STATUSNA INKONGRUENCIJA RODITELJA I LIČNOST RODITELJA

ZRINKA LUČIČANKICA HOŠEKZavod za kineziološku antropologijuFakultet za fizičku kulturuSveučilišta u Zagrebu

Na osnovu rezultata 763 ispitanika mužkog spola utvrden jestupanj i struktura povezanosti varijabli statusneinkongruencije roditelja sa mjerama efikasnosti funkcioniranjakognitivnih i konativnih mehanizama kod njihove djece .

Najčetča i največa statusna distanca oca i majke je upravo unjihovim obrazovnim i profesionalnim karakteristikama i to ukorist oca u odnosu na odgovarajuče karakteristike majke .

Na osnovu rezultata regresijske i kvaziregresijske analizeuočer. .a je da statusna distanca izmedu roditelja, koja jeposljedica obrazovne i profesionalne superiornosti oca, stimulirate.ognitivni razvoj djeteta i to posebno razvoj funkcija paralelnogprocesora . Statusna distanca izmedu roditelja koja je posljedicasuperiornosti oca u generalnom statusu, a. posebno uprofesionalnom i društveno--političkom statusu, pogodujemoduliranju aktiviteta koji generiraju ekstravertno ponašanjedjeteta . Statusna distanca izmedu roditelja koja je posljedica .obrazovne, profesionalne i rezidencijalne superiornosti majke,pogoduje stvaranju poremečaja u koordinaciji i kontrolikonativnih regulativnih funkcija. djeteta .

socijalni status/ otac/ majka/ kognitivne sposobnosti/ konativnekarakteristike/ dijete/ relacije

178

THE STATUS INKONGRUENCY OF THE PARENTS AND PERSONALITYOF THE CHILD

The degree and the structure of relations of the variablesof parents' status incongruency and .the measures of efficacy ofcognitive and personality mechanisms with their children wasdetermined on the basis of the results obtained from 763 mailsubjects .

Educational and professional characteristics represent themost frequent and the most prominent difference between thefather and the mother, and they are benefical to father .

On the basis of results of regressional andquasiregressional analysis it was observed that the statusdifference between the parents which resulted from educationaland professional superiority of the father stimulates thecognitive developmentof the child . This is especially evident inthe dtvelopment of the parallel procesor . The status differencebetween the parents, which results from superiority of the fatherin the general status, and especially in the professional andsocio-political status, is favorable to generating extrovertbehavior of the child . The status difference berween the parents,which results from educational, professional and residentialsuperiority of the mother, is favorable to generatingdisturbances in coordination and control of personalityregulative functions of the child .

social status/ father/ mother/ cognitiv abilities/ personality/child/ relations

17 9

1 . FROELEM

Ovo istraživanje je provedeno pod pretpostavkom da sekognitivni i konativni razvoj odvija pod značajnim utjecajemvanjskih stimulusa, iako pri tom, naravno, nije zanemarena nivjerojatnost genetske determinacije strukture lićnosti . Vanjskistimulusi mogu biti veoma različito definirani, pa se najvi e potom i razlikuju istraživanja koja su do sada u ovom područjuprovedena. Najče ee su ovi stimulusi bili definirani kaokara4:teristike socijalnog statusa i to u pravilu kao obrazovne ikulturalne karakteristike roditelja, te ekonomske irezidencijalne karakteristike porodice*. Međutim, koliko jeautorima ovog rada poznato na temelju dostupne literature, nitijedno od do sada provedenih istraživanja nije osvjetlilo problemrazvoja ličnosti djeteta pod utjecajem takve socijalne ipsiholoske klime u porodici koja je obilježena i veličinomstatusne distance između oca i majke . Točno je da vedinaistraživanja potvrđuje dominantnu poziciju statusnihkarakteristika oca u strukturi socijalnog statusa porodice, kao itendenciju prema statusnoj kongruenciji oca i majke** . Takoder jevi e puta utvrdena dominantna pozicija statusnih karakteristikaoca u strukturi relacija između socijalnog statusa porodice ikognitivnog razvoja. djeteta***. Međutim, kako su kriterijiasortativnog sparivanja bračnih parova veoma različiti iistodobno viiiestruki, sasvim je moguće, a nerijetko se i dogada,da statusna distanca, odnosno statusna kongruencija, u tom neodigra nikakvu, ili bar ne znatajnu ulogu . Tako mogu nastatiporodice u kojima je vidljiva razlika u najvažnijim statusnimkarakteristikama (obrazovnim, kulturalnim i profesionalnim)između oca i majke . Mnogo če će je to, naravno, u korist statusnesuperiornosti oca, ali nije malo ni onih u kojima je vidljivastatusna superiornost majke . Zavisno od strukture ličnosti svakogod roditelja ova statusna distanca, ma koliko da je odrazsocijalnih razlika, prije ili kasnije može postati latentnigenerator i socijalne, ali i psiholo,ke klime r .r porodici . Ovo,

* Thomson,1953 ; Bayley, 1954 ; Fowler, 196 ; Cliquet, 1965 ; Horn,1970 ; Viskie.-5talec, Horga, Gredelj i Momirović, 1975; Ho ek,Momirović i Dugič, 1986 ; Erowning, 1987; Momirović, Horga, Wolf iDžamonja, 1987; Wolf, Džamonja, Momirovič i Horga, 1986 .

**Earber, 1957 ; Malewski, 1.966 ; Saksida i Knap, 1970 ; Caserman,1973 ; Hotek, 1974 ; Momirović i Knap, 1974 ; Momirović, Hotek isur ., 1976 ; Dfamonja, 1976; HOšek, 1988 .

***Cattell, 1934-35 ; Leahy, 1935; Carlson, 1945 ; Skeels, 1949 ;Thomson i dr ., 1953 ; Bayley, 1954 ; Fowler, 1962; Horn, 197C) ;Džamonja, 1976 ; Labrecque, 19B2 ; Hošek, Momirović i Dugić, 1986 ;Momirović, Horga, Wolf i Džamonja, 1987 .

18 0

prije svega, zato š to velike statusne, a osobito obrazovnerazlike između partnera moraju proizvoditi i šumove ukomunikacijskim kanalima, od kojih bitno zavisi količina ikvalitet informacija u interpersonalnim porodičnim relacijama .Fako ni sistem vrijednosti i stavova*,' kao ni struktura motivanisu nezavisni od obrazovnih i ekspertnih dostignuoa, obrazovna iekspertna inkongruencija mo e modulirati i tipičan 3ivotni stilporodice, kvalitetno drugačiji od onoga kojeg moduliraju statusnokongruentne karakteristike roditelja . Prema tome, ukoliko faktoreokoline posmatramo pod vidom Fongruencije, odnosno pod vidomstatusne inkongruencije roditelja, onda ima dovoljno razloga i zapretpostavku da se procesi socijalizacije i razvoja ličnostidjeteta nisu ni mogli odvijati sasvim nezavisno od njih .

U skladu s tako opisanim problemom definiran!je i cilj ovograda da se utvrdi stupanj i struktura povezanosti varijabliinkongruencije roditelja sa mjerama efikasnosti funkcioniranjakognitivnih i konativnih mehanizama kod njihove djece .

METODE

Istraživanje je provedeno na 763 ispitanika ; muskogspola, starih 19 do 27 godina ; državljana SFRJ . Uzorak je izvučenkao dvoetapni grupni uzorak sa optimalnom alokacijom izjugoslavenske populacije ove dobi i spola . Sva su ispitivaniaprovedena pod jednakim uvjetima na više mjesta u Jugoslaviji . Svisu ispitanici bili pismeni, zdravi i bez znača nih psihizkihaberacija .

Originalne statusne varijable roditelja definirane suna temelju 10 indikatora njihova položaja u socijalizacijskom iinstitucionalnom subsistemu socijalnog statusa** . Sve ovekarakteristike procijenjene su na ordinalnim skalama kao: (1)stupanj obrazovanja (OBRAZ), (2) poznavanje stranih jezika(STRJEZ), (3) izvorni rezidencijalni status (MJDJET), (4)aktualni rezidencijalni status (MJSADA), (5) priznatakvalifikacija (1`VALIF), (6) profesionalni status (PROFES), (7)funkcije u organima samoupravljanja (SAMOUP), (8) funkcije udruitveno-političkim organizacijama (DPZ), (9) funkcije usindikalnoj organizaciji (SINDIK), (10) funkcije u sportskimorganizacijama (SPORT) .

* vidi na primjer : Hošek, Momirovič i Priflin, 1989 ; Browning,1987 .

** prema modelu socijalnog statusa Sakside i suradnika, 1972 .

18 1

Iz rezultata na ovim varijablama izvedene su varijablestatusne inkongruencije jednostavnom operacijom oduzimanjanormaliziranih i standardiziranih rezultata majke odnormaliziranih i standardiziranih rezultata oca, za svakostatusno obilje je . Tako dobijene vrijednosti predstavljaju novevarijable, varijable statusne distance ili statusneinkongruencije, koje imaju ulogu prediktorskog skupa u daljnjimanalizama koje su primijenjene u ovom radu .

Efikasnost funkcioniranja kognitivnih i konativnihmehanizama procijenjena je na temelju 3 kognitivna i 6 konativnihtestova i to : (l) GT7, za procjenu efikasnosti funkcioniranjaperceptivnog procesora, (2) ALF7, za procjenu efikasnostifunkcioniranja serijalnog procesora, (3) IT2, za procjenuefikasnosti funkcioniranja paralelnog procesora ; sve prema modelukognitivnih funkcija Dassa, Kirbya i Jarmana (1975) i Momiroviča,K . Eosnar i S. Horge (1982), te (4) ALPHA1, za procjenuefikasnosti regulacije reakcija obrane, (5) SIGMAI, za procjenuefikasnosti reyc.ilacije reaacija napada, (6) H11, za procjenuefikasnosti regulacije organskih funkcija, (7) DEL.TAl, zaprocjenu efikasnosti regulativnih funkcija, (8) ETA2, za procienuefikasnosti integracije u sociialno polje i (9) EPS1, za procjenuefikasnosti regulacije aktiviteta ; sve prema modelu strukturekonativnih funkcija Powella i Roycea (1981) i Momiroviča, Horge iEosnar (1982) .

Relacije između varijabli statusne inkongrc.iencijeroditelja i psiholoakih karakte r istika djece utvrdene su serijomregresijskih i kvaziregresiiskih analiza svake kognitivne' ikonativne varijable u prostoru varijabli inkongruencije .

Rezultati, koji su poslužili za analizu iinterpretaciju relacija između statusne inkongruencije roditeljai psiholo kog razvoia djece, navedeni su u tabelama 1 do 6, i to :

• U tabeli 1 su vrijednosti aritmetirkih sredina oca(O) i majke (M) na originalnim statusnim varijablama ivrijednosti aritmetički` sredina novoformiranih varijablistatusne inkongruencije (I) .

•

U tabeli 2 su interkorelacije varijabliinkongruenciie .

• U tabeli 3 su multiple korelaciie svake psiholo?kevarijable sa sistemom varijabli statusne inkongruencije (P ),njihovi koeficijenti determinacije (S) i vjerojatnost nultehipoteze o veličini multiple korelacije (G.) .

1 82

• U tabeli 4 su rezultati regresijske analize, gdje sunavedene lokalne korelacije i regresijske relaciie svakeprediktorske varijable sa onim kri terijskim varijablama, čije sumultiple korelacije statistički značajno, na razini pogreške od1%, različite od nule (IT2, DELTA1 i EPS1) .

• U tabeli 5 su kvazimultiple korelacije svakepsihološke varijable sa sistemom varijabli statusneinkongruencije (C) i njihova statistička značajnost (P) .

• U tabeli b su rezultati kvaziregresijske analize,gdje su navedene lokalne kvaziregresijeke relacije svakeprediktorske varijable sa onim kriterijskim varijablama, čije sukvazimultiple korelacije značajno različite od nule ; to su svekriterijske varijable izuzev varijable ALPHA1 .

3 . REZULTATI

Sudeči na temelju vrijednosti aritmetičkih sredinavarijabli socijalnog statusa roditelja čini se da je najčešdaa inajveča statusna distanca između oca i majke upravo u njihovimobrazovnim i, s tim u vezi, profesionalnim karakteristikama ;dakle, upravo u onim od kojih u največoj mjeri zavisi životnistil i struktura interpersonalnih komunikacija u porodici, avjerojatno i primarni ili porodični mikrosocijalni status svakogroditelja ponaosob . Buduči da su sve ove vr ij ednosti aritmetičkihsred ina pozitivne, zbog načina na koji su formirane ovevarijable, vidljive statusne distance između roditelja su upravilu u korist obrazovnih i profesionalnih karakteristika ocau odnosu na odgovarajuče karakteristike majke .

Stupanj obrazovanja, kvalifikacija i profesionalnipoložaj, kao i polo aj u organima upr avljanja u radnojorganizaciji su varijable u kojima je ne samo največa distancaizmeđu oca i majke, ved su to istovremeno i karakteristike kojezbog visoke međusobne povezanosti još viže.potenciraju statushusuperivrnostt oca u najvažnijim segmentima dru tvene promocije . Makoliko zanimljiv i provokativan fenomen statusne superiornostioct+a u jugoslavenskim porodicama, ovom prilikom on neče biti daljeanaliziran niti diskutiran . Ovo ne samo zato što je on ved dosta

.puta u nas direktno ili indirek tno istraživan i objašnjavan saaspekta i onih socijalnih i psiholoških i kulturalnih, vednajvi e zato to taj fenomen sam po sebi nije ni pr edmet ovograda . Predmet ovog rada su relacije fenomena kojeg generirajustatusne distance oca i majke sa nekim karakteristikamapsiholo kog

razvoja

njihove

djece.

Te

relacije,

iako

183

prilieno slabe, nisu sasvim beznačajne, bar kad se radi oefikasnosti regulacije aktiviteta u djeteta, efikasnostikoordinacije i kontrole njegovih konativnih regulativnih funkcijai efikasnosti kognitivnoy funkcioniranja na razini paralelnogprocesora . Ostale, međutim, kognitivne i konativnekarakteristike, prema klasidnom regresijskom modelu, nemajustatistički značajne multiple korelacije sa sistemom varijablistatusne inkonyruencije .

Po svemu sudeči statusne dis t ance između roditelja rnožeu izvjesnoj mieri biti značajan modulator razvoja njihove djece .Pri tom uopče nije svejedno da li je statusna distanca u koristoca ili majke. Iz rezultata u tabeli 4, posebno onih koji seodnose na strukture regresijskog faktora i korelacijeprediktorskih sa svakom od tri navedene kriterijske varijable i,naravno, na značajne koeficijente parcijalne regresije, vidi seda :

statusna distanca između r od itelja koja je posljedicaobrazovne i profesionalne superiornosti oca stimulira kognitivnirazvoj djeteta i to posebno razvoj funkcija paralelnog procesora(IT2)

*statusna distanca između roditelja koja je posljedicasuperiornosti oca u generalnom socijalnom statusu, a posebno uprofesionalnom i druttveno-političkom statusu, pogodujemoduliranju aktiviteta koji generiraju ekstrovertno pona anjedjeteta (EPSi .)

* statusna distanca između roditelja koja je posljedicaobrazovne, profesionalne i rezidencijalne supreiornosti majkepogoduje stvaranju poreme6aja it koordinaciji i kontroliregulativnih funkcija djeteta (DELTA7 .) .

Na sličnu, ali još potpuniju, tendenciju upueuju irezultati regresijeke analize koja se bazira na modelumaksimiziranja kovarijanci između kriterijskih i sistemaprediktorskih varijabli . Potpuniju u tom smislu to su relacijevarijabli statusne inkongruencije, kada su uronjene u zajedničkipotprostor, statistički značajne za sve analizirane mjereefikasnosti kognrtivnih i konativnih funkcija, izuzev za mjeruefikasnosti regulacije reakcija obrane (ALPNAI) . I u ovomslučaju rela.r:ije su slabe i treba ih shvatititi samo kao značajnutendenciju facilitirajueey utjec:aja statusne superiornosti oca nakognitivni razvoj djeteta i tendenciju nepovoljnog utjecajastatusne superiornosti majke (ili statusne inferiornosti oca) naaefikasnost konativnih regulativnih funkcija . U tom kontekstuizraaenije su kvazimultiple korelacije ponovo varijabli zaprocjenu efikasnosti paralelnog procesora (IT ), za koordinacijui

kontrolu regulativnih funkcija

(DrLTA1)

i

za reguulaciju

18 4

aktiviteta (EPS1) . Upravo ovakvi rezultati, posebno oni koji seodnose na prve dvije spomenute psihološke varijabce (IT2 iDELTAI), nalalu da se dobijeni rezultati pokušaju objsniti baremna dva načina .

Prvi je u vezi sa večim udjelom genetičke varijance urazvoju funkcija paralelnog procesora nego kod drugih tipovaintelektualnih funkcija i takoder večem udjelu genetičkevarijance u razvoju mehanizma na koordinaciju i kontroluregulativnih funkcija u odnosu na ostale konativne mehanižme . Stim u vezi moguče je da je i struktura ličnosti roditelja upravoslična ovoj i da je indirektno utjecala na njihovo bazičnopovezivanje unatoč tako izraženoj statusnoj distanci . Ovo je,naravno, vrlo diskutabilna hipoteza koja, da bi se testirala,zahtjeva dodatne informacije o strukturi ličnosti roditelja iinformacije o kriterijima njihova asortativnog povezivanja .Postavljena je, međutim, ovdje zato sto istraživanja o relacijamaizmeđu socijalnog statusa roditelja i kognitivnih i konativnihkarakteristika djece*, kao i istraživanja o relacijama izmedustrukture ličnosti roditelja i djece**, indiciraju mogučnost ovehipoteze .

Druga mogučnost objažnjenja dobijenih rezultata oslanjaase na interakcionističku teoriju Hebba (1949) i Piageta (1968) .Dobro je ovom prilikom voditi računa o tome da se radi oispitanicima mu kog spola, premda nije isk1jučena nitivjerojatnost da bi se dobili slični rezultati i u ženskojpopulaciji . Buduči da obrazovni i profesionalni status oca uvečoj mjeri nego status majke modulira intelektualne, kulturne idruge socijalne potreba porodice, tamo gdje je on bitnosuperioran može kod djeteta generirati čitav sistem razvojnihstimulusa zahvaljujuči djelovanju mehanizama identifikacije iinternalizacije. Ovo može rezultirati intenzivnijim razvojemkognitivnih funkcija kod (muške) djece, čiji je otac statusnosuperiorniji od majke .

S druge strane, međutim, socijalna i psihološka klima uporodicama gdje je statusni položaj majke izrazito superioran,vremenom može, zbog inferiornosti oca, postati obremenjenakonfliktnim situacijama ili bar odnosima nerazumjevanja inetolerancije . Ovo sobito u porodicama koje su u večoj mjerizadržale patrijarhalni sistem vrijednosti . Takva atmosfera uporodici, uz odgovarajuče psiholo,ke preidspozicije, može udjeteta stimulirati razvoj disocijacije i drugih poremečajaregulativnih funkcija . U ovom je primjeru, čini se, za konativnirazvoj djeteta povoljnije statusna kongruencija između oca imajke, čak i u slučaju da se radi o kongruenciji na razini niskogsocijalnog statusa, nego inkongruencija koja je rezultatstatusne superiornosti majke, odnosno statusne inferiornosti oca.---------------* Dramonja, 1976 .**Blaževič, Mamirovič i Bech-Dvoržak, 1975 .

18 5

Tabela 1ARITMETIČKA SREDINA ORIGINALNIH STATUSNIH VARIJABLIOCA (0) I MAJKE (M) I VARIJABLI STATUSNE INKONGRUENCIJE (I)

O

M

I

1 . OBRAZ

4.31

3.31

1 .052. STRJEZ

1 .44

l .28

.143 . MJDJET

1 .53

1 .49

.034. MJSADA

2.09

2.09

-.005 . KVALIF

4.66

2.87

l .826. PROMS

2.92

1 .76

1 .197 . SAMOUP

2.42

1 .48

.95B. DPZ

1 .85

1 .66

.189 . SINDIK 1 .79 1 .75 .04,10.SPORT

1 .69

1 .59

.10

Tabela 2INTERICOR"AMM VARIJABLI STATUSNE INKONGRUENCIJE

1

2

3

4

5

6

7

8OPRA7 STRJEZ MJDJET MJSADA VMALIF PROFES SAMOUP DPZ

1 . OBRAZ

1 .002 . STRJEZ

.14

1 .003 . MJDJET

.09

.02

1 .004 . MJSADA

.05

.12

.11

I .oo5 . KVAL.IF

.42

.13

.01.

o4

1)oc)6 . PROFES

. 47

. 15

06

. 10

. 71

1 . 007 . SAMOUP

.29

.01

.03

.12

.52

.55

1 .008 . DPZ

14

.03

.03

-.02

.17

.21

.23 1 .009 . SINDIK

. 11

.05

.07

- .oo

.11

.14

.18

.2910 .SPORT

.05

.12

- .0(:)

-.02

.00

.05

.06

.1.7

nastavak

9

loSINDIK

SPORT9 . SINDIK

1 .00I() . SPORT

.14

I .oo

186

Tabela 3MULTIPLE KORELACIJE PREDIKTORSKIH SA KRITERIJSKIMVARIJABLAMA (P), KOEFICIJENTI DETERMINACIJE (d) IVJEROJATNOST DA JE P =O (Qd

p

I`

O

l . GT 7

.14

.02

.1862. ALF7

.16

.03

.0363 . IT2

.19

.04

.003*4. ALPHAI

.08

.01

.9055 . SIGMAI

.14

.02

.1486 . HIi

.14

.02

.1637 . DELTAl

.18

.03

.004*8 . ETA2

.14

.02

.1769 . EPS1

.24

.06

.000*

Tabela 4REGRESIJA VARIJABLI IT2, DELTAI I EPS1 U PROSTORUVARIJABLI STATUSNE INKONGRUENCIJE

R

{h

O (p) F P)

R

O q) F(p)

1 . OBRAZ .14 .12 .00* .72 - .C)b - .01 .77 - .33STRJEZ - .06 -.10

.01* - .39

.00

.02

.60

.003. MJDJET -.C)1 - .01

.74 -.06

-.12

-.11 - .C)0* - .644 . MJSADA -. i)2 - . C)2

.67 - . 10

- . 09

- . 07

.06

- . 515. KVALIF

.10

.05

.38

.52

-.07

.01

.89

-.376. PROFES

.10

.05

.37

.53

-.08

-.04

.45

-.447 . SAMOUP

.05 - .02

.61

.24

-.11

-.08

.10

-.598. DPZ

-.00 - .02

.69 -.02

-.05

-.03

.47

-.249 . SINDIK - .04 - .C)5 .15 -.22 .01 .05 .21 .0610.SPORT

- .01

.UCi

.99 -.08

-.U1

-.02

.64

-.10

R .

~&

G (p) F (f )

1 . OBRAZ

.07 - .03

.49

.292 . STRJEZ

.02 - .02

.65

.073 . MJDJET

.14

.14

.UC)* .574 . MJSADA

.09

.06

.08

.385 . KVALIF

.1C) - .05

.39

.406 . PROFES

.16

.19

.OC)* .677 . SAMOUP

.11

.00

.92

.458. DPZ

.1C)

.C)5

.19

.4C)9 . SINDIK .08 .p4 .35 .3310.SPORT

.02

.00

. 9._

.08

R= korelacije prediktora i h kriteri a ; ,~ = regresijski koeficijenti ;G(P)= vjerojatnost da je J_=Og F(j)= regresijski faktor

187

Tabela 5KVAZIMULTIPLE KORELACIJE PREDIKTORSKIH SA KRITERIJSKIMVARIJABLAMA (C) I VJEROJATNOST DA JE C = 0 (P)

C

P

1 . GT7 .11 11 .012 . ALF7 .14 < .013 . IT2 .17 < .014 . ALPHAI .07 > .015 . SIGMAI .13 •< .016 . HI1 .12 < .017 . DELTAI .16 < .018 . ETA2 .12 < .019 . EPS1

.21

t.01

Tabela 6K..VAZIREGRESIJSKI KOEFICIJENTI (B) I STRUKTURAKVAZIREGRESIJSKIH FAKTORA (S) ZNAČAJNIH KRITERIJSKIHVARIJABLI

GT7

ALF1

IT2

SIGMAIB

S

B S

B

S

B

S

1 . OBRAZ

.43 .77

.32 .70

.45

.74

.56 .422. STRHEZ - . 1 n .08 .02 .18 - . 25 - . 11 .52 .533 . MJDJET

.21 .27

-.00 .01

-.04 -.03

.24 .344 . MJSADA

.14 .23

-.00 .08

-.06 - .01

.39 .505 . KVALIF

.17 .70

.28 .80

.33

.79

-.53 -.236. PROFES .30t .77 .36 .86 .34 .81 - . 1 1 - . Č t77 . SAMOUP

.20 .65

.25 .69

.15

.60

.17 .00B. DPZ

.16 .40

.07 .31

- .01

.14

-.14 - .189 . SINDIK .04 .26 -.07 .15 -.14 -.00 - .07 - .i_)910 .SPOFiT

.12 .19

.22 .28

-.05 - .05

-.25 - .20

HI1

DELTAI

ETA2

EPS1B

S

B

S

B

S

B

S

1 . OBRAZ

-.17 - .49

-.19 - .57

-.13 - .52

.15 .562. STRJEZ

.41

.29

.00 -.15

.25

.13

.03 .1.93. MJDJET - .22 - .26

-.37 -.42

-.21 - .24

.29 .344 . MJSADA - .14 -.20

-.29 -.41

-.17 - .25

.2Č> .315 . KVALIF - .29 - .69

-.21 - .68

-.32 - .77

.21 .716 . PROFES - .21 -.67 - .25 -.71 •- .31 -.78 .35 .777. SAMOl1P - .37 - .74

-.34 -.72

-.32 - .76

.24 .698 . DPZ

-.16 -.36

-.14 -.35

-.18 - .38

.21 .469. SINDIK - .1Či - .27 .03 -.19 - .02 .17 .4010 .SPORT

.14 .11

-.06 -.11

.08 -.04

.04 .14

188

L I T E R A T U R A

Barber, B ., Social stratification, Harcourt, Brace and Co., NewYork, 1957 .

Bayley, N ., Some increasing parent-child similarities during thegrowth of children, Journal od Educational Psychology, 45, 1-2,1954 .

Blažević, D ., Momirović, F' . i Bech-Dvoržak, Utjecaj nemotornih idrugih patoložkih regulativnih mehanizama roditelja naformiranje patoložF:a h regulativnih mehanizama djece, Centar zamentalno zdravlje, Zagreb, 1975 .

Rrowning, D .L ., Ego development, Authoritarianism and SocialStatus : An Investigation of the Incremental Validity ofLoevinger's Setence Completion Test, Journal of Pbrsonality andSocial Psychology, 53, l, 113-118, 1987 .

Carlsson, H .B ., Fischer, R .P . and Young, P .T ., Improvement inelementary psychology as related to intelligence, PsychologyBulletin, 42, 27-34, 1945 .

Caserman, A., Družbena mobilnost v SR Sloveniji, IzvježtajInžtituta za sociologijo in filozofijo, Ljubljana, 1973 .

Cattell, R .B., Occupational norms of intelligence and thestandardization of an adult intelligence test, British Journalof Psychology, 25, 1028, 1934-35 .

Cliquet, R .L ., Influence of social assortment on the relationshipberween social and biological variation, Acta Sociologica, 9,40-54, 1965 .

Das, I .P ., Kirby and Jarman, R.F ., Simultaneous and successivesyntheses: an alternative model for cognitive abilities,Psychological Bulletin, 82, 1, 87-103, 1975 .

Džamonja, Z ., Delovanje nekih egzogenih ainilaca na nivo,strukturu i organizaciju faktora koji sudjeluju u procesuprijema, dekodiranja i transformacije informacija, Disertacija,Fakultet za fizićku kulturu Sve_•učiližta u Zagrebu, Zagreb, 1976 .

Fowler, W ., Cognitive learning in infancy and early childhood,Psychological Bulletin, 59, 116-152, 1962 .

Hebb, D.O., The organization of behavior, Wiley, New York, 1949 .Horn, J .L ., Organization of data on life-span development of

human

abilities, In Life-span

developmental

psychology,Research and theory, Academic Press, New York, 1970 .

Hožek, A., &];kolski uspjeh, profesionalne namjere

i

nekesocioložke karakteristike maturanata gimnazija u SR Hrvatskoj,Republički zavod za zapožljavanje, Zagreb, 1974 .

Hožek, A ., Bosnar, FCK. i Zarevski, P ., Relacije pokazatel _jasocioekonomskog statusa i osobina ličnosti procjenjenih podjednim kibernetićkim modelom, Čavek i zanimanje, 28, 4, 15-19,1984 .

Hožek, A., Momirović, K . i Dugič, D .,

Canonical

andquasicanoniral-relations between personality and dimensions ofsocial status, Revija za psihologiju, 16, 1-2, 33-45, 1986 .

189

Hošek, A ., Struktura socijalnog statusa mutke omladine u SFRJ,Revija ra socijologiju, 19, 3, 275-295, 1988 .

Hošek, A ., Momirovič, K . i Prišlin, R., Relacije statusnihkarakteristika

i

socijalnih stavova mladih,

Revija

tasocijologiju, 20, 3-4, 427-435, 1989 .

Labrecque, L ., Travell er,terieur and academic achievement as afunction of SES, Psychological Studies, 17, 530-535, 1982 .

Leahy, A .M ., Nature-nuture and intelligence, Genetic PsychologyMonographs, 17, 236-308, 1935 .

Malewski, A., The degree of status incongruence and its effects(In Benedix and Lipset, Class, Status and Power) The FreePress, New York, 1966 .

Momirovič, K . i Knap, 2 ., Some models od social mobility, SomeYugoslav papers presented to the 8th World Ccangress of ISA,Toronto-Ljubljana, 1974 .

Momirovič, K., Hošek, A . i sur ., Latentna struktura dimenzijasocijalne stratifikacije, CKS, Studije i analize, Beograd, 1976

Momirovič, K., Bosnar, K . i Horga, S ., Kibernetički modelk:ognitivnog funkcioniranja : pokutaj sinteze nek :ih teorija ostrutkturi kognitivnih sposobnosti, Kineziologija, 14, IB 5, 63-82, 1982 .

Momirovič, K ., Horga, S . i Bosnar, K ., Prilog formiranju jednogmodela strukture konativnih faktora, Kineziologija, 14, IB 5,83-108, 1982.

Momirovič, K., Horga, S ., Wolf, B. i Džamonja, Z ., Prilogpoznavanju utjecaja sociolotkih karakteristika na rezultate ukogriitivnim testovima, VI dani psihologije u Zadru, 4, 7-11,1987 .

Pijaže., t ., Psihlogija inteligenciie, Nolit, Beograd, 1968 .Powell, A . and Royce, I .R., An overwiev of multifactor-system

theory od personality and individual differences, III Life spandevelopment and the heredity-environment issue, Journal ofPersonality and Social Psychology, 41, 4, 818-829, 1984 .

Saksida, S . i k`.nap, z ., Poskus kvantifikacije matematičnegamodela

za analizo socialne stratifikacije,

Inštitut

zasociologijo, ljubljana, 1970 .

Saksida, S. i sur ., Teoretični model socijalne stratifikacije,Poskus kvantitativne verifikacije, Teorija in praksa, 9, 10,1407-1419, 1972 .

Skells, H .M ., Some lova. studies of the mental growth of childrenin relation to differentials of the environment : a summary, InYearb . National Social Study Educational, 39, 281-308, 1949 .

Thomson, G .H . et al ., Social implications of the 947 mentalsurvey, University of London Press, London, 1953 .

Viskič-Štales, N ., Horga, S ., Gredelj, M . i Horga S ., Relacijekognitivnih i konativnih dimenzija i socioloskih karakteristikakod maloljetnih delinkvenata, Defektologija, 11 ., 1, 20-55,1975 .

1 9 0

Wolf, B ., Ddžamonja, Z ., Momirovič, K. i Horga, S ., Uticajsocioloških činilaca na kognitivne sposobnosti žena,Kineziologii a, 17, , 1986 .

1 9 1