STANY ZAPALNE SKÓRY I TKANKI PODSKÓRNEJ · W.Sawicki ––Histologia 66.. S.Kruś, E.SkrzypekS.Kruś, E.Skrzypek--Fakhoury Fakhoury ––Patomorfologia klinicznaPatomorfologia

STANY ZAPALNE STANY ZAPALNE SKÓRY SKÓRY

IIIITKANKI PODSKÓRNEJTKANKI PODSKÓRNEJ

Magdalena BizońMagdalena Bizoń

Budowa skóryBudowa skóry

Funkcje skóryFunkcje skóry

�� Rola ochronna Rola ochronna •• MelaninaMelanina

•• Warstwa zrogowaciałaWarstwa zrogowaciała

�� Regulacja cieplnaRegulacja cieplna

�� Rola wydzielnicza i Rola wydzielnicza i

�� Narząd czuciaNarząd czucia

�� Metabolizm białek, Metabolizm białek, lipidów, lipidów, węglowodanów, węglowodanów, witaminwitamin

�� Rola wydzielnicza i Rola wydzielnicza i regulacja równowagi regulacja równowagi wodnowodno--elektrolitowejelektrolitowej

�� Czynność resorpcyjnaCzynność resorpcyjna

witaminwitamin

�� Rola w procesach Rola w procesach odpornościowych odpornościowych organizmuorganizmu

Drogi zakażenia bakteryjnegoDrogi zakażenia bakteryjnego

�� Zewnatrzpochodna:Zewnatrzpochodna:�� Otarcia skóry, drapanie w wyniku świąduOtarcia skóry, drapanie w wyniku świądu

�� Uderzenie, stłuczenie, oparzeniaUderzenie, stłuczenie, oparzenia

�� Ukąszenia, ugryzieniaUkąszenia, ugryzienia

�� Przewlekłe owrzodzenia podudzi, rany przetoki Przewlekłe owrzodzenia podudzi, rany przetoki �� Przewlekłe owrzodzenia podudzi, rany przetoki Przewlekłe owrzodzenia podudzi, rany przetoki pooperacyjnepooperacyjne

�� Wewnatrzpochodna:Wewnatrzpochodna:�� Zapalenie zatok, uszuZapalenie zatok, uszu

�� Ropnie w jamie brzusznejRopnie w jamie brzusznej

�� Ropnie okołozęboweRopnie okołozębowe

�� Zakażenia po operacjach jelit i narządów rodnychZakażenia po operacjach jelit i narządów rodnych

Czynniki predysponujące do Czynniki predysponujące do zakażenia:zakażenia:

�� Podeszły wiek pacjentaPodeszły wiek pacjenta

�� CukrzycaCukrzyca

�� Niewydolność krążeniaNiewydolność krążenia

�� ImmunosupresjaImmunosupresja

�� Obniżenie odpowiedzi komórkowej i humoralnejObniżenie odpowiedzi komórkowej i humoralnej�� Obniżenie odpowiedzi komórkowej i humoralnejObniżenie odpowiedzi komórkowej i humoralnej

�� MocznicaMocznica

�� Nadmierna wilgotność (wywołana nasilonym Nadmierna wilgotność (wywołana nasilonym poceniem)poceniem)

�� Zła pielęgnacja, zaniedbania higieniczneZła pielęgnacja, zaniedbania higieniczne

�� NiedożywienieNiedożywienie

�� Ogólne wyniszczenieOgólne wyniszczenie

Podział zakażeń bakteryjnychPodział zakażeń bakteryjnych

�� Ze względu na stan miejscowy i Ze względu na stan miejscowy i objawy ogólne:objawy ogólne:

�� Ostre Ostre

�� PodostrePodostre�� PodostrePodostre

�� PrzewlekłePrzewlekłe

�� Ze względu na głębokość zmian:Ze względu na głębokość zmian:�� Powierzchowne (tkanka podskórna)Powierzchowne (tkanka podskórna)

�� Głębokie (powięź i mięśnie)Głębokie (powięź i mięśnie)

EtiopatogenezaEtiopatogeneza

�� Infekcje gronkowcowe:Infekcje gronkowcowe:

•• Zapalenie mieszka włosowego Zapalenie mieszka włosowego (folliculitis)(folliculitis)

•• Figówka (sycosis)Figówka (sycosis)•• Figówka (sycosis)Figówka (sycosis)

•• Furunculus/carbunculusFurunculus/carbunculus

•• Hidradenitis suppurativaHidradenitis suppurativa


�� Infekcje paciorkowcoweInfekcje paciorkowcowe::

•• Róża (erysipelas)Róża (erysipelas)

�� Infekcje mieszane:Infekcje mieszane:

•• Liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)Liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)•• Liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)Liszajec zakaźny (impetigo contagiosa)

•• Folliculitis GramFolliculitis Gram--negativanegativa

•• Niesztowica (ecthyma)Niesztowica (ecthyma)

•• Piodermia przewlekła (pyodermia Piodermia przewlekła (pyodermia chronica)chronica)


�� Infekcje wywołane przez bakterie z Infekcje wywołane przez bakterie z innych grup:innych grup:

•• Promienica (actinomycosis)Promienica (actinomycosis)

•• Cat scratch diseaseCat scratch disease•• Cat scratch diseaseCat scratch disease

•• Różyca (erysipeloid)Różyca (erysipeloid)

ZAKAŻENIA ZAKAŻENIA GRONKOWCOWEGRONKOWCOWE

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAE

Staphylococcus aureusStaphylococcus aureus

�� Gram+Gram+

�� Bardzo oporny na Bardzo oporny na wzrost temperaturywzrost temperatury

�� Koagulozo+, Koagulozo+, fermentuje mannitol i fermentuje mannitol i glukozęglukozęfermentuje mannitol i fermentuje mannitol i glukozęglukozę

�� Mogą być przyczyną Mogą być przyczyną powikłań wirusowych powikłań wirusowych zakażeń, zakażeń zakażeń, zakażeń szpitalnych, ropnych szpitalnych, ropnych zakażeń ran zakażeń ran pooperacyjnychpooperacyjnych

Staphylococcus aureusStaphylococcus aureusczynniki zjadliwościczynniki zjadliwości

�� Hemolizyna Hemolizyna αα�� KoagulazaKoagulaza�� Białko ABiałko A�� HialuronidazyHialuronidazy�� EksfoliatynaEksfoliatyna

LeukocydynyLeukocydyny�� LeukocydynyLeukocydyny�� Enterotoksyny gronkowcoweEnterotoksyny gronkowcowe�� Stafilokinaza (fibrynolizyna)Stafilokinaza (fibrynolizyna)�� KoagulazaKoagulaza�� „clumping factor” (CF)„clumping factor” (CF)�� Glikokaliks polisacharydowyGlikokaliks polisacharydowy�� Białko wiążące fibronektynę, kolagen, fibrynogenBiałko wiążące fibronektynę, kolagen, fibrynogen

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEzapalenie mieszka włosowegozapalenie mieszka włosowego

�� Stan zapalny ujścia Stan zapalny ujścia mieszkamieszka

�� Twarz, tułów, Twarz, tułów, kończynykończyny

�� Zmiany rozsiane lub Zmiany rozsiane lub zgrupowanezgrupowaneZmiany rozsiane lub Zmiany rozsiane lub zgrupowanezgrupowane

�� Obecne wykwity Obecne wykwity krostkowe związane z krostkowe związane z mieszkiem włosowym mieszkiem włosowym tworzą się do tworzą się do kilkunastu godzinkilkunastu godzin

�� Stan ogólny dobryStan ogólny dobry

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEfigówkafigówka

�� = przewlekła zapalenie ropne mieszka = przewlekła zapalenie ropne mieszka włosowegowłosowego

�� Owłosiona skora twarzy, rzadziej skóra Owłosiona skora twarzy, rzadziej skóra głowygłowy

�� Okres trwania wielomiesięczny bądź Okres trwania wielomiesięczny bądź �� Okres trwania wielomiesięczny bądź Okres trwania wielomiesięczny bądź wieloletniwieloletni

�� BliznyBlizny�� Włosy odrastająWłosy odrastają�� Odmiany:Odmiany:

�� Folliculitis scleroticans nuchaeFolliculitis scleroticans nuchae�� Folliculitis capitis abscedens et suffodiensFolliculitis capitis abscedens et suffodiens

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEczyrakczyrak

�� Ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa Ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworzeniem czopa martwiczego po upływie 4martwiczego po upływie 4--6 dni6 dni

�� Niewielka blizna jako ubytek po oddzieleniu się tkanek Niewielka blizna jako ubytek po oddzieleniu się tkanek martwiczychmartwiczychW okresie powstawania czyraka występuje duża bolesnośćW okresie powstawania czyraka występuje duża bolesność�� W okresie powstawania czyraka występuje duża bolesnośćW okresie powstawania czyraka występuje duża bolesność

�� Brak gorączkiBrak gorączki�� Czyrak pojedynczy o rozwojuCzyrak pojedynczy o rozwoju

szybkim, gojenie w ciągu kilkunastu szybkim, gojenie w ciągu kilkunastu dnidni

�� Przebieg przewlekły lub nawrotowy Przebieg przewlekły lub nawrotowy przez miesiące i lataprzez miesiące i lata

�� Stan zapalny w wielu przypadkach Stan zapalny w wielu przypadkach rozprzestrzenia się z mieszka włosowego rozprzestrzenia się z mieszka włosowego na otaczającą go skóręna otaczającą go skórę

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEczyrakczyrak

�� Lokalizacja rozmaita, szczególnie Lokalizacja rozmaita, szczególnie niebezpieczna okolica wargi górnej, niebezpieczna okolica wargi górnej, oczodołu i skronioczodołu i skroni

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEczyrak mnogiczyrak mnogi

�� Przewlekły przebiegPrzewlekły przebieg

�� Pojawiają się stopniowoPojawiają się stopniowo

�� Rozmaite Rozmaite

umiejscowienieumiejscowienieumiejscowienieumiejscowienie

�� Powikłania:Powikłania:�� Powiększenie węzłów Powiększenie węzłów

chłonnychchłonnych

�� RopowicaRopowica

�� Czyrak gromadnyCzyrak gromadny

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEczyrak gromadnyczyrak gromadny

�� =carbunculus=carbunculus

�� Liczne czopy martwicze w zlewnym Liczne czopy martwicze w zlewnym ogniskuognisku

Przebieg przewlekłyPrzebieg przewlekły�� Przebieg przewlekłyPrzebieg przewlekły

�� Duża bolesność, nierzadko Duża bolesność, nierzadko podwyższona temperaturapodwyższona temperatura

RozpoznanieRozpoznanie

�� Posiewy bakteriologiczne treści ropniPosiewy bakteriologiczne treści ropni�� Obraz histologiczny:Obraz histologiczny:

•• Martwica okołomieszkowa zawierająca włóknik Martwica okołomieszkowa zawierająca włóknik i neutrofilei neutrofile

•• Głęboko pod czopem martwiczym, w tkance Głęboko pod czopem martwiczym, w tkance podskórnej, obecny jest duży ropień podskórnej, obecny jest duży ropień

•• Głęboko pod czopem martwiczym, w tkance Głęboko pod czopem martwiczym, w tkance podskórnej, obecny jest duży ropień podskórnej, obecny jest duży ropień zawierający wybarwiające się Gramzawierający wybarwiające się Gram--dodatnio dodatnio komórki S.aureuskomórki S.aureus

•• Powikłania : Powikłania : •• BliznowacenieBliznowacenie•• Bakteriemia Bakteriemia •• Uszkodzenie zastawek sercaUszkodzenie zastawek serca•• Uszkodzenie powierzchni stawowychUszkodzenie powierzchni stawowych

STAPHYLODERMIAESTAPHYLODERMIAEropnie mnogie pachropnie mnogie pach

�� Głębokie guzy zapalne ze skłonnością do Głębokie guzy zapalne ze skłonnością do rozmiękania i bliznowacenia, tworzenia rozmiękania i bliznowacenia, tworzenia przetokprzetok

�� Lokalizacja w okolicy pachLokalizacja w okolicy pach

obustronnie,obustronnie,obustronnie,obustronnie,

rzadziej narządy płciowe,rzadziej narządy płciowe,

odbyt, brodawki sutkoweodbyt, brodawki sutkowe

�� Okres trwania kilkuOkres trwania kilku-- lub wielomiesięcznylub wielomiesięczny

�� Rozmaicie nasilone objawy przedmiotowe, Rozmaicie nasilone objawy przedmiotowe, bolesność niekiedy znacznabolesność niekiedy znaczna

ZAKAŻENIA ZAKAŻENIA PACIORKOWCOWEPACIORKOWCOWE

STREPTODERMIAESTREPTODERMIAE

Streptococcus pyogenesStreptococcus pyogenes

�� Paciorkowiec Paciorkowiec ββ--hemolizujący z grupy hemolizujący z grupy AA

�� Najważniejsze toksyny Najważniejsze toksyny i enzymy:i enzymy:•• Streptolizyna O (ASO)Streptolizyna O (ASO)

•• Toksyna erytrogennaToksyna erytrogenna

•• Streptodornaza Streptodornaza •• Streptodornaza Streptodornaza (deoksyrybonukleaza)(deoksyrybonukleaza)

•• HialuronidazaHialuronidaza

•• StreptokinazaStreptokinaza

•• Grupowo swoisty Grupowo swoisty antygen Aantygen A

•• Białko MBiałko M

STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEróża (erysipelas)róża (erysipelas)

�� Obrzęk i ostry stan Obrzęk i ostry stan zapalny skóry i tkanki zapalny skóry i tkanki podskórnejpodskórnej

�� Drobne, Drobne, powierzchowne powierzchowne zadrapania, zadrapania, skaleczenia skóry i skaleczenia skóry i zadrapania, zadrapania, skaleczenia skóry i skaleczenia skóry i śluzówekśluzówek

�� Kształt ogniska Kształt ogniska nieregularny często ze nieregularny często ze smugowatymi smugowatymi wypustkamiwypustkami

�� Skóra wygładzona, Skóra wygładzona, jakby napięta i lśniącajakby napięta i lśniąca


�� Etiopatogeneza:Etiopatogeneza:�� Urazy mechaniczneUrazy mechaniczne

�� Upośledzone krążenie żylne lub chłonneUpośledzone krążenie żylne lub chłonne

�� Paciorkowce grupy A, rzadziej G lub CPaciorkowce grupy A, rzadziej G lub CPaciorkowce grupy A, rzadziej G lub CPaciorkowce grupy A, rzadziej G lub C

�� S.aureusS.aureus


�� Lokalizacja:Lokalizacja:�� Dorośli/starsze dzieci:Dorośli/starsze dzieci:

�� Twarz (wrota: śluzówka jam nosa)Twarz (wrota: śluzówka jam nosa)

�� Skóra podudzi: zwłaszcza przy Skóra podudzi: zwłaszcza przy współistniejących zmianach troficznychwspółistniejących zmianach troficznychwspółistniejących zmianach troficznychwspółistniejących zmianach troficznych

�� Noworodki:Noworodki:�� Zapalenie w ścianie brzucha szybko Zapalenie w ścianie brzucha szybko

uogólniające się (wrota: kikut pępowiny)uogólniające się (wrota: kikut pępowiny)

�� Niemowlęta:Niemowlęta:�� Oba policzki, powieki (wrota: zakażenie Oba policzki, powieki (wrota: zakażenie

śluzówek jamy ustnej i nosa)śluzówek jamy ustnej i nosa)


�� Postacie:Postacie:

•• Erysipelas bullosumErysipelas bullosum

•• Erysipelas haemorrhagicumErysipelas haemorrhagicum

•• Erysipelas gangraenosumErysipelas gangraenosum•• Erysipelas gangraenosumErysipelas gangraenosum

•• Erysipelas migransErysipelas migrans

•• Erysipelas recidivans:Erysipelas recidivans:•• Trwały obrzęk głównie twarzy, narządów Trwały obrzęk głównie twarzy, narządów

płciowych lub kończyn (elephantiasis)płciowych lub kończyn (elephantiasis)

•• Erysipelas carcinomatosumErysipelas carcinomatosum


�� Powikłania:Powikłania:�� Erysipelas recidivansErysipelas recidivans

�� Ropowica (gdy zmiany w tkance podskórnej)Ropowica (gdy zmiany w tkance podskórnej)

Zapalenie naczyń chłonnych i żylnychZapalenie naczyń chłonnych i żylnych�� Zapalenie naczyń chłonnych i żylnychZapalenie naczyń chłonnych i żylnych

�� Trwały obrzękTrwały obrzęk

�� elephantiasiselephantiasis


�� Obraz morfologiczny:Obraz morfologiczny:�� Leukocytoza granulocytarnaLeukocytoza granulocytarna

�� Podwyższone OBPodwyższone OB

�� Podwyższone CRPPodwyższone CRPPodwyższone CRPPodwyższone CRP

�� Narastanie miana ASONarastanie miana ASO

�� Posiewy ze zmian skórnych rzadko wskazują Posiewy ze zmian skórnych rzadko wskazują na obecność S.pyogenesna obecność S.pyogenes

STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEfasciitis necroticansfasciitis necroticans

�� Rzadko występujeRzadko występuje

�� Etiopatogeneza: paciorkowce i Etiopatogeneza: paciorkowce i beztlenowcebeztlenowce

�� Zmiany obecne w głębszych Zmiany obecne w głębszych �� Zmiany obecne w głębszych Zmiany obecne w głębszych tkankach, nie ma wyraźnego tkankach, nie ma wyraźnego odgraniczenia od otoczenia; odgraniczenia od otoczenia; martwicamartwica

�� Objawy gwałtowne, gorączka, Objawy gwałtowne, gorączka, przebieg ciężkiprzebieg ciężki

Fasciitis necroticansFasciitis necroticans=necrotizing fasciitis=necrotizing fasciitis

ZAKAŻENIA MIESZANEZAKAŻENIA MIESZANE

STAPHYLOSTAPHYLO--STREPTODERMIAESTREPTODERMIAE

STAPHYLOSTAPHYLO--STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEliszajec zakaźnyliszajec zakaźny

�� Lokalizacja: części Lokalizacja: części odsłonięte, okolica odsłonięte, okolica jamy ustnej i nosa, jamy ustnej i nosa, okolica płytek okolica płytek paznokciowychpaznokciowychpaznokciowychpaznokciowych

�� Wykwity pęcherzowoWykwity pęcherzowo--ropne z dominującymi ropne z dominującymi miodowożółtymi miodowożółtymi strupamistrupami

�� Okres trwania: kilka Okres trwania: kilka lub kilkanaście dnilub kilkanaście dni

STAPHYLOSTAPHYLO--STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEliszajec zakaźnyliszajec zakaźny

�� Mieszane zakażenie w 70% Mieszane zakażenie w 70% przypadkówprzypadków

�� Często wśród dzieciCzęsto wśród dzieci

Droga:Droga:�� Droga:Droga:�� Zewnątrzpochodne:Zewnątrzpochodne:

•• Bezpośredni kontaktBezpośredni kontakt

�� Wewnątrzpochodne:Wewnątrzpochodne:•• Błony śluzowe jamy nosowoBłony śluzowe jamy nosowo--gardłowejgardłowej

�� samowszczepianiesamowszczepianie

STAPHYLOSTAPHYLO--STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEniesztowicaniesztowica

�� Etiologia jak w liszajcu zakaźnymEtiologia jak w liszajcu zakaźnym�� Lokalizacja:Lokalizacja:

�� Kończyny dolne, głównie podudziaKończyny dolne, głównie podudzia�� TułówTułów�� PośladkiPośladki�� Rzadko kończyny górneRzadko kończyny górne�� Rzadko kończyny górneRzadko kończyny górne

�� Wykwity pęcherzowoWykwity pęcherzowo--ropne, ropne, z których powstają owrzodzenia z których powstają owrzodzenia pokryte strupempokryte strupem

�� Pierwotne zmiany o charakterze pęcherzowym, starsze Pierwotne zmiany o charakterze pęcherzowym, starsze wykwity pokryte tkanką ziarninową a na obwodzie widoczne wykwity pokryte tkanką ziarninową a na obwodzie widoczne resztki po pekniętych pęcherzachresztki po pekniętych pęcherzach

�� Zmiany bliznowaciejące, pozostawiające na obwodzie blizny Zmiany bliznowaciejące, pozostawiające na obwodzie blizny przebarwieniaprzebarwienia

�� Okres trwania: kilka tygodniOkres trwania: kilka tygodni

STAPHYLOSTAPHYLO--STREPTODERMIAESTREPTODERMIAEpiodermia przewlekłapiodermia przewlekła bujająca i wrzodziejącabujająca i wrzodziejąca

�� Przewlekłe zakażeniePrzewlekłe zakażenie

�� Obecne owrzodzenia, przetoki, bujająca Obecne owrzodzenia, przetoki, bujająca ziarnina, tworzą się nieregularne blizny ziarnina, tworzą się nieregularne blizny otoczone wałem zapalnymotoczone wałem zapalnymotoczone wałem zapalnymotoczone wałem zapalnym

�� Lokalizacja:Lokalizacja:�� Często pośladkiCzęsto pośladki

�� Okolice pachwinOkolice pachwin

�� Kończyny dolneKończyny dolne

�� Rozpoznanie: badania histologiczne, Rozpoznanie: badania histologiczne, bakteriologiczne i mikologicznebakteriologiczne i mikologiczne

CELLULITISCELLULITIS

�� Zapalenie tkanki łącznej podskórnej wywołane Zapalenie tkanki łącznej podskórnej wywołane infekcją bakteryjną (głównie S.aureus lub infekcją bakteryjną (głównie S.aureus lub S.pyogenes, rzadziej: S.pneumoniae, S.pyogenes, rzadziej: S.pneumoniae, E.rhusiopathiae, E.coli)E.rhusiopathiae, E.coli)

�� u osób z cukrzycą występujące na podudziach u osób z cukrzycą występujące na podudziach może być wywołane bakteriami beztlenowymimoże być wywołane bakteriami beztlenowymimoże być wywołane bakteriami beztlenowymimoże być wywołane bakteriami beztlenowymi

�� Droga:Droga:�� charakter miejscowy charakter miejscowy

(rozwija się najczęściej w następstwie(rozwija się najczęściej w następstwieurazów lub ognisk pierwotnych urazów lub ognisk pierwotnych skórnych, jak czyrak,skórnych, jak czyrak,owrzodzenie)owrzodzenie)

�� Droga chłonnaDroga chłonna�� Droga krwiopochodna (rzadko)Droga krwiopochodna (rzadko)


�� Objawy:Objawy:�� Silne Silne

zaczerwienienie zaczerwienienie skóry przybierające skóry przybierające odcień purpurowyodcień purpurowy

�� Bolesność uciskowaBolesność uciskowa

�� PieczeniePieczenie

�� Początkowo może Początkowo może być ból głowy, być ból głowy, nudności, gorączkanudności, gorączka


�� Lokalizacja:Lokalizacja:

NoworodkiNoworodki

niemowlętaniemowlęta

Najczęściej obie strony twarzyNajczęściej obie strony twarzy

Poniżej 5 r.ż.Poniżej 5 r.ż. Niesymetrycznie jeden policzekNiesymetrycznie jeden policzek

Jednoczasowo zapalenie ucha Jednoczasowo zapalenie ucha środkowego, powiększenie okolicznych środkowego, powiększenie okolicznych węzłów chłonnych oraz bakteriemiawęzłów chłonnych oraz bakteriemia

Szczególny przypadek Szczególny przypadek -- periorbital periorbital cellulitiscellulitis

doroślidorośli Odsłonięte partie ciałaOdsłonięte partie ciała

Periorbital cellulitisPeriorbital cellulitis


�� Nierozpoznanie zapalenia tkanki Nierozpoznanie zapalenia tkanki podskórnej prowadzi do licznych podskórnej prowadzi do licznych powikłań:powikłań:

�� PosocznicaPosocznica�� PosocznicaPosocznica

�� Zapalenie opon mózgowoZapalenie opon mózgowo--rdzeniowychrdzeniowych

�� Krwiopochodne zapalenie stawówKrwiopochodne zapalenie stawów

�� Zapalenie kości i szpikuZapalenie kości i szpiku

�� Ropne zapalenie stawówRopne zapalenie stawów

ZAPALENIE ZAPALENIE NACZYŃ CHŁONNYCHNACZYŃ CHŁONNYCH

�� Zapalenie Zapalenie powierzchownych powierzchownych naczyń chłonnychnaczyń chłonnych

�� Etiologia: paciorkowce Etiologia: paciorkowce ββ--hemolizujące grupy hemolizujące grupy ββ--hemolizujące grupy hemolizujące grupy A i gronkowce,A i gronkowce,

�� Wuchereria bancrofti Wuchereria bancrofti (90%) na obszarach (90%) na obszarach endemicznej filariozyendemicznej filariozy--południowopołudniowo--wschodnia wschodnia AzjaAzja

ZAPALENIEZAPALENIENACZYŃ CHŁONNYCHNACZYŃ CHŁONNYCH

�� OBRAZ KLINICZNY:OBRAZ KLINICZNY:�� Nieregularne, linijne zaczerwienienie na skórze w Nieregularne, linijne zaczerwienienie na skórze w

kierunku regionalnych węzłów chłonnychkierunku regionalnych węzłów chłonnych

�� Węzły mogą być bolesne i powiększoneWęzły mogą być bolesne i powiększone

�� Podwyższona temperatura ciałaPodwyższona temperatura ciała�� Podwyższona temperatura ciałaPodwyższona temperatura ciała

�� DreszczeDreszcze

�� Ból głowyBól głowy

�� POWIKŁANIA:POWIKŁANIA:�� SepsaSepsa

�� W przypadku nawrotów obrzęk limfatycznyW przypadku nawrotów obrzęk limfatyczny

�� Ropnie węzłów chłonnychRopnie węzłów chłonnych

ZGORZEL GAZOWAZGORZEL GAZOWA= gangraena emphysematosa= gangraena emphysematosa

�� Zakażenie mięśni, tkanki podskórnej Zakażenie mięśni, tkanki podskórnej i skóry:i skóry:

�� Rany miażdżone lub postrzałoweRany miażdżone lub postrzałowe

Rozległe złamania kości kończynRozległe złamania kości kończyn�� Rozległe złamania kości kończynRozległe złamania kości kończyn

�� Zanieczyszczenie rany ziemiąZanieczyszczenie rany ziemią

�� Wadliwe zaopatrzenie pierwotne rany i Wadliwe zaopatrzenie pierwotne rany i wtórne zakażeniawtórne zakażenia

�� Rany operacyjne w zanieczyszczonym poluRany operacyjne w zanieczyszczonym polu

ZGORZEL GAZOWAZGORZEL GAZOWA

�� ETIOLOGIA:ETIOLOGIA:•• C. perfringens 77%C. perfringens 77%

•• C.septicum 13%C.septicum 13%

•• C.histolyticum 9%C.histolyticum 9%

•• C.saprogenes 1%C.saprogenes 1%•• C.saprogenes 1%C.saprogenes 1%

�� Postacie zgorzeli:Postacie zgorzeli:•• GazowaGazowa

•• GazowoGazowo--naciekowanaciekowa

•• GnilnoGnilno--ropnaropna

•• NadpowięziowaNadpowięziowa

•• podpowięziowapodpowięziowa


�� Wczesne objawy często słabo Wczesne objawy często słabo uchwytne:uchwytne:

�� Nienaturalne, postępujące zwiększenie Nienaturalne, postępujące zwiększenie tkliwości okolicy ranytkliwości okolicy rany

�� Lśnienie skóry wokół ranyLśnienie skóry wokół rany

�� Wzrost ciepłoty ciała do 39Wzrost ciepłoty ciała do 39--4040°°CC

�� Przyspieszenie tętna do 120Przyspieszenie tętna do 120--130/min130/min

�� Zaburzenia mentalneZaburzenia mentalne

�� WymiotyWymioty


�� ZMIANY MIEJSCOWE:ZMIANY MIEJSCOWE:�� Obrzęk wokół rany barwy brązowej, szarej lub Obrzęk wokół rany barwy brązowej, szarej lub

purpurowejpurpurowej

�� Skąpa,brązowa wodnista lub surowiczoSkąpa,brązowa wodnista lub surowiczo--krwista krwista wydzielinawydzielina

�� Krwotoczne pęcherze i szybko szerząca się strefa Krwotoczne pęcherze i szybko szerząca się strefa rumienia wokół ranyrumienia wokół rany

�� Mięśnie tworzą płynną, kleistą, cuchnącą masęMięśnie tworzą płynną, kleistą, cuchnącą masę

�� Niekiedy zastój w naczyniach żylnych i chłonnychNiekiedy zastój w naczyniach żylnych i chłonnych

�� Rozległa martwica (już po 10Rozległa martwica (już po 10--12h)12h)

�� RTG: pęcherzyki gazu w tkankach powierzchownych RTG: pęcherzyki gazu w tkankach powierzchownych lub w kształcie rozwidlonej gałązkilub w kształcie rozwidlonej gałązki


�� Wyczuwalne palpacyjne trzeszczenie Wyczuwalne palpacyjne trzeszczenie tkanek jako późny objaw tkanek jako późny objaw zaawansowanej zgorzeli gazowejzaawansowanej zgorzeli gazowej

�� POWIKŁANIA:POWIKŁANIA:�� Niewydolność nerekNiewydolność nerek

�� niedokrwistośćniedokrwistość

LECZENIE ZAKAŻEŃ LECZENIE ZAKAŻEŃ BAKTERYJNYCHBAKTERYJNYCH

�� Farmakologiczne:Farmakologiczne:

•• Do stosowania zewnętrznegoDo stosowania zewnętrznego

•• Stosowane ogólnieStosowane ogólnie

ChirurgiczneChirurgiczne�� ChirurgiczneChirurgiczne

�� Fitoterapia (?)Fitoterapia (?)

LECZENIE FARMAKOLOGICZNELECZENIE FARMAKOLOGICZNE

Wybór leku uwarunkowany jest:Wybór leku uwarunkowany jest:1.1. Lokalizacją zmianLokalizacją zmian

2.2. Ciężkością zakażeniaCiężkością zakażenia

3.3. Dostępnością biologicznąDostępnością biologiczną3.3. Dostępnością biologicznąDostępnością biologiczną


�� Do stosowania zewnętrznego:Do stosowania zewnętrznego:�� Erytromycyna (Davercin)Erytromycyna (Davercin)

�� Tetracyklina (aerozol Oxycort)Tetracyklina (aerozol Oxycort)

�� GentamycynaGentamycyna

�� NeomycynaNeomycyna

Chloramfenikol 1Chloramfenikol 1--2% (Detreomycin)2% (Detreomycin)�� Chloramfenikol 1Chloramfenikol 1--2% (Detreomycin)2% (Detreomycin)

�� Klindamycyna 1% (Clindamycin, Dalacin C)Klindamycyna 1% (Clindamycin, Dalacin C)

�� MupirocynaMupirocyna

�� BactrobanBactroban

�� FucidinFucidin

�� BetadynaBetadyna

�� VioseptViosept

�� Maść ichtiolowaMaść ichtiolowa

Leczenie miejscoweLeczenie miejscowe�� FolliculitisFolliculitis

�� Aerozole zawierające antybiotyki (neomycyna, tetracyklina, Pimafucin, Aerozole zawierające antybiotyki (neomycyna, tetracyklina, Pimafucin, Bactrim, Fucidin)Bactrim, Fucidin)

�� Wg antybiogramuWg antybiogramu�� BiseptolBiseptol

�� Czyrak pojedynczyCzyrak pojedynczy�� Kompres ichtiolowyKompres ichtiolowy

�� Ropnie mnogie pachRopnie mnogie pach�� Maść ichtiolowaMaść ichtiolowaMaść ichtiolowaMaść ichtiolowa�� Antybiotyki wg posiewuAntybiotyki wg posiewu�� Niekiedy preparaty antyandrogenowa (cyproteron, finasteryd 5mg/doba Niekiedy preparaty antyandrogenowa (cyproteron, finasteryd 5mg/doba

przez 3przez 3--9 miesiecy)9 miesiecy)�� Izotretinoina (4Izotretinoina (4--6tygodni)6tygodni)

�� Liszajec zakaźnyLiszajec zakaźny�� Aerozole/maści z antybiotykami lub środkami odkażającymi (Vioform, Aerozole/maści z antybiotykami lub środkami odkażającymi (Vioform,

bacitracyna, mupirocyna, Pimafucort)bacitracyna, mupirocyna, Pimafucort)�� Oporne : półsyntetyczne penicyliny lub cefalosporyny / erytromycynaOporne : półsyntetyczne penicyliny lub cefalosporyny / erytromycyna

�� NiesztowicaNiesztowica�� Aerozole i kremy przeciwbakteryjne z antybiotykami lub środkami Aerozole i kremy przeciwbakteryjne z antybiotykami lub środkami

odkazającymiodkazającymi�� Maści z mupirocyną miejscowoMaści z mupirocyną miejscowo�� Penicylina/erytromycyna 10Penicylina/erytromycyna 10--14dni14dni


�� Stosowane ogólnie:Stosowane ogólnie:I.I. Grupy penicylin:Grupy penicylin:

�� AmpicylinaAmpicylina�� AmoksycylinaAmoksycylina�� AugmentinAugmentin�� Penicyliny izoksazolowe (kloksacylina, oksacylina, metycylina, Penicyliny izoksazolowe (kloksacylina, oksacylina, metycylina,

dikloksacylina)dikloksacylina)

II.II. Grupy tetracyklin:Grupy tetracyklin:II.II. Grupy tetracyklin:Grupy tetracyklin:�� Doksycyklina (Vibramycin)Doksycyklina (Vibramycin)

III.III. Makrolidy (dlugi T1/2 stad 1xdziennie):Makrolidy (dlugi T1/2 stad 1xdziennie):�� Roksitromycyna (Rulid) p.o.Roksitromycyna (Rulid) p.o.�� AzitromycynaAzitromycyna�� dirytromycynadirytromycyna

IV.IV. Aminoglikozydy:Aminoglikozydy:�� StreptomycynaStreptomycyna�� GentamycynaGentamycyna�� KanamycynaKanamycyna�� Amikacyna (w ciężkich zakażeniach zalecane podawanie łącznie z Amikacyna (w ciężkich zakażeniach zalecane podawanie łącznie z

antybiotykami antybiotykami ββ--laktamowymi)laktamowymi)


V.V. Cefalosporyny:Cefalosporyny:�� Cefradyna (Sefril)Cefradyna (Sefril)

�� Ceftriakson (Biotrakson)Ceftriakson (Biotrakson)

�� Cefotaksim (Biotaksym, Claforan)Cefotaksim (Biotaksym, Claforan)

�� Ceftazidim (Biotum, Fortum)Ceftazidim (Biotum, Fortum)�� Ceftazidim (Biotum, Fortum)Ceftazidim (Biotum, Fortum)

�� ZinacefZinacef

VI.VI. Fluorochinolony:Fluorochinolony:�� Ciprofloksacyna (Ciprobay)Ciprofloksacyna (Ciprobay)

�� Ofloksacyna (Tarivid)Ofloksacyna (Tarivid)

VII.VII. koko--trimoksazol (Biseptol) lub trimoksazol (Biseptol) lub i.m.Bactrimi.m.Bactrim

Leczenie ogólneLeczenie ogólne

�� RóżaRóża1.1. Penicylina (krystaliczna,prokainowa, Penicylina (krystaliczna,prokainowa,

półsyntetyczna)półsyntetyczna)

2.2. Cefalosporyny i.v.Cefalosporyny i.v.

3.3. /Erytromycyna,klindamycyna/ chloramfenikol/Erytromycyna,klindamycyna/ chloramfenikol3.3. /Erytromycyna,klindamycyna/ chloramfenikol/Erytromycyna,klindamycyna/ chloramfenikol

4.4. Leżenie z podniesioną nogąLeżenie z podniesioną nogą

5.5. Leczenie przeciwzakrzepoweLeczenie przeciwzakrzepowe

6.6. NLPZ doraźnieNLPZ doraźnie

7.7. Nie stosować okładów i kompresów!Nie stosować okładów i kompresów!

8.8. Maść cholesterolowa (w okresie wygojenia się Maść cholesterolowa (w okresie wygojenia się zmian pęcherzowych skórę można natłuszczać)zmian pęcherzowych skórę można natłuszczać)


�� Cellulitis Cellulitis �� Leczenie szpitalne:Leczenie szpitalne:

1.1. Ampicylina/penicylinaAmpicylina/penicylina

2.2. Aminoglikozydy wlew i.v.Aminoglikozydy wlew i.v.

Cefalosporyny II / III generacjaCefalosporyny II / III generacja3.3. Cefalosporyny II / III generacjaCefalosporyny II / III generacja�� Brak poprawyBrak poprawy

�� Nadkażenie H.influenzae lub S.pneumoniaeNadkażenie H.influenzae lub S.pneumoniae

�� Zapalenie naczyń chłonnychZapalenie naczyń chłonnych�� Antybiotykoterapia empiryczna:Antybiotykoterapia empiryczna:

�� Kloksacylina lub cefalosporyny II/IIIgen p.o.Kloksacylina lub cefalosporyny II/IIIgen p.o.

�� Unieruchomienie kończynyUnieruchomienie kończyny


�� Zgorzel gazowaZgorzel gazowa�� Początkowe stadium Początkowe stadium -- i.v.:i.v.:

1.1. Penicylina/metronidazol/imipenem z Penicylina/metronidazol/imipenem z cylastatynącylastatyną

2.2. KlindamycynaKlindamycynaKlindamycynaKlindamycyna

3.3. gentamycynagentamycyna

�� Konieczna intensywna opieka medyczna:Konieczna intensywna opieka medyczna:�� Parametry hemodynamiczneParametry hemodynamiczne

�� Zaburzenia metaboliczneZaburzenia metaboliczne

�� Utrzymanie równowagi wodnoUtrzymanie równowagi wodno--elektrolitowej elektrolitowej i kwasowoi kwasowo--zasadowejzasadowej

�� Komora hiperbarycznaKomora hiperbaryczna

LECZENIE CHIRURGICZNELECZENIE CHIRURGICZNE�� Czyrak pojedynczyCzyrak pojedynczy

�� Po wykształceniu czopa martwiczego nacięcie w celu jego Po wykształceniu czopa martwiczego nacięcie w celu jego usunięciausunięcia

�� Czyrak gromadnyCzyrak gromadny�� Postępowanie głównie chirurgicznePostępowanie głównie chirurgiczne

Ropnie mnogie pachRopnie mnogie pach�� Ropnie mnogie pachRopnie mnogie pach�� Zmiany przewlekłe Zmiany przewlekłe -- wycinanie zmian i pokrywanie wycinanie zmian i pokrywanie

ubytków przeszczepami skórnymiubytków przeszczepami skórnymi

�� Necrotizing fasciitisNecrotizing fasciitis�� Usunięcie martwiczych tkanek pod osłoną antybiotykówUsunięcie martwiczych tkanek pod osłoną antybiotyków

�� NiesztowicaNiesztowica�� W okresie wczesnym przecina się pęcherze i oczyszcza W okresie wczesnym przecina się pęcherze i oczyszcza

owrzodzeniaowrzodzenia

LECZENIE CHIRURGICZNELECZENIE CHIRURGICZNE

�� Zgorzel gazowaZgorzel gazowa�� Natychmiastowe wycięcie objętych Natychmiastowe wycięcie objętych

procesem zapalnym tkanek (z szerokim procesem zapalnym tkanek (z szerokim rozcięciem wszystkich jej zachyłków, mięśni rozcięciem wszystkich jej zachyłków, mięśni i powięzi wzdłuż kończyny)i powięzi wzdłuż kończyny)i powięzi wzdłuż kończyny)i powięzi wzdłuż kończyny)

�� Jeżeli proces chorobowy obejmuje całą Jeżeli proces chorobowy obejmuje całą kończynę, należy ją amputować w granicach kończynę, należy ją amputować w granicach zdrowych tkanekzdrowych tkanek

FITOTERAPIA?FITOTERAPIA?

BIBLIOGRAFIABIBLIOGRAFIA

1.1. S.Jabłońska, S.MajewskiS.Jabłońska, S.Majewski-- Choroby skóry i choroby Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową PZWL 2008przenoszone drogą płciową PZWL 2008

2.2. J.Cianciara, J.Juszczyk J.Cianciara, J.Juszczyk –– Choroby zakaźne i pasożytniczeChoroby zakaźne i pasożytnicze

3.3. M.L.Zaremba, J.BorowskiM.L.Zaremba, J.Borowski-- Mikrobiologia lekarskaMikrobiologia lekarska

4.4. W.Noszczyk W.Noszczyk –– ChirurgiaChirurgia

W.Sawicki W.Sawicki –– HistologiaHistologia5.5. W.Sawicki W.Sawicki –– HistologiaHistologia

6.6. S.Kruś, E.SkrzypekS.Kruś, E.Skrzypek--Fakhoury Fakhoury –– Patomorfologia klinicznaPatomorfologia kliniczna

7.7. T.S.Gaździk T.S.Gaździk –– Ortopedia i traumatologiaOrtopedia i traumatologia

Documents

STANY ZAPALNE SKÓRY I TKANKI PODSKÓRNEJ · W.Sawicki ––Histologia 66.. S.Kruś, E.SkrzypekS.Kruś, E.Skrzypek--Fakhoury Fakhoury ––Patomorfologia klinicznaPatomorfologia