ซจ ทกษณ กบฮน เซนบนเสนทางประชาธปไตย 2 แบบ

ธเนศวร เจรญเมอง

“การเรยกรองประชาธปไตยของชาวพมาเปนการตอสทเตมไปดวยภยนตรายมาตงแตเรมตน ประชาชนพมาไดพยายามเรยกรองการกระจายอำนาจและสทธ

อยางเปนธรรม มใชจำกดอยแตเพยงชนชนผนำกลมเลกๆ.... ผทคดคานการเคลอนไหวเพอประชาธปไตยในพมาพยายามทจะขดขวางหนทางไปสประชาธปไตย โดยการดแคลนความสามารถของประชาชนทจะใชเหตผลในการตดสนดวยตนเองวา การปกครองแบบใดม

ความเหมาะสมกบประเทศมากทสด.... อำนาจมใชสงชวราย ความหวาดกลวตางหากทชวรายความหวาดกลววาจะสญเสยอำนาจนำความเสอมมาสตวผใชอำนาจ”

Aung San Suu Kyi (ค.ศ. 1945-) 1

สนทรพจนในโอกาสรบรางวล Sakharov เพอเสรภาพทางความคด, 1990

“รฐบาลนเขามาบรหารประเทศโดยทไมมความชอบธรรม และไมไดรบฉนทานมตจากพนองประชาชนทงประเทศ และตงแตรฐบาลนเขามาบรหารบานเมอง รฐบาลไดใชสอของรฐบดเบอนขอมล ใชกระทรวงการตางประเทศไปกดดนมตรประเทศตางๆทเหนใจและใหความเมตตาตอผม.... รฐบาลนายอภสทธไมมความชอบธรรมทไปแอบอางวา

ไดดำเนนการประทวงกมพชาในนามของคนไทยทงประเทศ เพราะคนไทยสวนใหญไมยอมรบรฐบาลนทมทมาไมชอบธรรม และไมเหนดวย

กบการทำลายความสมพนธกบกมพชา” พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร (ค.ศ. 1949 - ) 2

แถลงการณฉบบท 6/2552 วนท 6 พฤศจกายน 2552

“กมพชายนดทจะรอใหมการจดตงรฐบาลใหมของไทย แลวคอยสงทตกลบไปกไดสาเหตทความสมพนธไทย-กมพชาไมปกตนน เนองจากไทย

สงกองทพมารกรานกมพชา มใชเรองการแตงตง พ.ต.ท. ทกษณ หรอก.” ฮน เซน (ค.ศ. 1952 - ) 3

บทสมภาษณ วนท 15 ธนวาคม 2552

1.ตลอดป 2552 ทกำลงจะจากไป ชอของนกการเมอง 3 คนนกยงคงมความหมายตอประเทศ

ทง 3 คอ พมา ไทย และกมพชา ตอไป ยงคงถกกลาวขวญถง ไมวาจะเปนทางบวกหรอลบ และยงอยในความสนใจของสอมวลชนทงในและนอกภมภาค

ชวตและเสนทางเดนของพวกเขาสะทอนภาพของสงคมทพวกเขาสงกด แนนอน มนษยกบสงแวดลอมเปนสองดานของเหรยญทไมอาจละเลยดานหนงดานใดในการทำความเขาใจสงคมหนงๆ แตเรากำลงศกษาชวตและบทบาทของ 3 คนนทไดอาสาเขาแบกรบภารกจการนำและการบรหารประเทศของเขา

นไมใชชวตของราษฎรหญงและชายวย 50 เศษหรอ 60 เศษทใชชวตไปวนๆกบลกหลาน หรอเพลดเพลนกบการพกผอน ทองเทยวไปนนมาน หรอเดนไปเดนมาหนาประตทำเนยบรฐบาลเพอรอทวงถามเงน 500 บาทตอเดอนสำหรบผสงอาย ฯลฯ แตเปนชวตของพลเมองทเอาการเอางาน แตละคนมประสบการณทางการเมองมายาวนาน และเปนชวตของพลเมองทพยายามจะทำใหความเชอและความคดของตนสมฤทธผลใหได

กเพราะพวกเขาไมคดวาตนเองเปนเพยงไพรฟา พวกเขาไมใชราษฎรทคอยแตรบคำสงและทำตามคำสงเหลานน การทำความรจกชวตและบทบาทของพวกเขาจงไมใชแคการยกยองอยางหลบหหลบตา หรอวจารณพวกเขาเพยงเพอความมนในอารมณ เพราะพวกเขามบทบาทสำคญและยงจะกอ

บทบาทตอไปอกหลายป พวกเขาจงมฝายตรงขามทคอยตดตามหำหนและตอสกบพวกเขาเรอยมาและตอไปในอนาคต การตอสขดแยงเหลานเปนทงสสนทางการเมองและอาจเปนความพลกผนททำรายหรอชวยเหลอพวกเขาไดทกเมอ

การพดถงพวกเขาและพยายามเขาใจหลายๆดานของพวกเขาจงเทากบความพยายามทจะตองไปเขาใจกลไกและการเคลอนไหวของฝายตรงขามและบรบททางสงคมของทง 3 ประเทศนนดวย

2.นคอ 3 ประเทศทแมจะมขนาดพนทตางกน และเคยหำหนกนในอดต แตพวกเขามจดหนงท

เหมอนกนมาก นนคอ ชะตากรรมทตองเผชญหนากบลทธลาอาณานคมเมอ 1- 200 ปเศษทแลวเหมอนกน เรมตนทโปรตเกสและฮอลนดา ซงออกลาสนคาจากแดนไกลโดยเฉพาะเครองเทศซงทำกำไรมหาศาลในยโรป ไดเขาปฏบตการลบในราชสำนกอยธยาและพมาเพอหวงยดกมอำนาจในการปกครองและควบคมทรพยากรทพวกเขาตองการ จนในทสดกถกขบไลออกไป จากนน นกลาอาณานคมจากองกฤษและฝรงเศสกตดตามมา

องกฤษเปนมหาอำนาจทางทะเล ยดครองเสนทางการเดนเรอไวมากทสด หลงจากเขายดครองลงกาและอนเดยแลว ในทสดกทำสงครามกบพมาถง 3 ครง (พ.ศ. 2367-69, 2395, และ 2428) หลงจากยดครองพมาไดทงหมดหลงสงครามครงท 3 พมากกลายเปนมณฑลหนงของอนเดย ระหวางนน องกฤษกรกคบเขามาในเอเชยอาคเนย เขายดครองเกาะหมาก (ปนง), แหลมมลาย แลวกสรางเมองสงคโปรเพอใชเปนเมองทาทเชอมเอเชยใตกบเอเชยตะวนออก 4

สำหรบฝรงเศสทอยตดกบองกฤษและมปญหากบองกฤษตลอดมา ฝรงยอมพยายามกาวตามตดการดำเนนนโยบายลาอาณานคมขององกฤษอยางไมลดละ ในทสด กเขายดครองเวยดนาม กมพชา และลาวในป พ.ศ. 2402, 2406, 2436 ตามลำดบ 5

ขณะททงสทศของชายแดนไทยทยอยกนตกเปนอาณานคมขององกฤษและฝรงเศส สยามเอาตวรอดดวยการยอมลงนามในสญญาคาเสรกบองกฤษในป พ.ศ. 2398 และตดตามดวยการทำสญญาเนอหาเดยวกนกบอก 13 ประเทศในชวงทศวรรษ 2400 สยามตกเปนรฐกงเมองขน เปนรฐทมลกษณะพเศษทแตกตางจากรฐเพอนบานทงหลาย เพราะไมสญเสยเอกราช แตกมใชรฐอสระ ขณะทรฐเพอนบานรอบๆตกเปนเมองขน เจบปวดกบการถกประเทศลาอาณานคมกดขขมเหง ประชาชนถกปลกเราใหตนตวทางการเมองและมสำนกเรองชาตและเอกราช เกดขบวนการตอสเพอเอกราช ชาวสยามกลบหลงภาคภมใจวาตนเองยงใหญเพราะเปนรฐทมเอกราช มองชาตนกลาอาณานคมเปนมตร ไมเคยมองเหนการทชาตตนเองถกตางชาตเอารดเอาเปรยบ ไมเคยคดวาตนเองถกกดขเอาเปรยบ ไมเกดสำนกชาตนยม และไมเกดขบวนการตอสเพอเอกราช

รฐกงเมองขนของสยามพยายามอยางยงทจะรกษาเอกราชทเหลออยสวนหนงไวดวยการใชความสามารถของตนยดครองเมองรอบๆทมสวนทเปนรฐเมองขนเชน ลานนา ทางทศเหนอ, ปาตาน ทางทศใต และสวนทเปนเมองในอารกขาเชน อสาน ทำลายอำนาจการปกครองของเจาเมองเหลานนทละขนๆ เรมในทศวรรษท 2410 หากมทองถนใดตอตาน รฐสยามกจะสงกำลงเขาปราบปราม และเมอทองถนเกอบไมเหลออะไร รฐสยามจงเผดจศกดวยการยกเลกฐานะประเทศราช ผนวกดนแดนใหเปนสวนหนงของสยาม หรอเขาปกครองเมองเหลานนโดยกำหนดใหเปนมณฑลเทศาภบาล ตอจากนน กรวมศนยอำนาจดานศาสนา การศกษาและวฒนธรรม หามการพดการเรยนเขยนภาษาทองถน

กลาวโดยสรป รฐกงเมองขน (เรมในป พ.ศ. 2398) แปรวกฤตใหเปนโอกาสดวยการดำเนนนโยบายลาเมองขนในพนทรอบๆของตน กลายเปนรฐลาอาณานคมระดบภมภาค (Regional colonizers) ขณะทรฐจากตะวนตกเชน องกฤษ ฝรงเศส สเปน โปรตเกส เปนรฐลาอาณานคมระดบสากล จากนน กเพมอำนาจของสวนกลางยกฐานะตนเองเปนรฐรวมศนยอำนาจ (Centralized state) ในสมยรชกาลท 5 และรวมศนยอำนาจมากขนไปทกๆดาน เรยกวา รฐรวมศนยอำนาจมากเกนไป (Over centralized state) ในสมยรชกาลท 6 อำนาจและฐานะของสยามรฐดงกลาวแขงแกรงยงขนเมอเกด พรบ. ระเบยบบรหารราชการแผนดน ในป พ.ศ. 2476 สงผลใหขาราชการสวนภมภาคครอบงำการปกครองสวนทองถน สหรฐเขามาสนบสนนระบอบเผดจการทหารและระบบราชการตงแตป พ.ศ. 2490 เพอปองกนการขยายอทธพลของฝายสงคมนยม เมอรวมศนยมากมายเชนนน อำนาจรวมศนยจงแตกออกเปนสวนๆ แตละกระทรวงสงเจาหนาทของตนออกไปควบคมกจการแตละดานในทองถน เกดรฐรวมศนยอำนาจมากเกนไปและมลกษณะแยกสวนไรเอกภาพ (Fragmentedly over - centralized state)

นนคอมรดกทางการเมองการปกครองและวฒนธรรมของสยามรฐทนำไปสความเขมแขงของระบอบอำมาตยาธปไตยในเวลาตอมา และทำใหระบอบประชาธปไตยของประเทศออนแอ ถกแทรกแซงและถกทำลายใหตองลมลกคลกคลานเรอยมา

3.ออง ซาน ซจ เกดในป พ.ศ. 2488 ปทสงครามโลกครงท 2 สนสด และขณะทเธอมอายเพยง 2

ขวบ บดาซงเปนผนำขบวนการตอสเพอเอกราชของพมาและไดชอวาเปนผสนบสนนความเสมอภาคระหวางกลมชนตางๆของพมากถกทำรายเสยชวต พมาไดรบเอกราชในป พ.ศ. 2491 จากนน ประเทศของเธอกตกอยใตการปกครองระบอบเผดจการทหารเพมขนเปนลำดบ เมอซจอาย 15 ป เธอไดตดตามแมทไปเปนทตทอนเดยและเนปาล เธอเรยนจบปรญญาตรดานรฐศาสตรทอนเดย จากนนจงไปศกษาตอทองกฤษจนจบปรญญาเอก ไดไปทำงานทสหประชาชาต นครนวยอรค และทอนเดย ในป พ.ศ. 2531 ซจกลบบานมาดแลแมทปวย และเขารวมพรรคการเมองเพอหวงยตระบอบเผดจการทหารในประเทศของเธอ

ทกษณ ชนวตร เกดในป พ.ศ. 2492 ในเขตกงเมองกงชนบท การมพอเปนพอคาและตอมาเปนนกการเมอง ตวเองเปนนายตำรวจ จบการศกษาระดบสงสดในสหรฐ และเขาทำงานรบใชรฐมนตร และลาออกมาทำธรกจหาสมปทานจากรฐ เปนธรกจลำยคทนอยคนเหนความสำคญในเวลานน นนคอคอมพวเตอรและโทรคมนาคม. ในรฐทระบบราชการเขมแขง ระบอบประชาธปไตยออนแอ ถกแทรกแซงจากกองทพและกลมอำนาจเกาหลายครง คนทอยากทำธรกจและการเมองจะทำอยางไรเพอประสบความสำเรจ และเปนความสำเรจทไมธรรมดา ปจจยทง หมดนไดหลอหลอมเขาใหเปนนกการเมองนกธรกจทมความรความสามารถหลากหลาย และมเครอขายกวางขวาง รวมทงการไดพบกบผนำนกศกษาทออกจากปาหลงป พ.ศ. 2530 กลาวไดอยางหนงวา เขาคอตวแทนนกการเมองทโดดเดนของผลตผลจากโครงสรางเศรษฐกจการเมองของประเทศนในหวงกงศตวรรษเศษ (พ.ศ. 2490-2545) มทงสวนทเปนมรดกของโครงสรางนนและความพยายามทจะสรางสงใหมๆ 6

ฮน เซน เกดในป พ.ศ. 2495 เปนลกชาวนาจนในชนบท จบการศกษาชนประถม กมพชาไดรบเอกราชในป พ.ศ. 2497 แตตอจากนน สหรฐกเขาไปมบทบาททงในกมพชา ลาว เวยดนามรวมทงไทยเพอปราบปรามกองกำลงของฝายเอกราช-สงคมนยม เขาเขารวมขบวนปฏวตของเขมรแดงเมออายได 16 ป เพอสกบรฐบาลเผดจการทหารของนายพลลอน นอล ทสหรฐสนบสนน หลงจากนน เขาไดเขารวมกบฝายปฏวตกมพชาทเวยดนามสนบสนน รฐบาลเขมรแดงครองอำนาจในชวง 4 ป (พ.ศ. 2518-2522) จากนนจงถกกองทพปฏวตกมพชา-เวยดนามขบไลออกไป ฮน เซนเคยใหสมภาษณวาเขาเคยออกรบถง 105 ครง ตงแต พ.ศ. 2522 จนถงปจจบน ฮน เซน ไดครองตำแหนงสำคญๆในรฐบาลตลอดมา จนไดเปนนายกฯรวมในป 2528 และมอำนาจเพมขนเปนลำดบจนถงขณะน

นคอภาพโดยยอของพลเมอง 3 คนทมอายระหวาง 57-64 ป เปนพลเมองทไมกลวตอระบอบอำนาจนยม จงกลาทาทายอำนาจนน แตบทบาทและผลงานของเขาทงสาม กขนอยกบวาใครเปนผประเมน

ในสายตาของรฐบาลทหาร ซจคอผทรยศชาต เพราะเธอแตงงานกบชาวองกฤษ รฐบาลทหารพมาปดประเทศในชวงทศวรรษท 2500 และประกาศวาพมามหนทางของตนเองในการพฒนาเขาสสงคมนยม (Burmese way to socialism) รฐบาลพมาใชลทธชาตนยมพยายามชใหเหนวาซจไมใชชาวพมา แตเปนพวกจกรวรรดนยม เปนสายลบตางชาตทนาขยะแขยง

ในสายตาของรฐบาลและกลมคนทมองระบอบสงคมและการเมองอยางตนเขน สนบสนนระบอบอำมาตยาธปไตยตลอดจนกลมคนทเหนวาการแทรกแซงการเมองของกองทพสำคญนอยกวาความออนแอภายในระบอบประชาธปไตย แตคดไดเพยงวานกการเมองตองมคณธรรม หากมคณธรรมแลว ทหารกจะไมกลาปฏวต หรอคลอยตามการโฆษณาใหเกลยดกลวทนสามานย แตกลบไมสนใจระบอบอนทลาหลงและมอำนาจและอทธพลมากกวาหลายเทา ฯลฯ ทกษณคอนกโทษชายทจะตองถกคมขง 2 ป เพราะคดซอทดนยานรชดาภเษก เขาคอนายทนทไรคณธรรม โกงกนปลนชาต คอหวหนาของระบอบทกษณทจะทำใหประเทศเสยหายอยางหนก เพราะทกคนตองอยใตอำนาจและคำสงของเขา ดวยความเลวรายทกอยางทเปดเผยจากฝายปฏปกษ ทงๆทยงไมมการตรวจสอบจรงจงและพสจน รฐประหาร 19 กนยาจงกลายเปนความดงาม เปนการกชาต เปนภารกจทยงใหญ กอนทประเทศชาตจะพนาศยอยยบดวยระบอบทกษณ นกรฐศาสตรบางคนบอกวาประชาธปไตยไทยถกทำลายไปแลวดวยระบอบทกษณกอน 19 กนยา ดงนน รฐประหาร 19 กนยาจงมไดทำลายระบอบประชาธปไตย ฯลฯ

และในสายตาของบางฝาย ฮน เซน คอสมนของเวยดนาม เขาเขารวมกบกองกำลงทเวยดนามสนบสนน จากนนจงทำลายฝายเขมรแดง ฮน เซนกลายเปนผนำรฐบาลหนของกมพชาทขนตอเวยดนาม บางคนมองเหนเขาเปนผนำบานนอก การศกษานอย ลาสด ยงฮน เซนเชญทกษณเปนทปรกษาของกมพชาดานเศรษฐกจ ฮน เซน ในสายตาของคนเหลานนกคอสมนของทกษณ รฐบาลไทยมองวา ฮน เซนขอมลผดทำใหเขาคดวาทกษณถกรงแก ตกเปนเหยอของการเมอง ขมขกมพชาโดยประกาศวาจะยตการใหความชวยเหลอการพฒนาเศรษฐกจ หลายคนกลาวหาฮน เซนวาดหมนการวนจฉยของศาลไทย เปนศตรของไทย ฯลฯ

4.ซจ เตบโตในครอบครวทแมไมมพอ แตชวตและสงคมของเธอกคอการเมองเรองเอกราชและ

ประชาธปไตยของประเทศ เธอศกษาเรองราวทางการเมองอยางกวางขวาง บวกกบเลอดผนำและเลอดนกสทสงผานจากพอถงเธอ เธอจงเขาสวงการเมองทนททไดโอกาส และสงขาวไปยงสามและลกทงสองวา ตอจากนเธอจะขอมงมนภารกจเพอประเทศชาตเปนหลก และหากพวกเขาจะไมไดพบกบเธออก กขอใหเขาใจเจตนารมณของเธอทจะกาวเดนบนเสนทางการตอสเพอประชาธปไตยของพมา (สามเสยชวตดวยโรคมะเรงทองกฤษในป 2542 โดยททงครอบครวไดพบกนเพยง 1-2 ครงหลงจากซจถกจบกมคมขงในป 2531) 7

การดำรงอยยาวนานของระบอบเผดจการทหารพมาเปนทเกลยดชงของโลกเสรเพยงใด การยนหยดตอสของซจ ทตองถกจบกมคมขงครงแลวครงเลากยงหนนสงซจใหเปนวรสตรทยงใหญเพยงนน แตบทเรยนจากพมาทผานมากลบไดรบการศกษาคนควาอยางผวเผน เปนการมองแตปรากฏการณ แตไมเคยมองเนอแท เพราะไมเคยมองวาขณะทพมาเปนเผดจการทหารในป 2505 และไทยกเปนเชนกนนานกอนนคอป 2490 แตจดตางสำคญของ 2 ประเทศกคอ การทเผดจการพมาปดประเทศทกดาน สวนไทยเปดประเทศทางเศรษฐกจและวฒนธรรมอยางเตมทเรมตงแตป 2502 การเปดประเทศและสงเสรมการลงทนของไทยทำใหเกดการเตบโตของชนชนกลาง ชนชนกรรมกร เศรษฐกจภาคบรการ สอมวลชน การรบรขาวสารจากโลกเสร นกศกษาและปญญาชน ตลอดจนวฒนธรรมตะวนตกมากขนๆ 8

14 ปตอจากนน พลงประชาธปไตยของไทยจงเตบใหญเกดเหตการณ 14 ตลา 2516 แมวาระบอบการเมองแบบประชาธปไตยถกทำลายในป 2519 นกศกษาหลายพนคนตองหลบหนเขาปา และประชาธปไตยไทยตองลมลกคลกคลานตอจากนน แตพลงประชาธปไตยของประเทศนกฟนขนอก เนองจากเศรษฐกจเสรของไทยไมเคยหยดยงการเตบโตตลอด 5 ศตวรรษทผานมา พลงทนนยมนนเองทสรางพลงประชาธปไตยเตบใหญเปนลำดบ และในหวง 3 ปมาน ความขดแยงระหวางระบอบอำมาตยาธปไตยกบระบอบประชาธปไตยยงแหลมคมและนบวนเดนชดมากขน เมอรฐบาลทมาจากการเลอกตงไมเพยงแตอยครบวาระ 4 ป แตยงชนะการเลอกตงเปนรฐบาลพรรคเดยวเปนครงแรก และมททาวาระบอบประชาธปไตยจะมเสถยรภาพเชนในประเทศทพฒนาแลว

ผดกบพมาทใชเวลานานถง 26 ป (พ.ศ. 2505-2531) รฐบาลทหารจงยอมใหมการเลอกตงและฝายพลงประชาธปไตยชนะการเลอกตงอยางยงใหญ เพยงเทานน ระบอบเผดจการทหารกไมเคารพเสยงของคนสวนใหญ แตไดปราบปรามพลงประชาธปไตยในเหตการณ (8-8-88 หรอ 8 สงหาคม 1988) ขบวนนกตอสเพอประชาธปไตยหลายพนคนตองตดคก อกนบหมนคนตองหลบหนออกมายงอนเดยและไทย จากนน กเคลอนออกไปสยโรปและอเมรกา คงเหลอเพยงซจทยนหยด ไมยอมออกนอกประเทศ จนเธอกลายเปนสญลกษณแหงการตอส

ตลอดกงศตวรรษทผานมา ระบบเศรษฐกจเสรและวฒนธรรมตะวนตกหลงไหลเขามาในไทยคละเคลากบระบอบการเมองและวฒนธรรมทลาหลงอนเปนมรดกตกทอดกลายเปนความขดแยงและการตอสทางการเมองทตอเนองเรอยมา บบบงคบใหฝายอนรกษไทยประแปงแตงหนาใชวธ “เตะตดขา” ระบอบประชาธปไตยเปนระยะๆ หรอพรำพดเรองยดอำนาจเพอประชาธปไตย กระทงใชวธ “รฐประหารสมยใหม” สถาปนารฐบาลทดภายนอกเปนประชาธปไตยแตทแทเปนรฐบาลหนของระบอบอำมาตยาธปไตย นคอระบอบอำนาจนยมแบบอำพราง (Hidden authoritarianism) ทมลกษณะหลอกลวงสง ผดกบพมาทไมไดมแนวทางการพฒนาเศรษฐกจและวฒนธรรมแบบไทย กองทพของพมาจงหาญกลาสถาปนาระบอบอำนาจนยมแบบลอนจอน (Obvious authoritarianism) โดยไมกลวตอการประทวงของโลกโดยเฉพาะผนำตะวนตกซงไมกลาทำอะไรมากกวานน เพราะมผลประโยชนทางเศรษฐกจกบจน และจนสนทสนมกบพมาอยางยง

การจดตงรฐบาลในเดอนธนวาคม 2551 ทนำโดยพรรคประชาธปตย พรอมกบขาวทวาเปนการจดตงทเกดขนในคายทหารแหงหนง มการขมขและบบบงคบพรรคการเมองบางพรรคใหเขารวมกบรฐบาลชดใหม ทำใหการตอสเพอนำระบอบประชาธปไตยทไมตองถกกำกบโดยอำนาจนอกระบบกลบคนสแผนดนไทยอกครง และการตอสดงกลาวไดกลายเปนความขดแยงทางการ เมองตงแตนน สงทชยอนนต สมทวณช เคยชไวเมอ 2 ทศวรรษทแลว บดนกยงคงอยนนคอตราบใดทความขดแยงเรองระบอบและกตกาทางการเมองยงไมตกไป (Contested terrains) การเมองทไมแนนอนกจะเปนประเดนทสงผลกระทบตอทกๆภาคสวนของสงคมตอไปไมมทสนสด 9

ลองสำรวจดกำลงรบของทงสองฝาย ชางเปนภาพของการตอสเพอประชาธปไตยในยคโลกานวตร เปนการตอสในองกฤษและฝรงเศสเมอ 300 ปกอน เพราะนคอความขดแยงระหวางชนชนสงและชนชนกลางสวนหนงทหวาดกลวการเลอกตงกบประชาชนสวนใหญโดยเฉพาะคนในชนบททตองการรฐบาลทมาจากการเลอกตง ตองการรฐบาลทดำเนนนโยบายทพวกเขาพอใจ ทงหมดอยภายในประเทศ

ยกเวนประการเดยวคอ นายกฯทมาจากเสยงสวนใหญและถกขบออกจากตำแหนงดวยรฐประหารยงคงตองรอนเรในตางประเทศ ขณะทพมามผนำการตอสเพอประชาธปไตยทโดดเดนอยในประเทศ แตนกสเพอประชาธปไตยสวนใหญทสดกลบหลบหนภยไปอยตางแดน

คำถามหนงทไมคอยมการอภปรายกนกคอ เราจะเรยนรอยางไรจากสภาพทตางกนของ 2 ผนำน ผนำคนหนงถกเขาไลจบ ตองหลบหนการจบกมพรอมกบประกาศสตอไป ไดใชวธเคลอนท และหาโอกาสจากวกฤตในโลกทไรพรมแดน สรางระบบการตดตอสอสารหลากหลายรปแบบและตอเนองกบมวลชนทอยภายในประเทศ ขณะทผนำอกคนหนง เธอยนหยดไมยอมทงมวลชน เธออยไมไกลจากมวลชนกจรง แตกถกคมขงในบาน ถกกางกนดวยรวลวดหนามและกำแพง ตลอด จนไมสามารถใชเครองมอและอปกรณตางๆเพอการสอสารสมยใหม มเพยงพลงใจทยนหยดเขมแขง แตพลงกายกยอมรวงโรยตามกาลเวลา

ฮน เซน เปรยบบคคลทงสองวาตกเปนเหยอของการเมอง เผดจการทหารในพมากบระบอบอำนาจนยมแบบอำพรางในอกประเทศหนง แมจะตางกน แตคนทตอสกบทงสองระบอบนตางกประสบความยากลำบากเหมอนกน บทสมภาษณแตละครงของฮน เซน ทำใหสงคมไดคด อยางนอยวฒการศกษาและสถาบนการศกษากไมไดมความหมายอะไร กระทง อาจเปนสงทนาอปลกษณทสด โดยเฉพาะคนทมวฒการศกษาสงและจบจากสถาบนทมชอเสยงยง

แนนอน คำพดของฮน เซน ทำใหฝายอำมาตยาธปไตยรองระงม คดคานการนำเอาทกษณไปเปรยบกบวรสตรเชน ซจ แตหากไปถามมวลชนคนเสอแดง คำตอบกจะเปนอกอยาง นาสงสยตรงทวาฝายอำมาตยาธปไตยไมเหนดวยกบคำพดของฮน เซน เพราะชงชงการพดอะไรกไดทจะทำใหทกษณดดขน หรอเพราะพวกเขาไมเคยศรทธากบสงใดหรอคำพดของใครทงนน นอกจากอำนาจและผลประโยชนของพวกเขาและชนชนของเขา

ซจใชเวลา 2 ทศวรรษยนหยดคดคานระบอบเผดจการทหาร และจนถงบดน เธอกยงไมหวนไหว แตบทเรยนการตอสของแตละประเทศไมใชมเพยงขอเดยว ขบวนการตอสของพมาจะแกไขภาวะชะงกงนดงกลาวไดอยางไรในขณะทผนำของพวกเขายงคงถกกกบรเวณตอไป

ทกษณเพงใชเวลา 3 ปในการตอสเพอใหระบอบประชาธปไตยกลบคนสประเทศ ขบวนประชาธปไตยจะเรยนรอะไรจากการตอสของประเทศเพอนบาน และอปสรรคตางๆอยางไร ไมวาจะเปนการตดคกอยในบาน หรอการทตองรอนเรในตางประเทศ ไมอาจกลบคนสมาตภมไดเลย และหากจะมการเลอกตงอกครง จะมหลกประกนอะไรทจะไมมคำสงยบพรรค หรอการตดสนของศาลใหปลดนายกฯออกจากตำแหนงหรอยบพรรคการเมองทนายกฯสงกด หรอเกดรฐประหารอกครงหรออกหลายๆครง ขบวนประชาธปไตยมการตอตานระบอบอำมาตยาธปไตยทมเครองมอสารพดอยางไรบาง นอกเหนอจากการนดชมนม และการตอตานผนำรฐบาลทไปตามจงหวดตางๆ

ฮน เซนเขาสอำนาจทางการเมองมาแลว 3 ทศวรรษ คำกลาวหาทวาเขาเปนรฐบาลหนในอดต เวลาผานไปยาวนานมาถงบดน ยงคงมหลกฐานอะไรทแสดงวารฐบาลหนงรบใชรฐบาลของอกประเทศหนง ขณะเดยวกน ความตอเนองของระบบการเมอง ไมมการทำรฐประหารดงเชนกรณกมพชา หรอในมาเลเซย สงคโปร หรอฟลปปนส เรยกรองใหเราลงไปศกษารายละเอยดวาองคประกอบประชาธปไตยมการพฒนาอยางไรหรอไมภายใตระบอบการเมองทมเสถยรภาพเชนนน

ขณะเดยวกน ภายใตสงคมทระบอบการเมองขาดเสถยรภาพเชนสงคมไทย ทหลงการปฏวตเพอโคนลมระบอบสมบรณาญาสทธราชย มรฐประหารเกดขน 10 ครง กบฏ 11 ครง และการลกขนสของประชาชน 3 ครง รวมมเหตการณทางการเมอง 24 ครง มรฐธรรมนญ 18 ฉบบ ในชวงเวลา 77 ป (พ.ศ. 2475-2552) ไดสะทอนใหเหนความขดแยงระหวางพลงของทงสองฝาย โดยทความขดแยงมลกษณะรนแรงมากขน มคนเขารวมมากขนและตอเนองอยางทไมเคยมมากอนในชวง 3 ปลาสด ยอมมนยบางอยางทอาจจะทำใหการเมองไทยเปลยนไปจากเดมในอกไมชา

ระบอบอำนาจนยมทเหนไดชดยอมสะทอนใหเหนความกลาและไมกลวของชนชนทกมอำนาจ ความกลาและไมกลวดงกลาวดานหนงกยอมสะทอนวาพวกเขารดวากำลงของประชาชนเปนอยางไร สวนระบอบอำนาจนยมแบบอำพรางกยอมใหเหนความพยายามของชนชนทกมอำนาจทพยายามประแปงรฐบาลใหดด นำสถาบนตางๆออกมาแสดงใหโลกและผคนทสนใจการเมองอยางผวเผนเขาใจวานนคอสงคมประชาธปไตย บานเมองมกฎหมาย ตองเคารพคำสงของศาล ในแงน การอำพรางยอมสะทอนใหเหนการยอมรบวาการยดครองผกขาดอยางเปดเผยไมอาจทำไดงาย อกดานหนงกยอมสะทอนใหเหนเหลยมคของพวกเขาทรวมศนยผกขาดอำนาจมานานกวาศตวรรษ

คำถามทวาระบอบไหนลาหลงกวา กขนอยกบวาเราใชมาตรวดแบบใด ทงสองระบอบยอมมจดแขงและจดออนของมน รอใหฝายประชาธปไตยเขาไปตรวจสอบและหาทางแกไข มแตคนทคดวาตนเองมการศกษาสง (บางสาขา) ตดตามขาวสารจากสอทไมเปนกลางอยางตอเนอง กสรปวาตนเองรเรองการเมองดกวาใคร กลายเปนความเขาใจแบบผดๆ เกดความเสยหายตอประเทศในระยะยาว แตทแนๆ บดน สองประเทศเพอนบานกนนไดกลายเปนจดสนใจระดบโลกไปแลว เพราะมระบอบการเมองและวฒนธรรมทลาหลงทสด มชนชนทครองอำนาจทไมยอมรบการเปลยนแปลง ไมวาพวกเขาจะใชวธการใดกตามเพอรกษาอำนาจและสงคมแบบเกาไว

สดทาย แมวาจะยงหนไมพนบทบาทของผนำ ทศทางการนำ ยทธศาสตรและยทธวธการตอส แตอยางนอย จะพบวาความพยายามทจะสรางสรรคและกอบกระบอบประชาธปไตยในไทยไมใชเรองของคนเพยงไมกคนอกตอไป ในยคทขาวสารเดนทางรวดเรวเชนปจจบน เชอวามคนไทยนบลานทสงสยวานายทหารคนหนงนำการลมลางระบอบประชาธปไตยและเผยแผน 4 ขนในการทำลายพรรคการเมองพรรคหนง มาบดน เขากลบอาสามาเปนหวหนาพรรคการเมองเพอหวงลงเลอกตง พรอมกบประกาศวายนดรวมมอกบทกพรรคสรางสรรคประชาธปไตย รวมทงพรรคทเขาตองการทำลายดวย ถามวาเขาจะรวมมอกบใครเพอทจะทำลายระบอบประชาธปไตยอก และเขาจะอธบายสงทเขาทำเมอ 3 ปกอนและสรางรฐธรรมนญทสงผลลบยาวไกลมาจนถงบดนอยางไร นคอสถานการณสรางประชาธปไตยทผนำเพยงไมกคนกทำไมไดอกตอไป ประชาชนตองการมสวนรวมมากขน พวกเขาไมนาจะยอมใหการเมองเปนเรองของคนไมกคนอกตอไป

ทามกลางความแตกตางของรปธรรมเสนทางประชาธปไตยใน 2 ประเทศทเปนเพอนบานกน จะแกไขอปสรรคอยางไรททงสองประเทศมผนำทมขอจำกด ในกรณดงกลาว การตอสเพอประชาธปไตยอาจตองแยกแยะความแตกตางระหวางผนำเชงสญลกษณกบผนำการเคลอนไหวทเปนจรง ทงสองจะมบทบาทสนบสนนกนอยางไร และจะสรางสวนใดเพอใหการตอสยกระดบขนไปเปนขนๆ ความขอนยงสนบสนนขอเทจจรงทวามคนจำนวนมากในขณะนทเขาไมยอมแลวกบการทประเทศของเขาไมมประชาธปไตยอกตอไป หมายความวาผนำไมอาจสรางประชาธปไตยไดหากไมมการสนบสนนจากประชาชนเปนจำนวนมาก และในทำนองเดยวกน รฐประหารกไมอาจเกดขนไดอกโดยงาย

กระนนกตาม ประชาธปไตยในภมภาคนอยางนอยใน 2 ประเทศทกลาวถงยงคงตองเผชญอปสรรคอนใหญหลวงหลายประการ ขอจำกดทหอมลอมซจ และทกษณมทงหวงเวลาทมนยบางประการ และความเขมขนของเหตการณในชวง 1 ปทผานมา ทามกลางความไมพอใจของประชาชนจำนวนมากในระดบลาง และภายใตโครงสรางทางเศรษฐกจและการเมองแบบเกาทเหนยวรงการเปลยนแปลง กมนยหลายประการทชใหเหนวา หนทางสประชาธปไตยแบบอารยะยงคงทอดยาวในอนาคต.

17 ธนวาคม 2552.

1เชงอรรถทายบท� Aung San Suu Kyi, Freedom from Fear. London: Penguin Books, 1991 แปลโดย พนธมวด เกตะวนด, ออง ซาน ซจ วรสตรประชาธปไตย. กรงเทพฯ: River Books, 2540 หนา 207, 218, 2232 พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร, คำชแจงกรณรบเปนทปรกษาดานเศรษฐกจของรฐบาลกมพชา, 6 พฤศจกายน 2552, 51 Thai Red News. ปท 1 ฉบบท 13 วนท 25 พฤศจกายน - 5 ธนวาคม 2552 หนา 43 มตชนรายวน, 16 ธนวาคม 2552 หนา 24 C.A. Bayly, Imperial Meridian: The British Empire and the World, 1780-1830. London: Longman, 1989 and Timothy H. Parsons, The British Imperial Century, 1815-1914: A World History Perspective. Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publishers, 19995 Michael Edwardes, The West in Asia 1850 – 1914: A Concise Survey History of Imperialism and Its Effects. NY: Capricorn Books, 19686 วลยา, เรยบเรยง, ทกษณ ชนวตร ตาดดาว เทาตดดน. กรงเทพฯ: สำนกพมพมตชน, 2544 7 อองซานซจ, เขยน พภพ อดมอทธพงศ, แปล. จดหมายจากพมา. กรงเทพฯ: มลนธโกมลคมทอง, 25408 Tanet Charoenmuang, “Living Meaningfully with the Wolves: the World and Thailand Toward Burma,” John J. Brandon, ed. Burma: Myanmar in the Twenty-First Century. Dynamics of Continuity and Change. Bangkok: Thai Studies Section, Faculty of Arts, Chulalongkorn University, 1997 pp. 45-679 ชยอนนต สมทวณช, 100 ปแหงการปฏรประบบราชการ: ววฒนาการของอำนาจรฐและอำนาจการเมอง. กรงเทพฯ: สำนกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2535 บทนำ