hul stem gehoor word. “Dié beginsel is al herhaaldelik deur die Grondwethof beklemtoon. Daarom is deeglike en omvattende navorsing nodig vir ’n toetssaak oor skole se godsdiensbe-leid en -beoefening.”

Fedsas se regspan en die skole werk reeds geruime tyd daaraan om ook die verslae van ander kundiges voor te berei en te vervat in eedsverklarings wat voor die hof gelê moet word.

Colditz sê beskuldigings deur Ogod dat Fed-sas en ander partye onnodig sloer met die saak, is vals. “Dit gaan hier om om geregtigheid en die belange van kinders. Oorhaastige optrede kan tot ondeurdagte besluite lei wat uiteindelik verreikende gevolge vir kinders kan inhou.”

Ingevolge beleid besluit beheerliggame oor die godsdiensbeleid van ’n skool. Die beleid oor godsdiensbeoefening is op 13 September 2003 gepubliseer. Dit maak godsdiensbeoefening in skole moontlik, in pas met die Grondwet en die Handves van Menseregte. Enige beleid oor dié kwessie is ondergeskik aan die Grondwet se beskerming van godsdiensvryheid. Artikel 15 van die Grondwet bepaal dat elkeen die reg op vryheid van gewete, godsdiens, denke, oortui- ging en mening het. S

AfriForum Jeug lees hul kele droog vir hul moedertaal

Deur Alet Rademeyer

AfriForum Jeug het vanjaar inter-nasionale moedertaaldag by die Bielie Mielie-fees in Reitz in die

Vrystaat gevier deur 48 uur lank aan ’n leesmarathon deel te neem.

Henk Maree, voorsitter van AfriForum Jeug, het gesê dit was ’n voorreg om dié dag in Afrikaans te vier. “Mense neem te maklik vanselfsprekend aan dat jou taal sal oorleef en voortbestaan. Maar vir ’n taal omtefloreer,moetditgepraat,geleesengeleef word. Mense moet saamwerk om ’n taal te bevorder en te beskerm.”

Maree het gesê AfriForum Jeug beywer hom vir die behoud van Afrikaans as taal en as onderrigmedium in skole en tersiêre instellings. “Daarom sal AfriForum aanhou met aksies rondom die kwessie.”

AfriForum Jeug het besoekers aan die fees aangemoedig om Afrikaanse boeke te skenk aan skole wat dit nodig het en kan gebruik.

“Ons het ons kele droog gelees, maar dit was so bevredigend om te sien hoe-veel besoekers aan ons boekwurm-stal-letjies nog ’n passie vir hul taal het. Meer asʼnhonderdboekeisingesamelwataanskole versprei sal word,” het hy gesê. S

AfriForum veg saam om godsdiens in skole te houAfriForum dra tans by tot die regskoste van ses Christelike Afrikaanse skole wat voor die HOF gedaag is oor hul godsdiensbeoefening, skryf ALET RADEMEYER.

Foto

’s: ist

ock

pho

to.co

m

Page 45: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

HOU GODSDIENSIN SKOLE

AfriForumAfriForum

086 10 200 30www.afriforum.co.za D e e l v a n d i e S o l i d a r i t e i t B e w e g i n g

Volg ons of sluit vandag nog aan

• Ses Afrikaanse skole word tans voor die hof gedaag in ‘n

poging om skole te verbied om godsdiens te beoefen.

• Sou die hofaansoek slaag, sal dit negatiewe gevolge vir alle skole se godsdiensbeleid inhou.

• AfriForum help die skole om te veg vir die behoud van godsdiens en het reeds meer as R1,4 miljoen aan regskostes bygedra.

• Skenk R10 vir die regsaksie deur jou “NAAM” te SMS na 38313 (R10).

Teken die petisie aanlyn by www.afriforum.co.za• Sluit aan by AfriForum – SMS jou “NAAM” na 32340 (R1).• Ondersteun onderwys- organisasies soos die Federasie

van Beheerliggame van Suid-Afri-kaanse Skole (FEDSAS).

JY KAN HELP!

HET JY GEWEET?

Page 46: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za46

in Beweging

Plaasmoorde en -aanvalle het die afge-lope paar jaar een van die mees omstre- de kwessies in die land geword. Aan die een kant is daar politieke ontleders, regeringsamptenare en liberales wat

weier en geen nut daarin sien om dit tot prio- riteitsmisdaad te verklaar nie, en aan die ander kant is die weerloses, slagoffers, algemene pu- bliek, landbou-unies en burgerlike organisasies wat meen niemand kan meer net toekyk en hande gevou sit oor hierdie wrede en barbaarse vergrype nie.

Die burgerregte-organisasie AfriForum beywer hom reeds ’n geruime tyd deur middel van veldtogte om groter bewustheid van plaasmoorde te skep en die kwessie te internasionaliseer. As deel van dié pogings het die organisasie as borg betrokke geraak by die vervaardiging van die rolprent Treurgrond.Diefilm,watdeurAndréenSamuelFrauen-

stein van Phoenix Films vervaardig is, begin op 29 Mei in teaters draai. Die draaiboek is deur

Tarryn-Tanille Prinsloo geskryf met die befaam-de rolprentmaker Darryl Roodt as regisseur.

Die rolprent slaag uitstekend daarin om die werklike omvang van plaasmoorde asook die brutaliteit, hartseer en trauma wat daarmee gepaard gaan, uit te beeld.

Die akteur en sanger Steve Hofmeyr en Jana Strydom vertolk die hoofrolle as Lukas van Staden en kaptein Helena Schoeman. Die rolprent beloof om Suid-Afrikaners oor alle ras- en kultuurgrense heen aan die hart te ruk en aan die dink te sit.

Ander akteurs sluit in Barbara-Marie Im-melman, Erica Wessels, Graeme Kriega, André Frauenstein, Boikie Pholo, Richard Lukunku, Shaleen Surtie-Richards, Richard van der West-huizen, Deon Coetzee, Dirk Stoltz en Johan Scholtz.

Verskeie van die akteurs het vertel hoe intens en aangrypend dit vir hulle was om in die rolprent te speel. Baie van hulle het gesê hulle het vir die eerste keer werklik die omvang en

gewelddadigheid van plaasmoorde besef en hoe dit besig is om die wese van die Suid-Afrikaanse samelewingaanflardeteruk.

Roodt het gesê hy was verheug om by die verfilmingvanTreurgrond betrokke te wees. “Dit is ’n eg en baie relevante Suid-Afrikaanse filmwatdiepsnyinbrandendekwessiesindieland.Ditwas’nongelooflikefilmomtemaaken lewer betekenisvolle kommentaar oor wat vandag in die land aan die gang is. Dit is op geen manier ’n politieke instrument nie en alle Suid-Afrikaners sal hierby aanklank vind.”

Hofmeyr het daarop gewys dat die rolprent oor veel meer as net ’n plaasmoord gaan en ook die daaglikse oorlewingstryd in die landbou en boere se verhoudings met hul mense, wer- kers en hul rol in die gemeenskap vergestalt.

Volgens Hofmeyr word die kwessie van plaasmoorde die afgelope 15 jaar verswyg en is dit tyd dat bewusmakingsveldtogte ook oor internasionale grense breek.

“Ek is lief vir alle Suid-Afrikaners en my hoop

Treurgrond: Soos vuishou in die maagDeur Alet Rademeyer

Foto

’s: Ro

zieR

van

to

nD

eR

Steve Hormeyr vertolk die rol van Lukas van Staden.

Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit.

Page 47: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 47

in Beweging

is dat almal in die land se lot moet verbeter. Dit is egter so dat dit met ons mense baie sleg gaan en ons hoef maar net na die statistiek te kyk. En daarmee wil ek die Suid-Afrikaanse boer uitsonder wat die risiko loop om vandag vermoor te word.”

Hofmeyr het gesê die land se leiers “vee hul agterente aan plaasmoorde af” en niks word ge-doen om barbare wat mense op die wreedste manier vermoor, vas te vat nie.

“Daar is baie mense met vooroordele oor hoekom ons die fokus op plaasmoorde wil plaas. Ek sê net, gaan kyk na die getalle. As daar uiteindelik te veel goed met een groep mense gebeur, skep dit stereotipes. Hierdie is ’n realiteit waarvan ons nie kan wegkom nie. Dit is absurd wat in die hierdie land aangaan en politici belieg ons oor moord- en ander syfers.”

Hofmeyr meen alle Suid-Afrikaners moet na die rolprent gaan kyk. “Niks gaan jou hierop voorberei nie. Gaan kyk dit en wys só dat wat besig is om met mense te gebeur, nie vir jou ‘normaal’ geword het nie.”

Erica Wessels, wat die rol vertolk van Nellie van Staden, Lukas se vrou en ’n kontemporêre boervrou,hetgesêdiefilmhethaargerukenmet tye laat sidder. “Partykeer het die dag se verfilmingmyoorweldigenasekbydiehuis

kom, kon ek God net dank dat so iets nog nie my realiteit was nie. Nadat ek die rol vertolk het, gaan my hart uit na elke man, vrou en kind wat al iets so verskriklik soos ’n plaasmoord of -aanval moes deurmaak.”Wesselshoopdatdiefilmdebatsalontlok

en mense oor alle kultuurgrense heen sal aanspoor om bymekaar te kom om saam na oplossings te soek vir dinge wat die hele land vernietig. “Ek het nie besef hoe verskriklik dit regtig is en wat die geweldige omvang daarvan is nie. Ek dink die media beeld nie altyd die werklikheid uit nie.”

Ook die akteur Graeme Kriega het gesê die rolprent het die omvang van plaasmoorde by hom tuisgebring. “Treurgrond het my bewus gemaak van wat regtig aan die gang is en dat daar al tonne plaasmoorde in Limpopo, die Oos-Kaap, Noordwes en die Vrystaat was.”

Volgens Kriega gaan Treurgrond mense ruk, skok, uitdaag, verbaas én laat vra: Wat is besig om in ons samelewing te gebeur en hoe ver is ons in terme van die droom en doel wat ons wil bereik?

Bennie van Zyl, hoofbestuurder van TLU SA, het gesê boere is hul lede en vriende wat op ’n onaanvaarbare wyse en tempo vermoor word. “Ons is bekommerd oor die stand van sake.

Die aanvalle en moorde is ver verwyder van gewone misdaad as gekyk word na die brutale en wrede wyse waarmee dit gedoen word.”

Van Zyl hoop dat Treurgrond sal bydra om uiteindelik politieke wil by die regering en owerhede te skep om met oplossings vorendag te kom.

Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum, het gesê die organisasie hoop die bewusmaking deur die rolprent sal die regering dwing om sy beleid oor plaasmoorde te verander sodat veiligheidsnetwerke ingestel kan word om boere te beskerm. “Dit gaan vir mense ontstellend wees om te sien, maar dit is nodig om die boodskap tuis te bring.”

Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solida- riteit en mede-outeur van die boek Treurgrond, waarvan die titel ook vir die rolprent gebruik is, het gesê sy eie oom Frik is wreed op sy plaas vermoor. “Hy is op die grond begrawe waarvoor hy so lief was en geleef het. Op sy begrafnis het dit liggies gereën en dit was asof die grond getreur het...

“Ek het die draaiboek gelees en ek was geskok en kon nie help om te huil nie. Agter al die statistiek is daar regte mense wat vermoor word. Dit is mense wie se stories vertel moet word,” het Hermann gesê. S

Jana Strydom is kaptein Helena Schoeman.

Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum.

Page 48: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za48

in Beweging

Solidariteit se grootste ledekompetisie tot op hede het op 19 Mei 2014 af-geskop. Solidariteit-lede staan ’n kans om ’n Splinternuwe Toyota Corolla en ’n luukse vakansie te wen. Om vir

hierdie pryse in aanmerking te kom, moet jy jou persoonlike inligting by Solidariteit op datum bring en vir ons die kontakbesonderhede gee van drie persone wat by Solidariteit sal aansluit.

Om te verseker dat ons aan jou as lid van Solidariteit die beste moontlike diens bied, is dit baie belangrik dat al jou kontakbesonderhede op datum moet wees. Omdat ons weet dat dit omslagtig is om veranderings in jou kontakbe-sonderhede deur te gee, wil ons die proses vir jou die moeite werd maak deur hierdie fantas- tiese pryse aan te bied.

Sodra jy die “stuur inligting”-knoppie druk, kom jy in aanmerking om ’n splinternuwe 2014 Toyota Corolla 1.6 of ’n vyfstervakansie van vier nagte ter waarde van R35 000 aan die Kwa- Zulu-Natalse kus te wen.

Piet van Zyl was verlede jaar die gelukkige wenner van ’n splinternuwe Toyota Corolla. Om so gelukkig soos Piet te wees, bring nou jou inligting by www.solidariteit.co.za op datum!

Wie mag deelneem?Slegs lede en verteenwoordigers van Solidariteit mag aan die kompetisie deelneem. Solidariteit- werknemers en hul direkte familie word van die kompetisie uitgesluit.

Hoe om deel te neem• Die kompetisie sluit op Donderdag, 30 April

2015.• Om aan die kompetisie deel te neem, moet

jy die amptelike inskrywingsvorm invul wat by www.solidariteit.co.za beskikbaar is. In die eerste afdeling moet jy jou persoonlike besonderhede invul of op datum bring. In die tweede afdeling moet jy die name en kontakbesonderhede invul van mense wat dit ernstig sal oorweeg om by die vakbond aan te sluit.

• Albei afdelings moet voltooi word om in aanmerking te kom vir die luukse seevakan-sie of die Toyota Corolla. As jy net een van die afdelings voltooi, sal jou inskrywing ongeldig wees.

• Die pryswenners se name word op 18 Mei 2015 getrek en die pryse sal amptelik op 22 Mei 2015 oorhandig word. Die eerste naam wat getrek word, sal die wenner van die motor wees en die tweede naam sal die wenner van die vakansie wees. Die wenners sal op 28 Mei 2015 bekendgemaak word.

• Bepalings en voorwaardes kan op die web- tuiste www.solidariteit.co.za gelees word. S

Bring jou inligting op datum en wen ’n kar of vakansie

DANK AAN ONS BORGE!

SolidariteitFinansiële Dienste

Foto

: an

sie va

n n

ieke

Rk

Baie dankie aan ons borge. Van links is Julian Visagie, handelaarshoof van Monument Toyota Constantia, Johann du Preez van Unitrans Motors, en Francois Smit, besturende direkteur van Solidariteit Finansiële Dienste.

Page 49: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 50: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

50 uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

in Beweging

Sol-Tech

As privaat opleidingsinstelling neem Sol-Tech weereens die voortou metʼnnuweCNC-freesmasjienwat vir opleiding aangekoop is. Hierdie masjien is ’n aanwins tot

die opleiding van studente en is moontlik ge-maak deur die Solidariteit Groeifonds. Volgens Philip Minnaar, hoof van Sol-Tech, is die per-soneel asook die studente baie dankbaar vir die geleenthede wat dit inhou.

Die CNC-masjien word bedryf deur vooraf ʼnrekenaarprogramteskryfenditindiereke-naar van die masjien in te voer. Die sagteware gee dan aan die masjien al die nodige instruksies om bepaalde prosesse uit te voer en kan selfs diefinaleafwerkingvandieeindprodukuitvoer.

Hierdie masjien vervang glad nie die lektor of die eerste beginsels van goeie masjinering nie; dit bou egter optimaal daarop voort en stel ook studente aan die wêreld van “Computer Nu-merical Control” van masjinerie bekend. Hierdie opleidingbiedaanSol-Techsestudenteʼngrootvoordeel wanneer hulle met indiensopleiding by werkgewers begin en dadelik positief tot die produksie van die maatskappy kan bydra.

Minnaar sê: “Hoewel hierdie opleiding nie deel van die minimum vereistes vir vakman- opleiding is nie, wil ons Sol-Tech se studente pertinent met hierdie vaardighede toerus om hulle verder te onderskei en hul indiensneem-baarheid radikaal te verhoog.

“Hierdie gevorderde opleiding is by bitter min instellings beskikbaar – ons wil egter seker maak ons studente staan die beste kans om reeds vroeg in hul loopbane suksesvol te wees.” • Dit is nog nie te laat om vir hierdie jaar by

Sol-Tech in te skryf nie. Belangstellendes het ’n verdere twee geleenthede deur die jaar om vir een van Sol-Tech se kursusse te registreer: 6 Junie en 12 September. Vir meer inligting, besoek www.sol-tech.co.za. S

Sol-Tech neem voortou met nuwe masjienEen van die kenmerke wat Sol-Tech van soortgelyke instansies onderskei, is die vermoë om studente van uitstaande gehalte aan die industrie te lewer wat relevant opgelei en vertroud is met NUWE TEGNOLOGIESE TOERUSTING wat vir produksie en vervaardiging gebruik word, skryf CILLESTE VAN DER WALT.

Foto

’s: Re

int D

ykem

a

Foto bo: Jacques du Toit, lektor in die meganiese afdeling van Sol-Tech, en Philip Minnaar, hoof van Sol-Tech, by die nuwe CNC-masjien.

0861 25 24 23www.sol-tech.co.za*

Page 51: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 51

in Beweging

Sol-Tech het die begin van 2015 met ’n hoogtepunt afgeskop deur sy grootste opedag tot op hede aan te bied. Die opedag, wat in Februarie aangebied is, is die grootste geleentheid van sy soort

in die geskiedenis van die tegniese opleidings- kollege se bestaan.

Paul van Deventer, besturende direkteur van Sol-Tech, sê met trots: “Ons het reggemaak vir meer as 800 mense, maar die 1 000 besoekers wat uiteindelik die opedag bygewoon het, het ons verwagting heeltemal oortref. Daar was

meer as 300 studente wat die keuringstoetse afgelê het.”

Sol-Tech gaan met elke opedag van krag tot krag, en gesprekke oor die Afrikaanse tegniese opleidingskollegegonsoordieheleland.ʼnVoornemende student van Port Elizabeth, PieterNel,watookdiekeuringstoetskomaflêhet,sê:“Ditis’nongelooflikegeleentheidwatek nie kan laat verbygaan nie. Sol-Tech is die enigste Afrikaanse tegniese opleidingskollege van hoë gehalte in Suid-Afrika en ons het spesiaal gekom om in te skryf.” S

Ajani ’n toegangshek tót en vír die industrie

Sol-Tech is so trots en ernstig oor die gehalte van die opleiding wat sy studente ontvang, dat hy werkgewers

uitnooi om top- voornemende werkne-mers by Sol-Tech te kom kies. Sol-Tech wil graag werkgewers en studente bymekaar uitbring en is deur middel van Ajani in staat om dit te doen.

Wat is Ajani? Ajani is werkgewers se oplossing om topstudente in diens te neem, sonder dat daar twyfel oor hul vlak van vaar-dighede bestaan, en is ook ’n noodsaaklike skakel in die totale opleidingsproses.Ajaniisʼnonafhanklikeplasingsmaat-

skappy wat uitsluitlik Sol-Tech-studente by goedgekeurde werkgewers plaas om praktiese ondervinding op te doen. Die studente word by Seta-goedgekeurde werkgewers geplaas en deurlopend gemonitor.

Sodoende kry die werkgewer topge-halte studente tot sy produksie- voordeel en die studente kry in ruil prak-tiese ondervinding.

Groot voordele vir werkgewers Wat is die voordele vir goedgekeurde werkgewers wat deel is van die plasings- maatskappy, Ajani, se program?• Studente beskik oor ’n volledige N2- ofgelykwaardigekwalifikasieenvolle-dige fase 1-3 praktiese institusionele opleiding.Studentewordvirʼntydperkvanminstens12maandeaaneenbyʼnwerkplek geplaas, wat beteken die stu-dente kan doeltreffend tot produksie bydra.

• Werkgewerskanvirʼntoelaagbydiebetrokke Seta aansoek doen.

• Dit kan SEB-beoordeling op grond van vaardigheidsontwikkeling verbeter.

• Werkgewers kan moontlik tot en met R30 000 se belastingverligting kry.

• WatdieN2-kwalifikasieendieinstitu-sionele opleiding betref, is daar vir die werkgewer geen opleidingkoste aan verbonde nie.

• Werkgewers wat nie Seta-goed- gekeurde werkplekke is nie, kan Ajani gebruik om die proses te fasiliteer.

• Werkgewers wat deel wil word van die Ajani-Sol-Tech-sukses, kontak Ajani van-dag nog by [email protected] of besoek die webtuiste www.ajani.co.za S

Rekordgetal woon opedag by

ʼnVolgepaktetenttydensdieverwelkoming by die opedag.

Foto bo: Studente en hul ouers besig om by Sol-Tech in te skryf.

*

Page 52: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za52

in Beweging

SolidariteitHelpende Hand

Die navorsing is as deel van Hel-pende Hand se nasionale Kos-blikkieprojekgedoen,ʼnprojekwaardeur die organisasie elke jaar duisendekleutersopʼndaaglikse

basis voed.Volgens die navorsing het lae-inkomste-,

enkelouer- of kindergeleide huishoudings minder besteebare inkomste vir voedingsryke voedselkeuses beskikbaar, wat dikwels voedsel-onsekerheid en swak gesondheid tot gevolg het. Afwisselendestadiumsvanhongerinʼnkleuterword geassosieer met verhoogde ontwik-kelingsrisiko’sweensverminderdereaksie,ʼngebrekaannuuskierigheidomteverkenenʼnswak aandagspan. Voortdurende voedselonse-kerheid belemmer ook akademiese resultate en het swak sosiale vaardighede tot gevolg.

Die navorsing, wat onder 546 kleuters uit huishoudings van alle inkomstegroepe regoor dielandgedoenis,toondat85,5%kleutersnieopʼngereeldebasiskosuitaldievoedsel-

groepeinneemnie.Boonopneemslegs44,3%kleutersʼnvitamien-aanvullingomvoedingste-korte aan te vul.Diestudietoonverderdatongeveer30%

leerders wat kos ontvang, grootliks staatmaak op dié voedsel wat weekliks by die kleuterskool aan hulle verskaf word. Vir sommige kinders (8,2%)ishierdiemaaltyddieenigstevoed-selwathulleopʼndagkry.Netmeeras22%vandiekinderskrydaagliksslegs een bykomende maaltyd by die huis.

“Hierdie navorsingverslag toon weereens dat onvoldoende voeding onderbehoeftigekleutersʼnreuse-probleemiswatuiteindelikʼnnegatieweimpak op hul ontwikkeling tot gevolg het,” sê dr. Danie Brink, uitvoerende direkteur van Helpende Hand.

“Wanvoeding, gewigsverlies of gebrekkige gewigstoename kan lei tot chroniese siekte-toestande, swak eetlus oor die lang termyn,

voedingsprobleme en belemmerde groei. Boonophetdiegehaltevanʼnkleutersevoedingʼndirekteimpakopsyofhaarskool-prestasie,” sê hy.

Hy verduidelik dat behoeftige ouers dikwels niefinansieelinstaatisominhulkinderssevoedingsbehoeftes te voorsien nie.

“Stygendelewenskoste,ʼnhoëwerkloosheidskoersenʼntekortaanvoedingshulp van die staat dra alles daartoe by dat behoeftige kinders dikwels ondervoed of wanvoed is. Baie ouers het ook nie die nodige kennis oor watter tipes en hoeveel-

heidkoshulkindersopʼngereeldebasis benodig nie.”

Helpende Hand sal die bevindings van die verslag aanwend om te verseker dat die Kosblik-kieprojek optimale voeding aan behoeftige kleu-ters bied. Dit sluit nie net voeding en voorstelle vir die saamstel van maaltye in nie, maar ook opleiding aan ouers en onderwysers. S

Armoede kan kleuters siek maak – navorsingKinders wat in lae-inkomste-, enkelouer- of kindergeleide huishoudings grootword, is aansienlik meer kwesbaar vir GESONDHEIDSPROBLEME en VOEDSELONSEKERHEID.SóhetʼnonlangsestudiedeurSolidariteitHelpendeHand oor die dieetbehoeftes onder kleuters getoon. MARINÉ JACOBS berig.

SMS“bord”

na 34388en skenk

R5!

30%van leerders wat kos ontvang, maak staat op die kos wat hulle weekliks by die kleuterskool ontvang. Vir 8,2% is dit die enigste maaltyd van die dag!

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 53: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

53issue 2 oF 2015 • www.solidariteit.co.za

in Beweging

Nadine Wilkens, ’n 18-jarige meisie van Phalaborwa in Limpopo, is die toonbeeld van iemand wat haar nie deur moeilike omstan-dighede laat onderkry nie. Met

behulp van ’n vol studiebeurs uit Helpende Hand se Rampgebied Beursfonds sal sy vanjaar haar studies, waarmee sy haarself as dieselwerk-tuigkundige wil bekwaam, by Sol-Tech begin.Nadinesegesinisonlangsinergefinan-

siële nood gedompel nadat die Consolidated Murchison-myn op Gravellote, sowat 40 km wes van Phalaborwa, onverwags gelikwideer is. Haar pa, Ben, werk al die afgelope 21 jaar by die myn as die hoofsmelter in die goudkamer en is skieliksonderʼnwerkofinkomstegelaat.

“Daar was geen waarskuwing nie,” vertel hy. “In Desember was daar nog gerugte van moontlikefinansiëlemoeilikheideneindeJanuarie is ons huis toe gestuur sonder Januarie se salaris. Nou sit ongeveer 1 200 mense met geen inkomste nie en moet hulle maar self regkom.”

Nadine was reeds verlede jaar van plan om in 2015 by Sol-Tech te studeer, maar moes van haar planne afsien toe haar ouers besef het hulle kan dit nie meer bekostig nie. Helpende Hand het egter van die jong meisie te hore gekom en dadelik ingespring om Nadine na Pretoria te laat kom waar sy psigometriese toet- se afgelê het, Sol-Tech se opedag bygewoon het en haar vir haar studies ingeskryf het.

“Ek is so bly dat ek nog steeds kan studeer! Ditwasnogaltydmydroomomʼndieselwerk-

tuigkundige te word,” vertel sy. “Ek het by my ouer broer oor motors geleer

en het nog altyd baie belanggestel om te sien hoeʼnenjinaanmekaargesitisenomteleerhoe om motors op te bou. My droom is dat ek en my broer eendag ons eie motorwerk- tuigkunde-onderneming kan oopmaak.”

Intussen gaan dit baie swaar met talle gesinne wat deur die likwidasie van die myn geraak is. “Baie mense het nie eens kos om te eet nie,” sê Ben. “Ons sien hoe die mense hul meubels moet verkoop om geld in die hande te kry. Baie mense is te trots om vir hulp te vra; hulle sukkel alleen. En almal stuur hul CV’s uit, maar daar is nie werk nie. Ons lewe het soos handomkeer verander.”

Daar stroom gelukkig ook baie hulp na die area. Helpende Hand het reeds R20 000 bewillig wat deur die plaaslike tak gebruik word om voedsel en ander lewensmiddele vir gesinne in die area te koop en te versprei. Verder help die organisasie persone wat deur die myn se likwidasie werkloos gelaat is om hul CV’s op te stel of by te werk en om deur Helpende Hand se aanlyn werksoekportaal, WerkNet, werk te soek.

“Ons kan nie genoeg dankie sê dat Nadine hierdie geleentheid kry om te gaan studeer envirhaarselfʼntoekomstebounie,”sêBen.“Syisʼnbaietrotsekindwatniedaarvanhouom ander vir goed te vra nie, so dit is vir haar noodsaaklik om op haar eie voete te staan en ʼnsuksesvanhaarlewetemaak.Enonsweetsykanditdoen.Syisʼnvasbyter.”S

Helpende Hand gee Limpopo- meisie hoop vir die toekoms

Deur Mariné Jacobs

Aansoeke vir studiehulp open binnekort

Deur Mariné Jacobs

Die aansoeke vir studiehulp deur Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum open

binnekort vir die 2016- akademiese jaar. Helpende Hand het vanjaar rentevrye studielenings ter waarde van R26 miljoen aan 1 430 studente toegeken – ’n rekord virdieorganisasie.Diestudiehulpisoorʼnverskeidenheid studierigtings versprei, waar-onder talle ambagte en skaars vaardighede.

“Die realiteit is dat die meerderheid ouers nie kan bekostig om hul kinders ná skool te laat studeer nie,” sê Dinah Jacobs, hoof van die Studiefondssentrum. “Diebehoefteaanfinansiëlehulpvir

tersiêre onderrig raak al groter. Selfs die meeste middelklasgesinne kan nie meer studiegeld bybring nie. Vanjaar het studie- koste by die meeste universiteite met 12%gestyginvergelykingmet2014,watduisende rande meer vir sommige studie- rigtings beteken,” sê sy. “Instansies soos die Helpende Hand Studiefondssentrum is noodsaaklik vir die ekonomiese vooruit-gang van ons land.”

Studente kan vanaf 1 Mei 2015 aansoek doen vir studiehulp deur Helpende Hand se webtuiste by www.helpendehand.co.za. Vereistesenʼnlysvandokumentewataansoeke moet vergesel, is ook op die webtuiste beskikbaar. Aansoeke sluit op 30 September 2015 en geen laat aansoeke sal aanvaar word nie.• Skakel 012 644 4428 of stuur ’n e-pos

na [email protected] indien jy meer te wete wil kom. S

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 54: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za54

in Beweging

Elke ouer weet dat daar min dinge so vervullend is as om te sien hoe ’n kind die een mylpaal ná die ander haal. Van sit tot staan, van babbelgeluide tot gesels en dan natuurlik van krabbel tot

lees en skryf. Solidariteit Helpende Hand besef die waarde

van lees en skryf. Dit is nie net ’n hoogtepunt in die lewe van ’n gretige graadeentjie nie, maar is ’n noodsaaklike bousteen in ’n kind se ontwik-keling – ’n bousteen wat vir die res van ’n kind se lewe vrugte dra.

“Kinders moet lees om te kan leer. Kinders wat sukkel om te lees, sukkel noodwendig in alle vakgebiede. Vordering op skool en akademiese prestasie kan ernstig benadeel word en leerprobleme kan ontstaan wanneer kinders sukkel om te lees,” verduidelik Nicolien Welthagen, senior navorser van die Solidariteit Navorsingsinstituut, wat namens Helpende Hand ’n studie oor die belangrikheid van lees

onderneem het.Juis daarom het Helpende Hand besluit om ’n

alfabetboekie en ’n reeks lees-apps (vir gebruik op enige slimfoon of tablet) te laat skryf en ontwikkel, sê Annette Taljaard, psigometris en projekbestuur- der by Helpende Hand verantwoordelik vir dié opwindende geletterdheidsprojek.

“Studies het aangetoon dat kinders wat met behulp van rekenaartegnologie leer, beter pre-steer as diegene wat daarsonder leer. Met dit ingedagte is tegnologie in die ontwikkeling van hierdie leesprojek ingespan. Dit sal uiteindelik help verseker dat kinders nie net tradisionele geletterdheid aanleer nie, maar terselfdertyd ook sommer tegnologiese geletterdheid baas-raak,” sê Taljaard.

’n Alfabetboekie, ’n Dag by die dieretuin, is spesiaal vir die projek deur die bekroonde kinderboekskrywer Jaco Jacobs geskryf. Dit neem nuwe lesertjies op ’n ontdekkingsreis van die alfabet deur die oë van klein Zak wat al die

diere – van Anton Aap, tot Nellie Nagapie en Ysie Ystervark – ontmoet. (Dié boekie kos R40, posgeld uitgesluit, en is direk by Helpende Hand beskikbaar.)

Benewens die alfabetboek, is drie apps ontwik-kel waardeur kinders die alfabet op ’n prettige én moderne manier leer ken en leer skryf. Die app Alfabet Pret maak van opwindende tegnologie ge-bruik (bekend as versterkte realiteit) wat sorg dat die diertjies in die alfabetboek in 3D-formaat be-hoorlik van die bladsye af spring en lewendig word. Dieretuin Pret, ’n alles-in-een leesles in ’n app-pakkie, bied onder meer ’n voorlesing van die alfabetboek, waarin die karaktertjies giggel, wikkel en woel. Die derde app, Skryfpret, leer die kleinspan op ’n prettige manier hoe om elke letter korrek te skryf. Al drie apps is gratis beskikbaar en ontwikkel vir Android- en Apple-toestelle. • Vir meer inligting of om die leesboekie te

bestel, besoek www.leesapp.co.za of stuur ’n e-pos na [email protected]. S

Leer tjop-tjop lees met dié nuwe appsDeur Ilze Nieuwoudt

Foto

: isto

ckph

oto

.com

HET JY GEWEET?

Leesvaardighede skokkend laagNavorsing oor geletterdheid in Suid-Afrika toon die volgende: • Ongeveer80%vanSuid-Afrikaanse

graad 5’s het nog nie basiese leesvaar-dighede bemeester nie;

• Nagenoeg85%vanallekindersmetleerprobleme het ook kritieke lees- probleme;

• Die geletterdheids- en syfervaardig- heidsvlakke van Suid-Afrikaanse kinders (graad1tot6)istussen30%en35%.

Lekker leesfeite• ʼnLeesagterstandleionvermydeliktot

ander kognitiewe agterstande. • Hoe meer kinders lees, hoe meer word

hul intellektuele vermoë ontwikkel, uitgebrei en versterk.

• Leesgeletterdheid is noodsaaklik vir persoonlike ontwikkeling. ’n Verband bestaan tussen leesgeletterdheid en leesgeleenthede, en persoonlike wel-stand en geluk.

Page 55: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 55

pRomosieaRtikel

Die vlaag kragonderbrekings sedert Januarie vanjaar het een ding weereens duidelik gemaak: as dit nét van Eskom afhang, sal die ligte in Suid-Afrika nie bly brand nie.

Daarom span Solidariteit en KragDag vanjaar saam om die Solidariteit KragDag Ekspo – ’n enorme selfdoen-energieskou vir die hele gesin – aan te bied.

“Solidariteit weet, deur ons 8 000 lede wat in uiters moeilike omstandighede hul bes doen om Eskom aan die gang te hou, dat Eskom se probleme nog lank nie opgelos is nie,” sê dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit.

“Met die Solidariteit KragDag Ekspo dra Solidariteit tot kreatiewe oplossings by sodat ons lede teen kragonderbrekings beskerm kan wees. Hulle moet beskerm wees by die werk, by die huis én in gemeenskapsverband soos by kerke en skole.”

Mnr. H.P. Steyn, uitvoerende direkteur van KragDag, sê hulle is baie opgewonde oor die

samewerking met Solidariteit. “Ons leuse is: ‘Doen jou eie ding.’ Ons wil individue en ge-meenskappe in staat stel om vry en selfstandig te wees, eerder as afhanklik van staatshulp. In samewerking met Solidariteit gaan ons vanjaar ’n slag teen elektrisiteitskwesbaarheid slaan.”

Steyn sê die skou bring sedert 2008 ’n indrukwekkende verskeidenheid skougangers en uitstallers op ’n feestelike, maar terselfdertyd leersame wyse byeen. “Die Ekspo het ’n gesins-karakter ; dit kombineer praktiese energietegno- logie en -seminare, verwante selfdoen-oplos- sings vanaf entrepreneursondersteuning tot tuisskoolondersteuning en, les bes, vermaak vir oud en jonk.”

Soos dit hoort, is die Solidariteit KragDag Ekspo vanjaar volledig elektrisiteitselfstandig. “Ons gaan geen koppeling met Eskom hê nie,” sê Steyn. “Trouens, nie net sal ons uit eie bronne van elektrisiteit verseker wees nie, maar ons sal boonop die elektrisiteitskwesbaarheid van almal wat nietemin steeds van Eskom afhanklik is,

verlig. Ons gaan geen las op die Eskom-netwerk plaas nie, wat beteken dat die elektrisiteit wat ons sou gebruik vir ander beskikbaar sal wees.”

Hermann sê Solidariteit beplan om in aanloop tot die Ekspo verskeie openbare aksies van stapel te stuur. “Ons is reeds besig met ’n navorsingsprojek oor bekostigbare, kleinskalige elektrisiteitsvoorsiening. Meer besonderhede sal later bekend gemaak word, maar ons gaan nog groot druk skep om die regulasies wat onaf-hanklike elektrisiteitsopwekking kniehalter, op te hef. Regulasies mag mense nie verhoed om vir hulself te sorg nie.”

Duisende tuisverbruikers, sakeverbruikers en elektriesediensteverskaffers word by die Ekspo verwag, wat vanjaar vir die sewende maal naby Rayton, oos van Pretoria, op die Diamantvallei- landgoed aangebied word.

Met die leuse “Doen jou eie ding” sê die Solidariteit KragDag Ekspo vanjaar : niemand hoef sonder elektrisiteit te sit net omdat Eskom sukkel om dit te verskaf nie.

KragDag – jou selfdoen-energieskou

Vir inligting of om die skou op 26 en 27 Junie by te woon, besoek www.kragdag.co.za. Besoek Solidariteit se stalletjie op dié dag en staan dan boonop die kans om opwindende pryse te wen.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 56: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za56

in Beweging

Kraal Uitgewers verkoop nie net sy eie publikasies nie, maar stel ook graag werke van privaat uitgewers met te-mas wat by Kraal se fokus aansluit, aan ’n wyer gehoor

bekend. Die jongste publi- kasie wat só bemark word, is die pragboek Van Ovam-boland tot Masjonaland deur Louis Lubbe. Dit handel oor die Suid-Afrikaanse Polisie (SAP) se betrokkenheid in die destydse Suidwes-Afrika (SWA), Caprivi en Rhodesië oor die volle 23 jaar wat die Bosoorlog geduur het.

Die SAP was die heel eerste van al die veiligheids-magte wat in die SWA en Caprivi ontplooi is met die aanvang van die Bosoorlog in 1966. Hulle was steeds daar toe die laaste skote in 1989 oor Ovamboland wegsterf en die gebied onafhanklik word. Gedurende hierdie tydperk is SAP-lede ook vir 8 jaar lank in Rhodesië ontplooi.

Dit het die skrywer ses jaar en 16 000 kilometer geneem om hierdie hardebandboek te voltooi. Dit beslaan 380 bladsye, met sowat 650volkleurfoto’s.Meerasʼnhonderdware

stories van oudpolisielede uit dié tydperk word vertel. Ofskoon die boek oor ’n teeninsurgensie-oorlog gaan, is die vertellings en foto’s nie ’n opeenstapeling van besonderhede oor gevegte nie. Dit vertel van die lief en leed, patrollie-stap, basiskampe bou, die ontwikkeling van mynbe-stande voertuie, opleiding, hinderlae, landmyne en humor... met ander woor-de, hoe die lewe daar régtig was.

Die boek is ingedeel in drie dele, naamlik SWA, Caprivi en Rhodesië. Elke

deel begin met ’n kort inleiding wat verduide-lik wat aanleiding gegee het tot die oorlog in daardie gebied. ’n Vinnige draai word selfs ook

by die geskiedenis van die Duitse Schutztruppe gemaak.

Louis Lubbe, skrywer van Van Ovamboland tot Masjonaland, se lewensverhaal is net so merk-waardig soos die geskiedenis wat hy neergepen het. Ná sy landbouskool-opleiding het hy by die SAP aangesluit op aandrang van sy pa wat geglo hetdatʼnjongmaneersdissiplinemoetleeralvorens hy die grootmenswêreld betree. Op 19-jarige ouderdom het hy as vrywilliger grens- diens in Suidwes-Afrika, Caprivi en Rhodesië verrig. Ná sy terugkeer het hy by die speurtak aangesluit. Nadat hy later die polisie verlaat het, het hy die korporatiewe wêreld betree as ondersoekervankriminelesakebyʼnbekendefinansiëleinstelling,totenmetsyuittrede(hyverkies die term “uittrede”, nie aftrede nie).

Hierna neem hy die pen op en skryf die boek Van Ovamboland tot Masjonaland. Die navorsing hiervoor is slegs onderbreek toe hy ensyvrouvirʼnpaarmaandeindieAustralieseOutbackopʼnbeesplaasgaanwerkhet.• Van Ovamboland tot Masjonaland is teen

R400 (R50 posgeld uitgesluit) by Kraal beskik-baar – skakel 012 644 4329 gedurende kantoorure of by www.kraaluitgewers.co.za S

Reis saam van Ovamboland tot MasjonalandDeur Alana Bailey

Foto

’s: ve

Rska

F

Page 57: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

in Beweging

Kraal-Klubisʼneksklusieweverenigingvir lede van Solidariteit en AfriForum met vingers wat jeuk om deur top-gehalte Afrikaanse boeke te blaai en al lesende die verre of hedendaagse

geskiedenis wil verken. Kraal Uitgewers bied aan ledevanKraal-Klub10%afslagopdieprysvanal Kraal se eie publikasies. Van die boeke waar-op só bespaar kan word, is:

Onthou!Onthou! bied ’n intense blik op die lyding van vroue en kinders in die Britse konsentrasiekam- pe gedurende die Anglo-Boereoorlog. Met meeras200foto’s,waarvannagenoeg80%nognooit voorheen gepubliseer is nie, is Onthou! ’n uitsonderlike versamelstuk.

TreurgrondTreurgrond vertel die verhale van meer as 3 300 plaasaanvalle wat oor meer as twee dekades in Suid-Afrika plaasgevind het. Dié boek, wat

deur dr. Dirk Hermann, maj. genl. Chris van Zyl en Ilze Nieuwoudt saamgestel is, is nie net die grootste register van plaasaanvalle nie, maar vertel ook deur die oë van slagoffers, familie, geliefdes,digtersenʼnkunstenaarvandieletselswat dié misdaad los.

Ons gaan ’n taal maakOns gaan ’n taal maak: Afrikaans sedert die Patriot-jare deur die taalhistorikus prof. J.C. Steynisʼnmonumentalewerkwatdieverhaalvan Afrikaans as moderne taal vertel. Die titel hiervan eggo die leuse van een van die vroegste taalstryders wat geglo het dat Afrikaans “ge-maak” kan word.

Die Afrikanerrebellie, 1914-1915Die Afrikanerrebellie, 1914-1915 (onder redak-teurskap van Andries Raath en Danie Langner) het verskyn in die jaar van die honderdste herdenkingvanʼngebeurteniswaartydensbroer teen broer, vader teenoor seun en vriend

teenoor vriend te staan gekom het. Die effek van die Rebellie van 1914-1915 binne die kern van Afrikanergeledere – in die staat, kerk en volk – word in fyn besonderhede ontleed in dié boeiende boek.

Regstellende TraneRegstellende trane: Waarom verteenwoordigend-heid nie gelykheid is nie beeld vir die eerste keer dít uit wat in die toepassing van regstellende aksie vergete raak, naamlik mense en hul per-soonlike verhale. Dr. Dirk Hermann gesels met mense wat weet wat dit beteken om weens die kleur van hul vel benadeel te word.

Sluit só aanAsjyʼnSolidariteit-ofAfriForum-lidis,SMSdiewoord “KRAAL-KLUB” na 32347. SMS’e kos R1. Kraal sal jou kontak met meer inligting. Lede vanKraal-Klubwordboonopbederfmetʼnelektroniese nuusbrief en voorkeuruitnodigings na boekbekendstellings en ander funksies. S

Kom kuier by Kraal-Klub

Page 58: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za58

in Beweging

Om te sorg dat jy en jou vaar-dighede in aanvraag bly, moet jy vasstel wat jou waarde as werknemer knou. Kenners waarsku dat dit nie so voor die

hand liggend is soos om ’n reusefout te begaan wat jou maatskappy duisende rande kos nie.

Cy Wakeman, bekroonde skrywer van die topverkoperboek The reality-based rules of the workplace, meen die maklikste manier om jou waarde as werknemer te ondermyn, is deur on-nodig drama in die werkplek te veroorsaak. “Dis die één eienskap wat ’n werknemer se waarde oneindige skade berokken. Sulke werknemers

bied gewoonlik weerstand teen verandering en wys graag die tekortkomings van ander uit sonder om met ’n oplossing vorendag te kom. Hulle verlaag die moraal in die werkplek en is emosioneel veeleisend,” sê Wakeman.

Sy sê daar is verskeie maniere waarop werknemers hul waarde in die werkplek deur-lopend kan evalueer. “Vra jouself af of jy die resultate lewer wat jy onderneem het om te doen en wat die maatskappy benodig. Onthou dat jou prestasie nie aan jou toewyding gemeet word nie, maar aan die resultate wat jy lewer,” sê Wakeman.

Wakeman raai werknemers ook aan om

hul bestuurders, base, kliënte en kollegas se menings te vra wanneer hulle hul waarde in die werkplek meet.

“Vra vir hulle of jy aan hul verwagtings voldoen en wees bedag op die eienskappe, optrede of faktore wat jou verhinder om ’n waardevolle werknemer te wees,” raai sy aan.

Dit is ook belangrik dat jy oor die vaardig- hede en kennis sal beskik om steeds jou werk in die toekoms goed te kan doen. “Vra jouself af: Is ek reg vir dit wat voorlê? Indien nie, sorg dat jy die kennis en vaardighede bekom wat nodig is om voortdurend aan die vereistes van die mark te voldoen,” sê Wakeman. S

Is jy jou gewig in goud werd in die werkplek?In vandag se kennisekonomie is dit ’n voortdurende stryd om RELEVANT IN DIE WERKPLEK te bly. In so ’n mededingende arbeidsmark is dit vir jou as werknemer uiters belangrik om te sorg dat jy ’n noodsaaklike bydrae tot die welslae van jou werkgewer lewer, skryf INGE STRYDOM.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

HET JY GEWEET?

Onlangse navorsing deur die Universiteit van Kali-fornië in Los Angeles het bevind dat die meeste mense hou van persoon-likheidseienskappe soos opregtheid, deursigtigheid en die vermoë om ander te verstaan.

Page 59: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 59

in Beweging

Betekenis van p/w-verhoudingDie prys-wins-verhouding gee ’n aanduiding van die waarde wat die beleggerspubliek aan ’n aandeel heg. Dit word hoofsaaklik deur twee faktore beïnvloed:• Die mark se beoordeling van die maatskap-

py se risiko: Indien beleggers meen dat ’n belegging in ’n bepaalde maatskappy aan min risiko onderhewig is, sal die aandeel geneig wees om teen ’n hoër prys-wins-verhouding te verhandel. Groot, gevestigde maatskappye (die sogenaamde ”blue-chip”-maatskappye) sal tipies teen hoër prys-wins-verhoudings verhandel as jonger, minder bekende maat- skappye. Hierdie gevestigde maatskappye word gekenmerk deur faktore soos kapitaal- kragtigheid, bewese bestuur en produkte, gevestigheid in die mark, en sterk onderlig-gende bates.

• Die toekomstige groeiverwagting van die maatskappy: Beleggers is bereid om meer te betaal vir ’n aandeel indien hulle verwag dat die aandeel se toekomstige verdienste stewige groei sal toon.

Berekening van die p/w-verhoudingDie prys-wins-verhouding word bereken deur die maatskappy se huidige aandeelprys te deel deur die mees onlangse gepubliseerde verdien-ste per aandeel. ’n Verandering in die aandeel-prys sal vanselfsprekend lei tot ’n verandering in die maatskappy se prys-wins-verhouding.

’n Maatskappy se aandele verhandel byvoor-beeld tans teen R50 per aandeel en die mees onlangse gepubliseerde verdienste per aandeel ná belasting is R5, waarvan R1 as dividend uit-betaal is. Die maatskappy se prys-wins-verhou-ding is dus 10 (R50/R5). Die dividend het geen impak op die berekening nie. ’n Prys-wins-ver-houding van 10 beteken dat dit teen die huidige verdienstevlak van die maatskappy tien jaar sal duur om die oorspronklike belegging te verhaal.

’n WaarskuwingTwee aspekte kan hier uitgelig word:Die gepubliseerde prys-wins-verhouding is nie altyd ’n akkurate weerspieëling van die mark se oordeel nie. Indien ’n maatskappy se aandele byvoorbeeld teen R80 verhandel en die historiese verdienste per aandeel is R5, sal

die prys-wins-verhouding 16 wees (R80/R5). Die mark verwag egter dat die verdienste per aandeel sal styg na R8. Die ware prys-wins-verhouding is dus nader aan 10 (R80/R8). Die probleem is dat die prys-wins-verhouding bereken word aan die hand van ’n dinamiese markprys wat daagliks verander, maar ook ’n historiese verdienste per aandeel wat slegs een maal per jaar verander.

Verwagtings vir toekomstige groei is dik-wels onrealisties. ’n Voorbeeld hiervan is die IT-borrel wat tydens die eeuwisseling ontstaan het. Genoteerde IT-maatskappye het soms met prys-wins-verhoudings van meer as 100 verhandel, maar toe dit later blyk dat die groei nie volhoubaar was nie, het aandeelpryse begin tuimel en het beleggers miljoene verloor.

En ongenoteerde maatskappye?Ongenoteerde maatskappye verhandel nie gereeld in die mark nie, en het gevolglik

nie ’n heersende prys-wins-verhouding nie. Waardeerders van sulke maatskappye gebruik gewoonlik die prys-wins-verhouding van geno-teerde maatskappye in dieselfde bedryf om die waarde te bereken.

Kleiner ondernemings verhandel dikwels teen ’n prys-wins-verhouding van een tot twee derdes van ’n soortgelyke genoteerde maatskappy se prys-wins-verhouding. Indien ’n bepaalde genoteerde aandeel byvoorbeeld teen ’n prys-wins-verhouding van 15 verhandel, kan daar redelikerwys aangeneem word dat ’n soortgelyke ongenoteerde aandeel teen ’n prys-wins-verhouding van tussen 5 en 10 sal verhandel. Daar is egter ’n groot aantal faktore wat in ag geneem behoort te word, soos die toestand van vaste bates, die vaardigheid van bestuur en die ligging van die onderneming. Om hierdie redes is dit beter om ’n kundige se ad-vies oor die waardasie van enige ongenoteerde onderneming in te win. S

Prys-wins-verhouding ’n belangrike begripOns hoor dikwels dat BELEGGERS na ’n maatskappy se prys-wins-verhouding of p/w-verhouding verwys, maar wat presies is dit? In hierdie artikel kyk APPIE PIENAAR na die betekenis van ’n maatskappy se prys-wins-verhouding en hoe dit bereken word.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 60: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za60

in Beweging

Die meeste van ons moet op enige gegewe tydstip ’n honderd balle terselfdertyd in die lug hou. By die werk is daar spertye, groot en uitdagende projekte, beplanning

vir ’n nuwe veldtog, kollegas en hul dinge, base en hul eise. Elke dag is ’n gejaag, met minder tyd beskikbaar om meer werk te doen. By die huis gekom, moet ons aandag, liefde en tyd aan ons geliefdes tuis gee – al het ons dan skaars enige energie oor. Kenners reken daar is wel oplossings vir hierdie dilemma. Probeer gerus dié wenke:

Stel prioriteite vroeg vasDie Amerikaanse motiveringspreker Debra Pestrak reken dit is belangrik om prioriteite vroeg reeds vas te stel. Sy meen ’n gesin moet saam besluit wat dié prioriteite moet wees. As jou werk van jou vereis om dikwels te reis, is dit noodsaaklik dat jou gesin jou ondersteun. Paartjies wat dit oorweeg om met ’n gesin te begin, moet saam besluit oor

hul prioriteite ná die geboorte van die kind, sodat hulle meer tyd saam as ’n gesin het.

Maak gesinstyd vasAs jy vind dat werk gereeld met jou gesinslewe inmeng, reserveer tyd op jou kalender vir on-onderhandelbare, toegewyde gesinstyd. Beplan vakansies en wegbreeknaweke reeds maande vooruit en pas dan jou werkpligte daarvolgens aan. Doen dieselfde met gesinstyd in die aande of oor naweke. As jy aand ná aand moet werk weens ’n groot werklading, maak gesinstyd vas – al beteken dit jy moet met jou werkgewer ooreenkom om net vir ’n beperkte tyd of ná ’n sekere tyd in die aand te werk.

Gehaltetyd is die beste tydDit gaan dikwels nie oor hoeveel tyd jy saam met jou gesin deurbring nie, maar eerder oor hoe julle dié tyd benut. Geniet eerder almal saam aandete aan die eetkamertafel sodat julle sonder die geblêr van ’n televisie kan gesels.

As jy die kinders skool toe vat, skakel die radio af en gesels op pad soontoe.

Los die skuldgevoelVeral werkende ma’s dra swaar aan skuld-gevoelens omdat hulle meen dat hulle nie genoeg tyd aan hul kinders bestee nie. Skud dié gevoel af en maak tyd vir jou werk en tyd vir jou gesin sonder om een van die twee af te skeep.

Bou ’n sterk ondersteuningsbasis’n Sterk ondersteuningsbasis in jou privaat en werklewe kan baie probleme help oplos. Sorg dat jy by die werk op een van jou kollegas kan staatmaak om uit te help, sou jy vasbrand. Tuis moet daar ook ’n goeie vriend, vriendin of fami- lielid wees wat jy kan vra om te help as daar ’n krisis is en jy kan nie verlof neem nie.• Vir meer wenke wat jy daagliks kan toepas

in jou lewe, besoek Solidariteit Wêreld se Jou gesin-blad by www.solidariteit.co.za S

Gesonde gesinne verseker gesonde samelewingDeur Lindie de Beer

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Famliy is not an important thing. It is everything!

“ “

~ Michael J. Fox ~

Page 61: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

issue 1 oF 2015 • www.solidariteit.co.za 61

in Beweging

Page 62: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

62 uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

in Beweging

SolidariteitBeweging

0861 10 10 05www.solidariteit.co.za

Solidariteit Finansiële Dienste sal antwoorde op al u vrae kan verskaf, ontledings doen, aanbevelingsmaak en dit rugsteun met die regte produkte wat u sak en profiel sal pas. Skakel ons vandag nog!

IS U:

> bates beskerm teen brand, diefstal of ongelukskade?

> lewe verseker om uself en u gesin te versorg in die gevalvan ’n lewensveranderendegebeurtenis?

> seker u kan eendag onafhanklik aftree?

PROFESSIONELEFINANSIËLE

ADVIES

MOTOR- ENHUISINHOUD-VERSEKERING

RISIKODEKKING

BELEGGINGS

> brand> diefstal> ongelukskade

> lewens> ongeskiktheid> inkomste-

beskerming

> doelgerigte beleggings

> spaar vir aftrede

> inkomste ná aftrede

> hulpbronne> ontledings> oplossings

SolidariteitFinansiële Dienste

akse

nt m

edia

• 08

2 44

5 45

13

2014 Uitgawe4 p27-50:Layout 1 8/7/14 4:13 PM Page 31

Vrywillige skeidingspakket – neem of nie?’n Skeidingspakket mag dalk met die eerste oogopslag soos die ideale oplossing vir ’n FINANSIËLE VERKNORSING lyk. Dit mag dalk lyk of die pakket meer as genoeg geld bied om jou en jou gesin vir baie maande te onderhou. Ongelukkig is dit nie altyd die geval nie.

Enige onderneming kan weens bedryfs-vereistes genoodsaak word om te herstruktureer of personeel af te lê. Daar kan baie redes hiervoor wees, maar die mees algemene een hou

gewoonlikmetdiewerkgewersefinansiëlesituasie verband. Hierdie proses van herstruk tu-reringofafleggingvindbinnedieraamwerkvanartikel 189 van die Wet op Arbeidsverhoudinge (Wet no. 66 van 1995) plaas. Eenvandiemaniereomafleggingste

beperk, is deur vrywillige skeidings pakkette aan werkne mers te bied. Wanneer hierdie opsie gevolg word, kan enige van die onderneming se werk nemers ’n skeidingspakket neem, selfs al is hul werk nie in gedrang nie. VolgensRuanSchröder,bestuurdervanfinan-

siële advies by Solidariteit Finansiële Dienste (SFD), isditbelangrikomonafhanklikefinansiëleadviesin te win voordat ’n besluit oor die aan vaar ding van ’n vrywillige skei dings pakket, skei dings pakket of vroeë-aftredepakket geneem word.

Talle implikasies moet oorweeg word. Vrae wat SFD dikwels ontvang, sluit in:• Wat is die belastingimplikasies van my besluit?• Hoe sal ek weet of my geld lank genoeg sal

hou as ek die pakket aanvaar? • Watter beleggingsopsies is daar en hoe werk

dit presies? • Op hoeveel kommissie is die makelaar,

beleg gingsbestuurder en versekeraar geregtig?

• Watter voordele is aan die aanvaarding van die pakket verbonde?

• Watter voordele is daaraan verbonde om nie die pakket te aanvaar nie?

“Solidariteit Finansiële Dienste kry gereeld met hierdie vrae te make en dit kan in een basiese vraag saamgevat word: ‘Moet ek die pakket aan vaar of nie?’,” sê Schröder.Jymoetslimtewerkgaanmetjoufinansies,

vooruit beplan en seker maak dat jy genoeg geld het om die toekoms wat jy vir jouself beplan, te laat realiseer. Weeg al die voor- en nadele teen mekaar op deur ’n lys op te stel. Moenie net die geldelike aspek in ag neem nie. Laaste maar nie dieminstenie,raadpleegjoufinansiëleadviseurvoor jy tot die drastiese stap oorgaan om ’n vrywillige skeidingspakket te aanvaar. SFo

to: is

tock

pho

to.co

m

Page 63: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

SolidariteitBeweging

0861 10 10 05www.solidariteit.co.za

Solidariteit Finansiële Dienste sal antwoorde op al u vrae kan verskaf, ontledings doen, aanbevelingsmaak en dit rugsteun met die regte produkte wat u sak en profiel sal pas. Skakel ons vandag nog!

IS U:

> bates beskerm teen brand, diefstal of ongelukskade?

> lewe verseker om uself en u gesin te versorg in die gevalvan ’n lewensveranderendegebeurtenis?

> seker u kan eendag onafhanklik aftree?

PROFESSIONELEFINANSIËLE

ADVIES

MOTOR- ENHUISINHOUD-VERSEKERING

RISIKODEKKING

BELEGGINGS

> brand> diefstal> ongelukskade

> lewens> ongeskiktheid> inkomste-

beskerming

> doelgerigte beleggings

> spaar vir aftrede

> inkomste ná aftrede

> hulpbronne> ontledings> oplossings

SolidariteitFinansiële Dienste

akse

nt m

edia

• 08

2 44

5 45

13

2014 Uitgawe4 p27-50:Layout 1 8/7/14 4:13 PM Page 31

Page 64: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za64

in Beweging

This is a summary of the BENEFITSattachedtoSolidaritymembership.Thebenefitsaresubjecttotheconstitutionand policies of the union as well as the rules as contained in the rule book, and may be amended by the Executive Council of Solidarity without prior notice. New members who can provide proof that they belonged to another tradeunioninacollectivecompanyimmediatelypriortojoiningSolidaritywillimmediatelybeentitledtobenefits,on the understanding that in instances where such members are, upon acceptance by Solidarity, engaged in litigation oradispute,benefitlimitsmaybeimposedbytheExecutiveCouncilatitsdiscretion.

Buckets full of benefits for our members

Page 65: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 65

in Beweging

Independent Financial AdviceSolidarity Financial Services has an in-dependentfinancialadvicedepartmentwho can assist clients with various financialadvicetopics. This include basic budgeting and tax planning, risk and retirement planning as well as investment planning in general. The department has trained professionals that will assist with all your needs.• Phone 0861 101 005

R97

Page 66: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za66

in Beweging

mar elamedia

MY OUMA IS IN KANEEL(TERT)

Kom smul (gratis) saam op Maroela se werf

Het jy al die lekkerste Afrikaanse kuierplek op die internet ontdek? By Maroela Media kan jy (gratis) nuus lees, op die hoogte bly met wat in die Afrikaanse musiekwêreld gebeur en

selfs jou gunsteling rugbyspan ondersteun. Daar is eg Suid-Afrikaanse resepte, vuurwarm debatte en nuus oor Afrikaanse boeke. Skop jou skoene uit en smul saam met ons by maroelamedia.co.za!

Foto

’s: ve

Rska

F

Uit: Tannie Poppie kook (Human & Rousseau) – nie net nog ’n kookboek nie, maar ’n ode aan almal wat weet dat lekker kos nie net ’n toevallige gebeurtenis is nie. Prys: R220,00 (onder-hewig aan verandering).

Bestanddele60 ml botter of margarien125 ml suiker250 ml koekmeelblom15 ml bakpoeier2 ml sout125 ml melk1 eierkaneel na smaak

Bestanddele vir die stroop60 ml botter of margarien250 ml suiker1 blik (380 g) ingedampte melk

Metode1. Voorverhit die oond tot 180°C.2. Verroom botter of margarien en suiker saam.3. Sif die koekmeelblom, bakpoeier en sout saam.4. Klits die melk en eier saam.5. Roer die meel- en melkmengsel om die

beurt by die eiermengsel in.6. Skepdiebeslaginʼngesmeerdetertbak.7. Strooi ruim kaneel oor.8. Bak 20-25 minute lank tot gaar.

Berei die stroop1. Kook al die bestanddele saam.2. Gooi die stroop oor die warm tert sodra dit

uit die oond kom.

Page 67: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 67

in Beweging

FEITE EN GEITE: SEEDIERE-REEKSSênou’nhaaikomkuier…Braaivleissaam met ’n witdoodshaai en kyk hoe ski hy en doen gimnastiek. Jy sal sien hoe ontsaglik groot en sterk hy is, en hoe baie tande hy het! Die Feite en geite: seediere-reeks (uitgegee deur Human & Rousseau) is humoristies en prettig en jong lesers leer terselfdertyd allerhande interessante feite oor seediere (haaie, seekatte, pikkewyne en walvisse). Elke boek in die reeks kos R59,95.

Uitdrukking: Iemand het haasvleis geëet.Betekenis: Iemandisʼnbangerdoflafaard.Waar kom dit vandaan? Eintlik beteken dit dat iemandsovinnigsoosʼnhaaskanhardloopashy bang word. Dit stam uit die ou volksgeloof datʼnmensdieeienskappevanʼndieropneemdeur die vleis daarvan te eet.

Afrikaans is vanjaar 90 jaar jonk en Maroela Media gaan seker maak dat ons die hele jaar lank fees- vier! Op 8 Mei 1925 is Afrikaans goedgekeur as amptelike landstaal:

ons vier dus vanjaar ons moedertaal se 90ste verjaarsdag!

Tydens hierdie feesjaar gaan verskeie taal- en kultuurorganisasies besin oor die stand van Afrikaans as amptelike landstaal en op watter wyse ons Afrikaanse taal- en kultuurwêreld verantwoordelikheid kan neem om Afrikaans uit te bou.

Maroela Media het reeds metʼnreeksartikelsbeginwatoorspronklikin die boek Hoekom Afrikaans? gepubliseer is. Die bekroonde skrywer Francois Bloemhof het spesiaalʼnbangmaakstorievertel–“omdatditin geen ander taal so lekker sou skryf nie”.

Volgens Flip Buys, voorsitter van die Solida- riteitBeweging,wordʼntaalniebevorderdeurdie heeltyd die bedreigings te beklemtoon nie, maar deur opwindende planne aan te pak wat sy sprekers se verbeelding aangryp. “Daarom behoort alle Afrikaanssprekendes 2015 as Taal-

jaar te verklaar, en die amptelike erkenning van Afrikaans met dieselfde wilskrag en daadkrag vier waarmee ons taal opgebou is,” skryf hy.

“Wanneer jy Afrikaans kies, is dit ’n keuse teen middelmatigheid en vir die eiesoor-tige kreatiwiteit van hierdie jong taal wat so geesdriftig in die skeppende kunste uitgeleef word,” skryf Alana Bailey, lid van die Taalraad

en adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. “Elkeen wat Afrikaans kies, versterk die taal en ons gemeenskap se toekoms. Ons is die waterdruppels wat Afrikaans laatfloreerengedy.”

Die bekende sanger Retief Burger skryf op sy beurt: “As boorling van Namibië het ek met ’n liefde vir die veld groot-geword. En so eie soos die bos en sy klanke en reuke aan my is, so eie is my taal aan my.”

Kom vier saam met ons fees! Besoek ons webtuiste maroelamedia.co.za en klik regs bo op die tuisblad op “Afrikaans 90”. Onthou dat jy boonop ook met Maroela Media se Taal-toffieophoogtekanblymetdieherkomsvanuitdrukkings en idiome, die mooiste gedigte en die interessantste woorde (dis gratis!). S

Veels geluk, Afrikaans!Deur Suné van Heerden

Wanneer jy AFRIKAANS kies, is dit ’n keuse teen middelmatigheid en vir die EIESOORTIGE

KREATIWITEIT van hierdie jong taal wat so gees-driftig in die skeppende kunste uitgeleef word.

“ “TAALTOFFIE

Foto

:’s ist

ock

pho

to.co

m

Page 68: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za68

in Beweging

Stuur jou regsvrae na: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion, 0046;stuur ‘n e-pos na [email protected]; of faks na 012 664 1102.jy & die Reg

In die saak van Jacobs and Monash SA (2014) 35 ILJ 1702 (CCMA) het die werknemer (applikant) beweer dat sy onbillik van me-deprofessor tot die posisie van senior dosent gedemoveer was. Sy het verder beweer dat

haar werkomstandighede as gevolg van die demovering vir haar ondraaglik geraak het en dat sy dus geen ander keuse gehad het as om te bedank nie. Die applikant het ’n saak/dispuut van onbillike arbeidspraktyk as gevolg van die beweerde onbillike demovering saam met ’n saak/dispuut van konstruktiewe ontslag na die KVBA verwys. Die applikant het kompensasie en herindiensneming ten opsigte van die onder-skeie sake geëis.

Tydens konsiliasie by die KVBA het die kom-missaris’nsertifikaatuitgereikwataangeduihetdat die dispuut oor konstruktiewe ontslag nie besleg kon word nie en daarom tot arbitrasie kon oorgaan.

Tydens arbitrasie was die applikant van plan om met albei sake/dispute voort te gaan en regshulp of kompensasie te eis vir albei sake of dispute, asof die sake/dispute apart besleg sou word.

Die kommissaris het bepaal dat dit wel in se-kere omstandighede moontlik is dat ’n onbillike demovering tot ’n konstruktiewe ontslag kan lei. Die kommissaris het verder bevind dat dit in hierdie geval duidelik was dat die applikant nie ’n saak van konstruktiewe ontslag aanhangig sou gemaak het indien sy nie gedemoveer was nie.

Daar is voorts bepaal dat die werknemer in so ’n geval kan besluit om ’n saak van onbillike arbeidspraktyk gebaseer op onbillike demove- ring óf ’n saak van konstruktiewe ontslag na die KVBA te verwys. Die applikant in die aangeleent- heid het egter gepoog om een dispuut met een feitestel in twee sake te verdeel.

Die saak van konstruktiewe ontslag sou wel nie sonder argumente rakende die beweerde demovering kon bestaan nie, en dus het die kommissaris bevind dat die applikant ten beste op die bewerings en argumente in die saak van

onbillike demovering kon steun om haar saak van konstruktiewe ontslag te bewys. Sy kon egter nie met ’n afsonderlike saak van onbillike arbeidspraktyk voortgaan nie.

Die kommissaris het ook bevestig dat daar nooit herindiensneming met kompensasie as regshulp aan ’n werknemer toegeken kan word

nie. Daar sou dus nie herindiensneming (as medeprofessor) ten opsigte van die beweerde onbillike arbeidspraktyk aan die applikant toege- staan kon word met kompensasie op grond van die saak van konstruktiewe ontslag nie.

Die werknemer kon dus slegs voortgaan met die saak van konstruktiewe ontslag. S

Onbillike demovering: Hoe nou gemaak?‘n Lid skryf: “Ek bedank as gevolg van ’n onbillike demovering en my werkomstandighede wat as gevolg daarvan ondraaglik geraak het. Is ek daarop geregtig om ’n saak van ONBILLIKE ARBEIDSPRAKTYK en ’n saak van KONSTRUKTIEWE ONTSLAG na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) te verwys?” HENDRIK VAN DER HOVEN antwoord.

Foto

: isto

ckph

oto

.com

Page 69: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

in Beweging

Page 70: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za70

in Beweging

Ettienne Pio (litigant), Anton Gerretsen, Raymond Holland-Chapman, Bennie Harmse• Administratiewe beampte: Nicole Harmse• Tel: 021 946 4440/4418• Faks: 021 949 4259• E-pos: [email protected]• Adres: Du Toitstraat 18, Bellville

BELLVILLE

Adele Rossouw• Administratiewe beampte: Jaatjé Sherman• Tel: 053 723 1604• Faks: 053 723 1407• E-pos: [email protected]• Adres: Winkel 1B, Prosperitasgebou, Rietbokstraat, Kathu

KATHU

John Smith• Administratiewe beampte: Chantelle van der Merwe• Tel: 035 753 1935 / 035 753 1936• Faks: 035 753 1937• E-pos: [email protected]• Adres: Anglers Rodstraat 12, Meerensee, Richardsbaai

RICHARDSBAAI

Pieter Burger• Administratiewe beampte: Ingrid Papenfus• Tel: 051 430 6152/3• Faks: 051 430 6163• E-pos: [email protected]• Adres: Kellnerstraat 58C, Westdene, Bloemfontein

BLOEMFONTEIN

Quintus Sliep• Administratiewe beampte: Bianka Broodryk• Tel: 013 235 3698 / 013 235 4985• Faks: 013 235 1814• E-pos: [email protected]• Adres: Versekeringsforumgebou, H.v. Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

LYDENBURG

Eric Schoeman, Tommy Wedderspoon, Johan Nell (litigant), Lucindi Pretorius (litigant)• Administratiewe beamptes: Christelle Grobler, Carisma Breet• Tel: 014 592 4336• Faks: 014 592 4371• E-pos: [email protected]• Adres: H.v. President Mbeki- en Heystekstraat, Total Garage, Kantoor 4, Rustenburg

RUSTENBURG

Francois van Heerden, Zirk Gouws, Hennie Vosloo, Amanda Hattingh, Fanie Vosloo, Derek Mans, Herman de Jongh, Dana Viljoen (litigant), Gibbs du Toit (litigant), Thinus Jacobs• Administratiewe beamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden en Elize Pohlman• Tel: 011 913 0783/1101/1105 • Faks: 011 913 3850• E-pos: [email protected]• Adres: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

BOKSBURG

• Administratiewe beampte: Elize Bronkhorst• Tel: 034 312 9711/9917• Faks: 034 312 5170• E-pos: [email protected]• Adres: Hardingstraat 79, Sanlampark, Blok B, Newcastle

NEWCASTLE

Andy O’Toole• Administratiewe beampte: Sandra Scheepers• Tel: 017 634 5296• Faks: 017 634 5297• E-pos: [email protected]• Adres: Eerste vloer, h.v. Joe Slovo- en Moorstraat, Uitbreiding 22, Secunda

SECUNDA

• Administratiewe beampte: Arlene Lourens• Tel: 015 296 0335• Faks: 015 296 0335• E-pos: [email protected]• Posadres: Posbus 849, Faunapark, Polokwane, 0787

PIETERSBURG

Riaan Visser• Administratiewe beampte: Petro Watson• Tel: 018 788 4861/018 786 2785• Faks: 011 388 9854• E-pos: [email protected]• Adres: Van Zyl Smitstraat 74, Oberholzer, Carletonville

CARLETONVILLE

Jaco van den Berg, Johan Venter, Francois Calldo, Gerhard Cloete, JJ Fernandes, Lee Coetzee, Nadia Coetzee, Le Roy Fritz (litigant)• Administratiewe beamptes: Elize du Plooy, Saretha Jacobs en Chanell van Gent• Tel: 016 931 3160• Faks: 016 931 3171 / 016 981 6718• E-pos: [email protected]• Adres: Rossini-boulevard 130

VAALDRIEHOEK

Hennie Kommer• Administratiewe beampte: Sue Nel• Tel: 057 352 6839• Faks: 057 357 2072• E-pos: [email protected]• Adres: Winkel nr. 5, Eerste vloer, The Strip, Metro Village, Staatsweg 312, Welkom

WELKOM

Cornelius van Leeuwen, Jan du Plessis• Administratiewe beamptes: Irma Oberholzer, Sonja Bekker• Tel: 013 656 3871• Faks: 013 656 6846• E-pos: [email protected]• Adres: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel, Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

WITBANK

Deon Viviers• Administratiewe beampte: Mariaan Pretorius• Tel: 014 763 1174• Faks: 014 763 1264• E-pos: [email protected]• Adres: Winkel 4, Marula Mile Winkelsentrum, Louis Bothaweg 35, Ellisras

ELLISRAS

Coenie Rheeder, Danny Schutte• Administratiewe beampte: Nicoline Crafford• Tel: 018 468 8533• Faks: 018 468 8563• E-pos: [email protected]• Adres: Buffelspark, Kantoor 2, Buffeldoornlaan 48, Flamwood, Klerksdorp

KLERKSDORP

Wynand Strydom• Administratiewe beampte: Yvette Stroebel• Tel: 041 364 3219 / 2925 / 3225• Faks: 041 364 2927• E-pos: [email protected]• Posadres: Posbus 63788, Greenacres, Port Elizabeth, 6057• Adres: Sesdelaan 52, Newton Park, Port Elizabeth

PORT ELIZABETH

Chris Roodt, Schalk de Bruin, Willie Venter, Jahni Cowley, Louis Pretorius, Inge Labuschagne, Sta-Sia Engelbrecht• Administratiewe beamptes: Christa Louw, Anke Cloete• Tel: 012 335 9051/2• Faks: 012 335 9002• E-pos: [email protected]• Adres: H.v. Lambert Lee- en Van Rensburgstraat, Mayville, Pretoria

PRETORIA

Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep

Page 71: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Skakel 0861 10 10 05 vandag nog vir ’n kwotasie

SolidariteitBeweging

SolidariteitFinansiële Dienste

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556African Unity is ’n gemagtigde verskaffer

van finansiële dienste • FSP-nommer: 8447

* Bepalings en voorwaardes geld.

Onderskryw

ingsvrae van toepassing.

Laat syDROMEvoortleef

Maak seker jou gesin is voldoende versorg – lank nadat jy nie meer daar is nie. Kry die lewensdekking wat jy verdien – teen ’n premie wat jy kan bekostig.Geen mediese toetse of bloedtoetse word vereis nie.

Maak voorsiening jou grootste nalatenskap.

AL IS JY NIE DAAR OM DIT TE BELEEF

R250 000 lewensdekking

ongeskiktheidsdekkingongeluksdekking

R20 000 begrafnisdekking

+40-jarige man

nie-roker

R330 pm*

40-jarige vrounie-roker

R208 pm*

R500 000 lewensdekking

ongeskiktheidsdekkingongeluksdekking

R30 000 begrafnisdekking

+35-jarige man

nie-roker

R526 pm*

35-jarige vrounie-roker

R312 pm*

Page 72: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za72

in Beweging

Die dood van genl. Koos de la ReyDit is vanjaar reeds 101 jaar sedert die legendariese GENL. J.H. (KOOS) DE LA REY gesterf het. Hoewel hy meestal bekend is vir sy leeueaandeel in die Boererepublieke se stryd teen die Britse magte gedurende die Anglo-Boereoorlog, bly sy dood steeds ’n saak wat tot vandag toe mense se verbeelding aangryp, skryf ILZE NIEUWOUDT.

De la Rey se teenkanting teen die regering van die Unie van Suid-Afrika se besluit in 1914 om Duitswes-Afrika in te val, was geen geheim nie. Genl. Louis Botha het

besluit om die Unie namens Brittanje by die Eerste Wêreldoorlog te betrek. Dié besluit het as ’t ware die nasie in twee geskeur – aan die een kant was mense soos De la Rey wat verraai gevoel het en aan die ander kant burgers wat dit as hul plig beskou het om Botha na te volg.

Die dag wat uiteindelik sake op die spits sou dryf vir De la Rey was 15 September 1914. Vroeër dieselfde dag het genl. Christiaan Beyers as hoof van die Unie se verdedigingsmagte bedank, juis omdat hy ook nie aan die beplande inval in Duitswes wou meedoen nie.

Volgens ’n artikel wat in 1976 in die vak-tydskrif Scientia Militaria (South African Journal of Military Studies) verskyn het, het Beyers en De la Rey dié dag omstreeks 16:00 by die huis van Beyers se broer in Walkerstraat in Pretoria by-eengekom, aandete genuttig en gereedgemaak om na Potchefstroom te vertrek. Hier was De la Rey van plan om by die militêre kamp aan die mans teenwoordig te verduidelik waarom hulle teen die planne van die regering was “en om dan die saak in die hande van die volk te laat”.

Die skrywer beweer dat die bestuurder van die motor waarin Beyers en De la Rey gereis het, mnr. Wagner, blykbaar kort voor hul ver-trek gesien het hoe ’n jong konstabel die motor

se registrasienommer neergeskryf het. ’n Fa- milielid van Beyers, adv. Maritz, het ook, volgens die artikel, kort ná De la Rey en Beyers se ver-trek ’n gewapende konstabel in die omgewing teëgekom wat aangevoer het dat die polisie na die berugte Forster-bende op soek was.

Vroeër dié dag het die polisie wel die For-ster-bende by ’n huis in Regentspark aangekeer, maar die bendelede het daarin geslaag om te ontsnap en het boonop een van die polisielede doodgeskiet. Slegs enkele dae vantevore, op 12 September, was die bende in nog ’n skermutse- ling met die polisie betrokke waartydens twee polisielede dood is. Daar is berig dat die bende ná die geveg op die 15de in ’n swart motor in ’n oostelike rigting gevlug het.

In ’n poging om die bende vas te trek, is besluit om padblokkades rondom die Wit-watersrand op te stel. Dit is egter inderhaas gedoen, en getuienis het later bevestig dat die opdraggewing aan polisielede ten opsigte van die blokkades nie voldoende was nie.

Volgens die Scientia Militaria-artikel het die De la Rey-geselskap ongeskaad deur drie pad-blokkades gery voordat daar by die vierde een op hulle gevuur is. By Orange Grove, Vrededorp en Fordsburg het die motor deur die blokkade gery. Later het die polisielede aan diens by dié punte getuig dat hul opdrag was om slegs te skiet op ’n swart motor met drie insittendes wat na voortvlugtendes lyk en weier om te stop.

In Langlaagte, waar konst. Charles Drury en konst. Charles Ives diens gedoen het, het sake egter skeefgeloop. Toe die De la Rey-motor nie gehoor wou gee aan Drury se opdrag om stil te hou nie, het hy ’n skoot op die verbygaande motor gevuur.

“Volgens hom wou hy die regterkantste band stukkend skiet. Die koeël het egter die grond geraak en opgeskiet. Die motor het aanhou ry, maar na sowat 200 meter omgedraai en na die padblokkade teruggery,” lui die getuienis jare later.

Die koeël het De la Rey in die rug getref. Sy laaste woorde was bloot: “Dit is raak.” Sprake dat die padblokkade bloot deel was van ’n komplot om De la Rey te vermoor, het in die dae en jare hierna die rondte gedoen, maar sonder enige klink-klare bewyse. Intussen wonder mense steeds. S

Hoewel De la Rey se dood op 15 Septem-ber die opspraakwekkendste sterfte van dié dag was, was dit nie die enigste een wat plaasgevind het na aanleiding van die padblok-kade om die bende vas te trek nie. Ene dr. en mev. G. Grace was dieselfde aand, om 19:00, op pad terug na hul huis in Springs en het deur een van die polisie se afsperrings gery nadat dr. Grace na bewering nie die bevel om te stop, gehoor het nie. Drie skote is op die motor gevuur en dr. Grace is noodlottig gewond. Sy vrou is in die aanval lig beseer.

NOG EEN STERF OP DIÉ DAG

BRo

n: S

cien

tia

Mil

itar

ia, S

ou

th a

fric

an Jo

urn

al o

f M

ilit

ary

Stu

die

S, vo

l. 6,

no

. 3, 1

976,

BlaD

sy 7

-23

Links: De la Rey se klere met die koeëlgate duidelik sigbaar. Regs: ’n Standbeeld van De la Rey in Lichtenburg.

Page 73: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za 73

Ek is ’n ROETINEMENS. Ek hou daarvan dat dinge dieselfde bly. By Pick n Pay parkeer ek altyd min of meer op dieselfde plek. In die kerk sit ek altyd op dieselfde bank. Ek luister altyd na dieselfde radiostasie en meet my vordering skool toe aan waar ek is wanneer dit die Mengelmoes-mix op Jacaranda is. As ek al oor Voortrekkerweg is, is ek betyds. As ek nog in Hertzogstraat is, is ek taamlik laat.

Ek is skoon getraumatiseerd omdat ek ’n nuwe foon het wat heeltemal anders as die vorige een werk. Ek mis my oue en dra dit steeds in my handsak, al het dit nie eens ’n simkaart in nie.

Vir jare al gaan ek na dieselfde haarkapper toe. Dis nie asof sy dit vir my maklik gemaak het om dit te doen nie. Sy het van salon tot salon geswerf, maar ek het haar van die een na die ander gevolg, want sodra iemand anders my hare sny, is alles uit verhouding en die wêreld agterstevoor.

En toe, om die een of ander duistere rede, besluit my haarkapster om Kaap toe te trek. Wat ’n volslae ramp! My hare groei en groei. Mense vra my later of ek baie moeg is, ’n besliste teken dat my hare hopeloos te lank is. My kapseltjie is dik en swaar. As my hare te lank is, is dit so plat soos ’n verlepte grassooi op my kop binne ’n uur of twee nadat ek dit met groot moeite drooggeblaas het. Net toe ek totaal en al desperaat is, ry ek eendag verby ’n klein salonnetjie ’n blok van my huis af. Impulsief besluit ek om te gaan kyk.

Op die stoep voor die salonnetjie sit ’n paartjie rustig uit geblomde koppies en tee drink. Die vroutjie lyk amper soos die ouma in die gemmerkoekman-storie. Die man is grys en lyk ’n bietjie ouer. Hy lyk na ’n regte heer. Vriendelik nooi hulle my in. Daar is dadelik ’n opening in die afspraakboek. Ek tree oor die drumpel en reg binne-in ’n tydkapsule van meer as veertig jaar gelede in. Daar is twee haarkap-perstoele, een vir die heer wat manshare sny en een vir die gemmerkoekvroutjie wat dameshare sny. Die stoele is van bruin leer en opsigtelik antiek. Die kasregister werk met ’n slinger. As mens dit draai, “tjieng” die laaitjie oop en word die kleingeld uitgetel. ’n Tandelose vroutjie is hul helper. Sy kom hang met sorg ’n handdoek oor my skouers en vee die hare op die vloer weg. Die gemmmerkoekvroutjie knip en klets. Sy ver-tel van haar kleinkinders en vra oor myne. Toe sy klaar is, kyk ek na my beeld in die spieël. My hare lyk net soos altyd. Presies soos ek daarvan hou.

Eksie-perfeksie in verhouding. Ek het ’n nuwe haarkapper.Toe ek uitstap, tik die tandelose vroutjie my

op die skouer. Ek kry ’n handgemaakte kaartjie in ’n versierde koevert.

“Geagte Mevrou,” sê dit, “baie dankie dat ons u in ons salon kon bedien. Ons hoop dat ons u weer sal sien.” Sterretjies, blommetjies en ’n Bybelteks versier die res van die kaartjie. Ek stap met een tree weer uit die tydkapsule uit, groet my nuwe gemmerkoekvrou-haarkapster en haar heer en stap die sonlig en besige straat met my heerlike kort kapsel tegemoet.

By die huis maak ek my kaartjie weer oop. “Baie dankie dat ons u in ons salon kon bedien.” As almal in die wêreld hul werk as ’n diens

gesien het, sou die wêreld ’n baie beter plek ge-wees het. “Baie dankie dat ons u in ons garage kon bedien.” “Baie dankie dat ons u kind in ons skool kan bedien.”

“Bedien” is nog ’n mooier woord as “diens lewer”. “Bedien” roep by my die prentjie op van die Here Jesus wat in ’n slawekleed neerbuk om sy dissipels se stowwerige voete te was. Hy, die Heerser van die wêreld, het nie geskroom om ons te bedien met sy liefde, selfs sy lewe nie. Hy leer ons van nederigheid. Hy demonstreer aan ons dat ons onsself nooit te hoog moet ag nie. Dat dien en bedien baie meer tel as heers en oorheers.

Dankie vir jou diens, gemmerkoekvroutjie. Moet asseblief nie Kaap toe trek nie. S

Die gemmerkoek-haarkapster wat (be)dienin Retrospek MARIETHA MALAN

is ’n onderwyser by Alma-skool, ’n skool vir gestremdes, en is ‘n ma van vyf.

Foto

’s: Re

int D

ykem

a &

isto

ckph

oto

.com

Page 74: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015

74

pRomosieaRtikel

uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Voordele vir voorkomende sorgOns voordele vir voor-komende sorg beskerm ons lede se gesondheid enidentifiseerpotensiëlegesondheidsrisiko’s deur vroeë bespeuring en gesondheidsinsig.

GesondheidstoetseMedihelp moedig lede aan om gereeld vir gesondheidstoetse en -ondersoeke te gaan. Ons voordele-opsies bied afsonderlike voordele vir voorkomende sorg, soos ’n kombinasietoets vir LMI, bloeddruk, bloedglukose en cholesterol by ons gesondheidsvennote of afsonderlike toetse by die verskaffer van hul keuse, ’n mammogram asook ’n prostaat- en beendigtheidstoets. Die toetsuitslae maak lede bewus van hul gesondheidstatus en stel hulle in staat om voorkomende stappe te doen.

Immunisering en inentingDis baie belangrik dat kinders geïmmuniseer en ingeënt word. Deur te sorg dat hulle die regte immunisering op die regte ouderdom kry, kan lede seker maak dat hulle gesond en gelukkig groot-word. As deel van Medihelp se voordele vir voor-komende sorg betaal ons op die Dimension-reeks en Medihelp Plus vir standaardimmunisering vir kinders jonger as sewe jaar, asook immunisering vir tetanus, MPV en griep.

Swangerskap- en babavoordeleDie Dimension-reeks van voordele-opsies bied bykomende swangerskap- en babavoordele as deel van lede se versekerde voordele vir voorkomende sorg. Dit bestaan uit –• 12 swangerskapkonsultasies,• twee 2D-skanderings,• twee konsultasies in baba se eerste jaar, en• standaardimmunisering.• Gratis lidmaatskap van ons aanlyn Mom-2-be-

swangerskapondersteuningsprogram, met afslag by vennote en babaprodukte, is op al Medihelp se voordele-opsies beskikbaar.

HealthPrintMedihelp se gratis aanlyn gesondheidsprogram genaamd HealthPrint help ons lede om hul gesondheidstatus tydens verskillende lewens-fases te monitor en te handhaaf, deur aan hulle ’n beter begrip van hul gesondheid te bied asook toegang tot gesondheidsvoordele en ska-kelingwathuluniekegesondheidsprofielekom-plementeer. Sedert HealthPrint in Januarie 2015 bekendgestel is, het meer as 3 400 lede reeds daarop ingeskryf en die waarde geniet wat dit tot hul lewens toevoeg. Wat HealthPrint so uniek maak, is die feit dat dit lede toegang bied totspesifiekeprogrammewatvirverskillendelewensfases ontwikkel is, insluitend programme vir verwagtende moeders, ouers met kleuters totsesjaaroudenfiksheidsgeesdriftiges.

Die volgende programme is tans beskikbaar:

Mom-2-beMom-2-be is spesiaal ontwik-kel om by elke lid se unieke gesondheidsprofiel,leefstylen swangerskap te pas. ’n Gedetailleerde tydtafel help hulle om die vordering van hul swangerskap te verstaan en wys hulle hoe hul babas weekliks groei. Verwagtende mammas kan ook hul dok-tersafsprake aanteken, foto’s oplaai, toegang tot hul voordele vir voorkomende sorg kry, afslag by ons gesondheidsorgvennote ontvang asook ’n babapak op 30 weke.

MomMeDie MomMe-program bied aan lede persoonlike inligting, prettige leeraktiwiteite vir hul kleuters asook lojaliteitspunte by ons MomMe-vennote. Nuwe ma’s sluit ook aan by ’n immuniserings-

nakomingsprogram. Dit sluit ’n telefoondiens in wat hulle toegang gee tot bystand en hulp deur geregistreerde verpleegpersoneel teen geen ekstra koste nie.

MultiActiveMet die MultiActive-program kanfiksheidsgeesdriftigeswat aan alle sportsoorte deelneem’nprofielaanlynskep, hul oefenresultate daar oplaaienhulfiksheidstoestelle(soosJawboneenFitbit)aanhulprofielkoppel,om’nbeterbegrip van hul gesondheid te kry en met ander entoesiaste kontak te maak.

MultiSport-klubDie Medihelp MultiSport-klub bied aan draw-wersenfietsryersdiegeleentheidomaktiefengemotiveerdteblyomalhulfiksheidsdoelwittete bereik. Dié klub bied aan lede toegang tot ’n magdom inligting, soos ’n weeklikse blog met nuttige oefennuus, ’n maandelikse nuusbrief wat lede op hoogte hou van toekomstige gebeure en die klub se aktiwiteite, asook uitstekende afslag op klubkleure en wedlope wat deur Medihelp geborg word. Die MultiSport-klub het reeds meer as 100 ingeskrewe lede wat gereeld aan wedlope deelneem en dan by die klub se tent kom inloer.

Voorkoming is regtig beter as genesingMedihelp glo vas in die belangrikheid van voorkomende sorg en die bevordering van ’n gesonde leefstyl om leefstylverwante siektes te help voorkom. Daarom bied ons aan ons lede ’n OMVATTENDE REEKS VOORDELE vir voorkomende sorg waardeur ons hulle aanmoedig om ’n GESONDER LEEFSTYL daadwerklik na te streef. Ons maak dit ook so maklik as moontlik vir hulle om betrokke te raak by ons gratis aanlyn gesondheids- en welstandprogram, HEALTHPRINT,endieverskillendeleefstylspesifiekekomponentevandiéprogramwatopdiebevordering van optimale gesondheid gemik is.

Vir meer inligting oor HealthPrint en hoe om aan te sluit, besoek ons webtuiste by www.medihelp.co.za. Om aan te sluit by ’n mediese skema wat jou werklik ondersteun, SMS “solidariteit” na 32291.

Page 75: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015
Page 76: Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015