STAN (NIE) IDEALNY – STAN REALNYCZYLI O RÓWNOŚCI PŁCI W PRAKTYCE EDUKACYJNEJ

Ewelina Flatow

eflatow@gmail.com

Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Zakład Promocji Zdrowia i Psychoterapii Wydział Studiów EdukacyjnychWydział Studiów Edukacyjnych

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

W związku z szeroko podejmowanym w literaturze problemem schematów

rodzaju obecnych w zarówno w szkole, jak i w innych agendach socjalizacji

pojawia się pytanie o konsekwencje propagowania, akceptowania, realizowania

stereotypowej, spolaryzowanej wersji świata. Jest to podstawa

refleksji nad możliwością zmian w tym zakresie, do których zobowiązują

powszechnie uznawane wartości (zdrowie, równość, samorealizacja), jak

i regulacje prawne o zasięgu krajowym i międzynarodowym.

Prezentacja jest próbą skoncentrowanego ujęcia problematyki stereotypów płci,

ich obecności w praktyce edukacyjnej i wiążących się z tym reperkusji

odnoszących się do wielu sfer ludzkiego funkcjonowania.

Podejmowane zagadnienia zmierzają do odpowiedzi na następujące pytania:

• Jakie zadania dla szkoły – w kontekście przełamywania urodzajowionej socjalizacji – wynikają ze współczesnej koncepcji zdrowia oraz przepisów polskich i międzynarodowych?

• Jaki jest udział szkoły w konstruowaniu rzeczywistości społecznej opartej na stereotypach płci?

• Jakie są konsekwencje sztywnego, kategorycznego odbioru i realizacji kulturowych modeli męskości/kobiecości?

• W jaki sposób stereotypowe postrzeganie, nierówne wartościowanie i opozycjonowanie atrybutów kobiecości/męskości wpływa na rozwój i samourzeczywistnienie jednostki?

WPROWADZENIEWPROWADZENIE

BIOLOGICZNY WYMIAR PŁCI (sex)BIOLOGICZNY WYMIAR PŁCI (sex)

zespół cech wrodzonych:

• uwarunkowanych przez działanie

garnituru chromosomów

oraz hormonów płciowych

• związanych z reprodukcją

• odróżniających (w obrębie gatunku)

osobniki męskie i żeńskie

SPOŁECZNO-KULTUROWY SPOŁECZNO-KULTUROWY

WYMIAR PŁCI (gender)WYMIAR PŁCI (gender)

zespól cech nabytych

w toku wychowania, socjalizacji

(Brannon, 2002; Gapik, 1998, 2004, 2006; Imieliński, 1985; Jonczy, 2005; Lew-Starowicz, 1974; Mandal, 2004; Miluska, 1999)

OGÓLNY PODZIAŁ STOSOWANY GŁÓWNIE W ANALIZACH DOKONYWANYCH NA GRUNCIE

PEDAGOGIKI, PSYCHOLOGII, SOCJOLOGII, FILOZOFII, ANTROPOLOGII KULTUROWEJ

MANIFESTACJE (wskaźniki) PŁCI:MANIFESTACJE (wskaźniki) PŁCI:

płeć genotypowa, genitalna,

gonadoforyczna, gonadalna

hormonalna,

metaboliczna,

hipotalamiczna (patrz też: płeć mózgu, płeć enzymatyczna),

fenotypowa,

metrykalna, społeczna,

kulturowa, psychiczna

(Gapik, 1998, 2004, 2006; Imieliński, 1985; Lew-Starowicz, 1974)

SZCZEGÓŁOWY PODZIAŁ PREZENTUJĄCY RÓŻNE ASPEKTY SEKSUALNOŚCI

STOSOWANY NA GRUNCIE SEKSUOLOGII ORAZ PSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ

ODGRYWAMY POPRZEZ:

• wypełnianie oczekiwań dotyczących powierzchowności, cech, postaw,

funkcji i zachowań

• ucieleśnianie narzucanych przez kulturę

(pośrednio przez system edukacji) atrybutów męskości i kobiecości

w wyniku internalizacji rola płciowa (rodzajowa) staje się elementem tożsamości

płciowej, która jest uznawana za jedną z najważniejszych

i najbardziej stabilnych form tożsamości społecznej

PŁEĆ KULTUROWAPŁEĆ KULTUROWA

(Brannon, 2002; Chomczyńska-Rubacha, 2006; Jonczy, 2005; Mandal, 2004; Miluska, 1996, 1999; Waszyńska, Rękoś, 2004; Wojciszke, 2002)

ROLE RODZAJOWEROLE RODZAJOWE

cechy, zachowania, postawy, role społeczne • nabywane w toku socjalizacji na bazie predyspozycji biologicznych• uznawane (na gruncie danej kultury) za odpowiednie dla danej płci

istotny mechanizm regulacyjny stosunków społecznych

kategoria wyjaśniająca społeczno-kulturowy

wymiar płci

zbiór przekonań dotyczących cech

i zachowań charakterystycznych

dla każdej płci

można je analizować na kilku poziomach:• stereotypowe cechy psychiczne • stereotypowe cechy fizyczne • stereotypowe role związane z płcią • stereotypy dotyczące zawodów

pewien rodzaj schematów poznawczych, za pomocą których ludzie przetwarzają informacje

o sobie/innych, i które pośredniczą

w procesach oceny/zachowaniach

STEREOTYPY STEREOTYPY PŁCIPŁCI

(Brannon,2002; Mandal, 2000; Miluska, 19996, 1999; Wojciszke, 2002)

edukacja powinna respektować i propagować edukacja powinna respektować i propagować

ZASADĘ RÓWNOŚCI PŁCI ZASADĘ RÓWNOŚCI PŁCI I ZAKAZ DYSKRYMINACJI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆI ZAKAZ DYSKRYMINACJI ZE WZGLĘDU NA PŁEĆ

wynikające z regulacji prawnychwynikające z regulacji prawnych o zasięgu krajowym i międzynarodowym o zasięgu krajowym i międzynarodowym

EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ KULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘKULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘ

- refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanychrefleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych – –

(por.: Chomczyńska-Rubacha, 2006; Mandal, 2004;

Kopciewicz, 2003, 2007; Karkowska, 2006)

KARTA PRAW PODSTAWOWYCH UNII EUROPEJSKIEJROZDZIAŁ III – RÓWNOŚĆ

Artykuł 23. Równość mężczyzn i kobiet

POWSZECHNA DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA Wszystkie istoty ludzkie rodzą się wolne i równe w godności i prawach

PAKT PRAW GOSPODARCZYCH, SPOŁECZNYCH I KULTURALNYCH (ONZ – 1966 r. - ratyfikowany przez Polskę w 1977r.)

KONSTYTUCJA RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z dnia 16 lipca 1997 r.)

Artykuł 32.1. Wszyscy są wobec prawa równi. (…). 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.  

Artykuł 33.1.Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym,

politycznym, społecznym i gospodarczym.  2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia,

zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk,

pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.  . 

Szkoła w projektowaniu i realizowaniu swej edukacyjno-Szkoła w projektowaniu i realizowaniu swej edukacyjno-wychowawczej misji jest zobowiązana do przestrzegania wychowawczej misji jest zobowiązana do przestrzegania

ZASADY OBIEKTYWIZMU, PLURALIZMU, KRYTYCYZMUZASADY OBIEKTYWIZMU, PLURALIZMU, KRYTYCYZMU

EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ KULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘKULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘ

- refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanychrefleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych – –

Minimalizowanie stereotypowych, dyskryminujących elementów Minimalizowanie stereotypowych, dyskryminujących elementów praktyki edukacyjnej powinno gwarantować pełne praktyki edukacyjnej powinno gwarantować pełne

urzeczywistnienie potencjału jednostek bez względu na płećurzeczywistnienie potencjału jednostek bez względu na płeć

(jej społeczno-kulturowe korelaty)(jej społeczno-kulturowe korelaty)

(por.: Chomczyńska-Rubacha, 2006; Mandal, 2004; Kopciewicz, 2003, 2007;

Karkowska, 2006; Kasperek., Piorunek, 2000)

KONWENCJA W SPRAWIE LIKWIDACJI WSZELKICH FORM DYSKRYMINACJI KOBIET

(ONZ -1979 r.)

Artykuł 10. Państwa Strony podejmą wszelkie stosowne kroki w celu::

wyeliminowania wszelkich stereotypowych koncepcji pozycji mężczyzny i kobiety na wszystkich szczeblach nauczania i we wszystkich rodzajach kształcenia poprzez

popieranie koedukacji (…) a zwłaszcza przez rewizję podręczników i programów szkolnych oraz dostosowanie metod pedagogicznych

KONWENCJA W SPRAWIE ZWALCZANIA DYSKRYMINACJI W DZIEDZINIE OŚWIATY

(1960 r.)

KONWENCJA O PRAWACH DZIECKA

Artykuł 29.

1.Państwa-Strony są zgodnie, że nauka dziecka będzie ukierunkowana na:

d) przygotowanie dziecka do odpowiedniego życia w wolnym społeczeństwie, w duchu

zrozumienia, pokoju, tolerancji, równości płci oraz przyjaźni pomiędzy wszystkimi narodami,

grupami etnicznymi, narodowymi i religijnymi oraz osobami rdzennego pochodzenia

PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA DO ŻYCIA W RODZINIE(Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej)

CELE EDUKACYJNE - POZIOM GIMNAZJUM

1. Przyjęcie integralnej wizji osoby; wybór i urzeczywistnianie wartości służących osobowemu rozwojowi.

KARTA PRAW SEKSUALNYCH I REPRODUKCYJNYCH MIĘDZYNARODOWEJ FEDERACJI PLANOWANIA RODZICIELSTWA

postulaty dostępu do wiedzy o seksualności przedstawionej w sposób:

• obiektywny, • merytorycznie poprawny, • krytyczny, pluralistyczny, • daleki od indoktrynacji i wszelkich wypływających z niej zniekształceń

CZWARTA ŚWIATOWA KONFERENCJA W SPRAWIE KOBIET – PEKIN (1995) - Platforma Działania - cele strategiczne:

Cel strategiczny B. 4: Rozwijać edukację wolną od dyskryminacji.

propagowanie partnerstwa, ról wielorakich

EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ KULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘKULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘ

-- refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych - -

• zrewidowanie podręczników, programów nauczania

• minimalizowanie schematyzmu realizatorów/organizatorów procesów edukacyjnych

• ograniczanie emisji stereotypowych przekazów tkwiących w „ukrytym programie nauczania”

równe wartościowanie atrybutów

kobiecości/męskości

podkreślanie podobieństw – bez sztucznego opozycjonowania płci

wskazywanie w edukacji alternatywnych modeli ról

rodzajowych

EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ EDUKACJA WSPIERAJĄCA ZDROWĄ, NIEOGRANICZONĄ KULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘKULTUROWYMI WZORCAMI PŁCI JEDNOSTKĘ

-- refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych refleksja nad kierunkiem zmian postulowanych/pożądanych - -

• lansowanie emancypacyjnej wizji rzeczywistości społecznej

• ograniczenie polaryzacji płci i schematyzmu w zakresie tożsamości (ról) płciowych

uświadamianie uczniom społecznych korelatów płci

i dezadaptacyjności stereotypów płci

kształtowanie w uczniach gotowości do przekraczania mechanizmów związanych z socjalizacja rodzajową

propagowanie elastyczności i zmienności w zakresie ról płciowych, właściwości charakterologicznych, modeli życia (odpowiadających wymogom osobowościowym i sytuacyjnym)

bagatelizowanie stereotypów płci i dyskryminacji z niej wynikającej

neutralizowanie schematycznych koncepcji męskości/kobiecości

(ukrycie w pozorach neutralności, powielanie status quo)

utrwalanie stereotypów płci i wynikających z nich ograniczeń

konformizm wobec stereotypowych wizerunków męskości/kobiecości

wzmacnianie kulturowo narzucanychdefinicji kobiecości/męskości

DUALI

STY

CZNA,

DUALI

STY

CZNA,

SPO

LARYZO

WANE

WER

SJA

ŚW

IATA

SPO

LARYZO

WANE

WER

SJA

ŚW

IATA

PRZEKAZY S

OCJA

LIZACYJN

E

PRZEKAZY S

OCJA

LIZACYJN

E

ZRED

UKO

WAN

E D

O

ZRED

UKO

WAN

E D

O

STEREO

TYPÓ

W P

ŁCIO

WYCH

STEREO

TYPÓ

W P

ŁCIO

WYCH

EDUKACJA RODZAJOWAEDUKACJA RODZAJOWA

-- refleksja nad rozdźwiękiem między postulatami, a realiami refleksja nad rozdźwiękiem między postulatami, a realiami --

SZKOŁASZKOŁA

różnice w oczekiwaniach wobec uczniów

w zależności od płciróżnice w przydzielaniu zadańnierówny dostęp do głosu

(tzw. REGUŁA 2/3,trening milczenia/pasywności) różnice w motywowaniu różnice w ocenianiu

podkreślanie różnic

międzygrupowych

nierówne wartościowanie

atrybutów męskości/kobiecości

ukryty program edukacji:(hidden curriculum)

w podręcznikach w komunikacji

w relacjach nauczyciel-uczeń w organizacji procesu nauczania

w organizacji/wykorzystaniu przestrzeni

(Meighan, 1993; Karkowska, 2006; Chomczyńska-Rubacha, 2006; Kopciewicz, 2003, 2007)

kreowanie rodzajowo adekwatnych ścieżek karier

SZKOŁA POWIELA I UTRWALA SZKOŁA POWIELA I UTRWALA DUALISTYCZNY, SCHEMATYCZNY DUALISTYCZNY, SCHEMATYCZNY OBRAZ RÓL PŁCIOWYCH POPRZEZOBRAZ RÓL PŁCIOWYCH POPRZEZ

politykęoświatowąi płacową

KONSEKWENCJE KONFORMIZMU SZKOŁYKONSEKWENCJE KONFORMIZMU SZKOŁY WOBEC STEREOTYPÓW PŁCIWOBEC STEREOTYPÓW PŁCI

OGRANICZANIE POTENCJAŁU JEDNOSTKI, OGRANICZANIE POTENCJAŁU JEDNOSTKI, JEJ SZANS I MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWYCHJEJ SZANS I MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWYCH

pomijane jest naturalne bogactwo pomijane jest naturalne bogactwo indywidualnych cech, zdolności, indywidualnych cech, zdolności,

możliwości rozwojumożliwości rozwoju

ograniczana jest swoboda wyboruograniczana jest swoboda wyboru

kreowane są fałszywe, kreowane są fałszywe, wyolbrzymione różnice międzypłciowewyolbrzymione różnice międzypłciowe

SFERY, W KTÓRYCH MOŻESFERY, W KTÓRYCH MOŻE UJAWNIĆ SIĘ UJAWNIĆ SIĘ

NEGATYWNY WPŁYW NEGATYWNY WPŁYW STEREOTYPÓW PŁCISTEREOTYPÓW PŁCI

sukces edukacyjny/zawodowy

relacje interpersonalne, funkcjonowanie społeczne

zdrowie (wskaźniki obiektywne, subiektywna ocena),

cielesność

A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIE I SZTYWNE A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIE I SZTYWNE WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH MODELI WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH MODELI

KOBIECOŚCI/MĘSKOŚCIKOBIECOŚCI/MĘSKOŚCI

osłabienie sukcesów w dziedzinach tradycyjniezwiązanych z płcią przeciwną istniejące w obszarze edukacyjnym i zawodowym różnice w socjalizacji, motywowaniu, oczekiwaniach i standardach doskonałości dla kobiet i mężczyzn

odmienny poziom wykształcenia mężczyzn/kobiet i nieadekwatne do tego wzorce karier

trudności z wypełnianiem/przełamywaniem wymogów stereotypu

mechanizmy dyskryminacyjne: szklany sufit (ściany) szklana winda lepka podłoga tokenizm (Brannon, 2002; Chmura-Rutkowska, Ostrouch, 2007; Dzwonkowska,2004; Mandal, 1992, 2004)

A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIE I SZTYWNE A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIE I SZTYWNE WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH MODELI WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH MODELI

KOBIECOŚCI/MĘSKOŚCIKOBIECOŚCI/MĘSKOŚCI

dysproporcje w obciążeniach rolami

rodzinnymi/ zawodowymi

przeciążenie, wysokie koszty

niemożność samorealizacji

trudności z komunikacją, otwartością

osłabiona jakość i trwałość związku

agresja

wynikająca ze sztywnego wypełniania stereotypu

wynikająca z chęci przełamania stereotypu

(Brannon,2002; Chomczyńska-Rubacha,2006; Chmura-Rutkowska; Ostrouch,2007; Mandal,2004)

A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIEA SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIE I SZTYWNE WYPEŁNIANIE I SZTYWNE WYPEŁNIANIE

STEREOTYPOWYCH MODELI STEREOTYPOWYCH MODELI KOBIECOŚCI/MĘSKOŚCIKOBIECOŚCI/MĘSKOŚCI

ZRÓŻNICOWANIE MIĘDZYPŁCIOWEZRÓŻNICOWANIE MIĘDZYPŁCIOWE:

zachowań zdrowotnych (pro- i antyzdrowotnych)

subiektywnej oceny stanu zdrowia/

satysfakcji życiowej

wskaźników zachorowalności/ umieralności

(Brannon, 2002; Chmura-Rutkowska, Ostrouch, 2007; deGregorio i in, 1980; Hulewska, Ziarko

2002; Jarosz, 1997; Lew- Starowicz, 1991; Mandal, 2004; Oblacińska, 2006; Wycisk, 2002)

A SCHEMATYCZNE A SCHEMATYCZNE POSTRZEGANIEPOSTRZEGANIE

I SZTYWNE I SZTYWNE WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH WYPEŁNIANIE STEREOTYPOWYCH

MODELI KOBIECOŚCI/MĘSKOŚCIMODELI KOBIECOŚCI/MĘSKOŚCI

NADREPREZENTACJANADREPREZENTACJA KOBIETKOBIET

• depresja depresja • fobie fobie

• lekomania lekomania • zaburzenia seksualne zaburzenia seksualne • zaburzenia odżywianiazaburzenia odżywiania• próby samobójczepróby samobójcze

• szkodliwe zabiegi szkodliwe zabiegi pseudo-kosmetycznepseudo-kosmetyczne

•korzystanie z usług korzystanie z usług medycznychmedycznych

NADREPREZENTACJA NADREPREZENTACJA MĘŻCZYZNMĘŻCZYZN

• choroby sercowo-naczyniowe choroby sercowo-naczyniowe • uzależnienia uzależnienia

• zachowania ryzykowne zachowania ryzykowne • współczynniki śmierci współczynniki śmierci

gwałtownej gwałtownej • samobójstwa ze skutkiem samobójstwa ze skutkiem

śmiertelnym śmiertelnym • eksploatacja własnego ciała eksploatacja własnego ciała • niechętne korzystanie niechętne korzystanie

z usług medycznychz usług medycznych

Szkoła, wspierając pojmowane holistycznie zdrowie, musi zadbać

o kształtowanie wizji człowieka otwartego, przekraczającego

stereotypowe wzorce męskości i kobiecości, postrzegającego

w sposób krytyczny niespójność przekazów kultury ponowoczesnej,

komunikatywnego, tolerancyjnego i zdolnego do współpracy.

Do realizacji powyższych postulatów powinna dążyć bez akcentowania,

ale z akceptowaniem, różnic płciowych, a także bez sztucznego

i nieuprawnionego (choć uprawianego w ramach kultury i obecnego

porządku: wolnorynkowego, politycznego) wartościowania

i opozycjonowania. Biorąc zatem udział w wyjaśnianiu rzeczywistości,

nie powinna jej objaśniać przez pryzmat schematów rodzaju,

przygotowując zaś do pełnienia ról w społeczeństwie nie może być

ograniczana nakazami ról rodzajowych.

PODSUMOWANIEPODSUMOWANIE

• Bober-Pełzowska, M., Małkowska-Zegadło, H., Cichy, P., Koralczyk, A., Odechowska, A., Kirilenko R., M, (2000). Asy z pierwszej klasy. Warszawa: Juka

• Lorek, M., Sedlaczek, J. (1993). Elementarz pierwszej klasy. Warszawa: WSiP• Jamrożek, L., i wsp. (2000). Badam i opisuję. część - Idę do szkoły. Kielce: Wydawnictwo

pedagogiczne ZNP

• Brannon, L. (2002). Psychologia rodzaju. Kobiety i mężczyźni. Podobni czy różni. Gdańsk: GWP • Chmura-Rutkowska, I., Ostrouch, J. (2007). Mężczyźni na przełęczy życia: studium

socjopedagogiczne. Kraków: Impuls• Chomczyńska-Miliszkiewicz, M. (2000). Ukryte przekazy w podręcznikach edukacji

psychoseksualnej. Warszawa-Toruń: Forum oświatowe• Chomczyńska-Miliszkiewicz, M. (2002). Edukacja seksualna w społeczeństwie współczesnym.

Konteksty pedagogiczne i psychospołeczne. Lublin: Wyd. UMCS• Chomczyńska-Rubacha, M. (red.) (2006). Role płciowe. Kultura i edukacja. Łódź: Wyd. Wyższej

Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej • DeGregorio, E., Carver, Ch. (1980). Type A Behavior Pattern, Sex Role Orientation and

Psychological Adjustment, W: Journal of Personality and Social Psychology. Nr 2 (39) (286-293)• Dzwonkowska, K. (2004). Problem równości kobiet i mężczyzn w społeczeństwie polskim na

początku XXI wieku. W: Malinowska, E. (red.). Sex i gender. Płeć kulturowa i biologiczna. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego

Prezentacja przygotowana została na podstawie artykułu „Predyspozycja czy predestynacja?

Stereotypy płci i rola szkoły w kontekście rozważań o zdrowiu”, którego tezy zaprezentowane zostały podczas VI Ogólnopolskiego Zjazdu

Pedagogicznego „Edukacja - moralność - sfera publiczna ”(Lublin IX.2007)

W prezentacji wykorzystano cliparty programu MICROSOFT OFFICE oraz ilustracje z podręczników:

BIBLIOGRAFIA:

• Gapik, L. (1998). Rozwój seksualny człowieka. W: Rzepka, J. (red.). Zagadnienia  prorodzinnej edukacji seksuologicznej i profilaktyki HIV / AIDS. Tom 2. Katowice: Studio Wydawnicze "Agat".

• Gapik, L. (2004). Zaburzenia rozwoju i funkcjonowania seksualnego. Podstawy diagnostyki i terapii. W: Kościelska, M., Aouil, B. (red.). Człowiek niepełnosprawny. Rodzina i praca, Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej

• Gapik, L. (2006). Funkcjonowanie seksualne w normie i patologii. W: Przegląd Terapeutyczny, Nr1. Uzyskane 20.11.2007: www.ptt-terapia.pl/~ptt/przeglad/01/Gapik_01.pdf

• Hulewska, A., Ziarko, M. (2002). Zachowania zdrowotne kobiet i mężczyzn – raport z badań. W: Hulewska, A., Ziarko, M., Jasielska, A. (red.). Interdyscyplinarne studia nad płcią. Od polaryzacji płciowej ku depolaryzacji rodzajowej. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora

• Imieliński, K. (red.) (1985). Seksuologia biologiczna. Warszawa: PWN• Jarosz, M. (1997). Samobójstwa. Warszawa: Wyd. PWN• Jonczy, M.(2005). Nadłamywanie oczywistości, czyli jak doszło do przygotowania warsztatów

genderowych <być kobietą, być mężczyzną>. W: Barska, A., Mandal, E. (red.).Tożsamość społeczno-kulturowa płci. Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego

• Kasperek, E., Piorunek, M., (2000). Promocja zdrowia seksualnego w praktyce oświatowej. W: Gapik L., Woźniak, A. (red.) Terapia w seksuologii - zagadnienia wybrane. Poznań: Interfund

• Karkowska, M. (2006). Socjalizacja rodzajowa dziewcząt i chłopców a ukryty program edukacji szkolnej. W: Chomczyńska-Rubacha, M. (red.). Role płciowe. Kultura i edukacja. Łódź: Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi

• Kopciewicz, L. (2003). Polityka kobiecości jako pedagogika różnic. Kraków: Impuls• Kopciewicz, L.(2007). Rodzaj i edukacja. Studium fenomenograficzne z zastosowaniem teorii

społecznej Pierre’a Bourdieu. Wrocław: Wyd. Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP

• Lew-Starowicz, Z. (1991). Kobieta i Eros. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich• Lew-Starowicz, z. (1974). Eros, kultura, natura, Warszawa: PZWL• Mandal, E.(1992). Wzorce socjalizacji płci a wyjaśnianie przyczyn sukcesu i niepowodzenia

zawodowego. W: Psychologia wychowawcza. Nr 4, (218-225)

• Mandal, E. (2004). Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego

• Meighan, R. (1993). Socjologia edukacji. Toruń: Wyd. UMK• Miluska, J. (1996). Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia. Poznań: Wyd. Naukowe UAM• Miluska, J., Boski, P., (red.) (1999). Męskość – kobiecość w perspektywie indywidualnej

i kulturowej. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN• Dokumenty ONZ. Uzyskane 18.11.2007:

www.unic.un.org.pl/rownouprawnienie/instrumenty_mn.php• Miluska, J. (2004). Uwarunkowania jakości relacji między kobietami i mężczyznami.

W: Kuczyńska, A., Dzikowska, K. (red.). Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego

• Oblacińska, A. (2006). Występowanie otyłości i postrzeganie własnej masy ciała. W: Oblacińska, A., Woynarowska, B. (red.) (2006). Zdrowie subiektywne, zadowolenie z życia i zachowania zdrowotne uczniów szkół ponadgimnazjalnych w Polsce w kontekście czynników psychospołecznych i ekonomicznych. Warszawa: Wyd. Instytutu Matki i Dziecka

• Waszyńska, K., Rękoś, M. (2004). Tożsamość płciowa i czynniki ją warunkujące. W: Kuczyńska, A., Dzikowska, K. (red.). Zrozumieć płeć. Studia interdyscyplinarne II. Wrocław: Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego

• KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ - Tekst uchwalony w dniu 2 IV 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe. Uzyskane 05.11.2007: www.sejm.gov.pl/prawo/konst/polski/kon.htm

• Wycisk, J. (2002). Czy samozniszczenie ma płeć? Autodestruktywne zachowania kobiet i mężczyzn. W: Hulewska, A., Ziarko M., Jasielska, A. (red.). Interdyscyplinarne studia nad płcią. Od polaryzacji płciowej ku depolaryzacji rodzajowej. Poznań: Wyd. Fundacji Humaniora

• Wojciszke, B., (red.) (2002). Kobiety i mężczyźni: odmienne spojrzenia na różnice. Gdańsk:: GWP

• KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZŁOWIEKA I PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI, zmieniona Protokołem Nr 111, Rzym, 4 XI, 1950 r. Uzyskane 05.11.2007: www.coe.org.pl/re_konw/ETS

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół.

•

(NON) IDEAL STATUS – ACTUAL STATUS ABOUT THE GENDER EQUALITY IN THE EDUCATIONAL PRACTICE

Ewelina Flatow

eflatow@gmail.com

The Department of The Department of Psychotherapy and Health Psychotherapy and Health PromotionPromotion

Faculty of Educational StudiesFaculty of Educational StudiesAdam Mickiewicz University PoznańAdam Mickiewicz University Poznań