SWOT Analiza e SHMM “Mehmet Isai” - shkollateknike.comshkollateknike.com/wp-content/uploads/2013/03/Swotanaliza.pdf · SWOT Analiza e SHMM “Mehmet Isai” Përgatitur nga ekipi:

SWOT Analiza e SHMM Mehmet Isai

Prgatitur nga ekipi:Argjend OsmaniNefertita Bardhi Marigona Kelmendi

Prishtin, dat 05 Tetor 2010

2

Prmbajtja

Lista e tabelave......................................................................................................................3

Lista e figurave......................................................................................................................3

Falnderim ............................................................................................................................4

Lista e shkurtesave ................................................................................................................4

1 Prmbledhje ekzekutive .................................................................................................5

2 Hyrje .............................................................................................................................6

2.1 Metodologjia ...........................................................................................................7

2.2 Objektivat................................................................................................................8

2.3 Rezultatet e aplikimi t SWOT Analizs..................................................................8

2.4 Prshkrimi i procesit................................................................................................9

2.5 Identifikimi i komponentve t SWOT Analizs....................................................10

2.5.1 Rrafshi vertikal-faktort pozitiv dhe negativ ...................................................10

2.5.2 Rrafshi horizontal-faktort e brendshm dhe t jashtm..................................11

2.5.3 Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv..................................................12

3 T gjeturat nga SWOT Analiza ....................................................................................14

3.1 Informata t prgjithshme pr shkolln ..................................................................14

3.1.1 Prparsit (Fuqit) ........................................................................................15

3.1.2 Dobsit .........................................................................................................20

3.2 Mundsit..............................................................................................................27

3.2.1 Rreziqet..........................................................................................................30

3.2.2 Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv..................................................34

3.2.3 Dobsit .........................................................................................................35

3.2.4 Rreziqet..........................................................................................................44

4 Konkluzionet dhe rekomandimet..................................................................................50

5 Bibliografia..................................................................................................................51

6 Shtojca.........................................................................................................................52

6.1 Agjenda.................................................................................................................52

6.2 Fletat e puns ........................................................................................................53

6.3 Listat e pjesmarrsve ...........................................................................................55

6.4 Vlersimi juaj pr puntorin e mbajtur t SWOT Analizs.....................................56

3

Lista e tabelave

Tabela 1. Qasja analitike pr nxns n kuadr t dobsive..................................................38

Tabela 2. Qasja analitike pr infrastruktur n kuadr t dobsive .......................................40

Tabela 3. Qasja analitike pr tekste msimore n kuadr t dobsive ...................................41

Tabela 4. Qasja analitike pr dukurit asociale n kuadr t dobsive ..................................43

Tabela 5. Qasja analitike pr burimet njerzore n kuadr t dobsive .................................44

Tabela 6. Qasja analitike pr ndikimet politike n kuadr t rreziqeve .................................44

Tabela 7. Qasja analitike pr legjislacion n kuadr t rreziqeve ..........................................45

Tabela 8. Qasja analitike pr MASHT, DKA n kuadr t rreziqeve ....................................47

Tabela 9. Qasja analitike pr ndikimet negative nga jasht n kuadr t rreziqeve................49

Tabela 10. Agjenda e takimit punues ...................................................................................52

Tabela 11. Lista e pjesmarrsve nga Mehmet Isai ...........................................................55

Lista e figurave

Figura 1. Ndikimi i komponentve t SWOT Analizs n mbarvajtjen e shkolls.................6

Figura 2. Diagrami i shkakut dhe efektit ................................................................................7

Figura 3. Aplikimi i SWOT Analizs .....................................................................................8

Figura 4. Prshkrimi i procesit ...............................................................................................9

Figura 5. Rrafshi vertikal-faktort pozitiv dhe negativ .........................................................11

Figura 6. Rrafshi horizontal-faktort e brendshm dhe t jashtm ........................................11

Figura 7. Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv ........................................................12

Figura 8. Prmbledhje e SWOT Analizs.............................................................................14

Figura 9. Diagrami i shkakut dhe efektit ..............................................................................15

Figura 10. Prmbledhje e prparsive (fuqive) t evidentuara ..............................................15

Figura 11. Prmbledhje e dobsive t evidentuara................................................................20

Figura 12. Prmbledhje e mundsive t evidentuara.............................................................27

Figura 13. Prmbledhje e rreziqeve t evidentuara ...............................................................30

Figura 14. Qasja analitike ....................................................................................................34

Figura 15. Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv ......................................................35

Figura 16. Pyetjet stimuluese pr identifikim t komponentve t SWOT Analizs..............53

4

Figura 17. Mind Map...........................................................................................................54

Falnderim

Falnderojm t gjith pjesmarrsit, t cilt me angazhimin, idet, kontributin dhe prkushtimin e tyre bn t mundur realizimin e SWOT Analizs n shkollat prkatse. Posarisht falnderojm drejtorin e shkolls dhe profesort, q na ndihmuan dhe na mbshtetn n organizimin dhe mbarvajtjen e takimit punues.

Lista e shkurtesave

AAP-Arsimi dhe aftsimi profesionalDKA- Drejtoria Komunale e ArsimitMASHT-Ministria e Arsimit Shkencs dhe TeknologjisSHMM- Shkolla e mesme e MakinerisSHMT- Shkolla e mesme teknikeSHPK-Shrbimi policor i Kosovs

5

1 Prmbledhje ekzekutive

Aplikimi i SWOT Analizs n vlersimin e performancs dhe kapaciteteve t shkollave sht cilsuar si nj mundsi e shklqyeshme. N baz t rezultateve t identifikuara kemi ardhur n prfundimin se secili prej komponentve t SWOT Analizs do t ket nj ndikim t drejtprdrejt edhe n rezultatet q shkolla prgjithsisht do ti arrij. Objektivat e prcaktuara t ktij hulumtimi kan rezultuar me gjetjet q do t shrbejn n mnyr t drejtprdrejt n ngritjen e cilsis s puns npr shkollat n t cilat sht implementuar SWOT Analiza. Kjo, do t arrihet, para s gjithash, prmes vetdijesimit t stafit punues t shkollave pr potencialet q ato disponojn, por edhe prmes identifikimit t faktorve negativ, q n nj apo n nj form tjetr stagnojn prosperitetin e tyre.Objektivat e prcaktuara jan prmbushur n trsi duke shpresuar vetm se kjo metod e analizimit t gjendjes do t aplikohet n vazhdimsi edhe n t ardhmen. Njri prej pjesmarrsve t takimit n vlersimin q kishte dhn kishte konstatuar se sht dobsi e madhe q do her vetm t konstatohet gjendja e mjerueshme e arsimit kosovar dhe do her t haset n vesh t shurdhr. Gjithashtu shpresojm q t ndrmerren edhe veprime konkretebazuar n kt analiz n mnyr q mos t biem n konkludimin pesimist t dhn.Vshtirsit dhe sfidat, me t cilat jemi prballur, kan qen kryesisht t ndrlidhura me periudhn kohore gjat s cils jan mbajtur kto takime. Duke dashur q mos t pengojm n mbarvajtjen e procesit msimor ideja ishte q kto takime t mbahen gjat muajit qershor, kur stafi i shkollave ende kishte pun t paprfunduara administrative me nxns. Gjat hartimit t raportit jan br prpjekjeje q proceset, aty ku ishte e mundur, t paraqiten edhe n mnyr vizuale. Kt e kemi br duke u nisur nga fakti se nj fotografi flet shpesh m shum se nj mij fjal. Procesi i paraqitjes vizuale, megjithat, ka qen nj sfid e veant, sepse jan krkuar njohuri m t avancuara t puns me programe t veanta kompjuterike, t cilat kan mundsuar kt proces. N ann tjetr, kemi qen t befasuar pozitivisht pr angazhimin, interesimin e shprehur dhe kontributin e dhn nga pjesmarrsit e takimeve, pa t cilat puna jon do t ishte e pamundur kurse rezultatet larg atyre t pritura.

6

2 Hyrje

SWOT Analiza sht nj metod, e cila shfrytzohet pr planifikim strategjik, shrben pr t identifikuar dhe vlersuar Fuqit, Dobsit, Mundsit dhe Rreziqet, q jan specifik e atij projekti, biznesi apo edhe institucioni.SWOT Analiza sht mjet q pos tjerash shfrytzohet edhe pr vlersim institucional, shrben pr t realizuar shprthim idesh, n t cilat procese marrin pjes n mnyr aktive prfaqsuesit e shkollave (menaxhmenti i shkolls-drejtori/zv. drejtori dhe msimdhnsitnga drejtimet q Organizata Swisscontact i mbshtet). Ajo shrben pr t realizuar nj analiz t ndrlidhshmris n mes t prparsive t brendshme (Prparsit, fuqit) dhe dobsive t brendshme (Dobsit). SWOT Analiza sht nj ndr instrumentet m t shpeshta dhe m t rndsishme q shfrytzohet pr analizimin e gjendjes momentale. Shkurtesa SWOT rrjedh nga gjuha angleze, e q prezanton shkronjat e para t fjalve: Strengths/Fuqit (Prparsit) atributet pozitive t brendshme t shkollave;

Weaknesses/Dobsit - atributet negative t brendshme t shkollave; Opportunities/Mundsit faktort t cilt mund t prmirsojn gjendjen

brenda shkolls, e q kryesisht jan t jashtm; Threats/Rreziqet - faktort t cilt mund t rrezikojn dhe prkeqsojn situatn

brenda shkolls, e q kryesisht jan t jashtm.

Figura 1. Ndikimi i komponentve t SWOT Analizs n mbarvajtjen e shkolls

7

Identifikimi i komponentve t SWOT Analizs ka nj rndsi t veant n mbarvajtjen e prgjithshme t shkolls dhe sukseseve q ajo do t arrij (shih figurn 1 dhe figurn 2). Ktu shihet qart se secili prej ktyre komponentve do t ket nj ndikim t drejtprdrejt edhe n rezultatet q shkolla prgjithsisht do ti arrij.

Figura 2. Diagrami i shkakut dhe efektit

2.1 Metodologjia

Takimet e mbajtura npr shkollat partnere t Organizats Swisscontact kan pasur si synim identifikimin e komponentve t SWOT Analizs, duke dashur q kjo t na shrbej si mjet pr prmirsimin e gjendjes n to. Takimet punuese jan organizuar npr seciln shkoll ndaras ku pjesmarrs ishin Stafi menaxherial dhe ai msimdhns (shih Shtojcn Pjesmarrsit), numri mesatar i pjesmarrsve n to ishte pesmbdhjet. T dhnat e paraqitura n kt raport jan kryesisht konkluzione t prbashkta, t nxjerra gjat puns s prbashkt n grup, gjegjsisht diskutimit n grup. Ato pastaj jan plotsuar me shnimet q ekipi moderues ka mbajtur gjat diskutimit, por dhe me flett e puns, t cilat jan plotsuar nga secili pjesmarrs (shih Shtojcn-Fletat e puns). N fund t takimit punues pjesmarrsit e kan vlersuar t njjtin prmes aplikimit t SWOT Analizs. Me kt sht synuar q ata t sensibilizohen pr aplikimin sa m t shpesht t ktij instrumenti pr vlersim. Andaj edhe evaluimi q i sht br takimit punues ka formn e nj SWOT Analize (shih Shtojcn-Vlersimi i takimit punues).Metod tjetr, pos atyre t cekura, sht edhe studim i literaturs pr prgatitjen e strukturs s takimit dhe vlersimi i vazhdueshm q kemi marr nga pjesmarrsit, me qllim t prmirsimit t mnyrs s puns gjat takimeve t prbashkta.

8

2.2 Objektivat

Duke u nisur nga fakti se organizata Swisscontact n fillim t vitit 2010 ka filluar fazn e konsolidimit me shkollat e veta partnere, faz kjo q do t zgjas deri n fund t vitit 2011, sht par e nevojshme q t realizohet nj analiz e potencialeve t atyre shkollave.Objektivat e parashtruara gjat realizimit t SWOT Analizs n mes tjerash jan: Hartimi i SWOT analizn prkatse pr secila shkoll, e cila do ti prgjigjet veorive t

saj; Vlersimi i performancs dhe kapacitetit t shkollave pjesmarrse dhe prgjithsisht

realizimi nj vet analize; Vetdijesimi i stafit t shkollave pr potencialet vetanake t zhvillimit dhe identifikimi i

rreziqeve t saj; Krijimi i sinergjis prmes bashkpunimit n grup; Ngritja e vetdijes dhe inkurajimi pr aplikimin e SWOT Analizs n analizimin e

proceseve n kuadr t shkolls; Shfrytzimi i t dhnave t nxjerra pr planifikimin strategjik t shkollave.

2.3 Rezultatet e aplikimi t SWOT Analizs

Aplikimi i SWOT Analizs do t shrbej pr shkollat partnere si nj piknisje pr planifikimin e tyre t ardhshm strategjik. N kt aspekt nj rol shum t rndsishm do t luajn gatishmria e menaxhmentit t shkolls dhe e msimdhnsve q t marrin prgjegjsit pr ndrrimet e nevojshme n shkollat prkatse. Rrethi i aplikimit t SWOTAnalizs do t jap rezultatet e dshiruara vetm nse do t jet gjithnj i aktualizuar (shih figurn 3).

Figura 3. Aplikimi i SWOT Analizs

9

Pas identifikimit t komponentve kryesor t SWOT Analizs, sht e nevojshme q ajo t prcillet me nj plan t mirfillt t veprimit. Planifikimi, si nj nga fazat m t rndsishme t do projekti, sht i pavler pa nj implementim t suksesshm, i cili do t prcillet dhe monitorohet nga organet dhe individt prkats gjat gjith kohs. N fund t ktij rrethi sht faza e vlersimit t procesit si trsi. Vetm nj mbikqyrje permanente do t siguron suksesin e dshiruar gjat fazs s implementimit.

2.4 Prshkrimi i procesit

Realizimi i SWOT Analiz sht ndar n tri faza (shih figurn 4):

Informimi

ka sht SWOT analiza? Aplikimi i SWOT analizs n vlersimin e

performancss shkollave.

Mbledhjae t dhnave empirike

Aplikimi i pyetsorit t SWOT analizs. Diskutimi dhe puna n plenum me

pjesmarrsit; nxjerrjae konkludimeve

Raporti

Analizimi i t dhnave Shkruarja e raportit prfundimtar

Figura 4. Prshkrimi i procesit

Informimi- gjat ksaj faze jan dhn informata t prgjithshme rreth mnyrs s przgjedhur t puns dhe sht sqaruar metodologjia e puns n mnyr q pjesmarrsit t familjarizohen me temn, e q pastaj procesi do t duhej t ishte m i suksesshm. N kt faz pjesmarrsit jan konsultuar se mos eventualisht dshirojn t ndrrojn dika n kt plan, n mnyr q t priturat e tyre t jen t prmbushura.

Mbledhja e t dhnave empirike- gjat diskutimit me pjesmarrs jan nxjerr konkluzione t prbashkta dhe jan plotsuar flett e puns (shih figurn 14 dhe 15 n shtojc). Flett e puns jan t hartuara n form t Mind Map-it dhe pjesmarrsit kan identifikuar fillimisht nga pes atribute n kuadr tkomponenteve t SWOT Analizs, e pastaj nga to i kan shkruar dy n letrat me ngjyra. Nga letrat me ngjyra, t mbledhura nga pjesmarrsit, jan krijuar grupime t tyre. Ata pastaj kan dhn edhe ide tjera nse kan konstatuar se prej ideve t tyre ka mbetur dika me rndsi q nuk sht identifikuar. Kto grupime t ideve

10

jan plotsuar vazhdimisht dhe n fund n baz t ktyre ideve dhe diskutimeve t mbajtura me pjesmarrs jan nxjerr konkluzionet pr nj komponent. Flett e puns, n fund t takimit, jan mbledhur nga pjesmarrsit dhe jan analizuar prap gjat fazs s hartimit t raportit.

Raporti- sht shkruar n baz t t dhnave q jan mbledhur gjat puns s prbashkt. Raporti sht i veant dhe specifik pr seciln shkoll, e n t prfshihen t gjith komponentt e SWOT Analizs duke qen t ndar n grupimet prkatse.

2.5 Identifikimi i komponentve t SWOT Analizs

Komponentt e SWOT Analizs jan identifikuar dhe at duke punuar ndaras n seciln prej tyre. N seciln komponent grupimet dhe idet e dhna kan qen tem e diskutimit t prbashkt deri sa n fund nuk jan nxjerr konkludimet prkatse pr seciln prej tyre.

2.5.1 Rrafshi vertikal-faktort pozitiv dhe negativ

Identifikimi i faktorve pozitiv dhe negativ luan nj rol t rndsishm gjat realizimit t SWOT Analizs, kshtu prcaktohen potencialet pr zhvillimin e shkolls, por edhe pengesat e saj pr t vn n jet nj zhvillim t till (shih figurn 5).

11

Figura 5. Rrafshi vertikal-faktort pozitiv dhe negativ

Faktort pozitiv, si forc shtytse e ngritjes s performancs s shkolls, jan faktor q duhet forcuar edhe m shum dhe t punohet n mnyr intensive n mirmbajtjen e tyre. Nse ky proces nuk sht i prhershm ather gjithmon ekziston rreziku q ata t kthehen n faktor negativ. Kshtu, nse puna praktike n kabinete identifikohet si faktor pozitiv, ather nse ajo nuk prkrahet, mbikqyret dhe pajisjet nuk mirmbahen brenda nj kohe t shkurt ajom nuk do t jet faktor pozitiv por do t shndrrohet n faktor negativ, gjegjsisht n pamundsi pr realizimin e puns praktike. N ann tjetr faktort negativ, si elemente stagnuese, ndikojn negativisht n zhvillimin e prgjithshm t shkolls dhe n arritjet e saj.

2.5.2 Rrafshi horizontal-faktort e brendshm dhe t jashtm

Analizimi i rrafshit horizontal na bn t mundur identifikimin e faktorve t brendshm dhe t jashtm. (shih figurn 6).

Figura 6. Rrafshi horizontal-faktort e brendshm dhe t jashtm

12

Faktort e brendshm identifikohen si atribute t brendshme t shkolls. Kshtu, nse n nj shkoll menaxhimi i suksesshm i shkolls, kualifikimet e stafit msimdhns apo suksesi i dobt i nxnsve jan identifikuar n kuadr t prparsive, gjegjsisht dobsive, kto atribute jan veori t brendshme t shkolls. N ann tjetr, nse bashkpunimi me sektorin publiko-privat, q do t mundsonte gjenerim t t ardhurave financiare, identifikohet si mundsi apo paraqitja e smundjeve ngjits identifikohet n kuadr t rreziqeve, ather kta jan faktor t jashtm t cilt padyshim ndikojn n mbarvajtjen e shkolls, gjegjsisht n performancn e prgjithshme t saj.

2.5.3 Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv

Pas identifikimit t t gjitha komponentve t SWOT Analizs pika e fundit e diskutimeve ishte mnyra e mundshme e veprimeve, n mnyr q faktort negativ t identifikuar t shndrrohen n ata pozitiv (shih figurn 7).

Figura 7. Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv

13

Gjat ksaj faze jan dhn shum ide konstruktive se si t veprohet me shumicn e faktorve t identifikuar negativ. Kshtu, nse disiplina e nxnsve sht identifikuar si dobsi, ather bashkpunimi m i ngusht shkoll-nxns-prind do t mund t eliminonte at, gjegjsisht ta shndrronte at n prparsi t shkolls. Fatkeqsisht sht konstatuar se jo t gjith faktort negativ sht e mundur t kthehen n ata pozitiv pr shkak t mundsive dhe prgjegjsive t kufizuara t shkolls. Kshtu, nse Infrastruktura, gjegjsisht mungesa e hapsirave shkollore, sht identifikuar si dobsi ajo nuk mund t shndrrohet n faktor pozitiv sepse i tejkalon kufijt e prgjegjsive t shkolls.

14

3 T gjeturat nga SWOT Analiza

3.1 Informata t prgjithshme pr shkolln

Figura 8. Prmbledhje e SWOT Analizs

15

Figura 9. Diagrami i shkakut dhe efektit

3.1.1 Prparsit (Fuqit)

Figura 10. Prmbledhje e prparsive (fuqive) t evidentuara

16

Nxnsit

Prparsi pr pun dhe vetpunsimOfrimi i drejtimeve t reja krahas zhvillimit, zgjerimit dhe krkesave t tregut t puns, sht prparsi pr punsim t nxnsve pasi t kryejn shkolln. Prcjellja e trendve kohore n relacion me nevojat tona shoqrore dhe n prputhje me krkesat e tregut t puns, prbn lehtsi pr punsim dhe pr vetpunsim t nxnsve n t ardhmen.

Aftsimet profesionale t nxnsve Posedimi i kabineteve profesionale pr aftsimin praktik t nxnsve, sht me prparsi pr shkolln, pr dallim prej shum shkollave t tjera, pasi kabinetet mundsojn nngritjen e dijes s nxnsve dhe avancimin e tyre, meqense mundsojn realizimin epuns praktike. N kt mnyr msimi bhet m interaktiv dhe m atraktiv pr nxnsit, gj q ndikon q nxnsit t fitojn eksperienc dhe njohuri t reja t vlefshme pr t ardhmen e tyre profesionale.

Profile me interes pr nxnsMundsia pr zgjedhje t profileve t ndryshme q ofron shkolla, prbn nj prparsi pr shkolln dhe nxnsit, pasi q thuajse t gjith nxnsit kan mundsi t mira t gjejn drejtimin q kan dshir t profilizohet n t, dhe q individi dshiron ta ushtroj n karriern e tij t ardhshme profesionale.

Nxns t interesuar Interesimi i nxnsve pr t msuar sht prparsi e shkolls pr dallim prej shum shkollave t tjera, pr arsye se kjo edhe sht esenca e shkollimit dhe piksimi i shkolls; q nxnsit t msojn. Interesimi i nxnsve bn q kuadri msimor ta ket m t leht implementimin e plan programit shkollor, kurse shkolla duke nxjerr nxns t mir shnon ngritje t reputacionit t saj.

Rezultatet dhe interesimi i nxnsve i knaqshmNxnsit jan t rregullt n ndjekjen e procesit msimor dhe rezultatet e tyre t knaqshme, duke qen se ata zgjojn interesim pr t msuar. Gjat mbajtjes s lndve msimore, nxnsit jan aktiv dhe tejet komunikues n zgjedhjen e detyrave q u shtrohen nga msimdhnsi. Shtrirja dhe trajtimi i dilemave prej nxnsve nga lndt e ndryshme dhe analizimi i problemeve t lndve prkatse, len pr t shpresuar se prej ksaj shkolle n t ardhmen do t dalin kuadro t mir profesional, t cilt do ti shrbejn edhe vendit.

Burimet njerzore

Kuadri i profesorve n shumic inxhinier Kuadri i msimdhnsve prbn nj prparsi pr shkolln, pasi jan t kualifikuar dhe t prgatitur profesionalisht pr t shnuar rezultate t mira. Profilizimi i shumics s profesorve prbn prparsi pr shkolln, gj q flet se resurset njerzore jan t prgatitura n profilet prkatse. Fleksibiliteti dhe gatishmria e tyre pr pun dhe angazhim, sht prparsi e rndsishme pr nxnsit dhe shkolln, duke qen se ndikon

17

n t mir t ngritjes s njohurive t nxnsve dhe pr prgatitjen e tyre profesionale sa m t mir.

Staf i kualifikuar Kuadri i msimdhnsve prbn nj prparsi pr shkolln, pasi jan t kualifikuar dhe t prgatitur profesionalisht, gj q sht me pesh t madhe, pr arritjen e rezultateve t mira. Msimdhnsit posedojn prgatitjet e nevojshme pr arritjen e sukseseve n msimdhnie.

Arsimtart e trajnuar Trajnimi i msimdhnsve n profilet t cilat i ofron shkolla, prbn nj prparsi t madhe pr shkolln, pasi ajo i posedon resurset humane t prgatitura pr t arritur rezultate t mira n msimdhnie. Profesort e shkolls kan ndjekur trajnime prkatse pr ngritjen e tyre profesionale, gj q i ka ndihmuar ata n prvetsimin e teknikave dhe t metodave m efikase pr bartjen e njohurive tek nxnsi. Mbajtja e trajnimeve t tilla, tregon efektet dhe ngritjen e nivelit dhe t produktivitetit t msimdhnsve n bartjen e njohurive t tyre tek nxnsit. Vijimi n t ardhmen i trajnimeve nga ana e msimdhnsve, sht nj mundsi e mir pr ngritjen e tyre profesionale dhe pr ngritjen e cilsis s arsimit n shkoll.

Puna ekipore e nj drejtimi Puna ekipore e nj drejtimi, sht prparsi e madhe e shkolls, e cila reflektohet pozitivisht n t mir t nxnsve, pasi q puna ekipore mundson ngritjen e njohurive duke hapur debat pr shtje t ndryshme dhe pr zgjedhjen e problemeve n saje tshkmbimit t eksperiencave mes veti. Kjo kompetenc e lart e kuadrit arsimor n msimdhnie pr arritjen e organizmit t puns ekipore me efikasitet, prbn nj vler t rndsishme pr shkolln, duke qen se resurset e tilla njerzore n msimdhnie jan faktor primar pr suksesin e nxnsve n msimnxnie.

Puna n grupeArritja e aplikimit t puns n grupe sht nj arritur e shkolls dhe e msimdhnsve q duhet vlersuar. Puna n grupe sht nj prparsi e shkolls, duke marr parasysh faktin se jan tejet pak shkolla q arrijn ta vejn n funksion ket metod t puns. Puna n grupe e nxit mendjen dhe zhvillimin e mendimit kritik t nxnsve pr zgjedhjen e problemeve, rrit aftsit e tyre oratorike dhe krijon lirin e shprehjes prmes debatit gjat procesit msimor me nxnsit e tjer.

Klima pozitive t burimet njerzoreHarmonia dhe marrdhniet e mira ndrnjerzore dhe sjelljet e mira kolegiale mes msimdhnsve, jan prparsi pr shkolln, duke qen se krijojn nj ambient miqsor pr pun m t efektshme dhe t suksesshme, q krijon edhe efekte sinergjike mes stafit msimor, duke i shkmbyer njohurit dhe eksperiencat q kan mes veti, dhe n kt mnyr vije deri t ngritja e nivelit t tyre n nj performanc m t lart, q njkohsishtt nxnsit nxit nj knaqsi pr t punuar.

18

Menaxhimi i shkolls

Menaxhimi i mirEfikasiteti dhe efektiviteti i menaxhmentit t shkolls n funksionalizimin dhe menaxhimin e mir t shkolls, duke i vn bazat solide t administrats, przgjedhjes s duhur t kuadrit profesional t msimdhnsve, mirmbajtjes s objektit shkollor dhe t krijimit t kushteve pr pun solide, ka br q shkolla t shnoj rezultate t mira, pozitive n procesin msimor.

Ora msimore 45 minutaMbajtja e ors msimore pr 45 minuta sht nj tjetr prparsi e rndsishme e shkolls, kur kemi parasysh faktin se shumica e shkollave n munges t hapsirs npr klasa, numrit t madh t nxnsve n paralele dhe pr shkak t mbajtjes s msimit n 3 ndrrime, detyrohen q ort msimore ti mbajn t shkurtuara prej vetm 30 minutash. Mbajtja e ors s plot hap mundsin q nxnsit t msojn m shum dhe q plan programi msimor t realizohet m leht.

Puna n 2 ndrrimeGjithashtu edhe mbajtja e vetm dy ndrrimeve prbn nj prparsi pr shkolln, duke qen s nj numr i madh i shkollave ort msimore i mbajn n 3 deri n 4 ndrrime. sht prparsi, sepse kuadrit arsimor dhe nxnsve ua lehtson udhtimin pr n shtpi, veanrisht t atyre nxnsve dhe msimdhnsve, t cilt u duhet t udhtojn m larg.

Ambienti i brendshm dhe i jashtm Menaxhimi efikas i brendshm me resurset njerzore n njrn an dhe menaxhimi i efikas i jashtm me institucionet prgjegjse arsimore, jan prparsi e shkolls dhe prej faktorve baz t arritjes s rezultateve t mira n procesin msimor.

Puna praktike

Msimi n kabineteMsimi n kabinete prbn nj prparsi, pasi q kabinetet e lehtsojn dhe e mundsojnpunn praktike dhe shrben q msimi t jet m interaktiv dhe m atraktiv pr nxnsit. Kjo ndikon q nxnsi t ndjej knaqsi gjat msimit dhe njkohsisht q t fitojneksperienc dhe njohuri t reja t vlefshme pr t ardhmen e tyre profesionale.

Kushte ideale n shkollMundsit q ofron shkolla pr kryerjen e praktiks profesionale n kabinetet e shkolls jan ideale. Kjo prbn nj prparsi pr shkolln pr dallim prej shum shkollave t tjera t cilat nuk i plotsojn kushtet n kt nivel. sht po ashtu tejet e rndsishme pr nxnsin, pasi q n kt mnyr mundsohet avancimi i tyre dhe prgatitja pr t ardhmen e tyre sa m t mir.

Shkolla me kabinete dhe puntoriShfrytzimi i kabineteve dhe i puntorive t shkolls prbn nj prparsi t madhe pr shkolln pr dallim prej shkollave t tjera, pr faktin se shum shkolla nuk i shfrytzojn kabinetet e tyre si dhe sa duhet edhe pse i posedojn, pr tua msuar nxnsve punn

19

praktike. Gjendja e mir e kabineteve dhe e puntorive, prbn nj prparsi dhe mundsi t mir pr shkolln dhe pr nxnsit natyrisht, duke qen se baza infrastrukturore pr realizimin e punve praktike me nxnsit sht e pranishme n nivel t mir.

Mjetet e konkretizimit Posedimi i mjeteve t mira t konkretizimit sht me prparsi pr shkolln. Mundsia q ofron shkolla prmes mjeteve t konkretizimit, sht tejet e rndsishme pr nxnsin, pasi kabinetet mundsojn n ngritjen e dijes s nxnsve dhe n prkryerjen e proceseve t msimnxnies, duke ua mundsuar nxnsve realizimin e puns praktike. N kt mnyr, nxnsit prgatiten pr t ardhmen e tyre profesionale n mnyr t duhur.

Apikimi i TIK-ut n procesin arsimorAplikimi i Teknologjis Informative dhe t Komunikimit paraqet nj faktor me rndsi n konceptin bashkkohor t msimdhnies. N kt kontekst, nxnsit motivohen pr t punuar m me prkushtim dhe puna sht interaktive dhe zbavitse pr ta.

Bashkpunimi me sektorin publiko-privat

Bashkpunimi me puntori privateBashkpunimi i mir i shkolls me sektorin privat, sht gjithmon nj prparsi e mir pr shkolln, pasi q mundson krijimin e nj partneritet t shndosh mes shkolls dhe sektorit privat, ndihmon n krijimin e besueshmris s ndrsjellt, gj q m von lehtson hapjen e rrugve q nxnsit e shkolls t punsohen m leht n ndrmarrjet prkatse.

Vizitat q na mundsohen npr kompani privateShfrytzimi i vizitave npr kompani private sht e dobishme, sepse hap mundsin e krijimit t nj partnerit bashkpunues t shkolls me kompanit private edhe pr t ardhmen. Krijimi i raporteve t mira sht prparsi dhe menuri e shkolls pr arritjen e realizimit t puns pr nxnsit. N kt mnyr, nxnsit duke ushtruar punn praktike n njrn an ngritin nivelin e tyre t dijes dhe marrin eksperienc t vlefshme pr t ardhmen e tyre profesionale, si dhe, n ann tjetr ndihmohet edhe sektori privat, duke qen se shkolla ndihmon n prodhimin e resurseve njerzore t kualifikuara pr profilet q vet ndrmarrjet kan nevoj. Pos ksaj, bizneset private kursejn koh dhe t holla, duke qen se nuk kan m nevoj t marrin puntor t pakualifikuar n ndrmarrjet e tyre.

Prmbushja e nevojave t tregut t puns Ofrimi i drejtimeve atraktive pr tregun e puns prbn nj nga elementet m t nevojshme pr prmbushjen e nevojave t tregut t puns. Kjo sht nj prparsi tjetr e shkolls, sepse e bn m trheqse dhe m t krkueshme shkolln pr nxnsin q dshirojn t regjistrohen n shkoll, pr dallim prej shum shkollave t tjera. Sa i prket prgatitjes s nxnsve pr tregun e puns, bashkpunimi me sektorin publiko-privat luan gjithashtu nj rndsi t madhe, pasi kompanit private dhe publike jan katalizatort potencial pr ofrimin e mundsive pr kryerjen e punve praktike pr nxnsit n do koh.

20

Pozita gjeografike e shkolls

Lokacioni i shkolls sht n vend t prshtatshm dhe nj nga elementet q ndikon n plotsimin e kushteve t favorshme pr arritjen e rezultateve t mira n procesin edukativo-arsimor.

3.1.2 Dobsit

Figura 11. Prmbledhje e dobsive t evidentuara

Nxnsit

Bashkpunimi shkoll-nxns-prindSa i prket procesit edukativo-arsimor, mungesa e bashkpunimit shkoll-nxns-prind prbn nj dobsi e cila vshtirson punn e msimdhnsit me nxnsin pr vendosjen e saj n binar t drejt. Mos bashkpunimi reciprok mes msimdhnsit dhe prindit e pamundson evitimin e problemeve t cilat mund ti ket nxns gjat kohs s

21

shkollimit. Dhe e vshtirson po ashtu n rast t shfaqjes q t zgjidhen m shpejt dhe m leht.

Vijueshmria jo e mirMungesat e shumta t nxnsve sht dobsi q vshtirson pr msimdhnsit aplikimin e plan programit msimor. Mungesat e nxnsve n ort msimore ndikon negativisht pr mosarritjen e rezultateve t mira. Mos vijimi i rregullit i procesit msimor bart konsekuenca negative n ngecjen e zhvillimit t nxnsve dhe humbjen e mundsive pr absorbimin e njohurive t reja shkencore nga lmit shkencore e profesionale q stafi msimor ka prvetsuar n trajnimet e mbajtura. Mosndrmarrja e masave adekuate pr parandalimin e ksaj dukurie, sht dobsi, e cila ndikon n rnien e nivelit t nxnsve dhe ul cilsis e arsimit t shkolls.

Nxns t padisiplinuar Mungesa e disiplins s nxnsve sht nga faktort q ndikon n rnien e suksesit n msimnxnie. Mungesa e qetsis n shkoll ndikon n frenimin e zhvillimit tmbarvajtjes kualitative t procesit msimor n nj rrjedh normale dhe ndikon n kt mnyr n rnien e cilsis s arsimit, sepse mungesa e disiplins prbn penges pr stafin arsimor dhe pr nxnsit gjat orve msimore.

Dme n sanitari (nxnsit)Dmtimi i infrastrukturs shkollore nga ana e nxnsve sht e met, e cila ndikon n humbjen e investimeve q jan br pr vite me radh n shkoll. Dmtimi i inventarit t shkolls e frenon punn efikase n procesin msimor t msimdhnsve me nxnsit. sht po ashtu dobsi, pasi q inventari i demoluar krkon investime t reja pr ti zvendsuar me pajisje t reja, gj q i kushton institucioneve dhe shoqris ton n trsi.

Msim vetm pr kalueseMungesa e shtimit dhe t zgjerimit t njohurive m t mdha t nxnsve, prbn nj dobsi, por e cila mund t jet e tej kalueshme dhe q mund t zgjidhet, duke mos u dorzuar prball sfidave dhe duke vazhduar t punn n t ardhmen me nj angazhim m t shtuar n vetdijesimin e ksaj kategorie t nxnsve pr vlern dhe rndsin emsimit. Pr realizimin e ngritjes dhe zgjerimit t njohurive t nxnsve, do t mund t organizoheshin or shtes, sigurisht me vullnet t lir t kuadrit msimor, ku do t mund t trajtoheshin m hollsisht problemet haptazi me nxnsit dhe duke prsritur njsit msimore q jan m komplekse e q jan m t vshtira pr ti msuar me te parn her.

Nxnsit e ardhur me sukses jo t mirMungesa e prgatitjes s nxnsve me prgatitje t paknaqshme paraprake, sht po ashtu nj mangsi e cila vshtirson arritjen e rezultateve m t larta t kuadrit msimor me nxnsit. Por edhe n kt, duke gjetur metoda pr stimulimin dhe motivimin e nxnsve, mund t gjendet forma pr ngritjen e nivelit t nxnsve q vijn me nivel t ult t shkollimit paraprak, qoft duke mbajtur or shtes ose qoft duke i trajtuar m gjat njsit msimore q jan m t rnda pr ti kuptuar.

Lshuara e orve t msimit Mosndrmarrja e masave adekuate pr parandalimin e mungesave, sht dobsi e shkolls e cila ndikon n rnien e nivelit t ngritjes s aftsive t nxnsit dhe t cilsis s arsimit

22

n prgjithsi. Mungesat e shumta t nxnsve sht dobsi q vshtirson aplikimin e plan programit pr msimdhnsit. Mungesat e nxnsve n ort msimore ndikon negativisht pr mosarritjen e rezultateve t mira. Mos vijimi i rregullit i procesit msimor bart konsekuenca negative n ngecjen e zhvillimit t nxnsve dhe humbjen e mundsive pr absorbimin e njohurive t reja shkencore nga lmit shkencore e profesionale. Mosndrmarrja e masave adekuate pr parandalimin e ksaj dukurie, sht dobsi e shkolls e cila ndikon n rnien e nivelit t nxnsve dhe ul cilsis e arsimit t shkolls.

Largimi i nxnsve nga arsimtartRaporti i dobt dhe komunikimi i pamjaftueshm i nxnsit me arsimtart n lidhje me procesin arsimor, prbn shkputje t madhe t hallkave zinxhirore pr arritjen e sukseseve n msim. Mosbashkpunimi reciprok mes nxnsit dhe arsimtarit pamundson evitimin e problemeve t cilat mund ti ket nxnsi gjat kohs s shkollimit t vet.Neglizhenca n ngritjen e nj ure komunikimi mes nxnsit-arsimtarve, prbn nj t met e cila po i pengon nxnsit dhe msimdhnsit n arritjen e rezultateve m t larta n procesin edukativo arsimor. Kjo dobsi e moskomunikimit reciprok, reflektohet dhe bart pasoja jo t mira pr nxnsit n t ardhmen.

Pa mundsia pr marrjen e masave disiplinore ndaj nxnsve Pamundsia pr marrjen e masave disiplinore ndaj nxnsve t padisiplinuar, prbn dobsi, duke qen se kjo dukuri do her dhe m shum bhet m e theksuar. N munges t marrjes s masave adekuate, procesi normal msimor pengohet, gj q ndikon n prishjen e kushteve normale dhe t prshtatshme pr msimdhnie dhe msimnxnie n shkoll.

Cenim i autoritetit t msimdhnsveNse merret parasysh se nj nga faktort kryesor pr pun t suksesshme sht q individi t ndihet mir n ambientin ku punon, ather n rastin e msimdhnsve, puna frytdhnse sht m e kufizuar, si pasoj e cenimit t autoritetit t msimdhnsve, pasi q ata n kt mnyr ndjehen jo sa duhet komod n vendin ku punojn.

Prezenca e nxnsve analfabetNj numr i konsiderueshm i nxnsve t regjistruar n shkoll kan sukses tejet t dobt nga niveli paraprak i shkollimit, madje ka edhe raste t tilla ekstreme kur ata edhe jan analfabet, gj q n mas t madhe e determinon edhe suksesin e tyre n vitet e mvonshme t shkollimit dhe e vshtirson arritjen e rezultateve pozitive t kuadrit arsimor me kt kategori t nxnsve.

Mungesa e sigurimit shndetsor Mungesa e sigurimit shndetsor sht mangsi institucionale, si pasoj e s cils kuadri arsimor n rast t smundjes, prballt m rrezikun e humbjes s jets. N rast t smundjes, pr shkak t gjendjes s rnd socio-ekonomike, vshtir s dikush prej kuadri msimor do t mund t siguronte financa privatisht pr t shruar veten. N kto rrethana, mungesa e sigurimeve shndetsore, ndikojn po ashtu n zhbrjen e dinjitetit t msimdhnsve prball shoqris.

Frekuentimi i nxnsve me vetura brenda oborrit t shkollsLejimi i frekuentimit t nxnsve me vetura brenda oborrit t shkolls, prbn shqetsim dhe friksim pr nxnsit e shkolls, duke pasur parasysh se nj gj e till ndikon n

23

prishjen e rendit dhe disiplins n shkoll dhe mund t ndikoj po ashtu edhe n prhapjen e dukurive negative, sepse nxnsit mund t transportojn mjete t ndryshme n vetur, me qllim pr ti afruar ato m afr shkolls.

Infrastruktura

InventariInventari i pamjaftueshm i shkolls prbn dobsi infrastrukturore, e cila vshtirson n realizimin e objektivave t msimdhnsve n lidhje me realizimin e plan programit msimor.

Dmtimi i inventaritDmtimi i infrastrukturs shkollore nga ana e nxnsve sht e met, e cila ndikon n humbjen e investimeve q jan br nga institucionet dhe nga donatort pr vite me radh n shkoll. Dmtimi i inventarit t shkolls e frenon punn efikase n procesin msimor t msimdhnsve me nxnsit. sht po ashtu dobsi, pasi q inventari i demoluar krkon investime t reja pr ti zvendsuar me pajisje t reja, gj q n munges t fondeve dhe donacioneve ndikon n mosrealizimin e tyre pr koh m t gjat.

Hapsira shkollore e pamjaftueshme Hapsira e pamjaftueshme shkollore prbn nj dobsi e cila e pengon zhvillimin e puns s nxnsve dhe t msimdhnsve n mnyr t konsiderueshme, e cila reflektohet me ulje t gjasave pr realizimin e plan programit msimor si duhet. Bartja e njohurive prej msimdhnsit tek nxnsi vshtirsohet, gj q ndikon n rnie t efikasitetit dhe t efektivitetit t orve msimore. Kshtu, numri i madh i nxnsve n klasa vazhdon t jet e met e hapsirs shkollore, dobsi kjo e cila ndikon pr keq n mbarvajtjen cilsore torve msimore.

Hapsira jo e mjaftueshme n drejtime t caktuaraMungesa e hapsirs pr zhvillimin e procesit edukativo-arsimor pr drejtime t caktuara, shkakton ngecje n mbarvajtjen normale t profile prkatse. N munges t hapsirs s mjaftueshme, stafi arsimor s bashku m nxnsit dhe n bashkpunim me menaxhmentin e shkolls, mund t shikojn t gjejn zgjidhje se cila mund t jet alternativa e duhur, q procesi arsimor megjithat t realizohet ashtu si duhet dhe si sht parapar n planprogramin msimor.

Mungesa e rrethojs Si pasoj e mungess s rrethojs, objekti shkollor dhe hapsira shkollore jan t pambrojtura. N munges t siguris, mund t vihen n rrezik nxnsit dhe personeli i sholls, pasi dokush e ka mundsin q t shkel dhe t hyj brenda hapsirs shkollore dhe ti afrohet objektit shkollor nga jasht pa asnj problem.

Mungesa e TIK-ut npr klasaMungesa e TIK-ut n procesin e msimdhnies sht nj hendikep i madh pr shkolln.

Vrja e kamerave Vrja e kamerave do t mund t ndikonte n rritjen e disiplins dhe siguris n shkoll, por q jan tejet t kushtueshme pr financimin e tyre nga e institucioneve arsimore, kur merret parasysh se nse kamerat vzhguese vendosen n nj shkoll publike, ather ato

24

duhet t vendosen edhe n t gjitha shkollat e tjera publike, gj q do t kushtonte shum, posarisht kur marrim parasysh rrezikun e prishjes s tyre nga nxnsit problematik dhe mirmbajtjen e tyre. Kjo gj mund t paraqes vshtirsi pr realizimin e nj projekti t till. Megjithse do t ishte nj mundsi e mir pr nj pilot projekt, q t vendosen n shkolla ku siguria dhe disiplina identifikohen s jan jasht do niveli.

Mungesa e laboratorit pr profilin kimi-teknologjiMungesa e laboratorit pr profilin kimi-teknologji, prbn nj mangsi pr nxnsit q t aftsohen profesionalisht n kt lmi. Pamundsia e zhvillimit t eksperimenteve n kimi-teknologji prbn dobsi, meqense msimet teorike nxnsit nuk mund ti aplikojn n praktik dhe n munges t aplikimit t tyre n praktik nxnsit mund ti harrojn m leht at q kan msuar m hert teorikisht. Gjithashtu, n munges t praktiks prbn nj hendikep pr t ardhmen e tyre profesionale dhe vshtirson gjetjen e puns pr nxnsit pasi t ken prfunduar msimin.

Mungesa e rrufepritsitMungesa e rrufepritsit sht mangsi, n munges t s cils mund t rrezikohen nxnsit, personeli i shkolls si dhe t mirat materiale, konkretisht objekti shkollor. N kt rast menaxhmeti i shkolls n bashkpunim me institucionet lokale t arsimit mund t prpiqen pr instalimin e rrufepritsit, n mnyr q t evitohet rreziku pr jet si dhe rreziku pr dmtimin e objektit shkollor.

Tekstet msimore

Literatura mungonMungesa e literaturs shkollore prbn nj dobsi pr arsimin shkollor, pasi paraqet vshtirsi serioze n aplikimin e plan programeve dhe n mbarvajtjen e procesit edukativo-arsimor ashtu si duhet. N munges t literaturs shkollore edhe nxnsit kan vshtirsi pr arritjen e msimnxnies si duhet.

Msimdhnia tradicionale DiktimiMungesa e teksteve shkollore sht nj penges serioze pr mbarvajtjen normale t njsive msimore nga ana e msimdhnsit. N munges t tyre, msimdhnsit jan t detyruar q nxnseve ose tu diktojn prej skripteve, gj q shkakton humbje t madhe t kohs s vlefshme, e cila do t mund t shfrytzohej m racionalisht bie fjala pr shfrytzimin e kryerjes s puns praktike, ose edhe n munges t teksteve msimore, msimdhnsit detyrohen q shpeshher t ligjrojn prej librave universitar, gj q nuk prshtatet dhe nuk korrespondon me aftsit psikofizike t nxnseve.

Plan programi msimorMungesa e prpilimi t plan-programit msimor n baz t metodikave t reja nga ana e msimdhnsve krijon vshtirsi n mbarvajtjen e procesit msimor, duke mos lejuar q puna msimor t organizohet n mnyrn m t mir dhe sistematike.

Dukurit asociale

Frekuentimi i nxnsve n kafiteri

25

Frekuentimi i nxnsve n kafiteri t cilat jan pozicionuar afr shkollave, prbn nj dobsi e cila sjell rreziqe me vete pr nxnsit duke ndikuar n shprqendrimin prej orve t msimit, mbjelljen e shprehis pr t qndruar n kafe qysh n moshn rinore, dhe rrezikimit nga prdorimi i pijeve alkoolike dhe i lndve t tjera stimuluese t dmshme. N raste t shumta kafiterit ndikojn po ashtu n humbjen e qetsis duke lshuar muzik me z t lart e tjera.

Pirja e duhanitPrhapja e dukuris negative e pirjes s duhanit, paraqet shqetsim dhe friksim pr nxnsit e shkolls n prgjithsi, duke ndikuar n shtimin e rrezikut t rritjes s ksaj dukurie delikuente edhe tek nxnsit e tjer dhe dmtimin n kt mnyr t shndetit psikofizik t nxnsve. Pirja e duhanit prve q e shkakton dmtimin e shndetit t nxnsve, ajo po ashtu ndikon q nxnsit t humbin dshirn dhe prqendrimin pr t msuar.

HuliganizmiPrhapja e dukuris devijante e huliganizmit prbn dobsi pr shkolln, dukuri e cila ka futur frik n mesin e nxnsve, duke shkaktuar n kt mnyr rrezik potencial fizik (prmes armeve t ftohta dhe mjeteve t tjera t rrezikshme) pr nxnsit dhe stafin e msimdhnsve.

Bartja e armve t ftohta Bartja e armve t ftohta n shkoll prbn dobsi, duke qen se krcnon sigurin n shkoll, nxit dukurit e tjera t kqija si dhe rrezikon n mnyr t drejtprdrejt jetn e nxnsve dhe t personelit t shkolls.

Mungesa e psikologut, mjekut dhe pedagogut Mungesa e psikologut, e pedagogut dhe e mjekut, prbn nj mangsi q krijon boshllk, duke pasur parasysh q n njrn an numri i nxnsve sht i lart n shkoll dhe n ann tjetr numrin e madh t nxnsve me sjellje devijante dhe nj pjese tjetr potenciale t bashkngjitjes s grupeve t tilla. Mungesa e psikologut dhe e pedagogut n shkoll, prbn mangsi n arritjen e efektivitetit t zgjedhjes s problemeve t nxnsve n mnyrn e duhur. Gjendja e pakndshme psiko-sociale e nxnsve si pasoj e faktorve t disfavorshm socio-ekonomik dhe mungesa e psikologut t shkolls n ann tjetr, rendon jetn e nxnsve n faz delikate t adoleshencs, si dhe vshtirson prqendrimin e tyre n arritjen e rezultateve t mira n shkoll.

Prdorimi i narkotikvePrhapja e mjeteve narkotike n shkoll paraqet shqetsim dhe friksim pr nxnsit e shkolls n prgjithsi, duke ndikuar n shtimin e rrezikut t rritjes s kriminalitet, dmtimin e shndetit psikofizik t nxnsve si dhe shtimin e ksaj sjellje delikuente n shkoll.

Prdorimi i alkoolitPrhapja e dukuris s prdorimit t alkoolit n shkoll, prbn rrezik t madh pr nxnsit, sepse pirja e alkoolit mund t shije edhe t prdorimi i substancave t tjera t dmshme dhe t rrezikshme, t cilat sjellin shkatrrimin e mendjes, ans fizike dhe shpirtrore t nxnsit.

Keqprdorimi i telefonave

26

Lejimi i bartjes s telefonave prbn nj dobsi e cila u mundson nj pjese t nxnsve t kopjojn prmes telefonave dhe n ann tjetr, bartja e telefonit n shkoll ndikon n demotivimin e nxnsve pr msim, kur nga eksperienca paraprake e kuptojn se ata mund t kalojn n lndt msimore edhe pa u munduar q t msojn shum.

Krcnimi i msimdhnsve nga nxnsitKrcnimet ndaj msimdhnsve jan dobsi q shkaktojn frik tek personeli msimor dhe bart me vete rreziqe fizike ndaj tyre. Faktori siguris, respektivisht mungesa e saj, ndikon n frenimin e nivelit t kualitetit t msimdhnies n shkoll.

Burimet njerzore

Pirja e kafeve n bife arsimtar nxnsFenomeni i pirjes s kafeve n bife arsimtar-nxns, sht dobsi prmes s cils msimdhnsi e dmton autoritetin e vet dhe po ashtu ndikon n keq formimin e personalitetit t nxnsit, duke qen se n kt mnyr msimdhnsi pranon q prball nxnsit t bie n nivel shoqror, gj q nxnsit i hapen mundsit q t krkoj mbshtetje apo intervenime nga msimdhnse

Mos kompensimi pr or t kujdestarisMos kompensimi i msimdhnsve me mjete financiare pr or t kujdestaris, sht nj dobsi e cila ndikon n demotivimin e kuadrit arsimor pr pun.

Arsimtart e pamotivuarMsimdhnsit nuk jan t motivuar sa duhet sa i prket nivelit t pagave, respektivisht pr kompensimin material pr punn e tyre q e ushtrojn. Pagat e ulta jan nj dobsi dhe penges pr ngritje kualitative t nivelit t msimdhnies n shkoll. Sepse sht e vshtir q t krkohet m shum pun dhe produktivitet m t madh nga ana e tyre, derisa nuk bhen ndryshime kualitative n ngritjen e pagave.

27

3.2 Mundsit

Figura 12. Prmbledhje e mundsive t evidentuara

Bashkpunimi

Bashkpunimi lokal Bashkpunimi lokal sht si pr shembull me sektorin publik-privat, sht gjithmon nj mundsi e mir, sepse fal nj bashkpunimi t till mund t krijohen mundsit pr punsimin e nxnsve n nj faz t mvonshme n sektorin privat, pasi t ken prfunduar shkollimin.

Bashkpunimi ndrkombtarBinjakzimi i shkolls me shkolla jasht vendit ofron mundsi t mira pr marrjen e eksperiencave t reja pr stafin menaxhial, kuadrin msimor dhe pr nxnsit e shkolls.

Bashkpunimi me shkollat e tjera n vend Bashkpunimi me shkollat e tjera n vend, prbn nj mundsi t mir pr shkmbimin e prvojave dhe pr zgjidhjen e problemeve dhe shtjeve t rndsishme q kan t bjn me shkolln.

Binjakzimi me shkollat si motraBinjakzimi shkollat si motra hap mundsi t reja pr shkmbimin e prvojave n diagnostifikimin e problemeve, shkmbimin dhe msimin e metodave pr zgjedhjen e tyre n mnyr efikase.

28

Vizita n industri n Kosov dhe jashtVizitat e nxnsve n industri n Kosov dhe jasht vendit, prbn nj mundsi t mir, pr tua br t mundshme nxnsve t shohin praktikisht proceset prodhuese t produkteve, dhe pr t nxitur kureshtjen pr t ardhmen e tyre profesionale. Vizita n ndrmarrjet industriale mund t ndikoj pozitivisht q fabrikat tia hapin dyert shkolls q nxnsit e saj t realizojn punn praktike.

Bashkpunimi me sektorin privato-publik

Nevoja pr profile t reja pr tregun e punsShtimi i profileve t reja n baz t krkesave t puns sht nj mundsi pr t br shkolln m kreative dhe m trheqse pr gjeneratat e reja q vijn pas, dhe prmes ofrimit t profileve t reja, shkolla n njrn an i ndihmon ndrmarrjet q kan nevoj pr resurse njerzore t kualifikuara dhe n ann tjetr u krijon lehtsime pr t gjetur veten m leht n tregun e puns, pasi q ta ken prfunduar shkolln.

Ngritja e bashkpunimit me sektorin publik (SHPK, Dogana, Posta)Ngritja e bashkpunimit me sektorin publik sht nj mundsi shum e mir pr krijimin e nj partneriteti, i cili do t mund ti ndihmonte shkolls n plotsimin e shum nevojave q kan t bjn me problemet e infrastrukturs s shkolls.

Prmirsimi i infrastrukturs

Investime n kabinete t ndryshme Kompletimi i kabineteve t ndryshme sht nj mundsi q ndikon drejtprdrejt n arritjen e rezultateve m efikase n punn me nxnsit. Kompletimi i kabinetit me mjete t msimit sht po ashtu nj mundsi e mir, e cila pa dyshim se ua lehtsojn shum punn stafit msimdhns n bartjen e njohurive t tyre tek nxnsit.

Kompjuterizimi i shkolls Kompjuterizimi i shkolls prbn mundsi t mir pr ngritjen e nivelit t msimdhnies n shkoll. Kompjuterizimi ua lehtson kuadrit arsimor punn e tyre n msimdhnie si dhe nxnsve u ofron mundsi t reja pr msim m kreativ.

Instalimi i laboratorve pr kimi dhe teknologji Instalimi i laboratorve pr kimi dhe teknologji prbn nj mundsi t mir pr tua mundsuar nxnsve punn praktike n drejtimin e kimis dhe t teknologjis. Duke ushtruar punn praktike, nxnsit arrijn ti kuptojn m mir proceset shkencore q jan m t komplikuara, i prvetsojn m mir njohurit e tyre n kt mnyr, si dhe mund t prgatiten m mir pr profesionin e tyre t ardhshm.

Vzhgimi i shkolls me kamera Vendosja e kamerave n shkoll, sht nj mundsi e mir pr shtimin e siguris dhe kontrollit n hapsirn shkollore. N kt mnyr mund t evitohen shum rreziqe q mund t ken nxnsit, sepse duke qen t pranishme kamerat, evitohen q brenda hapsirs shkollore t hyjn njerzit q mund t sjellin probleme n shkoll.

29

ZH.B.NJ

Trajnimet e prhershme Prvetsimi i njohurive q ofrohen prmes trajnimeve dhe seminareve nga institucionet dhe nga donatort e ndryshm, sht nj mundsi e mir pr ngritjen e mtutjeshme profesionale t msimdhnsve, e cila shrben n t mir t bartjes s njohurive m t reja shkencore tek nxnsit.

Shkmbimi i prvojave Organizimi i takimeve me qllim t shkmbimi i prvojave, sht nj mundsi e mir pr rritjen e efektivitetit dhe t efikasitetit n msimdhnie. Komunikimi i till i mir mes msimdhnsve ndihmon n ngritjen e njohurive, eliminimin e dobsive dhe po ashtu n zgjedhjen e shum problemeve q mund t paraqiten n shkoll.

Gjenerimi i mjeteve financiare

Punime pr klient Krijimi i ndrmarrjeve prodhuese t shkolls, mund t jet nj mundsi e prshtatshme pr ofrim t shrbimeve dhe pr kryerje t punve pr klientt. N kt mnyr, nj njrn an mund t gjenerohen t hyra financiare dhe n ann tjetr tju mundsohet profesorve t demonstrojn punn praktike para nxnsve, kurse nxnsit mund ta shohin dhe t ushtrojn punn praktike n shkoll.

Prodhime t gatshme n tregPlasimi i prodhimeve t gatshme n treg, sht nj mundsi, nga e cila prve q do t mund t gjeneroheshin t hyra financiare, po ashtu do t prfitonte edhe nxnsi dika prej saj, por edhe do t mund ti ofrohej edhe rasti q njohurit e tij teorike ti aplikoj n pun praktike dhe t fitoj eksperienc pr t ardhmen e tij profesionale.

Mundsia pr t kryer shrbimeOfrimi i shrbimeve nga ana e shkolls pr klientt e ndryshm, hap mundsi pr gjenerimin e t ardhurave vetanake, gj q do t ndikonte pozitivisht pr mbushjen e arks s shkolls t cilat do ti shrbenin asaj pr plotsimin e nevojave t veta q ka. N kt mnyr do t rritej autonomia e shkolls dhe shkolla do t mund t menaxhonte m mir n ruajtjen e objektit duke pasur mundsin e drejtprdrejt pr investime ku ka nevoj.

Shfrytzimi i kabineteve nga jasht (shrbime)Bashkpunimi me partnert e jashtm do t mund t ishte nj mundsi e mir n shkmbimin e prvojave dhe n gjenerimin e t ardhurave financiare.

30

3.2.1 Rreziqet

Figura 13. Prmbledhje e rreziqeve t evidentuara

Intervenim jo i mir i policis n rast nevoje

Intervenimi jo i mir i policis n rast nevoje, si pr shembull duke mos ardhur me koh, ndikon n humbjen e siguris n t ardhmen dhe n shtimin e rrezikshmris ndaj personelit t shkolls dhe ndaj nxnsve.

Ndikimet politike

Shkolla e politizuarNdrhyrjet politike n shkoll si pr shembull n przgjedhjen e msimdhnsve, prbn nj hendikep, q kuadri adekuat dhe profesionalisht m shum i prgatitur t mos zgjidhet domosdoshmrisht, dhe as ai i cili n fakt do t mund t ishte n gjendje q t kryente punn m mir s personat e tjer t zgjedhur.

Arsimtar t politizuar

31

Ndikimet e jashtme politike n kuadrot e shkollave, prbn hendikep q mund t reflekton n punn e procesit msimor dhe n zbritje t nivelit t raporteve kolegiale, q do t mund t shkonte n dm t institucionit shkollor n prgjithsi.

Legjislacioni

Procedurat jo t mjaftueshme t sanksionimitVshtirsit n zbatimin e procedurave t sanksionimit sht nj penges pr mir-menaxhimin e shkolls, pasi shkelsit e ligjit dhe rregullores s shkolls sht e vshtir se mund t ndshkohen.

Pengesat legjislative pr gjenerim t t hyrave vetanake N munges t akteve ligjore, humbet nj rast i mir q shkolla t gjenerimi i t hyrave vetanake. Pr t rritur t hyrat vetanake dhe pr ti shptuar varsis totale t financave sht mir q sholla n bashkpunim me institucionet arsimore lokale t gjej zgjidhje pr lejimin e aktiviteteve q mundsojn gjenerimin e t hyrave vetanake. Mungesa nga prfitimeve materiale q mund t realizohen n saje t ofrimit t shrbimeve, prbn nj humbje t mundsive pr rritjen mjeteve financiare t buxhetit t shkolls. Ndalesa e till, bart m vete nj rrezik q ndrlidhet me vartsin e institucionit t shkolls.

Pengesa ligjore pr prokurim nga shkollaVrehen mungesa t theksuara n ligjin e prokurimit t shkolls.

Rregulloret jo t zbatuara n trsi n DKAMos prputhja e rregulloreve me nevojat adekuate t shkolls, paraqet rrezikshmri pr nj zhvillim normal t proceseve t shkolls dhe pr ngritjen e nivelit arsimor. Si pasoj rregulloret e hartuara mbesin jo funksionale dhe si t tilla pa efekt. Pr kt arsye rregulloret q nxirren duhet t jen n funksion dhe dobi t shkolls dhe hartimi i tyre duhet bre n harmoni me nevojat e saj.

Udhzimi administrativ i pa zbatueshm T drejtat e shumta t nxnsve

Pakujdesia pr mos sqarimin e prgjegjsive, detyrave dhe obligimeve qysh n fillim t vitit shkollor q duhet ti prmbahen nxnsit dhe konsekuencat nse nuk i prmbahen atyre, rrezikon t pengoj dhe t vshtirsoj punn e kuadrit arsimor n edukimin e tyre gjat gjith vitit.

MASHT, DKA

Buxheti i shkolls i pamjaftueshmFinancat e pamjaftueshme prbjn rrezikshmri pr shkolln, pr faktin se thuajse realizimi i t gjitha nevojave t shkolls dhe t projekteve afatshkurta, t mesme dhe afatgjata, varen na mundsit financiare. Mungesa e rritjes s buxhetit t shkolls prbn hendikep n lidhje me at q u prmend me lart, pra plotsimin e nevojave t shkolls dhe rrezikimin e realizimit t projekteve me interes pr shkolln. Rritja e buxhetit t shkolls pr t qen n gjendje ta mirmbaj vetveten, sht e domosdoshme.

Sistemi arsimor i centralizuar

32

Mungesa e fleksibilitetit dhe e partneritetit t institucioneve prgjegjse t arsimit me shkolln, prbn penges n realizimin e punve nga ana e menaxhmetit t shkolls, duke rrezikuar kshtu arritjen e rezultateve t pritshme nga ana e shkolls dhe e tyre.

Kompetenca t pamjaftueshme pr menaxhim t shkollsMungesa e kompetencave t mjaftueshme pr menaxhmentin e shkolls nga institucionet prgjegjse arsimore, vshtirson funksionimin e shkolls n mnyr t duhur. Kjo ndikon n mos arritjen e rezultateve m t mdha dhe m t shpejta n arsim. Mungesa e kompetencave ndikon n frenimin e arritjeve t mtutjeshme t shkolls.

Rregulloret jo t zbatuara n trsi nga DKA Mos respektimi dhe moszbatimi sa duhet i rregullave shkollore nga ana e nxnsve dhe po ashtu edhe nga msimdhnsit, rrezikon mbarvajtjen kualitative t procesit msimor n prgjithsi.

Procedurat e teprta dhe t panevojshme nga DKAProcedurat e teprta dhe t panevojshme nga institucionet prgjegjse, prbn rrezik pr komplikimin e panevojshm t punve q kan t bjn me shkolln. Prandaj aplikimi i procedurave t teprta nga institucionet prgjegjse t arsimit, mund t shkaktojn vshtirsi n punt menaxheriale t shkolls, gj q mund t ndrlikoj dhe t vshtirsoj punn e gjith stafit punues t shkolls, duke vn n pikpyetje edhe arritjen e rezultateve t mira n procesin edukativo-arsimor.

Kurrikulat, plan programet Mos rishikimi i kurikulave nga institucionet lokale dhe qendrore t arsimit, prbn nj rrezikshmri n ngecjen e hartimit t plan programeve n baz t prcjelljes s trendeve t zhvillimit dhe nevojave t tregut. Rishikimi dhe prshtatja e kurikulave n kt kontekst, duke vn profile n baz t nevojave t tregut, ndikon n ngritjen e cilsis dhe t nivelit t shkolls. Kjo reflektohet pr keq edhe t nxnsi dhe shkon n dm t tij.

Ndrrimet e shpeshta t sistemit arsimor pa pilotimNdrrimet e shpeshta t sistemit arsimor pa pilotim, prbejn rrezik pr dshtimin e komplet sistemit arsimor, duke pamundsuar krijimin e nj sistemi arsimor t qndrueshm dhe afatgjat.

Mos decentralizimi i buxhetit Mos decentralizimi i buxhetit pr shkolln prbn rrezik, i cili ndikon n ndrlikimin dhe ngadalsimin e procedurave t punve t shkolls, duke ndikuar n kt mnyr n frenimin e arritjeve t rezultateve m t larta. N munges t decentralizimit edhe humbja e kohs sht e paevitueshme, kur sht fjala pr marrjen e vendimeve m t shpejta nga menaxhmenti i shkolls e q kan t bjn me t. Mungesa e kompetencave pr ekzekutimin e shpenzimeve nga vet shkolla, rrezikon arritjen e rezultateve n shkoll dhe sjell po ashtu komplikime t panevojshme pr stafin menaxherial t shkolls n menaxhimin me shtjet q kan t bjn me shkolln.

Stimulimi financiarMungesa e stimulimit financiar pr kuadrin msimor prbn nj rrezik q apriori mund t ndikoj demotivimin e msimdhnsve pr pun dhe n rnien e rezultateve t mira n procesin edukativo-arsimor. Po ashtu mund t prbj rrezik q n munges t ngritjes s pagave, msimdhnsit e kualifikuar dhe t trajnuar mir t largohen nga shkolla dhe t

33

shkojn t punojn n ndonj organizat tjetr, qoft private qoft publike, por q paguhet m shum.

Ndikimet negative nga jasht

Intervenimi i prindrve n fund t vitit msimorIntervenimi i prindrve n fund t vitit msimor pr kalimin e nxnsve q n fakt jan pr humbje t vitit shkollor, sht dukuri, e cila mund t dekurajoj nxnsit e mir pr t msuar kur vitin e ardhshm i shohin n klas nxnsit q n fakt e kan humbur vitin, si dhe mund t ndikoj po ashtu n zhvlersimin e kriterit t vlersimit nga ana e msimdhnsve, duke par se edhe ashtu nuk vlersohet ai q mson.

IntervencatNj dukuri e pahijshme e cila e dmton procesin edukativo-arsimor, sht fenomeni i intervencave pr regjistrimin e nxnsve n shkoll, si dhe ana intervenua t nxnsve drejtuar profesorve pr prmirsimin e notave t tyre. Krkesa e heqjes s notave t ulta pr shembull, sht krkesa baz e nxnsve t pasuksesshm, t ciln gj, nxnsit e pandrgjegjshm mundohen ta realizojn prmes intervenuesve.

Prkrahja e prindit pr s keqiPrkrahja e nxnsve nga ana e prindrve pr t keq, rrezikon q nxnsit t bhen problematik, kyjen e tyre n grupime dhe kanale t kqija, n demotivimin pr msim, n shtimin e mungesave dhe n rnien e suksesit n shkoll.

Mungesa e perspektivsMungesa e perspektivs s nxnsve sht faktor krcnues pr demotivimin e nxnsve pr mos vazhdimin e shkollimit dhe mos prmbylljen e suksesshme t saj. Po ashtu kur nxnsit qysh gjat kohs sa ende jan pa e prfunduar shkolln bhen t vetdijshm pr vshtirsit e deprtimit n tregun e puns, rrezikon q shum prej nxnsve t humbin interesimin pr msim, gj q ndikon n rnien e rezultateve t mira n edukimin e tyre.

Hyrja e huliganve n shkollPrhapja e dukuris devijante e huliganizmit n shkoll dhe hyrja e huliganve n shkoll, prbn rrezik pr shkolln, duke qen se ajo fut frik n mesin e shum nxnsve, duke shkaktuar n kt mnyr rrezik potencial fizik ndaj nxnsve dhe ndaj personelin e shkolls (prmes prdorimit t armeve t ftohta dhe mjeteve t tjera t rrezikshme). Mungesa e siguris prbn rrezik, q nxnsit e shkolls t mos ndjehen t qet, sepse personat q qndrojn n oborr mund t bhen indikator t prhapjes s dukurive negative, si prdorimi i substancave narkotike, huliganizmi dhe dukuri t tjera t rrezikshme.

Kafiterit afr shkolls Pozicioni i kafiterive afr shkollave prbn nj dobsi e cila sjell rreziqe me vete pr nxnsit duke ndikuar n shprqendrimin prej orve t msimit, mbjelljen e shprehis pr t qndruar n kafe qysh n moshn rinore, dhe rrezikimit t nga prdorimi i pijeve alkoolike dhe i lndve t tjera stimuluese. N raste t shumta kafiterit ndikojn po ashtu n humbjen e qetsis duke lshuar muzik me z t lart.

Rrezikimi i nxnsve nga lokalet e shumta

34

Prezenca e madhe e lokaleve, prbn rrezik potencial pr instrumentalizimin nga jasht e nxnsve t shkolls t t dy gjinive (sidomos kur ata/ato gjenden n fazn e adoleshencs), me qllim t inkorporimit t tyre n rrethe vicioze t narkomanis e t prostitucionit.

Bandat e organizuaraKrijimi i grupeve tek nxnsit nn ndikimin e faktorve t jashtm, prbn nj rrezik tjetr pr shtimin e sjelljeve devijante dhe prhapjes s kriminalitetit dhe t dukurive negative n shkoll. Bandat e organizuara mund t kyen dhe t lidhen me grupe brenda shkolls, dhe n kt mnyr mund t rrezikohen nxnsit e shkolls.

montimi i bombave n oborr t shkolls nga KFOR-imontimi i bombave n oborr t shkolls nga KFOR-i, prbn rrezik pr jetn e nxnsve dhe t personelit t shkolls. Po ashtu rrezikon t dmtoj objektin shkollor dhe hapsirn prreth. N raste t ngjashme sht mir q prgjegjsit e shkolls t komunikojn menjsitet prgjegjse t KFOR-it q montimi t mos ndodh n afrsi t shkolls pr shkaqe t siguris s nxnsve por t evakuohet mjeti i rrezikshm n nj vend t sigurt ku mund t montohet.

3.2.2 Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv

Figura 14. Qasja analitike

Duke aplikuar qasjen analitike (shih figurn 14) jan br prpjekje q faktort negativ t evidentuar t shndrrohen n ata pozitiv. N t shumtn e rasteve kto atribute negative (shih figurn 15), me veprime konkrete mund shndrrohen n pozitive.

35

Figura 15. Shndrrimi i faktorve negativ n ata pozitiv

3.2.3 Dobsit

Atributet e identifikuara Organi prgjegjs Masat e propozuara

NxnsitMASHT-i, DKA-ja, menaxhmenti i shkolls

Bashkpunimi shkoll-nxns-prind

Prindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Komunikimi shkoll-nxns-prind mund t rregullohet duke organizuar takime t rregullta me prindrit, derisa ato t marrin karakter t rregullt dhe t bhen n nj mnyr tradicionale n kuptimin e vijueshmris s takimeve. Kurse komunikimi i msimdhnsit me nxnsit mund t rregullohet do dit gjat orve msimore duke e shtuar komunikimin edhe pr problemet kan t bjn m nxnsin.

36

Vijueshmria jo e mirPrindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Mungesat e shumta t nxnsve mund t evitohen, duke krijuar nj ur t shndosh komunikimi me prindrit, si dhe prmes mbajtjes s takimeve t rregullta n shkoll me prindrit e nxnsve. Gjithashtu mund t parashihen edhe masa t tjera n baz t rregulloreve q mund t jen efikase pr evitimin e mungesave.

Nxns t padisiplinuar Prindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Bashkpunimi m i ngusht me prindr, zbatimi konsekuent i rregullores shkollore, respektivisht marrja e masave prkatse disiplinore ndaj nxnsve q nuk i respektojn rregullat e shkolls, mund t ndihmoj pr respektimin e rendit shtpiak dhe pr vnien e disiplins n binar.

Dme n sanitari (nxnsit)Nxnsit, menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Dmtimet e sanitare mund t evitohen nse aktivizohen m shum puntoret q jan prgjegjs. N munges t numrit t pamjaftueshm t puntorve, mund t shqyrtohen mundsit pr shtimin e tyre. Po ashtu mund t shtrohen krkesa pr riparimin e gypave sanitar t prishur, n mnyr q t mos psoj dmtime objekti shkollor dhe q t mos rrezikohet shndeti i nxnsve dhe i dhe i personelit t shkolls. Po ashtu mund t zbatohen rregulloret n mnyr m konsekuente pr ata q i shkaktojn dmet.

Msim vetm pr kalueseNxnsit, menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Ngritja e interesimit pr shtimin e njohurive t nxnsve, mund t rregullohet duke gjetur metoda t ndryshme pr stimulimin dhe motivimin e nxnsve pr msimnxnie. N kt kontekst, msimdhnsit mund t vejn n prdorim masat q nxnsit t mos e ken mundsin t marrin shum leht notnkaluese. Nxnsit mund t motivohen, duke i zgjidhur nxnsit m t mir t vitit, ndarje t mimeve dhe t shprblimeve pr ata q jan t dalluar, ndarja e certifikatave dhe e mirnjohjeve,

37

krijimi i kushteve pr pjesmarrjen e tyre n gara t ndryshme n nivel t Kosovs, e tjera.

Nxnsit e ardhur me sukses jo t mir

MASHT-i dhe DKA-ja

Trheqja e nxnsve t mir n shkoll mund t bhet n saje t organizimit t fushatave informative pr t treguar se cilat jan mundsit q shkolla i ofron. Pr t arritur kt gj mund t bhen broshura informimi, mund t shfrytzohen mediat lokale, dhe po ashtu kontakti i vazhdueshm m shkollat fillore.

Lshimi i orve t msimit Menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Mungesat e shumta t nxnsve mund t evitohen, duke krijuar nj ur t shndosh komunikimi me prindrit, si dhe prmes mbajtjes s takimeve t rregullta n shkoll me prindrit e nxnsve. Gjithashtu mund t parashihen edhe masa t tjera n baz t rregulloreve q mund t jen efikase e dukuris s largimit nga ort msimore.

Largimi i nxnsve nga arsimtart

Menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Niveli i pamjaftueshm i koordinimit mes nxnsit dhe shkolls mund t prmirsohet, nse shkolla arrin t organizoj dhe t mbaj mbledhje t rregullta t prindrve pr shembull pr do muaj. Ngritja e ksaj ure komunikimi, n rend t par mund t ndihmoj msimdhnsit pr t arritur suksese me t larta me nxnsit dhe po ashtu mund t ndikoj pozitivisht pr rritjen e disiplins, evitimin e dukurive negative n shkoll dhe ngritjen e cilsis s shkolls.

Pa mundsia pr marrjen e masave disiplinore ndaj nxnsve


Masat disiplinore mund t merren n parim me masat e lejuara ligjore. Nse nxnsit i tejkalojn ather atyre pasi tu sht trhequr vrejtja pr konsekuencat, mund t vihen n zbatim. Po ashtu bashkpunimi me prindr, mund t ndikoj n rritjen e disiplins dhe tcilsis s arsimit n shkoll, duke qen s nxnsit bhen m t kujdesshm, kur e din se n fund t muajit, prindrve t tyreu raportohet pr gjendjen dhe sjelljen e

38

nxnsit. Prandaj rritja e kontrollit t nxnsit rrit efektivitetin n msimnxnie.

Cenim i autoritetit t msimdhnsve

MASHT-i, DKA-ja, menaxhmenti i shkolls

Ruajtja e autoritetit t msimdhnsve mund t arrihet kur msimdhnsit jan parimor, mbajn qndrim serioz si i ka hije nj msimdhnsi, i prmbahen rregullores s shkolls, punojn me profesionalizm dhe kompetenc. N kto rrethana nxnsi nuk ka se si t cenoj autoritetin e kuadrit msimor.

Prezenca e nxnsve analfabetMenaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Prmirsimi i suksesit t nxnsve n procesin e msimnxnies, mund t rregullohet duke gjetur metoda t ndryshme pr stimulimin dhe motivimin e tyre. Pr kt gj ekzistojn shum mnyra. N kt drejtim, mund t organizohen or shtes pr nxnsit q jan m t dobt, mund t krijohet nj fond i veant pr shprblimin e nxnsve m t mir t shkolls, t zgjidhen nxnsit m t mir t vitit, tu mundsohet nxnsve pr t marr pjes n gara kombtare n lmit e ndryshme t shkencore, po ashtu nxnsve t mir mund ti shprndahen ertifikata dhe mirnjohje.

Mungesa e sigurimit shndetsor

MASHT-i dhe DKA-ja

Mungesa e ligjit pr sigurim shndetsor mund t rregullohet duke adresuar krkesn n institucionet lokale t arsimit dhe pastaj po ashtu n ato qendrore.

Frekuentimi i nxnsve me vetura brenda oborrit t shkolls


Frekuentimi i nxnsve me vetura brenda oborrit t shkolls mund t parandalohet duke ngritur nivelin e siguris n hapsirn shkollore (mund t bashkpunohet edhe me organont e siguris, SHPK), si dhe duke zbatuar rregulloret e shkolls pr ata q i thyejn ato.

Tabela 1. Qasja analitike pr nxns n kuadr t dobsive

39

Atributet e identifikuara Organi prgjegjsMasat e propozuara

Infrastruktura MASHT-i dhe DKA-ja

Infrastruktura prgjithsisht i tejkalon kufijt e prgjegjsive q ka shkolla, kur sht fjala pr investime, por mund t ndikoj n mirmbajtn e t mirave t saj materiale. Prandaj, n sferat q jan prgjegjsi e shkolls mund t ndrmerren t gjitha masat e nevojshme pr evitimin e demolimit t mtutjeshme t infrastrukturs s shkolls.

Inventari MASHT-i dhe DKA-ja

Derisa t mos merren vendimet pr financimin prej fondeve shtetrore, mund t shqyrtohet mundsia q inventari t sigurohet nga fondet vetanake t shkolls dhe duhet t krkohet rishqyrtimi i ligjit rreth financimit t nxnsve duke participuar secili me nj shum t vogl parash.

Dmtimi i inventaritMenaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Dmtimi i inventarit t shkolls mund t evitohet, prmes zgjedhjes pr kujdestar klase nj nxns q sht i dalluar, autoritativ dhe me sukses t shklqyeshm. Detyr e tij nga kujdestari i klass do t duhej t ishte q t raportoj se kush e shkakton dmtimin e inventarit.

Hapsira shkollore e pamjaftueshme

MASHT-i dhe DKA-ja

Rritja e hapsirs shkollore mund t sigurohet duke punuar n partneritet me institucionet arsimore dhe duke hulumtuar s bashku donator dhe pr mundsit e ndrtimit t nj shkolle t re me kapacitete m t mdha, q do ti plotsonte nevojat infrastrukturore pr kushte m normale t msimdhnies.

Hapsira jo e mjaftueshme n drejtime t caktuara

MASHT-i dhe DKA-ja

Shqyrtimi i mundsive pr krijimin e hapsirave dhe t zgjerimin einfrastrukturs fizike, prmes investimeve kapitale me mbshtetjen e institucioneve dhe t donatorve t mundshm. Pasi, prmirsimi i infrastrukturs fizike me

40

vegla dhe mjete teknike sht relevante,pr shkak se mundson q msimi praktik i msimdhnsve t realizohet m mir.

Mungesa e rrethojs MASHT-i dhe DKA-ja

Rrethoja e objektit shkollor mund t sigurohet prmes gjetjes s donatorve ose nga prkrahja e institucioneve shtetrore t arsimit.

Mungesa e TIK-ut npr klasa MASHT-i dhe DKA-ja

Mund t plotsohet nga buxheti i shkolls si dhe duke bashkpunuar me donator potencial dhe me institucionet prgjegjse t arsimit.

Vrja e kamerave


Instalimi i kamerave n shkoll mund t realizohet duke bashkpunuar me institucionet prgjegjse t arsimit dhe me donatort e ndryshm potencial.

Mungesa e laboratorit pr profilin kimi-teknologji

MASHT-i dhe DKA-ja

Mungesa e laboratorit pr profilin kimi-teknologji mund t plotsohet n bashkpunim me donator dhe meprkrahjen e institucioneve t larta t arsimit.

Mungesa e rrufepritsit MASHT-i dhe DKA-ja

Rrufepritsi mund t plotsohet prmes buxhetit t shkolls dhe me ndihmn e donatorve t bizneseve t vendit q ofrojn material ndrtimor.

Tabela 2. Qasja analitike pr infrastruktur n kuadr t dobsive

Atributet e identifikuara Organi prgjegjs Masat e propozuara

Tekstet msimore MASHT-i,DKA-ja dhe menaxhmenti i shkolls

Plotsimi i nevojave t shkolls me literatur profesionale, mund t realizohet n nj bashkpunim t ngusht me institucionet arsimore.

Literatura mungonMASHT-i dheDKA-ja

Shkolla mund ti propozoj DKA-s dhe MASHT-it q t bashkpunojn me shtetin am pr plotsimin e nevojave me tekste

41

adekuate shkollore. N munges t ndonj teksti t caktuar, institucionet e larta arsimore mund t shqyrtojn mundsin, q tekstet e nevojshme prkatse t prkthen nga gjuht e huaja.

Msimdhnia tradicionale Diktimi


Pr hartimin e teksteve adekuate, shkolla gjithashtu mund tju propozoj institucioneve prgjegjse arsimore, q t formoj komisione me profile shkencore nga lmit e caktuara, pr t hartuar librat q duhen pr msimdhnie t shkolls/shkollave. Financimi i nj projekti t till me pesh, do t mund t mbshtetej edhe nga donatort e shteteve t huaja.

Plan programi msimor MASHT-i dhe DKA-ja

Hartimi dhe zbatimi me efikasitet i plan programit msimor mund t realizohet nga menaxhmenti dhe kuadri arsimor i shkolls, varsisht sipas nevojave t kohs. Prandaj edhe, sht e rndsishme q ai t rishikohet pas nj periudhe t caktuar kohore, me qllim q t sigurohet suksesi i shkolls.

Tabela 3. Qasja analitike pr tekste msimore n kuadr t dobsive

Atributet e identifikuara

Organi prgjegjs

Masat e propozuara

Dukurit asocialePrindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Pr t eliminuar dukurit negative, por edhe dukurit e ndryshme asociale q jan t shprehura tek nxnsit, krkohet nj bashkpunim m i ngusht me prindrit me SHPK-n dhe me faktor tjer relevant. Kontribut t rndsishm n kt drejtim do t mund t jepte edhe punsimi n shkoll i psikologut, mjekut dhe pedagogut, t cilt do t mund ti trajtonin kto dukuri n mnyr profesionale.

Frekuentimi i nxnsve n kafiteri

MASHT-i, DKA-ja,

Kjo dukuri mund t evitohet duke marr masat adekuate se bashku me institucionet

42

menaxhmenti i shkolls

prgjegjse t arsimit lokal, pr ndalimin e ndrtimit t lokaleve afr shkollave dhe pr largimin e atyre ekzistuese q ndodhen n afrsi t shkolls.

Pirja e duhanitPrindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Pirja e duhanit mund t evitohet duke i ndrmarr masat adekuate, pr ata q thyejn rregullat e shkolls. Po ashtu mund t organizohen fushata t vetdijesimit n bashkpunim me OJQ-t e ndryshme, q flasin kundr duhanit pirjes s duhanit dhe pr dmet shndetsore q ai shkakton.

Huliganizmi

Shoqria kosovare, nxnsit, menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Dukuria e huliganizmit mund t reduktohet dhe t evitohet, duke rritur sigurin n shkoll, duke bashkpunuar m ngusht m organet e siguris (SHPK-n), dhe bashkpunimi m i ngusht i shkolls me prindrit e nxnsve. Po ashtu shtimi i masave t siguris brenda dhe jasht objektit shkollor, duke mos len pr t hyr asknd prve nxnsve.

Bartja e armve t ftohta Prindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Evitimi i bartjes s armeve t ftohta n shkoll, do t mund t evitohej prmes kontrollimit t herpashershm t nxnsve q dihet se bartin arm n shkoll dhe ndrmarrjen e masave disiplinore ndaj nxnsve t till.

Mungesa e psikologut, mjekut dhe pedagogut

MASHT-i dhe DKA-ja

Psikologu, mjeku dhe pedagogu mund t aktivizohen pr t ndihmuar shkolln n proceset e saj prmes stafit menaxherial t shkolls dhe me prkrahjen e institucioneve t larta arsimore.

Prdorimi i narkotikve

Shoqria kosovare, nxnsit, menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Evitimi i prdorimit t narkotikve mund t arrihet prmes fushatave t vetdijesimit. Sqarimi i dmeve q ato shkaktojn, si dhe bashkpunimi m i ngusht me prindrit. Kontribut t rndsishm n kt drejtim do t mund t ipte edhe punsimi n shkoll i psikologut, mjekut dhe pedagogut, t cilt do t mund ti trajtonin kto dukuri n mnyr profesionale.

Prdorimi i alkoolit MASHT-i dhe DKA-ja

Parandalimi i konsumimit t lndve alkoolike, mund t bhet duke larguar

43

kafitrit t cilat tentojn t afrohen afr shkolls dhe ato q mund t ndodhen n afrsi t saj. Po ashtu mund t arrihet dukesensibilizuar dhe organizuar fushata t vetdijesimit, t cilat mund t shrbejn pr informimin se sa t rrezikshme jan substancat narkotike pr individin.

Keqprdorimi i telefonave Menaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Ndalja e fenomenit pr keqprdorimin e telefonave n shkoll, mund t realizohet duke ndrmarr masat adekuate q parashihen me ligjin e arsimit dhe me rregulloren e shkolls.

Krcnimi i msimdhnsve nga nxnsit

Prindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Krcnimi i msimdhnsve nga nxnsit do t mund t evitohej prmes implementimit m efikas t rregulloreve t shkolls pr vnien e disiplins n binar dhe pr marrjen e masave ndaj shkelsve t saj. Kontribut t rndsishm n kt drejtim do t mund t ipte edhe punsimi n shkoll i psikologut, mjekut dhe pedagogut, t cilt do t mund ti trajtonin kto dukuri n mnyr profesionale.

Tabela 4. Qasja analitike pr dukurit asociale n kuadr t dobsive


Organi prgjegjs

Masat e propozuara

Burimet njerzoreMenaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Ngritja e nivelit t burimeve njerzore n nj performanc me t lart mund t arrihet prmes mbajtjes s trajnimeve dhe seminareve q mund organizohen nga institucionet arsimore dhe nga donatort e ndryshm.

Pirja e kafeve n bife arsimtar nxns


Kjo dukuri mund t parandalohet duke u bazuar n ligjin e arsimit, respektivisht n rregulloren e shkolls.

Mos kompensimi pr or t kujdestaris

MASHT-i dhe DKA-ja

Kompensimi i orve t kujdestaris mund t realizohet duke krkuar ndihmn e institucioneve relevante t arsimit, t

44

donatorve dhe eventualisht edhe nga buxheti i shkolls nse shkolla arrin t fuqizoj buxhetin e saj.

Arsimtart e pamotivuar MASHT-i dhe DKA-ja

Shqyrtimi i mundsive t prmirsimit t pozits s msimdhnsve n shoqri prmes ngritjes s pagave dhe trajtimit m t mir njerzor.

Tabela 5. Qasja analitike pr burimet njerzore n kuadr t dobsive

3.2.4 Rreziqet


Organi prgjegjs

Masat e propozuara

Ndikimet politike MASHT-i dhe DKA-ja

Ndikimi i politiks do t mund t evitohejme vullnetin e mir t personelit t shkolls dhe t institucioneve prgjegjse arsimore.

Shkollat e politizuaraMASHT-i, DKA-ja, menaxhmenti i shkolls

Politizimi i shkolls mund t zgjidhet m leht n bashkpunim dhe mirkuptim t ndrsjellt, me qllim pr t mbajtur politiken jasht dyerve t shkolls dhe pr t ven n fokus prparimin e saj.

Arsimtar t politizuarMenaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Politizimi i arsimtarve mund t evitohet, nse hartohen strategji t atilla q t gjitha resurset njerzore t trajtohen drejt e mir, dhe duke u munduar q n shkoll t krijohet nj atmosfer e ngroht mes stafit arsimor, me raporte t mira kolegiale dhe ndrnjerzore.

Tabela 6. Qasja analitike pr ndikimet politike n kuadr t rreziqeve


Organi prgjegjs Masat e propozuara

Legjislacioni MASHT-i dhe DKA-ja

Rishikimi i nevojave t shkolls dhe hartimi i legjislacionit t shkolls/shkollave n harmoni me ligjin e

45

arsimit, q mund t zgjidhen n bashkpunim me institucionet lokale dhe qendrore t arsimit, mund t ndikojn tejet pozitivisht pr zgjedhjen e shum problemeve dhe pr ngritjen e arsimit t shkolls.

Procedurat jo t mjaftueshme t sanksionimit


Sanksionimi mund t rregullohet gjithmon duke u bazuar n kompetencat ligjore q i lejon ligji arsimor.

Pengesat legjislative pr gjenerim t t hyrave vetanake

MASHT-i dhe DKA-ja

Rregullimi i legjislacionit pr lejimin e t hyrave vetanake mund t rregullohet nse shkolla arrin t bashkpunoj me institucionet e lokale t arsimit dhe po ashtu me institucionet e arsimit qendror dhe nse arrin tia sqaroj dobit dhe prparsit q do t kishte nj gj e till.

Pengesa ligjore pr prokurim nga shkolla

MASHT-i dhe DKA-ja

Kjo mund t rregullohet gjithmon duke u bazuar n kompetencat ligjore q i lejon ligji arsimor.

Rregulloret jo zbatuara n trsi n DKA

MASHT-i dhe DKA-ja

shtjet e tilla mund t zgjidhen duke bashkpunuar dhe duke i trajtuar se bashku me DKA-n.

Udhzimi administrativ i pa zbatueshm

MASHT-i dhe DKA-ja

Problematika se udhzimi administrativ sht i pa zbatueshm, mund t trajtohet se bashku me institucionet prgjegjse t arsimit n nivel lokal dhe qendror dhe problemi me rast do t mund t zgjidhej q udhzimi administrativ t jet i zbatueshm.

T drejtat e shumta t nxnsve

MASHT-i dhe DKA-ja

T gjitha problemet e ksaj natyre mund t rregullohen n baz t ligjit dhe duke zbatuar rregulloren e shkolls.

Tabela 7. Qasja analitike pr legjislacion n kuadr t rreziqeve


Organi prgjegjs

Masat e propozuara

MASHT, DKA MASHT-i, DKA-ja, menaxhmenti i shkolls dhe

Bashkpunimi i shkolls me institucionet m t larta prgjegjse t arsimit, mund t ndihmojn shum shkolln n parandalimin e shum dukurive asociale

46

msimdhnsit q jan prezente n shkoll dhe n realizimin e shum nevojave t ndryshme q n vazhdimsi mund ti ket shkolla.

Buxheti i shkolls i pamjaftueshm

MASHT-i, DKA-ja,

Ofrimi i kushteve m t mira t puns, ngritja e motivimit t msimdhnsve, shqyrtimi i mundsive pr kompensim shtes pr pun shtes q e kryejn n kuadr t puns praktike. Pagesat e honorarve nga fondi vetanak i shkolls, i cili do t gjenerohej nga shrbimet q shkolla do t mund t ofronte n kuadr t bashkpunimit me sektorin publiko-privat.

Kompetencat e ulta t shkolls

MASHT-i, DKA-ja

Shkarkimi i kompetencave t menaxhimit t shkolls mund t realizohet duke rn n ujdi dhe duke ngritur ura t mira komunikimi me institucionet lokale arsimore dhe ato qendrore.

Sistemi arsimor i centralizuar MASHT-i, DKA-ja

Decentralizimi i sistemit arsimor dhe lshimi i m shum kompetencave mund t arrihet duke biseduar dhe duke u konsultuar me organet prgjegjs t arsimit n vend.

Kompetenca jo t mjaftueshme pr menaxhim

MASHT-i, DKA-ja

Lshimi i m shum kompetencave pr stafin menagjerial t shkolls mund t realizohet prmes bisedimit dhe dialogimit t mir me vet institucionet prgjegjse t arsimit lokal. Pasi dhnia e kompetencave ndaj shkolls ndikon pozitivisht n ngritjen e arsimit dhe avancimin e proceseve msimore.

Rregulloret jo t zbatuara n trsi nga DKA-ja

MASHT-i, DKA-ja

Niveli i zbatimit t ligjit n trsi nga DKA mund t zgjidhen n bashkpunim me DKA-n dhe me institucionet e larta t arsimit. Se pari identifikohen se cilat jan nevojat ligjore t shkolls dhe pastaj shkolla mund tia drgoj DKA-s dhe MASHT-it se cilat jan mangsit ligjore pr plotsimin e t cilave shkolla ka nevoj.

Procedurat e teprta dhe t panevojshme nga DKA-ja

MASHT-i dhe DKA-ja

Lehtsimet n proceduar mund t zgjidhen duke biseduar, me mirkuptim dhe me bashkpunim me DKA-n.

Kurrikulat , planprogramet MASHT-i, Kurikuli duhet br prpjekje pr

47

DKA-ja, menaxhmenti i shkolls

implementimin e tij sa m shum q sht e mundur, pasi q ndikon implementimi ose mungesa e tij ndikon n cilsin e arsimit pozitivisht ose negativisht.

Ndrrimet e shpeshta t sistemit arsimor pa pilotim

MASHT-i dhe DKA-ja

Mund t zgjidhen n mirkuptim dhe bashkpunim me organet e lokale dhe qendrore t arsimit, duke ia sqaruar se cilat jan dobsit dhe rreziqet q bartin ndrrimet e shpeshta n sistemin arsimor.

Mos decentralizimi i buxhetit MASHT-i dhe DKA-ja

Decentralizimi i buxhetit, mund t bhet n bashkpunim me institucionet lokale dhe qendrore t arsimit, duke i caktuar paraprakisht prioritetet dhe nevojat e veta. Pr kt arsye, kultivimi i raporteve t mira me institucionet prgjegjse t arsimit, jan t rndsishme, sepse ndikojn n realizimin dhe lehtsimin e nevojave dhe t shum punve q n mnyr t drejtprdrejt kan t bjn me shkolln. Prkrahja dhe bashkpunimi m i mir me sektorin publiko-privat, bashkpunimi me institucionet prgjegjse t arsimit dhe me donatort, do t mund t ndikonin n rregullimin e problemeve financiare dhe n plotsimin e nevojave financiare t cilat i ka shkolla.

Stimulimi financiar MASHT-i dhe DKA-ja

Stimulimi i msimdhnsve prmes financave mund t realizohet prmes bashkpunimit me organet prkatse t arsimit n nivel lokal dhe qendror.

Tabela 8. Qasja analitike pr MASHT, DKA n kuadr t rreziqeve


Organi prgjegjs Masat e propozuara

Ndikimet negative nga jasht

Ndikimet negative nga jasht mund t evitohen n nj bashkpunim dhe n nj partneritet m t gjer: msimdhns-nxns, prind-shkoll dhe shkoll-institucione t siguris dhe t arsimit.

Intervenimi i prindrve n Shoqria Intervenimi i prindrve n fund t vitit

48

fund t vitit msimor kosovare, prindrit

shkollor, mund t evitohet duke marr masat prkatse t parapara me ligj. Implementimi i rregulloreve shkollore n kso lloj rastesh, sht metoda m efikase q mund t ndikoj n parandalimin e fenomeneve t tilla negative.

IntervencatPrindrit, menaxhmenti shkolls dhe msimdhnsit

Problemi i intervenimeve mund t zgjidhet, n qoft se shkolla organizon takime t vazhdueshme me prindrit e nxnsve. Me rast personeli i shkolls e shfrytzon rastin pr ti vetdijesuar prindrit se dukuria e intervenimeve sht e dmshme pr vet fmijt e tyre dhe duke krkuar edhe ndihmn e tyre pr eliminimin e ksaj dukurie negative.

Prkrahja e prindit pr s keqiPrindrit

Prkrahja e prindit pr s keqi mund t evitohet, duke krijuar nj ur t shndosh komunikimi me prindrit, si dhe prmes mbajtjes s takimeve t rregullta n shkoll me prindrit e nxnsve. Gjithashtu mund t parashihen edhe masa t tjera n baz t rregulloreve q mund t jen efikase pr evitimin e ksaj dukurie.

Mungesa e perspektivs Shoqria kosovare

Mungesa e perspektives mund t rritet duke bashkpunuar me sektorin publiko-privat, me institucionet e arsimit t lart, duke u mundsuar nxnsve t marrin pjes npr panaire dhe gara t ndryshme n nivel t Kosovs, ofrimin e profileve t reja me perspektiv dhe q jan n trend me kohn, t cilat do tu mundsojn q t gjejn m leht vende pune.

Hyrja e huliganve n shkollMenaxhmenti i shkolls dhe msimdhnsit

Ndalesa pr hyrjen e huliganve n shkoll mund t realizohet, duke i shtuar masat e siguris, duke bashkpunuar me organet e rendit dhe t siguris (SHPK) t cilt me rast do t mund t patrullonin n kmb afr shkolls, duke aplikuar kartela identifikimi pr nxnsit, etj.

Kafiterit afr shkolls Shoqria kosovare

Ndrmarrja e masave t shkolls s bashku me institucionet prgjegjse t arsimit lokal, pr ndalimin e ndrtimit t lokaleve afr shkollave dhe pr largimin e atyre

49

ekzistuese.

Rrezikimi i nxnsve nga lokalet e shumta

Shoqria kosovare

Rrezikimi i nxnsve nga lokalet e shumta, mund t evitohet duke krkuar nga organet lokale q t rrnohen lokalet q ndodhen n afrsi t shkolls, e t cilat ndikojn n shtimin e dukurive negative tek nxnsit.

Bandat e organizuara Shoqria kosovare

Mbrojtja nga bandat e organizuara mund t arrihet prmes shtimit t masave t siguris n shkoll, ndr tjera duke bashkpunuar edhe me SHPK-n dhe vetdijesimi i nxnsve se grupet mund t jen t rrezikshme pr ta, mund t evitoj q nxnsit t bhen pre e faktorve t jashtm.

montimi i bombave n oborr t shkolls nga KFOR-i


Problemet e ksaj natyre mund t zgjidhen duke bashkpunuar me organet e rendit dhe t siguris, po ashtu edhe me institucionet e arsimit si edhe krkesa q mjetet e rrezikshme t mos lejohen t manovrohet dhe t manipulohet me to n cilndo form qoft kur sht fjala afr shkolls.

Tabela 9. Qasja analitike pr ndikimet negative nga jasht n kuadr t rreziqeve

50

4 Konkluzionet dhe rekomandimet

Aplikimi i SWOT Analizs ka rezultuar si nj metod shum e suksesshme pr analizimin e performancs dhe potencialeve t shkolls. Stafi menaxhues dhe ai msimdhns i shkolls kan shqyrtuar mundsi t shumta pr tejkalimin e sfidave me t cilat prballen. N baz t t gjeturave mund t nxirret konkluzioni se shkolla ka pasur suksese t shumta dhe ka arritur t ket nj organizim t shklqyeshm. Problemet q e prcjellin mbarvajtjen e shkolls jan m tepr t prgjithshme, e q burimin e kan tek mundsit e kufizuara t mbshtetjes q shkolla merr nga instancat m t larta prgjegjse.Rekomandimet kryesore jan:

Organizimi takimeve t rregullta n mes t stafit menaxherial dhe msimdhnsn mnyr q t faktort negativ t identifikohen dhe t ndrmerren masa ndaj tyre;

Prmirsimi i bashkpunimit n mes t shkolls-nxnsit dhe prindrve, si nj ndr faktort m t rndsishm pr prmirsim t suksesit t nxnsve dhe luftim t dukurive devijuese t nxnsve;

Marrja e prgjegjsive e stafit punues n mnyr q secili t kontribuoj n ngritjen e performancs s shkolls;

Prmirsimi dhe thellimi i bashkpunimit me sektorin publiko-privat n mnyr q shkolla t ket mundsin e gjenerimit t t ardhurave vetanake financiare, e kshtu shum prej faktorve negativ t identifikuar, do t mund t eliminoheshin;

Ngritja e motivimit t msimdhnsve, n mnyr q t evitohet largimi i msimdhnsve t trajnuar, si aset shum i vlefshm i shkolls.

51

5 Bibliografia

Armstrong, M. (2007), A handbook of employee reward management and practice, 2nd edn. London and Philadelphia: Kogan Page D. & Hall, L. (1995), Personnel Management: HRM in Action, 4th edn , London: Prentice Hall.Eggert,M. (1999), The motivation pocketbook, 1st edn, Alresford, Management Pocketbooks Ltd Peters, P. Greer, Ch. & Youngblood, S. (1998) The Blakwell Encyclopedia Dictionary of Human Resource Management, 4th edn., Oxford:Blackwell Publishers Torrington,Robins, S. (2005), Essentials of Organisational Behavior, Pearson Prentice Hall, New Jersey, Pearson Prentice Hall. Silberman, M.(2001), The consultants toolkit, New York San Francisco Washington, D.C. Auckland Bogot,Caracas, Lisbon, London, Toronto, The McGraw-Hill Companies Werner, J. & DeSimonre, R. (2006), Human Resource Development, 1st edn. London:. Thomson Learning.

52

6 Shtojca

6.1 Agjenda

Koha Aktivitetit

10:00 Hapja

10:10 Prezantimi hyrs

10:30 Definimi i prparsive dhe dobsive

11:45 Pauza

12:00 Definimi i mundsive dhe rreziqeve

13:00Evitimi i dobsive dhe i rreziqeve dhe shndrrimi i tyre

n prparsi dhe mundsi

13:30 Veprimet e ardhshme dhe prcaktimi i prioriteteve

13:45 Komentet dhe sugjerimet e pjesmarrsve

14:00 Dreka e prbashkt

15:00 Mbyllja

Tabela 10. Agjenda e takimit punues

53

6.2 Fletat e puns

Figura 16. Pyet

Documents

SWOT Analiza e SHMM “Mehmet Isai” - shkollateknike.comshkollateknike.com/wp-content/uploads/2013/03/Swotanaliza.pdf · SWOT Analiza e SHMM “Mehmet Isai” Përgatitur nga ekipi: