Sredinjilaboratorijzakontrolukvalitetemlijeka10godinarada

Sredinjilaboratorijzakontrolukvalitetemlijeka10godinarada

Krievci,2012.

UredbomVladeRepublikeHrvatskeosnovanjeHrvatskistoarskoselekcijskicentar(HSSC)kaospecijaliziranaustanovazaposloveselekcijeustoarstvuipoljoprivredi(Narodnenovinebroj63od31.kolovoza1994.godine).UredbomVladeRepublikeHrvatske(NNbroj78od14.svibnja2003.godine)naziv"Hrvatskistoarskoselekcijski

centar"zamjenjujesenazivom"Hrvatskistoarskicentar".UredbomVladeRepublikeHrvatske(NNbroj28/09od04.oujka2009.godine)nazivHrvatskistoarskicentarzamjenjujesenazivomHrvatskapoljoprivrednaagencija.

Izdava Hrvatskapoljoprivrednaagencija

Adresa PoljanaKrievaka185,48260Krievci www.hpa.hr

Zaizdavaa Dr.sc.ZdravkoBara

Autori: Dr.sc.ZdravkoBara Dr.sc.MajaDrai eljkaFatovi,dipl.ing. DragoSoli,dipl.ing. DanijelaStrui,dipl.ing. EvaLuiRobi,univ.spec.oec.

Naklada 1000primjeraka

ISBN 9789536526536

Kazalo

1.OHrvatskojpoljoprivrednojagenciji ......................................................................7

1.1.VanijegodineupostojanjuHPA ......................................................................................................... 8

1.2.Misijaivizija......................................................................................................................................... 9

1.3.DjelatnostiHrvatskepoljoprivredneagencije .................................................................................... 10

1.4.Organizacijaposlovanjaiustrojbenejedinice .................................................................................... 14

2.DesetgodinaradaSredinjeglaboratorijazakontrolukvalitetemlijeka ............16

2.1.UspostavaSredinjeglaboratorijazakontrolukvalitetemlijeka ........................................................ 18

2.2.Korisnicisustava................................................................................................................................. 20

2.3.MlijeniputPut(uzorka)mlijeka..................................................................................................... 23

2.3.1.Putpodatakaiizvjetavanjekorisnika......................................................................................... 27

2.4.Akreditacija ........................................................................................................................................ 31

2.5.Laboratorijskaanalitika ...................................................................................................................... 32

2.5.1.Utvrivanjekemijskogsastavamlijekainfracrvenomspektrofotometrijom ............................... 34

2.5.2.Utvrivanjebrojasomatskihstanicaumlijekufluorooptoelektronskommetodom ................. 39

2.5.3.Odreivanjebakteriolokekvaliteteepifluorescentnomprotonomcitomerijom...................... 42

2.5.4.Utvrivanjeostatakatetnihtvariumlijeku ............................................................................... 45

2.5.5.Ostalemetode ............................................................................................................................ 46

2.6.Meulaboratorijskausporednaispitivanja......................................................................................... 47

2.7.Unutarlaboratorijskatestiranjamjeriteljskihznaajki....................................................................... 50

10

4

2.7.1.Ponovljivost................................................................................................................................. 50

2.7.2.Prenosivost ................................................................................................................................. 51

2.7.3.Reproducibilnost ......................................................................................................................... 51

2.7.4.Korelacija .................................................................................................................................... 52

2.7.5.Usporedbasdrugimmetodama.................................................................................................. 52

2.8.SmjernicerazvojaSLKMa .................................................................................................................. 53

2002.2012.

5

Predgovor

Hrvatska poljoprivredna agencija je 1994. godine osnovana pod imenomHrvatski stoarsko selekcijski

centar,dabi2003. godinepromijenilanazivuHrvatski stoarski centar, aod 2009. godinepostojipod

sadanjim imenom. Promjene imena bile su popraene nadopunjavanjem djelatnosti. Od osnivanja do

danas,glavnedjelatnostikojeHPAobavlja,odnosesenaposloveiuslugeustoarskomsektoruRepublike

Hrvatske. Jedna od djelatnosti na koju smo od osnivanja usmjeravali posebnu pozornost odnosi se na

kontrolukvalitetepoljoprivrednih,naroito stoarskihproizvoda.Uovom segmentunajznaajnijemjesto

zauzima sudjelovanjeu sustavukontrole kvalitete svjeeg sirovogmlijeka,ukojem je rad laboratorija za

kontrolukvalitetemlijekauKrievcimanezaobilaznakarika.

U Republici Hrvatskoj je 2001. godine stupio na snagu Pravilnik o kakvoi svjeeg sirovogmlijeka (NN

102/00),koji jeusklaenpremaEUdirektivi92/46/EEZ.Osimkvalitetekojumorazadovoljitisvjeesirovo

mlijeko,Pravilnikom supropisani iuvjetikojimamoraudovoljiti laboratorij zakontrolukvalitetemlijeka.

Temeljem toga je Ministarstvo poljoprivrede 2001. godine donijelo odluku o uspostavi Sredinjeg

laboratorijazakontrolukvalitetemlijeka(SLKM)pritadanjemHrvatskomstoarskomselekcijskomcentru

(danasHrvatskapoljoprivrednaagencija).Laboratorij jezapoeosradom2002.godinesciljemosiguranja

jedinstvenog, neovisnog utvrivanja kvalitete mlijeka za sve isporuitelje i mljekare u RH kao i radi

prilagodbezahtjevimaEUipostizanjavisokekvalitetemlijeka.Osimuzorakamlijekakojiseanalizirajuradi

puneprovedbePravilnikaokakvoisvjeegsirovogmlijeka,uLaboratorijuseispitujuiuzorcimlijekauzetiu

sklopukontrolemlijenostipojedinihgrla,kojaseobavljakaosastavnidioprovedbeuzgojnihprograma.

Laboratorijjeodsamogpoetka,opremljensuvremenomanalitikomopremomzaanalizusvjeegsirovog

mlijeka. Ocjena kvalitete rezultata podrazumijeva brojne postupke i stalni nadzormjernog procesa, te

konanihrezultatalaboratorijskeanalitike.Laboratorijje2004.godineakreditiransukladnonormiHRNEN

ISO/IEC17025,nakonegajevieputauspjenoprovedengodinjinadzorodstraneHrvatskeakreditacijske

agencije.

10

6

UposljednjihdesetakgodinasektorproizvodnjemlijekauRepubliciHrvatskojdoiviojeznaajnepromjene,

koje seogledajukroz znaajno smanjenjebrojaproizvoaamlijeka,uz istovremeno znaajnopoveanje

proizvodnjeikvaliteteproizvedenogmlijeka.Hrvatskapoljoprivrednaagencijajekaovaandiocjelokupnog

sustava kontrole kvalitete svjeeg sirovogmlijeka, i putem pouzdanih rezultata laboratorijske analitike i

putem niza odranih edukacija usmjerenih prema proizvoaima mlijeka odigrala znaajnu ulogu u

poveanjuproizvodnjeikvalitetemlijekaproizvedenognahrvatskimfarmama.Idaljnjeosiguravanjevisoke

pouzdanosti laboratorijske analitike, razvoj novih analitikih metoda te zadravanje nepristranosti i

objektivnosti temeljne su smjernice na kojima emo i u budunosti razvijati aktivnosti Sredinjeg

laboratorijazakontrolukvalitetemlijeka.

RavnateljHrvatskepoljoprivredneagencije

Dr.sc.ZdravkoBara

2002.2012.

7

1.OHrvatskojpoljoprivrednojagenciji

Hrvatskapoljoprivrednaagencija(HPA)jeustanovakojuje1994.godineosnovalaVladaRepublikeHrvatskeradiobavljanjadjelatnostiusvrhurazvojai unaprjeenja stoarskog sektora u RepubliciHrvatskoj.ProvodimjereagrarnepolitikeMinistarstvapoljoprivredesciljemrazvojastoarskeipoljoprivredneproizvodnje.

HPA jeosnovanapod imenomHrvatski stoarskoselekcijski centar, da bi 2003. godine promijenilanazivuHrvatskistoarskicentar,aod2009.godine postoji pod sadanjim imenom. Promjene imenabile supopraene nadopunjavanjemdjelatnosti.Odosnivanjado danas, glavne djelatnosti koje HPA obavlja, odnose senaposloveiuslugeustoarskomsektoruRepublikeHrvatske.

HPA je institucija s dugogodinjim radom i iskustvomusektorupoljoprivredneproizvodnje.

Sudjelujeuprovedbiprogramagenetskogunaprjeenjasvihvrsta ipasminastoke (uzgojnihprograma). Izravni je batinik tradicije ranije osnovanihpravnihsubjekatakojisuprovodiliuzgojnoselekcijski rad, ponajprije Saveza marvogojskih udrugaHrvatskesasjeditemuSvetomIvanuabnom,kojijesradomzapoeo1913.godine.

10

8

1.1.VanegodineupostojanjuHPA

1913.S radom zapoeoSavezmarvogojskihudrugaHrvatskeradifunkcionalnogvoenjamatinihknjiga

1957.

Savez marvogojskih udruga pripaja se ZadrunomstoarskomsavezuHrvatskete jenatajnainstvorenajedinstvenaorganizacijakojaobjedinjujeradnaselekcijistoke

1960.StruneposloveZadrunog stoarskog savezaHrvatskepreuzima tada osnovani Stoarski selekcijski centarHrvatske

1975.Stoarski selekcijskicentarHrvatskeod1975.djelujeusastavuPoljoprivrednogcentraHrvatske

1994.UredbomVladeRHjeosnovanHrvatskistoarskoselekcijski centar kao samostalna ustanova za obavljanjeposlovaselekcijeustoarstvuipoljoprivredi

2003.UredbomVladeRHo izmjenama idopunamaUredbeoHrvatskomstoarskoselekcijskomcentru iz2003.godinemijenjasenazivuHrvatskistoarskicentar

2009.UredbomVladeRHo izmjenama idopunamaUredbeoHrvatskom stoarskom centru mijenja se naziv uHrvatskapoljoprivrednaagencija.

2002.2012.

9

1.2.Misijaivizija

MisijaHrvatskapoljoprivrednaagencijastradicijomiiskustvomuprovedbimjeraunaprjeenjastoarskeproizvodnje,razvijaiimplementiranajnovija saznanjao stoarskojproizvodnjina