TÜBERKÜLOZMevcut durum, yeni gelişmeler, değerlendirmeler

Erzurum Verem Savaş Dispanseri

Veremle savaş bitti mi?

Az gelişmiş ülkeler-7.sıra

Gelişmekte olan ülkeler -8.sıra

THE TOP TEN CAUSES OF DEATH-WORLD HEATH ORGANİSATİON-2008

YILLAR İNSİDANS MORTALİTE

Rusya’da 100.000 nüfusta TB insidansı ve mortalitesi.

1990 sonrası belirgin artış oldu

MARGARITA V. SHILOVAAnnals NY Acad Sci2001; 953:124-132

Tuberculosis Notification Rates in New York City, 1920 - 1999

Year of notification1920 1940 1960 1980 2000

Not

ifica

tions

per

100

,000

(log

scal

e)

20

50

100

200

New York City Department of Health, New York, 2000:25

New York Kentinde 1979-1992 arasında ciddi hasta artışı

100.

000

nüfu

sta

hast

a ka

ydı

(log

arit

mik

)

Kayıt yılıNew York Kenti Sağlık Departmanı, New York, 2000:25

Dünyada Tbc, 2006, Tahmini İNSİDANS Sayı (100.000’de)

Tüm hastalar 9,2 milyon 139

Yayma (+) 4,1 milyon 62 HIV (+) 0,7 milyon 11

PREVALANS Sayı (100.000’de)Tüm hastalar 14,4 milyon 245

ÖLÜM Sayı (100.000’de)Tüm ölümler 1,7 milyon 26HIV ve TB 0,2 milyon

Küresel TB Raporu, 2008

Hastalık, Asya ve Afrika’da salgın yapmıştır. Özellikle Sahra Güneyi Afrika’da HIV ile birlikte çok tehlikeli

boyutlardadır. Sizce veriler ne kadar güvenilir?

Sizce veriler ne kadar güvenilir?

Türkiye’de durum-1

Türkiye’de durum-2

Türkiye’de durum-3

Türkiye’de durum-4

Türkiye’de durum-5

Erzurum’da durum-1

Toplam olgu sayısı Toplam olgu hızı

2005 2006 2007 2008 2005 2006 2007 2008

Erzurum 156 158 142 153 16,3 16,5 18,1 19,7

Toplam 20.535

20,526

19,694

18,542 28,5 28,1 27,9 25,8

İllere Göre Toplam Olgu Sayısı ve Olgu Hızı (100 binde), 2005-2008

Erzurum’da durum-2

Cinsiyet Hastalığın tutulum yeri

Toplam

OlguErkek Kadın Akciğer Akciğer AC+AC dışı

Erzurum

71 46,4 83 53,6 91 59,5

60 39,2

2 1,3

153

Toplam 11476 62,2 6976

37,8 12100

65,6

5639 30,6

713

3,9

18452

İllerin Tüberküloz Olgularının Cinsiyete ve Hastalığın Tutulum Yerine GöreDağılımı, 2008

Erzurum’da durum-321/01/2011

Dispanser

Akciğer Akciğer dışı

Toplam

Erzurum 18 26 44

Hınıs 13 2 15

Oltu 4 3 7

Toplam 35 31 66

Belirtiler-115 günden uzun süren öksürükBalgam çıkarmaKanlı balgamAteşGece terlemesiİştahsızlıkZayıflama

Belirtiler-2Sırt ağrısıKonvülzüyonDizüriKarın ağrısıKırmızı gözBaş dönmesiDeri ülserleri

Boyunda şişlikEklem ağrısıParaesteziMesane

alışkınlıklarında değişme

İnfertiliteDisfaji

Akciğer tüberkülozunda görülen biyokimyasal anormallikler

Anormallik % Anormallik %

Ferritin yüksekliği 94 Monositopeni 50

Sedimantasyon 80 Hiponatremi 43

Hipoalbüminemi 72 Lökositoz 40

Anemi 60 KCFT boz. 33

B12 yüksekliği 57 Anormal eritrosit folik asid

17

Trombositoz 52 Lenfopeni 17

21. Yüzyılda Tüberküloz Sempozyumu ve II. Tüberküloz Laboratuvar Tanı Yöntemleri Kursu, Samsun YETİŞKİN ÇAĞDA AKCİĞER TÜBERKÜLOZUUz.Dr. Oğuzhan Okutan

Ayırıcı tanıPnömoniLenfomaSağ kalp

yetmezliğiOsteoartritFungal enf.Bronşial

karsinom

Ampiyem/apseKolon caWegenergranulomatosisSarkoidozPCPMezotelyoma

Tedavi (yan etkiler-önlemler)İzoniazidHepatit; periferik nöropati, ruhsaldurum bozukluğu, sistemik lupuseritematozus (SLE) sendromu, ciltdöküntüleriŞu durumlarda günde 10 mg dozdapiridoksin (vitamin B6) önerilir: Periferiknöropati belirtileri, Kronik alkolizm,

diyabet, gebelik, adolesan dönem, ileri yaş, uremi, kanser, malnutrisyon, epilepsi.

Rifampisinİdrar, gaita, balgam, ter, gozyaşıturuncu olur; gastrointestinal rahatsızlık; hepatit; aşırıduyarlılıkreaksiyonları. Trombositopeni,grip sendromu, bobrek hasarı.Karaciğerden metabolize olan

ilacların atılımını hızlandırabilir. Devamlı kullanılan ilaçlarda doz ayarlaması yapılmalıdır.

StreptomisinDenge, işitme ile ilgili bozukluklar,

elektrolit ve tuz dengesizliği, nefrotoksisite, ateş ve dokuntu, aşırıduyarlılık

Nefro ve oto toksisiteyi artıran etkileri nedeniyle streptomisinle birlikte şu ilaçlar kullanılmamalıdır: diğer aminoglikozidler, amfoterisin B, sefalosporinler, etakrinik asit, siklosporin, sisplatin, furosemid, vankomisin.

EtambutolOptik nörit (görme keskinliği ve

renkli gorme testi gerekir), hiperurisemi, gastrointestinal rahatsızlık

Erzurum’da DGT uygulaması

Uygulayan Sayı

ASM 19Akrabası/yakını 11EVSD(mobil ekip dahil) 9Diğer sağlık personeli(ebe/hemşire)

3

Öğretmen/muhtar 2

DGT/Hasta takibi-1DGT uygulanan her hasta ayda bir

kezdispanserde kontrol edilir. Balgamyaymasına bakılır, yakınmalarısorgulanır, olanak varsa akciğer filmiçekilir ve en önemlisi DGT uygulamasıile ilgili bir sorun olup olmadığıaraştırılır.

TÜRKİYE’DE TÜBERKÜLOZUN KONTROLÜ İÇİNBAŞVURU KİTABI-2003

DGT/Hasta takibi-2Dispanser doktoru, ayda bir kez DGTgözetmeni ile dispanserde veyagözetmenin çalışma yerinde görüşür.Bu görüşmede hastanın uyumu,karşılaşılan güçlükler değerlendirilir. Hastanın ilaç içiminin izlendiği formlarkontrol edilir ve hastanın kullanacağı ilaçlar gözetmene teslim edilir.

TÜRKİYE’DE TÜBERKÜLOZUN KONTROLÜ İÇİNBAŞVURU KİTABI-2003

DGT/Hasta takibi-3DGT uygulanan hasta eğer ilacını

zamanında içmeye gelmezse, gözetmen mümkünse hastayı arar. Sorun varsa aynı gün dispansere haber vermelidir. Dispanser de kendisinde bulunan adresler ve telefonlardan hastaya ulaşır ve yönlendirir.

TÜRKİYE’DE TÜBERKÜLOZUN KONTROLÜ İÇİNBAŞVURU KİTABI-2003

BCGTüberkuloz

enfeksiyonundan koruyucu etki yapmaz, menenjit milier TB gibi durumların ortaya çıkışını azaltır.

Ulusal aşı takviminde 2. ayın sonunda

100 güne kadar aşı 100. günden sonra PPD sonucu ile

BCG’nin Türkiye’de etkinliği◦1980-1982 arasında yapılan ve 80 ili kapsayan tarama sonuçları

◦Tüm yaşlarda %72

◦Çocuklarda %85 koruyucudur.

F. Koçoğlu, 1990

PPD

Sorular/Katkılar

Teşekkürler…