Solidariteit Tydskrif | Solidarity Magazine - #1 2010

NR. 1 VAN 2010R16,95 (BTW ING.)GRATIS AAN LEDE

www.solidariteit.co.za

SOLIDARITEIT SE SKITTERSKOPPE(RS) VIR SY LEDE

2010-WENSPAN

Telemed-

INhoudINhoudN O M M E R 1 V A N 2 0 1 0

6 INTRAPSLAG: Raak vanjaar ontslae van materialisme7 SEEPKIS: Lesers sê hul sê8 SPREEKBUYS:Welslae bied hoop vir die toekoms9 SPREEKBUYS: Nuwe adjunk droom groot40 VAKBONDWÊRELD: Nuus van vakbonde regoor die wêreld48 MY GELD: Loop lig vir piramideskemas49 MY WORK: Smart resolutions and goals for 201049 MY GESIN: Gee jonges breinkos50 BEROEPSGESONDHEID EN -VEILIGHEID:

Longsiektes: Só werk vergoeding58 YOU & THE LAW: Retrenchment procedure for individual workers60 HISTORIES GESPROKE:Vegkop: Bloedrivier van die Vrystaat61 HISTORIES GESPROKE: Danie Theron ’n held met boodskap64 DIE LEES WERD:Wenke, wilde bure, vakansie op wiele65 STILWO(O)RD: Mopkop, kaalkop... uitgeskop?

22 Bedryfsnuus: Alles en nog wat oor diebedrywe waarin Solidariteit funksioneer

38 Lidmaatskap: ’n Wen-wen vennootskap62 Solidariteit-dienskantore tot u diens

gereeld

14

21

40

60

BONUSBYLAE

Loer gerus na ons tweebonusbylae in hierdieuitgawe – een oorMIBFA op bladsy 31, en’n spesiale uithaalbylaeoor SolidariteitHelpende Hand.

>>>

nuuswaardig

vakbondfokus

>>>

10 Solidariteit: Vegter én versorger14 Beste beskerming teen die beste prys16 Solidarity offers more than you think16 Leeftyd van beskerming teen slegs R2,30 per dag16 Ledegeld: Só word jou geld bestee16 Value for money18 Voetsoolvlak-veldbrande: Lesse van FNB-veldtog18 AfriForum bly op wenpad20 Solidariteit woel behoorlik in kuberruim20 Onderneem wêreldreis met Solidariteit Radio21 Metal, engineering companies suffer in 200941 Vakbond wen eerste fase van Polmed-stryd42 Stuur jou verwysings en wen ’n CD43 Help ons soek na Solidariteit se lid van die jaar44 Húlle is wenners en wurms van 200945 BlyNetters wen46 Solidariteit sê by Nersa-verhore47 Piet du Plooy ’n legende in murg en been56 Eerste Sol-Tech-studente ontvang sertifikate56 Gholfdag ten bate van studente ’n reuse-sukses57 Vaardigheidskorps versterk57 Nuwe bloed by Sol-Tech

Ons voorblad spog met meer as 100 van die bykans 300 Solidariteit-personeelledewat meer as die ekstra myl loop om ons lede werklik met raad én daad by te staan!*

k het ’n broertjie dood aanmaterialisme. Dit is vir myonverstaanbaar dat soveelmense net vir die materiëlekan leef. Soveel mense wat

ek ken, leef net vir meer geld en die groterhuis, luukser motor, mooier meubels, langervakansie, duurder klere en al die ander ma-teriële dinge wat prioriteite geraak het.

My vraag aan hulle is dikwels: Wat biedjou die meeste plesier? Hulle kan my ge-woonlik nie antwoord nie. Die rede hiervooris eenvoudig dat wanneer die materiële jouafgod raak, jy nooit genoeg kan kry nie enniks wat jy het dan ook goed genoeg is nie.Ek weet nie van een persoon wat hom syhele lewe morsdood vir bevorderings en groter salarisse gewerk het net om eendag ’n verderebevordering van die hand te wys sodat hy meer tyd saam met sy gesin kan deurbring nie.Nee. As die geldgogga jou gebyt het, raak dit soos alkoholisme: Jy raak nooit regtig van ditontslae nie.

Martin Luther het die volgende insig hieroor gelewer: “Rykdom is die kleingeestigste enwaardeloosste geskenk wat God aan die mens kan gee. Hoe vergelyk dit met God se Woord,met liggaamlike gawes soos skoonheid en gesondheid; of met geskenke van die gees, soosbegrip, vaardigheid en wysheid! Tog swoeg die mens om rykdom dag en nag, en neem nooitrus nie. Daarom gee God gewoonlik rykdom aan dwase mense vir wie hy niks anders geenie.” (Vertaling met dank aan Die Groot Aanhalingsboek.)

Mense wat net op die materiële ingestel is, is dikwels diep ongelukkige mense. Hul strewena meer geld veroorsaak dat hulle toenemend hul bande verbreek met familie, vriende, Goden die dinge wat ’n mens se lewe verryk, soos kultuuraktiwiteite, tradisies, literatuur, sosialeinteraksie, fisieke aktiwiteit, ontdekking en goeie verhoudings.

Ware rykdom kom nie in die vorm van ’n salaris elke maand nie. Ware rykdom kom in dievorm van gesonde huwelike, gelukkige gesinne, ’n taal en kultuur en tradisies wat jou leweverryk, die vermoë om in ander mense se lewens ’n verskil te maak, en bowenal in ’n sterkverhouding met God. Ja, ons moet almal hard werk vir wat ons verdien, maar ons moet hardwerk om vir onsself en ons gesinne te sorg en nie omdat ons grootste doel in die lewe ’nbevordering of ’n groter salaris is nie.

Kom ons maak onsself in 2010 van materialisme los. Lees weer ten minste een goeie boekelke maand. Besoek ons monumente en museums. Ry deur die platteland en waardeer dieskoonheid van ons land. Woon kultuurfeeste by; kuier meer saam met vriende. Gaan Sondaekerk toe en ontvang die wonderlike seën van God. Mag 2010 vir elke leser ’n pragjaar wees!• Ken jy iemand wat ’n besondere bydrae in sy of haar gemeenskap gelewer het? Benoem dié

persoon dan vir ’n Solidariteit Sterre in die Gemeenskap-toekenning. Stuur jou benoemingsna [email protected]. Die oorhandiging vind op 15 April tydens ons kongres plaas.

r e d a k t e u r s b r i e f

w w w . s o l i d a r i t e i t . c o . z an o m m e r 1 v a n 2 0 1 0 6

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo virSirkulasie en word uitgegee deur Solidariteit, Posbus11760, Centurion 0046. Geen deel van die inhoud magsonder die toestemming van die redakteur elders gebruik

word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geenverantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enigeaansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOORSOLIDARITY HEADOFFICE

H.v. D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig

Tel: 012 644 4300

www.solidariteit.co.za

0861 25 24 23

JACO KLEYNHANSREDAKTEUR

REDAKTEUR � EDITORJaco Kleynhans

NUUSREDAKTEUR � NEWS EDITORIlze Nieuwoudt

FOTOREDAKTEUR � PHOTO EDITORReint Dykema

WEBREDAKTEUR � WEB EDITORDaleen de Jager

ADVERTENSIES � ADVERTISEMENTSDenise Viljoen, tel: 082 352 7147Adrie van Dyk, tel: 082 850 6784

ADVERTENSIE-ONTWERP �

ADVERTISEMENT DESIGNMartie Maree

TAALVERSORGING, VERTALINGS �

LANGUAGE EDITING, TRANSLATIONSChalize Moran, Anesta van Eeden

INTEKENARE � SUBSCRIPTIONSHeleen Robbertse

REKENINGE � ACCOUNTSElna Botes

MEDEWERKERS � CONTRIBUTORSMarietha Malan, Paul Joubert,

Magdaleen Kleynhans, Reint Dykema,Daleen de Jager, Ilze Nieuwoudt,

Moira-Marie Kloppers, Francois Calldo,Marisa Engelbrecht, Charl Oberholzer,

Danie Langner

UITLEG, ONTWERP, REPRODUKSIE �

LAYOUT, DESIGN, REPRODUCTION

tel: 082 445 [email protected]

DRUKWERK � PRINTINGPaarl Web Gauteng

VERSPREIDING � DISTRIBUTIONPrestige Bulk Mailers, Pretoria

FOTO

:YO

LAN

DÉ

TER

BLA

NC

HE

jaco kleynhansINTRAPSLAG

Raak vanjaarontslae vanMATERIALISME

e

l e s e r s b r i e w e

w w w . s o l i d a r i t e i t . c o . z an u m b e r 1 o f 2 0 1 0 7

SEEPKISlesers sê hul sê

Skryf aan Solidariteit Tydskrif: Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; stuur e-pos na [email protected]; of stuur’n faks na 012 664 1102. Die redakteur behou hom die reg voor om enige bydrae te verkort, te redigeer of glad nie tepubliseer nie. Briewe word ook nie persoonlik beantwoord nie. Solidariteit aanvaar voorts geen verantwoordelikheidof aanspreeklikheid vir enige aansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

FOTO

’S:i

STO

CK

PHO

TO

Annemarie Oosthuizen van Stilbaai skryf:Elke keer as ek die tydskrif uit my posbushaal, val die voorblad myop.Van die vorige uitgawesse voorblaaie was heelgewoon en ek het metmoeite die tydskrif-te oopgemaak. Maar toehaal ek uitgawe nommer 6van 2009 uit my posbus.Skielik was ek lus vir dieKersseisoen wat soos ’nberg voor my gelê het. Ekwas weer lus om dietydskrif oop te maak en telees en ek kon nie wag omte sien watter interessanteberigte binne-in wag nie.Die tydskrif het my stoutste verwagtings

oortref. Op bladsy 60 is ’n artikel “Die lewebegin op 80”. Ek kon nie glo dat daar mense

is, veral op daardie ou-derdom, wat die lewemet albei hande aangrypen lewe nie. Terwyl éknog nie eens 48 is nie enelke dag met moeiteaanpak, steun en been klaen wens ek kan aftree.Dankie aan SolidariteitTydskrif wat my laat dinkoor my lewe en my laatbesef dat ek die lewe kanaangryp en baie het omvoor dankbaar te wees.Aan die jeug: hou op omlewensmoeg te wees en

laat dinge vir julle gebeur.

(LEES)STOF TOT NADENKE

BETROUBAREÉN BOBAAS-BYSTANDAMWalters skryf: Ek stem met JH Klop-pers saam oor Auto & General se flinkdiens. Ek en my man was in Oktoberverlede jaar tussen Pietermaritzburg en

Lephalale op reistoe ons voertuigtussen Harrismithen Warden on-klaar geraak het.Ons het die by-s tandnommergeskakel en ’n in-sleepdiens wasbinne 30 minutedaar om ons te-rug te sleep na

Harrismith. Terwyl ek met Lizette geselshet, het ’n patrollieman vanTolcon stilge-hou en met my man gepraat. Haar on-middellike reaksie was: “Is jy veilig?” Kortnadat ons in Harrismith aangekom het,het ek weer ’n oproep van Auto & Ge-neral gekry om te verneem of die insleep-diens al by ons was. Teen daardie tyd hetdie werktuigkundige al aan die voertuiggewerk. Ons was so spoedig moontlikdaarna weer op die pad. Baie dankie datdaar iemand is wat die woorde “be-troubare kliëntediens” verstaan. Ek isvoorwaar nie spyt ons het van verseke-ringsmaatskappy verander nie.

Jan Gibson skryf: Gedurende 2006 was CarlZeiss besig om Denel Optronics oor te koopen deel van die onderhandelings was omeers van “oortollige” personeel ontslae teraak voor die oorname. Groot was myverrassing toe ek my afleggingsbrief ontvang.In daardie stadium was ek die persoon in dieafdeling met die meeste ondervinding en ekhet ook ’n groot kliëntebasis gehad wat ekmoes steun. My bestelboek was ook fi-nansieel gesond. Jack Loggenberg het me-riete in my saak gesien en betrokke geraak.My appèlvergadering het nie eers 10 minutegeduur voordat Solidariteit verskoon is nie.Ons is ná ’n lang gewag ingeroep met dieboodskap dat die bestuur eers weer wilbesin oor my posisie. Nodeloos om te sê –ek was die volgende dag weer op kantoor.In 2008 het hulle seker gemaak dat my poswel afgeskaf word met die volgende rondteafleggings. Weereens was Jack bereid omhulle aan te vat. Gelukkig het ek ’n anderpos gekry en ons kon ons rug draai en weg-stap van Carl Zeiss. Tans is die brûe gebrand.Ek wil vir Jack bedank dat hy absoluutSolidariteit-lede se belange ernstig op diehart dra.

Aduan van Eeden skryf: Ek wil Solidariteitbedank vir die hulp en ondersteuning in myontslagsaak. Ek behoort slegs drie jaar aanSolidariteit en het nie eers ’n vername posbeklee nie. Solidariteit het alles in sy vermoëgedoen om my te help. Mense soos ChrisRoodt, Philip Kruger, Etienne Pio en Eugenevan Niekerk het almal ’n gewillige oor gehaden my bygestaan. My spesiale dank aan myverteenwoordiger, Eugene van Niekerk, watgeen moeite ontsien het om my saak te han-teer nie. U professionaliteit is indrukwekkend.As jong man besef ek nou eers regtig diewaarde van ’n vakbond soos Solidariteit. Eksal al my vriende aanbeveel om by Solidariteitaan te sluit. Met Solidariteit aan my sy sien ekkans vir die toekoms in Suid-Afrika.

Daniel Stanvliet skryf: Ek is baie dankbaaroor die feit dat ek my werk teruggekry het.Raymond Holland Chapman het bewysSolidariteit veg vir sy lede. Solidariteit is nienet ’n vakbond nie, maar ook ’n pa, ma,broer en suster in tye van nood. Baie van mykollegas het aangedui dat hul deel gaanword van Solidariteit, want hier kry jy voor-dele en goeie diens.

VAKBOND ONTSIEN GEEN MOEITE NIE

s p r e e k b u y s


Welslae bied hoop vir die

toekomsiewelslae wat ons die afge-lope jaar by Solidariteit, Hel-pende Hand, by ons tegniesekollege Sol-Tech, die Groei-fonds en byAfriForum gehadhet, is vir my ’n bewys dat

daar hoop vir die toekoms is as elkeen sydeel doen.’n Mens hoor nog te veel vanmense wat

sê: “Ag, wat help dit tog ons probeer ietsdoen, die regering gaan in elk geval doenwat hulle wil.” Hierdie soort apatiese ver-loorderhouding wat by sommige menseheers, was inderwaarheid ’n selfvervullen-de profesie. Hoe meer mense onttrek het,hoemeer hét die regering gedoen wat hullewil. Maar dinge is vinnig besig om te veran-der – al meer mense is besig om hulle stem-me te laat hoor en om hul deel te doen.’n Paar jaar gelede wou mense nie eers

luister as ons waarsku oor die gevolge vansekere van die regering of sakereuse sebeleidsrigtings nie. “Julle jaag net spoke

op,” moes ons gereeld hoor. Namate diewerklikheid egter begin insink enmense diegevolge begin sien het, het hulle stiller ge-word, maar steeds niks gedoen nie. Nog la-ter was hulle temoedeloos en ontnugter omiets te probeer doen. Pleks daarvan dathulle met oplossings help, moes ons netklagtes aanhoor.

DRAAIPUNTMaar daar het êrens verlede jaar ’n draai-punt gekom. Dit was nie een drastiesegebeurtenis wat soos ’n donderstorm ditveroorsaak het nie. Dit was eerder soossagte reën wat die grond gaandewegnatgemaak het.Waar ons voorheen gesukkel het om

mense betrokke te kry, bied al meer nouhulle hulp aan. Waar Helpende Hand tot’n jaar gelede nog ’n alleenstryd gevoerhet om mense te help, stel die duisendevan ons lede wat vir hulle medemensbydraes maak ons nou in staat om ’n groot

d

SPREEKBUYSflip buys

WE L S

FOTO

’S:R

EIN

TD

YK

EMA

;iST

OC

KPH

OTO

s p r e e k b u y s


HannetjieTopham is nie net enige vrou nie. Syis nie net moeder, eggenoot, ouma en gesoutevakbondvrou nie, maar is nou ook die eerstevroulike adjunkpresident van Solidariteit. Ditis die eerste keer in die107 jaar lange bestaanvan die vakbond dat’n vrou hierdie posisiebeklee en vir Hanne-tjie is dit nie sommer’n nietige saak nie.

Haar pad met Soli-dariteit strek oor meeras ’n dekade toe sy byXstrata deur die ledegenader is om na diebelange van vroue indie werkplek te kyk. Ná haar verkiesing tot dietakbestuur het sy as sekretaris gedien. In 2006is sy as sekretaris van die distriksraad verkiesen is kort daarna ook tot die nasionale raadverkies. In November 2006 is sy tot die Hoof-raad verkies.

Hannetjie se grootste droom vir Solidariteitin 2010 is om soveel meer vir die vakbond semense te doen. “Dit is my hartsbegeerte datSolidariteit ook meer vir die vrou sal beteken.Baie keer glo sommige mans dat die vrou netkaalvoet in die kombuis hoort, maar ons moettoesien dat die vrou meer blootstelling ont-vang en ook na haar unieke behoeftes omsienby die vakbond,” verduidelik sy.

Oor haar taak as adjunkpresident van Soli-dariteit en juis dan as vrou in dié posisie is sybaie opgewonde. “Daar is baie uitdagings watvoorlê, maar ek glo dat ons op die drumpelstaan van ’n tyd waarin daar anders na vrouein die werkplek gekyk sal word. Ons moet be-sef dat die sakewêreld voorheen deur mansoorheers is en dat die vrou, met haar ver-skillende rolle, nou ook deel hiervan vorm.”

Sy glo dat Solidariteit vanjaar uitdagings indie gesig staar wat met die nodige werk oor-kom sal word. “Solidariteit sal vanjaar moetbewys dat hy ’n organisasie is waarmee reke-ning gehou moet word. Ons het reeds bewysdat ons kan standpunt inneem en ’n verskilmaak, maar daar lê nog baie werk voor.”

Hannetjie woon in Lydenburg en is ge-troud met Lupton. Hulle het ’n dogter entwee seuns, asook drie kleindogters. Sy is liefvir lees en die buitelewe.

Nuwe adjunkdroom groot

Deur Ilze Nieuwoudtverskil te maak. Waar ons begin het omveertig vakleerlinge op te lei, kan onsnou met die Groeifonds se hulp bynavierhonderd oplei. Waar ons vyf jaarterug net so tien van ons jongmense metstudiebeurse kon help, trek ons nou bydie 700 studente.Dit gaan so op bykans alle gebiede

waar ons bedrywig is. Ons vakbondver-teenwoordigers was landwyd bereid omons ledemet talle sake by te staan. Hierdiemense het almal voltydse beroepe, maaroffer baie op om hulle medemens by testaan. Die personeel in ons landwye kan-toornetwerk het ’n geweldige besige jaargehad, maar staan weer gereed om onslede met raad en daad te help. Ons regs-afdeling gaan van krag tot krag, en ons on-derhandelaars het verlede jaar gewys watmet sterk maar billike metodes reggekrykan word.Op die gebied van beroepsgesondheid

en -veiligheid is daar berge versit. Onssakebeen het te midde van die resessie ’ngoeie jaar gehad. Solidariteit sukkel nieom nuwe lede te kry nie, en die vakbondwerk soos ’n “diensfabriek” om bystandaan duisende lede te lewer. Ons nasionaledienssentrum alleen hanteer sowat 30 000oproepe per maand!

WELSLAE BRINGWELSLAENatuurlik weet ons alles verloop nie vol-maak nie, en dat daar nog hoë bergevoorlê wat geklim moet word. Maar diewelslae wat reeds behaal is, gee ons petrolom die volgende bulte te oorkom. Daar-om is die Hoofraad, bedryfsrade en diepersoneel van die vakbond propvol plan-ne om hierdie jaar die hele Solidariteit-beweging tot nuwe hoogtes te lei.Natuurlik weet ons van die baie nega-

tiewe dinge in ons land, maar ons laatons nie verlam deur slegte nuus nie.Pleks van net raas en kla, probeer onshard aan oplossings werk – dit is baielekkerder en help baie meer.Dit is tog elke geslag se plig om vir ons

kinders ’n beter en veiliger toekoms te losas wat ons van ons ouers gekry het. Onskan tog nie net maar laat gaan nie. Daar-om is ons bly oor die welslae wat verledejaar behaal is, en gee dit vir ons die moeden die dryfkrag om die nuwe jaar met magen mening aan te pak in belang van elkelid en sy/haar gesin.Kom laat ons sterk en vol moed wees!

Die toekoms wag!• Solidariteit spog met sy eerste vroulike

adjunkpresident, Hannetjie Topham.Lees gerus die artikel hiernaas. S

L A E

n u u s w a a r d i g


DEBBIE BEKKERAfdeling vir be-serings aan diensDebbie werkreeds dieafgelope vierjaar bySolidariteit en iseen van diespesialiste watlede bystaan metdie hanteringvan eise virbeserings aan diens. Sy hanteer tansnagenoeg 195 aktiewe lêers vir eisenamens lede en hou vol dat haar werkbedoel is om mense by te staan. “As ekwelslae behaal, is dit baie lekker, maar ditis geweldige harde werk,” verduidelik sy.Debbie en die ander werknemers in haarafdeling werk telkens met baie emosionelesake. “Soms werk jy met die weduwees engesinne van die persoon wat oorlede is endié sake is veral hartseer.” Die weduweesen gesinne wat agterbly, kry meestal baieswaar, verduidelik Debbie, maar dit is juissake soos dié wat haar aanmoedig.

MARIUSVERMAAKSolidariteitDienssentrumMarius Vermaakwerk reeds meeras vyf jaar bySolidariteit. Hy isonder meerverantwoordelikom leiding tegee ten opsigtevan ledevoordeleen om die produkte en dienste watSolidariteit bied, aan lede te verduidelik.Hy bied, soos hy dit beskryf, ’neenstopdiens aan lede. “Baie keer is ek dieeerste stem wat mense hoor as hulleSolidariteit skakel en dikwels hang diepersoon se besluit om aan te sluit grootliksvan my insette af. Dit is vir my baie lekkerom mense aan te moedig om bySolidariteit aan te sluit, want ons beskermons lede en ons is geloofwaardig,” sê hy.Vir hom is die doel van sy werk eenvoudigom ’n goeie diens te lewer en dit vinnig,doeltreffend en volledig te doen.

NICOLEEN RALLSolidariteit Lede-administrasieGepraat vanharde werk agterdie skerms – ditis presies watNicoleen Rall enhaar span bySolidariteit Lede-administrasiedoen. Hierdieenjin werk nienet hard nie, maar verrig ’n geweldigegroot taak – dikwels sonder die medewetevan lede. Nicoleen en twee van haarkollegas is alleen verantwoordelik vir dieinvordering van aftrekorders by meer as1 000 verskillende maatskappye waarbySolidariteit verteenwoordig is. Hoewel dittegnies klink, sê Nicoleen dat haar werkuiteindelik bedoel is om te verseker datlede by dié maatskappye se rekords opdatum bly en hulle dus regmatig vir hulvoordele kwalifiseer. Sy moet onder meertoesien dat die inbetalings vanmaatskappye ontvang word.

Solidariteit het die afgelope paar jaar ontwikkel tot ’n beweging wat sy ledeop talle terreine beskerm – of dit in die werkplek, op maatskaplike gebied,vir burgerregte of selfs vir jou kind se toekoms is. Solidariteit is egter ’nnetwerk wat uit talle skakels bestaan. En elke skakel maak ’n reuse-verskil indie doeltreffendheid van die diens, hulp en bystand wat gebied word.ILZE NIEUWOUDT het met vier van dié skakels gaan gesels.

Solidariteit:Vegter én versorger

FOTO

’S:R

EIN

TD

YK

EMA

;iST

OC

KPH

OTO


ANTONVANDER BIJLSolidariteitRegsdiensteAnton van derBijl vorm deelvan die grootstevakbondge-gronde regsfirmain die land. Hierby SolidariteitRegsdienste,waar hy aslitigant in die algemene litigasie-afdelingwerk, word van vroeg tot laat na diebelange van lede omgesien deur diehonderde arbeidsake wat namens ledehanteer word, die duisende regsnavrae watbeantwoord moet word en daaglikse regs-advies wat gegee word. “Ons spesialiseerop die gebied van arbeidsreg en is daaromgerat vir die spesifieke bystand watSolidariteit se lede benodig. Ons staan opvir ons mense en as jy mooi gaan kyk, isdit nie iets wat elke dag meer gebeurnie,” verduidelik hy. Hy voeg by dat elkesaak wat hier aangepak word uiteindelik’n verskil in die lewe van Solidariteit selede maak.

• Solidariteit het 16 dienskantore regoor die land asook ’n hoofkantoorin Centurion waarvandaan diens en beskerming aan al ons lede gebiedword.

• Die Solidariteit Dienssentrum is elke weekdag gedurende kantoorure oop en is dieeenstop-antwoord op enige ledenavrae.

• Solidariteit het meer as 60 voltydse organiseerders regoor die land wat na lede sebelange omsien.

• Met nagenoeg 2 000 vakbondverteenwoordigers wat in elke moontlike bedryf werk,is Solidariteit se beskerming gerieflik en omvangryk.

• Solidariteit Regsdienste is die grootste regsfirma van sy soort in die land en bied aanlede spesialisdiens en -beskerming.

• Solidariteit Helpende Hand het in die afgelope tyd ook sy beskerming aan die ge-meenskap na die hele land uitgebrei en bied nou doeltreffende maatskaplike be-skerming in elke provinsie.

• AfriForum beskerm jou burgerregte en sien toe dat jou belange ook op kulturele vlakbeskerm word.

• Die Solidariteit Groeifonds is die grondslag waaruit beskerming uitgebrei word naonder meer die opleiding van jongmense deur Sol-Tech, Solidariteit se eie tegnieseopleidingskollege. Só beskerm Solidariteit die toekoms van die jeug.

• Solidariteit-kommunikasie aan lede, deur onder meer Solidariteit Tydskrif, dieSolidarteit-webblad (www.solidariteit.co.za), Solidariteit Radio en die weeklikseelektroniese nuusbrief Soldeer, verseker dat lede deur middel van kennis bemagtigen beskerm word.

• Solidariteit bied uitstekende ledevoordele en beskerming aan sy lede.Vir meer inligtingoor al die Solidariteit-ledevoordele, sien bladsy 38 en 39 van hierdie uitgawe.

SÓ BESKERM ONS ONS LEDE IN 2010

p r o m o s i e - a r t i k e l


olidariteit het pas weer sy kon-trak met die begrafnisdiensDoves as diensverskaffer vir dieSolidariteit-begrafnisvoordeelhernieu vir 2010. Daarom kan

Solidariteit-lede steeds gemoedsrus hê enweet dat die begrafnis van ’n familielid watdeur jou Solidariteit-lidmaatskap gedekword, in bekwame hande sal wees.

Maak egter seker dat jy nie onkant betrapword nie en wees ingelig oor presies wat jouSolidariteit-begrafnisvoordeel dek en watterbykomende koste moontlik deur die familieen/of naasbestaandes self gedra moet word.

Die begrafnisdienste wat deur die Solidariteit-begrafnisvoordeel gedek word, verseker ’nwaardige begrafnis vir jou geliefde, maarbykomende uitgawes (soos blomme, die huurvan motors of dokterskoste) sal egter self deurfamilielede of naasbestaandes gedek word.

Maak ook seker dat jou man of vrou ofafhanklikes deeglik bewus is van jou lid-maatskap by Solidariteit en ook bewus is vandie voordele van jou Solidariteit-begrafnis-plan. As jou gesin ingelig is oor die voordelesal hulle, wanneer hulle die diens die no-digste het, voorbereid wees op presies watom te verwag.

Wat behels Solidariteit-begrafnisvoordeel?Die afsterwe van ’n geliefde is altyd ’n traumatiese ervaring. Solidari-teit-lede kan egter gerus wees en in dié moeilike tye weet dat die be-skerming van Solidariteit tesame met die sorg van Doves beteken datjy jou nie oor die begrafnisreëlings ook hoef te bekommer nie.

• As die oorledene deur ’n ander begraf-nisondernemer afgehaal word en Dovesdan die liggaam gaan haal, is die familieof naasbestaandes vir die rekening vandie ander ondernemer verantwoordelik.

• As ’n ander kis (buiten dié wat deur dieSolidariteit-begrafnisplan beskikbaargestel word) verkies word, moet dieverskil inbetaal word.

• As die familie of naasbestaandes ’n hout-askissie vir die as van die oorledene ver-kies, moet die koste self gedra word.

• Krematoriumkoste.• Munisipale koste, waaronder die koop

en grawe van die graf.• Plasing van as in gedenkmuur.• As die familie verkies om ’n fotoblad

as begrafnisprogram te gebruik, sal diekoste van die verskaffer minus R1,71per program (tot 100 programme) deurdie familie betaalbaar wees.

• Huur van kapel as daar geen Doves-kapel beskikbaar is nie en die familiedie huur van ’n ander kapel verkies.

• Koste vir die huur van ’n tent by die

huis of toilette of busse of familie-motors vir die begrafnis.

• Die koste van dokters, ’n medieseskeidsregter vir ’n verassing en die uit-reiking van ’n doodsertifikaat (waar vantoepassing) moet deur die familie ofnaasbestaandes betaal word.

• Die afstand wat gereis word ná die eerstegratis 80 km is betaalbaar teen R5,13/km.

• ’n Bykomende fooi van R570 word ge-hef vir begrafnisse of verassings wat opSondae of vakansiedae gehou word.

• Die familie en naasbestaandes bly ver-antwoordelik vir die aankoop van enigevars blomme vir die kis en/of kerkruiker.

• Die Solidariteit-begrafnisvoordeel dek niedie koste rakende nadoodse operasiessoos die verwydering van organe nie.

• Die koste vir die huur van ’n kerk, pre-dikant en orrelis asook die kosterfooiemoet deur die familie of naasbestaan-des gedek word.

• Die koste vir die plasing van doodsken-nisgewings in koerante word nie deurdie begrafnisplan gedek nie.

s WATWORD ALLES DEURDIE VOORDEEL GEDEK?(As die begrafnis deur Doves uitgevoer word.

Bepalings en voorwaardes geld)

• Verwydering van die oorledene vanplek van afsterwe, alle tye en dae.

• Berging en versorging van die oor-ledene.

• Verskaffing van ’n kis volgens kontrak.• Bekisting van die oorledene.• Verskaffing van naamplaat vir die kis.• Begrafnisreëlings met ’n Doves-reë-

lingsbeampte.• Bespreking van die graf of krema-

torium met die toepaslike munisipa-liteit of eienaars.

• Verskaffing van 100 gewone begraf-nisbiljette (fotoprogramme wordhierby uitgesluit).

• Gebruik van ’n Doves-kapel, indienbeskikbaar.

• Gebruik van begrafnisondernemeren lykswa.

• Gebruik van graftent, stoele, gras-tapyt en neerlaatmasjien by die graf.

• Registrasie van dood by Binneland-se Sake, waar moontlik.

• Voltooiing en indiening van begraf-niseisdokumente, asook enige an-der toepaslike administrasie.

• Gratis vervoerkoste vir die eerste 80km vanaf die naaste Doves-kantoor.

• 10%-afslag op grafstene tydens be-stelling.

• Alle plaaslike telefoonoproepe.• Gebruik van besigtigingskamer.• BTW van 14% op bogenoemde koste.

WATTER KOSTE WORD NIE GEDEK NIE?

FOTO

:iST

OC

KPH

OTO

Vir enige navrae rakende Solidariteit se begrafnisvoordeel, kontakSolidariteit by 0861 25 24 23 of kontak jou naaste Solidariteit-kantoor of die Doves Careline by 0860 02 55 00.

a d v e r t o r i a l


What does Solidarity funeral benefit entail?The death of a loved one is always a traumatic experience, butSolidarity members can rest assured in the knowledge that in suchdifficult times Solidarity’s protection as well as Doves’ care meanthat you don’t have to worry about funeral arrangements as well.

olidarity has just renewed its con-tract with the funeral serviceDoves as service provider for theSolidarity funeral benefit for2010. Therefore, Solidarity mem-

bers can still have peace of mind and knowthat the funeral of a family member coveredby your Solidarity membership is in capablehands. Make sure, however, that you are notcaught off guard by being informed about ex-actly what your Solidarity membership benefitcovers and what additional costs will possiblyhave to be covered by the relatives or next of

kin. The funeral services covered by your So-lidarity funeral benefit will ensure a dignifiedfuneral for your loved one, but additional ex-penses (such as flowers, car hire or doctors’fees) will have to be covered by family mem-bers or next of kin.

Also ensure that your spouse or depen-dants are fully aware of your Solidaritymembership and that they are also aware ofthe benefits of your Solidarity funeral plan. Ifyour family knows about the benefits, theycan be prepared for what to expect, whenthey need it the most.

sWHAT IS COVERED BYYOUR FUNERAL BENEFIT?

(If the funeral is handled by Doves. Please note

that terms and conditions apply)

• Removal of the deceased from theplace of death, any time and day.

• Storage of and tending to the de-ceased.

• Supplying a coffin in terms of thecontract.

• Placing of the deceased in thecoffin.

• Providing a nameplate for thecoffin.

• Funeral arrangements with a Dovesofficial.

• Reservation of the grave or cremato-rium with the relevant municipalityor owner.

• Providing 100 ordinary funeralleaflets (photo leaflets excluded).

• Use of a Doves chapel, if available.• Use of funeral undertaker and

hearse.• Use of tent, chairs, grass carpet and

lowering device at the grave.• Registration of death at Home Af-

fairs, where possible.• Completion and submission of fu-

neral claim documents as well asany other relevant administration.

• Free transport for the first 80 kmfrom the nearest Doves office.

• 10% discount on headstones.• All local telephone calls.• Use of viewing room.• VAT of 14% on the above costs.

WHAT COSTS ARE NOT COVERED BY FUNERAL BENEFIT?• If the deceased is collected by another

undertaker and Doves then fetches thebody, the family or next of kin are re-sponsible for the cost of the other un-dertaker.

• If another coffin (other than one ofthose covered by the Solidarity funeralplan) is chosen, the difference has tobe paid in.

• If the family or next of kin prefer awooden box for the ashes of the de-ceased, they have to carry the cost.

• Crematorium costs.• Municipal costs, including the pur-

chase of the gravesite and digging ofthe grave.

• Placing of ashes in the wall of remem-brance.

• If the family prefers a photo leaflet as afuneral programme, the family willhave to pay the cost of the supplierminus R1,71 per programme (up to100 programmes).

• Cost of hiring a chapel if no Doveschapel is available and the family

prefers to hire another chapel.• Cost of hiring a tent at home as well as

toilets or busses or family cars for thefuneral.

• Costs of doctors, a medical referee fora cremation and the issuing of a deathcertificate (where applicable) must bepaid by the family or next of kin.

• The distance travelled after first free 80km is charged at R5,13/km.An additional fee of R570 is chargedfor funerals or cremations held on Sun-days or public holidays.

• The family and next of kin are respon-sible for the purchase of any freshflowers for the coffin and/or church.

• The Solidarity funeral benefit does notcover the cost of post-mortem opera-tions, such as removing organs.

• The cost of hiring a church, minister andorganist as well as the sexton must becovered by the family or next of kin.The cost of placing death notices innewspapers is not covered by the Sol-idarity funeral plan.

For any enquiries regarding Solidarity’s funeral benefit, pleasecontact Solidarity at 0861 25 24 23 or contact your nearestSolidarity office or the Doves Careline at 0860 02 55 00.

PHO

TO:i

STO

CK

PHO

TO



REGSHULPSolidariteit-lede: Solidariteit bied aan lede’n telefoniese regshulpdiens, gratis regsver-teenwoordiging vir werkverwante arbeid-sake wat na die arbeidshof of Kommissie virVersoening, Bemiddeling en Arbitrasie(KVBA) verwys word asook bystand met on-dersoeke deur die Mediese Buro vir Bedryf-siektes en -voordele.Nie-lede: Konsultasies by ’n prokureur kantot R800 per uur beloop, terwyl sake wat bydie arbeidshof aangepak word, ongeveerR70 000 kan kos. Eise vir beroepsbeseringsen -siektes wat deur prokureurs of konsul-tante hanteer word, kan ook duisende randekos en jare neem om afgehandel te word.

BEGRAFNISVOORDEELSolidariteit-lede: ’n Lid van Solidariteit as-ook sy of haar huweliksmaat en afhanklikekinders tot en met die ouderdom van 21 jaarontvang die Solidariteit-begrafnisvoordeel.Nie-lede: ’n Basiese begrafnis kan tussenR15 000 en R20 000 kos.

BEVALLINGSVOORDEELSolidariteit-lede: Vroulike lede ontvang ’nuitbetaling van R1 250 vir elke bevalling (ná12 maande se ononderbroke lidmaatskap).Hierdie uitbetaling kan vir enige persoonlike

doeleindes benut word.Nie-lede: Nie-lede is self verantwoordelik virgeld tydens ’n bevalling en sal self moet voor-siening maak broodnodige uitgawes.

SIVIELREGTELIKE ADVIESSolidariteit-lede: Lede ontvang gratis telefo-niese sivielregtelike advies.Nie-lede: Nie-lede sal teen betaling steedsby ’n regskenner moet gaan aanklop om die-selfde diens te ontvang.

SIEKTE- EN ONGELUKSVOORDEELSolidariteit-lede: Siektevoordele van R12 perdag is betaalbaar aan lede vanaf die datumwaarop die werkgewer sy betaling staak.Nie-lede:Werknemers wat nie hierdie voor-deel geniet nie, is self verantwoordelik viralternatiewe inkomste.

PERMANENTE MEDIESEONGESKIKTHEIDSVOORDEELSolidariteit-lede: ’n Eenmalige bedrag vanR1 500 word aan lede betaal wat medies on-geskik verklaar word.Nie-lede:Nie-lede is self vir enige bykomen-de inkomste verantwoordelik.

TESTAMENTSolidariteit-lede: Solidariteit stel vir lede ’n

gratis testament op en die testament wordook gratis gestoor.Nie-lede: Nie-lede kan enigiets vanaf R1 000vir die opstel van ’n testament opdok.

SOLIDARITEIT TYDSKRIFSolidariteit-lede: Lede ontvang ses keer perjaar ’n interessante arbeidsgerigte tydskrifmet al die nuutste nuus vir lede.Nie-lede:Nie-lede wat ingelig wil bly oor diewêreld van werk kan inteken by ’n verskei-denheid tydskrifte oor dié kwessie. Intekeningkan tot R400 per jaar beloop.

WEEKLIKSE NUUSBRIEFSolidariteit-lede: Lede ontvang weekliks dieelektroniese nuusbrief Soldeer. Die nuusbriefis in Afrikaans of Engels beskikbaar.Nie-lede: Intekening op ’n soortgelyke nuus-brief kan teen ’n fooi gebied word, maar isnet in Afrikaans of Engels beskikbaar.

LEDEDIENSSolidariteit-lede: Ons dienssentrum bied ’neenstopdiens. Hier word lede tydens kan-toorure deur opgeleide personeel bygestaanmet alle navrae, klagtes en voorstelle.Nie-lede: Nie-lede moet telkens self raadinwin en kan in baie gevalle verkeerdelikingelig word. S

Beste beskerming teen die beste prysSolidariteit-lede ontvang die beste beskerming teen die beste prys. Solidariteit se ledegeld verhoog van1 Maart af met R6 – dus sal kollektiewe lede voortaan R70 per maand, individuele lede R72 per maanden voortsettingslede R46 vir lidmaatskap betaal. Kyk gerus wat jy elders vir dieselfde voordele sal opdok!

FOTO

’S:i

STO

CK

PHO

TO

a d v e r t o r i a l


hile retrenched employ-ees face the prospect oflosing their income foran indefinite period of

time, the company doing the retrenchingcould face significant reputational and produc-tivity risks, and uncertainty amongst the re-maining employees. In order to address theserisks, Old Mutual developed its RetrenchmentAssistance Programme, in conjunction withthe Building Resilience Group. Its aim is tohelp employers prepare their retrenched em-ployees for the challenges they face.

It achieves this via a set of interlinked andoverlapping learning modules that focus onproviding employees with coping strategiesaimed at equipping them to develop personalresilience, deal with their changing financialsituation and the psychological impact there-of, reassess their career direction and developreplacement income streams.

RETRENCHMENT ASSISTANCEPROGRAMME MODULESBUILDING RESILIENCEThis module helps participants to proactivelydeal with and process their issues regardingtheir retrenchment and to formulate strate-gies for their future survival and success.

DEALINGWITHYOUR FINANCESThis module equips participants to makewise decisions about their altered financialsituation.

CAREERGOALSAND INCOME STRATEGIESParticipants learn to apply their uniquestrengths and skills to their current reality,explore new income creation strategies, cre-

ate a new set of career and income goals,and explore the differences between formaland self employment.

RE-ENTERING FORMAL EMPLOYMENTThis module covers CV preparation, the useof employment agencies and networks, in-terview preparation and marketing oneself.

STARTINGYOUR OWN BUSINESSThis module covers all aspects of setting up abusiness, including drawing up business plans,developing marketing strategies, legal and taxissues, business basics and franchising.• In addition, the programme also offers

one-on-one coaching sessions withtrained personal coaches.

For more information on theRetrenchment Assistance Pro-gramme, please contact De-sirayVictor from Old Mutual on011 217 1563 or send e-mail [email protected]

Making retrenchment work

w

PHO

TOS:

iSTO

CK

PHO

TO

The slowdown in the local economy has unfortunately resulted in staff retrenchment becoming avery real possibility at many South African companies. Over the last few months, thousands of wor-kers have already lost their jobs, with 300 000 more employees across a range of industries expectedto be retrenched.

Peace of mind

Future for your children

Job security

Happy retirement

Good working conditions

n e w s w o r t h y


WAARVOOR GAAN JOU R70 PER MAAND PRESIES?

• Arbeidsverhoudinge en bedrywe R19,06• Ander R12,42• Groeifonds (opleidingsinstellings) R10,77• Regsdienste R11,43• Byvoordele (begrafnis, bevallings, en so meer) R6,77• Tydskrif R3,97• Ledekommunikasie R5,57TOTAAL R70,00

hat else can you really buy with your monthly Solidarity membership fee? Maybe abottle of red wine or two watermelons? Or even a few loaves of bread? But alcoholcan easily become a bad habit and watermelon season is almost over. So you mightas well be assured of your job and your salary, 24 hours a day and 365 days a year.With a mere R6 increase in membership

fees, your monthly salary is still safeguarded for only R70 permonth for collective members and R72 for individual members.

IT’S THE PLACE FOR

Solidarity offers more than you think

Watter waarde heg jy aan lewenslange beskerming? Solidariteitbied jou jaarliks net meer en meer voordele. Tog gaanSolidariteit se lidmaatskapgeld van 1 Maart 2010 af met slegs R6verhoog na R70 per maand vir kollektiewe lede en R72 virindividuele lede. Dit beteken jy betaal slegs R2,30 per dag vir’n leeftyd se beskerming! Solidariteit-lidmaatskap bly steeds

spotgoedkoop en die vakbond probeer soveel moontlik waardeteruggee aan sy lede. Teen slegs R2,30 per dag ontvang jy ondermeer regshulp, ’n begrafnisvoordeel, bevallingsvoordeel,sivielregtelike advies, voordeel vir permanente medieseongeskiktheid, opstel van testament, Solidariteit Tydskrif,weeklikse nuusbrief, uitstekende ledediens, en nog vele meer!

LEEFTYDVAN BESKERMING TEEN SLEGS R2,30 PER DAG!

Solidariteit bied meer en meer voordeleelke jaar. Jy moet presies weet waarvoorjou ledegeld aangewend word om waardetot jou lewe toe te voeg. Die Groeifondswat verlede jaar begin is, is ’n goeie voor-beeld van hoe Solidariteit ledegeld tot dievoordeel van elke lid gebruik. Die uitbouvan Sol-Tech se opleidingsgeriewe en dietoename in beurse wat aan lede en hul kin-ders toegeken word, is nog ’n voorbeeldvan hoe jou ledegeld vir jou werk. Diewerksekerheid, ’n begrafnisvoordeel entoegang tot Solidariteit-ondernemingsmaak jou lidmaatskap reeds die moeite

werd. Solidariteit-ondernemings sluit inExpress Employment Professionals, ’n per-soneelagentskap wat lede toegang gee tot’n omvattende databasis van beskikbareposte. Verder is daar ook Sol-Tech, watjongmense oplei in skaars vaardighede, enSolidariteit Finansiële Dienste, wat aanlede die opsie gee om bekostigbare motor-en huisversekering te geniet. Lede het ookdie gemoedsrus van ’n prokureur of ad-vokaat 24 uur per dag, ’n opsie vir ’n nuwebykomende begrafnisdekkingsproduk enlede kan ook deur Solidariteit korttermyn-lenings aangaan.

LEDEGELD – SÓWORD JOU GELD BESTEE

w

VALUE FOR MONEYSuppose employee A earns R15 000 permonth. Employee A belongs to tradeunion X and his trade union member-ship fee is probably 1% of his monthlysalary – in other words R150 per month.Solidarity, however, does not work onthis principle, but rather decides eachyear whether or not membership feesneed to be increased to keep up withrising operational costs. The last timeSolidarity increased its fees was in 2007,in other words three years ago. Thetrade union’s Head Committee decidedthis year to implement a membershipfee increase of only R6. Not only doSolidarity members still pay very littlefor protection in the workplace, but theyalso receive several attractive member-ship benefits. For more informationabout your Solidarity membership ben-efits, call 0861 25 24 23 or visit the So-lidarity website at www.solidarity.co.zaand click on the “Benefits” link at thetop of the page.

FOTO

’S:i

STO

CK

PHO

TO



ie pas afgelope FNB-veldtogwas ’n reuse-sukses. Die veld-tog is in die stilste tyd van diejaar afgeskop, maar die reak-sie was ongelooflik. Die veld-tog was ’n voetsoolvlak-

veldbrand. Gewone mense het deelgeneemen welslae behaal. Die mense het gevoel ditis hulle welslae. Die profiel van die mensewas perfek.

’n Voetsoolvlak-veldbrand beteken datgewone mense mekaar mobiliseer om by ’nsaak betrokke te raak. Al wat nodig is vir ’nveldbrand, is ’n vonk. Solidariteit het daardievonk met FNB gegee. Ons moet die vuuronder gewone mense aan die brand steek.

’n Vonk is ’n eenvoudige kreatiewe idee.Net een eenvoudige idee kan die wêreldverander. Die idee om ’n rekenaar op elkelessenaar te hê, het die wêreld verander.

’n Netwerk is die krag agter ’n idee. Jymoet ’n netwerk van mense kan mobiliseer.As jy dit kan regkry, is dit nie meer Solidari-teit wat die FNB-veldtog gewen het nie,maar die mense self. Ons was bloot hullevoertuig. Die veldtog het van verskeie inter-netplatforms gebruik gemaak. Dit het Face-book-groepe, blogs, Twitter, ’n webbladsy en

direkte e-posse aan FNB ingesluit. Sowat1 000 mense het klagtes by FNB gelê oor diebeursskema en tientalle mense het hullerekenings by FNB gesluit of gedreig om dit tesluit indien daar nie ’n oplossing kom nie.

Die veldtog het getoon wat die krag vangemeenskapsaktivisme is. Dit is ’n nuwesoort politiek waarvan die volle krag nog nieontdek is nie. Nuwe tegnologie maak hier-die soort aktivisme net meer doeltreffend.Ons mense dink dat partypolitiek en om testem die hoogste vorm van demokrasie is.Dit is eenvoudig nie meer so nie. Dit is niepartypolitiek wat FNB laat swig het nie,maar gemeenskapspolitiek.

Solidariteit wil in 2010 hierdie idee vangemeenskapsaktivisme na ’n nuwe vlakneem. Ons is oortuig dat beide werwing enbehoud met gemeenskapsaktivisme nog ’nreuse-rol sal speel.• Daar is vyftien lesse vir voetsoolvlak-veld-

brande. Lees meer hieroor op dieSolidariteit-blog by www.solidariteit-blog.co.za. Kyk ook na die FNB-video bywww.s-tube.co.za en luister na die on-derhoud oor voetsoolvlak-veldbrande opSolidariteit Radio by www.solidariteitra-dio.co.za. S

Voetsoolvlak-veldbrande:Lesse van die FNB-veldtog

Deur Dirk Hermann

d

FOTO

:REI

NT

DY

KEM

A

Dirk Hermann, adjunk-uitvoerende hoof van Solidariteit.

AfriForumbly opwenpadAfriForum, die burgerregte-inisiatief watdeur Solidariteit gestig is, is ’n voorbeeldvan wat bereik kan word as ons mensebegin om te organiseer. Die welslae watAfriForum die afgelope tyd behaal het,wys daar is hoop. Drie hiervan is:• Die SABC mag nie meer op TV-nuus

na Pretoria as Tshwane verwys nie,nadat die Uitsaaiklagtekommissie inAfriForum se guns beslis het dat diehoofstad se naam Pretoria is. DieGesagsowerheid vir Reklamestan-daarde het ook in AfriForum se gunsbeslis dat geen media-instelling ad-vertensies mag plaas wat voorgeedat Pretoria se naam Tshwane is nie.Pretoria se naam bly ook op pad-aanwysingsborde. AfriForum se drukhet daartoe bygedra dat die Metro-raad in Pretoria die afgelope sowatvyf jaar nie daarin kon slaag om diestad se naam te verander nie.

• As maatskappye soos Nestlé toege-laat word om melk of ander produk-te by grondgrypers soos GraceMugabe in Zimbabwe aan te koop,is daar niks wat maatskappye salverhinder om dieselfde in Suid-Afri-ka te doen nie. AfriForum het daar-om besluit om ’n internasionaleveldtog teen Nestlé te begin. Menseis aangemoedig om Nestlé te boikot,sou die maatskappy nie binne sewedae melkaankope by Mugabe staaknie. Meer as 75 000 mense hetbinne 24 uur hul steun aan dieveldtog getoon en Nestlé het binnetwee dae onderneem om melkaan-kope by Mugabe te staak.

• Nadat die skooldogter BernadineKruger deur die taxibestuurder Per-cival Matji doodgery is, het Afri-Forum protesaksies buite die hofgehou om te eis dat Matji swaargestraf word. Matji is skuldig bevindaan moord en tronk toe gestuur.AfriForum se veldtog teen roekelosetaxi’s word voortgesit en ’n verslagmet voorstelle oor hoe taxi’s vasge-vat kan word, is onlangs aan die mi-nister van vervoer oorhandig.



aar word gesê dat die gebruikvan die sosiale media totsosiale verval of tot sosialegroei kan lei. Sosiale vervalomdat mense hulle dan niemeer steur aan die normale

etiese gedrag nie; sosiale groei omdat mensebaie meer betrokke is by en kontak hou methulle direkte en ander omgewing. In Soli-dariteit se geval? Definitief sosiale groei!Solidariteit wil sy mense en lede bemagtig,ophef en hulle omgewing verbeter deur diegebruik van sosiale media. Elke Solidariteit-veldtog word nou meer as ooit gedryf.Veldtogte word gemobiliseer deur al onsnormale mediakanale, maar nou ook deurFacebook, Twittter, Flickr en YouTube. Moe-nie vergeet van Soldeer, S-Tube, SolidariteitBlog en Solidariteit Tydskrif nie. ’n Onlangsevoorbeeld was Solidariteit se veldtog teenFNB se beleid oor beurse. Danksy die ge-bruik van sosiale media het ons FNB oortuigom hulle beleid te hersien en ook wit kin-ders by hulle beursskemas in te sluit.

FACEBOOKSluit aan by Solidariteit se Facebook-groepen word deel van ons Facebook-veldtogte.Hou ons op Facebook dop vir al die aksie!

TWITTERVolg Solidariteit op Twitter sodat jy op diehoogte kan bly van al die aksie, elke minuutvan die dag!

FLICKRWil jy graag sienhoe lyk jou vak-bond? Gaan kyk by www.flickr.com, waar onsgereeld die jongste vakbondfoto’s oplaai.

SOLIDARITEIT BLOG & S-TUBESolidariteit Blog (www.solidariteit-blog.co.za)en ons eie aanlyn-videotuiste, S-Tube, hetbinne ’n paar maande hul kinderskoene ont-groei en is vinnig op pad om van Solidariteitse gewildste webblaaie ooit te word. Soli-dariteit se bloggers skram nie weg van wit-warm kwessies in Suid-Afrika en oorsee nie,terwyl videogrepe van alles en nog wat by S-Tube gesien kan word.

Solidariteit woel behoorlik in kuberruimDeur Daleen de Jager

dWEN! WEN! WEN!Twee persone wat Solidariteit voor 26Maart op Twitter begin volg, staan diekans om ’n CNA-geskenkbewys terwaarde van R100 te wen. Besoekwww.twitter.com/solidariteit. Tweepersone wat voor 26 Maart ons vriendword op Solidariteit se profiel opwww.facebook.com staan ook diekans om ’n CNA-geskenkbewys terwaarde van R100 te wen. S

Onthou om elke week om12:00 in te skakel virWêreldwyd op Woens-dag by www.solidariteit-radio.co.za.

Onderneem wêreldreis saam met Solidariteit RadioDeur Moira-Marie Kloppers

Carina Roos is die aanbieder van diesplinternuwe program WWW, oftewelWêreldwyd op Woensdag, op SolidariteitRadio. Die eersteWêreldwyd opWoensdagis op 6 Januarie 2010 uitgesaai en hetsedertdien die stasie se gewildste programgeword. Die program reis elke week naverskillende wêrelddele en is propvol wenkeen doendinge om jou week op te kikker.

Suid-Afrikaner in die buitelandCarina gesels elke week met interessanteSuid-Afrikaners wat in die buiteland woonen werk. Sy het dié jaar reeds telefoniesmet Suid-Afrikaners in Australië, Chicago,Ierland en Afrika gekuier.

Feite en gebruikeIn een land is dit goeie maniere om vroegte wees, in ’n ander moet jy laat vir ’nafspraak opdaag. Moet jy al jou kos opeet,of ’n bietjie oorlos? Watter land het dievetste en die maerste mense en watter

handgebare moet liefs vermy word? Da-leen de Jager snuffel elke week ’n anderland se unieke gebruike en gewoontes uit.

Op reisAudrey Painter, Solidariteit Radio se kor-respondent in Vancouver, Kanada, is ook ’nweeklikse deelnemer aan die program. Sy is’n reisiger, onderwyseres en storievertellerwat elke week ’n unieke, opwindende storievertel. Deur haar oë het Solidariteit Radio al’n draai in China, Mexiko, die VSA en selfsdie Noordpool gemaak.

Vurig en plesierigIlze Nieuwoudt gaan kuier elke week in ’nander Suid-Afrikaanse dorpie terwyl MartieMaree en haar dogtertjie, Jana, die wêreldvan kinders verken. En as jy ooit gewonderhet watter kampus die beste is en of mensmet ateïste moet praat of nie, Charl Ober-holzer hou elke week ’n vuurwarm debatoor vurige (en plesierige) onderwerpe.

FOTO

:REI

NT

DY

KEM

A

Carina Roos

i n d u s t r y n e w s

ast year was extremely difficult for mostcompanies throughout the world and alsoin South Africa. The pressure caused bythe recession not only led to the retrench-ment of thousands of workers but alsoforced companies to search for alternative

ways in which to save money.The influence of the economy on the

metal and engineering industry can clearlybe seen in the large number of companiesthat applied for exemption at the Metal andEngineering Industries Bargaining Council(MEIBC).

According to Judith Annakie-Eriksen, thecommunications manager for the MEIBC,the council received 1 647 applications forexemptions during 2009. Of these, 1 351applications were granted and 168 matterswere referred to the MEIBC’s IndependentExemptions Appeal Board.

Annakie-Eriksen says that although rela-tively speaking more applications for wageexemptions were received in December, the

vast majority of exemptions granted in 2009were for overtime and package rates.

“In December a total of 54 exemptionswere granted by the MEIBC, 12 were de-clined and one was carried over,” says An-nakie-Eriksen.

HOWDOES EXEMPTION PROCESSWORK?• Exemption applications are made in wri-

ting by firms and submitted to theirMEIBC regional office for processing.

• The regional council (i.e. the regionalstakeholder committee) considers the ap-plication and makes a decision to grantor decline the exemption.

• In scrutinising the application, the re-gional council will consider the viewsexpressed by the employer and the work-force, together with any other represen-tations received in relation to thatapplication.

• The employer or employee may appealthe outcome of the exemption applica-tion. In such cases, the appeal is submit-ted to the Independent ExemptionsAppeal Board for consideration and fina-lisation.

• The firms are notified by the MEIBC of theoutcome of an exemption applicationand the reasons for the decision. S

Metal, engineering companies suffer in 2009

lBy Ilze Nieuwoudt

PHO

TO:i

STO

CK

PHO

TO

b e d r y f s n u u s


etorex se anti-moon- en goudver-vaardiger, Consili-dated MurchisonMine (Consmurch),

het ’n moeilike jaar agter die rug. Die myn isbuite Phalaborwa geleë en spog met diegrootste konsentrasie antimoon ter wêreld.Maar dit wil lyk of hierdie jaar ook moeilikgaan wees vir Consmurch, veral as dit vanSolidariteit afhang.

Die Metorex-groep sluit in ChibulumaMines; Ruashi Mining; Copper ResourcesCorporation; Sable Zinc Kabwe; VergenoegMining Company; en Consolidated Mur-chison Division.

Met 350 afleggings op sy kerfstok vir2009 het Consmurch probeer om ’n verdere235 werknemers af te lê. Dit wil voorkom ofafleggings ’n soort kompetisie geword het indie mynbedryf en ongelukkig loop die kom-petisiegees hoog. In 2009 het meer as46 000 werknemers hul werk net in diemynbedryf verloor.

Dit is 8,6% van die totale werkmag in diebedryf en meer as in enige ander bedryf.Maar nie net bring Consmurch sy kant metafleggings nie, hy doen ook sy bes om niemet vakbonde soos Solidariteit oor dieafleggings te konsulteer nie.

Ná volgehoue druk van Solidariteit hetConsmurch geen keuse gehad nie as omSolidariteit te nader en ’n nuwe konsultasie-proses te begin. Solidariteit het hard gevegvir sy lede en ooreenkomste bereik waar-volgens werknemers hul werk kon behou ofin laer posvlakke aangestel word. Slegs vyfSolidariteit-lede is afgelê, maar hulle isgevolglik in armoede gedompel. Solidariteithet dadelik kos en benodigdhede vir hierdiegesinne voorsien.

Ingevolge die Artikel 189-kennisgewingoor die beplande afleggings word daar ookbeplan om die myn te verkoop. Dit wil ookvoorkom asof Solidariteit nie die enigstevakbond is wat sukkel met Consmurch nie. S

Consmurch-afleggingslaat vakbond rooi sien

FOTO

:ER

ICSC

HO

EMA

N

mDeur Charl Oberholzer

VINNIGE FEITE• Consmurch produ-

seer 8% van die wê-reld se antimoon.

• Goud word ook by Cons-murch ontgin.

• Antimoon is verantwoordelik vir 6%van Metorex se inkomste.

• Consmurch het die grootstekonsentrasie van antimoon terwêreld.

Naspers lêskêr in bykoerante

Deur Charl Oberholzer

Die resessie het die skuld gekry vir elkeaflegging die afgelope 18 tot 24 maan-de. Dit is nou Naspers se beurt, waarwoorde soos herstrukturering, doeltref-fendheid, sakestrukture en kostedruk indie gange weergalm. Die snelverande-rende mediabedryf en ’n swaar resessiewas die dryfkrag agter ’n nuwe strategiewat personeelbesnoeiing behels. Dit isbykans ’n jaarlikse instelling – ongeveer’n jaar gelede het dieselfde onsekerheidin Naspers geheers, veral onder Afri-kaanse koerante.

Werknemers het eers goeie wensevir die nuwe jaar ontvang en toe is aldie redakteurs, adjunk-redakteurs, assi-stent-redakteurs en spesialiste van alleAfrikaanse media (Rapport, Beeld,Volksblad en Die Burger) die opsie ge-gee om vrywillige skeidingspakkette teneem. Die ander opsie vir diegene bo50 was om ’n vroeë aftreepakket teneem. Benewens al die Afrikaanse me-dia is werknemers by City Press, Fin24en McGregor BFA ook genooi om vry-willige skeidingspakkette te neem.

Die afleggings was ’n skok vir tallewerknemers aangesien Media24 reedsverlede jaar ’n beduidende aantal werk-nemers afgelê het. Solidariteit was toeook deel van drie verskillende afleg-gingsprosesse by Media24. Deur dieloop van hierdie prosesse het geenSolidariteit-lede hul werk verloor nie,behalwe diegene wat vrywillig ’npakket wou neem. Daar is wel lede vanander vakbonde afgelê en dit verdui-delik ook hoekom daar ongelukkigheidheers oor die feit dat daar weereensafleggings moet wees. Daar is ook berigdat Naspers ’n beter finansiële jaaragter die rug het as sy mededingers.

Volgens Ton Vosloo, voorsitter vanNaspers, is die besluit nie as gevolg van ’ngebrek aan vertroue in die langtermyn-vooruitsigte van hierdie afdelings nie,maar eerder ’n manier om bedryfsdoel-treffendheid te verbeter en die mede-dingende posisie van Naspers te versterk.

b e d r y f n u u s

Onderhandelingsnuus• Highveld Steel and Vanadium: Lede

aanvaar dat die huidige driejaarooreen-koms met ’n verdere drie jaar verleng word.

• Mogale Alloys: Solidariteit het op ’n sa-larisverhoging van 8% ooreengekom.Voorts word die uitroeptoelae van R250tot R350 per week verhoog.

• OBP:Daar is hier ooreengekom op ’n 9%-verhoging, met ingang 1 Desember 2009.

• ATNS: Lede aanvaar deur ’n stemming ’naanbod vir ’n 9,5%-salarisverhoging vir2010/2011, plus ’n verhoogde indiensop-leidingstoelae.

• Karbochem: Konsultasie het op aanleg-vlak plaasgevind. Die lede aanvaar ’n5%-algehele verhoging vir implemen-tering op 1 September 2009 asook 12maande gewaarborgde werksekuriteit.

• Lonmin:Daar is ooreengekom op ’n 9,5%-salarisverhoging en een bonusstelsel.

• Exxaro: Terugbetaling vanaf Julie toteinde Oktober en ’n salarisverhoging van11% vir bande 7 en 8,10% vir 5 en 6, en9% vir 3 en 4.

briefly • kortliks

Aanbod, afleggings

• Sasol het ’n aanbod vir dieZambiese raffinadery IndeniPetroleum Refinery (IPR) gemaakwat tans aan die Zambiese staatbehoort. Daar word in Maartvanjaar ’n besluit geneem oor dietransaksie.

• Afgri se werknemers staar steeds af-leggings in die gesig. Die moontlikeaantal afleggings het gestyg van 32na 110 werknemers in onder meerdie kapitaal-, logistieke, handels- enmakelaarsafdelings.

• Die mynbedryf het 2009 oorleef,maar teen ’n koste. Meer as 46 000werkgeleenthede is die afgelopejaar in die bedryf verloor. Dit is8,6% van die totale werkers in diebedryf. Die konstruksiebedryf istweede, met altesame 37 000 werk-geleenthede wat in 2009 verloregegaan het.

Everest maak weer deure oopDit was die eerste groot aflegging toe diekredietkrisis einde 2008 begin het. Diemynmaatskappy Aquarius Platinum het 1 950werknemers by sy Everest-platinummyn byLydenburg afgelê nadat die skag ná ’nwolkbreuk inmekaargeval het. Met die afleg-ging is bepaal dat voormalige Everest-werk-nemers voorkeur sal kry met die heropeningvan die myn.

Intussen lyk dit of die kontrakteur Murray& Roberts Cementation die mynbou byEverest gaan oorneem.

Die maatskappy hanteer reeds AquariusPlatinum se Kroondal-operasies by Marikana.Voormalige Everest-werknemers moet dus, ashulle weer by Everest wil gaan werk, so gou asmoontlik met die nuwe werkgewer in ver-binding tree.

Solidariteit het reeds ’n kollektiewe oor-eenkoms met Murray & Roberts Cementationbereik. Die vakbond het twee voltydse ver-teenwoordigers by Murray & Roberts Cemen-tation, naamlik Carel Laufs en Frank Marais.

– Reint Dykema




Medipost: Geen toustaan met dié blitsige diens

Kontak ’n Medipost-apteker: 012 426 4000 • Faks voorskrifte, mediese besonderhede en kontakbesonderhede na:012 426 4556 of 012 341 8043

Medipost is die grootste koerier-apteek inSuid-Afrika en bestaan al vir 19 jaar. Diéapteek, met 500 toegewyde personeelledeen aptekers, spesialiseer in die verspreidingvan chroniese medikasie regoor die landteen mededingende pryse. Medipost fasili-teer die magtigingsproses van chroniesemedikasie gratis en herinner pasiënte wan-neer hul voorskrifte hernieu moet word.Vergeet van toustaan! Medipost pos jouchroniese medikasie gratis na enige bestem-ming in Suid-Afrika en laat weet jou wan-neer jy jou pakkie kan gaan afhaal.Daarbenewens verskaf Medipost ook gratisglukosemeters aan alle geregistreerde insu-liengebruikers.

Watter medikasie kan ek by Medipost kry?Medipost spesialiseer in chroniese medikasiewat maandeliks herhaal moet word.

Waar word my medikasie afgelewer?Medipost kan jou medikasie by jou naasteposkantoor se Spoeddiens- (Speed Services)toonbank, jou huisadres, werkadres of selfsjou plaaslike vakansiebestemming aflewer.Medipost lewer enige plek binne die grensevan Suid-Afrika af.

Hoe lank neem dit om mymedikasie af te lewer?Jou medikasie sal binne 24 tot 48 uur ná die

afhandeling van jou eis afgelewer word.

Hoeveel kos dit om mymedikasie af te lewer?Aflewering is gratis!

Moet ek aan ’n mediese fonds behoort omvan Medipost se diens gebruik te maak?Nee, Medipost bedien die meeste geregi-streerde mediese fondse in Suid-Afrika as-ook privaatpasiënte.

Hoe maak ek van Medipostse diens gebruik?Medipost benodig net jou voorskrif en joumediesefonds- en kontakbesonderhede. Dieapteek het sowat 80 aptekers wat pasiëntekontak en voorskrifte verwerk. Jou medisyneword dan maandeliks na die adres van joukeuse gepos of gekoerier.

ontrakteurs en tydelike werkne-mers in Telkom het einde No-vember verlede jaar die skoknuusontvang – hulle dienste sou teenDesember beëindig word. Dienuus het soos ’n storm in Telkom

losgebars en Solidariteit het ingegryp om dielot van dié werknemers te verbeter.

Volgens Keith Rossouw, voltydse verteen-woordiger vir Solidariteit in die telekommu-nikasiebedryf, het die gerugte in Novemberdie rondte begin doen dat duisende tydelikeen kontrakwerknemers by die groep diens-beëindiging in die gesig staar.

“Telkom was deurentyd stil oor die be-sluit en juis daarom was Solidariteit en dieander vakbonde in die maatskappy in dieduister oor die maatskappy se eintlikeplanne,” verduidelik Keith.

Hoewel ’n maatskappy moet konsulteermet alle vakbonde wat werknemers verteen-woordig wat deur beplande afleggings ge-raak kan word, is die situasie met die

diensbeëindiging van tydelike werknemersin Telkom anders, verduidelik Keith. “Diéwerknemers is nie regstreeks in diens vanTelkom nie, maar in diens van arbeids-makelaars. Dit beteken uiteindelik dat Soli-dariteit nie regstreeks teen Telkom se besluitom die arbeidsmakelaars se diens te beëin-dig, kon optree nie,” sê Keith.

Keith hou vol dat daar nou indringend na

Telkom se gebruik van arbeidsmakelaars ge-kyk moet word. Solidariteit asook die andervakbonde in Telkom sal binnekort met diemaatskappy hieroor vergader.

Wat die proses rakende die kontrakwerk-nemers in Telkom betref, is ’n ander prosesvan toepassing, meen Keith. “Werknemerswat ’n regstreekse kontrak met die werk-gewer het en dan voor die verstryking vandie kontrak ingelig word dat die kontrakvoortydig beëindig sal word, het die hef indie hand. Hierdie aflegging van werknemersis onbillik, juis omdat Telkom nie die korrek-te proses gevolg het nie. Die vereistes vandie proses sluit onder meer in dat ’n konsul-tasieproses tussen die vakbonde en diewerkgewer moet plaasvind sodat alterna-tiewe tot afleggings ondersoek kan word endat daar op ’n skeidingspakket ooreengekommoet word. Dit is egter nie gedoen nie.”

Solidariteit is steeds in gesprek met Tel-kom om die billikheid van die aflegging vandie kontrakwerknemers te bespreek. S

Skrif aan muur vir dié Telkom-werknemers

kDeur Ilze Nieuwoudt

FOTO

:iST

OC

KPH

OTO



KEITH ROSSOUWAgtergrond: Keith het 12 jaar ervaring in Telkom en hetoorspronklik sy loopbaan hier in die datatoetssentrumbegin. Hy is reeds die afgelope ses jaar by Solidariteitbetrokke as verteenwoordiger, streeksvoorsitter en vol-tydse verteenwoordiger. Hy word as die aktivis in diéSolidariteit-bedryf beskou, veral vanweë die feit dat hygraag kwessies namens sy lede aanpak.

Hoekom ’n vakbond?: “Vakbondlidmaatskap is soos jouversekering in die werkplek. Vakbonde het kenners opdie gebied van arbeidsverhoudinge, en die verteen-woordigers en organiseerders is spesialiste op diégebied en bied daarom spesialisbeskerming aan lede.”

Uitdagings vir 2010: “Werksekuriteit vir werknemers indie bedryf sal vanjaar ’n kwessie wees, terwyl die pro-bleem rakende toenemende rassisme ook ’n uitdaging is.”

FRANK DEMPSEYAgtergrond: Frank het reeds meer as 25 jaar onder-vinding in Telkom en het in 1992 vir die eerste keerwerklik by vakbondwese betrokke geraak. In 1995 is hyas ’n voltydse vakbondverteenwoordiger by die SouthAfrican Communications Union (Sacu) aangestel. Hyhet uiteindelik in Februarie 2009 by Solidariteit aan-gesluit as ’n voltydse verteenwoordiger. Frank het ondermeer ’n kommissariskursus voltooi wat hom kwalifiseerom as deeltydse kommissaris vir die Kommissie vir Ver-soening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) op te tree.

Hoekom ’n vakbond?: “Werknemers moet die besker-ming van ’n vakbond hê, want jy weet nooit wanneer jy

die beskerming gaan nodig kry nie. Solidariteit bieduitgebreide en doeltreffende beskerming aan sy ledeasook ’n toegewyde regspan wat lede in sake bystaan.”

Uitdagings vir 2010: Die kwessie van drempels, dis-kriminasie en rassisme bied groot uitdagings.”

ROCHÉ GREBEAgtergrond: Roché het in 1992 by Telkom aangesluit enby die telefoonoudit-afdeling gewerk. In 1994 het hy nadie afdeling vir menslike hulpbronne geskuif. Dit is juisin hierdie tyd dat Roché by Solidariteit betrokke geraakhet as ’n verteenwoordiger. In 2001 is hy tot sekretarisvan Telkom se Noord-oostelike streek verkies en in2003 is hy tot voltydse verteenwoordiger vir Solidariteitverkies. Roché spesialiseer veral in die EPDMS-stelsel(Enhance Performance and Development ManagementSystem) in Telkom, asook sake van onbevoegdheid. Hydien onder meer in die Telkom Vigskomitee en dieTelkom Forum vir Gevreesde Siektes.

Hoekom ’n vakbond?: “Solidariteit het ontstaan as ’nvakbond, maar het hom in die afgelope paar jaargevestig as ’n beweging wat staan vir die regte van dieminderheidsgroepe.”

Uitdagings vir 2010: “Vanjaar se Sokkerwêreldbekerhou groot uitdagings vir Telkom in, waar die doel-treffendheid van Telkom, sy stelsels en sy mense aan diewêreld bekendgestel sal word. Probleme rakende dis-kriminasie, rassisme en die verdere veranderings in diestruktuur van Telkom op plaaslike en nasionale vlak salverdere dringende kwessies in Telkom wees.” S

Telekommunikasiebedryf gerat vir 2010Deur Ilze Nieuwoudt

2010 gaan ’n jaar van vele uitdagings wees, maar Solidariteit se telekommunikasie-bedryf is gerat om dié jaar aan te pak. Die drie voltydse verteenwoordigers in diebedryf gesels oor hulself, vakbondlidmaatskap en die grootste uitdagings vir 2010.

As jy ’n lid van die telekommunikasiebedryf is en enige navrae het, skakel vir Keith (084 401 0477),Frank (082 447 0875) of Roché (082 928 5501). Telkom-lede in Solidariteit het toegang tot ’neksklusieweTelkom-Solidariteit-webblad. Besoek die webblad by www.solidariteittelkom.co.za.

FOTO

’S:R

EIN

TD

YK

EMA

Keith Rossouw Frank Dempsey Roché Grebe

i n d u s t r y n e w s

n 2009 Solidarity launched the medical sector. The first task weset ourselves was to make sure we could provide a professionalindemnity cover for all members within the nursing categories.This goal was achieved when we could provide the best coverat the lowest cost to these members. We were later able to ex-tend the cover to all phlebotomists as well as care workers.During our recruitment campaign in 2009 to extend the sector, we

were made aware that a similar cover was required for other categoriesof members such as emergency medical response services (EMRS) em-ployees, pharmacists, pharmacy assistants and laboratory technicians.After negotiating with various suppliers, we are glad to inform our

members that we have been able to finalise a cover for pharmacistsand pharmacy assistants as of 1 January 2010. We were aware thatpharmacists were required to pay between R1 100 and R1 500 for R1-million cover. The package that we put together for the members is ata cost of R580 per annum.This once-off payment will provide a mem-ber cover to the value of R5 million.We will be continuing our discus-sions with the suppliers in an effort to finalise a similar cover for EMRS.Any member who requires more information can contact any of the

organisers in the medical sector or the call centre on 0861 25 24 23.As a result of the growth of the sector, we are proud to informmem-

bers that we will be entering into negotiations with various employerson substantive issues.These includeNetcare, MatlosanaMedical HealthServices, Zuid-Afrikaans Hospital and, later this year, MediClinic. S

Kick-start for medical sector in 2010

iBy Samantha van Tonder

PHOTO:REINTDYKEMA



ie agt groot landbou-ondernemings watonderhandel by die Graanbedingingsraadhet hulle beste landboujaar nog agter dieblad. ’n Mens hoef net na hulle jaarverslaete kyk om te besef iets groots het in dielandbousektor gebeur en dat hulle al die

pad bank toe lag. Die ondernemings is GWK, Obaro,Senwes, OVK, NWK, Suidwes enVKB-NTK. Die volgen-de aanhalings kom uit hulle jaarverslae:Klasie Jacobs, voorsitter van GWK, beskryf dit as

“weereens ’n puik jaar vir GWK”. Johan van Dyk, bestu-rende direkteur van GWK, noem dat 2008/2009 gesienkan word as die belangrikste jaar in GWK se geskiedenis.Nie net is puik finansiële resultate bereik nie, maar dieCurions-groep van maatskappye is ook oorgeneem.MGK (Obaro) se besturende direkteur, BC Lombard,

beskryf sy groep se prestasie soos volg: “Die prestasieoor die afgelope finansiële jaar onder moeilike omstan-dighede is te danke aan die hele groep se personeel”.Danie Marais, die besturende direkteur van NWK,

beskryf die groep se resultate soos volg: “As daar terug-gekyk word op die jaar se uitstekende resultate is NWKen al die belanghebbende partye inderdaad geseën metvoortreflike resultate. Dit kan toegeskryf word aan ’nmerkwaardige oes en die gepaardgaande groter gebruikvan stoorgeriewe, asook die benutting van sakegeleent-hede wat gelei het tot die beste winste ooit”.“Die oorsigjaar is in finansiële terme nog die beste

jaar in OVK se geskiedenis, veral die handelsafdeling

wat uitstekende resultate behaal het. My gelukwenseaan die bestuur en al die personeel van OVK met diébesondere prestasie. Dit illustreer die toewyding engeesdrif waarmee OVK sake doen,” volgens ManieBotha, voorsitter van OVK.Die voorsitter van Senwes, Japie Grobler, noem in

dié groep se jaarverslag dat Senwes se honderdjarigebestaan op sigself merkwaardig is. Net so merkwaardigis die organisasie se rekordomset van R11,2 miljard enstewige wins van R368 miljoen.“In die 2008/2009-finansiële jaar het Suidwes weer-

eens verbeter op sy vorige puik finansiële resultate. Dienetto wins voor belasting van R106,972 miljoen ver-teenwoordig ’n verbetering van 20,2% op die vorigejaar se rekordsyfers,” volgens SF van Zyl, die voorsitter.“Die afgelope finansiële jaar was die mees sukses-

volle jaar in die groep se geskiedenis. Die resultate ismoontlik gemaak deur ’n kombinasie van proaktieweoptrede deur die personeel en die omgewing wat gun-stige omstandighede geskep het om finansieel te pre-steer,” volgens die VKB-voorsitter in hulle jaarverslag.Die enigste landbou-onderneming wat nie aange-

haal is nie, is NTK wat deurVKB oorgeneem is. Die vol-ledige ontledings van die finansiële state is op dieSolidariteit-blog beskikbaar.Onderhandelings tussen Solidariteit en die landbou-

ondernemings in die Graanbedingingsraad is tans aandie gang. Solidariteit verteenwoordig nagenoeg 1 800lede in die Graanbedingingsraad. S

Beste jaar nog vir groepein Graanbedingingsraad

d

FOTO:REINTDYKEMA

Deur Reint Dykema


ie vakbond Solidariteit staansterk en by die staalreusArcelorMittal is die krag vandie grootste vakbond in diemaatskappy weer bevestigmet die onlangse sluiting van

’n erkenningsooreenkoms hier. VolgensSolidariteit se hoofonderhandelaar by diemaatskappy, JohanVenter, is die erkennings-ooreenkoms wat hier gesluit is ’n eerste bydie maatskappy.Ingevolge die ooreenkoms is Solidariteit se

organiseringsmagte en bedingingsregte her-bevestig. “Albei hierdie aspekte is van kritiekebelang in die optimale beskerming van ledehier,” verduidelik Venter. Vir ’n vakbond omorganiseringsregte binne ArcelorMittal tebekom, moet die vakbond se verteen-woordiging op minstens 15% gereken word,terwyl bedingingsreg voortaan verteenwoor-diging van minstens 25% vereis. Solidariteitvoldoen aan albei dié vereistes wat tydens die

onderhandeling van die erkenningsooreen-koms bepaal is. Die National Union of Metal-workers of SouthAfrica (Numsa) is die enigsteander vakbond in die maatskappy wat ookaan die voorgeskrewe vereistes van die er-kenningsooreenkoms voldoen.Die ander vakbond in Mittal, Uasa, is

egter nie so gelukkig nie. Uasa voldoen nieaan die vereistes van die erkenningsoor-eenkoms nie, wat beteken dat dié vakbondmet sy nagenoeg 11%-verteenwoordiging indie maatskappy teen Februarie vanjaar syverteenwoordiging hier sal verloor.Deon Reyneke, Solidariteit se bedryfs-

hoof vir die metaal- en ingenieursbedryf,beklemtoon dat die erkenningsooreenkomswat by Mittal gesluit is ’n bevestiging vanSolidariteit se beskerming vir lede hier is.“Om bedingingsregte in ’n maatskappy tebehou of te verkry, is enige vakbond segrootste doel juis aangesien dit aan die vak-bond die reg verleen om onder meer vir

salarisse en diensvoorwaardes te onderhan-del en om verteenwoordiging op die maat-skappyforum te hê. Hierdie regte is diegrondslag van waardevolle vakbondlidmaat-skap en daarsonder is vakbonde se handeeintlik afgekap,” sê Reyneke.Venter hou vol dat Solidariteit ’n onge-

ëwenaarde voorsprong bo ander vakbondein die maatskappy het en juis daarom isSolidariteit die voorkeurkeuse van werkne-mers hier. “Solidariteit bied soveel aan sylede. Ons het baie goeie voordele en daar-benewens is die sekuriteit van werkseker-heid wat deur Solidariteit se beskerming aanlede gebied word ’n noodsaaklike kompo-nent vir werknemers,” verduidelik hy.Baie werk lê voor in 2010, meen Venter.

Loononderhandelings moet weer vanjaaraangepak word en, soos in die verlede,beloof Venter sal daar weer hard onder-handel word in Solidariteit-lede se bestebelang. S

Vakbond stewig in ArcelorMittal

dDeur Ilze Nieuwoudt



A Airlink vlieg na meer nasionale bestem-mings as enige ander lugdiens, hanteerongeveer 3 500 vlugte per maand en is indiens van meer as 25 verskillende bestem-mings in Suid-Afrika. Sowat 65 000 mense

maak elke maand van SA Airlink gebruik. Indrukwek-kende statistiek, maar hoe lyk sy toekoms?SA Airlink is in die moeilikheid gedompel ná ’n

reeks voorvalle waarby van sy vliegtuie betrokke wasen het gesukkel om kop bowater te hou. Die laastevoorval was toe ’n SAAirlink-vliegtuig die aan-loopbaan in George metsowat 200 meter oorskiethet. Dit het gevolg tot die in-gryping van die Burgerlug-vaartowerheid (BLO), watdie lugwaardigheidsertifika-te van 14 SA Airlink-vlieg-tuie opgeskort het.SA Airlink is die derde

grootste gebruiker van Jet-stream J41-vliegtuie wêreld-wyd en die opskorting van die sertifikate het SA Airlinkin ’n groot finansiële verknorsing geplaas. Die lugdienshet aan Solidariteit gesê dat hy beoog om 50 vlieëniersvan die Jetstream J41-vloot af te lê – dit is meer as 60%van die poel vlieëniers in hierdie vloot.Die inspeksies het reeds vroeg in Januarie begin en

sou bepaal of vlieëniers afgelê moes word.Gedurende die inspeksies het SA Airlink sy Embraer

135-vloot uitgebrei met die hoop om so gou as moont-lik terug te keer na sy normale skedule. Korter vlugtesoos Bloemfontein-George, Johannesburg-Mala Malaen Port Elizabeth-Oos Londen was vir tyd en wyl ge-

staak. Laasgenoemde roete het teenstand vanuit ver-skeie oorde gelok. Die Port Elizabeth Sakekamer is vanmening dat daar geen manier is dat die roete nie wins-gewend vir SA Airlink kan wees nie.SAAirlink het egter elke vakansiedag opgeoffer, nie net

om die BLO te oortuig dat hulle tegniese onderhouds-praktyke wel voldoen aan veiligheidstandaarde nie, maarook om nasionaal met alle rolspelers en internasionaalmet vervaardigers te skakel. Die gevolg was dat al 14 Jet-

stream-vliegtuie weer diens-baar verklaar is en die be-plande afleggings afgelas is.Solidariteit plaas die vei-

ligheid van passasiers enwerknemers eerste op sy pri-oriteitslys, maar terselfdertydmoet daar verseker word datwerknemers van SA Airlinknie hulle poste verloor nie.Die vlieëniers en ander

personeel by SA Airlink isontsettend lojaal en profes-sioneel, en met Solidariteitse arbeidsoplossings, BLO

se tegniese vernuf en Scully Levin, oud-SAA-kapteinwat die bestuur van SA Airlink geadviseer het, is SAAirlink nou op pad om ’n nuwe begin te maak.Volgens Zirk Gous, organiseerder in die lugvaartbedryf

by Solidariteit se kantoor in Boksburg, het “SA Airlinkalles in sy vermoë gedoen om die situasie te beredder enin die proses is SA Airlink nie net deur goeie bestuur vanfinansiële ondergang gered nie, maar ook die werkse-kerheid van werknemers verseker.”Verder sê hy dat Solidariteit in noue samewerking

met die betrokke vlieëniers en SA Airlink gewerk hetom ’n positiewe uitkoms te verseker. S

SA Airlink-vlerke klap weerDeur Charl Oberholzers

SÓVERLOOP SAKE

• 24 September 2009 – KapteinAllister Freeman (40) sterf ná ’nSA Airlink-noodlanding.

• 7 Desember 2009 – SA Airlink-vliegtuig oorskiet aanloopbaan in George.

• 11 Desember 2009 – Minister ontvang oudit-verslag van die BLO oor SA Airlink.

• 24 Desember 2009 – 14Vliegtuie teruggeroep.• 8 Januarie 2010 – Eerste Jetstream J41-vliegtuig is terug in die lug ná inspeksie.

FOTO:REINTDYKEMA

0861 50 44 55 www.mibfa.co.za

op ’n kommervrye oudagop ’n kommervrye oudag

MIBFA bied ongeëwenaarde beskerming

What is the latest on distribution of funds

Bou nou aan neseier vir jou oudag

Begin vroeg spaar en pluk die vrugte

Thing$ look up for economy in 2010

MIBFA bied ongeëwenaarde beskerming

What is the latest on distribution of funds

Bou nou aan neseier vir jou oudag

Begin vroeg spaar en pluk die vrugte


fokusfokus

f o k u s o p M I B F A


WIE EN WAT IS MIBFA?MIBFA is ’n nie-winsgewende organisasie wat in 1994 tot stand gekom met die uitsluitlike doel om dievoordeelfondse van die metaal- en ingenieursbedryf te administreer. MIBFA beskik oor ’n raad vandirekteure wat uit ewe veel werkgewerverteenwoordigers as vak bond verteenwoordigers bestaan.Daar word op dié manier toegesien dat die finansiële belange van werknemers in die bedryf prioriteitgeniet. MIBFA is ’n geregistreerde voordeelfonds- en beleggings ad ministrateur by die Raad opFinansiële Dienste. Altesame 47% van MIBFA se be leggings is by eksterne beleggingsbestuurdersgeplaas, terwyl die ander 53% deur MIBFA se eie beleggingspan bestuur word. MIBFA het in 1994tot stand gekom, maar die fondse is voorheen deur die Staal- en Ingenieurswesefederasie vanSuid-Afrika bestuur. Die administratiewe funksie wat deur die federasie gebied is, het reeds in1955 begin.

WATTER FONDSE WORD DEUR MIBFA BESTUUR?MIBFA bestuur tans vier afsonderlike fondse:• Die Ingenieursindustrieë Pensioenfonds (EIPF) (Engels: Engineering Industries PensionFund).

• Die Metaalindustrieë Voorsorgfonds (MIPF) (Engels: Metal Industries ProvidentFund).

• Die Permanente Ongeskiktheidskama vir die Metaal- en Ingenieursbedrywe(Engels: Engineering Industries Permanent Disa bility Scheme).

• Die Siekte-uitbetalingsfonds van die Bedingingsraad van dieMetaal- en Inge nieursbedryf (Engels: Metal and Engi neeringIndustries Bargaining Council Sick Pay Fund).

DIE INGENIEURSINDUSTRIEË PENSIOENFONDSDie fonds het oorspronklik in 1957 tot stand gekom asdie Metal Industries Group Life and Provident Fund.

Later is die Metal Industries Group Pension Fund vir werknemersin die bedryf gestig. Die twee fondse het in 1995 saamgesmelt enstaan tans as die Ingenieursindustrieë Pensioenfonds bekend.Die fonds het tans 32 000 aktiewe lede en nagenoeg 40 000pensioenarisse.

DIE METAALINDUSTRIEË VOORSORGFONDSDie Metaalindustrieë Voorsorgfonds het in 1991 ont -staan nadat lede van die twee pensioenfondse ook die

opsie gegee is om hul pensioenfonds in ’n voorsorgfonds teomskep. Dit het gelei tot die ontstaan van die MetaalindustrieëVoorsorgfonds. Vandag het die fonds meer as 360 000 aktiewe lede.

DIE PERMANENTE ONGESKIKTHEIDSKEMA VIR DIE METAAL- EN INGENIEURSBEDRYWEDie skema is in 1994 op die been gebring om aan lede wat

permanent gestremd gelaat is na aanleiding van ’n beroepsbesering ’nmaandelikse inkomste te bied. Hierdie voordeel geld outomaties virlede wat aansluit by die Metaal industrieë Voorsorgfonds en die Inge -nieursindustrieë Pensioenfonds.

DIE SIEKTE-UITBETALINGS VAN DIE BEDINGINGSRAAD VAN DIE METAAL- EN INGENIEURSBEDRYFDie fonds is in 1978 gestig om lede wat hul siekteverlof uitgeput het finansieel by te staan.

Daarbenewens bied die fonds ook begrafnis- en swanger skapvoordele. Alle lede in die bedryf vormdeel van die fonds.

MIBFA bied ongeëwenaarde beskermingMet meer as 50 jaar se ervaring in die beskerming van die pensioen- en voorsorgfondse vanwerknemers in die metaal- en ingenieursbedryf is MIBFA die ongeëwenaarde kenner in dié bedryf.

1

2

3

4

FOTO: iSTOCKPHOTO

f o c u s o n M I B F A


he Metal Industries Provident Fund(MIPF), a defined contribution pro -vident fund, and the Engineering In-dustries Pension Fund (EIPF), adefined benefit pension fund, must

both perform a surplus apportionment exer-cise in terms of the Pension Funds Act. Thesurplus apportionment date for both funds is1 April 2008. The Act lays down all the re-quirements of such an exercise.

SURPLUS COMMITTEEThe board of trustees appointed a specialsurplus committee to manage the surplus ap-portionment process. The surplus committeeis chaired by the principal officer. Both themembers and the employers are representedon the subcommittee. All decisions with re-spect to the surplus exercise are, however,made by the full board of trustees.

FORMER MEMBER REPRESENTATIVESThe board of trustees appointed BangizweMathenjwa and David Levy to represent theinterests of former members in the develop-ment of the surplus apportionment schemesfor the MIPF and EIPF respectively.

MINIMUM BENEFITSThe Act states that former members (that is,

members who left the two funds between1 January 1980 – the date specified in theAct – and 31 March 2008 – the day beforethe surplus apportionment date) and pen-sioners have first right to the distributablesurplus, but only to the extent that benefitspaid to them previously are less than theprescribed minimum benefits. The minimumbenefit calculations for the former membersof the MIPF have been finalised. The calcu-lations for the EIPF are underway.

REMAINING SURPLUSThe Act stipulates that the remaining surplusavailable for distribution (that is, after theamount required to top up the benefits re-ceived by former members and pensionersto the prescribed minimum levels) be allo-cated fairly and equitably between all stake-holders. At least 75% of the trustees mustagree on the proposed apportionment beforeit is communicated to the stakeholders. Ul-timately, the scheme must be approved bythe Registrar of Pension Funds.

COMMUNICATION TO STAKEHOLDERSQualifying stakeholders will receive aprinted information booklet regarding theproposed surplus apportionment schemes,

as well as an individual surplus statement.They will be given a period of at least 12weeks to comment on the proposedscheme.

SUBMISSION OF SCHEME AND IMPLEMENTATIONThe surplus apportionment scheme canonly be finalised and lodged with the Re -gistrar of Pension Funds once all questionsand issues raised by the stakeholders havebeen resolved satisfactorily. The timeframefor this will depend on the types of issuesand the volumes. The current deadline forthe submission of the formal schemes to theregistrar is 30 September 2010. An exten-sion may be requested depending on thecircumstances. The surplus apportionmentschemes can only be implemented oncethe Registrar of Pension Funds has ap-proved the schemes. The trustees expectthat the schemes will only be approvedduring 2011.

REGISTRATIONIt is important that all qualifying stakehol -ders register for the surplus apportionmentscheme. You can contact the special SurplusCall Centre at MIBFA on 0861 50 44 55 re-garding the registration process.

Distribution of funds

What’s latest on surplus apportionment exercise?

t

PHOTO: iSTOCKPHOTO



uidens ’n opname wat ’n bekende Suid-Afrikaanse finansiële instelling in 2008oor sowat 600 mense se ge reed heid viraftrede gedoen het, is die prent jie virSuid-Afrikaners nie baie rooskleurig nie.Die studie is onder mense gedoen wat

verskillende vorme van pensioen en voor sie -nings fondse het, met ander woorde respon -dente wat darem die een of ander vorm vanvoorsiening vir hul oudag probeer tref.Die opname het onder meer getoon dat

nagenoeg 40% van die respondente glo dathulle wel gereed is vir aftrede, terwyl netsoveel glad nie glo dat hulle daarvoor geratis nie. ’n Verdere 20% het aangetoon dathulle onseker is oor of hulle genoeg voor -siening getref het vir aftrede.Op die vraag wat hulle sal doen as dit sou

blyk dat hul nie genoeg het vir ’n rustige,sorgvrye aftrede nie, het meer as 31% aan ge -toon dat hulle hul lewenstandaard sal verlaag.Bykans die helfte van die respondente meenegter dat hulle sal probeer om ’n kontrak byhul vorige werkgewer te beding of ’n anderwerk sal soek.Nog ’n studie het getoon dat slegs 6% van

alle Suid-Afrikaners finansieel onafhankliksal wees teen die tyd wat hulle aftree. Ditword hoofsaaklik aan ’n gebrek aan vol -doen de aftreebeplanning toegeskryf.Hoewel jy en die res van die werkende

gemeenskap lugkastele bou oor ’n sorgvryeaftrede waarin jy rustig kan ontspan, sketsdie werklikheid ’n ander prentjie. Daar is ’n goue reël as dit kom by spaar vir

jou oudag: Begin so gou moontlik. Hoe gouerjy begin om te belê, hoe groter is die risikowat jy kan neem en hoe groter is die moont -like opbrengs wat jy oor tyd sal kan kry.

Volgens ’n groot Suid-Afrikaanse bank -groep is dit wenslik om vir jou oudag te beginspaar sodra jy met jou eerste voltydse werkbegin. Dit sal verseker dat jy genoeg tyd hetom vir jou aftrede te spaar. Nog ’n bekendefinansiële instelling meen dat 25 die idealeouderdom is om vir aftrede te begin spaar. Volgens dié instelling is dit ideaal om teen

die tyd wat jy 40 jaar oud is reeds vier keerjou jaarlikse salaris weggebêre te hê vir jouaftrede en teen die tyd wat jy 50 is ’n bedragvan ses keer jou jaarlikse salaris beskikbaarte hê. Hiervolgens is die ideaal ook om teenaftreeouderdom reeds ’n bedrag van tienkeer of meer van jou jaarlikse salaris in jouaftree-neseier gebêre te hê. ’n Goeie beginpunt is om ’n goeie finan -

siële plan saam te stel. Klop by ’n instellingaan met ’n reputasie van ware belange -beskerming. Moet ook nie jou pensioen vooraftrede onttrek nie. Geld wat vir jou aftredebestem is, moet vir jou aftrede gebêre word.Geld wat jy nou onttrek, is dalk nie nou ’nnoemenswaardige bedrag nie, maar is baiemeer waardevol in ’n pensioenplan waar ditvir jou oudag kan groei.

Begin nou geld wegsit vir jou oudagDie syfers bewys dit: Suid-Afrikaners is allerminsvoorbereid op ’n oudag sonder finansiële kommer.Daarom, meen HENK SCHALEKAMP, adjunk-uitvoerende hoof van Solidariteit, het die tydaangebreek om die moue op te rol en te beginspaar vir daardie broodnodige neseier.

Henk Schalekamp

l

VINNIGE FEITE• Sowat 89% van Suid-Afrikaners bo 65 maakop ’n staatspensioen vanR960 per maand staat.

• Die staat bestee jaarliks R1,9 mil jardaan ouderdomspensioen.

• In 2007 het slegs 11% van Suid-Afri -kaners bo 65 genoegsame voor -siening vir hulle aftrede gemaak.

Vraag: Ek is 25 jaar oud. Is dit nie tevroeg om aan aftrede te dink nie?Antwoord: Nee, hoe jonger jy beginom vir jou aftrede te beplan, hoe beter.Gestel die volgende: Jy is nou 25 jaaroud en dra maandeliks R400 tot ’naftreefonds by en jy het nog 35 jaar oorvoordat jy moontlik op 60-jarige ou -derdom aftree. As jy dieselfde grootteneseier uiteindelik vir jouself wil op -bou teen dieselfde aftree-ouderdom,maar jy begin eers op 35-jarige ou -derdom tot ’n pensioenfonds bydra, saljy waarskynlik sowat vier keer meerper maand, oftewel sowat R1 400 permaand, moet wegsit. As jy eers op 40-jarige ouderdom begin aftreevoor sie -ning tref en jy wil steeds dieselfdegroot te neseier hê, het jy slegs 20 jaaroor voor jou beplande aftrede op 60.Teen hierdie tyd sal jy tot soveel as tienkeer meer per maand, oftewel R4 000per maand, moet wegsit.(Die bogenoemde scenario’s is almalteen dieselfde groeikoers bereken.)

FOTO: iSTOCKPHOTO



WAT IS DIE SOLIDARITEIT AFTREEPLAN?Solidariteit het ’n tyd gelede besluit om sy be -skerming uit te brei en ook een van die kwets -baarste groepe in die samelewing, naamlikpensioenarisse, te beskerm. Die Soli dariteitAftreeplan word deur die finansiële dienste -maat skappy Coris Capital gead mini streer enSanlam tree as batebestuurder op. So li dariteitgeniet verteen woordiging op die af tree plan seraad van trustees, inslui tend deur uit voerendehoof Flip Buys en adjunk-uit voe rende hoofdeHenk Schalekamp en Piet du Plooy.

WIE KAN HIERAAN BEHOORT?Die Solidariteit Aftreeplan is oop virSolidariteit-lede en nie-vakbondlede.

HOEKOM IS DIE PLAN IDEAAL VIR MY?As gemoedsrus, beskerming van jou pen sioen -geld, gehaltediens, ’n goeie opbrengs en waar -devolle finansiële raad vir jou be lang rik is, isdie Solidariteit Aftreeplan die plek om by aante klop. Die Solidariteit Aftree plan is ideaal virwerknemers wat nie ’n pen sioenfondsvoordeelby hulle werkgewer ont vang nie, maar steedsdie erns van pen sioenvoorsiening besef.

WATTER OPSIES IS VIR MY BESKIKBAAR? Die Solidariteit Aftreeplan bied die opsie vanslegs twee afsonderlike portefeuljes wat aankliënte ’n eenvoudiger keuse vir aftree voor sie -ning bied. Kliënte se beleggings word hoof -saaklik deur hul lewensfase bepaal. Dus word’n kliënt se huidige ouderdom en be plandeaftree-ouderdom in berekening gebring in diekeuse van ’n geskikte portefeulje.

Opsie 1: Konserwatiewe portefeuljeHierdie portefeulje se doel is om beskermingte bied vir kapitaal wat reeds opgebou is. Uitdie aard van die portefeulje se samestellingen doel is dié opsie ideaal vir persone watnaby aan hulle aftree-ouderdom is.

Opsie 2: Aggressiewe portefeuljeHierdie portefeulje is ideaal vir persone watnog ver van hulle aftree-ouderdom is en daar -om meer tyd tot hulle beskikking het om hulgeld te laat groei. Die portefeulje is derhalwe

ook meer aandelegegegrond en bied betergroei geleenthede oor ’n langer tydperk.

WAT IS DIE MINIMUM BYDRAE?Jou bydrae kan so klein as R150 per maandin enige van die portefeuljes wees. Skakeldie Solidariteit Aftreeplan regstreeks vir raadoor die verwagte groei van jou maandeliksebydrae vir die tydperk tot en met jou aftrede.Dit sal ook help bepaal wat die idealebedrag is wat jy per maand moet bydra omaan jou unieke behoeftes te voldoen.

Solidariteit Afteeplan

Begin vroeg spaar en pluk die vrugteKenners op die gebied van aftreebeplanning is dit eens: Begin vroeg en jy sal later die vrugte van jougeduld pluk. Volgens FRANCOIS SMIT, besturende direkteur van Solidariteit Finansiële Dienste, geldhierdie beginsel ook werknemers wat hulle neseier by die Solidariteit Aftreeplan bewaar.

Sluit vandag nog by die Solidariteit Aftreeplan aan! Skakel 0861 101 005en verseker dat jou aftreegeld die beskerming kry wat jy verdien.

FOTO: iSTOCKPHOTO

Francois Smit



ccording to the November2009 Monetary Policy Re-view of the South AfricanReserve Bank (SARB), theIMF projected that world

growth would reaccelerate to 3,1% in 2010,after contracting by about 1,1% in 2009.This is comfortably above recent growthrates, but still well below the rates achievedbefore the crisis.

FEELING THE PAINDue to the global economic crisis, 2009 wasalso a very difficult year for South Africans.The South African economy started contrac -ting for the first time in almost a decade inthe last quarter of 2008. South Africans werevery optimistic that we would escape a re-cession, but in the first quarter of 2009 SouthAfricans were hit hard by reality when theeconomy shrank by 7,4%, which meant thatSouth Africa was technically in a recession.The recession continued in the second quar-ter, but with the economy shrinking at aslower rate of 2,8%.

SIGN OF RECOVERYFollowing three consecutive quarters of con-traction, Statistic South Africa provided SouthAfrica with an early Christmas gift in Novem-ber 2009, when South Africa’s real gross do-mestic product (GDP) resumed positivegrowth of 0,9% in the third quarter of 2009.This was more than the expected 0,5%. The largest contribution to the third-quar-

ter recovery was made by the manufacturingsector, which grew by 7,6%, after contrac-tions of 25,5% and 11,1% in the first andsecond quarters of 2009. The upswing in themanufacturing sector was led by stronggrowth in petroleum, basic metals, steel andfood manufacturing.The recovery of the manufacturing sector

was also good news, for this is the secondlargest contributor to the South Africaneconomy. The Kagiso Purchasing Managers’Index (PMI), which is seen as the healthgauge of this industry, also rose through theneutral index point mark of 50 in November

Compared to 2009, it is expected that 2010 will be better. The global economy is slowly reco veringfrom the worst economic crisis since the Great Depression in 1929 and the financial crisis thaterupted in Asia in mid-1997. Whilst the global downturn was deep, the duration was probably shorterthan initially feared at the height of the financial crisis, writes FRANCOIS CALLDO.


a

PHOTOS: iSTOCKPHOTO



2009 to reach 50,3 index points, and roseby a further 2,2 index points to reach 52,2 inDecember 2009. The year 2010 also startedon a positive note, when the index climbed1,1 points in January 2010 to reach 53,6index points – the highest since April 2008.The encouraging trend of the PMI was

also reflected in the employment index,which stood on 46,6 in November, and 48,2in December 2009. In January 2010, a particular highlight

was when the PMI employment componentrose above 50 to 51,9 index points after 20months of job shedding. If the level of theindex is sustained in coming months, it mayprovide the first indication that factory joblosses have stopped.This is welcome news from an economy-

wide employment perspective as official sta-tistics showed that the manufacturing sectorwas the hardest hit by job losses during thethird quarter of 2009.However, continued signs of improved

demand for manufactured goods are key toensuring that manufacturers start hiring onceagain. The construction industry also didvery well during the recession, mainly duethe improvement of infrastructure by govern-ment, and the construction of Eskom’spower stations and the 2010 soccer sta di-ums. Its contribution to the GDP in the thirdquarter was 6,1%. The somewhat slowergrowth performance of the civil constructionsector in the third quarter reflected the com-pletion of some activities related to infra-structural development.According to the SARB, the South African

economy appears to be lagging behind theglobal economy, and there are convincingsigns that the low point of the current growthcycle has been reached and that positivegrowth will resume in the fourth quarter. Theglobal recovery has already been reflectedin an improved export performance. Thestrong upward trend in the SARB’s leadingindicator also shows that the business cycle

will recover significantly this year. Data thatwas released at the end of January 2010showed that the leading indicator rose foreight consecutive months – from 116,5 inOctober 2009 to 119,8 in November 2009.The Organisation for Economic Co-oper-

ation and Development (OECD) also said inNovember that the South African economywould expand by 2,7% in 2010, whilst thelocal official prediction was 2,5%.

STUMBLING BLOCK TO RECOVERYHowever, Eskom’s proposed tariff hikes overthe next three years may dampen the reco -very of the South African economy. The in-creases would put upward pressure oninflation and lead to further job losses. It iseven feared that the growth in the economycould be reduced by as much as 1,5 per-centage points over the next three years ifEskom is to get the go-ahead for its revisedtariff hikes.

CASUALTIESThe fact that the South African economy isexpanding again is very good news, but thebad news is that there were many casualtiesduring the recession. The weakness in eco-nomic activity was reflected in employmentlevels, which contracted significantly untilthe third quarter of 2009.According to official data, 770 000 jobs

were lost in the period from the third quarterof 2009 to the third quarter of 2008, i.e. anannual decrease of 5,6%.However, between Q2:2009 and

Q3:2009, 484 000 jobs were lost across allindustries except transport. Most of the joblosses were in manufacturing, which ac-counted for 150 000 of the job losses, fol-lowed by retail (110 000), construction(60 000) and agriculture (57 000).

FUTURE EMPLOYMENT PROSPECTSAlthough the economy is recovering, jobswill mainly be created by the second quarter

of 2010, according to economists. The Man-power Employment Outlook Survey, which isa forward-looking survey of 750 employers inSouth Africa, reported in December 2009 that22% of employers predict an increase in theirtotal employment in the first quarter of 2010,9% are forecasting a decrease in their work-force, and 68% anticipate no net change. Thisindicates that the majority of companies arestill playing it safe.

SALARY NEGOTIATIONS AND INFLATIONSalary negotiations were also very difficultin 2009 due to the economic climate. Onthe one hand trade unions had to negotiatefor better salaries, and on the other hand re-trenchments had to be fought.The average salary increase for 2009, ac-

cording to the Andrew Levy wage survey,was 9,3%, whilst the average salary increasein the MEIBC was 8,8%, which was morethan the average inflation of 7,1% for 2009.In October 2009 the targeted rate of con-

sumer price inflation slowed to 5,9% – thefirst time it fell within the target range of 3%to 6% after a period of 30 months in whichit had continuously exceeded the target.However, in January 2010 the Decemberfigures were published and came in at 6,3%.According to the SARB, it is expected in-

flation will increase marginally above theupper inflation target band of 6% in the firstquarter of 2010 before moving below theupper level of the inflation target range inthe second quarter of 2010. It is then ex-pected to remain within the inflation targetrange, fluctuating between 5,3% and 5,9%.Movements in oil prices, commodity prices,electricity prices and the exchange rate ofthe rand will, however, put upward pressureon inflation.Therefore, with the South African eco -

nomy slowly recovering, inflation slightlyunder control and the 2010 Soccer WorldCup around the corner, South Africans canexpect a better year in 2010.

l i d m a a t s k a p


’N HELPENDE HAND

Hierdie is ’n opsomming van die voordele wat aan lidmaatskap van Solidariteit verbonde is. Dit isonderhewig aan die grondwet en beleid van die vakbond, asook aan die reëls soos vervat in dieReëlboek, en kan sonder vooraf kennisgewing deur die Hoofraad van Solidariteit gewysig word.Nuwe lede, wat bewys kan lewer dat hulle lid was van ’n ander vakbond in ’n kollektiewemaatskappy direk voor aansluiting by Solidariteit, is dadelik op voor dele geregtig, met dien verstandedat waar so ’n lid by aanvaarding reeds in litigasie of geskil betrokke is, die voordele van lidmaatskapdeur die Hoofraad na goeddunke beperk kan word.

’n wen-wenVENNOOTSKAP

MOTOR- EN HUIS-INHOUDVERSEKERINGHierdie groepskema verskaf uitstekendepremies by Auto & General aan lede.Skakel 0860 34 62 53 vir ’n gratis, ver -plig tingvrye kwotasie.

SOLIDARITEITREGSHULPPAKKETVir ’n bykomende premie van slegs R65per maand kan lede en hulle afhanklikesom vattende regsdekking geniet, dit wil sêbuite arbeidsverband. Die voor dele be-hels dek king vir siviele en familie ge dinge,borg on der handeling, borgbetaling totR5 000, strafregsake (kri mi neel) en hulpmet verkryging van vuurwapenlisensies.• Skakel 0861 SOL REG

(0861 765 734).

SOLIDARITEIT AFTREEPLANSolidariteit Finansiële Dienste hanteerdie bemarking van die Solidariteit Af-treeplan. Dié produk is ontwikkel as ’nuitvloeisel van die feit dat so min Suid-Afrikaners onafhanklik kan aftree.• Skakel 0861 000 777 of stuur e-pos

na [email protected]

TESTAMENTE EN BOEDELBEREDDERINGElke lid het toegang tot die gratis opstelvan sy of haar testament. Boedelbered-de ring kan ook teen ’n markverwanteheffing gedoen word. • Skakel 012 644 4300.

WERKVERSKAFFING: EXPRESS EMPLOYMENT PROFESSIONALSElke lid geniet toegang tot Solidariteit se eie arbeidsmakelary enpersoneelagentskap wat werkloses help om werk te kry. • Skakel Express by 012 664 8923 as u van enige vakatures weet of self werk soek.

SOLIDARITEIT HELPENDE HANDSolidariteit Helpende Hand ondersteun maatskaplike projekte en elke aansoek word opmeriete oorweeg. Aansoeke kan gerig word aan: Solidariteit Helpende Hand, Posbus11760, Centurion 0046. • Skakel 0861 25 24 23.

BEURSEDie vakbond stel jaarliks studiebeurse vir lede se kinders beskikbaar. Voorkeur wordgegee aan afhanklikes van behoeftige weduwees en pensioenarisse. By beurstoekenningsword die aansoeker se inkomste en duur van lidmaatskap in ag geneem. Rig aansoekeaan: Solidariteit Beurse, Posbus 11760, Centurion 0046. • Skakel 012 644 4300.

TOT U DIENS

FOTO’S: STOCKXPERT

HOE -VEEL KOS

LIDMAATSKAP?• Individuele lede –

R72 per maand• Kollektiewe lede –

R70 per maand

l i d m a a t s k a p


MOENIE WAG NIE, SLUIT VANDAG AAN!• Skakel 0861 25 24 23; besoek www.solidariteit.co.za; SMS die

woord SOL en jou naam na 35960; of besoek een van ons dienskantore.

KOLLEKTIEWE LEDEKollektiewe lede is lede in diensvan ’n werk gewer met wie Sol-

idariteit ’n erkenningsooreenkoms het,of van ’n werk plek wat deur Solidariteitby die kollektiewe afde ling ingedeelword. Die meeste lede val in hierdiekategorie. Kollektiewe lede, ongeag ou -derdom, kwa li fiseer vir alle voordele.

INDIVIDUELE LEDE Individuele lede is lede wat byaansluiting jonger as 50 jaar is

en by ’n werkgewer werk waar daarnie ’n erkennings ooreenkoms bestaannie en wat nie deur Solidariteit askollektief beskou word nie. ’n Indi-viduele lid wat ná aansluiting 50 jaaroud word, bly ’n individuele lid. Indi-viduele lede kwalifiseer vir alle vo-ordele.

VOORTSETTINGSLEDE (AFGETREDE LEDE)Bestaande Solidariteit-lede kan

binne 3 maande ná aftrede aansoekdoen om voortsettingslidmaatskap. Hi-er die lede kwalifiseer vir alle toe paslikevoordele. Die afhanklike kan ná af-sterwe van die lid aansoek doen virvoortsetting van lidmaatskap. Voort set-tings lede wat ’n verminderde premiebetaal se kontantuit be ta lings voordeel isslegs op hooflid van toepassing.

ONDERSTEUNINGSLEDEHierdie kategorie van lidmaat -skap is ingestel op versoek van

mense wat die visie van Solidariteitsteun, maar nie kwalifiseer vir een vandie ander kategorieë nie, dit wil sê indi-viduele lede wat by aansluiting ouer as50 jaar is. Ondersteuningslede kansekere voordele benut, met die uitson-dering van voordele soos kollektiewebe dinging, siekte- en ongelukskema,per manente ongeskikt heid, bevallings -voordele en sterftevoordeel.

2

3

4

LIDMAATSKAP-KATEGORIEË ARBEIDSAKE

Gratis regshulp en hulp in arbeidsakeLede kry advies van deskundiges ten op-sigte van alle arbeidsake soos dissiplinêreondersoeke, werkon ge lukke en werks pro -bleme. Gratis regsverteen woor digingword verskaf vir werk verwan te arbeidsakewat na die KVBA of die arbeidshof verwysword. • Besoek www.regsdienste.co.za

Hulp met ondersoekeHulp in verband met ondersoeke deur dieMediese Buro vir Bedryfsiektes en voor -dele van die Vergoedings kom missaris enRand Mutual word verleen, asook hulp inverband met werkverwante ongeskikt -heids eise.

Kollektiewe bedingingBekwame en ervare Solidariteit-personeelbeding kol lektief vir beter diensvoor-waardes en salarisse vir lede.

STERFTEVOORDELE (DOVES-KONTRAK)Begrafnisplan• ’n Gehaltebegrafnis word aan elke lid ensy of haar huweliksmaat verskaf. Dit sluit’n kis van hoë gehalte asook die be-grafnisdiens in.

• In die geval van ’n verassing word ’nkis en ondernemersdiens voorsien.

• ’n Begrafnis vir die lid se afhanklikekinders tot ouder dom 21 jaar word voor-sien en is van dieselfde ge halte as dié virvolwassenes. Die ondernemers diensword slegs deur Doves-begrafnisdienstebe hartig.

• Die afhanklike gade kan aansoek doenom aan te bly as lid ná afsterwe vandie hooflid.

Kontantuitbetalings bykomend tot begrafnisplan• ’n Kontantbedrag van R3 000 word byafsterwe van ’n opbetaalde lid aan diehuweliksmaat of afhanklike kinders

beskikbaar gestel.• ’n Bedrag van R2 000 word aan ’n lidwat volle lede geld betaal, beskikbaargestel as ’n huweliksmaat te sterwekom.

• Kontantuitbetalings aan ’n volle lid bydie afsterwe van kinders behels die vol-gende:* Kinders tussen 14 en 21 jaar: R1 500* Kinders jonger as 14 jaar: R1 000

• Kontantuitbetaling wissel as beide manen vrou lid van Solidariteit is.

BegrafnisreëlingsDie las van begrafnisreëlings word baieverlig deurdat Solidariteit en Doves diereëlings tref.

Korting op grafstene’n Korting van 10% op grafstene is metDoves beding.

PERMANENTE MEDIESEONGESKIKTHEIDLede met 12 maande ononderbroke lid-maat skap van So li dariteit en wat spesia lis -verslae en bewyse van hulle werk gewersvoorlê dat hulle permanent ongeskik virenige werk in die ope arbeidsmark is, ont-vang ’n eenmalige bedrag van R1 500.

SIEKTEVOORDELESiektevoordele van R12 per dag is betaal-baar aan lede vanaf die datum waarop diewerkgewer betaling staak.

BEVALLINGSVOORDEEL’n Bevallingsvoordeel van R1 250 wordvir elke bevalling aan vroulike lede met12 maande ononderbroke lidmaatskap bySolidariteit betaal. Aansoeke moet binne60 dae ná die bevalling ingedien word.

SOLIDARITEIT TYDSKRIFLede ontvang ’n eksemplaar van die Soli-dariteit Tydskrif waarin aktuele kwessiesin die wêreld van werk asook Solidariteitse werksaamhede gedek word.

ONS WERK VIR JOU

* BEPALINGS EN VOORWAARDES GELD

1

Met vier kategorieë vanlidmaatskap biedSolidariteit ’ntuiste vir almal!

v a k b o n d w ê r e l d


s jy aan die naam Haïtidink, dink ’n mens aan witstrande, ’n eiland in die Ka -ribiese see en heerlike weer.Hierdie naam sal egter

voort aan heeltemal ander beelde by jouoproep. Op 12 Januarie 2010, toe al Haïti seinwoners met hulle gewone dagtake besigwas, het ’n aardbewing van 7,0 op dieRichterskaal dié land getref. Die aardbewinghet tydens tektoniese verskuiwings naby dieinterseksie van die Karibiese en Noord-Amerikaanse korsplate plaasgevind.Die hoofstad, Port-au-Prince, is die ergste

getref en is byna heeltemal platgevee. Vol-gens die plaaslike regering word die dodetalop 200 000 geskat, met sowat 80 000 mensewat in die massagrafte begrawe is. Na be -wering is sowat 2 miljoen mense haweloosgelaat en sowat 250 000 mense het drin-gend hulp en bystand benodig.Vakbonde van regoor die wêreld het inge-

spring en gaan help om behoeftiges by testaan. Die Dominikaanse onderwysersvak-bond het kos, water en medisyne tot by diegrens gevat vir al die vlugtelinge uit Port-au-Prince. Die vakbond het ook Haïtiese onder-wysers probeer opspoor sodat hulle nahos pitale in die Dominikaanse Republiek kongaan. In die Dominikaanse Republiek is skolevir eers gesluit aangesien daar nog naskokkevan die aardbewing was en daar vir die kin -ders se veiligheid gevrees is. Die Domi ni -kaanse Republiek het nog drie andervakbonde wat nou betrokke is by die reddingen versorging van die Haïtiane. Die Nasionale

Vervoerfederasie het van hulle vragmotorsbeskikbaar gestel om kos, water en mediesevoorraad na behoeftiges te vervoer. Nog ’n onderwysersvakbond, die Ameri -

kaanse Federasie vir Onderwysers (AFT), hethulp aangebied. ’n Klomp verpleegsters, para-medici en dokters wat by die AFT geaffilieer is,het op 20 Januarie na Haïti vertrek om hulp teverleen aan ’n hospitaal in Hinche. Altesame75 vrywilligers het aangebied om oor die vol-gende paar maande in Haïti te gaan help. Die Vervoerwerkersunie in Kanada het

op sy beurt $50 000 geskenk om die nood inHaïti te help verlig. Robert Bouvier, pre si-dent van die vakbond, het lede aangemoe -dig om skenkings te maak. Die skenking isaan die Kanadese Rooikruis oorhandig wat

dit sal aanwend soos hulle goeddink. DieVervoerwerkersunie het 125 000 lede in aldie bedrywe in Kanada en is geaffilieer bydie Brotherhood of Teamsters met ’n ledetalvan 1,4 miljoen in Noord-Amerika. Die ITUC (International Trade Union

Con federation) het ’n beroep op al sy vak-bonde gedoen om geld in te samel vir by -stand aan die Haïtiane wat in die aard -bewing haweloos gelaat is. Uitvoerendehoof Guy Ryder het gesê dat hulle nou in dienood stadium is waar lewens gered moetword, maar daar lê nog baie werk voor metdie heropbou van Haïti. Daar word reedshulp verleen aan ondernemings wat nie indie aardbewing verwoes is nie. Die Solidarity Centre het ’n aardbewing -

hulpverleningsfonds gestig waar al sy ledegeld kan skenk. Die Solidariteit-sentrum is ’norganisasie wat vakbonde van regoor diewêreld help om georganiseerde en aktivistiesevakbonde vir die regte van werkers te wees. Lede van die United Auto Workers wat by

Ford Motors Twin Cities werk, het saamges-taan om vir die honger kinders van Haïtikospakkies te pak. Hulle het die organisasieFeed my starving children gaan help om 1miljoen kospakkies te pak. Vrywilligers het virskofte van twee ure aangemeld en in spannegewerk. Volgens hierdie vakbondlede hethulle groep die vinnigste gewerk omdat hullegewoond is om in ’n produksielyn te werk. Dit is wonderlik om te sien hoe vakbon -

de van regoor die wêreld hande vat om ’nland wat deur ’n tragedie getref is op so ’nwyse by te staan. S

aVAKBONDWÊRELD

magdaleen kleynhans

Vakbonde van oral maak harte oop vir Haïti

FOTO’S: iSTOCKPHOTO


it is reeds meer as ’n jaar sedertoud-polisielede wat aan diePolmed-mediese fonds be -hoort, van die fonds afgeskopis, maar te danke aan volge -houe druk wat Solidariteit deur

regstappe op die fonds toegepas het, was daarintussen welkome verwikkelings in dié stryd. Polmed het teen die einde van 2008 ’n

aantal oud-polisielede kennis gegee dathulle vanaf Maart 2009 self vir die sub sidie -gedeelte van hul maandelikse mediese pre -mie verantwoordelik sal wees. Dit volgna dat dié gedeelte van werknemers en oud-werknemers se maandelikse premie reedsjare lank, ingevolge die werknemers sediensvoorwaardes, deur die Suid-AfrikaansePolisiediens (SAPD) betaal is. Die oud-polisielede is in kennis gestel dat

hulle óf self die subsidiebedrag vir die me -diese fonds moet betaal, óf dat hulle mediesefonds-lidmaatskap opgeskort sal word. Talleoud-polisielede se lidmaatskap is opgeskort

en gesinne sonder mediese dekking gelaat.Solidariteit het in April verlede jaar ’n

dringende aansoek namens 88 lede van dieskema by die Hooggeregshof ingedien. Dievakbond het in dié aansoek vir tussentydseregshulp gevra en geëis dat die betrokke ledese lidmaatskap ten volle herstel word. Die uit -spraak is in November gelewer en het bepaaldat lede se lidmaatskap herstel moes word en

dat alle mediese uitgawes wat intussen deurdie lede self gedek is, terug betaal moes word.Die oorwinning wat Solidariteit in No -

vember behaal het, het nie seepglad verloopnie en kort ná die uitspraak het dit duidelikgeword dat Polmed nie dié uits praak gaannakom nie. Polmed het ’n aan soek om verloftot appèl by die Hoog geregshof ingedien omdie uitspraak teen te staan, maar die aansoekis van die hand gewys. Derhalwe moes Pol -med die uitspraak wat gelewer is, eer.Solidariteit het reeds daarin geslaag om

vir die lede tussentydse regshulp te verseker,wat beteken dat die lede se lidmaatskap tenvolle herstel is. Tog is die stryd nog nie finaalgewonne nie, verduidelik Johan Kruger vanSolidariteit Regsdienste, wat die saak uit diestaanspoor hanteer het. “Die hofsaak teen Polmed kan nog sowat

twee jaar neem. Ek glo ons sal wel kan bewysdat daar ’n kontrak bestaan wat die lede ge -reg tig maak op lidmaatskap en gesubsi dieerdepremies by Polmed.” S

Vakbond wen eerste fase van Polmed-strydDeur Ilze Nieuwoudt

dJohan Kruger



Stuur jou verwysings en wen ’n CD

Faks die vorm na 012 664 1102. Of jy kan dieselfde vorm aanlyn by www.solidariteit.co.za invul.

REËLS:• Jy kan soveel keer inskryf as wat jy wil. Slegs volledige inskrywings word aanvaar! Jy moet dus die persoon se naam, van, selnommer enwerkgewer (die persoon moet werk) se naam invul.

• Die persoon mag nie reeds ’n lid van Solidariteit wees nie. • ’n Minimum van 3 verwysings moet lede word vir jou om ’n CD te kan wen. Jou CD sal ’n maand nadat jou verwysings aangesluit het aanjou gestuur word. Hierdie kompetisie is geldig tot einde April 2010.

Dit is baie maklik: Maak gou jou selfoon se kontaklys oop. Begin nou by A en skryf die naam vanelke persoon op jou selfoon wat nie lid van Solidariteit is nie op die meegaande vorm. Vir elke drievan jou verwysings wat by die vakbond aansluit, kan jy uit een van vyf CD’s kies – gratis en pasella!

NAAM VAN SELNOMMER WERKGEWER

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Jou naam en van:____________________________________________________________________________________________________

Selnommer:_________________________________________________________________________________________________________

E-posadres:__________________________________________________________________________________________________________

Keuse 1 vir CD:______________________________________________________________________________________________________

Keuse 2 vir CD:______________________________________________________________________________________________________

Keuse 3 vir CD:______________________________________________________________________________________________________

Vir elke 3 persone wat aansluit, kan jy een van die vyf CD’s kies.

�


NOMINASIEVORMNomineerder:Naam en van:__________________________________________ Selfoonnommer:_________________________________________________E-posadres:___________________________________________ Werkgewer:____________________________________________________Persoon wie jy nomineer:Naam en van:__________________________________________ Selfoonnommer:________________________________________________E-posadres:____________________________________________ Werkgewer:____________________________________________________

Hoe ken jy bogenoemde persoon?________________________________________________________________________________________Waarom wil jy graag die bogenoemde persoon as Solidariteit-lid van die Jaar 2010 nomineer?______________________________________________________________________________________________________________________

Help ons soek na Solidariteit se lid van die jaary weet dalk van iemand of is self ’n lidwat ’n ambassadeur vir Solidariteit indie werkplek is. Help ons om ’n lid vandie jaar vir 2010 aan te wys – daar isgroot pryse op die spel! In die volgendeuitgawe van Solidariteit Tydskrif gaan

ons tien nomi na sies plaas waaruit finalisnom mer een gekies gaan word. In elk van dietwee daarop vol gende uitgawes sal ’n fi nalisop soortgelyke wyse gekies word. ’n Al gehelewenner uit die drie finaliste sal in die laasteuitgawe vanjaar aangekondig word.

WEN, WEN, WEN!1. Elkeen van die tien genomineerde lede indie drie uitgawes wen twee fliekkaartjies.

2. Die drie finaliste wen elk ’n vakansie.3. Die algehele wenner wen ’n platskermTV te waarde van R10 000.

HOE OM ’N LID TE NOMINEERDie lid wat jy graag wil nomineer, moet aandie volgende kriteria voldoen:• Die persoon moet ’n Solidariteit-lid wees.• Die persoon se prestasie of die verskil

wat hy/sy in die gemeenskap en werkplekmaak, moet uitsonderlik van aard weesen nie bloot alledaags nie.

• Die persoon moet ’n positiewe verskil indie werkplek maak.

• Die persoon is ’n leier en rolmodel watander beïnvloed en motiveer om die -selfde as hy/sy te doen.

• Die persoon streef sukses na en kan strui -kelblokke oorkom.

• Die persoon is pligsgetrou, verant woor -de lik, eerbaar en onbaatsugtig.

Faks die vorm na 012 664 1102. Of jy kan dieselfde vorm aanlyn by www.solidariteit.co.za invul.

�

j



SPESIALE WERKGEWERSPRYSIn dié kategorie het Afgri met die Wurm indie Mielie-toekenning weggestap vir syhantering van die afleggings by die maat -skappy. Die Suurmelk-toekenning is aanClover gedoen vir die afleggingsproses wathier beplan word. Die maatskappy beplan,ten spyte van finansiële welslae die afgelopejaar, om onnodige afleggings deur te voer.Telkom het in dieselfde afdeling die Kinkelin die Kabel-toekenning ontvang vir sy plan -ne om van duisende kontrak- en tydelikewerk nemers ontslae te raak.

WERGEWERAANSPORINGSPRYS VIR GOEIE PRESTASIEDié kategorie is vir werkgewers wat ge -durende 2009 die ekstra myl gestap het omin die belang van sy werknemers op te tree.Die platinummaatskappy Lonmin het uit ein -delik met die louere in die afdeling weg -gestap vir die feit dat hy alternatiewe vir dieaflegging van duisende van sy werknemersgevind het.Die werkgewers in die Graan be dingings -

raad, AngloGold Ashanti en Sasol is ook in dieafdeling benoem. Die werkge wers in dieGraan bedingingsraad is benoem vir diewinsdelingskema wat hier geïmple menteer is,AngloGold Ashanti vir die feit dat hier

gedurende 2009 geen gedwonge afleggingsplaasgevind het nie en Sasol vir die feit dat diteen van die min groot werkgewers is wat niewerknemers in 2009 afgelê het nie.

SLEGSTE WERKGEWERDie kompetisie in hierdie afdeling was taaien verskeie werkgewers het na Solidariteit semening in 2009 baie negatief teenoor werk -nemers opgetree. Uiteindelik is besluit omdie toekenning as 2009 se slegste werk -gewer vir die goudmaatskappy Pamodzi tegee. Die maatskappy het in 2009 uiteindeliktoegesien dat die groep se myne in die Vry -staat, aan die Oos-Rand en in Orkney gelik -wideer is, wat beteken het dat duisendewerk nemers vir maande sonder enige in -komste gelaat is. Die maatskappy het ’nskan delike koue benadering tot die werk ne -mers se swaarkry gehandhaaf. Die Suid-Afrikaanse Polisiediens (SAPD),

Eskom en Anglo Platinum is ook vir die toe -kenning genomineer. Die SAPD is geno -mineer vir sy obsessie met ras wanneer ditkom by bevorderings en aanstellings. Juis asgevolg hiervan het Solidariteit intussen metnege hofsake teen die SAPD begin. Eskom isgenomineer vir die swak bestuursbesluitewat geneem is en die feit dat hierdie besluitenou daartoe lei dat die werknemers onder

geweldige druk moet werk. Anglo Platinumis op sy beurt genomineer vir die groot -skaalse afleggings wat hier gevolg is. Diemaatskappy het in 2009 sowat 12 000 werk -nemers afgedank – meer as ’n kwart van dietotale afleggings in die mynbedryf.

WERKNEMERS VAN DIE JAARHierdie kategorie vereer die harde werk watdeur werknemers, in veral moeilike om stan -dighede, gedoen is. Eskom se werknemersverdien volgens Solidariteit hierdie toe ken -ning juis aangesien werknemers hier ondergrootskaalse druk vanuit alle oorde moetwerk. Negatiwiteit teenoor Eskom plaas ookge weldige druk op die werknemers per -soonlik, maar ten spyte hiervan voorsienwerknemers hier steeds die land van krag. Suid-Afrikaanse verpleegkundiges en die

reddingspanne in die mynbedryf was ookwaardige nominasies in die afdeling. Soli -dariteit meen Suid-Afrikaanse verpleegkun -diges lewer steeds voortreflike diens temid de van kritieke tekorte, groot druk in ver -al die staatsektor, tekorte aan die nodigehulpmiddels en met soms swak salarisse.Die reddingspanne in die mynbedryf moetook vereer word vir die nooddiens enreddingswerk wat hulle in uiters moeilikeomstandighede lewer. S

Húlle is wenners en wurms van 2009Daar is geen twyfel nie. Daar is ’n wurm in die mielie by Afgri. Die melk is suur by Clover en daaris beslis ’n kinkel in die kabel by Telkom. Só meen Solidariteit in sy 2009-toekennings vir die jaar sebeste werknemers en ook die beste en swakste werkgewers, skryf ILZE NIEUWOUDT.

Die uitsending van die volledige prysuitdeling is beskikbaar by www.solidariteitradio.co.za. Kliek op Programme, Dirkop Donderdag en Argief. Die uitsending is op 17 Desember 2009 gedoen.

FOTO’S: iSTOCKPHOTO


www. s o l i d a r i t e i t . c o . z a45n u m b e r 1 o f 2 0 1 0

oe Solidariteit twee jaar gelede met die BlyNet-inisiatiefbegin het, was ons bekommerd oor mense se gebrek aanhoop en die groot aantal Afrikaners wat dit oorweeg om teemigreer. Met BlyNet wou ons vir mense ’n plek gee waarhulle kan sê: “Ek is ’n BlyNetter, al verskil ons idees en

verwagtings, ek verbind myself deur ’n BlyNetter te word.” Ons het’n webtuiste begin, www.blynet.co.za, waar mense saam met ons ’nverklaring kan aflê. Die verklaring is tweeledig. In die eerste plekverklaar ons aan mekaar ons voorneme om hier te bly en tweedensonderneem ons dat ons dinge hier gaan doen. Ons gaan dus bly enstry. BlyNet het die afgelope paar maande twee opwindende kom -petisies aangebied. Die eerste was ’n fotokompetisie waar BlyNettersenige Suid-Afrikaanse foto kon instuur. Met die tweede kompetisiemoes BlyNetters foto’s van Suid-Afrikaanse landskappe instuur. Hieris die wenners van die twee kompetisies:

KOMPETISIE 11. Tanya de Vente vir haar foto Sonsondergang oor Afrika.2. Marietha Meiring vir Landskap vol kontraste.3. Johan Greyling vir Eendag wanneer ek groot is.Vier vierde pryse: • Philip Bruwer vir Glas wyn.• Tania Henning vir Geen groter liefde.• Luisa van der Linde vir Afrikasonsondergang. • Cobus van Wyk vir Roete 62.

KOMPETISIE 21. Awie Badenhorst vir Bloubergstrand se branders.2. Marina Vorster vir haar foto Kamieskroon in Namakwaland.3. Chris Smal vir In Augrabies Nasionale Park.Vier vierde pryse:• Salomien Reyneke vir die foto Tietiesbaai.• Hermanus Prinsloo vir Mogalakwena se mooi.• De Wet van Rooyen vir sy foto En Sy lig sal skyn Swellendam.• Cobus Meiring vir Kaapse Hoop.Besoek www.blynet.co.za om na al die wenfoto’s te kyk.

HELP ONS GROEIAs jy nog nie ’n BlyNetter is nie, maak seker jy word vandag een.Twee persone wat voor 31 Mei 2010 by BlyNet aansluit, staan diekans om ’n Solidariteit-drupmatjiestel van glas te wen. Moedig jouvriende en familie aan om ook as BlyNetters te registreer en deelte word van ’n groep wat gaan bly en stry vir ’n beter toekoms.

NUWE KOMPETISIENog ’n eerste – ’n BlyNet-videokompetisie. Al wat jy hoef te doen,is om jou beste tuisgemaakte video by www.stube.co.za op te laai.Dit kan ’n snaakse, interessante, dokumentêre of net oulike videowees. Besoek www.stube.co.za, registreer as ’n gebruiker van diewebtuiste (dit is maklik en gratis) en laai dan jou video op. Begindie beskrywing van jou video met die woord BlyNet. Die wennervan die videokompetisie sal ’n Solidariteit-geskenkpak ter waardevan R1 000 ontvang. Jy moet as ’n BlyNetter geregistreer wees omaan die kompetisie deel te neem. S

BlyNetters wen

tDeur Daleen de Jager



n middel-Januarie het die NasionaleEnergiereguleerder van Suid-Afrika(Nersa) openbare verhore oor Eskomse beoogde elektrisiteittarief verho -gings vir die volgende drie jaar in aldie provinsies van Suid-Afrika gehou.

Ty dens hierdie verhore kon die publiek,maatskappye en ander organisasies voor -leggings aan Nersa doen rakende hierdietaai kwessie.

Verskeie organisasies het van die ge -leentheid ge bruik gemaak om hul stemmete laat hoor. Die Suid-Afrikaanse Instituutvan Elektriese Ingenieurs, Besigheids een -heid-SA, die Suid-Afrikaanse Sakekamer,ver skeie omgewings bewaringsorganisasiesas ook landbouver e nigings was onder die -gene uit die privaat sektor wat gedetail -leerde voorleggings aan Nersa gedoen het.Die meerderheid van die voorleggings hetaangetoon hoe die persone of indus trieëwat verteenwoordig word nie in staat salwees om die verhogings van 35% per jaarte absorbeer sonder ne gatiewe gevolgesoos werkverliese, op skor ting van bedry -wig hede of skerp prys ver hogings nie.

Die tyd wat aan die publiek gegun is virvoorbereiding vir hierdie voorleggings wasegter uiters beperk, aangesien Eskom sefinale tariefaansoek eers op 30 Novemberingedien is. Die tyd wat Nersa opsy gesit

het vir oorweging van hierdie insette is ookbeperk. Nersa se geskeduleerde datum vir’n finale besluit oor Eskom se tariewe virdie volgende drie jaar is 24 Februarie, slegssowat ’n maand nadat die openbare ver -hore ten einde geloop het. Verskeie deel -nemers aan die openbare ver hore hetge volglik aangedui dat hulle voel asofNersa die openbare verhore slegs as ’nrook skerm gebruik, aangesien een maandnie genoeg tyd is om die nodige oorwegingaan al die voorleggings te gee nie.

In die vakbond se voorlegging het Soli -dariteit ook aangetoon dat Eskom eintlikterug gestuur moet word na die beplan -ningsfase toe. Hulle moet ’n nuwe tarief -aan soek indien wat die mees pertinentekritiek op die huidige aansoek in ag neem.

Een van die groot probleme met Eskomse aansoek wat tydens die verhore aan dielig gekom het, is die tydperk waaroorEskom die nuwe kragstasies wil finansier.Dit blyk dat Eskom beplan om die totalekoste van uitbreiding binne slegs vyf ofses jaar te finansier. Vir ’n maatskappymet ’n lae risiko soos Eskom het dit eerdersin om sulke finansiering oor ’n baielanger tydperk te doen, wat sou betekendat die volgende drie jaar se tarief ver -hogings nie so drasties hoef te wees nie.

Van Solidariteit af, asook heelwat

ander belanghebbendes, was daar wasook baie vrae oor waarom Eskom sebegrote koste vir die nuwe kragstasies soerg die hoogte ingeskiet het – van sowatR97 miljard in 2006 tot meer as R500 mil -jard in 2009. Baie van die inligting wategter nodig is om werklik ’n behoorlikeontleding van Eskom se aansoek te doen,is nie beskikbaar nie. Eskom wil dit nieopenbaar maak nie. Deelnemers aan dieopenbare verhore het dus ’n agterstand invergelyking met Eskom, wat net volhoudat die koste in die tariefaansoek reeds totop die been gesny is.

Weens hierdie en ander leemtes in Es -kom se huidige tariefaansoek en die pro -ble me met die tydskedule vir openbaredeel name sou dit teleurstellend wees asNersa Eskom se huidige tarief aansoekgoed keur. Eskom se tariefaansoek behoorthersien te word om veral meer inligting oordie boukoste van die nuwe kragstasies, as -ook oor bedryfskoste soos steenkoolkosteen personeelkoste, open baar te maak. Eersdan sal die proses van openbare deelnamewerklik op gelyke voet kan plaasvind, pleksdaarvan dat Eskom se waarnemende uit -voerende hoof net aan hou sê: “I have ad-dressed hearings in eight provinces nowand I still say the right decision for Nersa’spanel is simple – 35%, 35%, 35%”. S

Solidariteit sê by Nersa-verhoreDeur Paul Joubert

i

Dirk Hermann, adjunk-uitvoerende hoof van Soli dariteit, by Nersa se openbare verhoor in Rusten -burg saam met ’n tipiese Eskom-verbruiker wat reeds drooggesuig is deur hoë elektrisiteitspryse.

FOTO: REINT DYKEMA


n die gange van Solidariteit is Piet duPlooy net so ’n groot legende soos Soli -dariteit self. Met elke druppel sweet,elke ekstra myl en elke stap in die regterigting was Piet du Plooy daar. Piet hetin 1985 begin as ’n deeltydse ver -

teenwoordiger vir die ou Mynwerkersunie(MWU) by Yskor en het mettertyd deeltydsetaksekretaris geword. In 1990 het hy ’n vol -tydse organiseerder in die staalbedryf ge -word. Vandag is hy uittredende adjunk-uitvoerende hoof van Solidariteit.In sy dae as organiseerder het Piet in die

ou Nywerheidsraad van die Metaal- en In -genieursbedryf gedien. Die Nywerheidsraadhet later met die inwerkingtreding van dieWet op Arbeidsverhoudinge van 1995 ver -ander na die Bedingingsraad van die Metaal-en Ingenieursbedryf. As verteenwoordigerwas hy, onder meer, ook voorsitter van diedistriksbestuur in Vaaldriehoek, uitvoerenderaadslid en deel van die bestuurskomiteevan die raad.In 1996/1997 is Piet as organiserende

sekretaris by Solidariteit se hoofkantoor inBraam fontein aangestel. Flip Buys het in 1999oorgeneem as uitvoerende hoof van Soli -dariteit en Piet is in 2002/2003 as sy reg -terhand aangestel. Volgens Piet het Soli dariteit in 2005/2006

dit nodig geag om deel te word van die sosialedialoog in Suid-Afrika en die vakbond hetbesluit om deel te word van ’n federasie. ’nBesluit is geneem om deel te word van

Consawu en Piet is verkies tot die nasionaleuitvoerende ko mitee van hierdie federasie astweede vise president en is herkies in 2009 asadjunkpresident. Sol-Tech, die enigste Afrikaanse tegniese

opleidingsinstelling in Suid-Afrika, is ookgebore uit Piet se betrokkenheid by die vak -bond. Piet het as organiseerder in die Vak -leerlingopleidingsraad gedien wat vak -man opleiding beheer het. Met die inwer -kingtreding van die Wet op Vaardig heids -ontwikkeling in 1998, is weg gedoen met dieVakleerlingopleidingsraad en die Wet opMannekragopleiding. “Vak man opleiding inSuid-Afrika het stilgestaan om dat daar niemeer ’n liggaam was wat dit beheer het nie,”sê Piet. Sol-Tech is gevolglik op die been gebring

in ’n poging om daardie leemte te vul. Piet gee die volgende raad: “Moet nooit

die aktivisme van die vakbond verloor ofondermyn nie, nooit toelaat dat die em patievir die gewone werker vervaag nie en jymoet altyd opstaan vir die onderdruktes.” S

Piet du Plooy ’n legende in murg en beenDeur Charl Oberholzer

iPiet du Plooy

FOTO: REINT DYKEMA

m y g e l d


it is 2010 – ’n jaar wat op ’nbaie beter noot begin as dieeen wat agter die rug is. Daaris egter steeds baie mense watmet hulle finansies sukkel.Sulke mense sal enige oën -

skyn like reddingsboei maklik met albei han -de aangryp, sonder om te kyk of dit werklikuitkoms kan bring.Een so ’n valse reddingsboei is piramide -

skemas. Piramideskemas kom in baie vormsen vermommings voor. Een wat baie bekendis, is die Kubus-vrotmelkskema. Mense moes’n bedrag geld betaal vir ’n “aktiveerder” watgewone melk omskep in ’n “velsorgproduk”.Die gedroogde vrot melk is dan aan dieKubus-maatskappy teruggestuur in ruil virbetaling. Volgens die reëls kon jy binneweke begin wins toon het. Die koevertjiesvol gedroogde “produkte” is egter eenvoudigfyngemaak en as nuwe “aktiveerder” ver -koop aan nuwe “produsente” van die “vel -sorg produk”. Soos die eerste mense begingeld maak het, het hulle vriende hul “suk -ses” gesien en ook aangesluit. Die storie isuit eindelik deur die regering gestop en der -duisende mense wat nie aan die begin be -trokke geraak het nie, het baie geld verloor.Geen waarde is in die siklus geskep nie.

Die uitbetalings aan die eerste “produsente”is gefinansier uit aansluitingsgeld van nuwe“produsente”. Indien die skema nie gestopis nie, sou dit uiteindelik self platgeval hetwanneer die aantal mense wat wou aansluitfinaal uitgeput was en nog ’n groter aantalmense sou hul geld verloor het.Die meegaande grafiek toon hoe vinnig

’n tipiese piramideskema onder sy eie gewigkan knak. Dit toon ’n skema waar elkedeelnemer R1 000 moet betaal en dan vyfander mense moet oortuig om ook deel teneem voordat hy of sy ’n uitbetaling vanR5 000 ontvang. Wanneer die skema maarslegs in sy tiende rondte is, is die aantalmense wat moet deelneem om dit aan diegang te hou reeds meer as die totale be -volking van Pretoria. Reeds in die vyftienderond te is die aantal mense wat benodigword meer as die bevolking van die planeet!In hierdie voorbeeld sal dié wat in die

onderste vlak is (80% van die deelnemers)wanneer die skema doodloop ook altyd alhulle geld verloor.

’n Skema soos dié is heel temal onwettigomdat geen produk of diens verkoop wordnie. Baie swendelaars ontwyk hierdie strui -kelblok deur wel ’n produk aan hul “kliënte”of “agente” te verskaf, maar dit is altyd ietswat so te sê waardeloos is. Dit maak dit baiemoeiliker vir die owerhede om so ’n skemasummier as ’n bedrogspul te verklaar, hoe -wel die einde daarvan ook sal wees dat dieeerste deelnemers met sakke vol geld salweg loop terwyl die meeste wat later aan ge -sluit het met leë bankrekenings en motor -huise vol waardelose “voorraad” sal sit.Watter spesifieke vorm ’n piramideskema

ookal aanneem, een kenmerk is altyddieselfde: ’n Gewaarborgde opbrengs vanheelwat meer as enige normale belegging by’n finansiële instelling word belowe. Diesleutel is dat ’n baie hoë opbrengs gewaar -borg word. Dit is nie moontlik nie. ’n Bank

kan ’n opbrengs van 8% op ’n beleggingwaarborg omdat dit naby aan die ge -waarborgde rentekoers van die Reser we -bank is. ’n Bank kan ook ’n opbrengs van50% aan ’n kliënt gee, maar so ’n hoëopbrengs kan nie gewaarborg word nie,aangesien sulke hoë opbrengste altyd methoë risiko gepaard gaan. ’n Mens kan óf kiestussen ’n gewaarborgde lae opbrengs óf ’nongewaarborgde hoë opbrengs – nie albeinie. Indien ’n advertensie ’n hoë opbrengswaarborg, kan ’n mens maar weet dat daariewers ’n slang in die gras is.Piramideskemas is eintlik maar net ’n

belasting op gierigheid, maar juis in tye soosvandag kan piramideskemas selfs mense watnie gierig is nie om die bos lei. Wees dusbaie versigtig met jou geld, en onthou: Asiets te goed lyk om waar te wees, is dit tienteen een wel die geval. S

Loop lig vir piramideskemasDeur Paul Joubert

d

HOW TO RECOGNISE A PYRAMID SCHEME• A very high return on investment is guaranteed.• No value is created in the whole process.• New recruits are required before money is paid out.

MY GELD

m y g e s i n • m y w o r k


SMARTresolutions andgoals for 2010

By Moira-Marie Kloppers

A resolution is a decision, a promise, a pledge, a decreeor a ruling. It is much more than a mere intention, ahopeful statement or wish for the future. Unfortunately,many people’s list of resolutions consist of exactly (andonly) that. It is merely a list of vague things that youwould like to achieve and more often than not the listlooks exactly the same year after year. A resolution is awell thought-out plan that demands determination to suc-ceed, steadfastness, tenacity and perseverance. Your re -solutions for 2010 should be nothing less than a personaldevelopment plan. To be successful, you need to under-stand yourself, define your objectives and create anachievable plan to achieve them.

WHO AM I?Understanding who you are, where you are headingand being honest about your ability to do so is the firststep towards reaching any goal. Also, realise and acceptthat you only have control over yourself and that therewill be things in your environment that can slow youdown.

SET SMART OBJECTIVESAn objective is SMART if it is specific, measurable,achievable, relevant and time bound.• Specific – Where exactly do you want to be?• Measurable – What will signal the accomplishmentof your objective?

• Achievable – Unrealistic goals will only frustrateyou and damage your self-esteem.

• Relevant – Is the objective taking me towards my vi-sion?

• Time bound – Set a date, otherwise your objectivewill stay unaccomplished indefinitely.

THE PLAN Keep the following in mind when your devise your plan:• Find the stepping stones: Identify the short-termgoals that will lead to the accomplishment of yourobjectives.

• Prioritise.• Identify the skills you need to accomplish each goal.• How, where and when will you get these skills?• Get support – someone who can help you, but alsohold you accountable.

• Identify the possible obstacles that could slow youdown.

• How will I overcome these obstacles?

MY WORK

Daar’s ’n apie op ’n stokkievoor my ma se agterdeur,daar’s ’n gaatjie in sy broekieen sy stertjie loer daardeur.Storietyd! ’n Besoek aan die wonderwêreld van ’n kind se verbeelding. ’n

Plek waar die skelms altyd gevang word en die prins en prinses vir altyd gelukkigsaamwoon. Tog vervul hierdie paar minute van elke dag ’n ongelooflike groot rolin die taalkundige en emosionele ontwikkeling van jou kind. ’n Kind tussen die ouderdom van twee en vier jaar kan nie altyd tussen sy

verbeelding en die werklikheid onderskei nie. Daarom dat hulle so dikwelsdeur “monsters onder die bed” gepla word. Hulle het geduring aanmoedigingen gerusstelling nodig. In hierdie fase van hul ontwikkeling hou hulle dus baievan sprokies en rympies met herhalende elemente en ’n duidelike begin,middel en einde.Van ses tot sewe jaar begin kinders al sterk met die karakters in stories

identifiseer. Rolspel is in hierdie fase ’n baie gewilde speletjie. Die gebeure insprokies word op ’n emosionele en dramatiese manier uitgeleef. Reg engeregtigheid moet altyd seëvier.Maak storietyd deel van jou gesin se daaglikse roetine. Dit is waardevolle

breinkos in jou kind se ontwikkeling. S

Gee jonges breinkosDeur Moira-Marie Kloppers

Moenie Martie Maree se gereelde insetsel op SolidariteitRadio, genaamd Kinderwêreld, misloop nie. Besoekwww.solidariteitradio.co.za.

DOEN-DINGE• Storietyd versterk die band tussen ouer en kind. Moet dus nie ophou omvir jou kind stories te lees wanneer hy of sy self kan lees nie.

• Storietyd skep die geleentheid om jou kind se waardes te vestig. Baiekinderstories bevat belangrike lewenslesse. Storietyd skep die geleent -heid om oor hierdie dinge te gesels.

• Maak biblioteekbesoeke deel van jou gesin se weeklikse roe tine. Laatjou kind self sy of haar boekies uitkies.

MY GESIN

FOTO: iSTOCKPHOTO

b e r o e p s g e s o n d h e i d e n - v e i l i g h e i d


oewel ’n studie reeds in 1994bevind het dat stofvlakke bySuid-Afrikaanse myne die af -ge lope 50 jaar nie veel ver -beter het nie, kom longsiektesas gevolg hiervan en verskeie

ander redes steeds algemeen onder werk ne -mers in hierdie en verwante bedrywe voor.Intussen is werknemers in dié bedryf steedsonseker oor presies hoe die proses van serti -fisering van longsiektes en die vergoedingdaarvoor werk. Volgens Hanlie van Vuuren, litigant van

Solidariteit se afdeling vir Beroeps gesond heiden -veiligheid (BGV), moet werknemers in diemynbedryf voor indiensneming by ’n nuwewerkgewer asook gedurende die diens tydperkby die maatskappy getoets word vir long -funksie. “Hierdie toets sal be paal of ’n werk -nemer nog geskik is om te werk en sal ooktoon of ’n werknemer reeds moontlik aan ’nstofverwante siekte ly,” verduidelik sy. Die geskiktheidstoetse vir mynwerkers

word normaalweg by die myn se eie kliniekgedoen of reëlings word getref sodat dietoetse elders gedoen kan word. Oudmyn -werkers mag elke twee jaar die toetse by ’nstaatskliniek of hospitaal laat doen.Sodra die toets gedoen is, word alle

gevalle na die Mediese Buro vir Beroep -siektes verwys. “Die Mediese Buro is dieenigste instelling wat deur die Wet op Ver -goeding vir Beroepsbeserings en -siektes(Wet 130 van 1993) gemagtig is om dietoetsmateriaal te ontleed en besluite rakendedie persoon se geskiktheid te neem. Dieburo moet bepaal of ’n persoon aan een ofmeer van die spesifiekte siektes ly waarvoordie Wet voorsiening maak en as daar bevindword dat die persoon wel hieraan ly, moetdie graad daarvan bepaal word. Die buroklassifiseer slegs of ’n werknemer aan ’nvergoedbare siekte ly of nie. Die graad vandie siekte word ook bepaal, maar die graadvan longfunksieverlies word nie geopenbaarnie,” sê Hanlie. “As die buro bevind dat ’n werknemer

nie aan ’n vergoedbare siekte ly nie, maardie werknemer tog voel dat hy die siekte in’n vergoedbare graad het, het die werk -nemer wel die geleentheid om te appelleer.” Sy maan werknemers egter dat hierdie

appèl binne drie maande by die buro seHersieningskomitee ingedien moet word.

“Soli dariteit hanteer ook hierdie appèlle na -mens lede en lede wat die proses wil volg,kan Solidariteit kontak,” sê Hanlie. Daar moet onderskei word tussen per -

sone wat voorheen in myne of beheerde be -drywe gewerk het en mense wat nog deelvan die arbeidsmag vorm. As ’n persoonaan soek doen om werk by ’n myn of be -heerde bedryf, moet sy gesondheid goed ge -noeg wees om die geskiktheidsertifikaat teslaag. As hy by ’n spesifieke myn of be heer -de bedryf werk en nie die jaarlikse on der -soek by die werkgewer slaag nie, mag hy

appelleer by die Inspekteur van Myne en sydienste mag nie beëindig word voordat dieappèl nie afgehandel is nie.As ’n werknemer wel gesertifiseer word

met ’n vergoedbare longsiekte, sal hy nor -maalweg nie die geskiktheidsertifikaat be -kom nie en behoort hy dus nie met syhui dige werk voort te gaan nie.“Hy behoort wel ’n ander beroep te volg

waarin die gevare van verergering van diesiekte minder is, maar die werk by diehuidige myn of beheerde bedryf moet dangestaak word,” sê Hanlie. >>>

Longsiektes: Só werk vergoedingDeur Ilze Nieuwoudt

h

VERSKILLENDE LONGSIEKTES• Asbestose: Longfibrose wat deur asbesvesels veroorsaak word.• Steenkoolwerkers se pneumokoniose: Longfibrose wat deur bloot -stelling aan steenkool veroorsaak word.

• Emfiseem: Longsiekte veroorsaak deur die vernietiging van die longblasies se wande.• Massiewe fibrose: Longfibrose veroorsaak deur blootstelling aan stof en wat meer as1 cm in deursnee is.

• Mesothelioom: ’n Kwaadaardige gewas wat in die longvliesholte van die longevoorkom.

• Gemengdestof-pneumokoniose: Longfibrose wat deur die tegelyke blootstelling aanverskeie soorte stof veroorsaak word.

• Silikose: Longfibrose veroorsaak deur die inaseming van silikastof.

FOTO: iSTOCKPHOTO

b e r o e p s g e s o n d h e i d e n - v e i l i g h e i d


WAT AS DIE PERSOON TOT STERWE KOM?As ’n oudmynwerker of iemand wat steeds by ’n myn werk sterf en die familie vermoed datdie persoon aan ’n sertifiseerbare longsiekte gely het of dat die siekte intussen van ’n graad1- na ’n graad 2-siekte vererger het, is daar stappe wat gevolg kan word. ’n Dokter kan diepersoon se longe verwyder met die toestemming van die familie. Daarna sal die longe nadie Nasionale Instituut vir Beroepsgesondheid gestuur word waar patoloë die longe salontleed en ’n patologiese verslag saamstel. Slegs af-hanklikes – dit wil sê ’n weduwee of kinderswat steeds finansieel afhanklik is van dieoorledene – is egter geregtig op ’n uitbetalingas die oorledene wel gesertifiseer word met ’nvergoedbare longsiekte.

<<< As die buro ’n persoon met ’n ver-goedbare siekte sertifiseer, stuur die buro dieoorspronklike sertifikaat aan die Vergoe-dingskommissaris vir Beroepsiektes (ookbekend as die CCOD). “Dié kommissarisfunksioneer onder die vaandel van diedepartement van gesondheid en moet niemet die Vergoedingskommissaris onder diedepartement van arbeid verwar word nie.”Hanlie waarsku dat die proses van hier af

baie tydsaam kan wees en maande kan neemom gefinaliseer te word. Sodra die lêer by diekommissaris geopen is, sal daar van die per-soon vereis word om sekere dokumente in tedien vir die verdere hantering van die saak.Die dokumente wat vereis word, sluit ’n volle-dige stel vingerafdrukke asook die oorspronk-like dienssertifikate in. Hanlie stel voor datpersone wat nie die oorspronklike diensserti-fikate kan bekom nie byTeba Bank moet aan-klop, waar alle dienssertifikate bygehou word.Sodra die inligting ontvang is, sal die

afdelings wat met die berekening van dietoekennings werk die eiser se vergoedingbereken volgens die formule wat die Wetvoorskryf en dit dan aan die kommissaris enfinansiële afdeling voorlê vir goedkeuring.“Die eiser se vingerafdrukke word ook

ontleed om duplikaateise te voorkom enondersoek word ingestel na die aantalrisikoskofte wat die persoon gewerk het. Indie proses word die persoon se verdienstetydens sertifisering ook in berekening ge-bring om sodoende uiteindelik die persoonse vergoeding te bereken.“As die persoon nie meer werk nie, word

die bedrag wat hy sou verdien het as hy steedsgewerk het vir die berekening gebruik. Hiernaword die bevindings na die kommissarisverwys wat die uitbetaling magtig. Hierdieproses kan selfs ’n jaar of langer neem en ledemoet bewus wees van die oponthoud wat metproses gepaard gaan,” verduidelik Hanlie. S

HOE WORD DIE ERNSVAN ’N LONGSIEKTE GEMEET?Wanneer dit kom by longsiektes word twee grade onderskei, naamlik graad 1 en graad2 asook ’n nie-vergoedbare siekte:• As ’n werknemer ’n longverlies van minder as 10% het, word dit as ’n nie-vergoedbare siekte bestempel en die werknemer ontvang geen vergoeding nie. Diewerknemer kan wel sy longfunksie tot en met afsterwe steeds nagaan om te bepaalof die longfunksie verder afgeneem het.

• As ’n werknemer gesertifiseer word met ’n graad 1-longsiekte beteken dit dat diewerknemer ’n longfunksieverlies van tussen 10% en 40% het. Die persoon ontvangvergoeding en kan steeds tot en met afsterwe monitor of sy longfunksie verderverswak.

• ’n Werknemer sal as graad 2 geklassifiseer word as sy longsiekte reeds verdergevorderd is tot ’n longfunksieverlies van 40% en meer. Die persoon ontvang ookvergoeding en daar is geen verdere behoefte om die situasie vir eisdoeleindes temonitor nie, aangesien vergoeding net tot op hierdie vlak gedoen word.

WATTER UITBETALING KAN EKVERWAG?Die uitbetaling vir persone wat met ’n graad 1- en 2-longsiekte gesertifiseer word, geskieddeur middel van ’n eenmalige uitbetaling. Die berekening van die uitbetaling hang af vandie persoon se individuele omstandighede en die persoon se aantal risikoskofte. Die vlak vanrisikowerk wat verrig is en die persoon se vlak van vergoeding sal alles ’n rol speel in diebepaling van die bedrag wat uitbetaal word. ’n Wetswysiging wat op 29 Augustus 2009 vankrag geword het, bring ’n tikkie verligting vir persone wat met ’n longsiekte gesertifiseer word.Die bedrae wat uiteindelik aan eisers uitbetaal word, is nou hoër as vantevore.FO

TO’S:iSTOCKPHOTO



y Midrand Multifranchise isdie kliënt en sy behoeftesbelangrik en juis daarom ver-seker dié groep handelaarsdat die kliënt nie net die besteraad ontvang nie, maar ookgemoedsrus met die wete dat

kenners in beheer is. Die vyf jong en dina-miese bestuurders aan die stuur van diegroep beskik saam oor meer as 50 jaar seervaring in die motorbedryf en beskik oorspesialiskennis van die onderskeie motor-fabrikate wat te koop is asook ledediens.Hier word egter nie net waarde geheg

aan die verkope van motors nie. Naverkoop-diens is ’n topprioriteit vir elkeen van diewerknemers, wat toesien dat kliënte tevredeis. Die groot werkwinkel op dieselfde terreinas die vertoonlokaal beskik oor kundigetegnici wat in elke fabrikaat spesialiseer.Midrand Multifranchise is trots op die

motors wat onder sy dak verkoop word endie diens wat gelewer word. Dit is niesonder rede nie...

TATAHierdie Indiese motorfabrikaat is bekend virsy uiters bekostigbare motors en eerbiedigdaardeur die fabrikaat se leuse van betrou-bare en bekostigbare motors. Daarbenewensspog Tata nou met bykomende gehaltebe-heer deur ’n Suid-Afrikaanse kwaliteitkon-troleerder in Indië. Die jongste toevoegingtot die Tata-familie is die Xenon-bakkie – ’ntaai werksesel en ontspanningsdubbel- enenkelkajuitbakkie, wat pas bekendgestel isen tot R150 000 goedkoper as mededingersin dieselfde klas is.

DIAHATSUDaihatsu vier vanjaar 103 jaar in die motor-bedryf en het daarom ongekende ervaringgerugsteun deur 100% Japannese innovasie,kennis en betroubare motors.

SSANGYONGHoewel SsangYong uit die Koreaanse stalkom, is dié motorfabrikaat nie werklik volks-vreemd aan Suid-Afrikaners nie. SsangYonghet homself nie net goed in die land gevestignie, maar maak ook gebruik van dieselfdetegnologie wat in ’n ander vooraanstaandeDuitse motorfabrikaat gevind word.

KIAKia het in die afgelope paar jaar merkwaardigegroei getoon en is nou die vierde grootstemotorvervaardiger in die wêreld. Daarbe-

newens het Kia se markaandeel in die afge-lope ses maande ook aansienlik gegroei. Kiaword deur gehalte gekenmerk en juis vanweëdie vertroue in dié gehalte bied Kia op sekerevan sy voertuie steeds ’n 150 000 km/10 jaar-waarborg. Die jongste toevoegings tot die Kia-groep is die Sorento, ’n aanskoulike sport-nutsvoertuig (SUV), en die luukse en stylvolleCerato.

IMPERIAL SELECTImperial Select is sinoniem met gehalte-gebruikte motors. Alle motors wat op dieImperial Select-vertoonvloer uitry, dra diegehaltestempel van die AA wat aan kliëntegemoedsrus gee. Imperial Select spog ookmet’n aanlynvertoonlokaal waar alle beskikbaremotors besigtig kan word. Klik gerus opwww.imperialselect.co.za/midrand.

Gehalte en tevredenheid onder een dakIn ’n bedryf wat veral die afgelope jaar baie swaar getrek het, het Midrand Multifranchise, watspesialiseer in die verkope van Kia, Tata, Daihatsu, SsangYong en gebruikte motors by Imperial Select,sterk groei getoon. Die geheim? Die voordeel van verskeie bekende en betroubare motorfabrikateonder een dak bied aan die voornemende koper ongeëwenaarde gerief en mededingende pryse.

WAAR IS MIDRAND MULTIFRANCHISE?Midrand Multifranchise is sentraal geleë op die hoek van Ou Pretoria- en Olifantsfonteinweg inMidrand. Kontak Midrand Multifranchise vandag nog om jou volgende motor te toetsbestuur.Skakel die kantore by 011 314 2353 of stuur ’n e-pos na een van die volgende bestuurders:• Kia/Tata – [email protected]• Daihatsu/SsangYong – [email protected]• Imperial Select – [email protected]• Diensafdeling – [email protected]• Onderdeleafdeling – [email protected]• Handelaarshoof – [email protected]

b

FOTO’S:REINTDYKEMA



ol-Tech se eerste groep van 64studente het op 19 Novemberhul NQF3-sertifikate van dieEnergie-SETA (ESETA) ontvang.Ná byna drie jaar se harde werk

is die leerders nou in hul finale jaar en reedsgekwalifiseerde elektrisiëns in enkelfasekrag.Die leerders het vanaf 2007 elke jaar sesmaande lank teoretiese en ses maande lankpraktiese opleiding ondergaan en is tansbesig met die finale praktiese been omsodoende hul NQF4-kwalifikasie te verwerf.Die meerderheid van die groep het ookbesluit dat hulle die vaktoets wil aflê teneinde te voldoen aan die nuwe wetgewing.Die ESETA sal later vanjaar al die rëelings inhierdie verband vir hulle tref. Die kursusweerspieël die behoeftes van werkgewers indie huidige elektrisiteitsbedryf. Ander am-bagte wat by Sol-Tech aangebied word, sluitmontering en masjinering, dieselwerktuig-kunde en meulmakery in.• Besoek gerus www.sol-tech.co.za vir

meer inligting. S

Eerste Sol-Tech-studente ontvang sertifikate

s

Sol-Tech het sy eerste jaarlikse gholfdag inNovember 2009 gehou om geld in tesamel om eerstejaarleerders op ’n le-wensoriëntering- en persoonlikheidont-wikkelingskamp te neem. Volgens ElbieLiebenberg, hoof van Sol-Tech, loop per-soonlike verryking hand aan hand met na-

skoolse opleiding en dit is belangrik datSol-Tech jongmense nie net hul akade-miese potensiaal laat bereik nie, maar ookhul persoonlike potensiaal. Die kampword jaarliks by Glenmore aangebied.Thys die Bosveldklong, bekende Afri-

kaanse sanger en komediant, het ook sy

gewig agter die gholfdag gesit en die deel-nemers vermaak.Die gholfdag was ’n reuse-sukses, met

baie grappies, Thys se lekkerluister musieken ’n veiling waar SpringboklosskakelMorné Steyn se rugbytrui onder meeropgeveil is.

Gholfdag ten bate van studente ’n reuse-sukses

FOTO’S:REINTDYKEMA;VERSKAF

Studente tydens verlede jaar se kamp by Glenmore. Thys die Bosveldklong tydens die gholfdag.

Deur Charl Oberholzer



Tel: 012 664 8923www.sol-tech.co.za

Sol-Tech het sy personeel uitgebrei met Henri Lategaan as lektor in motorwerk-tuigkunde, Deon Grobler in meganika, Albert Olckers in meulmakery en SurethaCronje in wetenskap. Hierdie bykomende vaardighede beteken meer waarde vir dieleerders. Volgens Elbie Liebenberg, hoof van Sol-Tech, is die kollege se personeelgereed vir 2010 met al sy uitdagings. Al die personeellede by Sol-Tech sien uit daar-na om ’n positiewe verskil in elke student se lewe te maak. Sol-Tech se administra-tiewe funksie en fundamentele opleiding verskuif in 2010 na Booysens, waar dienuwe en groter werkwinkels reeds sedert Julie 2009 gebruik word.

Vaardigheidskorps versterk

Henri Lategaan Deon Grobler

Albert Olckers Suretha Cronje

Sol-Tech het op 12 September 2009 weer ’nopedag gehou. Dit is bygewoon deur onge-veer 700 mense, insluitend studente, ouersen ander belangstellendes. Flip Buys, uit-voerende hoof van Solidariteit, het die skaretoegespreek en gesê dat daar drie belangrikekeuses in ’n jongmens se lewe is: Wat hymoet glo, wat hy moet studeer en wie sylewensmaat moet wees. Sowat 145 uit die300 leerders wat die toelatingstoets afgelêhet, is vir Februarie ingeskryf en ’n verdere115 leerders is vir Julie ingeskryf. Daar isook reeds ’n waglys vir 2011 en die opedagwas ’n reuse-sukses. Sol-Tech se toekoms lykblink, met ’n leerdertal wat elke jaar groei.Die splinternuwe eerstejaars staan op diedrumpel van vaardigheid en persoonlikeontwikkeling terwyl die ervare finalejaar-leerders sterk oppad is na ’n beter toekoms.

Nuwe bloedby Sol-Tech

Studente aan die werk in diespogwerkwinkel in Booysens.

FOTO’S:REINTDYKEMA;DALEENDEJAGER

w w w . s o l i d a r i t e i t . c o . z a58

l e g a l m a t t e r s

n o m m e r 1 v a n 2 0 1 0

WHAT IS A RECESSION? CAN THEYLET ME GO JUST LIKE THAT?In economics, a recession is a general de-crease in the economic activity in a countryor market over a period of at least six con-secutive months. A recession therefore leadsto a general decrease in trade and industrialactivity, which in turn leads to an increasein job losses and retrenchments. A sustaineddecline in a country’s economy is called aneconomic depression during which job op-portunities are generally very scarce.An employer cannot just let an employee

go. The process in which employee numbersare reduced because companies have to cutback on their production or service delivery isknown as dismissal for operational reasons, orretrenchment. An employer must notify em-ployees in writing of planned retrenchmentsbymeans of a section 189 notice, which refersto section 189 (3) of the Labour Relations Act(LRA). The employees can therefore be in-formed of planned retrenchments by e-mail.The LRA determines that, in the event of a

retrenchment process, an employer is obligedto consult with any person the employer hasto consult with in terms of a collective agree-ment. If there is no collective agreement, theemployer must consult with any representedworkplace forum and/or any registered tradeunion whose members will possibly be af-fected by the retrenchments, whether or not itis a represented trade union.In the absence of the above, the employer

must consult with the employees themselvesor their nominees for this specific purpose.

Retrenchment procedure for individual workers

YOU & THE LAWphil davel

Send your questions to SolidarityMagazine: You & The Law, P.O. Box11760, Centurion 0046; send email

to [email protected];or a fax to 012 664 1102.

A Solidarity member who works for a large hardware chain storerecently heard from colleagues that the employees in their divisionare going to be retrenched. His boss says they are not makingmoney and blames the recession. PHIL DAVEL, labour law advisorat the Solidarity Service Centre, answered his questions.

Phil Davel

PHOTOS:DALEENDEJAGER;iSTOCKPHOTO

l e g a l m a t t e r s

Any other party must request permission fromthe employer to be allowed to get involved inthe negotiation process.The aim of the consultation process is to

enable trade unions and employees to ques-tion the reasons for the retrenchments, aswell as to propose ways in which the re-trenchments could be avoided or reduced.Alternatives to the retrenchments must

also be considered in an effort to avoid, re-duce or postpone the retrenchments. Alter-natives could include the following:• Letting employees work short-time.• Reducing salaries or paying employeeson a commission basis.

• Moving employees to other divisions.• Suspending all new appointments.• Putting an end to overtime and work onSundays.

• Training personnel in alternative skills.• Suspending contracts with temporary andcontract workers.

• Placing employees on temporary unpaidleave.

TOWHAT SEVERANCE PACKAGE AM I EN-TITLED AND IS THERE A WAY IN WHICHI CAN LOSE MY SEVERANCE PACKAGE?Section 41(2) of the Basic Conditions of Em-

ployment Act stipulates that when an em-ployee is retrenched owing to operational rea-sons, the employee will be entitled to oneweek’s salary for every completed year of ser-vice. Therefore, in this case the member is en-titled to three weeks’ salary. Remember thatthis is only a minimum requirement. In otherwords, a much bigger settlement can be nego-tiated, such as two weeks’ salary for everycompleted year. In addition, the employeeshould note that the severance package is cal-culated on the cost to company and thereforeincludes, among other things, the employer’smedical aid and pension fund contributions.As far as the second part of the question is

concerned, an employee could lose his/her se-verance package if the employer offered alterna-tive employment at the same or even anotheremployer, and the employee unreasonably re-fused the offer.The regulation on “unreasonablerefusal” is set out in section 41(4) of the sameAct and is normally used by employers tododge their obligation of paying a severancepackage. This scenario often happens when anemployee has built up many years of service,because there is no limit on the number of yearsan employee can accumulate. Note that theoffer of alternativework could entail a demotionas well as a lower salary. The courts will deter-

mine what constitutes an “unreasonable re-fusal” according to the merits of each case.

WHAT INFORMATION SHOULD BEINCLUDED IN A SECTION 189 NOTICE?• The reasons for the proposed retrench-ments;

• all the alternatives considered by the em-ployer before deciding to possibly re-trench some of the employees, as well asthe reasons why the employer decidedagainst these alternatives;

• the number of employees who wouldpossibly be affected, as well as the cate-gories in which they work;

• the proposed criteria according to whichemployees will be retrenched;

• the time frame in which the retrench-ments will be carried out;

• the proposed severance packages andhow they were calculated;

• any assistance that the employer under-takes to provide during the retrenchmentprocess;

• the possibility of future reemployment;and

• the number of employees at the employer,the number of employees retrenched at thesame employer in the past. S

h i s t o r i e s g e s p r o k e


p 16 Desember 2008 hetek en my man saam metons seuntjie, wat toe sesmaande oud was, Heil-bron se Geloftefees by

Vegkop bygewoon. Soos dit maar gaan metbabatjies wat lank in ’n karstoeltjie moes sit,wou hy nie ’n minuut langer stilsit in die saalwaar die verrigtinge gehou is nie. Ons moesmaar die omgewing gaan verken sodat diefeesgangers in vrede na die diens en dieGelofte kon luister.Nadat ons oor die krakende plankvloere

deur die klein museum gestap het, het ekdeur die besoekersboek begin blaai engesien dat mense van regoor die land én diewêreld al oor dieselfde plankvloere gestaphet. Ek het meteens besef hoe min van onsland se eie monumente en museums onsken. In Europa het ek moeite gedoen om byelke moontlike kasteel of besienswaardig-heid in te loer, maar in my eie land ry onsmaar verby.Met Ernst op my heup het ek na die ge-

stapelde hoop klippe met die bronsbeeld ge-stap om te sien hoe dit daar lyk. Voor diehoop klippe het ek eers stilgestaan en ommy heen gekyk. Op ’n plaat het die volgendegeskryf gestaan: “Simboliek van die monu-ment: Die opgestapelde klippe simboliseerdie omsingelde bedreiging van destyds envandag. Die totale aanslag teen die Christe-

like beskawing. Uit hierdie vyandelikhedeverrys triomferend die forse gestalte van ’nleier. Hoewel een been nog binne dievyandelike omsingeling is, hou hy met er-kentlike geloof aan die oorwinning dieBybel met sy linkerarm vas en met sy reg-terhand ’n geweer wat in nederige onder-worpenheid teenoor God afwaarts wys enwaarteen vyandige assegaaie breek en knak.Die beeldhouer het hiermee Efesiërs 6:16 virons tyd vergestalt: ‘Behalwe dit alles neemdie skild van geloof op waarmee julle al dievurige pyle van die bose sal kan uitblus.’ Methierdie besielende woord van God in diehart en verantwoordelike weerbaarheid isdie oorwinning vir ons gewaarborg.”Dit was doodstil en die koel windjie wat

opgesteek het, het my koue rillings gegee.Ek het my voorgestel hoe dit moes geweeshet om die gebeure van 20 Oktober 1836 tebeleef: Om my is die mans besig om 50ossewaens in ’n laer van twee kringe te trek.Ek en Ernst, saam met die res van die vroue,is in die middel van die binneste kring. Vierdae gelede het die geselskap die nuusontvang dat ’n weermag Matabeles onderKalipi op pad is. Gewere word nagegaan entroostende ma’s probeer hulle kinders rustigkry. (Hoe doen ’n mens dit?) Tussen jou en4 000 tot 6 000 Matabeles is daar 50 osse-waens, én jou man en seun. Elke oggend enaand word daar gebid: “Heer, beskerm ons

teen die vyand”, want al wat jou kan red, isdie Heer se genade. En dan is hulle daar.Duisende assegaaie trek oor ons koppe ter-wyl 37 mans se geweerskote herhalend inons ore knal. Ek hou Ernst stywer vas. Ge-lukkig duur die geveg net ’n uur. Om myhardloop vrouens met skottels water en dienodige noodhulptoerusting om 14 swaar ge-wonde mans te help. Twee mans is gedooden lakens is vir eers oor hulle getrek. Al hetdie Matabeles die meeste van die perde,beeste en skape vir hulle gevat, is hulle ver-slaan. AH Potgieter en SA Cilliers dank eersGod dat Hy Sy hand van bewaring oor dielaer gehou het. 439 Matabeles het gesneu-wel en meer as ’n duisend assegaaie wordom die laer opgetel.Tydens die oprigting van die monument

in 1938 het ds. VJB Naude die volgendegesê: “Vegkop is die Bloedrivier van dieVry-staat en hier het die eerste daeraad van dieChristendom vir die Vrystaat aangebreek.”Toe ons later kar toe stap, het ek besef

wat ek daardie dag geleer het: My God isook die God wat hierdie mense, my voor-ouers, teen ’n mag van ongeveer 5 000 be-skerm het. Ek is dankbaar dat ’n monumentopgerig is om ons te herinner dat ons ’n le-wende God het wat oor ons waak. As jyweer in die omgewing van Heilbron is, doendie moeite om te gaan beleef wat ek beleefhet en dra dit oor aan jou kinders. S

Vegkop: Bloedrivier van die VrystaatDeur Magdaleen Kleynhanso

FOTO:HENNIEDUPLESSIS

h i s t o r i e s g e s p r o k e

et buite Fochville, op die padtussen Johannesburg enPotchefstroom, staan ’n mo-nument wat een van die dap-perste Boerevegters van die

Anglo-Boereoorlog gedenk. DieDanieTheron-monument lê hoogteen ’n randjie naby die N12,maar as jy die moeite doen omdie paar honderd meter na bo testap (of te klouter) om die hoëgedenknaald van naderby teaanskou, sal jy besef dat dit diemoeite werd was.DanieTheron sal vir die nage-

slagte onthou word as die stigtervan dieTheronVerkenningskorps(TVK) – ’n eenheid wat beskouword as die voorloper van die SA Weermagse verkennersafdeling. Danie het in dieAnglo-Boereoorlog saam met sy nagenoeg 100 ver-kenners geveg, verken en inligting ingesameloor die Britse magte.

Danie is op 9 Mei 1872 in Tulbagh ge-bore en kwalifiseer ná skool as ’n onderwy-ser en gee skool in Kroonstad. Kort daarnakwalifiseer hy as ’n prokureur en open sy eiepraktyk in Krugersdorp. Dit is ook hier waar

hy sy hart verloor op HannieNeethling. Hulle raak verloof,maar in Augustus 1898 sterfHannie aan longontsteking enword begrawe op hul familie-plaas Eikenhof.Gedurende die oorlog het

Danie en sy span verkennerstelkens heldhaftig deelgeneemaan die gevegte en volgens diegeskiedkundige FransjohanPretorius het generaal LouisBotha later oor Danie opge-

merk: “Hy was as soldaat gehoorsaam entrou, as offisier onverskrokke en bekwaam,as krygsman ’n held. Nooit het ek iemandontmoet wat meer deurtastend te werk ge-gaan het, wat opgewekter ’n moeilike taak

volbring het nie, hetsy as leier, as spioen, ofas aanvoerder by ’n aanval. Die woord ‘nee’het Theron nooit geken nie. Wat aan homopgedra is, het hy gedoen. Transvaal hetgeen dapperder man opgelewer nie.”Danie se dapperheid het egter op 5 Sep-

tember 1900 tot sy dood gelei. In Gatsrand,die omgewing waar die Danie Theron-mo-nument vandag uitrys, het Danie op dié dag’n Engelse konvooi bespied en besluit om ’nlokval vir die konvooi te stel. Hy word egterdeur vier Britse verkenners verras. Die kop-pie waar Danie opgemerk word, word metkanonvuur bestook en Danie word nood-lottig getref.Vandag is die Danie Theron-monument

’n herinnering aan dié dappere vegter. Envolgens die gedenkplaat aan die voet vandie monument simboliseer die vlam aan diepunt van die naald “die vlam van Vryheidwat gebrand het in die harte van Danie The-ron en die Boere wat hul vryheid, onafhank-likheid en Vierkleur verdedig het.” S

Danie Theron ’n held met boodskapDeur Ilze Nieuwoudtn

FOTO:ILZENIEUWOUDT

t o t u d i e n s


Kantore – legendaries, lojaal en landwyd!BELLVILLE

Ettienne Pio, Raymond Holland-Chapman,Anton Gerretsen, Bennie Harmse,Mike GoussardAdministratiewe beampte: Nicole HarmseTel: 021 946 4440/4478Faks: 021 949 4259E-pos: [email protected]: Du Toitstraat 18, Bellville

KATHUGert van WykAdministratiewe beampte: Jaatjé HanekomTel: 053 723 1604Faks: 053 723 1407E-pos: [email protected]: Rietbokstraat, Kathu

RUSTENBURGTheunis van Staden, Johan NellAdministratiewe beampte: Christelle GroblerTel: 014 592 4336Faks: 014 592 4371E-pos: [email protected]: H.v. Heystek- enThabo Mbekistr. Heystek Ontwikkelaars,Kantoor 4, Total Garage, Rustenburg

BOKSBURGFrancois van Heerden, Zirk Gous,Amanda Hattingh, Fanie Vosloo, Derek MansAdministratiewe beamptes:Marlindie Booyens,Natasha van HeerdenTel: 011 913 0783/1101Faks: 011 913 3850E-pos: [email protected]: Rondebultweg 232, Libradene

NEWCASTLEJohan BothaAdministratiewe beampte: Elize BronkhorstTel: 034 312 9711/9917Faks: 034 312 5170E-pos: [email protected]: Hardingstraat 79,Sanlampark, Blok B, Newcastle

SECUNDA

CARLETONVILLEWillie van RensburgAdministratiewe beampte: PetroWatsonTel: 018 788 4861/018 786 2785Faks: 011 788 5102/011 388 9854E-pos: [email protected]:Van Zyl Smitstraat 74,Oberholzer, Carletonville

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOOR

Tel: 012 644 4300Tel: 0861 25 24 23E-pos: [email protected]: www.solidariteit.co.zaStraatadres: H.v. D.F. Malanrylaan enEendrachtstraat, KloofsigPosadres: Posbus 11760,Centurion, 0046

DESPATCHPiet VeldtmanAdministratiewe beampte: Marlene VeldtmanTel: 041 933 5144/5145Faks: 041 933 5539E-pos: [email protected]: Hoofstraat 91, Despatch

PIETERSBURGErick SchoemanAdministratiewe beampte: Arlene LourensTel: 015 297 0287Faks: 015 297 1589E-pos: [email protected]: Biccardstraat 79 (3A),Pietersburg

VAALDRIEHOEKJaco van den Berg, JohanVenter,Gerhard Cloete, JJ Fernandes, Lee CoetzeeAdministratiewe beamptes: Nadia Coetzee,Rika CronjeTel: 016 931 3160/2/4Faks: 016 931 3171/011 252 7271E-pos: [email protected]: Rossini-boulevard 130

ELLISRASJan PretoriusTel: 014 763 9511Faks: 014 763 9511E-pos: [email protected]

PRETORIAJack Loggenberg, Jahni Cowley, Keith Rossouw,Chris Roodt, Schalk de Bruin, Willie Venter,Connie BadenhorstAdministratiewe beamptes:Christa Louw,Anke CloeteTel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002E-pos: [email protected]: H.v. Lambert Lee- &Van Rensburgstraat, Mayville

WELKOMLea Hardy, Coen SchoonraadAdministratiewe beamptes: Reinette Hardy,Dalmese Kommer (tydelik)Tel: 057 352 6839Faks: 057 357 2072E-pos: [email protected]: Grondvloer, Haddad-gebou,h.v. Buiten- en Elizabethstraat, Sakesentrum

KLERKSDORPManie Lourens, Willie MaraisAdministratiewe beampte: Nicoline CraffordTel: 018 468 8533Faks: 018 468 8563E-pos: [email protected]: Buffeldoringweg 48,Eenheid 2, Buffelparksentrum, Klerksdorp

RICHARDSBAAIHennieVoslooAdministratiewe beampte:Chantelle van der MerweTel: 035 789 0968/9Faks: 035 789 0967E-pos: [email protected]: Liralinkstraat, Eenheid 7,Montego Park, Richardsbaai

WITBANKCornelius van Leeuwen, Jan du PlessisAdministratiewe beamptes: Irma Oberholzer,Sonja BekkerTel: 013 656 3871Faks: 013 656 6846E-pos: [email protected]: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel,Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

Kobie de VilliersAdministratiewe beampte: Sandra ScheepersTel: 017 634 5296Faks: 017 634 5297E-pos: [email protected]: Eerste Vloer, h.v. John Vorster-en Moorestraat, Uitbreiding 22,Secunda

d i e l e e s w e r d


PLATSAKWENKECarla van der Spuy

Al gaan dit broekskeur, kan jy nog lekker leef. Volg hierdie boek se platsakwenke en spandit saam met jou verbeelding, ’n bietjie toneelspel, ’n paar kamoefleerkunsies, hope logikaen ’n blakend gesonde humorsin in. Platsakvakansies, sakpastroues en laer munisipalerekenings is binne jou bereik.Vind uit hoe jy met ’n beperkte begroting uithalermaaltye virjou gesin en gaste kan opdis en teen ’n appel en ei mooi, jonk, fiks en gesond kan bly. Leesook hoe jy met kleingeld jou huis silwerskoon en jou tuin lowergroen kan hou, joubakhandkinders kan inspireer om self hul sakgeld op kreatiewe wyse te verdien en tevoorkom dat jy, helaas, eendag in hul agterplase moet plak. Al leef jy onder diespreekwoordelike broodlyn, hoef jy glad nie daarvoor te mik om onder die wynlyn te spooknie… Om hierdie boek te bestel, kan jy ’n versoek rig aan [email protected].

OOR DIE SKRYWER

Carla van der Spuy is ’n gevestigde en bekroonde vryskutjoernalis wiese werk al jare lank in talle prominente koerante en tydskrifte verskyn,ook in Solidariteit Tydskrif. Sy werk as korrespondent vir twee ra-diostasies in Noordwes en bied ook aanlynkursusse aan Afrikaansejoernaliste. Carla woon in Hartbeespoort saam met haar man Romano,en het ’n dogter Tanya en seun Louwtjie.

WEN! WEN! WEN!Stuur jou naam en kontakbesonderhede na [email protected] met die woord ‘Platsak’ in die onderwerplyn en staan die kansom een van twee eksemplare van Platsakwenke te wen met die komplimente van Lapa Uitgewers.

REDAKTEURSKEUSE

CJ Langenhoven. Uit sy pen het die eerstedrie strofes van Die Stem gevloei saam metmenige ander kortverhale, poësie enbekende spreekwoorde soos: “Om dood tegaan is geen kuns nie; die slegte kry dit reg.Om te lewe is ’n kuns; die beste kry dit niegoed reg nie.” En CJ Langenhoven ofSagmoedige Neelsie, soos hy ook bekendstaan, het dit reggekry. Een van sy geliefdewerke is Sonde met die buremet Herrie opdie ou tremspoor wat daarop volg. InSonde met die bure ly Sagmoedige Neelsieonder die bure – en Vroutjie se alewigebehoefte om die bure uit te stof. Hierdiekeer gaan dit om ’n vakansiehuis en ’nmotorkar. Maar o, die onkoste... Op dieingewing van die oomblik skaf hy ’nvoormalige sirkusolifant aan – ook bekendas Herrie – en ’n trem wat al beter daegesien het, en siedaar: ’n vakansiehuis opwiele! Met Vroutjie en Engela en haarmenigte koffers aan sy sy, neem Neelsie die

geweste op horings. So ’n trem kan nogalverwoesting saai as dit aan ’n eiesinnigeolifant vasgeketting word... SagmoedigeNeelsie se lewe word in Herrie op die outremspoor weereens versuur – hierdie keernie deur bure nie, maar deur Vroutjie, watnou maar net nie kan verstaan hoekom hynie ’n vaste werkie wil kry nie. Toe, bene-wensVroutjie se knaende klagtes, kom daarnog slegte nuus: Die Universiteit van Stel-lenbosch het besluit dat ’n man van Neelsiese geleerdheid sekerlik te vinde sou weesvir ’n reeks lesings oor allerlei hogere on-derwerpe. Neelsie se enigste hoop is Mei-ringspoort, en so word Herrie weer voordie trem ingespan, met diverse gevolge...Hierdie twee boeke, wat die eerste keer in1921 en 1925 verskyn het, is nou weer be-skikbaar in sagteband by Protea Boekhuisteen R100 en R110 onderskeidelik. Jy salhierdie boeke net so baie geniet soos dielesers van ’n driekwarteeu gelede!

SONDE MET DIE BURE &HERRIE OP DIE OU TREMSPOORCJ Langenhoven

Wenke, wilde bure, vakansie op wiele

oenie links kyk nie, Ma!Dit is my tweedejaar-seun se opdrag terwylons deur ’n winkelsen-

trum stap. Natuurlik kyk ek links. Die plekwat hy nie wil hê ek moet sien nie, is... ’nmanshaarkapper.Toe my kind ná die eksamen by die huis

arriveer, dog ek ek groet die grotman. Nienet ’n dik, mopperige boskaas nie, maar ook– aggenee wat – ’n baard! Die hele vakansiehet ek hom taktvol probeer oortuig om hom-self net ’n klein bietjie meer beskaafd te laatlyk. Natuurlik tevergeefs. My pleidooie wasnet vir hom ’n bevestiging dat hy nou regtigbehoorlik koel lyk. Enige voorkoms wat ’nmiddeljarige ma se goedkeuring wegdra,moet immers ’n flop wees.So vertrek my grotman toe op ’n kerk-

kamp met sy takhaarvoorkoms en al. En komhoog in sy skik terug. “Ek was geplant, Ma,”kom vertel hy smaaklik. Geplant? (Seker oorhy half na ’n boom lyk, dog ek.)Maar “geplant” beteken toe dat hy moes

voorgee dat hy ’n eerstejaar is. ’n Eerstejaarmet ’n baard? Ja, hy was dan nou kamstig ’nboerseun met die naam van Pietjan wat ver-lede jaar in ’n tuisskool was. Hy moes ’nhoogopgetrekte kakiebroek dra en het op diebus uit ’n gehawende gereedskapkissie tama-ties geëet. Hy moes selfs brandewyn en Cokedrink en vir almal slukkies aanbied. Daardieaand was al die “drinkers” kamma in diep

moeilikheid, totdat die eienaardige “boer-seun” se ware identiteit bekend gemaak is.Alles lekker snaaks en gawe studentepret

– maar, vertel Grotman, hy het iets geleer. Ineen dag as Pietjan die boerseun het hy be-leef hoe mense jou uitstoot as jy anders is.Gesprekke wat skielik stil word; ’n onder-langse gegiggel; mense wat jou ignoreer,verneder of kortaf met jou praat.Tog leer die liefdesgebod wat die Here

Jesus ons gegee het iets heeltemal anders.Daar is soveel anderste mense: Gestremdes,straatmense, ernstige siekes, versleurdes... Endie Here wil hê ons moet hulle met Sy liefdebedien. Hy het self die voorbeeld gestel: Hyhet blinde bedelaars en ernstige siekes genees.Hy was nie bang om naby melaatses te komnie. Hy het in die tollenaar Saggeus se huisgaan eet. Hy het duiwelbesetenes weer nor-maal gemaak. Hy het, terwyl Hy self aan diekruis gehang het, ’n moordenaar saam metHom paradys toe genooi.Ja, die Here Jesus was Self anders. Hy het

nie in die aanvaarde, gebaande weë geloopnie. Hy het die Fariseërs se wette geïgnoreeren mense op die Sabbat genees. Hy, watwaarlik God is, was nie te vernaam om kin-dertjies te omhels nie. Hy het deernis en be-grip vir elke mens gehad – ook vir die uit-geworpenes van die samelewing.As ons Hom wil volg, moet ons anders

wees, net soos Hy. Ons moet die uitgeskoptesmet deernis en liefde behandel, net soos Hy.

“Ek het besluit om my hare te skeer, Ma,”deel Boetie my ’n week of wat later mee.“Wanneer?” vra ek verheug. “Op nasionalekankerdag”, antwoord hy. “Dink Ma nie ’nkaalkop sal koel lyk nie?”My mammahart vermurwe. Mopkop,

kaalkop, wat maak dit saak? Solank jy dieliefde van Christus in jou hart dra.Maar ek hoop darem die ellendige baard

waai ook... S

s t i l w o ( o ) r d


STILWO(O)RDmarietha malan

Mopkop, kaalkop... uitgeskop?

m

FOTO’S:YOLANDÉTERBLANCHE;iSTOCKPHOTO

helpendehandDie storie vanBen Schoeman

Duisende kryskooltassies

Instituut helpmet beroepe

ATKV-takskenk R5 000

Beurse maakdrome waar

>>>>>>>>>>> >>>>>>>>>>>

Afrikaans hieronder die loep

>>>>>>>>>>>VI VIII

VIIIV

IV

II

b y l a e t o t s o l i d a r i t e i t t y d s k r i f • n o m m e r 1 v a n 2 0 1 0

s o l i d a r i t e i t h e l p e n d e h a n d

w w w . h e l p e n d e h a n d . c o . z an o m m e r 1 v a n 2 0 1 0 II

en Schoeman was op sy dagminister van vervoer, leier vandieVolksraad, kanselier van dieUniversiteit van Port Elizabeth,Doctor Honoris Causa, voor-sitter van Perskor. Dit klink alles

baie indrukwekkend, maar die volle betekenisvan die prestasies tref ’n mens wanneer jybesef Ben Schoeman se hoogste kwalifikasiewas slegs standerd sewe!

Soos baie arm Afrikaners kinders in diejare twintig en dertig moes Ben Schoemangrootword te midde van die harde realiteitevan die werkerswoonbuurt Braamfontein.Geleenthede vir opleiding in Afrikaans wasin die Engelstalige Johannesburg bykans on-bekombaar en selfs al sou daar wees, wasdaar in elke val nie ’n ekstra pennie vir ver-dere skool- of universiteitsopleiding nie.

As veertienjarige seun moes die jongeBen uitspring en begin werk om sy gesin sepot aan die kook te hou. Hy het aanvanklikas bode in die Spoorweë begin werk, maaromdat hy fris gebou en nie bang was om symoue op te rol nie, is hy as lokomotief-skoonmaker aangestel. Kort voor lank het hyop die voetplaat van die stoomlokomotiewesy plek as stoker begin volstaan.

Die verplasing van tonne en tonne steen-kool van die kolewa na die brandende oondwas twaalf ure per dag se uitmergelende werk.Die jong Ben het egter geglo dat ’n mens severstand net so hard soos jou spiere moetwerk en hy het ingeskryf vir die masjinis-eksamen.

Sy handboeke het dag en nag sy vrye tydin beslag geneem en hom gedurende die langnagte in die vuil stokerskajuit geselskap ge-hou. Met vasbyt het hy die kursus geslaag ensy eerste tree boontoe gegee.

Die verhaal van Ben Schoeman is verdergoed bekend. Omdat hy geglo het jy leef nievir jouself nie, het hy te midde van sy langskofte as sekretaris van Braamfontein seNasionale Party ’n reuse-bydrae gelewer omdie Afrikanersaak in die EngelstaligeWitwa-tersrand te bevorder. In 1948 het hy dieminister van arbeid geword en in die jarevyftig minister van vervoer.

Die jong seun wat lokomotiewe gewasen vir twaalf ure per dag kole gestook het,het die argitek geword van Suid-Afrika sereuse- en hoogs suksesvolle pad-, spoor-,lug- en seevervoer. Schoeman was persoon-lik betrokke by die uitleg en beplanning van

die Richardsbaai-hawe, asook die uitbouvan die destydse SAL tot die suksesvolstelugdiens in Afrika.

Wat was die geheim van Ben Schoemanse suksesverhaal? Die antwoord is eenvou-dig: Ben Schoeman het vanuit ’n interne lo-kus van kontrole geleef.

’n Mens se lokus van kontrole het te doenmet waaraan jy die verantwoordelikheidtoeskryf, of die skuld voor gee. Dit sou mak-lik vir die jong Ben wees om die skuld van syswaarkry te pak op die Engelse, of op diemynbase, of op die regering. Hy sou in diegeselskap van baie armes aan dieWitwaters-rand gewees het as hy dit sou doen.

Mense wat met ’n eksterne lokus vankontrole leef, glo wat met jou gebeur wordbepaal deur omstandighede, magsfigure oftoeval. Die feit is, mense wat met ’n eksternelokus van kontrole leef, is nie so maklik instaat om bo hulle omstandighede uit te stygnie. Hulle word maklik slagoffers van hulomstandighede omdat hulle nie verantwoor-delikheid daarvoor wil neem om op te staanen hulle omgewing te beheer nie.

Anders as baie van sy arm tydgenote hetBen besef as hy nie vasbyt en self verant-woordelikheid neem vir sy omstandighedenie, sal hy altyd kole moet stook. Mensesoos Ben, wat leef vanuit ’n interne lokusvan kontrole, het meer uithouvermoë, ismeer selfstandig, neem groter verantwoor-delikheid en styg bo hulle omstandighedeuit – selfs met net standerd sewe.

Ons leef in ’n tyd waar die land se hoogssuksesvolle infrastruktuur waaraan BenSchoeman en sy tydgenote so hard gebouhet byna daagliks verval. Ons sien hoeEngels stadig maar seker Afrikaanse oplei-ding verdring – in so ’n mate dat die Johan-nesburg van 2010 in hierdie konteks nie veelverskil van die Johannesburg in 1930 nie.

Gaan ons as Afrikaners vanuit ’n eksternelokus van kontrole leef? Gaan ons die skuldop alles en nog wat pak en gevolglik slagof-fers van ons omstandighede word? Of gaanons ten spyte van ons omstandighede verant-woordelikheid vir ons toekoms aanvaar?

As laasgenoemdeAfrikaners se dryfkrag is,het die toekoms onbeperkte moontlikhede.Wie sou in die jare dertig kon dink ’n stokergaan minister van vervoer word wat hawe-stede bou?

Wie sou vandag kon sê dit is onmoontlikdat ’n Sol-Tech-student van 2010 oor ’n de-kade of drie sal opstaan en weer infrastruktuurvir ’n suksesvolle staat opbou?

Dit vra dat ons vandag sal moue oprol,hard sal werk en vasbyt, selfs al is die nagteeensaam en die masjienkamer vuil.• Dr. Danie Langner is uitvoerende direk-

teur van Solidariteit Helpende Hand. S

b

HANDE WAT HELPdr. danie langner

Die storie van Ben Schoeman

Mnr. en mev. Ben Schoeman

FOTO

’S:N

ASIONALE

ARGIEFVANSU

ID-AFRIKA;iSTOCKPH

OTO


w w w . h e l p e n d e h a n d . c o . z an o m m e r 1 v a n 2 0 1 0 IV

at het R1,8 miljoen en9 000 kinders in ge-meen? Skooltassies! So-lidariteit Helpende

Hand bou jaarliks speel-speel die blokkies vanopvoeding, opheffing en opleiding. DieHelpende Hand Skooltassieprojek is egter niekinderspeletjies nie. Die projek, wat vanjaardrie jaar oud is, het reeds ’n daadwerklikebydrae tot die opheffing van bykans 10 000behoeftige graad 1’s gemaak.

2010 se graad 1’s is die derde groep watby die Skooltassieprojek baat gevind het enhulle gaan beslis nie die laastes wees nie.Die afgelope drie jaar het die Skooltassie-projek ongeveer R1,8 miljoen se skryfbe-hoeftes en tassies aan behoeftige Afrikaansekinders geskenk.

Ten spyte van die resessie waarin Suid-Afrikaners hulself in 2009 bevind het, konHelpende Hand met die goedhartigheid vansy ondersteuners en skenkers, kinders by on-geveer 70 behoeftige Afrikaanse skolelandwyd bystaan.

“Die behoefte is egter nog baie groter,”verduidelik Mariana Kriel, Helpende Hand-streekorganiseerder vir Gauteng-Noord.“Ons sien dat baie van die skoolhoofde inAfrikaanse skole nie vir skooltassies aansoekdoen nie, omdat hulle nie die skole se nameaan armoede gekoppel wil hê nie. Die pro-bleem is dat die behoeftige leerders hulleskoolloopbane dan met ’n agterstand beginen minderwaardig voel teenoor hulle maat-jies, omdat die skoolhoofde te trots is om teerken dat daar ’n behoefte in hulle skole is.”

“Wie word in werklikheid verontreg? Niedie skoolhoof nie, maar die kind,” voeg dr.Danie Langner, uitvoerende direkteur van

Helpende Hand, by. “’n Kind uit ’n behoef-tige agtergrond het daagliks genoeg struikel-blokke om te oorkom. Hy of sy het nie nodigom verder benadeel te word omdat sy ofhaar ouers nie ’n skooltassie of die basieseskryfbehoeftes kan bekostig nie.

“DieVerenigde Nasies se Kinderfonds hetgesê dat daar ’n geweldige behoefte aan diebasiese toerusting vir skoolkinders bestaan.

Die eerste drie jaar van ’n kind se skoolop-leiding maak ’n noemenswaardige verskilaan gesinsbeplanning, gesondheidsorg en ’ngesin se inkomste,” sê Langner.

Elke tassie bevat ’n witbordjie, witbordmer-ker, witborduitveër, HB-potlode, inkleurpot-lode, skerpmaker, skêr, telraam, pennesakkie,springtou, boontjiesak, liniaal, uitveër, inkleur-boek, uitdraaikryte of vetkryte en gom. S

Duisende ontvang weer skooltassies

w Deur Marisa Engelbrecht

Die Witbank-tak van die ATKV het onlangs ’n totale bedrag vanR25 000 aan verskeie verdienstelike organisasies geskenk. Hiervan isR5 000 tydens die tak se jaarvergadering op 28 Januarie aan SolidariteitHelpende Hand geskenk.Volgens LeonViviers, takvoorsitter, is dit reedsdie tweede skenking wat aan Solidariteit Helpende Hand gedoen word.Hiermee daag die ATKV-tak inWitbank ander ATKV-takke en instellingsuit en moedig hulle aan om ook ’n bydrae tot Solidariteit HelpendeHand te maak. Naas du Preez, ondervoorsitter van die ATKV-tak inWitbank, het die R5 000-skenking vir Solidariteit Helpende Hand aanLeon Viviers, takvoorsitter, oorhandig.

ATKV-tak in Witbank skenk R5 000

Carike Keuzenkamp was een van die tientalle bekendes wat die Skooltassieprojek ondersteun het.

FOTO

’S:M

ARISAEN

GELBRECHT;VERSKAF


w w w . h e l p e n d e h a n d . c o . z an o m m e r 1 v a n 2 0 1 0 VI

elpende Hand skop vanjaar afmet ’n splinternuwe inisiatief: ’nBeroepsleidinginstituut wat dui-sende Afrikaanse jongmense setoekoms ingrypend gaan veran-der. Die instituut help jongmen-

se hoofsaaklik om die regte beroepskeuses temaak en hul tot onafhanklikheid te bemagtig.

Die toekoms van kinders lê Solidariteit Hel-pende Hand na aan die hart en daarom fokusdie organisasie om armoede met die leuse“opheffing deur opleiding” aan te pak. Die in-stituut word gefinansier deur die JD Kestell-gedenkfonds wat verlede jaar by die HelpendeHand Reddingsdaadkongres gestig is.

Volgens Karin Venter, bestuurder van dieBeroepsleidinginstituut, word die arbeids-mark oorlaai met gekwalifiseerde jongmensein sekere beroepe, terwyl daar op ander ge-biede groot leemtes is.

“Die Beroepsleidinginstituut sal versekerdat jongmense in rigtings studeer waarvoorhulle aangelê is, asook die skaars en kritiekevaardighede verwerf waarvoor daar ’n aan-vraag in die mark is. Sodoende word dietoekoms van duisende mense in Suid-Afrikase arbeidsmark verseker,” sê sy.

Luidens ’n verslag wat verlede jaar deurSolidariteit se Navorsingsinstituut vrygestelis, gaan 84% van skoolverlaters nie univer-siteit toe nie. “Baie van hierdie jongmensegaan nie universiteit toe nie, omdat hulle niedie regte vakkeuses op skool gemaak hetnie, nie weet wat om te studeer nie of moe-deloos voel omdat hulle nie weet of hullegaan werk kry nie,” verduidelik Venter.

WIE WASVADER JD KESTELL?JD Kestell het die eretitel as vader verwerfdanksy sy toewyding tot die opheffing vandie verarmde Afrikaner. Vader Kestell het ty-dens die eeufeesviering van die Groot Trekin 1938 ’n ernstige pleidooi gelewer, nie netvir ’n regverdiger samelewing nie, maar datdaar ook ’n hartgrondige verandering inmense se opvatting oor die minder bevoor-regte Afrikaners moet plaasvind.

Dr. Kestell het nie net bekendgestaan asdie vader van die Reddingsdaadbeweging nie,maar ook as vader van die Afrikaanse Bybelvan 1933, vader van weeshuise en ’n arbeids-kolonie in dieVrystaat ná dieAnglo-Boereoor-log, asook vader van die destyds GreyUniversiteitskollege. Bowenal het Kestell sy

lewe daaraan gewy om verarmde Afrikanersgeestelik, kultureel en maatskaplik op te hef.

Hy het geglo dat afhanklikheid van anderse genade armes ontneem van die innerlikewil om bo hulle vervalle omstandighede uitte styg. Om hierdie rede het hy gepleit datdie armes eerder met liefde, deernis en be-grip opgehelp en bygestaan moet word ombo hulle omstandige uit te styg, as om hulledeur liefdadigheid aan ’n toestand van af-hanklikheid te verslaaf. Hy het geglo dat op-voeding die sleutel tot die verbreking van diearmoedesirkel is.

DIE JD KESTELL-GEDENKFONDSMet die herdenking van die 1939-Reddings-daadkongres in 2009 is die JD Kestell-ge-denkfonds in die lewe geroep. Die fondsfinansier die Solidariteit Helpende HandBeroepsleidinginstituut wat daarop gemik isom kinders ’n hoopvolle toekoms te geedeur middel van verskeie beroepsleidings-programme, projekte, blootstelling aan diewerkomgewing en bewusmaking oor be-roepe wat skaars en kritieke vaardighede be-hels.Verder bied die Beroepsleidinginstituutdienste vir professionele beroepsleiding en

gee jongmense die geleentheid om hulle be-langstellings en vermoë te ontdek.

INSTITUUT SE ANDER PROJEKTE• ’n Loopbaangids:Die gids fokus op skaars

en kritieke vaardighede en loopbane. Diegids word saamgestel vir hoërskoolleerderssodat hulle bewus kan wees van die skaarsen kritieke vaardighede in aanvraag enwatter vakkeuses vir ’n spesifieke loopbaannodig is.

• Kinderstrandprojek: Die projek fokus oplewensvaardighede en persoonlike ont-wikkeling. Indien jou kerk, jeuggroep ofskool belangstel in ’n heerlike, bekostig-bare vakansie by die see, skakel Ventervir meer inligting. Die Kinderstrandter-rein in Glenmore is op die volgende da-tums beskikbaar: 27 Maart tot 2 April; 3April tot 10 April; 11 tot 18 Junie; 19 tot25 Junie; 26 Junie tot 3 Julie; 4 tot 10Julie; 24 September tot 3 Oktober; 10 tot20 Desember; en 21 tot 31 Desember.

• Jongerenprojek: ’n Nederlandse uitruil-skema vir studente met potensiaal.

• ’n Konferensie en projekte vir Afrikaanseentrepreneurs. S

Beroepsleidinginstituut help jonges

h

Bydraes tot die JD Kestell-gedenkfonds kan in die Solidariteit HelpendeHand Absa-rekening inbetaal word: rekeningnommer: 4072250017;takkode: 632005; verwysing: JD Kestell. Vir meer inligting oor dieBeroepsleidinginstituut, bel KarinVenter by 012 644 4390 of stuur e-pos

na [email protected].

Deur Surika van Schalkwyk

Die skuld van liefde is in die hartvan ’n gelowige teenoor sy mede-mens se sorge en probleme asook’n ontferming oor sy lot. Diéliefdeskuld gee aan die beoefe-naar daarvan voldoening in diegemoed en vrede in die dieptevan sy siel. – JD Kestell

“

”

FOTO

’S:iSTOCKPH

OTO


www.he lpendehand .co .zaVIIn u m b e r 1 o f 2 0 1 0

olidariteit Helpende Hand het op die vooraand van dietaalberaad wat in Januarie deur die FW de Klerk-stig-ting aangebied is, gewaarsku dat die langtermyn-vol-houbaarheid van Afrikaans as tersiêre onderrigtaal nieas vanselfsprekend aanvaar kan word nie.

“Navorsing toon dat slegs 16% van matrikulante in Afrikaanseskole toegang tot universiteitsopleiding het,” verduidelik dr. DanieLangner, uitvoerende direkteur van Solidariteit Helpende Hand.

“Dit beteken dat 84% van Afrikaanse jongmense nie ná skoolgaan studeer nie. Hierdie persentasie word daaraan toegeskryf dat70% van die groep wat nie gaan studeer nie, nie die finansies hetnie, en 67% van hulle is nie seker watter beroepe hulle in Afrikaanskan volg nie.

“Hierdie 16% is eenvoudig te min om die langtermyn-volhou-baarheid van Afrikaans as wetenskaptaal aan enige universiteit teverseker en moet ten minste verdubbel na 32%. Ten spyte hiervanis Afrikaanse studente steeds ’n beduidende groep. Die behoeftebestaan, maar die ondersteuning en finansies skep struikelblokke.

Volgens Langner het 97% van die voornemende studente watverlede jaar by dié organisasie se Afrikaanse Beursinstituut ombeurse aansoek gedoen het, aangedui dat hulle graag by ’n Afri-kaanse instelling wil studeer.

Die Helpende Hand-verslag neem ook die invloed van die ar-moedevraagstuk in die Afrikaanse gemeenskappe en die uitwerkingdaarvan op die ontwikkeling van Afrikaans onder die loep.

“Die uitdaging vir Afrikaanse organisasies is om die voortbe-staan van Afrikaans nie net op tersiêre vlak aan te pak nie, maar ombeter saam te werk aan ’n omvattende Afrikaanse oplossing watdie behoeftes op alle vlakke aanpak, hetsy dit voorskools of opprimêre, sekondêre of tersiêre vlak is.” S

Afrikaans asonderrigtaal nievanselfsprekend

Om die volledige verslag te lees, besoekSolidariteit Helpende Hand se webtuiste bywww.helpendehand.co.za/wp-content/-uploads/opleidingsverslag.pdf.

s Deur Marisa Engelbrecht

FOTO

’S:iSTOCKPH

OTO


y het nog altyd geweet hy wil’n veearts word. Nie ’n polisie-man, ’n brandweerman, of selfs’n superheld soos die meesteander seuntjies nie. Hy woumet diere werk.

Die realiteit dat sy droom waarskynliknooit gaan waar word nie, het hy baie goubesef. Bennie* se ouers is albei pensioe-narisse en hulle gesamentlike huishoudelikeinkomste is minder as R40 000 per jaar.

Bennie was bevoorreg genoeg om ver-lede jaar by Helpende Hand te kon aanklopvir ’n studiebeurs en vanjaar is sy droombewaarheid. Bennie is net een van meer as1 000 voornemende studente wat by Hel-pende Hand se Afrikaanse Beursinstituut omstudiebeurse aansoek gedoen het.

Die Afrikaanse Beursinstituut het vanjaarhonderde jongmense se drome laat waarword toe R3,7 miljoen se beurse aan voor-nemende studente toegeken is.

Tot op hede het nege Helpende Hand-

ondersteuners hulle harte oopgemaak enonafhanklike beursfondse gestig. Die res vandie beurse val onder die vaandel van Hel-pende Hand en Solidariteit se Groeifondswat, onder meer, die Sol-Tech-studiebeursen Sol-Tech-verblyfbeurs insluit.

“Die doel van hierdie beursplatform isom elke jongmens wat wil studeer, maar ditnie kan bekostig nie, die geleentheid te geeom vir hom- of haarself ’n toekoms te skep,”sê Dinah Theron, beursfondsbestuurder vandie Afrikaanse Beursinstituut.

“’n Tekort aan geld mag nooit die redewees waarom ’n kind nie verder studeernie,” voeg sy by.

Die onafhanklike beursfondse sluit in ’nbeurs vir siviele ingenieurs, maatskaplikewerkers en mediese beroepe, asook ’n beursin die fynere kunste. ’n Sheldean Human-gedenkbeurs is in 2008 beskikbaar gestel virenige doktorale Suid-Afrikaanse student wiese navorsing oor maatskaplike kwessies of diekind in Suid-Afrika handel. Die beurs betaal

R10 000 per suksesvolle aansoeker per jaaruit en is terugbetaalbaar sodra die studentafgestudeer is. Die beurslening is rentevry.

Verlede jaar het Helpende Hand 1 200aansoeke om beurse ontvang, waarvan 463studente vir beurse gekwalifiseer het. “Ditbreek my hart dat ons 736 jongmense niekon help nie, omdat daar eenvoudig nie ge-noeg geld beskikbaar was nie.”

Sedert 2003 het Helpende Hand sowat2 000 studente se drome laat waar word.Hiervan is 400 studente reeds afgestudeer.Die Rapport Onderwysfonds (ROF) is ook in2003 geskep en is ’n gesamentlike inisiatiefvan Rapport, die Afrikanerbond en Soli-dariteit. In Maart 2007 het die DagbreekTrust ook by die fonds aangesluit. Verledejaar is 134 leningbeurse uit die ROF aanstudente beskikbaar gestel.

* Skuilnaam.• Vir navrae, bel Dinah by 012 644 4428

of stuur e-pos na [email protected]. S

Gee beurs en bewaarheid ’n droomDeur Surika van Schalkwyk

h

Documents

Solidariteit Tydskrif | Solidarity Magazine - #1 2010