SVETSKATRGOVINSKA ORGANIZACIJA

WTO ISTORIJAT: Od Havane do Dohe

HISTORY: From Havana to Doha

Dr Predrag Bjelić

2

Međunarodni trgovinski sistem

Ugovori o prijateljstvu, plovidbi i trgovini Kobden-Ševalijerov sporazum, 1860 Regionalni trgovinski sporazumi GATT WTO

SVETSKATRGOVINSKA ORGANIZACIJAWTO

Istorijat

5

Svet u krizi 1914-1918: rat

Planova rekonstrukcije nema Protekcionističke tendencije

Rast carina Uvođenje restrikcija Trgovinski rat

Ekonomska kriza Rast nacionalizama

1939-1945: rat

6

1945:Vreme rekonstrukcije UN Dva stuba “Bretton Woods”

sistema (IMF i World Bank)

Treći stub za trgovinu i zaposlenost?

7

1946-48:

ITO ECOSOC (UN) Konferencija UN o trgovini i

zaposlenosti London (Okt-Nov 1946) Njujork (Jan-Feb 1947) Ženeva (Apr-Avg 1947) Havana (Nov 1947-Mar 1948)

8

1947: Konferencija u Havani Finalna sesija Konferencije UN

o trgovini i zaposlenosti Uspostavlja se ITO

Privremeni sporazum - General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)

Prva runda PREGOVORA (RAZMENA CARINSKIH KONCESIJA)

9

ITO Nije ratifikovana Nije stupila na snagu

1948: ITO

10

Opšta pravila regulisanja međunarodne trgovine (industrijskim proizvodima)

Rezultat prve runde trgovinskih pregovora: Šema carinskih koncesija

Protokol o privremenoj primeni 23 ugovorne strane

1948: GATT

11

1947-1993: GATT Runde

12

Od 23 ka 123 Ugovorne strane Protokoli o pristupanju Liste koncesija (rezultat

pregovora o tržišnom pristupu)

1948-1994: Pristupanje GATT-u

13

1986-93: Osma runda“Uruguay Round”

1986: Punta del Este Deklaracija

1988: Srednjoročna revizija 1993: Usvajanje Finalnog akta,

Geneva Kraj pregovora Tečnička verifikacija Struktura WTO

14

1994: Konferencija u Marakešu Potpisivanje sporazuma o

osnivanju WTO (Marrakesh) 123 učesnika 23,000 strana Većina pravila GATT (1947)

uključena u GATT 1994

15

1947

1948

1949

1950

60-61

64-67

73-79

86-93

1994

1.1.95

1.1.96

Havanska Konferencija (ITO) – I Runda

GATT stupa na snagu

II Runda: Annecy

III Runda: Torquay

IV Runda: Ženeva

V Runda: “Dilon runda”

VI Runda: “Kenedi runda”

VII Runda: “Tokio runda”

VIII Runda: “Urugvajska runda”

Konferencija u Makakešu (potpisivanje finalnog akta)

WTO počinje sa radom

The GATT (1947) nije više na snazi

1956

16

“… WTO …”

17

“… WTO …” Nezavisna od UN 153 članice (dec 2011)

preko 90% svetske trgovine Odlučivanje konsenzusom Nezavisan Sekretarijat Budžet: 196 miliona CHF (2011)

Sedište u Ženevi

18

Ciljevi WTO Povećanje životnog standarda Puna zaposlenost Ubrzanje međ. trgovinskih tokova Eliminisanje prepreka trgovini Rast (zarada i tražnje) Rast proizvodnje i trgovine Optimalna upotreba resursa Održivi razvoj Zaštita životne sredine prema nivou

ekonomskog razvoja

19

Funkcije WTO Primena i nadzor nad multilateralnim i

plulateralnim trgovinskim sporazumima WTO Forume za multilateralne trgovinske pregovore Organizacija rešavanja trgovinskih sporova

članica Nadzor nad spoljnotrgovinskim politikama članica Tehnička pomoć i obuka članica zemalja u

razvoju Saradnja sa drugim međunarodnim ekonomskim

organizacijama u kreiranju globalne ekonomske politike

20

Rezultat Urugvajske runde (FINAL ACT) =

“Finalni Akt”Marakeški sporazum (Osniva WTO)

Aneks 11A: Opšti sporazum o trgovini robom (GATT 1994)1B: Opšti sporazum o trgovini uslugama (GATS)1C: Sporazum o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine (TRIPS)

Aneks 2: Sporazum o mehanizmu rešavanja sporovaAneks 3: Mehanizam revizije spoljnotrgovinskih politikaAneks 4: Plulatelarni sporazumi Odluke i deklaracije

21

EKONOMISTA

« FIZIČKI  » PRISTUP GRANICA / CARINA

Pristup potrošaču Trgovinska praksa Preferencije potrošača Unutrašnja regulativa proizvodnja / ponuda / transport

/ marketing / sposobnost distribucije itd

KONKURENTNOST

PRISTUP TRŽIŠTU

22

Pregovaranje o koncesijama

Definisati pravila igre Proizvod po proizvod

• Sektorski Vezivanje i konsolidacija -Bindings

• Proizvod po proizvod • “Plafonirane carine” -Ceiling Bindings

Redukcije• Proizvod po proizvod • Linearni pristup• Formularni pristup

Tranzicioni period S & D (održivi razvoj)

PREGOVARAČ

23

3

PRAVNIK

principi

• Najpovlašćenija nacija Most-Favored Nation (MFN)

• NE kvantitativnim restrikcijama • Konsolidacija

•NACIONALNI TRETMAN

24

Rezultati

1986 1994

Vezivanje

Urugvajska runda

Vezane carinske stope - tarifne pozicijeSvetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Vezane carinske stopeDogovorene i konsolidovane u WTO

Primenjene carinske stope

niže od konsolidovanih

25

1986 1994

Vezivanje

Vezane carinske stope - tarifne pozicijeSvetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Razvijene zemlje

78 %

99 %94 %99 %

Rezultati Urugvajska runda

26

1986 1994

Vezane carinske stope - tarifne pozicije

Svetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Zemlje u razvoju

22 %

72 %

15 %

58 %

Rezultati Urugvajska runda

Vezivanje

27

Rezultati GATT-a: Carine

28 GDP

2’000

1’000

200

100

50

1950 = 100. Logartamska skala

1929‘32

‘38 ‘48 ‘90 ‘95‘80‘70‘60

Robna trgovina

Robna trgovina i GDP

29

trgovina, GDP, FDI

1948 19971973

Rast svetskog robnog izvoza

Trend u stranim direktnim investicijama (FDI)

Rast svetskog proizoda (GDP)

10 %

8

6

4

2

0

+ 6%

+ 1.9%

x 16%

30

Udeo u trgovini po regionima

12 %

10

8

6

4

2

01953 200019931973

Latinska Amerika Azijske NIC

KinaAfrika

31

Ministarska konferencija

Sekretarijat

Apelaciono

telo

Panel za rešavanje sporova

Komiteti Komiteti

Savet za trgovinu robom

Savet za trgovinu uslugama

Savet za trgovske aspekte prava

intelektualne svojine

Komiteti:CTD (Razvoj)

CTE (Okruženje)CRTA (Regionalism)BOP (Platni bilans)

WG (Investicije)WG (Konkurencija)

WG (Transparentnost u državnim

nabavkama)Budžet

Opšti savet

Telo za reviziju

spoljnotrg. politika

Telo za rešavanje sporova

Generalni direktor

Komitet za trgovinske pregovoreKomitet za trgovinske pregovore

32

ODLUČIVANJE u WTO MINISTARSKA KONFERENCIJA

SVAKE DVE GODINE Vrhovni organ Donosi strateške odluke i daje

smernice

33

1996

1998

1999

2001

2003

Singapur

Ženeva

Sijetl

Doha

Kankun

Hong Kong

Ženeva

Trade and InvestmentTrade and Competition Policy

Trade FacilitationTransparency in government procurement

Information Technology Products (ITA)

Electronic commerce

NOVA RUNDA LANSIRANATransfer of technology

2005

2009

34

WTO - organi Opšti (Generalni) savet

Deluje u ime Ministarske koferencije

Sastaje se jednom mesečno Ženeva Otvoren za sve članice Tri uloge

“rukovodi ” WTO Telo za rešavanje sporova (Aneks 2) Telo za reviziju spoljnotrg. politika

(Aneks 3)

35

Opšti savet Savet za trgovinu robom Savet za trgovinu uslugama Savet za trgovinske aspekte

prava intelektualne svojine

36

PoljoprivredaSanitarne i fitosanitarne mere

Tekstil i odećaTehničke barijere trgovini

Investicione mere koje se odnose na trgovinuAnti-Damping (GATT Art. VI)

Carinska vrednost (GATT Art. VII)Pregled pre isporuke

Pravila o porekluProcedure uvoznih dozvola

Subvencije i kompenzatorne mereSamožaštita

(ANNEX 1A) Multilateralni sporazumi o trgovini robom =

GATT 1994

+ “Ostali sporazumi - Annex 1A”

39

Kontakt podaci

Dr. Predrag Bjelić HVALA NA PAŽNJI!

Ekonomski fakultet Univerziteta u BeograduKamenička 611000 BeogradSerbia

t. +381-11-3021044

e. bjelic@ekof.bg.ac.rs