SPIS TREŚCI, OD REDAKCJI · INŻYNIER nr 2 (33) lipiec 2008 r. 1 INŻYNIER • Pismo Politechniki Szczecińskiej • kwartalnik • Rok IX numer 2(33) • lipiec 2008 Adres redakcji:

INŻYNIER nr 2 (33) lipiec 2008 r. 1

INŻYNIER • Pismo Politechniki Szczecińskiej • kwartalnik • Rok IX numer 2(33) • lipiec 2008

Adres redakcji: Wydawnictwo Uczelniane, al. Piastów 50, 70-311 Szczecin, tel. 091 449 47 60, e-mail: [email protected], [email protected]

Kolegium redakcyjne:prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki (redaktor naczelny), członkowie kolegium: dr inż. arch. Piotr Arlet, dr inż. Dorota Libront (WBiA), dr inż. Anna Barcz (WI), dr inż. Witold Mickiewicz (WE), dr hab. inż. Grzegorz Szwengier prof. nadzw. PS (WIMiM), dr inż. Wojciech Zeńczak (WTM), dr hab. inż. Jacek A. Soroka prof. nadzw. PS (WTiICh), dr Feliks Stawar-czyk (IEiZ), dr Barbara Glanc (IM), mgr Anna Grzelak-Rozenberg (BG), Stanisław Heropolitański (rzecznik PS), mgr Małgorzata Świerzko, Grażyna Ułaniak, mgr inż. Renata Kajrys (Wydawnictwo Uczelniane)

Zespół redakcyjny:Mieczysław Wysiecki (redaktor naczelny), Grażyna Ułaniak, Renata Kajrys, Krystyna KaźmierowskaWydawca: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej Skład i Druk: Drukarnia ZAPOL

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i opracowywania artykułów oraz zmiany ich tytułów.Poglądy prezentowane przez autorów nie odzwierciedlają stanowiska kierownictwa uczelni i zespołu redakcyjnego.

SPIS TREŚCI, OD REDAKCJI

Zdjęcie na I okładce: Jerzy Undro, IV okładce: Aleksandra Bąk

♦ OBRADY SENATU .................................................................. 2 – 3

• Senat w kwietniu • Senat w maju • Senat w czerwcu

♦ DOKTORAT HONORIS CAUSA ...................................... 5 – 14

• Profesor Krzysztof Marchelek - doktorem honoris causa Poli-techniki Szczecińskiej • Nominacja profesora Marchelka • Profe-sor Janusz Mysłowski - doktorem honoris causa Politechniki w Kliningradzie

♦ LUDZIE POLITECHNIKI .................................................... 15 - 16

• Bartosz Powałka - Habilitacja • Odznaczenia Politechniki Kali-ningradzkiej

♦ Z ŻYCIA UCZELNI ............................................................. 17 – 22

• Umowa patronacka między WTM a Zespołem Szkół nr 1 w Stargardzie Szczecińskim • Zachodniopomorskie Centrum Za-awansowanych Technologii • Reprezentanci WI zwycięzcami „metalurgicznego” konkursu „Data Mining” • Bibliotekarze ko-chają nie tylko książki • Spotkanie związkowców • Wykład i spo-tkanie z prof. Michaelem Veithem • Biblioteczne szkolenie stu-dentów

♦ OPINIE ................................................................................... 23 – 24

• Kawa na ławę, czyli co boli bibliotekarza

♦ POZA UCZELNIĄ .............................................................. 25 – 31

• Profesor Wolszczan wręczył Zachodniopomorskie Noble • Bi-blioteka Pomorskiej Akademii Medycznej • Noc Naukowców – Researcher’s Night • Najlepsi w programie stupendialnym START • Wielki sukces studentów WI • Kukiełkowa kraina • Uwięzieni (z własnej woli) w bibliotece

♦ KONFERENCJE, SEMINARIA ................................................... 32

• XII Seminarium Polskiego Towarzystwa Materiałoznawczego • Reprogramowalne Układy Cyfrowe RUC `2008

♦ NASI STUDENCI ................................................................. 33 – 39

Studenci za kamerą • Laureaci z budownictwa • Profilaktyka uza-leżnień – wyniki konkursu na logo • Nasi studenci w stolicy • Przedstawiamy naszych studentów - Aleksandra Bąk • Konkurs FOTOKLATA zakończony • Można nawet w kapciach • Juwena-lia 2008

♦ KULTURA ............................................................................. 40 – 41

• Zakochał się w chórze • Nowa płyta Collegium Maiorum

♦ ŻYLI WŚRÓD NAS ....................................................................... 42

• Wspomnienia o Profesorze – Jerzy Boczar • Odeszła Zofia Orłowicz

♦ SPORT .................................................................................... 43 – 44

• Regaty w Zagrzebiu • Turniej Minigolfa

fot. Aleksandra Bąk

INŻYNIER nr 2 (33) lipiec 2008 r.2

Posiedzenie Senatu Politechniki Szczecińskiej 14 kwietnia 2008 r. poświęcone było nadaniu tytułu doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej prof. zw. dr. hab. inż. Krzysztofowi Marchelkowi. Jak po-informował rektor Włodzimierz Kiernożycki zwrócono się do senatów trzech uczelni o poparcie tej inicjatywy.

Opinie o dorobku i zasługach kandydata przedstawił prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk:

• opinia opracowana przez prof. dr. hab. inż. Eugeniusza Świ-tońskiego, poparta przez Senat Politechniki Śląskiej,

• opinia opracowana przez prof. dr. hab. inż. Jana Kocha, poparta przez Senat Politechniki Wrocławskiej,

• opinia opracowana przez prof. dr. hab. inż. Czesława Cempla, poparta przez Senat Politechniki Poznańskiej.

Rektor wyraził opinię, że prof. zw. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek należy do grona twórców i budowniczych Politechniki Szczecińskiej. Jego wkład w kreowaniu kadry naukowej uczelni jest niepodważalny. Prof. K. Marchelek buduje prestiż uczelni, reprezentując Politechnikę w wielu instytucjach decyzyjnych związanych z nauką polską. Uho-norowanie Profesora tytułem i godnością doktora honoris causa Po-litechniki Szczecińskiej będzie podziękowaniem i uznaniem za wkład w rozwój naszej uczelni. Senat PS jednomyślnie podjął uchwałę o nadaniu tytułu doktora honoris causa Politechniki Szczecińskiej prof. zw. dr. hab. inż. Krzysztofowi Marchelkowi.

***Na posiedzeniu Senatu 28 kwietnia 2008 roku rektor Włodzimierz

Kiernożycki wręczył nominacje następującym osobom: • prof. dr. hab. inż. Tadeuszowi Jagodzińskiemu (WTiICh)

na stanowisko profesora zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej,

• dr. hab. inż. Janowi Suboczowi (WE) na stanowisko profe-sora nadzwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej na czas określony.

W komunikatach rektor poinformował o nadaniu prof. dr. hab. inż. Januszowi Mysłowskiemu z Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Kalinin-gradzkiego w Kaliningradzie (Rosja). Uroczystość odbyła się 25 marca 2008 r. Następnie przedstawił informacje o posiedzeniu Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego 13 marca 2008 r. i podjęciu uchwały w sprawie dokumentu „Kierunki zmian w szkolnictwie wyższym”, natomiast Pre-zydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich 12 kwietnia

2008 r. podjęło uchwały w sprawach: modelu kształcenia doktorantów i kwalifikalności podatku VAT oraz w sprawie potrzeby określenia zasadgospodarowania mieniem uczelni. 23–25 kwietnia 2008 r. w Politechnice Łódzkiej odbyła się Konferencja Rektorów Polskich Uczelni Technicznych z udziałem: prof. Grażyny Prawelskiej-Skrzypek, podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego; prof. Jerzego Woźnickiego, prezesa Fundacji Rektorów Polskich; prof. Bogusława Smólskiego, dy-rektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz Mariusza Wielca, dyrektora Departamentu Funduszy Europejskich MNiSzW. Głównym tematem dyskusji był dokument „Projekt założeń reformy systemu na-uki i szkolnictwa wyższego”. Dyskutowano również na temat funduszy strukturalnych dla nauki i szkolnictwa wyższego.

Prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk poinformował, że dwoje pracowników Politechniki Szczecińskiej:

• dr inż. Magdalena Janus (WTiICh)• dr inż. Jacek Piskorski (WE)

zostało laureatami stypendiów Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, w edycji konkursu o stypendia dla młodych uczonych „START” na rok 2008. Spośród 843 kandydatów wyłoniono 118 laureatów.

Senat pozytywnie zaopiniował wniosek dziekana Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki o mianowanie:

• prof. dr. hab. inż. Zbigniewa Rosłańca na stanowisko profesora zwyczajnego,

oraz wniosek dziekana Wydziału Informatyki o mianowanie • dr. hab. Waldemara Wolskiego na stanowisko profesora nad-

zwyczajnego na czas określony.Do akceptującej wiadomości Senat przyjął informację prorektora

ds. nauki Ryszarda Kaleńczuka o: wynalazczości i sprzedaży własno-ści intelektualnej w Politechnice Szczecińskiej, działalności Biblioteki Głównej i jej agend oraz działalności wydawniczej uczelni w 2007 r.

Kwestor Edward Zawadzki zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości przedstawił Sprawozdanie finansowe Politechniki Szczecińskiej za 2007 r.

Rektor Włodzimierz Kiernożycki przedstawił Sprawozdanie z wy-konania planu rzeczowo-finansowego Politechniki Szczecińskiej za2007 r. Senat podjął następujące uchwały: • uchwałę w sprawie planowanych limitów przyjęć na I rok studiów

wyższych oraz studiów doktoranckich prowadzonych w Politech-nice Szczecińskiej w roku akademickim 2008/2009,

• uchwałę w sprawie szczegółowej organizacji roku akademickiego 2008/2009 w Politechnice Szczecińskiej,

• uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na wydzierżawienie terenu przystani żeglarskiej przy ulicy Przestrzennej 9 w Szczecinie Jacht Klubowi AZS w Szczecinie.

rk/ires

IV SENAT W KWIETNIU

Z OBRAD SENATU

V SENAT W MAJUNa posiedzeniu Senatu Politechniki Szczecińskiej 28 maja 2008 r.

rektor Włodzimierz Kiernożycki wręczył prof. dr. hab. inż. Zbigniewowi Rosłańcowi (WIMiM) nominację na stanowisko profesora zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej.

Dr hab. Waldemar Wolski nominację na stanowisko profesora nad-zwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej na czas określony otrzyma w terminie późniejszym.

Rektor przedstawił informacje dotyczące Politechniki Szczecińskiej na podstawie rankingów gazet: Rzeczypospolita – w kategorii uczelni technicznych uplasowaliśmy się na pozycji 9. (w roku ubiegłym zaj-mowaliśmy miejsce 10.), Newsweek – Politechnika Szczecińska została jednym z laureatów w kategorii regionów, jako najlepsza Uczelnia Wo-jewództwa Zachodniopomorskiego. Uroczystość wręczenia dyplomów odbyła się 12 maja 2008 roku w Warszawie, a uczelnię reprezentował Ryszard Getka, prorektor ds. organizacji i rozwoju uczelni.

Rektor poinformował, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyż-szego wybrało pierwsze kierunki zamawiane, na których kształcenie ma się rozpocząć już w najbliższym roku akademickim. Zamawianie kierunków studiów i motywowanie do kształcenia w takich specjalno-

ściach wysokimi stypendiami przewiduje Program Operacyjny Kapitał Ludzki na lata 2007–2013. Program zakłada zamawianie kształcenia w naukach technicznych, matematycznych oraz przyrodniczych. Będą to specjalności ważne dla rozwoju gospodarki, w których występują braki kadrowe na rynku pracy. O realizację kształcenia na kierunkach zamawianych uczelnie będą się ubiegać w konkursie. Połowa najlepszych studentów na tych kierunkach będzie dostawała wysokie stypendia, to jest około jednego tysiąca złotych. W programie pilotażowym w roku akademickim 2008/2009 zamówione zostało kształcenie dla 3000 studentów następujących specjalnościach:– specjalności studiów związanych z zastosowaniem najnowocze-

śniejszych technologii w medycynie, realizowanych na kierunkach: inżynieria biomedyczna, mechatronika,

– specjalności studiów związanych z energooszczędnymi technologia-mi w budownictwie, realizowanych na kierunkach: budownictwo, inżynieria środowiska, energetyka,

– specjalności studiów związanych z zastosowaniem technologii in-formacyjnych, realizowanych w ramach kierunków: elektrotechnika, mechanika i budowa maszyn, automatyka i robotyka,

– specjalności studiów związanych z zastosowaniem matematyki, na kierunku matematyka,

– specjalności studiów związanych z biotechnologią medyczną lub biotechnologią rolniczą na kierunku biotechnologia.


Na posiedzeniu Senatu Politechniki Szczecińskiej 30 czerwca 2008 r. rektor Włodzimierz Kiernożycki wręczył dr. hab. inż. Andrzejowi Bod-narowi (WIMiM) nominację na stanowisko profesora nadzwyczajnego w Politechnice Szczecińskiej na czas określony.

W komunikatach rektor przedstawił informację o stanie zaawanso-wania prac legislacyjnych dotyczących połączenia Akademii Rolniczej w Szczecinie z Politechniką Szczecińską. Przybliżony termin połączenia obu uczelni to styczeń 2009 roku.

W dniach 5 i 6 czerwca 2008 r. w Koszalinie odbyło się Zgroma-dzenie Plenarne Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich z udziałem: ministra naukii szkolnictwa wyższego – prof. Barbary Kudryckiej, podsekretarza stanu w MNiSzW – prof. Zbigniewa Mar-ciniaka, sekretarza stanu w MNiSzW w latach 2005–2007 – prof. Sta-fana Jurgi, podsekretarza stanu w MNiSzW w latach 2005–2007 – dr Olafa Gaila, przewodniczącego Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego – prof. Jerzego Błażejewskiego. Przewodniczącym KRASP na kadencję 2008–2012 została wybrana prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow – rektor Uniwersytetu Warszawskiego, wiceprzewodniczącymi zostali: prof. Adam Hamrol – rektor Politechniki Poznańskiej oraz prof. Janusz Żmija – rektor Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

W dniach 27 i 28 czerwca 2008 roku Politechnika Szczecińska była gospodarzem posiedzenia Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Tech-nicznych. Przewodniczącym KRPUT na kadencję 2008–2012 został prof. Antoni Tajduś – rektor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

Rektor poinformował, że projekt Politechniki Szczecińskiej złożony w konkursie ogłoszonym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki - Poddziałanie 4.1.1 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni” został pozytywnie oceniony i znalazł się na liście rankingowej wniosków o dofinansowanie. Jest to „Program rozszerzenia unowocze-śnienia oferty edukacyjnej Politechniki Szczecińskiej i Akademii Rolniczej w Szczecinie”. Rektor dodał, że jest to największy z dotychczas złożonych przez uczelnię wniosków. Następnie rektor podziękował całemu zespołowi przygotowującemu projekt, a przede wszystkim prorektorowi ds nauczania Witoldowi Biedunkiewiczowi, który jest jego koordynatorem.

Dziekan Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej Eugeniusz Milchert przedstawił wniosek o mianowanie doc. dr hab. inż. Jana Dud-

czaka na stanowisko profesora nadzwyczajnego na czas określony. Wniosek o ponowne mianowanie prof. dr. hab. inż. arch. Adama

M. Szymskiego na stanowisko profesora zwyczajnego po przejściu na emeryturę przedstawił dziekan Wydziału Budownictwa i Architektury Władysław Szaflik. Oba wnioski Senat zaakceptował.

Na posiedzeniu 30 czerwca 2008 r. Senat PS zatwierdził sprawozdanie roczne z działalności Politechniki Szczecińskiej oraz pozytywnie ocenił działalność rektora w 2007 roku, przyjął również sprawozdanie Uczel-nianej Komisji Wyborczej z przebiegu wyborów w Politechnice Szcze-cińskiej na kadencję 2008–2012. Senat podjął następujące uchwały:• uchwałę w sprawie zlikwidowania Zamiejscowego Ośrodka

Dydaktycznego w Międzyrzeczu,• uchwałę w sprawie realizacji kształcenia zamawianego w trybie

art. 40 ust. 1 ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym,• uchwałę w sprawie zmiany struktur organizacyjnych jednostek

wydziałowych,• uchwałę w sprawie nadania audytorium nr 120 na Wydziale Tech-

niki Morskiej imienia prof. Eugeniusza Skrzymowskiego,• uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na nabycie nieodpłatne od

Skarbu Państwa zabudowanej nieruchomości w Szczecinie przy alei Piastów nr 28 i 29 i sposobu jej wykorzystania,

• uchwałę w sprawie wyrażenia intencji współfinansowania i prze-znaczenia środków na cele realizacji projektu UE zgłaszanego przez Politechnikę Szczecińską w ramach działań ujętych w programie Europejska Współpraca Terytorialna – Współpraca transgraniczna Meklemburgia-Pomorze Przednie/Brandenburgia i Rzeczpospolita Polska (województwo zachodniopomorskie) 2007–2013,

• uchwałę w sprawie przyjęcia planu rzeczowo-finansowego na2008 rok,

• uchwałę w sprawie „Zatwierdzenie planów (budżetów) przychodów i wydatków jednostek organizacyjnych Politechniki Szczecińskiej na rok 2008 w zakresie działalności dydaktycznej”.

Prof. dr hab. inż. Mieczysław Wysiecki, senior Senatu PS, zwracając się do rektora, prorektorów, kanclerza, kwestora oraz wszystkich zebra-nych podziękował za wieloletnią współpracę, bowiem było to ostatnie posiedzenie Senatu, w którym brał udział.Rektor, zamykając posiedzenie Senatu, podziękował zebranym za udział w obradach oraz życzył wszystkim dobrego wakacyjnego wypoczynku.

rk/ires

VI SENAT W CZERWCU

Rektor przekazał informację dotyczącą budżetu Politechniki Szczeciń-skiej, którą otrzymał od prof. Grażyny Pawelskiej-Skrzypek, podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz poinformował o wyborze prof. dr hab. inż. Ryszarda Kaleńczuka na przewodniczącego Regionalnej Rady Gospodarki, Innowacji, Technologii.

Rektor poinformował, że zwrócił się do członków Kolegium rektor-sko-dziekańskiego z prośbą o uwagi dotyczące „Projektu założeń reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego”, przedstawionego przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbarę Kudrycką. Na podstawie otrzymanych uwag została przygotowana opinia, którą prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk przedstawił senatowi.

W głosowaniu jawnym Senat PS jednomyślnie zaaprobował przed-stawioną opinię dotyczącą „Projektu założeń reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego”.

Prorektor ds. nauki Ryszard Kaleńczuk zaapelował do dziekanów o przekazywanie rozpraw doktorskich w formie elektronicznej do zbiorów Biblioteki Głównej Politechniki Szczecińskiej.

Dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Mieczy-sław Wysiecki przedstawił wniosek o mianowanie dr. hab. inż. Andrzeja Bodnara na stanowisko profesora nadzwyczajnego na czas określony. Senat zaakceptował wniosek dziekana.

Projekt „Zasad ustalania zakresu obowiązków oraz rodzajów zajęć dydaktycznych objętych zakresem obowiązków nauczycieli akade-mickich” do pierwszej dyskusji przedstawił prorektor ds. organizacji i rozwoju uczelni Ryszard Getka.

Rektor przypomniał o terminie złożenia uwag do 9 czerwca 2008 r. zwrócił się także do przewodniczącego Senackiej Komisji ds. Dydak-tyki o uwzględnienie dzisiejszej dyskusji w końcowej opinii Komisji dotyczącej projektu uchwały. Projekt budżetu uczelni w zakresie podziału dotacji podmiotowej Mi-nisterstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na działalność dydaktyczną w 2008 r. przedstawił rektor.Na posiedzeniu 28 maja 2008 r. Senat PS podjął:

• uchwałę w sprawie zasad rekrutacji na I rok studiów na poszczegól-nych kierunkach oraz form studiów w Politechnice Szczecińskiej na rok akademicki 2009/2010,

• uchwałę w sprawie zasad rekrutacji na I rok studiów doktoranckich oraz form studiów w poszczególnych dyscyplinach naukowych w Politechnice Szczecińskiej na rok akademicki 2009/2010,

• uchwałę w sprawie zmiany Uchwały nr 2 w sprawie wytycznych Senatu Politechniki Szczecińskiej dotyczących planów i pro-gramów nauczania z dnia 30.01.2008 roku,

• uchwałę w sprawie zatwierdzenia planu budżetu uczelni na 2008 rok w zakresie podziału dotacji podmiotowej na działalność dydaktyczną,

• uchwałę w sprawie przeznaczenia zabudowanej nieruchomości w Szczecinie przy ulicy Jagiellońskiej 20/21 na potrzeby Regio-nalnego Centrum Innowacji i Transferu Technologii.

rk/ires


Z ŻYCIA UCZELNI

Rektor prof. dr hab. inż. Włodzimierz KIERNOŻYCKIProrektor ds. nauczania dr hab. inż. Witold BIEDUNKIEWICZ prof. nadzw. PSProrektor ds. nauki prof. dr hab. inż. Ryszard KALEŃCZUK Prorektor ds. organizacji i rozwoju uczelni prof. dr hab. inż. Andrzej BRYKALSKI

WYDZIAŁ BUDOWNICTWA I ARCHITEKTURY Dziekan dr hab. inż. Halina GARBALIŃSKA prof. nadzw. PSProdziekan ds. nauki i organizacji dr hab. inż. arch. Zbigniew PASZKOWSKI prof. nadzw. PS Prodziekan ds. nauczania na kierunku budownictwo, inżynieria środowiska dr inż. Larysa GAWKOWSKAProdziekan ds. nauczania na kierunku architektura i urbanistyka, wzornictwo dr inż. arch. Grzegorz WOJTKUNProdziekan ds. studiów niestacjonarnych dr inż. Wiesław PACZKOWSKI

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNYDziekan dr hab. inż. Stefan DOMEK prof. nadzw. PSProdziekan ds. kształcenia dr hab. inż. Ryszard PAŁKA prof. nadzw. PSProdziekan ds. studenckich dr inż. Bogdan BROEL-PLATERProdziekan ds. organizacji i rozwoju dr inż. Marcin HOŁUB

WYDZIAŁ INFORMATYKIDziekan dr hab. inż. Antoni WILIŃSKI prof. nadzw. PS Prodziekan ds. nauki dr inż. Piotr DZIURZAŃSKI Prodziekan ds. rozwoju i kształcenia ustawicznego dr inż. Włodzimierz RUCIŃSKI Prodziekan ds. nauczania dr Bożena ŚMIAŁKOWSKA Prodziekan ds. studenckich dr Joanna BANAŚ

WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ I MECHATRONIKIDziekan prof. dr hab. inż. Stefan BERCZYŃSKI Prodziekan ds. nauki dr hab. inż. Paweł GUTOWSKI prof. nadzw. PS Prodziekan ds. studenckich (studia stacjonarne) dr inż. Magdalena BOĆKOWSKAProdziekan ds. studenckich (studia stacjonarne) dr inż. Tadeusz KOZAKProdziekan ds. studenckich (studia niestacjonarne) dr inż. Ryszard KAWIAK

WYDZIAŁ TECHNIKI MORSKIEJDziekan dr hab. inż. Bogusław ZAKRZEWSKI prof. nadzw. PSProdziekan ds. nauczania dr inż. Arkadiusz ZMUDA Prodziekan ds. nauczania dr hab.inż. Włodzimierz ROSOCHACKI Prodziekan ds. organizacyjnych dr inż. Maciej TACZAŁA

WYDZIAŁ TECHNOLOGII I INŻYNIERII CHEMICZNEJDziekan dr hab. inż. Jacek SOROKA prof. nadzw. PS Prodziekan – I zastępca dziekana prof. dr hab. inż. Eugeniusz MILCHERTProdziekan ds. dydaktycznych na kierunku technologia chemiczna dr inż. Beata SCHMIDTProdziekan ds. dydaktycznych na kierunku inżynieria chemiczna i procesowa dr inż. Henryk ŁĄCKIProdziekan ds. dydaktycznych na kierunkach ochrona środowiska oraz towaroznawstwo dr inż. Andrzej WIECZOREK

SKŁAD OSOBOWY SENATU POLITECHNIKI SCZECIŃSKIEJ NA KADENCJĘ 2008–2012

1. prof. dr hab. inż. Włodzimierz KIERNOŻYCKI − rektor2. dr hab. inż. Witold BIEDUNKIEWICZ prof. nadzw. PS

− prorektor ds. nauczania3. prof. dr hab. inż. Ryszard KALEŃCZUK − prorektor ds. nauki4. prof. dr hab. inż. Andrzej BRYKALSKI − prorektor ds.

organizacji i rozwoju uczelni5. dr hab. inż. Halina GARBALIŃSKA prof. nadzw. PS − dziekan

WBiA6. dr hab. inż. Stefan DOMEK prof. nadzw. PS

− dziekan WE7. dr hab. inż. Antoni WILIŃSKI prof. nadzw. PS − dziekan WI8. prof. dr hab. inż. Stefan BERCZYŃSKI − dziekan WIMiM9. dr hab. inż. Jacek SOROKA prof. nadzw. PS − dziekan WTiICh10. dr hab. inż. Bogusław ZAKRZEWSKI prof. nadzw. PS − dziekan WTM

PRZEDSTAWICIELE PROFESORÓW I DOKTORÓW HABILITOWANYCH

11. dr hab. inż. arch. Zbigniew PASZKOWSKI prof. nadzw. PS − WBiA12. dr hab. inż. Władysław SZAFLIK prof. nadzw. PS − WBiA13. dr hab. inż. Waldemar WOJCIECHOWSKI − WBiA14. dr hab. inż. Stanisław BAŃKA prof. nadzw. PS − WE15. dr hab. inż.Stanisław GRATKOWSKI prof. nadzw. PS − WE16. dr hab.Ewa WEINERT-RĄCZKA prof. nadzw. PS − WE17. prof. dr hab. inż. Włodzimierz BIELECKI − WI18. dr hab. inż. Aleksandr TARIOV − WI19. prof. dr hab. inż. Oleg ZAIKIN − WI20. dr hab. inż. Paweł GUTOWSKI prof. nadzw. PS − WIMiM21. dr hab. inż. Andrzej BODNAR prof. PS − WIMiM22. prof. dr hab. inż. Zbigniew ROSŁANIEC − WIMiM23. dr hab. inż. Grzegorz SZWENGIER prof. nadzw. PS − WIMiM24. prof.dr hab. inż. Zdzisław JAWORSKI − WTiICh25. prof. dr hab. inż. Tadeusz SPYCHAJ − WTiICh26. prof. dr hab. inż. Antoni MORAWSKI − WTiICh27. prof. dr hab. inż. Tadeusz SZELANGIEWICZ − WTM28. dr hab. inż.Ryszard GETKA prof. nadzw. PS − WTM29. dr hab. inż. Zygmunt SYCHTA prof. nadzw. PS − WTM30. prof. dr hab. Irena KRUK − przedstawiciel jednostek międzywy-

działowych

PRZEDSTAWICIELE POZOSTAŁYCH NAUCZYCIELI AKADEMICKICH

31. dr inż.Stanisław MAJER − WBiA32. dr inż. Jerzy GAJDA − WE33. dr inż.Włodzimierz RUCIŃSKI − WI34. dr inż. Marcin KRÓLIKOWSKI − WIMiM35. dr inż. Arkadiusz ZMUDA − WTM36. dr inż.Wiesław PARUS − WTiICh37. mgr Marek STELMASZCZYK −przedstawiciel jednostek między-

wydziałowych

PRZEDSTAWICIELE PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI

38. Marek GUTKOWSKI39. mgr Irena SYPEK40. Marian WOŹNICA

W skład Senatu wchodzi 9 przedstawicieli studentów i przedstawiciel doktorantów. Ich wybór nastąpi w terminie późniejszym, w trybie określonym w regulaminie samorządu studenckiego i regulaminie samorządu doktorantów.

SKŁAD ORGANÓW JEDNOOSOBOWYCH POLITECHNIKI SZCZECIŃSKIEJ NA KADENCJĘ 2008–2012


DOKTORAT HONORIS CAUSA

Magnificencjo Rektorze,Wysoki Senacie,Szanowny Doktorze Honorowy, Panie i Panowie

Jest dla mnie ogromnym zaszczytem, a zarazem wielkim wyróżnie-niem przedstawienie sylwetki i dokonań Profesora Krzysztofa Marchelka, którego Politechnika Szczecińska pragnie dzisiaj obdarzyć zaszczytnym tytułem doktora honoris causa. To wyróżnienie jest wyrazem głębo-kiego uznania dla Jego niezwykłych osiągnięć naukowych, wzorowej postawy moralnej oraz ofiarnej pracy na rzecz rozwoju kadry i bazynaukowej naszej Uczelni.

Profesor Krzysztof Marchelek jest wybitnym uczonym, o osiągnię-ciach światowej rangi, twórcą szczecińskiej szkoły dynamiki obrabiarek, wychowawcą ogromnej liczby inżynierów mechaników. Całe swoje życie

zawodowe związał z Politechniką Szczecińską jako inżynier, badacz i nauczyciel akademicki.

Profesor Krzysztof Marchelek urodził się 8 maja 1938 roku w Śremie. Po ukończeniu w 1955 roku Liceum Ogólnokształcącego w Nowej Soli rozpoczął studia na Wydziale Budowy Maszyn (obecnie Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki) Politechniki Szczecińskiej. Studia ukończył z wyróżnieniem w 1960 roku. Bezpośrednio po stu-diach podjął pracę jako asystent profesorów: Jerzego Dmochowskiego i Wiesława Olszaka w ówczesnej Katedrze Obrabiarek, Obróbki Skrawa-niem i Technologii Budowy Maszyn. Doktorat uzyskał na Politechnice Warszawskiej w 1964 roku na podstawie pracy Analiza czynników wpływających na drgania skrętne układu napędowego frezarki poziomej przy frezowaniu obwodowym, a habilitację w 1968 roku na podstawie rozprawy Teoretyczne podstawy dynamicznych obliczeń napędów głów-nych frezarek. W roku 1976 jako pierwszy wychowanek Politechniki

Profesor zw. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek całe swoje życie zawodowe związał z Politechniką Szczecińską. Po ukończeniu studiów wyższych na naszej uczelni przeszedł jako nauczyciel akademicki kolejne szczeble rozwoju naukowego, uzyskując – jako pierwszy wychowanek Politechniki Szczecińskiej – tytuł naukowy profesora. Należy do tego grona absolwentów naszej uczelni, którzy budowali jej pozycję i prestiż wśród innych ośrodków akademickich w Polsce i za granicą. Działalność naukowa Profesora obejmuje szeroko rozumianą problematykę modelowania i obliczeń właściwości dyna-micznych obrabiarek i procesów obróbki skrawaniem. Wybitne zdolności i przymioty charakteru, a przede wszystkim pracowitość i oddanie sprawom nauki pozwoliły pro-fesorowi Krzysztofowi Marchelkowi zgromadzić wokół siebie zespół utalentowanych współpracowników, wśród których czternastu uzyskało stopień naukowy doktora ha-bilitowanego, a czterech tytuł naukowy profesora. Bez wątpienia stworzył znaną w kraju i na świecie polską szkołę naukową dynamiki obrabiarek.

Miarą autorytetu naukowego Profesora jest powołanie Go do licznych gremiów opiniotwórczych i instytucji naukowych – jest wieloletnim członkiem Komitetu Bu-dowy Maszyn PAN, Sekcji Podstaw Technologii KBM PAN, Polskiego Komitetu Teorii Maszyn i Mechanizmów, Sekcji Dynamiki Układów Komitetu Mechaniki PAN, a także członkiem Rady Nauki przy Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Komisji Ba-dań na rzecz Rozwoju Gospodarki. W roku 2006 został wybrany do Centralnej Komisji

do spraw Stopni i Tytułów na kadencję 2007–2010. Współpracuje z wieloma zagranicznymi ośrodkami naukowymi, między innymi z USA, Niemiec, Czech, Bułgarii i Rosji. Jest również recenzentem wielu prestiżowych zagranicznych i krajowych czasopism naukowych. Nie sposób wymienić tutaj wszystkich zasług i osiągnięć Profesora. Znajdziemy je w laudacji i opiniach recenzentów. Profesor Krzysztof Marchelek wniósł niekwestionowany wkład w rozwój Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki Politechniki Szczecińskiej oraz całej uczelni.

Poza wyrazami uznania w postaci odznaczeń i nagród tradycja akademicka ustanowiła szczególny sposób honorowania takich osób. Nada-nie im godności doktora honoris causa jest wyrazem naszego szacunku i podziękowania przede wszystkim za pracę i trud włożony w postęp oraz kreślenie wzorców zachowań.

Politechnika Szczecińska jako uczelnia akademicka nadaje dzisiaj kolejny, dwudziesty pierwszy w swej historii, doktorat honoris causa wybitnemu uczonemu, promotorowi kadr naukowych oraz animatorowi wielu przedsięwzięć naukowych i organizacyjnych. Wniosek Senatu Politechniki Szczecińskiej o nadanie godności i tytułu doktora honoris causa profesorowi Krzysztofowi Marchelkowi poparły senaty Politechniki Poznańskiej, Politechniki Śląskiej i Politechniki Wrocławskiej.

Cieszymy się, że Pańska postawa pracownika naukowego, wychowawcy wielu pokoleń młodzieży i kadry naukowej, naznaczona wieloma wspaniałymi osiągnięciami, została tak godnie uhonorowana.

Słowo wstępne rektora Włodzimierza Kiernożyckiego

Profesor Krzysztof Marchelekdoktorem honoris causa

Politechniki Szczecińskiej

LAUDACJA



Szczecińskiej otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a w 1989 roku tytuł naukowy profesora zwyczajnego.

Działalność naukowa Profesora Krzysztofa Marchelka jest wyjątkowo bogata i dotyczy szeroko rozumianej problematyki dynamiki obrabia-rek i procesów obróbki skrawaniem. W tym obszarze Profesor wraz z utworzonym i kierowanym przez siebie zespołem badaczy stworzył wiele oryginalnych koncepcji i rozwiązań z zakresu modelowania, analiz obliczeniowych oraz technik badań doświadczalnych, z których do najważniejszych należą:

a) sformułowanie i opracowanie metodyki kształtowania właściwości dynamicznych obrabiarek w procesie projektowo-konstrukcyjnym z wy-korzystaniem analizy wrażliwości i optymalizacji wielokryterialnej;

b) sformułowanie i opracowanie modeli matematycznych drgań układów nośnych i napędowych obrabiarek budowanych w konwencji metod elementów skończonych: sztywnych, odkształcalnych i hybry-dowych;

c) opracowanie systemów numerycznych obliczeń czasowych i częstotliwościowych charakterystyk modeli układów nośnych i na-pędowych;

d) opracowanie technik wraz z oprzyrządowaniem badawczym do doświadczalnego wyznaczania charakterystyk dynamicznych układów nośnych i napędowych oraz procesu skrawania;

e) opracowanie metody identyfikacji parametrów sztywnościowych i dysypacyjnych modeli drgań układów nośnych i napędowych;

f) opracowanie metody identyfikacji struktury i parametrów modeli procesu skrawania przy toczeniu i frezowaniu;

g) opracowanie metody wyznaczania słabych ogniw konstrukcji obrabiarek ze względu na wibrostabilność;

h) opracowanie algorytmu kształtowania wibrostabilności obra-biarek z wykorzystaniem tłumików i eliminatorów drgań oraz metod sztucznej inteligencji.

Opracowania te wnoszą istotny wkład do problematyki badań dyna-miki obrabiarek. Wiele z nich ma pionierski charakter na skalę światową. Wymienione algorytmy, metody i systemy były i są wykorzystywane w krajowym przemyśle obrabiarkowym. Znalazły zastosowanie między innymi w projektowaniu rodzin frezarek FS i FN w Jarocińskiej Fabryce Obrabiarek, tokarek karuzelowych w Fabryce Obrabiarek „Rafamet” w Kuźni Raciborskiej oraz centrum obróbkowego i tokarek w Cen-tralnym Biurze Konstrukcyjnym Obrabiarek w Pruszkowie.

Wyniki swoich prac przedstawił Profesor Krzysztof Marchelek w dwóch monografiach, w ponad 200 artykułach i referatach. Pu-blikował w liczących się w świecie czasopismach naukowych, takich jak „Transaction of the ASME”, „Journal of Vibration and Acoustics”, “International Journal of Machine Tools and Manufacturing”, „Journal of Vibration and Control”, „Advances in Manufacturing Science and Technology”, „Journal of Theoretical and Applied Mechanics”, „Ar-chives of Mechanical Technology and Automation” i wielu innych. Książka Profesora Marchelka Dynamika obrabiarek (WNT Warszawa, wyd. I – 1974 rok, wyd. II całkowicie zmienione – 1991 rok) uznana została za jedną z najlepszych z tej problematyki w literaturze świato-wej. Dorobek Profesora obejmuje również 60 niepublikowanych prac naukowo-badawczych wykonywanych w ramach centralnie koordyno-wanych problemów (CPBP i CPBR) oraz na zamówienie przemysłu. Profesor Krzysztof Marchelek brał udział w 16 projektach badawczych finansowanych przez Komitet Badań Naukowych i w grancie fundacji firmy Volkswagen dotyczącym modelowania procesów nieliniowych w obrabiarkach.

Osiągnięcia naukowe i praktyczne Profesora przyniosły Mu miano wybitnego specjalisty w uprawianej dyscyplinie naukowej i uznanie krajowych i zagranicznych uczelni, instytutów naukowo-badawczych i firm zajmujących się zagadnieniami dynamiki systemów wytwór-czych i wdrażaniem opracowanych metod badań i obliczeń do praktyki przemysłowej. Miarą autorytetu Profesora Krzysztofa Marchelka jest powoływanie Go do licznych gremiów naukowych, rad naukowych i programowych czasopism, komitetów naukowych renomowanych kon-ferencji zagranicznych i krajowych. Jest wieloletnim członkiem Komitetu Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk, Sekcji Podstaw Technologii Komitetu Budowy Maszyn Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Komitetu Teorii Maszyn i Mechanizmów, Sekcji Dynamiki Układów Komitetu Mechaniki Polskiej Akademii Nauk, Komisji Budowy Maszyn Oddział PAN w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Mechaniki Teoretycznej i Sto-sowanej oraz Szczecińskiego Towarzystwa Naukowego.

Doceniając autorytet i osiągnięcia naukowe, gremia naukowe w 2004 rok wybrały Go w skład Komitetu Badań Naukowych, który w 2005 roku przekształcono w Radę Nauki przy Ministrze Nauki i Informatyzacji (obecnie Ministrze Nauki i Szkolnictwa Wyższego), gdzie jest członkiem Komisji Badań na rzecz Rozwoju Gospodarki. W roku 2007 został wy-brany do Centralnej Komisji do spraw Stopni i Tytułów. Jest członkiem komitetów naukowych czasopism „Journal of Vibration and Control”, „Machine Dynamics Problems”, „Mechanics”, „Mechanik i Modelowanie Inżynierskie”. Był recenzentem wielu publikacji w renomowanych cza-sopismach o zasięgu światowym, takich jak „Journal of Vibration and Control”, „Journal of Engineering for Industry”, „Mechanical Systems and Signal Processing”, „International Journal of Machine Tools and Manufacturing”, „International Journal of Mechanical Sciences”.

Profesor Krzysztof Marchelek bardzo aktywnie współpracuje z wielo-ma ośrodkami naukowymi w kraju i za granicą. Najważniejszymi partne-rami zagranicznymi są Virginia Polytechnic and State University, Tech-nische Universitat w Hanowerze i Chemitz oraz Bielefeld, politechniki w Rydze, Pradze, Sofii i Atenach, instytuty naukowe w Pradze i Moskwie.Z polskich ośrodków naukowych szczególnie długotrwała i owocna jest współpraca z Politechniką Poznańską, Politechniką Wrocławską, Politechniką Śląską, Politechniką Koszalińską, Politechniką Warszawską, Akademią Górniczo-Hutniczą, Centralnym Biurem Konstrukcyjnym Obrabiarek w Pruszkowie i Ośrodkiem Badawczo-Konstrukcyjnym „Koprotech” w Warszawie.



W roku 2007 Politechnika Poznańska doceniając osiągnięcia na-ukowe i wkład w rozwój jej kadry, nadała Profesorowi Krzysztofowi Marchelkowi tytuł doktora honoris causa tej uczelni.

Na szczególne uznanie zasługują osiągnięcia Profesora w kształce-niu kadr naukowych. Jest twórcą uznanej na świecie szkoły naukowej dynamiki obrabiarek. Wypromował ośmiu doktorów nauk technicz-nych. Z zespołu naukowego, którym kieruje, 14 osób uzyskało stopień doktora habilitowanego, a 4 tytuł naukowy profesora.

Profesor Krzysztof Marchelek jest cenionym i szanowanym przez współpracowników i studentów nauczycielem akademickim. Jego wy-kłady są na wysokim poziomie, atrakcyjne w formie przekazu i stale aktualizowane. Profesor jest autorem wielu skryptów i pomocy dydak-tycznych. Jego szczególnym osiągnięciem jest prowadzenie studiów według indywidualnych programów z wybitnie uzdolnionymi studen-tami. Absolwenci tej formy kształcenia stanowią trzon szkoły naukowej Profesora. Był inicjatorem utworzenia na wydziale kierunku studiów mechatronika.

Profesor ma ogromne zasługi w kształtowaniu kierunków badań nie tylko własnej szkoły naukowej, ale również innych jednostek ma-cierzystego wydziału i uczelni. Z jego inspiracji w Katedrze Mechaniki i Podstaw Konstrukcji Maszyn pod kierunkiem profesora Karola Gru-dzińskiego prowadzone są badania w zakresie mechaniki kontaktu i drgań relaksacyjnych typu stick-slip, a pod kierunkiem prof. Andrzeja Witka – w zakresie wibroizolacji maszyn technologicznych. Dostrzegając potrzebę prowadzenia prac interdyscyplinarnych, od wielu lat współ-pracuje z zespołami naukowymi Wydziału Elektrycznego. Wspólnie z profesorem Adamem Żuchowskim pracował nad wykorzystaniem teorii regulacji do opisu zjawisk zachodzących w systemie obrabiarka--procesy robocze oraz doboru optymalnego tłumika drgań dla układów napędowych obrabiarek. Doceniając wielką rolę sterowania, sensoryki i nowoczesnych układów wykonawczych w syntezie i nadzorowaniu

pracy odpornych na drgania struktur obrabiarek, Profesor zainicjował badania w dyscyplinie mechatronika, powstałej na styku mechaniki, automatyki, elektroniki i informatyki. Z Jego inicjatywy powołane zo-stało Centrum Mechatroniki na Politechnice Szczecińskiej, skupiające zespoły badawcze wydziałów: Elektrycznego i Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki. W ramach Centrum Profesor współpracuje z zespołem profesora Stefana Domka nad zagadnieniami projektowania nowo-czesnych napędów i architektonicznie otwartych układów sterowania obrabiarek. Wspólnie z zespołem profesora Andrzeja Brykalskiego prowadzi prace nad konstrukcją i sterowaniem układami aktywnej eliminacji drgań samowzbudnych obrabiarek. W zakresie diagnostyki metodami akustyki układów mechanicznych współpracuje z zespo-łem profesora Stefana Weyny z Wydziału Techniki Morskiej. Dzięki tej współpracy miał istotny wpływ na rozwój naukowy wielu osób nie tylko na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki, ale także na Wydziałach Elektrycznym i Techniki Morskiej.

Wielkie osiągnięcia Profesora nie są wyłącznie wynikiem Jego nie-zwykłych uzdolnień, ale także takich cech, jak konsekwencja i upór w osiąganiu stawianych sobie celów, umiejętności planowania i prze-widywania, samokrytycyzm. Jest bardzo wymagający wobec siebie i swoich współpracowników. Mając takie cechy osobowe, jest jedno-cześnie człowiekiem życzliwym i uczynnym.

Wszystko to sprawiło, że Senat Politechniki Szczecińskiej na wniosek Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki, przy poparciu sena-tów: Politechniki Poznańskiej, Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Śląskiej, postanowił nadać Profesorowi Krzysztofowi Marchelkowi tytuł i godność doktora honoris causa.

Dzisiejsza ceremonia uroczyście wpisuje Pana Profesora w dzieje naszej uczelni. Tytuł doktora honorowego jest symbolem podzięko-wania za Jego wkład w rozwój Politechniki Szczecińskiej i wyrazem najwyższego szacunku dla Osoby Profesora.



Wiedzę buduje się z faktów,jak dom buduje się z cegieł,ale samo nagromadzenie faktów nie jest wiedzą,tak jak stos rzuconych cegieł nie jest domemHenri Poincaré

Dynamika obrabiarek i procesów obróbkowych po szczecińsku

Moje wystąpienie chciałbym poświęcić omówieniu w bardzo krót-kim zarysie, trwającej już prawie pięćdziesiąt lat, aktywności naukowo--badawczej nieformalnego zespołu, czasem nazywanego „szczecińską szkołą naukową dynamiki obrabiarek i procesów obróbkowych”, ze-społu, którego mam zaszczyt być członkiem od chwili powstania po dzień dzisiejszy.

Chciałbym tym wystąpieniem podziękować naszym patronom, profesorowi Jerzemu Dmochowskiemu i profesorowi Wiesławowi Ol-szakowi, którzy „pchnęli” nas w objęcia dynamiki, bo bez tej inspiracji nie byłoby zespołu, a także wszystkim kolegom, którzy swoje kariery naukowe związali z tematyką dynamiki.

Chciałbym także prosić kolegów o wyrozumiałość i pobłaż-liwe potraktowanie mojego opracowania, które z pewnością jest niedoskonałe, ponieważ jest ono obarczone nieuniknionym w ta-kich wypadkach subiektywizmem. Jeśli zakradły się do niego błędy i pominięcia istotnych spraw, z góry przepraszam.

Trudne początki lata 1958–1969

Bezpośrednią inspiracją do podjęcia badań z obszaru dynamiki obrabiarek i procesów obróbkowych była rozprawa doktorska profesora Wiesława Olszaka, poświęcona zagadnieniom frezowania. Z rozprawy tej zrodził się pomysł zwiększenia równomierności frezowania przez minimalizację drgań skrętnych napędu głównego frezarki przez zasto-sowanie tłumika Lancastera. Naturalna konsekwencją tej pracy było rozwinięcie badań w kierunku modelowania, obliczeń i doświadczalnej weryfikacji dynamiki napędu głównego obrabiarki.

Powstają zaczątki zespołu zajmującego się dynamiką obrabiarek i procesów obróbkowych. W sferze modelowania, a szczególnie ob-liczeń charakterystyk dynamicznych, nasze możliwości były bardzo skromne – do dyspozycji praktycznie był suwak logarytmiczny. Z tego względu musieliśmy korzystać z bardzo uproszczonych modeli, któ-rych rozwiązanie było możliwe przy użyciu tak skromnych środków obliczeniowych. Powstała wówczas koncepcja wykorzystania analogii elektryczno-mechanicznej do prowadzenia obliczeń opartych na mode-lach o większej liczbie stopni swobody. Zbudowaliśmy układ analogowy bierny oparty na analogii napięciowej (prof. Jerzy Honczarenko, dr hab. Andrzej Bodnar), który umożliwiał wykonywanie obliczeń modeli o 12 stopniach swobody, a co najważniejsze – prowadzenie także procedur optymalizacyjnych. Dzięki współpracy z zespołem profesora Adama Żuchowskiego z Wydziału Elektrycznego uzyskaliśmy duże wsparcie w modelowaniu i obliczeniach przy użyciu maszyn analogowych opar-tych na analogii czynnej. W sferze badań doświadczalnych musieliśmy pokonać wiele trudności, które wynikały przede wszystkim z bra-ku profesjonalnego sprzętu pomiarowego. Przyjęliśmy bowiem ideę (założenie), że obliczenia oparte na bardzo uproszczonych modelach powinny być zweryfikowane (potwierdzone) doświadczalnie na pod-

stawie badań na obiekcie rzeczywistym, reprezentowanym przez model obliczeniowy. Wspomniany sprzęt w większości musieliśmy wytworzyć sami, na przykład czujniki do pomiaru drgań, mostki (wzmacniacze), generatory (wzbudniki) drgań. Najwięcej trudności sprawił nam brak rejestratorów i urządzeń do szybkiego przetwarzania rejestrowanych sygnałów. Były to urządzenia w większości dla nas niedostępne ze względu na różnego rodzaju embarga oraz, a może przede wszystkim, ze względu na brak odpowiednich środków dewizowych.

Opracowaliśmy i wykonaliśmy nie tylko na użytek własny czujniki indukcyjne dotykowe i bezdotykowe. Mostki pomiarowe były dziełem kolegów z Wydziału Elektrycznego. Opracowaliśmy i wykonaliśmy kilka różnych wzbudników drgań mechanicznych, hydraulicznych i elektrohydraulicznych. Wymieniłem je chronologicznie w kolejno-ści powstawania.

Prace eksperymentalne przy użyciu aparatury własnej konstrukcji i własnego wykonania dostarczyły wielu wartościowych wyników oraz stały się inspiracją nowych, ciekawych kierunków badań.

Zostaliśmy zauważeni przez biura konstrukcyjne krajowego prze-mysłu obrabiarkowego. Prace nasze, mimo że w warstwie modelowania miały charakter teoretyczny, zostały ukierunkowane praktycznie na zastosowanie ich wyników w procesach projektowo-konstrukcyjnych nowo projektowanych i modernizowanych obrabiarek.

W drugiej połowie lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia zostaliśmy zaproszeni do współpracy przez Centralne Biuro Konstrukcyjne Obra-biarek w Pruszkowie (CBKO), a niewiele później przez Jarocińską Fa-brykę Obrabiarek JAFO w Jarocinie. Dla obu wymienionych podmiotów gospodarczych wykonywaliśmy obliczenia charakterystyk dynamicz-nych napędów głównych z zastosowaniem optymalizacji wariantowej. Dzięki tym obliczeniom, wykonanym w fazie projektowej, udało się uniknąć wielu błędów konstrukcyjnych, niekorzystnie wpływających na właściwości dynamiczne obrabiarki. Osiągneliśmy mocną pozycję specjalistów w zakresie dynamiki procesów obróbkowych, przyjmując do wykonania różnego rodzaju obliczenia charakterystyk dynamicznych projektowanych w CBKO i JAFO napędów obrabiarek.

Napęd obrabiarki to tylko jeden z wielu jej zespołów i jego właściwości dynamiczne, chociaż ważne, nie decydują o właściwościach dynamicznych całej struktury masowo-dyssypacyjno-sprężystej obrabiarki, a szczególnie o odporności obrabiarki na powstawanie i rozwój drgań samowzbudnych, bardzo niekorzystnie wpływających na efekty obróbki.

Problemu badania przyczyn powstawania drgań samowzbudnych i poszukiwania sposobów ich eliminacji nie można było postawić poza nurt naszych prac. Zaczęliśmy bardzo skromnie. Na zlecenie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego należało rozstrzygnąć dylemat: czy frezy o nierównomiernej podziałce ostrzy są lepsze, czy gorsze od frezów z równomierną podziałką ostrzy. Nasz skromny zespół badawczy pod kierunkiem profesora Wiesława Olszaka podjął się tego zadania. Prze-prowadzone badania analityczne i doświadczalne wykazały, że frezy o podziałce nierównomiernej są lepsze. Praca ta i jej pozytywny wynik utwierdził nas w przekonaniu, że nasze zainteresowania naukowe po-winny być skoncentrowane wokół problematyki drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka-procesy robocze. Kierunek ten może początkowo rysował się mgliście, lecz z upływem czasu nabierał wyrazistości.

Prace, które wykonywaliśmy w celach poznawczych i aplikacyjnych, miały charakter analizy. Byliśmy w stanie zbudować model fizycznyi matematyczny analizowanego obiektu, rozwiązać model matematyczny (w ograniczonym zakresie), na podstawie odpowiednich wskaźników ocenić właściwości dynamiczne i ewentualnie rozpatrzyć różne warianty (często tworzone ad hoc) rozwiązań i wybrać z tego ograniczonego zbioru najlepszy.

Konstruktorzy oczekiwali od nas opracowań, które umożliwiłyby rozwiązanie odwrotnego zadania – zadania syntezy, czyli opracowań, które umożliwiłyby kształtowanie pożądanych właściwości dynamicz-nych, w tym odporności obrabiarki na drgania samowzbudne.

WYKŁAD



Nasze prace z obszaru modelowania i obliczeń charakterystyk dy-namicznych nabrały nowej jakości z chwilą uzyskania bezpośredniego dostępu do maszyn cyfrowych (komputerów). Historycznie pierwszą maszyną cyfrową była lampowa maszyna UMC-1 o bardzo skromnych możliwościach obliczeniowych, wymagająca programowania w języku wewnętrznym. Dzięki bardzo dużemu zaangażowaniu kolegów z Katedry Fizyki udało się jednak przeprowadzić obliczenia dla matematycznego modelu napędu głównego o 8 stopniach swobody. Obliczenia te ob-jęły także prognozowanie obszarów stabilnej pracy napędu głównego badanej frezarki. Prognoza została potwierdzona doświadczalnie na specjalnie zbudowanym stanowisku badawczym.

Zespół się rozrasta i krzepnie. Rozwój współpracy z przemysłemlata 1970–1979

Znaczący rozwój naszych prac z obszaru dynamiki obrabiarek i obróbki skrawaniem nastąpił w latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia. Złożyło się na to kilka przyczyn: intensyfikacja współpracy z przemysłem, udział w realizacji projektów badawczych w ramach tak zwanych CPBR-ów (Centralnych programów badań rozwojo-wych), wejście w posiadanie minikomputera Hewlett Packard 2100A wyposażonego w przetwornik analogowo-cyfrowy, samokształce-nie w ramach zespołu badawczego i co najważniejsze, bardzo duże zaangażowanie kolegów.

Uzyskane w trakcie badań frezów z nierównomierną podziałką ostrzy wyniki zainspirowały nas do opracowania napędu głównego frezarki o płynnej regulacji prędkości obrotowej wrzeciona przy stałej mocy. Mieliśmy dużo szczęścia, ponieważ w zasięgu ręki był napęd elektryczny spełniający to wymaganie – kaskada prostownikowo-maszynowa, po-

wszechnie znana jako silnik profesora Józefa Rabieja. We współpracy z grupą doc. Dżemala Woronowicza z Wydziału Elektrycznego opracowa-liśmy oryginalny napęd główny (chroniony patentem PRL nr 7-147178), w którym zastosowano wspomnianą kaskadę. Napęd ten był wdrożony do praktyki przemysłowej – wykorzystano go we frezarce FWD-32B, która była wspólnym dziełem Jarocińskiej Fabryki Obrabiarek JAFO i Politechniki Szczecińskiej. Przewodniczący Komitetu Nauki i Techniki przyznał zespołowi twórców tej frezarki specjalną nagrodę.

Współpraca z przemysłem i udział w realizacji projektów w ra-mach CPBR ukierunkowały nasze prace na konkretne zastosowania praktyczne, przy czym prace te zawsze miały silną podbudowę teo-retyczną. Dzięki takiemu podejściu poszczególni członkowie naszego zespołu z powodzeniem realizowali kolejne etapy własnego rozwoju naukowego.

W obszarze modelowania struktury masowo-dyssypacyjno--sprężystej obrabiarki podjęliśmy prace, których celem był prze-strzenny bryłowy model dyskretny. Po drodze do celu trzeba było pokonać problem modelowania kontaktowych połączeń elementów korpusowych, tworzących strukturę masowo-dyssypacyjno-spręży-stą obrabiarki. Podjęte prace zaowocowały oryginalnymi metodami modelowania tych połączeń. Niezależnymi autorami opracowanej wówczas oryginalnej metody modelowania warstwy kontaktowej i algorytmów obliczeń, kompatybilnych z metodą sztywnych ele-mentów skończonych, są profesorowie Karol Grudziński i Grze-gorz Szwengier. Efektywne rozwiązanie matematycznego modelu 3D struktury masowo-dyssypacyjno-sprężystej obrabiarki było możliwe dzięki autorskiemu oprogramowaniu opracowanemu dla minikomputera HP 2100A.

Dokładność prognozy obliczeniowej jest mocno zależna od dokład-ności odwzorowania rozpatrywanego obiektu przez model obliczeniowy,

zarówno pod względem strukturalnym jak i parametrycznym. Szacowanie parametrów strukturalnych opisujących model jest zwykle obarczone błędem, który najczęściej jest nieznany. Aby uzyskać gwarancje dobrego oszacowania wartości parametrów strukturalnych, podjęliśmy prace, których celem była ich do-świadczalna identyfikacja. Zrealizowanie tak postawionego za-dania było możliwe dzięki dysponowaniu minikomputerem HP 2100A wyposażonym w przetworniki A/C. Inspiratorem tego zadania i kierownikiem grupy jego realizatorów był profesor Stefan Berczyński. Efektem praktycznym prac w tym zakresie była oryginalna metodyka i algorytm identyfikacji oraz zbiór programów komputerowych dla HP 2100A.

Aby jednak możliwe było efektywne przeprowadzenie ba-dań doświadczalnych, niezbędnych z punktu widzenia metodyki identyfikacji, konieczne były uzupełnienie i modernizacja sta-nowiska badawczego. Opracowano nowy, elektrohydrauliczny wzbudnik drgań wyposażony w elektrohydrauliczny zawór typu Moog. Wzbudnik ten po wprowadzeniu ulepszeń i modyfikacjisłuży nam do dziś. Opracowano niezbędne oprogramowanie, umożliwiające za pośrednictwem przetwornika A/C współpracę układu rejestrującego z minikomputerem HP 2100A.

Zmodyfikowane wówczas stanowisko badawcze dało nowe możliwości oceny właściwości dynamicznych syste-mów obróbkowych. Na kanwie prac grupy profesora Stefana Berczyńskiego w obszarze identyfikacji powstał oryginalny system doświadczalnego poszukiwania i lokalizacji w struktu-rze masowo-dyssypacyjno-sprężystej obrabiarki tak zwanych słabych ogniw, czyli elementów (np. połączeń kontaktowych) odpowiedzialnych za utratę stabilności pracy systemu obra-biarka-procesy obróbkowe. Eliminacja „słabych ogniw” skut-kowała ewidentnym zwiększeniem odporności systemu na powstawanie w nim i rozwój drgań samowzbudnych. System doświadczalnego poszukiwania i lokalizacji „słabych ogniw” był wielokrotnie zastosowany w praktyce w badaniach dla Jarocińskiej Fabryki Obrabiarek JAFO i Fabryki Obrabiarek „Rafamet”.



Osobisty rozwój naukowy członków zespołu lata 1980–1989

Doskonale rozwijająca się współpraca z przemysłem w latach sie-demdziesiątych ubiegłego wieku została przyhamowana na początku lat osiemdziesiątych XX wieku. Nie bez wpływu na ten stan rzeczy miały wydarzenia polityczno-społeczne. Ograniczenie współpracy z przemy-słem spowodowało skierowanie aktywności badawczej naszego zespołu na osobisty rozwój naukowy jego członków. Wymiernym efektem tej aktywności były uzyskiwane stopnie naukowe doktora i doktora habi-litowanego. Prace z tego okresu w większym stopniu miały charakter poznawczy, dzięki czemu mogły być uznane za prace dokumentujące osiągnięcia niezbędne do uzyskania stopni naukowych.

W drugiej połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku ustano-wiono nowe, centralnie sterowane programy prac badawczych, przy czym rozróżniono prace o charakterze podstawowym od prac wdro-żeniowych. Nasz zespół zgłosił akces do Centralnego Programu Badań Podstawowych 02.04, koordynowanego przez profesora Jana Kocha dr. h.c. Politechniki Szczecińskiej. Był to okres sprzyjający rozwojowi prac z dziedziny konstrukcji i technologii maszyn w kierunku wiedzy podstawowej. Podjęliśmy badania, których celem było modelowanie dy-namiki procesu skrawania. Zaproponowany model został zweryfikowanydoświadczalnie – przeprowadzono pełną procedurę identyfikacyjną opisujących go parametrów. Badania doświadczalne przeprowadzono na oryginalnym stanowisku własnego pomysłu i własnej realizacji (prof. Jan Tomków, dr inż. Janusz Skrodzewicz). Pozyskanie wiarygodnego modelu dynamiki procesu skrawania było niezwykle ważne z punktu widzenia opracowywanej w naszym zespole metodyki prognozowania wibrostabilności systemu obrabiarka-proces skrawania.

Również z tego samego powodu w ramach CPBR 02.04 opracowy-wane były tematy z zakresu doskonalenia metodyki identyfikacji i me-todyki obliczeń napędów głównych i posuwowych, rozwoju metodyki badań charakterystyk dynamicznych. Do wartościowych opracowań, powstałych w tym okresie trzeba zaliczyć metodykę modelowania na-pędów głównych w konwencji sztywnych elementów skończonych, umożliwiającą tworzenie modeli 3D, uwzględniających więzy wyni-kające ze współpracy kół zębatych (dr inż. Henryk Maćkowiak). Jest ona kompatybilna z metodyką modelowania struktury korpusowej układu nośnego obrabiarki. Metodyka ma charakter ogólny i może być efektywnie stosowana do tworzenia modeli napędów dowolnych maszyn. W wyniku realizacji projektów finansowanych ze środków CPBP 02.04 nastąpił wyraźny postęp w badaniach doświadczalnych, identyfikacji doświadczalnej parametrów opisujących modele obli-czeniowe oraz symulacyjnych badaniach wibrostabilności systemu obrabiarka-proces skrawania.

Realizując ideę kompleksowego podejścia do rozwiązywania pro-blemów dynamiki systemu obrabiarka-procesy robocze, podjęliśmy zagadnienie dynamiki posadowienia, czyli wibroizolacji obrabiarki. Było to zagadnienie ważne między innymi z punktu widzenia wibro-stabilności systemu. Przeprowadzone badania ujawniły, że w przy-padku obrabiarki wibroizolacja przemieszczeniowa (ważna z punktu widzenia wibrostabilności) nie jest tożsama z wibroizolacją siłową (ważną z punktu widzenia oddziaływania obrabiarki na otoczenie). Opracowano podstawy oryginalnej metodyki projektowania wibroizo-lacji obrabiarek (prof. Andrzej Witek), adresowanej do projektantów i użytkowników obrabiarek.

Nowa jakość w badaniach dynamiki obrabiareklata 1990–1999

Idea Centralnych programów badań podstawowych zakończyła swój krótki, bo zaledwie pięcioletni, żywot z zapoczątkowaniem prze-mian ustrojowych w naszym kraju. W organizacji badań naukowych nastąpiły zmiany – powołano do życia Komitet Badań Naukowych, który zaczął wdrażać nowe idee, opierające się na otwartych konkursach projektów badawczych tak zwanych grantów. Nasz zespół przystąpił już do pierwszego konkursu, ponieważ przy całkowitym braku zain-

teresowania badaniami naukowymi ze strony przemysłu, który sam popadł w tarapaty, pozyskanie środków finansowych z Komitetu Badań Naukowych umożliwiło kontynuowanie pracy. Na niektórych odcin-kach czasowo zawiesiliśmy działania, co pozwoliło niektórym kolegom skoncentrować się na własnym rozwoju naukowym – uzyskaniu stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego.

W początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku opracowano założenia metodyki kształtowania właściwości dynamicznych systemu obrabiarka-procesy robocze. Powstał oryginalny algorytm, który obej-mował dotychczasowe opracowania z zakresu modelowania i obliczeń, a także doświadczalnej oceny jakości dynamicznej systemu oraz okre-ślił niezbędne do opracowania zagadnienia, aby spełnić postulat jego spójności i kompleksowości. Algorytm ten stał się szkieletem, przy którego użyciu w uporządkowany sposób wytyczano kierunki prac badawczych. Intensyfikacja prac w tym obszarze była także spowo-dowana uzyskaniem dostępu do szybszych komputerów o większych mocach obliczeniowych.

Postępujący rozwój komputerów i coraz łatwiejszy do nich dostęp umożliwił praktyczną realizację naszych planów badawczych w zakresie metodyki obliczeń właściwości dynamicznych elementów tworzących system obrabiarka-procesy robocze. Wsparcie finansowe KomitetuBadań Naukowych sprawiło, że na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku światło dzienne ujrzała efektywna metodyka projektowych obliczeń wibrostabilności systemu obrabiarka-proces skrawania, która umożliwiła prognozowanie obszarów stabilnej pracy obrabiarki na etapie jej projektowania bez potrzeby budowy i badania prototypu (prof. Jan Tomków). Metodyka jest rozwijana i doskonalona po dzień dzisiejszy i z dużym pożytkiem stosowana w projektowaniu nowych obrabiarek.

Podobnie rozwijana i doskonalona była metodyka modelowania struktury masowo-dyssypacyjno-sprężystej obrabiarki, przede wszyst-kim poprawiono dokładność odwzorowania obiektu rzeczywistego przez model. Dla rozwoju tego kierunku badań ważne były opraco-wania z zakresu modelowania i obliczeń układów prowadnicowych obrabiarek (prof. Grzegorz Szwengier), projektowania wibroizolacji obrabiarek (prof. Andrzej Witek), projektowania układu konstrukcyj-nego obrabiarki (prof. Witold Biedunkiewicz).

Metodyka modelowania i obliczeń układów prowadnicowych ob-rabiarek ma charakter uniwersalny, może bowiem być wykorzystana do projektowania prowadnic ślizgowych, tocznych, a także hydrosta-tycznych, i jest spójna z metodyką tworzenia modeli obliczeniowych struktur masowo-dyssypacyjno-sprężystych obrabiarki, budowanych w konwencji metody sztywnych, odkształcalnych i hybrydowych ele-mentów skończonych. Dla wspomnianej metodyki opracowano al-gorytm i programy obliczeniowe, których praktyczną przydatność potwierdzono w licznych pracach projektowych i badawczych.

Metodyka projektowania układu konstrukcyjnego obrabiarki wy-wodzi się z metodyki modelowania i obliczeń układów prowadnico-wych, które stanowią podatne połączenia sztywnych brył modelujących elementy korpusowe, tworzące układ nośny obrabiarki. Metodyka ta umożliwia racjonalny wybór optymalnego spośród wszystkich rozpa-trywanych wariantów konstrukcyjnych układu nośnego obrabiarki.

Metodyka modelowania i obliczeń właściwości dynamicznych struktur masowo-dyssypacyjno-sprężystych obrabiarek stała się kanwą opracowanej oryginalnej metodyki obliczeń wibroizolacji obrabiarek, która jest ukierunkowana przede wszystkim praktycznie. W ramach tego zadania badawczego wykonano także zakrojoną na szeroką skalę doświadczalną identyfikację parametrów opisujących matematyczne modele różnego rodzaju elementów wibroizolacyjnych. Badania iden-tyfikacyjne przeprowadzono na specjalnie do tego celu opracowanymstanowisku umożliwiającym wyznaczenie parametrów modeli 3D (prof. Andrzej Witek).

Powołanie Komitetu Badań Naukowych, ustanowienie insty-tucji projektów własnych finansowanych ze środków tego komi-tetu, o które można się było ubiegać w otwartych konkursach, i dostęp do środków dewizowych sprawiły, że stało się realne



stworzenie laboratorium dynamiki obrabiarek i obróbki skrawa-niem wyposażonego w nowoczesną aparaturę. Proces moder-nizacji laboratorium postępował sukcesywnie i konsekwentnie w miarę pozyskiwania środków na zakup aparatury. Stanowiska ba-dawcze zostały w pełni skomputeryzowane. Modernizacja sprzętowa spowodowała konieczność wprowadzenia zmian we wcześniej opraco-wanych metodykach badawczych procesów dynamicznych zachodzą-cych w systemie obrabiarka-procesy robocze. Było to o tyle łatwiejsze, że metodyki te były sprawdzone i zespół badawczy posługujący się nimi miał bogate doświadczenie praktyczne. Zmodyfikowano algorytmyi oprogramowanie specjalnych procedur badawczych opracowanych w naszym zespole.

Układy mechatroniczne dla obrabiarek – nowe przy-spieszanie lata 2000 – do chwili obecnej

Nasze prace badawcze niepostrzeżenie zostały przeniesione w śro-dowisko mechatroniki, która jest synergicznym tworem obejmującym trzy dyscypliny: mechanikę, elektronikę, informatykę (automatykę). Określenie MECHATRONIKA powstało z dwóch określeń MECHAnika i elekTRONIKA. Mechatronika oparta jest na paradygmacie systemo-wo-holistycznym. System obrabiarka-procesy robocze jest systemem mechatronicznym i podlega temu paradygmatowi, zatem badania procesów dynamicznych zachodzących w tym systemie powinny być prowadzone zgodnie z wymienionym paradygmatem.

Realizowane w naszym zespole badania skoncentrowane były wo-kół metodyki i algorytmu kształtowania właściwości dynamicznych systemu obrabiarka-procesy robocze. Nowe możliwości obliczeniowe i eksperymentalne spowodowały konieczność modyfikacji wcześniej opracowanych metodyk modelowania, obliczeń i badań doświadczal-nych, szczególnie w zakresie prognozowania odporności systemu na powstawanie i rozwój drgań samowzbudnych (prof. M. Pajor i prof. B. Powałka) oraz identyfikacji i walidacji modeli opisujących system (prof. P. Gutowski). Prace modyfikacyjne prowadzone były z uwzglę-dnieniem idei mechatronicznego traktowania systemu obrabiarka--proces skrawania.

Dla zespołu bardzo ważne było odnowienie współpracy z prze-mysłem. Stało się to możliwe za sprawą ustanowionych przez KBN projektów celowych. Wspólnie z Jarocińską Fabryką Obrabiarek JAFO i Instytutem Technologii Mechanicznej Politechniki Poznań-skiej podjęliśmy się realizacji projektu celowego, którego zadaniem było opracowanie i wdrożenie do produkcji rodziny frezarek FS. Nasz zespół wraz z zespołem Instytutu Technologii Mechanicznej Politechniki Poznańskiej zrealizował prace badawczo-rozwojowe (obliczenia właściwości dynamicznych, a szczególnie wariantowe prognozowanie wibrostabilności na etapie projektu konstrukcyjnego oraz prognozowanie i badanie dokładności pozycjonowania zespołów posuwowych). Współpraca tych trzech zespołów okazała się bar-dzo owocna. W roku 2001 frezarka z rodziny FS została nagrodzona złotym medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich. W tym samym roku była wystawiona na światowych targach obrabiarkowych EMO w Hanowerze (Niemcy).

Ten sam trójpartnerski zespół, zachęcony dobrym wynikiem uzy-skanym w ramach projektu celowego, zgłosił do konkursu w KBN wniosek o wykonanie następnego projektu celowego, obejmującego opracowanie i wdrożenie do produkcji rodziny uniwersalnych małych frezarek narzędziowych sterowanych numerycznie typu FN. W wy-niku postępowania konkursowego zespół uzyskał środki finansowez KBN-u na realizację tego projektu. W części zadań, które przypadły do wykonania naszemu zespołowi, wykorzystano wszystkie najnowsze, zmodyfikowane opracowania dotyczące modelowania oraz obliczeń prognostycznych i optymalizacyjnych struktury masowo-dyssypacyj-no-sprężystej projektowanej obrabiarki, a także najnowsze urządzenia badawcze, jakimi dysponuje Instytut Technologii Mechanicznej Poli-techniki Szczecińskiej (system SCADAS III i oprogramowaniem CADAx do doświadczalnej analizy modalnej i skanujący wibrometr laserowy PSV 4003D). W roku 2006 frezarka z rodziny FN została nagrodzona złotym medalem Międzynarodowych Targów Poznańskich.

Rozwój systemów obróbkowych postępuje ostatnio głównie dzięki ich wyposażaniu w układy mechatroniczne nadzorujące przebieg procesu obróbki. Układy mechatroniczne współpracu-


jące z układami CNC pełnią różnorodne funkcje: monitorujące, diagnostyczne, sterujące. Wyposażone w odpowiednią sensorykę i aktuatorykę mogą aktywnie oddziaływać na sygnały sterujące, dokonując ich korekcji na podstawie pozyskanej on-line informacji o stanie obiektu sterowanego. W skuteczności działania układów mechatronicznych ważną rolę odgrywa przetwarzanie rejestrowa-nych sygnałów niosących informację o stanie systemu. W złożonych algorytmach sterowania i przetwarzania sygnałów wykorzystywane są między innymi metody sztucznej inteligencji, jak sieci neuronowe, logika rozmyta, algorytmy genetyczne.

Do budowy układów sensorycznych i aktuatorycznych stosowane są inteligentne materiały, jak na przykład piezoelektryczne, z pamięcią kształtu, ciecze magneto- i elektroreologiczne.

Postęp w technologiach mechanicznych zmierza do osiągania do-kładności nanometrycznych z zachowaniem relatywnie dużej wydaj-ności. Coraz powszechniejsze są różne odmiany obróbki szybkościowej i wydajnościowej, charakteryzujące się dużą dynamicznością, negatywnie wpływającą na efekty obróbki (m.in. na dokładność i stan warstwy wierzchniej). Osiąganie najwyższych dokładności (rzędu ułamkowych części mikrometra) jest możliwe tylko przy realizacji tak zwanego nadzorowanego sterowania, wykorzystującego metody aktywne, zwięk-szające dokładność pozycjonowania i minimalizujące dynamiczność (m.in. drgania) procesu, a także kompensujące negatywne wpływy różnorodnych czynników na przebieg procesu obróbki. Podjęliśmy w tym zakresie, na miarę naszych możliwości, prace badawcze kon-

centrujące się na opracowaniu skutecznych metod aktywnego sterowania drganiami oraz skutecznych algorytmów sterowania podnoszących dokładność i wydajność ob-róbki. Prace te prowadzone są w ramach Centrum Mechatroniki utworzonego przy Instytucie Technologii Mechanicznej przez zespół, którego członkowie wywodzą się z Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Me-chatroniki oraz z Wydziału Elektrycznego. Zespół ten ma już w swoim dorobku opra-cowanie sterowanego semiaktywnie elek-tromagnetycznego eliminatora drgań, sku-tecznie przeciwdziałającego powstawaniu i rozwojowi drgań samowzbudnych w pro-cesie frezowania. Obecnie prowadzone są prace badawcze nad układami sterowania o otwartej architekturze, umożliwiającymi wprowadzenie własnych aplikacji w celu skuteczniejszego nadzorowania procesu obróbki na obrabiarkach CNC, a w szcze-gólności zwiększenia dokładności obróbki.

Podejmowane są także prace w obszarze mikroskrawania oraz mode-lowania i identyfikacji sił skrawania. Prace te oprócz poznawczego mają przede wszystkim charakter aplikacyjny i są finansowane przezMNiSzW w ramach projektów rozwojowych i własnych.

Wymiernym efektem prowadzonych przez prawie pięćdziesiąt lat przez zespół prac badawczych dotyczących dynamiki obrabiarek i obróbki skrawa-niem są nie tylko liczne zadania o charakterze wdrożeniowym (dla przemy-słu), ale również 14 rozpraw habilitacyjnych i wiele rozpraw doktorskich.

Zdjęcia: Jerzy Undro

Wykaz rozpraw habilitacyjnych z dziedziny dynamiki obrabiarek i procesów obróbkowych 1. prof. zw. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek: Teoretyczne podstawy

dynamicznych obliczeń napędów głównych obrabiarek, 1968 2. prof. dr hab. inż. Karol Grudziński: Metodyka analitycznego wy-

znaczania stanu obciążenia prowadnic i przemieszczenia elementów zespołów ruchów, 1979

3. dr hab. inż. prof. PS Władysław Żmijewski: Dynamika dynamicz-nych obliczeń układów korpusowych elementów obrabiarek, 1981

4. prof. dr hab. inż. Stefan Berczyński: Obliczenia dynamiczne napędów głównych obrabiarek, 1982

5. dr hab. inż. prof. PS Tadeusz Iglantowicz: Doświadczalne badania dynamicznych właściwości obrabiarek przy użyciu sygnałów zde-terminowanych, 1983

6. prof. dr hab. inż. Jerzy Honczarenko: Podstawy projektowania elek-tromechanicznych serowonapędów posuwu obrabiarek sterowanych numerycznie, 1984

7. dr hab. inż. prof. PS Jan Tomków: Podstawy projektowania obliczeń wibrostabilności wielowymiarowego układu OUPN ze szczególnym uwzględnieniem modelowania dynamiki procesu skrawania, 1991

8. dr hab. inż. prof. PS Andrzej Witek: Podstawy projektowania wi-broizolacji obrabiarek, 1992

9. dr hab. inż., prof. PS Grzegorz Szwengier: Modelowanie i obliczenia układów prowadnicowych obrabiarek, 1994

10. dr hab. inż., prof. PS Witold Biedunkiewicz: Projektowanie układu konstrukcyjnego obrabiarki – metodyka, analizy i obliczenia, kryteria sztywnościowe, wartościowanie i wybór rozwiązań, 1994

11. dr hab. inż. prof. PS Paweł Gutowski: Identyfikacja parametrów modeli dynamicznych układów nośnych obrabiarek, 2004

12. dr hab. inż. Andrzej Bodnar: Diagnostyka drgań samowzbudnych w systemie obrabiarka - proces skrawania, 2006

13. dr hab. inż., prof. PS Mirosław Pajor: Wibrostabilność skrawania wieloostrzowymi narzędziami obrotowymi, 2006

14. dr hab. inż. prof. PS Bartosz Powałka: Metodyka kształtowania wibrostabilności systemu obrabiarka-proces skrawania, 2007

Decyzją prof. Barbary Kudryckiej, minister nauki i szkolnictwa wyższego, prof. zw. dr hab. inż. Krzysztof Marchelek powołany został z dniem 25 czerwca 2008 r. na członka Komisji Badań na rzecz Rozwoju Gospodarki w Radzie Nauki.

Rada Nauki jest organem opiniodawczo-doradczym Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego działającym na podstawie ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki. Organami RadyNauki są: Przewodniczący Rady, Komitet Polityki Naukowej i Nauko-wo-Technicznej, Komisja Badań na rzecz Rozwoju Nauki, Komisja Badań na rzecz Rozwoju Gospodarki, Zespół Odwoławczy. Na wnio-sek Komisji rady lub z inicjatywy ministra mogą być powoływane – stosownie do potrzeb i na czas określony – zespoły specjalistyczne i interdyscyplinarne.

Stanisław Heropolitański

NOMINACJA PROF. MARCHELKA



Profesor Janusz Mysłowski urodził się 9 grudnia 1938 roku we Lwowie. Ukończył prestiżową szkołę średnią Conradinum w Gdańsku i rozpoczął studia na Wydziale Inżynieryjno-Eko-nomicznym Transportu Politechniki Szczecińskiej, które ukończył w 1963 r. W tym też roku rozpoczął pracę jako asystent w Katedrze Taboru i Sprzętu Samochodowego PS. Doktorat uzyskał w Politechnice Łódzkiej na Wydziale

Mechanicznym w1972 r. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1989 r. na Wydziale Maszyn Roboczych i Pojazdów Politechniki Po-znańskiej. W 1997 r. otrzymał od Prezydenta RP tytuł profesora, a w 2003 r. został mianowany na stanowisko profesora zwyczajnego PS. Od 1976 r. kieruje Samodzielnym Zakładem Techniki i Eksploatacji Samochodów, a obecnie Katedrą Eksploatacji Pojazdów Samochodo-wych Politechniki Szczecińskiej.

Zainteresowania naukowe profesora dotyczą eksploatacji samochodów silników spalinowych, rozruchu silników spalino-wych w niskich temperaturach otoczenia, doładowania silników spalinowych, ela-styczności silników spalinowych (autor 85 proc. publikacji krajowych na ten temat) oraz zasilania silników spalinowych pali-wami pochodzenia roślinnego.

Z tą tematyką są związane jego waż-niejsze prace zwarte wydane drukiem w wydawnictwach centralnych: Doładowanie bezsprężarkowe silników z zapłonem samo-czynnym (WNT Warszawa 1995), Rozruch silników samochodowych zapłonem sa-moczynnym (WNT Warszawa 1996), Elastyczność tłoków silników spalinowych (WNT Warszawa 2000, współautor J. Koł-tun), Pojazdy samochodowe. Doładowanie silników (WKiŁ, Warszawa 2002, wydanie II rozszerzone WKiŁ, Warszawa 2006) oraz lokalnych: Moment obrotowy trakcyjnego silnika z zapłonem samoczynnym (Wyd. Politechniki Szczecińskiej – Szczecin 1989, Doładowanie silników spalinowych typu Comprex (Wyd. Politechniki Szcze-cińskiej, Szczecin 1991), Rozruch silników z zapłonem samoczynnym w niskich tem-peraturach otoczenia (Wyd. Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1992, współautorzy: M. Uzdowski, H. Kilar, J. Kołtun), Elastyczność spalinowych silników wysokoprężnych (Wyd. Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 1998, współautor J. Kołtun), Ten-dencje rozwojowe silników spalinowych zapłonie samoczynnym (Wyd. AUTOBUSY Radom 2006, współautor Jaromir Mysłowski).

Całkowity dorobek naukowy i zawodowy prof. dr. hab. inż. Janusza Mysłowskiego obejmuje: 11 podręczników monografii (6 jako współ-autor), 8 skryptów (3 jako współautor), 190 publikacji (29 w czaso-pismach zagranicznych), 71 referatów na konferencjach krajowych i

zagranicznych oraz 65 prac naukowo-badawczych i 5 patentów. Profesor wypromował 10 doktorów, 307 mgr. inż. i 137 inż. Zrecen-

zował 15 prac doktorskich, 5 przewodów habilitacyjnych, 5 wniosków na stanowisko profesora uczelnianego, 2 wnioski na tytuł profesora. Przeprowadził również recenzje 27 książek dla wydawnictw centralnych (w tym 3 w języku rosyjskim) oraz 67 projektów badawczych KBN. Stworzyło to podstawy do skupienia wokół prof. J. Mysłowskiego grupy młodych pracowników nauki zajmujących się badaniami rozruchu silników spalinowych oraz ich doładowania.

Organizuje cykliczne konferencje SYMROZ (od 20 lat, co 2 lata), których tematyka dotyczy rozruchu silników spalinowych oraz kon-ferencje TURBO (od 12 lat na przemian z SYMROZ), dotyczące do-ładowania silników spalinowych.

Jednocześnie profesor J. Mysłowski bierze czynny udział w: Sekcji Podstaw Konstrukcji i Komitetu Budowy Maszyn PAN, Sekcji Spalania Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN, Sekcji Technicznych Środ-ków Transportu Komitetu Transportu PAN, Komisji Naukowo-Pro-blemowej Motoryzacji i Energetyki Rolnictwa przy Oddziale PAN w

Lublinie, Komisji Motoryzacji PAN Oddział w Krakowie, w Komitecie Redakcyjnym Wydawnictw Komu-nikacji i Łączności, Głównej Komisji ds. Rzeczoznawstwa PZMot, Radzie Zarządzającej Centrum CertyfikacjiRzeczoznawców PZM, Komitecie Programowym Centrum CertyfikacjiRzeczoznawców PZMot, członek-za-łożyciel Bałtyckiego Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników z siedzibą w Kaliningradzie.

Profesor był nagradzany: Złotym Krzyżem Zasługi (1984), Srebrnym Krzyżem Zasługi (1978), Gryfem Po-morskim (1985), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1995,1996), Medalem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (2000), Złotą Odzna-ką Towarzystwa Wiedzy Powszech-nej (2004), Srebrnym Medalem im. Emanuela Kanta (2002), Złotym Me-dalem im. Emanuela Kanta (2004) oraz nagrodami: Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki za działalność dydaktyczną (1979, 1980, 1981, 1982), Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki za działalność naukową (1981), Mini-

stra Edukacji Narodowej i Sportu za podręcznik Pojazdy samochodo-we. Doładowanie silników (2003), rektora Politechniki Szczecińskiej za działalność naukową i dydaktyczną (1990, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2004, 2005, 2007), wyróżnieniem Polskiej Akademii Nauk Oddział w Lublinie za działalność wydawniczą w latach 200–2007.

Uroczystość nadania tytułu i godności doktora honoris causa pro-fesorowi Januszowi Mysłowskiemu odbyła się 22 kwietnia 2008 r. w Kaliningradzie.


Profesor Janusz Mysłowski doktorem honoris causa Politechniki w Kaliningradzie


Szanowny Panie Rektorze!Wysoka Rado!

Jest mi niezmiernie miło, że byli Państwo zainteresowani moją dzia-łalnością naukową i Wasza przychylność pozwoliła mi nadać tytuł doktora honoris causa Kaliningradzkiego Państwowego Uniwersytetu Technicznego.

Jest to dla mnie ogromny zaszczyt i powód do dumy. Nie tylko dla mnie, ale też i dla moich współpracowników oraz uczelni, którą reprezentuję.

Moja działalność naukowa dotyczy dwóch kierunków w ramach eksploatacji silników spalinowych.

Pierwszy z nich to rozruch silników spalinowych w niskich tempe-raturach otoczenia. Skuteczny rozruch jest podstawą niezawodności silnika i w naszej strefie klimatycznej odgrywa istotne znaczenie.

Badania te doprowadziły do napisania monografii „Rozruch sa-mochodowych silników z zapłonem samoczynnym”, wydanej w roku 1996 przez Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Jest to pierwsze w Polsce całościowe ujęcie dotyczące problematyki rozruchu silników wysokoprężnych, szczególnie istotne ze względów praktycznych, bo-wiem większość silników rolniczych oraz stosowanych w profesjonal-nym transporcie towarowym garażuje na odkrytej przestrzeni, gdzie oddziaływanie czynników atmosferycznych skutecznie wpływa na pogorszenie ich własności rozruchowych. Przedstawione wskazówki praktyczne, oparte na podstawach teoretycznych, pozwalają na skuteczną poprawę niezawodności wymienionych pojazdów. Zastosowanie paliw pochodzenia rzepakowego do zasilania tych silników może skutecz-nie wpływać na obniżenie toksyczności spalin oraz poprawę bilansu paliwowego kraju (zapasy strategiczne), jednak głównym problemem pozostaje utrudniony rozruch. Dzięki wspomnianym wcześniej pracom został on praktycznie rozwiązany i obecnie prowadzone są badania nad udoskonaleniem proponowanych metod ułatwienia rozruchu. Prace te mają charakter użytkowy i ich zastosowanie pozwala na poprawę niezawodności silników z zapłonem samoczynnym bez względu na rodzaj paliwa, którym są zasilane.

W wyniku badań powstało 27 publikacji dotyczących problemów rozruchu silników eksploatowanych w naszej strefie klimatycznej.Uwieńczeniem badań nad rozruchami silników przeznaczonych do napędu samochodów Fiat 126 p była nagroda zespołowa III stopnia przyznana przez Ministra Nauki Szkolnictwa Wyższego i Techniki w 1981 roku. Podsumowaniem było wydanie przez WNT w 1996 r. mojej książki „Rozruch silników samochodowych z zapłonem samoczyn-nym”.

Prace mające na celu zastosowanie paliw pochodzenia roślinnego do napędu pojazdów bojowych armii miały za zadanie zapewnienie skutecznego rozruchu w warunkach bojowych pojazdów i stworzenie zapasów strategicznych paliwa rodzimej produkcji.

Drugi kierunek mojej działalności badawczej związany jest z zasto-sowaniem doładowania do silników transportowych.

W rezultacie przeprowadzonych badań wykazałem, że: – opracowana przeze mnie metoda określenia stopnia napełnienia

okazała się przydatna dla wielocylindrowych trakcyjnych silników wysokoprężnych o typowym układzie konstrukcyjnym,

– znajomość przebiegu krzywej stopnia napełnienia pozwala na właściwy dobór dawki wtryskiwanego paliwa, tak by wykorzystać w pełni ładunek sprężonego w cylindrze powietrza dla całkowitego i zupełnego spalania tej dawki,

– istnieje możliwość sterowania przebiegiem krzywej momentu ob-rotowego, tak by uzyskać maksimum współczynnika napełnienia przy pożądanej prędkości obrotowej.

Ukoronowaniem działalności było napisanie książki „Doładowa-nie bezsprężarkowe silników z zapłonem samoczynnym”, wydanej przez Wydawnictwa Naukowo-Techniczne w 1995 roku. Książka – jedyna

pozycja w kraju dotyczącą problematyki doładowania dynamicznego – ujmuje kompleksowo zagadnienia teoretyczne, jak i praktyczne w postaci wyników badań własnych, wielocylindrowych silników z zapło-nem samoczynnym. Prezentuje możliwości praktyczne zastosowania doładowania dynamicznego i sposób postępowania przy modernizacji silnika z jego zastosowaniem oraz przy projektowaniu układów dolo-towych nowo konstruowanych silników.

Jednocześnie prowadziłem prace nad doładowaniem trakcyjnych silników spalinowych, tj. poprawą przebiegu krzywej momentu ob-rotowego silnika zarówno przez zastosowanie różnych rodzajów doładowania, jak i przez zasilanie różnymi paliwami, co było uwa-runkowane coraz bardziej ostrymi wymaganiami w odniesieniu do ochrony środowiska.

O dominacji tego kierunku badań w moich pracach świadczy między innymi wykonana praca doktorska, habilitacyjna, promotorstwo sze-ściu prac doktorskich i największa liczba publikacji z całego dorobku (58) oraz dwie książki: Elastyczność tłokowych silników spalinowych (współautor J. Kołtun) i Pojazdy Samochodowe. Doładowanie silników, za którą otrzymałem Nagrodę Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w 2003 r.

Wiele z wymienionych publikacji (28) powstało we współpracy z naukowcami Kaliningradzkiego Państwowego Uniwersytetu Tech-nicznego, z którymi od lat zajmujemy się problematyką zużycia tulei cylindrowych oraz poprawą właściwości energetycznych silników spa-linowych. W trakcie tej współpracy udało mi się nawiązać kontakty z pracownikami KGTU, a byli to: prof. W.P. Kantaliński, prof. W.W. Puchow, prof. A.L. Gudkow, prof. W.N. Tilipałow, prof. A.W. Motornyj, prof. W.W. Selin, prof. W.F. Bielej, prof. W.W. Szczagin.

W moim przekonaniu była to współpraca bardzo owocna i mająca perspektywy.

Obecnie jestem prezesem Fundacji Instytutu Ochrony Środowiska i Energii Odnawialnej, w ramach której jest możliwe uzyskanie pro-jektu badawczego finansowanego przez Unię Europejską. Chciałbympo uzyskaniu finansowania tego projektu zaprosić do współpracykolegów z KGTU, którzy mają duże doświadczenie w rozwiązywaniu problemów energetycznych. Wydaje się też, że są realne perspektywy rozwoju współpracy w dziedzinie poszukiwania możliwości zastoso-wania paliw pochodzenia roślinnego, a szczególnie rzepakowego do zasilania silników okrętowych. Możliwości uprawy rzepaku w Obwodzie Kaliningradzkim są duże, a przy uzyskaniu odpowiednich funduszy wsparcia na program badawczy, który przedstawiliśmy Unii Europejskiej do rozpatrzenia, istnieją szanse na zrealizowanie tego programu.

Istniejąca umowa między naszymi uczelniami, podpisana w 2005 r. przez rektorów, pozwala na taki sposób jej realizacji, by włączyć do badań prowadzonych przez naszą Katedrę również pracowników KGTU. Nowo wybrany rektor Politechniki Szczecińskiej Włodzimierz Kiernożycki jest człowiekiem otwartym na współpracę bez względu na położenie geograficzne partnera.

Jeszcze raz serdecznie dziękuję za przyznany mi tytuł naukowy i wyrażam nadzieję na dalszą owocną współpracę.

WYKŁAD



Dr hab. inż. Bartosz Powałka urodził się w 1970 roku w Szczeci-nie. Jest absolwentem Liceum Ogólnokształ-cącego nr 6 im. Stefana Czarnieckiego w Szcze-cinie.

Studia na Poli-technice Szczecińskiej rozpoczął w 1989 r. na Wydziale Mecha-nicznym. Ukończył je we wrześniu 1994 r. z wynikiem bardzo do-brym, uzyskując tytuł magistra inżyniera w zakresie automatyza-cji procesów produk-cji na podstawie pracy dyplomowej Analiza wrażliwości granicznej szerokości warstwy skra-

wanej na parametry modelu układu masowo-dysypacyjno-sprężystego obrabiarki. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę na stanowisku asystenta w Zakładzie Obrabiarek Instytutu Technologii Mechanicz-nej Politechniki Szczecińskiej. W 1995 r. podjął studia doktoranckie i na czas przygotowania doktoratu został oddelegowany na urlop bezpłatny. Stopień doktora nauk technicznych uzyskał w 1998 r. po publicznej obronie pracy Metodyka modyfikacji parametrów masowo--dysypacyjno-sprężystych układu dynamicznego obrabiarki ze względu na wibrostabilność. Praca ta uzyskała wyróżnienie. Po obronie pracy doktorskiej wrócił na stanowisko asystenta, a 1 października 1998 r. awansował na stanowisko adiunkta w Zakładzie Obrabiarek Instytutu Technologii Mechanicznej. W 2007 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie monografii Metodyka kształtowania wi-brostabilności systemu obrabiarka-proces skrawania. W grudniu 2007 r. powołany został na stanowisko profesora nadzwyczajnego Politechniki Szczecińskiej.

Zainteresowania naukowe Bartosza Powałki przed uzyskaniem stopnia doktora nauk technicznych poświęcone były zagadnieniom wibrostabilności obrabiarek. Ukierunkowane były na poszukiwanie zależności pomiędzy określoną analitycznie graniczną szerokością warstwy skrawanej a parametrami matematycznego modelu struktury masowo-dysypacyjno-sprężystej (MDS) obrabiarki. Wyniki tych badań zostały podsumowane w jego rozprawie doktorskiej.

Po uzyskaniu w 1998 r. stopnia doktora nauk technicznych zainte-resowania naukowe Bartosza Powałki uległy znacznemu rozszerzeniu. Przyczyniły się do tego z pewnością staże zagraniczne, które odbył w renomowanych ośrodkach naukowych: w Niemczech na Uniwersytecie w Hannowerze oraz w USA w University of Michigan w Ann Arbor.

W 1999 r. wyjechał na stypendium DAAD (Deutscher Akademi-scher Austausch Dienst), które odbył na uniwersytecie w Hannowerze. Przebywał tam przez 3 miesiące w Curt-Risch-Institute, będąc pod opieką naukową prof. Hansa Guenthera Natke – wybitnego specjali-sty w dziedzinie dynamiki, modelowania, identyfikacji i diagnostykisystemów. Zainspirowany pracą w Curt-Risch-Institute rozszerzył swoje zainteresowania naukowe na zagadnienia identyfikacji i dia-

Bartosz PowałkaHabilitacja gnostyki układów mechanicznych. W kolejnych latach kontynuował

współpracę z Curt-Risch-Institute. W ramach tej współpracy został w latach 1999–2003 zaangażowany do realizacji grantu SFB 477 (Sonderforschungsbereich) pt. „Sicherstellung der Nutzungsfähigkeit von Bauwerken mit Hilee innovativer Bauwerksüberwa-chung“ („Ocenianie trwałości struktur budowlanych z wykorzystaniem innowacyjnych technik monitorowania”) finansowanego przez DFG(Deutschen Forschungsgemeinschaft). Projekt ten miał na celuopracowanie metod nadzorowania odpowiedzialnych konstrukcji budowlanych, np. mostów. Kolejne staże na uniwersytecie w Hanno-werze odbywał w grudniu 1999 r. (2 tygodnie), sierpniu 2001 r. (3 ty-godnie), listopadzie 2002 r. (2 tygodnie) i maju 2003 r. (2 tygodnie). Naturalną konsekwencją zainteresowania tematyką identyfikacji idiagnostyki układów mechanicznych było rozszerzenie warsztatu naukowego Bartosza Powałki o techniki doświadczalne wykorzy-stywane w badaniach dynamiki. Nabyte umiejętności wykorzystał m.in. podczas realizacji badań odbiorczych „Mostu Pionierów” na rzece Regalicy w Szczecinie. Innym wymiernym efektem prac badawczych są publikacje poświęcone diagnostyce drganiowej z wykorzystaniem stosunkowo niewielkiej liczby czujników. Prace związane z tematyką diagnostyczną dotyczące monitoringu zarówno prostych elementów konstrukcyjnych, jak i złożonych układów mechanicznych (obrabiarek, robotów bramowych) prezentował w wydawnictwach PAN oraz na konferencjach krajowych. Dalsze prace dotyczące identyfikacji układów mechanicznych ukierunkowałna zagadnienia lokalizacji sygnału wymuszającego. Proponowane rozwiązania miały za zadanie upraszczać identyfikację wybranychelementów (głównie połączeń kontaktowych) występujących w obrabiarkach skrawających.

W 2003 r. został laureatem stypendium zagranicznego Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, które realizował na University of Michigan w Ann Arbor, który jest jedną z czołowych jednostek badawczych w Stanach Zjednoczonych. Po odbyciu jednorocznego stażu, który rozpoczął w 2004 r., został zatrudniony bezpośrednio w ERC/RMS (Engineering Research Center for Reconfigurable ManufacturingSystems). Jest to jednostka działająca w ramach University of Mi-chigan, finansowana przez NSF (National Science Foundation)oraz firmy przemysłowe, której dyrektorami są prof. Yoram Koreni prof. Galip Ulsoy będący światowymi autorytetami naukowymi w zakresie nadzorowania i sterowania systemami wytwórczymi. Pracę w ERC/RMS kontynuował do grudnia 2006 r. W tym czasie realizował prace badawcze poświęcone identyfikacji sił skrawaniana podstawie pomiarów przyśpieszeń. Owocem tych prac jest opra-cowanie metody wyznaczania sił skrawania bez użycia siłomierza. Ma ona bardzo duże znaczenie praktyczne. Jej stosowanie umoż-liwia wygenerowanie tzw. krzywych workowych, czyli wykresu na płaszczyźnie prędkość obrotowa wrzeciona – głębokość skrawania dzielącego ją na obszar obróbki stabilnej i niestabilnej. Bartosz Powałka brał również udział w pracach badawczych dotyczących oceny własności dynamicznych obrabiarek rekonfigurowalnych.Projekt ten realizowany był w ramach ERC/RMS, a głównym zain-teresowanym ze strony firm przemysłowych był Boeing. W trakciepobytu w USA podjął nową tematykę badawczą tzw. in-process metrology, dotyczącą opracowywania systemów pomiarowych, które pozwalają na 100-procentową kontrolę jakościową w warunkach hali przemysłowej.

W trakcie pobytu w USA realizował projekt dla firmy Ford.Wynikiem prac było określenie przyczyn przedwczesnego zużycia ostrzy skrawających podczas obróbki gniazd zaworów oraz doboru parametrów skrawania. Większość badań realizowana była w wa-runkach przemysłowych. Ponadto opracował sposób wyznaczania krzywych workowych w tym procesie. Rezultaty prac przedstawiał

LUDZIE POLITECHNIKI


LUDZIE POLITECHNIKI

Pracownicy Katedry Eksploatacji Pojazdów Samochodowych Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki PS – prof. dr hab. inż. Janusz Mysłow-ski, dr inż. Karol F. Abramek i dr inż. Jaromir Mysłowski zostali odznaczeni Srebrnym Medalem Jubileuszowym Bałtyckiego Stowarzyszenia Inżynie-rów Mechaników działającego przy Kaliningradzkim Państwowym Uni-wersytecie Technicznym (Politechnika Kaliningradzka). Uroczystość odbyła się podczas konferencji BALTTECHMASZ 2008, trwającej od 3 do 6 czerwca 2008 r. w Kaliningradzkim Państwo-wym Instytucie Technicznym.

Odznaczenia Politechniki Kaliningradzkiej

podczas prezentacji dla inżynierów technologów, pracowników działu rozwoju oraz kadry kierowniczej firmy Ford. Obecnie realizuje pra-ce dotyczące stabilności obróbki gniazd zaworów w silnikach, które będą montowane w nowej wersji Forda F-150. Dowodem uznania fachowości dr. hab. inż. Bartosza Powałki jest list intencyjny z firmyFord (podpisany przez dyrektora ds. produkcji układów napędowych – Director, Powertrain Manufacturing Operations) przesłany na adres Politechniki Szczecińskiej oraz University of Michigan.

Dorobek publikacyjny Bartosza Powałki składa się z 59 pozycji, w tym 8 publikacji w czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej, 7 artykułów

w czasopismach PAN oraz publikacjach w materiałach konferencji krajowych i zagranicznych.

W pracy dydaktycznej Bartosz Powałka prowadzi zajęcia ze studen-tami ze statystyki, metod optymalizacji i identyfikacji, statystycznegosterowania procesami wytwórczymi.

Jest żonaty i ma dwoje dzieci (córka – 8 lat, syn – 4 lata). Jego hobby to biegi średnio- i długodystansowe.


Z ŻYCIA UCZELNI

Wydział Techniki Morskiej pod koniec maja zawarł z Zespołem Szkół nr 1 ze Star-gardu Szczecińskiego (ZS nr 1) beztermino-wą umowę patronacką. Ze strony ZS umowę podpisał dyrektor Zespołu Szkół Tomasz Korytkowski zaś ze strony WTM rektor PS Włodzimierz Kiernożycki.

W ramach sprawowanego przez WTM patronatu nad ZS nr 1 władze wydziału zobowiązały się do:

– świadczenia pomocy w realizacji procesu dydaktycznego prowa-dzonego w technikum poprzez udostępnienie, w miarę potrzeb Zespołu Szkół i możliwości wy-działu, własnych laboratoriów i sal dydaktycznych,

– organizowania spotkań semina-ryjnych uczniów technikum z kadrą naukową wydziału,

– udostępnienia uczniom techni-kum zasobów swojej biblioteki i czytelni na zasadach preferencyj-nych,

– informowaniu o organizowanych przez wydział konferencjach naukowych, dydaktycznych, szkoleniowych i innych, w któ-rych mogliby uczestniczyć pracownicy i uczniowie Zespołu Szkół.

Z kolei władze technikum zobowiązały się do:– nadania wydziałowi statusu Patrona,– promowania wydziału na swoim terenie, szczególnie pod-

czas ważnych uroczystości, takich jak np. inauguracja roku szkolnego, zakończenie roku szkolnego,

– umieszczenia logo wydziału na wszelkich swoich materia-łach reklamowych i promocyjnych oraz na swojej stronie internetowej,

– prowadzenia działań promocyjnych wśród uczniów, zachę-cających do podejmowania studiów na wydziale,

– organizowania wspólnie z wydziałem imprez naukowych i dydaktycznych.

Zawarcie umowy niewątpliwie przyczyni się do zacieśnienia kon-taktów między WTM a ZS nr 1. Władze wydziału mają nadzieję, że współpraca zaowocuje zachęceniem uczniów Zespołu Szkół do podjęcia

kształcenia głównie na kierunku transport, który dobrze wpisuje się w profil edukacyjny ZS.

W roku akademickim 2008/2009 zaplanowano sze-reg spotkań seminaryjnych, m.in. z zakresu transportu chłodniczego, logistyki, niezawodności maszyn, ochrony przeciwpożarowej, technik modelowania 3D w projek-towaniu maszyn. Prezentowane też będą laboratoria wy-działu. Spotkania z uczniami ZS zainaugurowane zostaną w październiku 2008 r. prezentacją oferty dydaktycznej wydziału i przedstawieniem harmonogramu spotkań.

Patronat wydziału nad Zespołem Szkół jest pierwszym krokiem w rozpoczynającej się współpracy ze starostwem powiatu stargardzkiego. Podczas uroczystości podpisania umowy wydział gościł starostę powiatu stargardzkiego Waldemara Gila, z którym podjęto dyskusję na temat po-żądanych kierunków wspólnych działań oraz zadeklarowa-no potrzebę powołania trójstronnego zespołu roboczego (WTM – Starostwo – Zespół Szkół) mającego wspierać rozwój oferty dydaktycznej wydziału o specjalności do-stosowanej do strategii rozwoju powiatu oraz wspomagać kontakty wydziału z przemysłem rozwijającym się na tere-nie powiatu, m.in. w zakresie prac badawczo-rozwojowych, jak i organizowania praktyk studenckich.

Remigiusz Iwańkowicz

Umowa patronacka między WTM a Zespołem Szkół nr 1 w Stargardzie Szczecińskim


nadzw. Akademii Rolniczej w Szczecinie oraz dyrektor Centrum, dr hab. inż. Mirosława El Fray, prof. nadzw. Politechniki Szczecińskiej.

Po części oficjalnej goście zwiedzili pomieszczenia ZCZT oraz obej-rzeli zakupioną w ramach projektu aparaturę.

Projekt realizowany był w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego mającego na celu podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw na lata 2004–2006. Jego realizacja przypadała na okres od 1 sierpnia 2006 do 31 marca 2008 r. Zakończenie projektu odbyło się zgodnie z umową.

Podpisana w sierpniu 2006 r. umowa z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego nr WKP_1/1.4.3/2/2005/19/138/434/2006/U o dofinansowanie inwestycyjnego projektu opiewała na kwotę dofi-nansowania 4 642 295,08 PLN netto (5 663 600 zł brutto), co stanowi 100 proc. kwoty wydatków kwalifikowanych.

Dzięki dofinansowaniu z Unii Europejskiej oraz Ministerstwa Naukii Szkolnictwa Wyższego zakupionych zostało 17 nowoczesnych apa-ratów za łączną kwotę 5 590 668 zł. Zakupiona aparatura badawcza i technologiczna ma służyć przede wszystkim małym i średnim przedsię-biorstwom, które będą mogły, poprzez badania i analizy wykonywane na zakupionym sprzęcie, podnosić poziom innowacyjności swoich firmi przez to stawać się bardziej konkurencyjne na krajowym rynku.

Mirosława El Fray

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europej-skiego Funduszu Rozwoju Regionalnego

należało sprawdzić na 4 321 wektorach danych testujących (nowych procesach wytopu stali), które nie brały udziału w procesach uczenia (wykrywania zależności). Kryterium oceny wykrytej zależności „gatunek stali” = f (rodzaj i ilość dodatków) był przecięt-ny błąd prognozowania uzyskany na zbiorze 4 321 wektorów testujących. Z Wydziału Informa-tyki do konkursu przystąpili: profesor, adiunkt, doktorant i student. Problem wykrywania wie-dzy ze zbioru danych o wytopie stali okazał się bardzo trudny, ze względu na występowanie w danych szczególnie „złośliwych” biasów, czyli wektorów danych bardzo odległych od wek-torów przeciętnych. Fakt ten spowodował, że wszystkie znane metody, dla których istnieją gotowe komputerowe programy „Data Mining” zawodziły – nie dawały wystarczająco dokładnych wyników, zaleceń dotyczących prowadzenia wytopu stali. W związku z tym konieczne było opracowanie specjalnego, pomysłowego podejścia do rozwiązania problemu.

Jako dyrektor Instytutu Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych składam podziękowanie obu zwycięzcom konkursu za włożoną pracę i poświęcony czas oraz gratuluję osiągniętego sukcesu. Takie sukcesy pod-noszą renomę naszej uczelni w Polsce i na arenie międzynarodowej.

Andrzej Piegat

Osoby zainteresowane mogą poznać szczegóły konkursu na stronie internetowej http://icaisc.pcz.pl/Competition/competition.htm

Z ŻYCIA UCZELNI

Marcin Suchorzewski, doktorant w Instytucie Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydziału Informatyki, został zwycięzcą kon-kursu „Data Mining”, ogłoszonego przez międzynarodową konferencję Artificial Intelligence and Soft Computing ICAISC 2008. Drugie miejsce zajął Przemysław Klęsk, adiunkt w tym samym instytucie.

Konkurs, w którym główna nagroda wynosiła 1000 dol., polegał na wykryciu zależności między ilościami kilkudziesię-ciu pierwiastków bądź związków chemicz-nych, jakie dodaje się do stali w trakcie jej wytopu a gatunkiem uzyskanej stali. Znajomość tej skomplikowanej zależności pozwala na skuteczne sterowanie procesem wytopu stali.

Metoda zastosowana przez zwycięzcę konkursu oparta była na połączeniu pro-gramowania genetycznego, drzew decy-zyjnych oraz specjalnych, heurystycznych pomysłów autora. Badania trwały około 5

dni. Zdobywca II miejsca na badania poświęcił 7 dni i zastosował w poszukiwaniu najlepszego modelu badanej zależności takie narzędzia sztucznej inteligencji jak perceptronową sieć wielowarstwową (MLP), radialną sieć neuronową (RBF), metodę SVM (Support Vector Machine), regresję liniową oraz własne pomysły o charakterze heurystycznym.

Do dyspozycji uczestników konkursu były dane uczące z 4 997 pro-cesów wytopu, w których uzyskano 68 różnych gatunków stali. Z tych danych należało dowolną metodą „Data Mining” wykryć, jakie dodatki i w jakiej ilości prowadzą do uzyskania konkretnego gatunku stali. Zależność wykrytą na podstawie 4 997 wektorów danych uczących

16 maja 2008 roku w hali technologicznej Zachodniopomorskiego Centrum Zaawansowanych Technologii przy al. Piastów 19 zostało uroczyście otwarte „Środowiskowe Laboratorium Bio- i Nanotechno-logii Polimerowych”, wieńczące zakończony 31 marca 2008 r. projekt pt. „Wyposażenie środowiskowego laboratorium bio- i nanotechnologii polimerowych dla podniesienia konkurencyjności MŚP” – zarejestro-wany w MNiSzW pod numerem WKP_1/1.4.3/2/2005/19/138/434/. Jest to jedno z najnowocześniejszych laboratoriów naukowo-badawczych w regionie zachodniopomorskim.

Podczas otwarcia laboratorium, przybyłych gości przywitała dyrektor ZCZT dr hab. inż. Mirosława El Fray prof. PS. Uroczystego przecięcia wstęgi dokonali: rektor Politechniki Szczecińskiej, prof. dr hab. inż. Wło-dzimierz Kiernożycki, przewodniczący Rady Zarządzającej Centrum, prof. dr hab. inż. Tadeusz Spychaj, dr hab. inż. Artur Bartkowiak, prof.

ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII

Dr inż. Przemysław Klęsk

Mgr inż. Marcin Suchorzewski

REPREZENTANCI WI ZWYCIĘZCAMI KONKURSU „DATA MINING”


Z ŻYCIA UCZELNI

Wszystko, co jest związane z książkami, budzi ich zainteresowanie. Może dlatego, że książka to połączenie sztuki wydawniczej z myślą twórczą człowieka.

Człowiekowi, który kocha i szanuje książki, nie tylko bibliotekarzo-wi – ale temu w szczególności – nieobce są również różne akcesoria związane z książkami. Do nich zaliczamy zakładki do książek, które są dla niektórych osób cennym zbiorem kolekcjonerskim.

Historia zakładki nierozerwalnie związana jest z historią książki. Pierwsze drukowane książki były przedmiotami luksusowymi – rzad-kimi i kosztownymi. Zakładka do tak cennego przedmiotu nie tylko nie mogła go uszkadzać, ale przede wszystkim miała chronić przed zniszczeniem. W średniowieczu stosowano zakładki w formie wąskiego paska pergaminu przytwier-dzonego u góry strony lub kawałka sznurka przy-twierdzonego do kapitałki.

W końcu XVI wieku pojawiły się zakładki funkcjonujące jako niezależne elementy, a jedną z pierwszych ich posiadaczek była królowa Elżbie-ta I. Wraz z rozwojem czytelnictwa różnicowały się formy i materiały, z których wykonywano zakładki. Najpopularniejszym surowcem był i jest karton lub sztywny papier, ale do ich wyrobu wykorzystuje się również tkaniny, metal, skórę, filc lub tworzywasztuczne. Niektóre zakładki do książek stanowią istne dzieła sztuki, zdobione kamieniami szlachet-nymi, wykonywane są ze srebra lub złota. Z tego też powodu w drugiej połowie XIX wieku stały się one przedmiotem zainteresowania kolekcjonerów, stanowiąc część kolekcji innych dokumentów.

W latach 60. XIX wieku rozpoczęła się era prze-mysłu włókienniczego. W Anglii w mieście Coven-try – zagłębiu przemysłu włókienniczego – jako pierwsza wyrobem zakładek z jedwabiu zajęła się firma J.& J. Cash. Najwybitniejszym projektantem

w tej dziedzinie był Thomas Stevens z Co-ventry, który wykonał około 900 projektów jedwabnych zakładek do książek. Zakładki jego projektu pojawiły się około1862 r. i nosiły nazwę Stevengraphs. Te jedwabne dzieła sztuki stanowiły w czasach wikto-riańskich cenny podarunek, a każde święto lub uroczystość dworska była upamiętnia-na przez Stevensa zakładką. Na jednej z nich możemy przeczytać:

„Jestem ponad wszelkie dary, jakie mo-żesz otrzymać, będę twoim przyjacielem w niedoli. Przyjaciel jest prawdziwym skarbem i nadając tobie to imię, dla two-jej sztuki i tak dla mnie będzie największą dumą być twoim przyjacielem”. Obecnie na giełdach kolekcjonerskich cena zakładek Stevengraphs jest bardzo wysoka.

Nasze kolekcje zakładek do książek może nie są tak kosztowne, ale ich war-tość pamiątkowa dla każdej z nas jest duża. Dlatego między innymi stały się one inspi-racją do zrobienia wystawki zatytułowanej „Najlepszy Przyjaciel Książki”. Zakładki do książek można było podziwiać w gablotach wystawowych Biblioteki i Ośrodka Infor-

macji Chemicznej WTiICH w budynkach starej i nowej chemii. Wśród nich znalazły się między innymi zbiory zakładek wykonanych ręcznie z kartonu, włóczki, folii fotograficzej, zakładki różnych bibliotek (w tymprojekt zakładki naszej biblioteki i wydziału WTiICH) i wydawnictw, a nawet zakładki chińskie. Wszystkim osobom, które pomogły nam ubogacić nasze zbiory, a szczególnie Marysi Bajdzie, która swoje za-kładki wykonała własnoręcznie, bardzo dziękujemy!

Tekst: Maria Prasałek i Agnieszka Bajda Zdjęcia Anna Gryta

Bibliotekarze kochają nie tylko książki


Z ŻYCIA UCZELNI

Spotkanie związkowcówPrzy temperaturze 21 stopni C i zmiennym zachmurzeniu powita-

liśmy lato 2008. W ogrodach Klubu Pracowników Nauki 20 czerwca br. spotkało się na pikniku ponad stu związkowców spośród blisko 300 osób zrzeszonych w NSZZ „Solidarność” PS. Dopisały władze uczelni. Humory były przednie zapewne wskutek suto zastawionych jadłem, i nie tylko, stołów, ale również z powodu najświeższych informacji o zmianach, powiedzmy oględnie, w systemie wynagrodzeń. Jeśli chodzi o menu to największym powodzeniem cieszyła się kaszanka z rusztu i niezapomniane przeboje Engelberta Humperdincka. Czas jednak szybko leci. Z niecierpliwością czekamy na piknik pod nazwą „Po-żegnanie lata”.


Autorytet w dziedzinie nanotechnologii prof. Michael Veith, dyrektor INM (Institut Für Neue Materialen) z Saabrűcken (Niemcy), był gościem Instytutu Inżynierii Materiałowej Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Mecha-troniki PS. 28 maja 2008 r. po wykładzie pt: „From molecular precursor tu nanomaterials” spotkał się z młodymi naukowcami ze szcze-cińskich uczelni oraz instytucji badawczych.

Prof. Michael Veith jest koordynatorem projek-tu MULTIPROJECT, finansowanego z 6. ProgramuRamowego, którego Politechnika Szczecińska jest współpartnerem.

INM jest jednym ze światowych liderów wśród centrów badaw-czych z zakresu nanotechnologii w dziedzinie chemii. Jest to organi-zacji „non-profit” zatrudniająca ok.170 pracowników. Do jej kluczo-wych zadań należy wdrażanie wyników interdyscyplinarnych badań podstawowych w formie gotowych produktów dostosowanych do praktycznych potrzeb użytkownika. Klientami INM są przedstawi-ciele nauki oraz biznesu. Jednym z obszarów działalności Instytutu jest produkcja nanocząstek na skalę przemysłową, modyfikacja ifunkcjonalizacja powierzchni oraz wytwarzanie produktów opartych na nowych typach nanomateriałów.

Wykład i spotkanie z prof. Michaelem Veithem


Z ŻYCIA UCZELNI

Szkoły wyższe upowszechniają i pomnażają osiągnięcia nauki, kul-tury i techniki.

Działalność naukowo-dydaktyczna uczelni polega między innymi na wyposażeniu studentów w umiejętność samodzielnego rozwiązywania zadań. Biblioteki poprzez swoją działalność uczestniczą w tych proce-sach, zapewniając dostęp do zasobów informacyjnych niezbędnych do prowadzenia prac naukowych, badawczych i dydaktycznych.

Niezwykły rozwój technologiczny spowodował, że edukacja stała się jednym z podstawowych czynników zapewniających właściwy rozwój społeczeństwa. Biblioteka, jako jeden z elementów procesu edukacji, musi w swoich działaniach uwzględnić ciągle zmieniające się potrzeby użytkowników.

Biblioteka jest miejscem, w którym gromadzi się wytwory intelektu-alnej działalności człowieka. Do zadań biblioteki należy przygotowanie zgromadzonych zbiorów w taki sposób, który dawałby użytkownikowi pełną odpowiedź na jego pytania i wątpliwości.

Wraz z rozwojem nowoczesnych technologii zmieniły się oczeki-wania użytkowników wobec bibliotek. Biblioteki, chcąc spełniać te oczekiwania, muszą ciągle dostosowywać organizację zbiorów i in-formację o nich do potrzeb i oczekiwań użytkowników. Wiąże się to z kształceniem świadomych użytkowników technologii informacyjno--wyszukiwawczych.

Szczególna rola w tym procesie przypada bibliotekom szkół wyż-szych. Kształcenie akademickie powinno umożliwiać sprawne wyko-rzystanie osiągnięć nauki, kultury i gospodarki. Zatem celem edukacji informacyjnej winno być wyposażenie studentów w umiejętności wyszu-kiwania informacji. Student musi zapoznać się z systemami informacji, źródłami informacji, selekcją i przetwarzaniem informacji uzyskanej w wyniku poszukiwań.

Biblioteki akademickie starają się wyposażyć swoich użytkowników w odpowiedni zasób wiedzy umożliwiający studentom przejście, w sposób jak najbardziej efektywny cały proces edukacji na poziomie akademickim.

W chwili obecnej nie ma regulacji prawnych, które szczegółowo określałyby jak ma wyglądać kształcenie użytkowników na poziomie akademickim. W 1990 r. uchylona została Uchwała nr 35 Rady Mini-strów z dnia 12 lutego 1971 r. w sprawie rozwoju informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej. Nie zastąpił jej żaden akt prawny regulujący nauczanie informacji naukowej w szkołach wyższych.

Biblioteka Główna Politechniki Szczecińskiej, mimo braku uregulo-wań prawnych, prowadzi zajęcia ze studentami. Wynika to ze świado-mości wielkiej potrzeby takich zajęć. Zajęcia prowadzone są na różnych poziomach, dla użytkowników biblioteki – studentów, pracowników naukowo-dydaktycznych, uczniów szkół średnich i indywidualnych użytkowników nie będących studentami czy pracownikami uczelni.

Uczestników szkoleń bibliotecznych można podzielić:• studenci I roku• studenci III roku na Wydziale Inżynierii i Technologii Che-

micznej• studenci V roku na pozostałych wydziałach• studenci ostatnich lat studiów inżynierskich• doktoranci• pracownicy naukowo-dydaktyczni• uczniowie szkół średnichW formie zorganizowanej zajęcia odbywają się ze studentami I, III,

V roku i studiów uzupełniających. Pozostałe grupy odbywają szkolenia zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami. Jednak najwięcej energii poświęca się najliczniejszej grupie, czyli studentom.

Szkolenie studentów jest podzielone na kilka etapów. Pierwszy etap to przysposobienie biblioteczne, którym objęty jest I rok stu-diów wszystkich wydziałów i kierunków. Następny etap to podstawy informacji naukowej dla studentów przystępujących do pisania prac dyplomowych i magisterskich.

Biblioteka Główna PS prowadzi działalność dydaktyczną, stosując różne formy zajęć, wynikające z potrzeb użytkowników.

Najczęściej stosowane formy:• wykład informacyjny• ćwiczenia• tzw. drzwi otwarte• indywidualne szkolenia użytkowników• prezentacje baz dostępnych w bibliotece• lekcje biblioteczneBiblioteka wykorzystuje również różnorodne pomoce, które ułatwiają

rozumienie i przyswojenie poruszanych zagadnień. Wykorzystuje się nowoczesne zdobycze techniki, jak i tradycyjne materiały:

• stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu i do katalogu bibliotecznego

• rzutniki multimedialne z przygotowanymi prezentacjami• drukowane przewodniki po bibliotece • drukowane przewodniki po katalogu bibliotecznym• informatory o bibliotekach• ulotki reklamujące usługi biblioteczne

Studenci I roku to grupa użytkowników, która wymaga przygoto-wania do korzystania z zasobów bibliotecznych. Zdobyta w czasie zajęć z przysposobienia bibliotecznego wiedza i umiejętności praktyczne korzystania z zasobów i usług bibliotecznych stanowią wsparcie w niełatwych studiach technicznych.

Przysposobienie biblioteczne dla studentów I roku jest prowadzone nieprzerwanie od 1961 r. Początkowo było prowadzone w Czytelni Ogólnej Biblioteki Głównej w formie wykładu informacyjnego i ćwi-czeń praktycznych. Zajęcia te kończyły się wpisem do indeksu. Wraz ze zmianami w regulacjach prawnych wynikającymi z Zarządzenia Rektora PS z dnia 3 kwietnia 1997 r. w sprawie dostosowania planów i programów studiów na kierunkach magisterskich jednolitych oraz magisterskich uzupełniających w PS do minimalnych wymagań progra-mowych, biblioteka odstąpiła od organizowania szkolenia bibliotecznego dla I roku i od wpisów do indeksów. Jednak, mając na uwadze potrzeby użytkowników i znając zachowania studentów I roku, w bibliotece w pierwszych miesiącach roku akademickiego zmieniono formę zajęć. Przybrały one kształt „dyżurów informacyjnych”, prowadzonych przez pracowników Biblioteki Politechniki Szczecińskiej. Październik to czas, kiedy studenci poznają zasady funkcjonowania uczelni i biblioteki. W tym czasie w Bibliotece Głównej były organizowane stanowiska informa-cyjne. Studenci mieli możliwość zapoznania się z katalogami, godzinami otwarcia bibliotek, zasadami korzystania z bibliotek wydziałowych, mię-dzywydziałowych, wypożyczalni, zasadami zapisywania się do biblioteki, poznawali regulamin biblioteki, który reguluje te wszystkie zasady i czynności. Prowadzone w ten sposób zajęcia nie dawały zadowalających efektów. Przywrócono więc zajęcia w formie wykładu informacyjnego i tzw. drzwi otwartych. Pozostawiając bibliotekom wydziałowym wybór formy, która sprawdza się na danym wydziale najlepiej.

Bibliotekarze Biblioteki PS wkładają dużo wysiłku w kształcenie użytkowników.

Nowoczesna biblioteka, jaką niewątpliwie jest Biblioteka PS, oferuje swoje zbiory nie tylko w formie drukowanej, ale także w formie cyfrowej. Użytkownik musi umieć korzystać z zasobów tradycyjnych, musi posiadać umiejętności informatyczne i informacyjne, aby efektywnie korzystać z nowoczesnych źródeł informacji. Bibliotekarzom przypada rola edukowania użytkowników stosownie do ciągle zmieniających się potrzeb. Edukacja biblioteczna ma na celu ułatwianie dostępu do coraz liczniejszych zasobów informacji, właściwą ich ocenę i praktyczne wykorzystanie.

Bibliotekarze, obserwując zachowania użytkowników, dochodzą niejednokrotnie do wniosku, że działania edukacyjne, jakie podejmują są niewystarczające.

Biblioteczne szkolenie studentów


Z ŻYCIA UCZELNI

W styczniu 2008 r. przeprowadzono ankietę wśród studentów I roku. Celem ankiety było poznanie opinii studentów co do formy i treści prowadzonych zajęć z przysposobienia bibliotecznego. Czas, w jakim przeprowadzono ankietę, został wybrany świadomie. Studenci mieli już możliwość zweryfikowania otrzymanych informacji, rok akademicki trwałjuż od trzech miesięcy, studenci zdążyli wejść w odmienny od szkoły średniej sposób prowadzenia zajęć, sposób przygotowywania się do ćwi-czeń, kolokwiów, zaliczeń. W styczniu zaczynała się sesja, więc to czas w którym studenci muszą przygotować się do weryfikacji nabytej wiedzy.Wiąże się to z częstszym korzystaniem z zasobów bibliotecznych.

Ankietę przeprowadzono wśród studentów tych wydziałów, które organizują przysposobienie biblioteczne w formie wykładu informa-cyjnego. Ankieta była anonimowa i dobrowolna.

Tabela 1

WydziałLiczba

wydanych ankiet

Liczba zwróconych

ankiet

Liczba studentów

obecnych na zajęciach

Liczba studentów

na I roku

Wydział Budownictwa

i Architektury(BiA)200 185 410 430

Wydział Elektryczny(EL) 50 58 150 206

Wydział Inżynierii Mechaniczneji Mechatroniki

(Mech)

150 115 216 540

Wydział Techniki Morskiej(TM) 100 85 160 246

Wydział Informatyki(SIN) 100 47 300 345

Pytania zadane w ankiecie:1. Czy forma zajęć z przysposobienia bibliotecznego była przydatna?2. Czy zdobyte na szkoleniu informacje są przydatne?3. Czy informacje zostały przekazane w sposób zrozumiały?4. Czy pamiętasz godziny otwarcia Twojej czytelni wydziałowej?

Tabela 2 Odpowiedzi NIEBiA El Mech TM SIN

Pytanie1 79 11 25 12 92 69 10 27 9 143 49 5 20 14 194 117 32 33 19 34

Tabela 3 Odpowiedzi TAKBiA EL Mech TM SIM

Pytanie1 106 47 90 73 382 116 48 88 76 333 136 52 95 71 284 36 14 87 66 13

Analiza odpowiedziPytanie 1. Czy forma zajęć z przysposobienia bibliotecznego była

przydatna?

Razem Odpowiedzi TAK % Odpowiedzi

NIE %

185 BiA 106 57,29 79 42,758 El 47 81,03 11 18,96

115 Mech 90 78,26 25 21,7585 TM 73 85,88 12 14,1147 SIN 38 80,85 9 10,14

490 Wszystkie wydziały 354 72,24 136 27,75

Na to pytanie odpowiedzi twierdzącej udzieliło 72,24 proc. studen-tów, negatywnej 27,75 proc. Wynika z tego, że zajęcia w formie wykładu informacyjnego są akceptowane przez respondentów.

Pytanie 2. Czy zdobyte na szkoleniu informacje są przydatne?


NIE %

185 BiA 116 62,7 69 37,2958 El 48 82,75 10 17,24

115 Mech 88 76,52 27 23,4785 TM 76 89,41 9 10,5847 SIN 33 70,21 14 29,78


Przydatność informacji podawanych w czasie zajęć uznało 73,67 proc. badanych studentów. Z otrzymanych odpowiedzi wynika, że naj-więcej korzyści odnieśli studenci Wydziału Techniki Morskiej (89,41 proc. pozytywnych odpowiedzi). Najmniej informacji zdobyli studenci Wydziału Budownictwa i Architektury, tylko 62,7 proc. odpowiedziało, że informacje są przydatne.

Pytanie 3. Czy informacje zostały przekazane w sposób zrozumiały?


NIE %

185 BiA 136 73,51 49 26,4858 El 52 89,65 5 8,62

115 Mech 95 82,60 20 17,3985 TM 71 83,52 14 16,4747 SIN 28 59,57 19 40,42


Odpowiedzi pozytywne (77,95 proc.) świadczą, że wykłady są pro-wadzone w sposób jasny i zrozumiały. Studenci Wydziału Informatyki uznali, że wykład był prowadzony w sposób mało zrozumiały – 40,42 proc. negatywnych odpowiedzi.

Pytanie 4. Czy pamiętasz godziny otwarcia Twojej biblioteki Wy-działowej?


NIE %

185 BiA 36 19,45 117 63,2458 El 14 24,13 32 55,17115 Mech 85 73.91 30 26,0885 TM 66 77,64 19 22,3547 SIN 13 27,65 34 72,34

490 Wszystkie wydziały 214 44,55 232 47.83

Pytanie 4 sprawiło respondentom najwięcej problemów. Wśród badanych 32 (17,29 proc.) osób z Wydziału BiA i 12 (20,68 proc.) z Wydziału Elek-trycznego nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Informacje o godzinach otwarcia czytelni najlepiej zapamiętali studenci WTM – 77,64 proc.

Pozytywne odpowiedzi na trzy pierwsze pytania sugerują, że więk-szość studentów docenia wartość poruszanych problemów, forma zajęć też jest akceptowana. Odpowiedzi na pytanie 4 sugerują, że percepcja podawanych informacji jest niezadowalająca.

Obserwacje czynione przez osoby prowadzące przysposobienie biblio-teczne dla I roku i uzyskane wyniki ankiety utwierdzają nas w przekonaniu o celowości takich zajęć, jednocześnie pokazują konieczność modyfikacji kon-spektu tak, aby informacje były lepiej przyswajalne przez odbiorców.

Należałoby zastanowić się nad unowocześnieniem formy zajęć, zwiększyć udział nowoczesnego sprzętu, jakim dysponuje biblioteka. Celowe wydaje się wprowadzenie takich elementów, które pozwalałyby na utrwalanie informacji, np. wprowadzenie ćwiczeń wykonywanych indywidualnie w sali odpowiednio wyposażonej w sprzęt.

Rozbieżności, jakie widać w odpowiedziach udzielanych przez stu-dentów poszczególnych wydziałów sugerują konieczność wprowadzenia jednolitego konspektu zajęć z uwzględnieniem specyfiki wydziału.Jednocześnie konspekt należałoby opracować w formie poddającej się modyfikacji i z uwzględnieniem specyfiki bibliotek wydziałowych.Korzystne byłoby większe zaangażowanie nowoczesnych urządzeń ułatwiających przekaz. Należałoby zastanowić się nad wprowadzeniem do zajęć zestawu ćwiczeń do wykonania przez studentów. Pozwoliłyby one zweryfikować i uzupełnić pojawiające się braki.

Tekst: Wiesława Łapuć, Małgorzata Zygmunt Biblioteka Główna


OPINIE

Kawa na ławę,czyli co boli bibliotekarza?

W ostatnim czasie słychać coraz częściej o protestach biblioteka-rzy przeciwko skandalicznie niskim uposażeniom. Chce się krzyknąć – nareszcie! Przy okazji rozmów o zarobkach pojawia się także kwestia niskiego statusu bibliotekarzy w hierarchii uczelni wyższych. O tym jak jest postrzegany nasz zawód i nasze środowisko, o tym czy ten wizerunek się zmienia i w jakim kierunku, zapisano tony papieru. Dokładamy starań, dokształcamy się, standardy awansu zawodowego mamy już tak wyśrubowane, że sprostanie im jest bardzo trudne. Zgo-da – porównywalne z innymi zawodami wymagającymi fachowości i specjalizacji, ale czy porównywalnymi prestiżowo i finansowo?

Czym więc zasłużyliśmy sobie na tak fatalne traktowanie przez pracodawców i czy możemy zrobić coś, by nasz zawód wreszcie stał się choć w części tym , czym jest na Zachodzie. Przyczyn jest z pewnością wiele i każdy bibliotekarz ma własną diagnozę sytuacji, ja napiszę o tych istotnych dla mnie.

Jedną z nich jest niespójność środowiska i brak silnej reprezentacji. Pracujemy w szeregu rozmaitych instytucji tworzonych przez różne organy założycielskie. Podlegamy różnym ministerstwom, przepisom odrębnych ustaw. Nie potrafimy jako bibliotekarze wyartykułować jasnoswoich postulatów, tak by dotarły one do odpowiednich władz. Bez silnej i kompetentnej reprezentacji związkowej, będącej, co podkreślam, całkowicie po naszej stronie, nie mamy szans w starciu z biurokratyczną machiną. Stąd łatwość, z jaką ustawodawcy i pracodawcy decydują o nas bez nas, tak jak to było w przypadku odebrania nam części urlopów. Wśród statutowych celów SBP jest wprawdzie zapis o podnoszeniu spo-łecznego prestiżu i ochronie zawodu oraz warunków jego wykonywania, ale widocznie Stowarzyszenie jest zbyt słabym podmiotem, by wziąć na siebie ciężar obrony naszych interesów. Na forum EBIB pojawiają się głosy o potrzebie zawiązania ogólnopolskiej organizacji związkowej, co wydaje się jedynym sensownym rozwiązaniem. Tworzenie małych organizacji związkowych w poszczególnych instytucjach jest oczywiście doraźnym wyjściem, jednak w dłuższej perspektywie trzeba powiązać lokalne działania, by przyniosły one zauważalne efekty. Ustawodawstwo dotyczące bibliotek pośrednio, takie jak ustawy o szkolnictwie wyższym, przepisy municypalne, regulujące m.in. działalność bibliotek miejskich, powstają w zasadzie bez szerszej konsultacji środowiskowej. Kto by tam pytał bibliotekarzy o zdanie. Świetnym przykładem było skróce-nie urlopów bibliotekarskich. Po cichu, bez większych protestów... ot rozeszło się po kościach. Proszę sobie wyobrazić, co by się działo, gdyby spróbować skrócić o dziesięć dni urlopy nauczycieli. Zmiany w Karcie Nauczyciela są trudniejsze do wprowadzenia niż zmiany w Konstytu-cji i każdy rząd, który próbował choć odrobinę zmniejszyć przywileje tej świętej krowy, jaką stanowi grupa zawodowa nauczycieli, połamał sobie na tym zęby. Dlaczego? Bo środowisko jest jednolite i ma bardzo silną organizację związkową. Przecież nawet bibliotekarze pracujący w szkołach to najpierw nauczyciele, a dopiero później bibliotekarze. Nie wiedzieć czemu ich praca jest cięższa niż praca bibliotekarza w biblio-tece miejskiej czy uczelnianej (krótszy tydzień pracy, dłuższe urlopy, przywileje emerytalne itp.). Nauczyciele, dzięki niewielkiemu pensum, zawsze mają możliwość pracy w godzinach nadliczbowych czy nawet na dwóch etatach. System pracy zmianowej, obowiązujący większość bibliotekarzy i czterdziestogodzinny wymiar etatu, nie pozwala nam „dorobić”, więc żyjemy za jedną marną pensję. Pensję, której przeciętna wysokość jest, nie waham się użyć mocnego słowa, hańbą dla nauki polskiej. Powołuję się na przykład nauczycieli nie przypadkowo: jest to grupa zawodowa o zbliżonym do naszego wykształceniu, podobnej

ścieżce awansu, (tyle że rzeczywiście odczuwalnego finansowo) i będącarównież częścią sfery budżetowej, a jednak jakże inaczej traktowaną przez władze. Mogę przecież powołać się także na zarobki niewykwalifi-kowanego robotnika na budowie, który wedle Gazety Wyborczej zarabia ok. 2000 złotych, ale tu działa wolny rynek.

Poza tym konieczna wydaje mi się także zmiana naszego sposobu myślenia o zawodzie i środowisku. Chcemy być szanowani i doceniani przez innych, więc musimy zacząć od siebie. Przestańmy więc traktować biblioteki jako wygodne miejsce pracy dla żon i sióstr zmęczonych pracą w innych przedsiębiorstwach, w myśl hasła w bibliotece każdy praco-wać może i na bibliotekarstwie każdy się zna. Często ze zdumieniem słucham swoich koleżanek, które z uśmiechem zażenowania tłumaczą, że płace wprawdzie marne, ale to w końcu tylko niewielki dodatek do pensji męża, na którego barkach spoczywa główny ciężar utrzymania domu. Pomijam już oburzający i po prostu obraźliwy dla tysięcy kobiet, sumiennie wykonujących swoje obowiązki, sposób myślenia, że z jakichś nie znanych mi powodów ich praca jest mniej ważna niż ta, którą wyko-nuje mężczyzna. Czy nie chcemy zauważyć, że nie przypadkiem jedne z najgorzej opłacanych zawodów w Polsce to pielęgniarka i bibliotekarz (choć wszyscy i tak myślą bibliotekarka)? Ale w naszym środowisku nie brakuje przecież osób samotnych, w tym samotnie wychowujących dzieci, którym nikt nie dołoży, a traktowanie ich jak pracowników gorszego gatunku sprawia, że ich dylematy nie koncentrują się już wokół kwestii – iść do teatru czy kupić książkę (odwieczne rozterki źle opłacanej inte-ligencji), ale kupić mleko dla dziecka czy pieluchy. Wiem o czym piszę, bo jest to sytuacja jednej z moich podwładnych. Czy wobec tego typu problemów, pracownika może obchodzić dyskusja na temat języków wyszukiwawczych, digitalizacji zbiorów, informacji naukowej. Przecież nie od dziś wiadomo, że dopiero zaspokojenie niższych potrzeb rozbu-dza potrzeby wyższe. A bibliotekarz pozbawiony ciekawości świata, nie śledzący z uwagą zmian w dziedzinie nauki, kultury, sztuki, a przede wszystkim własnego zawodu, nie ma prawa nazywać się specjalistą. Konieczne jest wprowadzenie takich zmian w tym zawodzie, by nie trafiali do niego ludzie z przypadku, wedle zasad negatywnej selekcji.Od którejś strony trzeba zacząć, by uniknąć błędnego koła. Najlepiej zaś jednocześnie stopniowo podnosić prestiż tego zawodu, między innymi przez wzrost zarobków, bo bez tego próżno myśleć o prestiżu (trud-no zachować poczucie własnej godności, mając świadomość, że przy posiadanym wykształceniu, wiedzy, doświadczeniu i umiejętnościach otrzymuje się wynagrodzenie porównywalne z pracownikami niewy-kwalifikowanymi), z drugiej zaś, zacząć rzeczywiście traktować zawódbibliotekarza, jako wymagający specjalistycznego kształcenia. Jak nie można być informatykiem, chemikiem, lekarzem bez wykształcenia w tej dziedzinie, tak w dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie bibliotekarza bez kierunkowego wykształcenia. Można wtedy myśleć o dalej idących specjalizacjach, tak jak teraz odbywa się to trochę drogą przypadku. Poza tym należy pomyśleć o tym, by młody człowiek rozpo-czynający swoją przygodę z bibliotekarstwem miał szansę zaplanować i realizować własną ścieżkę kariery. By tak się działo, konieczne jest między innymi wprowadzenie zasad konkurencji, tak jak w normalnych przedsiębiorstwach. To nieprawda, że budżetówka z założenia byle jak zarabia i byle jak pracuje, a efekty jej pracy są i tak niewymierne i nikt nie odpowiada za ewentualny ich brak. Tu także są ludzie pracujący bardzo dobrze i pracujący bardzo źle. Chodzi o to, by stopniowo tych ostatnich z zawodu eliminować, ale z kolei nie kazać tym pierwszym pracować za tysiąc złotych. Panująca w systemie „urawniłowka” ze


OPINIE

śmiesznymi widełkami i nagrodą w wysokości, o której wstyd mówić, a która przyznawana jest z rozdzielnika, demoralizuje pracowników, bo też nie potrafię powiedzieć jakimi środkami pozytywnymi mogłabymzdopingować pracownika do wydajniejszej pracy. Co mnie jako kierow-nika mogłoby skłonić do większej dbałości o placówkę, skoro widzę, że kierownicy którzy się nie przejmują, funkcjonują równie dobrze, a nawet lepiej niż ja. Co wreszcie mogłoby być bodźcem dla dyrektora biblioteki, do myślenia o bibliotece w kategoriach przedsiębiorstwa. Pozycja i ranga dyrektora biblioteki naukowej w dzisiejszych czasach, gdy zarządzanie informacją staje się zagadnieniem pierwszoplanowym, powinna sukcesywnie wzrastać, tymczasem nie przysługuje mu nawet prawo głosu na posiedzeniach senatu. O restrukturyzacji sfery budżeto-wej nieśmiało wspominał Michał Boni, zdziwiony niekonkurencyjnym systemem płac wśród celników, ale obawiam się, że jeżeli będziemy nadal siedzieć cicho, to skończy się jak zwykle na tym, że podwyżki dostaną nauczyciele, policjanci, celnicy i lekarze i na tym się skończy restrukturyzacja. Zresztą zdaję sobie sprawę, że wspominanie o kon-kurencyjności jest zawsze niepopularne, bo wprowadzenie jej zasad oznaczałoby koniec wielu ciepłych posadek.

Kolejną przyczynę naszej kiepskiej kondycji upatruję w sytuacji w nauce, o której ostatnio toczy się burzliwa dyskusja. Biblioteki uczelnia-ne nie są przecież zawieszone w próżni, ale stanowią nieodłączną część struktury szkolnictwa wyższego. Jeżeli źle się dzieje w całym szkolnic-twie akademickim, to i nas dotyka ta sytuacja. Chore, feudalne stosunki, o których piszą młodzi naukowcy (m.in. G.W. 1.02.2008) sprawiają, że staliśmy się pracownikami drugiej czy może raczej trzeciej kategorii. Trudno oczekiwać, że naukowcy, którzy wedle „Autodiagnozy polskiego środowiska naukowego” koncentrują się na przestarzałych badaniach, będą poszukiwali w bibliotekach aktualnych informacji. Zadowolą się raczej, co obserwuję w swojej pracy, kilkoma znanymi sobie pozycjami. Odnoszę wrażenie, że naukowcy uważają za dyshonor zwrócenie się do bibliotekarza z prośbą o pomoc w wyszukiwaniu informacji. Nie raz i nie dwa w swojej pracy spotykam się z pracownikami, którzy podsu-wają mi pod nos karteczkę z tytułem jakiejś książki, a kiedy proponuję kompleksowe wyszukiwanie treści związanych z tematem ich pracy, bo wiem, że jest mnóstwo literatury z tego zakresu, bąkają, że nie – interesuje ich tylko ta jedna książka (często nie najnowsza). Wyobrażam sobie, że naukowiec z prawdziwego zdarzenia powinien być w stałym kontakcie ze swoją biblioteką dziedzinową, przeglądać nowości, dowiadywać się o nowe możliwości wyszukiwania informacji. Tymczasem, przykładowo na szkolenie instruktażowe korzystania z bazy Knovel, nie przyszedł żaden pracownik, doktorant ani student naszej uczelni, mimo wcześniejszych zaproszeń, a nie zdarzyło mi się jeszcze, by któryś z doktorantów, któremu uda nam się zaprezentować tę bazę, nie piał z zachwytu, ponieważ jest to rzeczywiście nieocenione narzędzie dla inżyniera. Tylko trzeba wiedzieć, że coś takiego istnieje. Takie przykłady można by mnożyć. Nie podejmuję się tutaj wyjaśnienia tej niechęci naukowców do korzystania z biblioteki, przyczyn pewnie jest wiele i dobrze, że zaczyna się mówić o mizerii śro-dowiska naukowego. Dla nas skutkuje to tym, że mimo szumnych słów o tym, iż biblioteka powinna być sercem uczelni dla większości pracowni-ków naukowych, biblioteki i bibliotekarze są jedynie zbędnym balastem, bo przecież wymagają przestrzeni i środków, które można wykorzystać inaczej. Ze skrajnym przykładem tego typu myślenia zetknęłyśmy się przy okazji spotkania z naszym przełożonym. Stwierdził on, że bibliote-karze są w zasadzie niepotrzebni, bo na Zachodzie funkcjonują biblioteki bezobsługowe, do których użytkownicy otrzymują rodzaj karty-klucza elektronicznego rejestrującego każdorazowo wizytę w bibliotece. Nic dodać, nic ująć. Kolejnym bolesnym przykładem marginalizacji naszej grupy zawodowej mogą być obchody 60-lecia Politechniki Szczecińskiej. Wśród wielu odznaczonych długoletnich pracowników nie znalazł się żaden bibliotekarz. Nas po prostu nie ma. Podobnie sprawa wygląda ze szkoleniami bibliotecznymi, uważanymi przez naszych zwierzchników za zbędne. W praktyce wygląda to tak, że przez lata prowadziłyśmy zajęcia ze studentami, oczywiście bezpłatnie, bo godziny pracy bibliotekarza to coś zupełnie innego niż godziny nauczyciela akademickiego. Zajęcia te kończyły się wpisem do indeksu, mimo iż prowadziłyśmy je w zasadzie bez uprawnień dydaktycznych. W pewnym momencie władze wydziału

stwierdziły, że zajęcia te są niepotrzebne, jednak prowadzimy je nadal – szkolimy indywidualnie każdego zainteresowanego czytelnika, nie tyl-ko w zakresie wyszukiwania w katalogach i bazach biblioteki, ale także świadczymy kompleksową pomoc w posługiwaniu się bazą Chemical Abstracts i CrossFire Beilstein, w dotarciu do patentów (w tym angiel-skich tłumaczeniach patentów japońskich). Umiejętność korzystania z tych źródeł jest niezbędna przy pisaniu pracy dyplomowej. I tak w ciągu ostatnich kilkunastu lat poziom prac magisterskich i inżynierskich bardzo się obniżył, a byłoby jeszcze gorzej, gdyby nie nasz udział. Jednak wobec niechętnego i lekceważącego stosunku środowiska naukowego uczelni i wobec bibliotek i bibliotekarzy, nasze starania w dotarciu do studentów, m.in. poprzez szkolenia elektroniczne, wydanie broszury instruktażowej, szkolenia, wydają się działaniami bezcelowymi. Często po prostu zmusza-my studentów do korzystania z rozmaitych źródeł informacji. Potrzebę ich zdobywania kształtuje się przez lata, a jeśli jej nie posiądziemy, to po prostu nie będziemy wiedzieć o istnieniu wielu zjawisk i żyć w błogiej nieświadomości. Nawet przygotowując pracę doktorską, można zrobić to omijając bibliotekę – jaki poziom one reprezentują można sobie wyobrazić, a już o jakimkolwiek nowatorstwie nie może być mowy. Nie wiem już ile razy w swojej pracy słyszałam zdanko „Szukałem (am), ale tego tam nie ma”. A skoro nie ma, to i nie ma tematu, po prostu praca będzie skrom-niejsza, i tyle. Nacisk promotorów jest widać niedostateczny, co zresztą nie dziwi, skoro sami z bibliotek nie korzystają, nie wiedzą, co się w nich znajduje – trudno by wysyłali tam studentów. Pewnie wzbudzę uśmiech na niejednej twarzy, ale marzy mi się, by choć jedna godzina seminarium dyplomowego odbywała się w czytelni dziedzinowej, by promotor choć zasygnalizował potrzebę korzystania z różnorodnych i, podkreślam, najnowszych informacji. Odbywa się teraz głośna akcja „Dziewczyny na Politechniki” – świetnie, może pomyślmy o takim zaangażowaniu w akcję „Studenci i Wykładowcy do Bibliotek”. Może to skłoni naszych naukowców do zastanowienia i uświadomi im, że nie przypadkiem jed-nym z ważniejszych punktów, na którym koncentruje się uwaga komisji akredytacyjnych, jest dobrze (czytaj nowocześnie) wyposażona biblioteka dziedzinowa. Może w związku z tym warto zaglądać do nas nie tylko przed kolejną wizytą komisji? Widać, że w tej dziedzinie obowiązują już przepisy międzynarodowe. Tam biblioteka stanowi rzeczywiste centrum każdej uczelni, a zarobki specjalisty bibliotekarza są porównywalne z zarobkami profesora. Przepisy w tym wypadku znacznie wyprzedziły. Widać, że polski ustawodawca, chcąc nadążyć za światowymi trendami, zamieścił w Ustawie o Szkolnictwie Wyższym zapisy dotyczące wymagań wobec bibliotekarzy. Optymistyczne założenie było pewnie takie, że doskonale wykształcony pracownik biblioteki będzie partnerem dla naukowca po-szukującego najbardziej aktualnej informacji dziedzinowej, że będzie służył mu pomocą zarówno w dotarciu do wiarygodnych źródeł, jak i będzie ak-tywnym uczestnikiem procesu dydaktycznego. Dodatkowym wyzwaniem staje się nacisk na wdrażanie nowych technologii, na współpracę nauki i biznesu. Tu także ogromne pole do popisu dla bibliotekarzy naukowych, którzy skutecznie mogliby konkurować z powstającymi firmami info-brokerskimi, bijąc je na głowę w doświadczeniu oraz dostępie do źródeł. Takie rozwiązania pewnie wymusi przyszłość, kiedy to nasi naukowcy będą musieli nauczyć się współpracować z rozmaitymi podmiotami, bo nawet najambitniejszy naukowiec, grając tylko na siebie, by posłużyć się sportową metaforą, będzie skazany na przegraną. A na razie jest, jak jest. Ustawodawca wyśrubował wymagania, nie dając nic w zamian, poza fikcyjnym awansem,bo trudno nazwać inaczej wspinaczkę po szczeblachbibliotekarskiej „kariery”. Szczeblach, które różnią się w zasadzie jedynie nazwą. Wciąż pozostajemy tylko „służbą biblioteczną”, które to określenie znakomicie definiuje naszą pozycję. O służbie decyduje się, nie pytającjej o zdanie, odnosi się do niej protekcjonalnie, a utrzymuje się ją dzięki resztkom z pańskiego stołu.

Poruszyłam jedynie część kwestii, które od długiego czasu leżały mi na sercu i mam nadzieję, że sprowokuję swoją wypowiedzią także inne koleżanki i kolegów do dyskusji na temat rzeczywistych problemów naszej grupy zawodowej.

Beata Walentowska, Biblioteka i Ośrodek Informacji Chemicznej

Politechniki SzczecińskiejOpracowanie i redakcja Agnieszka Bajda


POZA UCZELNIĄ

Uroczystość VIII gali konkursu Zachodniopomorskie Noble odbyła się 1 czerwca br. w Operze na Zamku w Szczecinie. Zachodniopomorskie Noble przyznano w sześciu kategoriach. W naukach podstawowych kapituła wyróżniła dr Ewę Borowiak-Paleń z Politechniki Szczeciń-skiej, w naukach technicznych wspólnie dr. inż. Piotra Myślińskiego, mgr. inż. Adama Gilewicza i mgr. inż. Zbigniewa Kuklińskiego z Po-litechniki Koszalińskiej, w naukach rolniczych prof. Marka Kmiecia z Akademii Rolniczej, w naukach artystycznych prof. Marka Jasińskiego (pierwszy Nobel artystyczny w historii nagrody), w naukach humani-stycznych prof. Jana Piskorskiego z Uniwersytetu Szczecińskiego, a w naukach medycznych dr. Cezarego Cybulskiego z Pomorskiej Akade-mii Medycznej. Wyróżnieni naukowcy, oprócz dyplomów, otrzymali granty finansowe w wysokości 2,5 tys. zł ufundowane przez marszałkawojewództwa zachodniopomorskiego.

Celem konkursu jest promocja najwybitniejszych osiągnięć nauki zachodniopomorskiej w minionym roku. Kandydatów do nagród zgłaszają rektorzy uczelni i członkowie Zachodniopomorskiego Klubu Liderów Nauki. Klub skupia wybitnych naukowców, których osiągnię-cia mierzone są według listy filadelfijskiej, rankingów KBN. Kapitułękonkursu stanowią prof. dr hab. Aleksander Wolszczan, prof. dr hab. Jan Lubiński, dr hab. Michał Białko, prof. dr hab. Józef Hozer, prof. dr hab. Edward Kołakowski, prof. dr hab. Antoni W. Morawski.

Wśród grona 39 naukowców dotychczas wyróżnionych tą nagrodą znaleźli się również pracownicy naszej uczelni: prof dr hab. Maria Kurzawa (2000),

KOMITET NAUKOWY / PROGRAMOWY

Przewodniczący:• BŁĘDZKI Andrzej K., Uniwersytet Kassel, Niemcy• KIJEŃSKI Jacek, Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego, Warszawa• KOZŁOWSKI Marek, Politechnika Wrocławska

Członkowie:• Florjańczyk Zbigniew, Politechnika Warszawska• Gołębiewski Jan, Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych

i Barwników, Toruń• Hudec Ivan, Slovak Technical University, Bratislava, Słowacja• Kuciel Stanisław, Politechnika Krakowska• Kurzydłowski Krzysztof, Politechnika Warszawska• Loderbusch Silvio, Remondis Production GmbH, Luenen, Niemcy• Menes Józef, Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego, Warszawa• Pielichowski Jan, Politechnika Krakowska• Rosłaniec Zbigniew, Politechnika Szczecińska• Rytko Grzegorz, PlasticsEurope Polska, Warszawa• Sęp Marek, Basell Orlen Polyolefins, Płock• Sobolewski Aleksander, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla, Zabrze• Sperber Volker, Uniwersytet Kassel, Niemcy• Sterzyński Tomasz, Politechnika Poznańska• Viksne Armanda, Riga Technical University, Łotwa• Witowska-Mocek Barbara, Instytut Chemii Przemysłowej im. prof. I. Mościckiego, Warszawa

Komitet organizacyjny:• Tartakowski Zenon – przewodniczący• Senderek Elżbieta

PolitechnikaSzczecińska

7. Środkowo-Europejska Konferencja

RECYKLING I ODZYSK MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH

NAUKA – PRZEMYSŁ

Międzyzdroje - Kopenhaga13 – 16 października 2008 r.

Publikacje wybranych referatóww miesięczniku Polimery

www.ztp.ps.pl

Instytut Chemii Przemysłowej Warszawa

PolitechnikaWrocławska

Politechnika Szczecińska Instytut Inżynierii Materiałowej

Al. Piastów 1970-310 SzczecinRECYCLING 2008

Profesor Wolszczan wręczył Zachodniopomorskie Noble

dr hab. Marian Wabia (2001), prof. dr hab. inż. Walerian Arabczyk (2002), prof. dr hab. inż. Tadeusz Jagodziń-ski (2003), prof. dr hab. inż. Jerzy Nowacki (2003), dr inż. Mirosław Czajkowski (2004), dr inż. Beata Tryba (2005), prof. dr hab. inż. Eugeniusz Milchert (2006).

Tekst i zdjęcia: Renata Kajrys

Zapraszamy na Konferencję


Na początku roku akademickiego 2007/08 Biblioteka Główna Pomorskiej Akademii Medycznej zyskała nową siedzibę. Niedługo po uroczystym otwarciu pracownicy biblioteki naszej uczelni mieli możliwość zwiedzania obiektu.

Na potrzeby nowo otwartej biblioteki zaadaptowany został budynek, położony przy alei Powstańców Wielkopolskich, w którym wcześniej mieściło się kino i klub studencki „Trans”. Dogodne położenie w są-siedztwie domów studenckich i szpitala PAM stanowi wielki atut.

Powierzchnia całkowita biblioteki wynosi 3 tys. mkw, obejmuje 3 kondygnacje, z których dwie nadziemne są dostępne dla użytkowni-ków, a najniższą przeznaczono na magazyny. Wielkość zbiorów to 270 tys. woluminów, ułożonych na półkach, których całkowita długość wynosi 9 km.

Wejście do budynku znajduje się od alei Powstańców Wielkopolskich, z tej samej strony usytuowano podjazd dla niepełnosprawnych (jest to obecnie standard w nowo realizowanych obiektach użyteczności publicznej). Na parterze budynku, w strefie wejściowej, znajdują się:samoobsługowa szatnia, kilka stolików z fotelami, gabloty rozwieszone na ścianach stanowiące powierzchnię ekspozycyjną oraz automaty z napojami. Wygospodarowano też miejsce na regał z książkami, którymi użytkownicy mogą się swobodnie wymieniać (tzw. bookcrossing).

Na wyższą kondygnację, będącą strefą informacji i udostępniania zbiorów, można dostać się otwartą klatką schodową lub windą. Orien-tację zapewnia otwarta przestrzeń i jej czytelna organizacja. Z myślą o licznej grupie studentów zagranicznych zastosowano dwujęzyczne napisy. Przy schodach znajduje się stanowisko informacyjne. W pobliżu umieszczono 34 stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu i 6 wyposażonych w system ALEPH, który pozwala czytelnikom przeglą-dać bieżące zasoby biblioteki, zamawiać wybrane pozycje i sprawdzać swoje konto. Obok stanowisk komputerowych umieszczono tradycyj-ne katalogi kartkowe zawierające informacje o zbiorach sprzed 2000 roku. Nowatorskim rozwiązaniem, zastosowanym w wyniku sugestii bibliotekarzy na etapie projektowania, są cztery wyizolowane kabiny do pracy indywidualnej wyposażone w stanowiska multimedialne.

W bezpośrednim sąsiedztwie głównych schodów znajduje się również wejście do czytelni, która mieści się w dawnej sali kinowej.

Jest to przestronne dwukondygnacyjne wnętrze z przeszkleniami na całą wysokość. Czytelnia została przewidziana na ok. 100 osób. Pozostałą po sali ki-nowej pochyłość podłogi wykorzystano jako rampę dla osób poruszających się na wózkach. Studenci mają tu do dyspozycji 450 tytułów czasopism zagranicz-nych i 250 polskich. Dla zwiększenia komfortu pracy czytelników na antresoli zaprojektowano trzy pokoje do pracy grupowej, mieszczące jednocześnie 14 osób każdy. Można tam swobodnie prowadzić wymianę myśli. Między regałami znajdują się stanowiska do pracy indywidualnej z możliwością korzystania z lap-topa – czytelnia posiada bezprzewodowy Internet. Innowacją jest zastosowanie elektronicznego wyświe-tlacza, który, oprócz daty i godziny, pokazuje numer zamówionej i gotowej do odbioru książki. Biblioteka świadczy usługę skanowania wybranych artykułów i przesyłania ich pocztą elektroniczną do zamawiającego. Ponadto istnieje możliwość wykonania na miejscu odbitek kserograficznych.

Z holu na pierwszym piętrze można przejść do wypożyczalni zorganizowanej w systemie wolnego

dostępu do zbiorów. Jest to połączenie funkcji udostępniania i prze-chowywania. Znajduje się tu księgozbiór dydaktyczny w układzie tematycznym. Użytkownicy mogą sięgać po książki wprost z półek albo zamawiać je z magazynu (w przypadku starszych wydań). Wejście zabezpieczone jest elektronicznymi bramkami.

W sąsiedztwie wypożyczalni została zaprojektowana 30-osobowa sala konferencyjna z dziesięcioma stanowiskami komputerowymi służąca do przeprowadzania szkoleń. Obok zlokalizowane są po-mieszczenia Oddziału Informacji Naukowej i Bibliograficznej, zaj-mującego się organizowaniem dostępu do źródeł informacji, obsługą baz danych, opracowywaniem dorobku naukowego pracowników oraz pomocą w odtwarzaniu programów multimedialnych.

Biblioteka Pomorskiej Akademii Medycznej

POZA UCZELNIĄ


POZA UCZELNIĄ

Noc Naukowców – Researcher’s Night26 września 2008 roku Szczecin czeka rewolucja! Wszystkie uczelnie

publiczne miasta otworzą swoje drzwi. Mieszkańcy zostaną zaproszeni do wspólnej zabawy pod hasłem „Naukowcy są wśród nas”. Impreza ma na celu poprzez zabawę i rozrywkę pokazanie nauki i świata ludzi nauki – ich twórczości, pasji i zainteresowań.

Podczas tej nocy w całej Europie odbędą się imprezy popularno–na-ukowe mające za zadanie przede wszystkim ukazanie szerszej społeczno-ści wagi zawodu naukowca w codziennym życiu obywateli, promowanie tego typu kariery zawodowej wśród młodego pokolenia.

Noc Naukowców jest wydarzeniem o charakterze dydaktycznym, uroczystym a zarazem rozrywkowym, gdzie naukowcy będą mieć bezpośredni kontakt ze społecznością. Będzie to okazja do przekona-nia się, że naukowcy nie są zamknięci tylko w swoich laboratoriach, że są ludźmi, którzy żyją zwykłym życiem, mają swoje pasje, często bardzo interesujące. Bohaterowie Nocy Naukowców będą przepro-wadzać eksperymenty, wyjaśniać zjawiska metafizyczne, zaproszą dowspólnej zabawy przy interesującej oprawie artystycznej, którą sami będą tworzyć. Wszystko to ma prowadzić do integracji mieszkańców Szczecina ze środowiskiem naukowym.

Noc Naukowców będzie punktem kulminacyjnym Zachodniopomor-skiego Festiwalu Nauki, podczas którego szczecińskie uczelnie będą prezen-tować swój dorobek oraz ofertę naukową. Do imprezy włączą się również takie instytucje jak Muzeum Narodowe czy Książnica Pomorska.

Na każdej ze szczecińskich uczelni otwarte zostaną laboratoria, gdzie naukowcy z przymrużeniem oka wprowadzą mieszkańców miasta w tajniki swoich zawodów. Będzie to także okazja do sprawdzenia swoich umiejętności w doświadczeniach laboratoryjnych. Na własnej skórze będzie można odczuć powiew laboratoryjnych eksperymentów.

Impreza kierowana jest do wszystkich szczecinian bez względu na wiek. Finał odbędzie się przy al. Piastów 48 między budynkami Poli-techniki Szczecińskiej.

Projekt finansowany jest przez Komisję Europejską ze środków 7.Programu Ramowego UE.

W programie między innymi:– konkursy, gry i zabawy o charakterze popularno–naukowym,– doświadczenia, które każdy może wykonać,– pokazy naukowe,– zwiedzanie laboratoriów,– ciekawe wykłady i prelekcje,– pokazy laserów,– prezentacja dorobku szczecińskich uczelni,– występ gwiazdy,– oglądanie gwiazd w obserwatorium astronomicznym,– promocja zdrowia (badanie krwi, poziomu cukru, jamy ustnej).

Daniel Majchrzak

Projektanci ze szczecińskiej pracowni CH2 zastosowali przemyśla-ny i klarowny układ funkcjonalno-przestrzenny, w którym czytelnik stojący przy klatce schodowej ogarnia wzrokiem wszystkie możliwości jakie oferuje biblioteka na tej kondygnacji, a ciągi komunikacyjne po-prowadzono tak, że dają szybki i łatwy kontakt z książką. Hol główny został dodatkowo doświetlony od góry świetlikiem powstałym przez wyburzenie części stropu.

Na tym samym piętrze, lecz w części niedostępnej dla użytkowników, znajduje się część administracyjna: dział gromadzenia i opracowania zbiorów oraz inne pomieszczenia biurowe. Zastosowano tutaj zasadę pro-jektową rozdzielenia strumienia czytelników i drogi obiegu książki.

Na piętrze poniżej w strefie przeznaczonej tylko dla personelu znaj-dują się pomieszczenia techniczne i magazyny, w których zastosowano regały jezdne. Takie magazynowanie daje prawie dwukrotną oszczędność powierzchni w stosunku do magazynowania stacjonarnego. Przewi-dziano zapas powierzchni na stale powiększające się zbiory. Z części

magazynowej książki transportowane są do czytelni i wypożyczalni za pomocą dwóch wind towarowych. Trzecia winda towarowa służy do do-starczania książek z zewnątrz do działu opracowania. Zaplecze socjalne i biura znajdują się w części dobudowanej z tyłu budynku. Projektanci pomyśleli też o pomieszczeniu socjalnym dla pracowników.

Dla utrzymania korzystnego mikroklimatu wnętrza zastosowano klimatyzację. W celu podwyższenia bezpieczeństwa zbiorów wszystkie pomieszczenia są monitorowane, a każdy egzemplarz książki i czaso-pisma został zaopatrzony w specjalny pasek magnetyczny.

Zastosowana aranżacja wnętrza powoduje, że obiekt jest łatwo rozpoznawalny i mogą się z nim identyfikować młodzi ludzie. Wpro-wadzono odważną kolorystykę. Część ścian w holu pomalowano na kolor głębokiej czerwieni kontrastującej z odcieniami szarości. Wyraźnie zarysowane płaszczyzny ścian harmonizują z naturalną barwą cegły klinkierowej istniejącą na elewacji zewnętrznej.

Biblioteka oferuje wysoki standard usług i wyposażenia. Dostępne są tutaj zasoby zarówno tradycyjnie drukowane, jak i zapisane na elektronicznych nośnikach informacji. Instytucja posiada warunki aby stać się nowoczesną hybrydową biblioteką przyszłości.

Inwestycja została sfinansowana w połowie ze środ-ków finansowych Pomorskiej Akademii Medycznej,drugą połowę dołożyło Ministerstwo Zdrowia i Mini-sterstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Nasza uczelnia jest obecnie w fazie oczekiwania na realizację obiektu Biblioteki Głównej. Istnieje nawet kilka analogii pomiędzy biblioteką PAM-u i naszą pla-nowaną w budynku dawnej stołówki studenckiej. Oby-dwa obiekty posiadają korzystną lokalizację w pobliżu domów studenckich i budynków uczelni, a ich siedzibą są pełniące wcześniej inne funkcje budynki zaadapto-wane na potrzeby biblioteki. Być może nasza przyszła Biblioteka Główna będzie równie udanym przykładem takiej adaptacji, będącej efektem współpracy bibliote-karzy i architektów.

Tekst i zdjęcia Joanna Rudna


POZA UCZELNIĄ

Najlepsi w programie stypendialnym START

W sobotę 26 kwietnia 2008 r. na Zamku Królewskim w Warszawie zebrali się tegoroczni laureaci programu stypendialnego START wraz z rodzinami. W uroczystości wzięli też udział ich opiekunowie naukowi, przedstawiciele instytucji badawczych i inni goście. Stypendia dla najbardziej obiecujących młodych naukowców Fundacja przyznała po raz szesnasty. W tym roku do elitarnego grona stypendystów Fun-dacji na rzecz Nauki Polskiej dołączyło 118 utalentowanych badaczy reprezentujących wszystkie dziedziny nauki. Każdy z nich otrzyma 24 tys. zł rocznie i możliwość ubiegania się o takie samo stypendium w przyszłym roku.

Stypendia START przyznawane są przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej od 1993 roku. Stanowią prestiżowe wyróżnienie dla młodych (w wieku do 30 lat) naukowców, którzy dopiero rozpoczynają karierę naukową, lecz mogą się już wykazać znaczą-cymi osiągnięciami badawczymi. Przyznanie stypendiów odbywa się w drodze konkursu, w którym recenzentami są wybitni uczeni, którzy oceniają dorobek kandydatów udo-kumentowany publikacjami w uznanych polskich i zagranicznych czasopismach naukowych. Każdy wniosek oceniany jest przez trzech niezależnych ekspertów. Na tegoroczną edycję konkursu START nade-słano ponad 800 wniosków.

Politechnika Szczecińska może być dum-na ze swoich młodych pracowników. Wśród uczelni technicznych uzyskaliśmy jeden z lepszych wyników. Odbyło się to za sprawą dr inż. Magdaleny Janus z Wydziału Budow-nictwa i Architektury (opiekun naukowy prof. dr hab. inż. Antoni W. Morawski) i dr. inż. Jacka Piskorowskiego pracownika Wydziału Elektrycznego (opiekun naukowy dr hab. inż. Roman Kaszyński, prof. nadzw. PS) i dodatkowo dr. inż. Rafała Rakoczego z Wydziału Technologii i Inżynierii Che-micznej (opiekun naukowy prof. dr hab.

inż. Stanisław Masiuk) ubiegłorocznego stypendysty, który po ocenie swoich osiągnięć uzyskał przedłużenie stypendium na kolejny rok.

Dr inż. Magdalena Janus jest pracownikiem naukowym w Instytu-cie Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska, Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej oraz pracownikiem naukowo-dydaktycznym Katedry Inżynierii Sanitarnej Wydziału Bu-downictwa i Architektury Politechniki Szczecińskiej.

Dr inż. Magdalena Janus w 2006 r. obroniła z wyróżnieniem pra-cę doktorską pod kierunkiem profesora Antoniego Waldemara Mo-rawskiego. W czasie trwania studiów doktoranckich otrzymała dwa stypendia Marie Curie–Marie Curie Host Fellowships for Early Stage Research Training umożliwiające prowadzenie i kontynuację pracy naukowej w dwóch ośrodkach poza Polską: University of Newcastle upon Tyne i Vienna University of Technology. Dr inż. M. Janus zaj-muje się fotokatalitycznym oczyszczaniem wody i ścieków, otrzymuje nowe fotokatalizatory modyfikowane węglem i azotem aktywne podpromieniowaniem UV i widzialnym, w 2007 r. otrzymała grant na badania własne z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Te-matyka badań to: „Badanie usuwania barwników z wody i ścieków metodami fotokatalitycznymi na TiO2 modyfikowanym węglem wpodwyższonym ciśnieniu”. Prace dr Magdaleny Janus publikowane są w najlepszych czasopismach. Jak dotąd opublikowała 33 publikacje, w tym dużą część w czasopismach z listy filadelfijskiej.

Dr Jacek Piskorowski pracuje w Zakładzie Teorii Sterowania i Technik Symulacyjnych, zajmuje się przetwarzaniem sygnałów na styku automatyki i metrologii. Jego badania dotyczą nowej klasy analogowych filtrów o zmiennych w czasie parametrach. Teoria tych filtrów łączy w sobie najnowsze osiągnięcia w teorii obwodów elektronicznych oraz teorii sterowania i systemów. Filtry o zmiennych parametrach wyka-zują wiele zalet w porównaniu do ich klasycznych odpowiedników. Największą zaletą jest bardzo szybka odpowiedź w dziedzinie czasu, co predystynuje je do zastosowania w wielu dziedzinach techniki. Poszukiwanie nowych rozwiązań w filtracji sygnałów nabrało w ostat-nich latach szczególnej wagi ze względu na daleko posunięty rozwój

Przed uroczystością – zdążyliśmy dotrzeć mimo zamkniętego Kra-kowskiego Przedmieścia


POZA UCZELNIĄ

cyfrowego przetwarzania sygnałów w czasie rzeczywistym i potrzebę dostosowania do niego współpracujących filtrów analogowych podwzględem szybkości ich działania.

Ma na swoim koncie ponad 40 publikacji naukowych, w tym w renomowanych czasopismach zagranicznych z tzw. listy filadelfij-skiej (takich jak IEEE Transactions on Circuits and Systems I, IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, Analog Integra-ted Circuits and Signal Processing, Mechanical Systems and Signal Processing i innych). Obecnie kontynuuje swoje badania naukowe przy współpracy z National Institute for Astrophysics, Optics and Electronics z Meksyku.

W uroczystości w Warszawie na zaproszenie władz Fundacji wziął udział prorektor ds. nauki Politechniki Szczecińskiej Ryszard Ka-leńczuk. Dr Jacek Piskorowski był na uroczystości wspierany przez swego opiekuna naukowego.

Gratulując laureatom, prof. Maciej Żylicz, prezes FNP, mówił o istocie pracy badacza, która – jeśli jest wykonywana z pasją – pozwala

porywać się na cele na granicy ludzkiej możliwości. Takiej właśnie pasji do poszerzania obszarów poznania i wychodzenia poza sche-maty prof. Żylicz życzył stypendystom będącym na początku swojej drogi naukowej. Laureatom gratulowała także obecna na uroczystości prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego. W imieniu ministra skarbu państwa, Aleksandra Grada wyrazy uznania za sukcesy naukowe przekazał stypendystom Grzegorz Borowiec, dyrektor Generalny MSP.

W imieniu tegorocznych laureatów wystąpiła Justyna Zdunek z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, zapewniając, że stypendium FNP jest niezwykle ważnym dla młodych naukowców wsparciem i potwierdzeniem sensu ich pracy badawczej. Przede wszystkim jest jednak także zobowiązaniem do dalszego rozwoju naukowego na najwyższym poziomie.

Społeczność akademicka naszej uczelni składa laureatom gratulacje i życzy dalszych sukcesów w pracy naukowej i szybkich awansów naukowych.

Wielki sukces studentów WIw finale Uniwersytetu Ernst&Young

W hotelu Intercontinental w Warszawie odbyło się 6 czerwca br. uro-czyste zakończenie czwartej edycji ogólnopolskiej inicjatywy edukacyjnej zwanej Uniwersytetem Ernst&Young. W finale startowało 6 najlepszychdrużyn wyselekcjonowanych na podstawie prac nadesłanych z uczelni z całej Polski, w tym także czterech prac z Wydziału Informatyki PS. Każda taka praca to uwieńczenie zespołowego wysiłku – kilkadziesiąt stron wiedzy, pomysłowości, wytrwałości. W tym roku, po selekcji, re-prezentowała nas drużyna złożona ze studentów ZIP-u w składzie Rafał Frąckowiak, Krzysztof Grzelak, Malwina Grzelak, Natalia Gwadera.

Po raz pierwszy w historii Uniwersytetu nasza drużyna stanęła na podium, zajmując trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej, ustępująctylko wielkim warszawskim uczelniom – zwycięskiej drużynie Uni-wersytetu Warszawskiego i drugiej – Politechniki Warszawskiej.

Program Uniwersytet Ernst&Young jest skierowany do studentów wiodących uczelni technicznych i ekonomicznych, którzy w przyszłości chcieliby zajmować się zagadnieniami informatycznymi w ujęciu biz-nesowym i strategicznym, zarządzaniem projektami informatycznymi oraz ochroną informacji. Tegoroczny finał programu odbył się podhasłem informatyzacji kraju. W przeciwieństwie do lat ubiegłych,

studenci nie pracowali nad fikcyjnymi studiami przypadków, lecznad rzeczywistym projektem informatyzacji przygotowywanym przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Konkurs składał się z dwóch ważnych konkurencji – pierwsza to analiza merytorycznej wartości prac dokonywana przez specjalistów Ernst&Younga, największej firmy doradczej na świecie.Druga – bardziej widowiskowa – to publiczne prezentacje własnych projektów oceniane przez kapitułę konkursu – profesorów reprezentujących uczelnie do-puszczone do finału.W tym roku nasza znakomita drużyna zwyciężyła,prezentując sprawnie, pewnie, z pełną kontrolą czasu i zachowań.

Gratulujemy Natalii, Malwinie, Krzysztofowi i Rafałowi. Wyrazy uznania także dla prof. Antoniego Wilińskiego i dr. Dariusza Frej-lichowskiego. Wszyscy uczestnicy szkoleń otrzymają certyfikatyuczestnictwa.

Więcej: http://www.ey.com/pl/UniwersytetEY

Anna BarczStanisław Heropolitański

Zdjęcie: Krzysztof Grzelak


Katarzyna Wysoczańska i Grzegorz Stortz – studenci V roku kie-runku zarządzanie i inżynieria produkcji na Wydziale Informatyki Politechniki Szczecińskiej – wygrali piątą edycję konkursu „Paszporty stypendialne”. Konkurs organizowany przez firmę Winkowski sp. z o.o. iQuad Graphics jest przeznaczony dla studentów uczelni poligraficznych,tj. Politechniki Łódzkiej, Politechniki Warszawskiej oraz Politechniki Szczecińskiej. W pięciu dotychczasowych edycjach łącznie laureatami zostało pięcioro studentów Wydziału Informatyki. Nagrodą w konkursie jest roczne stypendium w Stanach Zjednoczonych obejmujące naukę w Waukesha County Technical College oraz pracę w drukarniach na-leżących do Quad Graphics. Wszystkie koszty związane z pobytem i podróżą do USA pokrywają fundatorzy „Paszportów stypendialnych”, dodatkowo studenci za wykonywaną pracę w drukarniach otrzymają wynagrodzenie. Konkurs był dwuetapowy, pierwszy polegał na na-pisaniu pracy na jeden z zadanych przez firmę Winkowski tematówdotyczących współczesnych problemów produkcji poligraficznej. Oso-by, które wykazały się największą wiedzą merytoryczną oraz wysoką średnią ocen, pojechały na finał do Warszawy. Do drugiego etapu za-kwalifikowało się czterech studentów kierunku zarządzanie i inżynieriaprodukcji Wydziału Informatyki: Artur Pawłowski (V rok), Grzegorz Stortz (V rok), Jarosław Wójtów (IV rok) i Katarzyna Wysoczańska (V rok). Finał składał się z trzech części: rozmowy kwalifikacyjnej,przygotowania projektu zadanej publikacji w studiu graficznym orazrozmowy z lektorem w języku angielskim.

Specjalność poświęcona wydawnictwom i poligrafii prowadzonajest na Wydziale Informatyki na kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji od 2000 r. Powstała ona z inicjatywy prof. zw. dr. hab. inż. Olega Zaikina, kierownika Zakładu Wydawnictw i Sterowania Procesami Produkcyjnymi. Absolwenci specjalności wydawnictwa na Wydziale Informatyki są przygotowani do pracy m.in. w agencjach reklamowych, wydawnictwach, firmach poligraficznych oraz wydawnictwach multime-dialnych przede wszystkim jako graficy komputerowi, pracownicy DTP,projektanci publikacji WWW, projektanci publikacji multimedialnych, pracownicy działu kontroli jakości, działu sterowania produkcją, działu kontaktu z klientem oraz redaktorzy wydawniczy.

Zakład Wydawnictw i Sterowania Procesami Produkcyjnymi od począt-ku istnienia na Wydziale Informatyki specjalności wydawnictwa nawiązał

liczne kontakty z firmami przemysłu poligraficznego, m.in. HeidelbergDruckmaschinen AG, Kodak, Winkowski sp. z o.o., Totem, ComGraph, Colorado. Od 2007 roku istnieje studenckie koło poligraficzne PrintTeam, w którym aktywnie działa około 20 studentów.

Od paru lat na Wydziale Informatyki rozbudowywany jest zespół laboratoriów poligraficznych bogato wyposażonych w specjalistyczneurządzenia: X-Rite Eye-One XT – do zarządzania kolorem (dzięki czemu obraz na monitorze, rzutniku, wydruku wygląda tak samo), X-Rite 528 – do kontroli spektrodensytometrycznych materiałów dru-kowanych oraz lup i mikroskopów poligraficznych. Każde stanowiskopracy wyposażone jest w zestaw komputerowy, specjalistyczny 20’ monitor LCD charakteryzujący się wysokim odwzorowaniem barw oraz oprogramowanie, m.in. Pakiet Adobe Creative Suite – do składu komputerowego, grafiki wektorowej i rastrowej,ACCHSH PuzzleFlow– do modelowania przepływu prac, Rockwell Arena – do symulacji procesu produkcyjnego. Dodatkowo laboratoria posiadają ośmioko-lorową drukarkę wielkoformatową A2 Stylu Pro 4880 firmy Epson,wykorzystywaną do tworzenia wydruków próbnych.

Agnieszka Olejnik-Krugły

w konkursie Paszporty stypendialne

Kukiełkowa KrainaW minionym roku akademickim samorząd studentów prze-

prowadził wiele akcji charytatywnych, których celem była pomoc biednym i chorym dzieciom. W grudniu, wspólnie z Polskim Czerwonym Krzyżem, podczas akcji Miśkołajki zbieraliśmy dary (pomoce szkolne, słodycze, ubrania, maskotki itp.), któ-re zostały przekazane biednym dzieciom na Boże Narodzenie (na Wydziale Techniki Morskiej dary przekazano jednemu z domów dziecka).

Kolejną akcją była zbiórka pt: Zajączek wielkanocny i nadzie-ja organizowana wspólnie z Samorządem Studentów Wyższej Szkoły Humanistycznej w Szczecinie. Dary zebrane w tej akcji zostały przekazane na rzecz Specjalnego Ośrodka Szkolno--Wychowawczego nr 4 w Szczecinie. Dzięki nam radość na buziach dzieci zagościła na bardzo długo. Dyrektor ośrodka Iwona Olszewska oraz całe grono pedagogiczne w ramach po-dziękowania zaprosiło nas na specjalny Przegląd Małych Form Kukiełkowych „Kukiełkowa Kraina 2008”, który odbył się 15 maja. Celem przeglądu była prezentacja dorobku artystycznego

POZA UCZELNIĄ


POZA UCZELNIĄ/Z ŻYCIA UCZELNI

oraz prezentacja potencjału drzemiącego w dzieciach, których życie jest nie zawsze zdrowe i szczęśliwe. Praca z dziećmi chory-mi, upośledzonymi lub z rodzin dysfunkcyjnych poprzez teatr i angażowanie w żywą sztukę przynosi wiele korzyści. Dzieci, które wzięły udział w spotkaniu (a było ich ponad 200), były bardzo szczęśliwe oraz podchodziły do swoich ról z wielkim zaangażo-waniem. Można śmiało powiedzieć, że były to zawodowe aktorki i aktorzy. W przedstawieniach uczestniczyły też grupy teatralne z jedenastu ośrodków z województwa zachodniopomorskiego, które prezentowały bajki i baśnie Braci Grimm, Jana Brzechwy, Marii Konopnickiej oraz innych autorów. Należy podkreślić, że przedstawienia były bardzo profesjonalnie przygotowane, a scenografia oraz przebrania i rekwizyty były bardzo staranniewykonane przez pedagogów. Magiczna bajkowo-baśniowa aura trwała przez cały dzień, który nam wszystkim pozostanie w sercu jako bardzo miło spędzony czas w niezwykłym teatrze, tworzonym przez niezwykłych i wyjątkowych aktorów.

Wszystkim darczyńcom, którzy wsparli nasze akcje, bardzo serdecznie dziękujemy! Uśmiech tych dzieci jest bezcenny.

Igor Siebert Samorząd Studentów Politechniki Szczecińskiej

Taki tytuł nadali przyszli architekci, a dziś studenci I–III roku Wy-działu Budownictwa i Architektury PS, wystawie swoich prac.

W prezentowanych eksponatach wyrazili niezwykle oryginalne spojrzenie na uczelnianą bibliotekę i jej pracowników.

Wystawa zorganizowana została w Czytelni In-stytutu Architektury przy ul. Żołnierskiej pod okiem kustosza mgr Doroty Kalinowskiej. Pomysłodawca-

Uwięzieni (z własnej woli) w bibliotece

mi i realizatorami karykatur byli studenci: Wioleta Niszczak, Paulina Ciepiela, Anna Prajzendanc, Małgorzata Lizak, Tomasz Steinke; grafikąoraz żartami zajęli się Maciej Fischer, Bartłomiej Reutt, zaś niezwykle

pomysłowa i jeszcze bardziej pra-cochłonna aranżacja pomieszcze-nia (patrz zdjęcia) to efekt pracy Wiolety Niszczak, Pauliny Ciepieli, Małgorzaty Lizak, Macieja Fischera i Bartłomieja Reutta.

Uroczyste otwarcie wystawy od-było się 18 czerwca.

Anna Grzelak-Rozenberg, Stanisław Heropolitański


KONFERENCJE SEMINARIA

Reprogramowalne Układy Cyfrowe RUC’2008W dniach 15–16 maja br. na Wydziale Informatyki Politechniki

Szczecińskiej odbyła się XI Konferencja Naukowa – Reprogramowalne Układy Cyfrowe RUC’2008. (http://ruc.wi.ps.pl). Otwarcia konferencji dokonał dziekan Wydziału Informatyki Włodzimierz Ruciński.

Podczas ostatniej, jubileuszowej konferencji dotychczasowy przewod-niczący Komitetu Naukowego prof. Jerzy Sołdek przekazał pełnienie tak zaszczytnej funkcji przewodniczącego Komitetu Naukowego Konferencji RUC wieloletniemu przewodniczącemu Komitetu Organizacyjnego konferencji dr. inż. Bogdanowi Olechowi.

XI Konferencja została zorganizowana pod patronatem naukowym i auspicjami Międzynarodowego Stowarzyszenia IEEE Poland Sec-tion oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich i jak zawsze stanowiła ogólnopolskie forum wymiany informacji i doświadczeń naukowych w zakresie reprogramowalnych układów cyfrowych, od języków i metod opisu i modelowania na różnych poziomach systemu, poprzez opty-malizację i syntezę logiczną, do implementacji algorytmów i specyficz-nych funkcji technicznych oraz przykładowych zastosowań. Uznanym walorem konferencji jest konsekwentne trzymanie się i umacnianie poruszanej tematyki. Znajduje to wyraz w pracach wielu polskich ośrodków naukowych. W tym roku gościliśmy naukowców z Akade-mii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, politechnik: Białostockiej, Łódz-kiej, Koszalińskiej, Krakowskiej, Rzeszowskiej, Szczecińskiej, Śląskiej, Świętokrzyskiej oraz Warszawskiej, Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, Wyższej Szkoły Handlowej w Kielcach oraz z Uniwer-sytetu Zielonogórskiego.

W trakcie dwóch dni obrad, podczas sześciu sesji plenarnych, wy-głoszono 36 referatów. 15 kolejnych zaprezentowano w sesji plakatowej. Sesje miały wysoki poziom merytoryczny. Po każdym referacie prowa-dzona była dyskusja, która często przenosiła się do kuluarów.

Materiały konferencyjne z referatami zostały wydane na płycie CD oraz dzięki współpracy z redakcją miesięcznika naukowo-technicznego Pomiary-Automatyka-Kontrola będą opublikowane w sierpniowym numerze tego czasopisma /PAK nr 8/2008/.

XII Konferencja RUC’2009 została zaplanowana na 28–29 maja 2009 r.

Iwona ScheibeZdjęcia archiwum WI

XIII Seminarium Polskiego Towarzystwa Materiałoznawczego

Pod hasłem „Nauka – dydaktyka w inżynierii materiałowej” roz-poczęło się 17 czerwca br. w sali Senatu PS trzydniowe seminarium organizowane przez Instytut Inżynierii Materiałowej Politechniki Szczecińskiej.

Patronat nad seminarium objął Zarząd Główny Polskiego Towa-rzystwa Materiałoznawczego z przewodniczącym prof. Jerzym Lisem z Akademii Górniczo-Hutniczej.

Seminarium PTM jest coroczną imprezą, każdorazowo organizowaną przez inną instytucję naukowo-dydaktyczną z Polski. Jest ono okazją do wymiany poglądów dotyczących badań i kształcenia w zakresie inżynierii materiałowej. Podczas spotkania odbyły się wykłady za-proszonych gości prezentujących najnowsze kierunki badań i metody badawcze oraz dyskusja okrągłego stołu na temat rozwoju dydaktyki w dziedzinie stanowiącej tematykę obrad.

W seminarium uczestniczyło 65 osób – profesorów i przedstawicieli instytutów badawczo-naukowych.


NASI STUDENCI

Studenci za kamerą

26 maja 2008 r. w Klubie PINOKIO odbył się finał pierwszego Stu-denckiego Przeglądu Filmów Niezależnych i Alternatywnych STUDEN'S OFF_FILM FESTIVAL SZCZECIN 2008.

Festiwal został zorganizowany z myślą o studentach i absolwentach szczecińskich szkół wyższych oraz twórcach amatorach ze Szczecina. Do przeglądu zgłoszono 23 filmy. Jury, którego obradom przewod-niczył autor wielu nagrodzonych reportaży Grzegorz Fedorowski z TVP 3, przyznało trzy nagrody. Pierwsze miejsce przyznano filmowi„Drżące ciało” Macieja Szczerbaka z Akademii Rolniczej w Szczecinie, drugie filmom „Cykl” i „7H00” autorstwa grupy Tygrysy Syberyjskiez Nevady (Bartosz Bączkowski, Mateusz Geldner, Wojciech Czypic-ki), a trzecie miejsce zajął film „Moja Babunia” Andrzeja Woźniakaz Politechniki Szczecińskiej. Organizatorem przeglądu był Samorząd Studentów PS. Imprezą towarzyszącą przeglądowi była wystawa „PI-NOKIO wczoraj i dziś”.

Tekst i zdjęcia Stanisław Heropolitański

Laureaci z budownictwa12 maja 2008 r. odbyła się w Warszawie uroczystość wręczenia

nagród laureatom 42. edycji nagród ministra infrastruktury za pra-ce dyplomowe, doktorskie, habilitacyjne i publikacje w dziedzinie architektury, budownictwa, urbanistyki, gospodarki przestrzennej, mieszkaniowej i komunalnej, ekonomiki budownictwa i inwestycji oraz nieruchomości. W kategorii prac magisterskich nadesłano na konkurs 103 zgłoszenia z 28 uczelni z Polski. Wśród laureatów znaleźli się absolwenci 2007 z Wydziału Budownictwa i Architektury Poli-techniki Szczecińskiej

Wyróżnienia za prace dyplomowe uzyskali: mgr inż. Anna Pa-kiet za pracę pt. „Ocena nośności układu głównego pewnej hali z uwzględnieniem efektów II rzędu”, której promotorem była dr inż. Teresa Paczkowska oraz mgr inż. Magdalena Wiercińska i mgr inż. Wojciech Witkowski za pracę pt. „Analiza metod projektowania lek-kich betonów samozagęszczalnych”, której promotorem była dr inż. Maria Kaszyńska.

Nagrody laureatom wręczał wiceminister infrastruktury Olgierd Dziekoński (na zdjęciu z „grupą” ze Szczecina).


NASI STUDENCI

Nasi studenci w stolicy

12 maja 2008 r. na kładce nad peronami Dworca Głównego w Szcze-cinie pojawiła się lekko niezorganizowana grupka studentów IV roku TOB oraz V roku KBI Politechniki Szczecińskiej, czekająca na pociąg do Warszawy. Uzbrojeni w entuzjazm i olbrzymią ciekawość, ochoczo ulo-kowaliśmy się w pociągu, który zabrał nas do naszego celu – stolicy.

O wschodzie słońca pojawiliśmy się na Dworcu Centralnym War-szawy. Dla wielu z nas widok Pałacu Kultury i Nauki, który wcześniej widzieliśmy tylko w telewizji i prasie, był zdumiewający. Niektórzy pierwszy raz zawitali do stolicy.

Po błyskawicznej organizacji znaleźliśmy się w autobusie, który zawiózł nas na śniadanie do hotelu. Następnym przystankiem naszej wycieczki była wizyta w siedzibie PERI Polska w Płochocimiu.

„Uśmiechnij się idziesz do pracy” – ten optymistyczny transparent widniejący na parkingu wskazywał, że będzie interesująco. PERI to jedna z największych firm zajmująca się sprzedażą i wynajmem sys-temu deskowań i rusztowań. W trakcie wykładu, w hali wystawowej,

Przed siedzibą firmy PERI Polska

Na placu budowy Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie

Obciążenie próbne zmontowanego przez nas rusztowania

Na platformie rusztowaniowej świątyni na poziomie +26 m n.p.t.


NASI STUDENCI

poznaliśmy szczegóły rozwiązań, a także poznaliśmy ich budowę i moż-liwości. Po chwili wytchnienia ubraliśmy kaski, kamizelki odblaskowe, rękawice i jako przyszli inżynierowie od teorii przeszliśmy do praktyki. Naszym zadaniem było zbudowanie rusztowania. Po wyczerpującej pracy i zdumiewających efektach otrzymaliśmy Certyfikat ukończeniaszkolenia-seminarium techniki stosowania systemów PERI.

Po tak zachęcającym początku firma PERI zabrała nas na miejscebudowy Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie. Resztę dnia spę-dziliśmy na podziwianiu uroków stolicy.

Drugiego dnia byliśmy w firmie Ergon w Mszczonowie. Po prawiedwugodzinnej podróży autobusem w korkach, dotarliśmy na miejsce. Ku naszemu zaskoczeniu pojawiły się dwie duże hale produkcyjne i baraki, w których mieści się cała firma. Poznaliśmy cały proces technologicznyprodukcji prefabrykatów sprężonych. Największe wrażenie wywarły na nas ogromne dźwigary i struny, których jako jedynego elementu

Szczecińscy studenci przed gmachem głównym Politechniki Warszawskiej

W hali produkcyjnej firmy Ergon

nie mogliśmy dotknąć. Po obejrzeniu wszystkiego i zrobieniu pamiątkowych zdjęć prawie wszędzie, fir-ma Ergon zaprosiła nas na obiad.

Koniec naszego pobytu spędziliśmy „w biegu”, zwie-dzając Centrum Handlowe Blue City oraz Warszawskie Łazienki. Zwieńczeniem dnia było wyjście do teatru Ateneum na sztukę „Kolacja dla głupca” Francisa Webe-ra. Była to jedna z niewielu okazji kiedy mogliśmy zo-baczyć aktorów z ekranu takich jak Piotr Fronczew-ski czy Krzysztof Tyniec na żywo. Po spektaklu udaliśmy się na dworzec. W czwartek 15.05.2008 z samego rana byliśmy znów w Szczecinie. Zmęczeni, ale bardzo zadowoleni, niektó-rzy z nas poszli na zajęcia. Emocje związane z wizytą w Warszawie udzielały nam się jeszcze przez kilka na-stępnych dni.

Koszty wyjazdu w części zostały pokryte przez samych studentów, a w części przez naszych sponsorów: rektora Politechniki Szczecińskiej, firmę PERI Polska,firmę Ergon i Polski Związek Inżynierów i TechnikówBudownictwa Oddział w Szczecinie oraz Fundację na rzecz Rozwoju Politechniki Szczecińskiej.

Cała wycieczka zorganizowana została przez dr inż. Marię Kaszyńską i dr inż. Teresę Paczkowską. Korzystając z możliwości chcieliśmy po-dziękować za cały trud włożony w organizację wyjazdu do Warszawy. Jest nam bardzo szkoda, że tylko pięćdziesięciu studentów z całego WBiA miało możliwość wyjazdu. Pozostałym musi wystarczyć ten artykuł i nadzieja, że następnym razem będą mogli uczestniczyć w takim wydarzeniu.

Tekst studentki V roku KBIZdjęcia Teresa Paczkowska

Niestety, wracamy do Szczecina…


Aleksandra Bąk jest stu-dentką II roku kierunku archi-tektura i urbanistyka Wydziału Budownictwa i Architektury. Jest rodowitą szczecinianką, oboje rodzice są inżynierami budownictwa. Oprócz wzoro-wego wypełniania obowiąz-ków studenta, Ola udziela się w samorządzie studenckim jako wiceprzewodnicząca konwentu

wydziałowego, a podczas wyborów władz uczelni (rektora, dziekana) była elektorem z grona studentów. Koledzy i prowadzący bardzo lubią Aleksandrę ponieważ jest miła, kontaktowa i wszyscy patrzymy na nią nie bez pewnej przyjemności.

Ola Bąk na co dzień pasjonuje się muzyką, teatrem i fotografią.Makrofotografia, która cieszy się szczególnym zainteresowaniem stu-dentki, jest dyscypliną fotografii przedstawiającą przedmioty i obiekty

NASI STUDENCI

Konkurs FOTOKLATA zakończony

Podczas Juwenaliów AD 2008 odbył się wernisaż najlepszych prac oraz uroczyste wręczenie nagród osobom nagrodzonym i wyróżnio-nym. Prawie 100 uczestników przesłało niemal 300 prac. Spośród nich jury, składające się z przedstawicieli artystów fotografików i lokalnychmediów, wyłoniło 20 najlepszych. Dodatkowo publiczność juwenaliów wybierała najlepsze prace.

Zwycięzcy otrzymali cenne nagrody (nawigator GPS, namiot, statyw, plecaki, wejściówki do kina, koszulki, czapki, gadżety fotograficzne...)ufundowane przez sponsorów.

Wyniki poszczególnych konkurencji:• Świat

1. Wojciech Król „Granica (Kambodża)” 2. Tomasz Okoniewski „Wstążka” 3. Tomasz Słomkowski „St. Andrews” Wyróżnienie: Dominika Słoboda „Kołyska”

• Śmiechu warte1. Jolanta Jakubowicz „Bóbr studencki – nowy gatunek” 2. Izabela Chołys „Mniam!” 3. Edyta Chociej „...”

Wyróżnienie: Piotr Kowalczyk „Gdzie jest mój żołądź”• Na szlaku turystycznym

1. Tomasz Okoniewski „Razem raźniej” 2. Czesław Żelazowski „Na szlaku” 3. Bartosz Brojek „...” Wyróżnienia: Ewelina Cybulska, Tomasz Słomkowski, Anna Kacprzak, Łukasz Malinowski

• Pomorze Zachodnie1. Adam Kaczmarek 2. Maciej Kłodawski 3. Mateusz Szabelski Wyróżnienia: Joanna Bylińska, Michał Gogol

Galeria pracWszystkie nagrodzone i wyróżnione prace można oglądać na stronie: http://www.kroki.ps.pl/konkurs/2008/zdjecia.php. Zdjęcia były pre-zentowane także w hallu Centrum Filmowego Helios w Szczecinie, w klubie Pinokio i na placu juwenaliów.

Przedstawiamy naszych studentówAleksandra Bąk

w dużych zbliżeniach i powiększeniach, implikowane fascynacją struk-turą, fakturą i formą. Przedstawiamy próbkę twórczosci Oli, z zakresu makrofotografii i nie tylko z naszą rekomendacją. Życzymy powodzeniana drodze poszukiwań twórczych. (Więcej zdjęć na str. 4 okładki)

Piotr Arlet


NASI STUDENCI

Można nawet w kapciach

Puchar, statuetkę i dyplom otrzymali studenci Politechniki Szczeciń-skiej, którzy zajęli w kategorii „ilość akcji promocyjnych połączonych z otwartymi akcjami poboru krwi wśród studentów oraz społeczno-ści lokalnej”, pierwsze miejsce na szczeblu okręgowym oraz trzecie miejsce na szczeblu krajowym w V Edycji Turnieju Szkół i Uczelni w Honorowym Krwiodawstwie „Młoda krew ratuje życie”. Sukces tym bardziej zasługuje na uznanie, że po raz pierwszy wzięliśmy udział w tej szlachetnej rywalizacji.

Puchar Zachodniopomorskiego Zarządu Okręgowego PCK wręczyła rektorowi PS Włodzimierzowi Kiernożyc-kiemu koordynator akcji Urszula Sobiesińska.

– Mamy nadzieję, że nie urwie się nasza współpraca, jeśli chodzi o promocję honorowego krwiodawstwa. Już mamy zaplanowane akcje w listopadzie i liczymy też na poparcie pana rektora oraz samorządu studenckiego – dodała pani koordynator.

– Rektor może jedynie stworzyć warunki, aby ta inicjatywa studentów mogła się rozwijać, a to przede wszystkim aktywność samorządu stu-dentów daję tę możliwość. Dziękuję panu przewodniczącemu i obiecuję,

że rektor zawsze będzie wspierać te akcje – powiedział prof. Kiernożycki, zwracając się do Łukasza Nawrockiego, przewodniczącego samorządu studentów.

– Już od kilku lat samorząd studentów promuje ho-norowe krwiodawstwo oraz inne formy dobroczynności wśród studentów. Dzięki tym wysiłkom udaje się z roku na rok przekonywać kolejne roczniki do tego szczytnego celu. W minionym roku akademickim zorganizowaliśmy trzy akcje krwiodawstwa, w których wzięło udział ponad dwustu studentów. Należy jeszcze dodać, że w Regio-nalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa nasi studenci również oddawali krew – podsumowuje dotychczasowe działania Igor Siebers, koordynator z ramienia samorządu, pod którego adresem padło wie-le ciepłych słów, dotyczących przebiegu współpracy, a wypowiedzianych przez przedstawicielki PCK.

– Dużym powodzeniem cieszą się akcje przeprowa-dzane na terenie akademików, dlatego że studenci wolą, żeby do nich przyjechała służba krwi, a wtedy mogą dosłownie w kapciach wyjść z pokoju, oddać krew i iść dalej do nauki czy spieszyć się na uczelnię. Wielu też

nie korzysta z przy-sługującego im dnia wolnego – zauważa na koniec tego sym-patycznego spotka-nia pani Urszula Sobiesińska.

Uro czys to ś ć odbyła się 2 lipca 2008 r.



się efektownymi pokazami Fire Show oraz występami dj. Wielkim hitem tegorocznych Juwenaliów okazała się kartka pocztowa przygotowana wspólnie z Pocztą Polską.

Pragniemy podziękować władzom uczelni, pracownikom uczelni i firm współpracujących, sponsorom oraz wszystkim studentom, którzypomagali. Bez Państwa i bez Was drodzy Przyjaciele nie byłoby tej imprezy. Mimo ogromnego trudu i wysiłku, warto było poświęcić swój czas, który zaowocował przygotowaniem najlepszych koncertów pod-czas tegorocznych Juwenaliów w Szczecinie! Zapraszamy za rok!

Igor SiebertSamorząd Studentów Politechniki Szczecińskiej

Żal, że już za nami... a działo się, działo! Już od godzin poran-nych grochówka, pokazy, prezentacje, konkurs za konkursem, a na deser superkoncerty – disco polo & dance oraz rock & reggae. Dwa dni szalonej zabawy! Tak bawili się studenci na Dniach Politechniki Szczecińskiej, zorganizowanych w ramach Szczecińskich Juwenaliów 2008. Organizatorem był Samorząd Studentów Politechniki Szcze-cińskiej przy współpracy Samorządu Studentów Wyższej Szkoły Hu-manistycznej, Pomorskiej Akademii Medycznej oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Klubu Studenckiego PINOKIO. Uroczyste otwarcie na-stąpiło o godzinie 12 (czwartek 29 maja). Juwenalia otworzył rektor Politechniki Szczecińskiej Włodzimierz Kiernożycki, prorektor ds. nauczania Witold Biedunkiewicz oraz rektor Wyższej Szkoły Hu-manistycznej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej Anna Nowak. Jak przystało na najważniejsze osoby na naszej uczelni, rektorzy przyje-chali wojskowym hummerem, który był prezentowany na specjalnym pokazie zorganizowanym przez wojsko polskie. Podczas dwóch dni na terenie osiedla akademickiego odbywały się prezentacje orga-nizacji pozarządowych, kół naukowych 26, 27 i 28 maja odbyła się ogólnoakademicka akcja krwiodawstwa, która również przyciągnęła wielu studentów. Wydarzeniami towarzyszącymi przygotowanymi przez samorząd były: Studencki Przegląd Filmów Niezależnych i Al-ternatywnych STUDENT’S OFF_FILM FESTIVAL SZCZECIN 2008, wybory Bogini Juwenaliów 2008 oraz Festiwal Reklamy Kreatywnej. Czwartek 29 maja był dniem disco polo & dance. Zagrali dla nas: Focus, Long&Junior oraz gwiazda zespół Boys. Występ tego ostatniego przyciągnął bardzo liczną rzeszę fanów oraz wielbicieli, którzy jeszcze kilka godzin po koncercie wesoło śpiewali znane przeboje zespołu. Wszystkie koncerty zasługują na pozytywną ocenę, a publiczność bawiła się bardzo dobrze. W drugim dniu (piątek 30 maja) podczas wieczoru koncertowego zaprezentowały się zespoły: So Cool Band, Konkrety, CinQ G, Koniec Świata oraz Jamal. Obydwa dni zakończyły

Przepis na wakacje?

Zaproszeniem do udziału w wakacyjnym konkursie fotograficznymrozpoczęło się czerwcowe spotkanie studentów – przyszłych, bądź obec-nych mistrzów obiektywu, z dziekan elekt prof. Haliną Garbalińską i prof. Waldemarem Marzęckim, które odbyło się w sali im. Ryszarda Ba-gińskiego na WBiA.

Konkurs ma być cykliczny, czytaj cowakacyjny, a jego ogólnym tematem ma być architektura.

Z fotografującą młodzieżą podzielił się swoimi bogatymi doświad-czeniami prof. Marzęcki. Życzymy wspaniałych efektów wakacyjnych wędrówek.


NASI STUDENCI

JUWENALIA 2008


NASI STUDENCI

Profilaktyka uzależnień- wyniki konkursu na logo

Politechnika Szczecińska w aktywny sposób promuje wśród studentów ideę wolności od uzależnień. Jednym z przeprowadzonych działań był konkurs na logo „Politechnika Szczecińska wolna od uzależnień”. Celem konkursu, obok propagowania wśród studentów PS idei wolności – szczególnie od narkotyków było wyłonienie czytelnego symbolu, kojarzącego się zarówno z samą Politechniką Szczecińską, jak i powyższą ideą. Na konkurs zgłoszono 16 prac wykonanych przez 6 autorów. Komisja konkursowa przyznała główną nagrodę w wysokości 400 zł Magdalenie Gotkowskiej, studentce V roku budownictwa WBiA. Postanowiono również przyznać wyróżnienie w wysokości 100 zł dla Michała Konopskiego, studenta II roku architektury WBiA.

O pozostałych działaniach związanych z profilaktykąuzależnień pisaliśmy już w poprzednim numerze Inżyniera. Dodatkowo warto nadmienić o pojawiającym się nowym obszarze działań profilaktycznych, który wynika z nawiązaniawspółpracy z Urzędem Marszałkowskim. Wstępne spotkanie inicjujące taką współpracę odbyło się 29 maja tego roku, na które przybyli pełnomocnicy rektorów oraz koordynatorzy wydziałowi ds. profilaktyki uzależnień z wyższych uczelninaszego województwa. Jesienią tego roku planowane jest kolejne spotkanie z udziałem rektorów oraz pełnomocników rektorów z marszałkiem województwa zachodniopomorskiego Władysławem Husejko.

Pragnę podziękować koordynatorom wydziałowym ds. profilaktyki uzależnień, którzy z zaangażowaniem wspieralimnie w podejmowanych działaniach.

Janusz Paplińskipełnomocnik rektora

ds. profilaktyki narkomaniii innych uzależnień


KULTURA

Czy można zakochać się w chórze? To nie jest retoryczne pytanie. Rupert Braun, Niemiec, starszy siwowłosy pan, postury i charakteru jowialnego Zagłoby, spotkał niegdyś w Niemczech polski, studencki chór i jego dyrygenta i po prostu... zakochał się. Inaczej tego nie można określić, bo pan Rupert od tamtej pory swoje życie związał z Chórem Akademickim Politechniki Szczecińskiej i dyrygentem Janem Szyrockim. Właściwie z dwoma chórami politechniki, bo w owym czasie Jan Szy-rocki prowadził równolegle Collegium Maiorum. Z biegiem lat, gdy w studenckim chórze następowała naturalna rotacja jego członków, Rupert wiązał się coraz bardziej z CM, którego skład pozostawał niezmienny. Rupert Braun, emerytowany nauczyciel i dyrektor szkoły, śpiewał w Ekumenicznym Chórze w Schifferstadt, który prowadził WolfgangPanzer. Państwo Marianna i Wolfgang Panzerowie, zaprzyjaźnieni z Janem Szyrockim, wielokrotnie organizowali pobyty obydwu chórów politechniki w Schifferstadt w czasie ich tournée po Niemczech lubpodczas tranzytowych przejazdów do Francji czy Hiszpanii. Nigdy nie zabrakło przy tym Ruperta. Często niespodziewanie pojawiał się w jakimś mieście, w którym chór miał koncertować, witał nas lub ujaw-niał się podczas koncertów, reagując niezmiernie żywiołowo brawami i głośnymi wiwatami. Szczerze zaskoczył nas w Hiszpanii w 2001 r., gdy będąc już w bardzo podeszłym wieku, powitał chór CM razem z gospodarzami konkursu chóralnego w Torrevieja. Przyleciał samolotem do Walencji, by spotkać się z nami.

Z czasem został honorowym członkiem CHAPS. Bywało, że brał czynny udział w koncertach chórów, gdy wykonywaliśmy duże formy wokalno-instrumentalne, m.in. IX Symfonię Ludwiga van Beethovena, Requiem W.A. Mozarta czy Stabat Mater G. Verdiego. Pamiętam zabaw-ne zdarzenie, którym zaskoczył publiczność a także nas, chórzystów podczas koncertu. Wykonywaliśmy żartobliwy utwór Italienischer Salat Richarda Genée na chór i kilkoro solistów. Nagle, miast głosu naszego lirycznego tenora, usłyszeliśmy z głębi widowni tubalny głos baryto-na śpiewającego słowa solisty: „Bravo, bravissimo, sono concento...” To Rupert, wstając hałaśliwie i śpiewając tak wszystkich zaskoczył, oczywiście nie bez wiedzy dyrygenta i tenora. Sytuację tę powtarzał później wielokrotnie, wzbudzając konsternację i poruszenie wśród publiczności zawsze kończące się burzą oklasków.

W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku chóry politechniki niemal corocznie prezentowały w okresie świątecz-nym polskie kolędy w Niemczech, czasem we Francji. Te piękne perełki polskiej twórczości ludowej z wielkim wzruszeniem były wykonywane przez nas i odbierane przez niemiecką publiczność z niemniejszym

wzruszeniem. Był to trudny historycznie okres dla Polski, czas transformacji. Czuło się wielkie zacieka-wienie i życzliwość wśród ludzi za-chodniej Europy, a Polacy, których los rzucił na obczyznę, ze łzami w oczach

dziękowali nam za te okruchy polskości. Pan Rupert Braun jako kon-feransjer stwarzał wspaniały nastrój podczas koncertów naszych chórów. Przemawiał pięknym, literackim językiem, prezentując dyrygenta, jego chór, muzykę i kulturę kraju, z którego przybyli. Z biegiem czasu Jan Szyrocki przekształcił statyczne wykonywanie przez chóry kolęd w dynamiczne misterium kolędowe, z elementami szopki i gry postaci występujących w tradycji ludowej. Wybrani chórzyści pojawiali się w odpowiednich strojach przedstawiając aniołka, diabełka, turonia, śmierć. Przygotowaną inscenizację ubarwiało też kilka osób w kolorowych polskich strojach ludowych i... pan Twardowski. Pan Rupert Braun stał

się w tych naszych inscenizacjach Panem Twardowskim, polskim szlachcicem. Na własny koszt sprawił sobie piękny czerwony strój, z szerokim złotym pasem i przytroczoną doń szablą. Głowę zdobiła obszyta futrem czapka. Wizerunku szlagona dopełniały sumiaste siwe wąsy i broda. Ru-pert pokochał tę postać, występo-wał z nami podczas koncertów w Niemczech i w misteriach kolędo-wych w Szczecinie. Na fotografiiwidać, jak doskonale się prezentuje.

W najtrudniejszych czasach Rupert bardzo nam pomagał. Wraz z grupą niemieckich przyjaciół, zaprzyjaźnionych z dyrygentem i naszymi chórami, współorganizował transporty z lekami i paczkami żywno-ściowymi. Niektórym chórzystom pomógł w podjęciu sezonowej pracy przy zbiorach winogron w Niemczech. Podczas tournée chóru Colle-gium Maiorum gościł u siebie różnych chórzystów, przysparzając im niezapomnianych wrażeń, wynikających z Jego niekonwencjonalnego sposobu bycia i życia. Wspomnienie wspólnego pobytu w saunie, do której zaprosił kilka osób, pokonując ich zdecydowany opór, do dziś wzbudza szczery śmiech. Gdy wpadał do Szczecina, bywał gościem w naszych domach.

Rupert był z nami ponad 30 lat. Wyglądał zawsze tak samo, jak w chwili poznania, słusznej postury, wąsaty i brodaty człowiek o dobro-dusznym spojrzeniu, w chmurze nikłego, cygarowego dymku. Przez wiele lat nie zdawaliśmy sobie sprawy z Jego wieku, gdy tryskał energią, pohukiwał, podśpiewywał, żartował w języku francuskim i niemieckim. Pojawiał się w Szczecinie na naszych jubileuszach lub innych chóralnych imprezach. Prezentujemy fotografię Ruperta, na której został uwiecz-niony z profesorem Krzysztofem Pendereckim w otoczeniu chórzystów po jubileuszowym koncercie CHAPS w 1993 r. Był to jeden z najzna-mienitszych koncertów, wykonany z okazji 40-lecia chóru, w którym obydwa chóry Politechniki Szczecińskiej z towarzyszeniem solistów i orkiestry Sinfonia Varsovia, pod dyrekcją Krzysztofa Pendereckiego wykonały wielką Missa Solemnis Ludwiga van Beethovena.

Sukcesy przyjaciela, Jana Szyrockiego – dyrygenta i jego chórów bardzo cieszyły Ruperta, był z nich dumny, czemu dawał wyraz swo-im przywiązaniem. We wcześniejszych latach znajomości przyłączał się do chóru podczas tournée i jeździł za nami swoim samochodem. Wzbudzał tym niejakie zamieszanie wśród organizatorów naszych tras koncertowych, ale urok osobisty i naszego dyrygenta, i samego Ruperta łagodziły sytuację. Pamiętam jak rozwiązał problem nocle-gów podczas naszego tournée do Hiszpanii. Po prostu wrzucił do tyłu naszego autokaru materac, który w gabarytach tego pojazdu wydawał się olbrzymi. Mnie obarczył pilnowaniem tego niechcianego bagażu, który potem podczas długotrwałej podróży, niejednokrotnie od bar-dzo wczesnych godzin rannych, lub wręcz nocnych, stał się najbar-dziej pożądanym obiektem. Można było na nim w miarę wypocząć w pozycji horyzontalnej. W Hiszpanii zakwaterowano nas w szkole, w olbrzymiej sali, w której rząd stojących obok siebie szaf oddzielał część żeńską od części męskiej. Na podłodze ułożone były materace, do których Rupert dorzucił swój. Ponad szafami była jeszcze przestrzeń do wysokiego sufitu. Szafy stały się doskonałym miejscem do siedzeniapodczas spontanicznych wieczornych spotkań towarzyskich, których nie mogliśmy sobie odmówić w takich okolicznościach. Towarzyski charakter Ruperta i Jego humanistyczne widzenie świata bardzo nam w tym pomagało. Nasze śpiewy, przerywane recytacjami Ruperta w językach greckim i łacińskim lub piosenkami francuskimi czy nie-mieckimi późno w nocy kończył zdecydowanie Jan. Przecież mieliśmy

Zakochał się w chórze


KULTURA

do zrealizowania program. Tak więc przez kilka dni wszyscy byliśmy niewyspani. Panowie głośno chrapali, najgłośniej zaś Rupert, a od bardzo wczesnych godzin porannych panie zapalały światło i zaczynały po kolei a to suszyć włosy, a to prasować itd. Wszyscy byliśmy zadziwieni, że takie warunki nie odstraszyły naszego starszego kolegi Ruperta. Docierały do nas wieści o niezadowoleniu jego rodziny (dwóch córek i syna) z takich pomysłów na życie starszego ojca wdowca, ale Rupert niezrażony kontynuował czynną znajomość z nami. Obawy rodziny były w pełni uzasadnione, ponieważ zdarzało się, że zmęczony Ru-pert zasypiał za kierownicą, ale na szczęście nigdy nic złego się nie wydarzyło. Jego koledzy z chóru w Schifferstadt mawiali i pokazywaliżartobliwie, że nad Rupertem unosi się wielki anioł, który Go strzeże. Zdarzało się, że nasi koledzy prowadzili Jego samochód, a Rupert w autokarze regenerował siły. Potrafił w ciągu dnia zasnąć kilka razy na15 minut, by potem tryskać energią. Znajomi Niemcy mawiali też, że odkąd nas poznał, Jego piękny, literacki język niemiecki coraz bardziej się polonizował. Zaczął wtrącać polskie wyrazy i zmieniać składnię powtarzając sformułowania naszych kolegów nie znających dobrze języka niemieckiego. Choć był nauczycielem, nie poprawiał ich, lecz z upodobaniem przyjmował ich sposób mówienia. Jego sąsiedzi zaczęli nazywać Go Pan Braunowski.

Podczas jednego z tournée Rupert zażyczył sobie, byśmy zaśpiewali w kościele, w którym przed laty brał ślub. Zboczyliśmy nieco z trasy i w tymże kościele w Baden-Baden zaśpiewaliśmy jeden z ulubionych Jego

KAROL SZYMANOWSKI U ŹRÓDEŁ14 czerwca 2008 r. w siedzibie chórów Politechniki Szczecińskiej

odbyła się promocja długo oczekiwanej płyty Chóru Politechniki Szcze-cińskiej Collegium Maiorum. Płyta Karol Szymanowski – u źródeł została nagrana w 2007 r. podczas koncertu chóru, dzięki wsparciu Polskiego Radia Szczecin. Chórowi towarzyszyła kapela ludowa Zespołu Folklorystycznego Siermięgi.

Poniżej cytuję załączony do płyty tekst dyrygen-ta Pawła Osuchowskiego, przedstawiający autorski zamysł koncertu dla uczczenia rocznic urodzin i śmierci Karola Szymanowskiego:

Karol Szymanowski – zafascynowany muzyką ludową, inspirowany narodową tradycją – stworzył prawdziwe perełki kompozycji muzycznej. Zastygłe w nutach piękne, ludowe melodie, dzikie tony i rytmy rozbrzmiewają i rozbrzmiewać będą zawsze podczas odtwarzania utworów tego kompozytora. 125. rocz-nica jego urodzin i 70. rocznica śmierci wypadła w 2007 roku, który w Polsce ogłoszono rokiem Karola Szymanowskiego. Fakt ten stał się w kraju okazją do przypomnienia, a w świecie do propagowania twórczości tego kompozytora, jego pięknej, na wskroś polskiej muzyki. Tradycja narodowa często bywa źródłem inspiracji różnych kompozytorów, którzy dzięki niej, tworząc wspaniałe dzieła, powiększają wartość dziedzictwa światowego. Utwory Szymanowskiego, tak jak Chopina, wzbogacają tę wartość o tradycję polską, podobnie jak kompozycje Liszta o węgierską, Griega – norweską, Sibeliusa – fińską,Elgara – angielską, Dvořáka – czeską, Musorgskiego – rosyjską.

Dokumentowanie źródeł kultury ludowej zawdzięczamy wielu en-tuzjastom. Ich prace mają wartość bezcenną. Monumentalne dzieła folklorysty, etnografa i muzyka Oskara Kolberga czy z pasją tworzone opracowania ks. Władysława Skierkowskiego uświadamiają, jak olbrzy-mia i niepodważalna jest wartość kultury ludowej, jak ważne jest ciągłe dokumentowanie i powiększanie tych zbiorów, gdy tak szybko zanika-ją dawne ludowe formy artystycznej działalności, i jak ważne staje się odtwarzanie kompozycji inspirowanych twórczością ludową. Trud ten

utworów – Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł. Humanizm, ukochanie muzyki i ludzi wyzwalały w naszym niemieckim Przyjacielu potrzebę kon-tynuacji kontaktów i znajomości z nami. Przyjaźń trwająca ponad 30 lat ubarwia-ła jesień Jego prawie 90-letniego życia, zakończonego 13 czerwca 2008 roku.

20 czerwca 2008 r., w dniu pogrze-bu Ruperta Brauna w Ludwigshaffen,podczas mszy św. w Bazylice Archi-katedralnej w Szczecinie zgromadzili się chórzyści i przyjaciele. Z wielkim wzruszeniem, w imieniu wszystkich chórzystów i przyjaciół, pożegnała Go Ela Zielińska-Stawińska. Pod dyrekcją Pawła Osuchowskiego, z towarzyszeniem nowych, dopiero co urucho-mionych organów, swojemu Wielkiemu Przyjacielowi zaśpiewaliśmy Ave verum i fragment z Requiem – La crimosa W.A. Mozarta, fragment z Requiem – Agnus Dei G. Fauré. A cappella zaś – Locus iste A. Brucknera, Psalm żałobny oraz Już się zmierzcha Wacława z Szamotuł.

Będzie nam brakowało Ruperta Brauna...Tekst Anna Gonczaruk

Zdjęcia z archiwum chóru

podjął dyrygent wraz z Chórem Politechniki Szczecińskiej Collegium Maiorum. Rezultatem ponad czteroletniej pracy było przygotowanie re-pertuaru składającego się z wielu ludowych pieśni i utworów polskich kompozytorów. Podczas krajowych koncertów i zagranicznych tournée, między innymi do Szwecji, Francji, Włoch, Czech i na Ukrainę, występy

Collegium Maiorum spotykały się zawsze z wielkim zaciekawieniem, uznaniem i aplauzem.

Płyta Karol Szymanowski – u źródeł zawiera za-pis koncertu, który odbył się 16 czerwca 2007 r. w kościele Seminarium Duchownego w Szczecinie. Jest to przedstawienie autorskiej wersji obrzędów weselnych na Kurpiach i Podhalu, na którą składają się dzieła sześciu polskich kompozytorów: Wojciecha Maklakiewicza, Romana Maciejewskiego, Edmunda Maćkowiaka, Jana Pasierba-Orlanda, Edwarda Bure-go oraz patrona koncertu Karola Szymanowskiego. Ludowe melodie i obyczajowość puszczańskiego ludu Kurpiowszczyzny i góralskiego z Podhala, związane z zaślubinami, zostały utrwalone w tych kompozycjach

w sposób mistrzowski. Słowami i muzyką są malowane obrazy pól, łąk, lasów i gór, wystrojonej dziewczyny wyglądającej ukochanego, młodzieńca niepewnego, czy zostanie przyjęty, wiejskiej chaty otoczonej ukwieconym ogródkiem, przed którym parskają i targają się konie zaprzęgnięte do powozu weselnego. Pieśni na chór mieszany a cappella zostały urozmaicone aranżacją utworów chóralnych w wykonaniu kapeli ludowej, która towarzyszy także chórowi we fragmencie Harnasi K. Szymanowskiego.

Oryginalne teksty pieśni, tęskne lub żywe melodie i rytmy pozwoliły na połączenie wybranych utworów celem przedstawienia cyklu obrzędów ślubnych od zaręczyn przez przygotowanie do ślubu, rozpleciny, wyjazd do kościoła, powrót do domu, oczepiny aż po weselne tańce.”

Podczas uroczystej promocji płyty prezes Chóru Collegium Maio-rum Teresa Lemke i dyrygent Paweł Osuchowski wręczali chórzystom i zaproszonym gościom płyty z dedykacjami. Sezon koncertowy chó-ru, mimo kanikuły, trwa nadal, ponieważ zespół przygotowuje się do koncertów w lipcu i we wrześniu.

Anna Gonczaruk

Nowa płyta Collegium Maiorum


Wielkim bólem przeszyła nas wiado-mość o śmierci Profe-sora Jerzego Boczara. Profesor Boczar zmarł w Toruniu, mając 84 lata. Tam spędził ostat-nie lata swego życia, gdyż przeniósł się do córki.

Ze Szczecinem i Po-litechniką Szczecińską związał całe swoje zawo-dowe życie. Do Szczecina przyjechał po zakończe-niu II wojny światowej, gdzie brał udział w dzia-łaniach frontu zachod-niego. Wstąpił do nowo utworzonej Szkoły Inży-nierskiej w Szczecinie i

został jednym z pierwszych absolwentów tej uczelni. Studia inżynierskie ukończył w Politechnice Gdańskiej. Jego specjalnością były zagadnienia związane z projektowaniem i wykonawstwem wodociągów i kanalizacji. Projektował m.in. oczyszczalnię ścieków dla zakładów „WISKORD” w Podjuchach. Opracowywał również wiele koncepcji zaopatrzenia w wodę dla miast na terenie naszego województwa.

Z Profesorem Boczarem zetknąłem się po raz pierwszy jako student – na drugim roku studiów (a był to 1963 r.). Wtedy jeszcze mgr inż.

8 lipca.2008 r, w wieku 78 lat odeszła od nas mgr Zofia Orłowicz, absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, dłu-goletni pracownik Studium Wychowania Fizycznego i Sportu Poli-techniki Szczecińskiej.

Jej aktywność zawodowa została nagrodzona: nagrodami JM Rektora PS oraz odznaczeniami państwowymi:

• Złotym Krzyżem Zasługi;• Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.W Jej osobie pożegnaliśmy wspaniałego pedagoga i wychowawcę

oraz pełną radości i otwartą koleżankę.Była naszym przyjacielem.Była przyjacielem młodzieży.Będziemy o Tobie pamiętać.

Pracownicy Studium Wychowania Fizycznego i Sportu PS

ŻYLI WŚRÓD NAS

Wspomnienia o Profesorze Jerzy Boczar

Jerzy Boczar prowadził wykłady z przedmiotu hydraulika i hydro-mechanika. Przedmiot bardzo teoretyczny, zmatematyzowany, trud-ny dla studentów. Wykłady prowadził perfekcyjnie, a na egzaminie był bardzo wymagający. Wtedy nie podejrzewałem, że nasze przyszłe życie naukowe będzie splecione. Byłem pierwszym doktorem, wtedy jeszcze doc. dr inż. Jerzego Boczara. Na podstawie wyników badań z doktoratu wspólnie określiliśmy strefy ochrony bezpośredniej ujęcia z jez. Miedwie (1974 r.)

Profesora Boczara wspominam jako człowieka o głębokich zasa-dach, wymagającego, ale życzliwego, oszczędnego w pochwałach, ale sprawiedliwego. Był dla mojego pokolenia wzorem pracowitości.

Profesor Boczar uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicz-nych w 1967 r. na Politechnice Gdańskiej, natomiast stopień naukowy doktora habilitowanego na Politechnice Warszawskiej w 1982 r., tytuł naukowy profesora nauk technicznych otrzymał w 1985 r.

W 1997 r. Senat Politechniki Szczecińskiej nadał Mu tytuł i godność Doctora Honoris Causa Politechniki Szczecińskiej. W uczelni pełnił szereg funkcji organizacyjnych jako: kierownik Zakładu Mechaniki Płynów, kierownik Katedry Inżynierii Środowiska Wodnego, dyrektor Instytutu Bu-downictwa Wodnego, dziekan Wydziału Budownictwa i Architektury.

Przez cały czas pracy w uczelni współpracował z biurami projektów oraz przedsiębiorstwami wykonawczymi. Był przewodniczącym Rady Dorzecza Dolnej Odry i Rzek Przymorza Zachodniego. Był również członkiem Komitetu Gospodarki Wodnej PAN i Szczecińskiego To-warzystwa Naukowego.

W zmarłym tracimy wybitnego pracownika naukowego i człowieka o wielkim autorytecie. Pamięć o Nim na zawsze pozostanie w naszych sercach.

Zygmunt Meyer

Odeszła Zofia Orłowicz


SPORT

W Zagrzebiu na sztucznym jeziorze Jarun od 8 do 11 maja 2008 r. odbywały się Międzynarodowe Regaty Rowerów Wodnych IWR 2008. Regaty odbywają się co roku na rowerach wodnych samodzielnie zaprojektowanych i zbudowanych przez studentów uczelni technicznych. W regatach tych po raz drugi wzięli udział studenci Koła Naukowego AQUATILUS, działającego na Wydziale Techniki Morskiej Politechniki Szczecińskiej. Studenci startowali na rowerze Aquatilus, który został zbudowany w zeszłym roku na regaty w Gdańsku. W porównaniu z rokiem poprzednim rower został znacznie przebudowany i został wyposażony w nowy układ napędowy. Zmodyfikowano również siedziska i zbudowano nowy pływak boczny. Rower posiada pędnik azymutalny, co zapewnia znakomite właściwości manewrowe. W tym roku większość prac projektowych i wykonawczych została wykonana przez: Rafała Głodka, Michała Malcera, Radosława Zygmunta i Michała Klimka.

Regaty mają długą tradycję, a w Zagrzebiu odbywały się po raz dwudziesty szósty. Zgodnie z zasadami, rozgrywane są w ośmiu różnych konkurencjach:– długi dystans (około 1500 m) – sprint na 100 m – slalom – próba FSB forward-stop-backward, czyli naprzód, hamowanie i

wstecz – próba uciągu na palu (tzw. bollard pull) – próba przyspieszenia na dystansie 10 m – próba-niespodzianka, wymyślana co roku przez organizatorów

Rowery wodne biorące udział w regatach muszą cechować się dość uniwersalną konstrukcją, aby osiągać dobre wyniki we wszystkich konkurencjach. Oprócz dużej szybkości, muszą posiadać dobre właściwości manewrowe oraz dużą siłę naporu pędników przy małych prędkościach ruchu. Studenci, projektując taki rower wodny, mają okazję wypróbować swoje umiejętności i zweryfikować zbudowaną konstrukcję w trudnych warunkach. W zawodach wzięły udział 24 jednostki z Niemiec, Włoch, Holandii, Turcji i Chorwacji. Każda jednostka cechowała się inną konstrukcją, ale wszystkie zostały zbudowane zgodnie z obowiązującymi zasadami regat. Obserwując inne jednostki, studenci mają znakomitą okazję do poszerzania swojej wiedzy i wymiany doświadczeń. W regatach biorą udział bardzo zaawansowane technicznie jednostki wykonane z takich materiałów jak włókno węglowe, kevlar czy systemy typu sandwich oraz wyposażone w nowoczesne pędniki. Są też jednostki bardzo widowiskowe jak np. Tiger Duck, czyli Kaczka Tygrysia zbudowana przez grupę studentów z Flensburga lub Dragon Fly, napędzany śmigłem lotniczym. Konkurencja jest bardzo silna. Na tym tle Aquatilus prezentował się bardzo dobrze, zajmując w poszczególnych konkurencjach regularnie miejsca w pierwszej dziesiątce oraz dobre szóste miejsce w próbie FSB. Zawody są również dobrą okazją do nawiązania znajomości ze studentami z całej Europy studiującymi kierunki związane z oceanotechniką.

Podziękowania składamy firmom Det Norske Veritas, Genfer Lloyd,Germanischer Lloyd oraz Net Marine, które wsparły modernizaję roweu wodnego, oraz doktorowi Arkadiuszowi Zmudzie za pomoc i wsparcie organizacyjne w realizacji projektu. Organizatorami regat byli studenci z Politechniki w Zagrzebiu. Zwycięzcą regat została jednostka Rektor, zbudowana przez kolegów z Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa Politechniki Gdańskiej, zatriumfowała więc polska myśl techniczna. Gratulujemy! Następne regaty odbędą się w Rostocku, a informacje związane z kolejnymi projektami studentów będzie można znaleźć na stronie http://www.aquatilus.ps.pl.

Tomasz Abramowski

Wodowanie Aquatilusa na jeziorze Jarun

Aquatilus przed startem

Dragon Fly napędzany śmigłem lotniczym

Tiger Duck – Kaczka Tygrysia, studenci z Flensburga

Przed wyścigiem

Regaty w Zagrzebiu


SPORT

Turniej Minigolfa

Stowarzyszenie Absolwentów Politechniki Szczecińskiej zorganizo-wało 21 czerwca 2008 r. Turniej absolwentów Politechniki Szczecińskiej w minigolfie o puchar SAPS. Do wspólnej zabawy oraz sportowejrywalizacji organizatorzy zaprosili nie tylko członków Stowarzysze-nia, ale także wszystkich absolwentów Politechniki Szczecińskiej, ich rodziny i przyjaciół.

Zawodników i ich wiernych kibiców gościł w tym dniu plac minigolfa, mieszczący się w parku Kasprowicza w Szczecinie. Współwłaściciele za-rządzający polem golfowym – firmy Rekreacja i Wypoczynek MirosławSzylar i S-ka Danuta i Ireneusz Karpeta (absolwenci Wydz. Inżynieryjno--Ekonomicznego Transportu PS ) – postawili przed zawodnikami trudne zadanie wbicia piłeczki golfowej do 18 dołków jak najmniejszą liczbą uderzeń i próbę pobicia rekordu pola wynoszącego 35 uderzeń.

Pomimo iż niektórzy uczestnicy zabawy po raz pierwszy trzymali w ręku kij golfowy, wyniki były bardzo dobre. Zwycięzcą rywalizacji został Waldemar Szpilski, uzyskując wynik 42 uderzeń, i to właśnie on otrzymał z rąk przewodniczącego SAPS Jacka Piechoty „okazale dowcipny Puchar”.

Turniej nie tylko był pretekstem do aktywnego spędzenia sobotniego popołudnia, ale także wspaniałą okazją do towarzyskich spotkań, wspo-mnień i rozmów. Organizatorzy przewidzieli także atrakcje dla rodzin i kibiców. Były zawody w ringo, rzuty do celu, a także konkursy i quizy.

Turniej minigolfa zapoczątkował cykliczne spotkania absolwentów Politechniki Szczecińskiej. Już w sierpniu pojawi się kolejna okazja do zdobycia pucharu SAPS, tym razem w tenisie ziemnym. W planach Stowarzyszenia są także turnieje w innych dyscyplinach, tj. bilard, brydż sportowy, szachy.

Warto bacznie śledzić poczynania SAPS na www.saps.pl.Stowarzyszenie Absolwentów Politechniki Szczecińskiej przygotowuje

się do uruchomienia „Programu Absolwent”. O samym Stowarzysze-niu jak i przygotowywanych propozycjach napiszemy w następnym wydaniu Inżyniera.

Najlepsi „minigolfiści” wśród absolwentów PS (przynajmniej na razie)z przewodniczącym SAPS Jackiem Piechotą

Nie wszyscy grali już w minigolfa, ale wystarczył krótki instruktaż

Mistrz w akcji.Tylko 42 uderzeń potrzebował zdobywca pucharu Waldemar Szpilski, by umieścić piłeczkę w 18 dołkach

Najważniejsza jest precyzja, a żadne przeszkody nie były nam straszne

Okazało się, że minigolf to bardzo wesoła i miła zabawa

Documents

SPIS TREŚCI, OD REDAKCJI · INŻYNIER nr 2 (33) lipiec 2008 r. 1 INŻYNIER • Pismo Politechniki Szczecińskiej • kwartalnik • Rok IX numer 2(33) • lipiec 2008 Adres redakcji: