83
7/31/2019 Tách, làm giầu, xác định lượng vết Pb và Cd trong một số đối tượng bằng kỹ thuật chiết pha rắn và phương pháp… http://slidepdf.com/reader/full/tach-lam-giau-xac-dinh-luong-vet-pb-va-cd-trong-mot-so 1/83 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN ĐÀM THỊ THANH THỦY TÁCH, LÀM GIẦU, XÁC ĐỊNH LƯỢNG VẾT Pb VÀ Cd TRONG MỘT SỐ ĐỐI TƯỢNG BẰNG KỸ THUẬT CHIẾT PHA RẮN VÀ PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC HÀ NỘI - 2009

Tách, làm giầu, xác định lượng vết Pb và Cd trong một số đối tượng bằng kỹ thuật chiết pha rắn và phương pháp quang phổ

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    1/83

    I HC QUC GIA H NITRNG I HC KHOA HC T NHIN

    M TH THANH THY

    TCH, LM GIU, XC NH LNG VT PbV Cd TRONG MT S I TNG BNG K

    THUT CHIT PHA RN V PHNG PHPQUANG PH

    LUN VN THC S KHOA HC

    H NI - 2009

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    2/83

    I HC QUC GIA H NITRNG I HC KHOA HC T NHIN

    M TH THANH THY

    TCH, LM GIU, XC NH LNG VT PbV Cd TRONG MT S I TNG BNG K

    THUT CHIT PHA RN V PHNG PHPQUANG PH

    LUN VN THC S KHOA HCChuyn ngnh : Ho Phn tchM s : 60 44 29

    NGI HNG DN KHOA HC:PGS.TS NGUYN XUN TRUNG

    H NI - 2009

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    3/83

    Li cm n

    Bng tm lng trn trng v bit n su sc, em xin chn thnh cm n

    thy PGS.TS. Nguyn Xun Trung giao ti, hng dn em tn tnh, chu

    o y tm huyt trong sut qu trnh nghin cu v hon thin lun vn ny.

    Em xin chn thnh cm n cc thy, c gio b mn Ho phn tch,

    cng cc thy, c gio khoa Ho hc Trng HKHTN- HQGHN tn

    tnh gip , ng vin v to iu kin thun li cho em hon thnh lun vn

    ny.

    Em xin cm n Ban gim hiu Trng Cao ng Cng nghip Ho cht,

    cc bn ng nghip, ngi thn lun c v, ng vin gip em trong sut

    qu trnh hc tp v thc hin lun vn.

    H Ni, ngy 18 thng 11 nm 2009

    Hc vin: m Th Thanh Thu

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    4/83

    MC LC

    M U ....................................................................................1CH NG 1: T NG QUAN ..........................................................2

    1.1. Vai tr c a n c s ch v tnh tr ng nhi m n c .......21.1.1. Cc ngu n n c trn tri t [3] ............................21.1.2. Vai tr c a n c [3] ................................................21.1.3. S phn b n c ...................................................3

    1.1.3.1 S phn b n c trn Th gi i ............................31.1.3.2 Ti nguyn n c Vi t Nam ...............................3

    1.1.4 S nhi m ngu n n c ...........................................41.2 Gi i thi u chung v Cadimi v Ch [15] ...........................4Trong b ng h th ng tu n hon cc nguyn t ho h c, nguyn t Cadimi (Cd) n m s 48, thu c nhm IIB, chu k V. Nguyn t Cd c cc obitan d i n 10 electron. C u hnh electron c a Cadimi (Z=48): [Kr]4d5s. ..................4Nguyn t Ch c s th t 82, thu c nhm IVA, chu k VI. C u hnh electron c a Ch (Z = 82): [Xe]4f145d106s26p2. . .4

    1.2.1. Tnh ch t l, ha c a Cadimi v Ch .........................51.2.1.1. Tnh ch t v t l .................................................51.2.1.2. Tnh ch t ho h c ..............................................5

    1.2.2. Cc h p ch t chnh c a Cadimi v Ch .....................61.2.2.1. Cc oxit..............................................................61.2.2.2. Cc hydroxit.......................................................71.2.2.3. Cc mu i c tr ng ...........................................81.2.2.4 c tnh c a Cd v Pb [19] ...............................8

    1.3. Cc ph ng php xc nh Cadimi v Ch .................91.3.1.2. Ph ng php phn tch th tch .......................11

    1.3.2. Cc ph ng php phn tch cng c ....................121.3.2.1. Cc ph ng php i n ho [16] .....................121.3.2.2. Cc ph ng php quang ph .........................13

    1.4. M t s ph ng php tch v lm giu l ng v t ion kim lo i n ng .......................................................................18

    1.4.1 Ph ng php c ng k t [1] .......................................181.4.2. Ph ng php chi t l ng- l ng [1,27] .....................191.4.3. Ph ng php chi t pha r n (SPE) .........................20

    1.4.3.1. nh ngh a v chi t pha r n ..........................201.4.3.2. Cc c ch chi t pha r n [21] .........................201.4.3.3. Cc k thu t trong SPE ...................................22

    CH NG 2: HA CH T V D NG C .....................................26

    2.1. D ng c v my mc ..................................................262.2. Ha ch t s d ng. .......................................................26

    4

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    5/83

    2.3. Chu n b c t chi t pha r n ...........................................27CH NG 3: K T QU TH C NGHI M V TH O LU N .............29

    3.1. Kh o st cc i u ki n t i u c a php o ph F-AAS 293.1.1. Kh o st cc i u ki n o ph : .............................29

    3.1.1.1. Ch n v ch o ..................................................293.1.1.2. Khe o.............................................................303.1.1.3. C ng n catot r ng (n HCL) ...............30

    3.1.2. Kh o st cc i u ki n nguyn t ha m u ..........303.1.2.1. Chi u cao n nguyn t ha ........................303.1.2.2 Kh o st thnh ph n kh chy ..........................31

    3.1.3 Kh o st cc y u t nh h ng khc .....................323.1.3.1 nh h ng c a n ng axit v lo i axit trong dung d ch m u ..............................................................33

    3.1.3.2 nh h ng c a n n mu i ..................................343.1.3.3. nh h ng c a cc ion c trong m u ..............36

    3.1.4 nh gi chung v phng php ph F-AAS............413.1.4.1 Khong tuyn tnh ca Pb, Cd v phng trnhng chun..................................................................413.1.4.2. Gi i h n pht hi n, gi i h n nh l ng c a ph ng php F-AAS xc nh Pb v Cd. .......................453.1.4.3 Sai s v l p l i c a php o .......................47

    3.2 Kh o st cc i u ki n lm giu v tch chi t b ng pha

    r n XAD7 .............................................................................493.2.1 Kh o st nh h ng c a pH ....................................503.2.2 Kh o st nh h ng c a th tch thu c th ............523.2.3 Kh o st t l Cd 2+/Pb2+ trong h n h p .............533.2.4 Kh o st t c n p m u ......................................543.2.5 Kh o st kh n ng r a gi i .................................553.2.6 Kh o st nh h ng c a t c r a gi i .................573.2.7 nh h ng c a th tch m u th ............................583.2.8 nh h ng c a m t s ion n kh n ng h p thu

    c a Pb2+, Cd 2+ ..............................................................593.2.8.1 nh h ng c a nhm kim lo i ki m v kim lo i ki m th ........................................................................593.2.8.2 nh h ng c a m t s kim lo i n ng nhm II . .603.2.8.3 nh h ng c a m t s kim lo i n ng nhm III . 633.2.8.4 nh h ng c a m t s anion ............................653.2.8.5 nh h ng c a t ng Cation v Anion ..............66

    3.3 Phn tch m u gi .........................................................673.4 Phn tch m u th c .......................................................68

    K T LU N ................................................................................71TI LI U THAM KH O ..............................................................73

    5

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    6/83

    6

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    7/83

    M U

    Nc l ngun ti nguyn thin nhin qu gi, l yu t khng th thiu

    cho s sng, u c nc c s sng. Tuy nhin, cng vi s pht trinca s sng, qu trnh th ha, cng nghip ha, v thm canh nng nghip

    ngy cng pht trin c nhiu nh hng xu n ngun ti nguyn ny.

    Nhiu ni, cc ngun nc b mt, thm ch c ngun nc ngm b

    nhim nghim trng, gy nh hng xu ti cht lng ca nc, v nh

    hng n sc khe ca con ngi v ng vt, lm gim nng sut v cht

    lng cy trng. Mt trong nhng cht c tc dng gy nhim l cc kimloi nng ( Pb, Cd, Hg, As). Mt s trong chng khi c nng va phi

    th khng c nh hng xu ti ngi v vt nui, thm ch cn c tc dng

    tt. Tuy nhin, khi nng cao chng li tr thnh nhng cht nhim c

    mnh gy ra mt s tc ng xu cho ngi, vt nui v c bit Pb, Cd l

    mt trong nhng tc nhn gy bnh ung th.

    Do vy, xc nh lng vt cc kim loi nng l mt trong nhng vn thi s ca ha hc phn tch, nhm p ng nhu cu pht trin kinh k,

    khoa hc k thut v bo v mi trng.

    Hm lng Ch v Cadimi trong nc l rt nh phn tch c th

    trc ht cn phi lm giu.

    V vy, mc ch chnh ca ti ny l tch, lm giu, xc nh lng

    vt Ch v Cadimi c trong nc ngm bng k thut chit pha rn v phngphp quang ph hp th nguyn t k thut ngn la (F-AAS).

    1

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    8/83

    CHNG 1: TNG QUAN

    1.1. Vai tr ca nc sch v tnh trng nhim nc

    1.1.1. Cc ngun nc trn tri t [3]

    Tri t c khong 361 triu Km2 din tch cc i dng (chim71%

    din tch b mt Tri t). Tr lng ti nguyn nc c khong 1,5 t Km3,

    trong nc ni a ch chim 91 triu Km3 (chim 6,1%), cn 93,9% l

    nc bin v i dng. Ti nguyn nc ngt chim 28,25 triu Km3 (chim

    1,88% Thu quyn), nhng phn ln li dng ng bng hai cc Tri t.

    Lng nc thc t con ngi c th s dng c l 4,2 triu Km3 (chim

    0,28% Thu quyn).

    1.1.2. Vai tr ca nc [3]

    Nc l dung mi tt nht trong tt c cc loi dung mi, ph bin nht

    trn Tri t.

    Nc khng th thiu trong cuc sng ca con ngi, trong cngnghip, nng nghip, cc ngnh dc phm, thc phm, u cn n mt

    khi lng nc rt ln. Vi nhng tnh cht vn c, nc thc s l ngun

    nguyn liu qu khng th thiu c.

    Vi din tch chim 71% din tch b mt Tri t su trung bnh

    4km bin v i dng, nc c tc dng iu ho nhit Tri t. Trong

    lng i dng c n 40 nghn loi c sinh sng, tng sn lng hng nmhng chc triu tn rong bin, nhng ngnh thn mm cha Protit c gi tr v

    cc nguyn t vi lng c s dng rng ri lm ngun thc phm cho con

    ngi. V vy nc khng nhng quan trng i vi i sng, cng nghip

    m cn khng th thiu i vi s sng ca mi ng vt v thc vt trn Tri

    t. Hin nay con ngi ang tm cch s dng mt cch khoa hc cc ngun

    nc mt ti nguyn v gi trn Tri t, gi cho chng khi b nhim bn,

    nht l nhim cc loi ho cht c hi.

    2

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    9/83

    1.1.3. S phn b nc

    1.1.3.1 S phn b nc trn Th gii

    Tri t l mt hnh tinh nc. Tuy nhin nhn loi vn ang ngtrc nguy c thiu nc ngt do tnh trng khai thc nc ngm ba bi v

    tnh trng nhim nc xy ra nghim trng.

    Lng nc trn Tri t phn b khng u, chng hn sa mc

    lng ma trung bnh l di 100 mm/nm, trong khi vng nhit i lng

    ma c th t ti 5.000 mm/nm. V vy nhiu ni thiu nc, b hn hn.

    Ngc li c nhiu vng thng xuyn b ma gy ngp lt.Lng nc ngt con ngi s dng ban u thng c ngun gc t

    nc ma. Nc ngt dng cho sinh hot chim 8%, cho cng nghip chim

    23% v cho hot ng nng nghip l 63% [6].

    Tiu dng nc ngt trn phm vi ton cu tng gp 6 ln trong giai

    on 1990- 1995, ln gp 2 ln t l tng dn s. C khong 1/3 dn s trn

    th gii ang sng trong nhng vng thiu nc, ni m nhu cu s dngnc cao hn 10% ngun nc c th ti to c.

    Trnh trng suy gim ngun nc ngt trn th gii c v cht v lng

    ang l mt vn ni cm v mi trng v s pht trin trong th k ti,

    khong 20% dn s th gii s khng c nc sch ung, khong 50% dn

    s khng iu kin v sinh.

    1.1.3.2 Ti nguyn nc Vit Nam

    Vit Nam l nc nhit i gi ma nn c ti nguyn nc di do so

    vi cc nc trn th gii, lng ma trung bnh tng i cao, khong 2000

    mm/nm gp 2,6 ln lng ma trung bnh ca cc vng lc a trn Th gii.

    Hng nm, lnh th Vit Nam nhn thm lu lng nc t nam Trung

    Quc v Lo vi s lng khong 550 km3. Dng chy trung bnh Vit Nam

    gp 3 ln dng chy trung bnh trn Th gii .

    3

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    10/83

    Ngun ti nguyn nc ca Vit Nam tng i phong ph, nhng

    phn b khng u v tri rng rt phc tp theo thi gian, nht l cc mch

    nc ngm. T lu, cc mch nc ngm c khai thc bng cc phng

    php khc nhau. Theo nh gi ca tc gi [9] tng tr lng nc mch

    thin nhin trn ton lnh th khong xp x 15% tng tr lng nc mt.

    1.1.4 S nhim ngun nc

    S nhim mi trng nc l s thay i thnh phn v tnh cht ca

    nc gy nh hng ti hot ng sng bnh thng ca con ngi, sinh vt,

    n sn xut cng nghip, nng nghip, thu sn.Ngun gc gy nhim ngun nc l do t nhin v nhn to:

    - S nhim c ngun gc t nhin l do ma, tuyt tan, l lt, gi

    bo, hoc do cc sn phm hot ng sng ca sinh vt, k c xc cht ca

    chng.

    - S nhim nhn to ch yu do ngun nc thi t cc vng dn c,

    khu cng nghip, hot ng giao thng vn ti, do s dng thuc tr su, ditc v phn bn trong nng nghip.

    1.2 Gii thiu chung v Cadimi v Ch [15]

    Trong bng h thng tun hon cc nguyn t ho hc, nguyn t

    Cadimi (Cd) nm s 48, thuc nhm IIB, chu k V. Nguyn t Cd c cc

    obitan d in 10 electron. Cu hnh electron ca Cadimi (Z=48):

    [Kr]4d10 5s 2 .

    Nguyn t Ch c s th t 82, thuc nhm IVA, chu k VI. Cu hnh

    electron ca Ch (Z = 82): [Xe]4f145d106s26p2.

    Trong thin nhin, Cd tn ti dng bn vng l Cd(II). Tr lng ca

    Cadimi trong v Tri t l 7,6.10-6 % tng s nguyn t (tng ng). Khong vt

    chnh ca Cadimi l grenokit (CdS ), khong vt ny him khi tn ti ring m

    4

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    11/83

    thng ln vi khong vt ca Km, v ca Thu ngn l xinaba hay thn sa

    (HgS).

    Ch trong t nhin chim khong 0,0016% khi lng v Tri t, phn

    b trong 170 khong vt khc nhau nhng quan trng nht l galena (PbS),

    anglesite (PbSO4) v cerussite (PbCO3), hm lng Ch trong cc khong ln

    lt l 88%, 68% v 77%.

    1.2.1. Tnh cht l, ha ca Cadimi v Ch

    1.2.1.1. Tnh cht vt l

    Cadimi l kim loi mu trng bc, mm, d ko, d rn. Ch kim loi c

    mu xm xanh, mm, b mt Ch thng m c do b oxi ha.

    Bng 1: Mt s hng s vt l quan trng ca Cadimi v Ch

    Hng s vt l Cd Pb

    Khi lng nguyn t

    Nhit nng chy

    Nhit si

    T khi (250C)

    dn in (250C)

    Bn knh nguyn t

    (vC)

    (0C)

    (0C)

    (kg.m-3)

    (Ohm-1.m-1)

    ( oA )

    112,411

    321

    767

    8,36

    1,3.106

    1,56

    207,21

    327,4

    1737

    11,34

    4,84.106

    1,74

    1.2.1.2. Tnh cht ho hc

    Cadimi l nguyn t tng i hot ng. Trong khng kh m, Cd bn nhit thng nh c mng oxit bo v. Nhng nhit cao, n chy

    mnh lit vi ngn la mu sm:

    Cd + O2 = CdO

    iu kin thng, Ch b oxi ha bi oxi khng kh to thnh lp oxit

    bn, mng bao ph bn ngoi kim loi.

    2Pb + O2 = 2PbO

    to

    5

    http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/c/c0017.gif',%20'galena',%20200,%20133)http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/m/m0008.gif',%20'anglesite',%20200,%20111)http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/k/k0030.gif',%20'cerussite',%20164,%20170)http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/m/m0008.gif',%20'anglesite',%20200,%20111)http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/k/k0030.gif',%20'cerussite',%20164,%20170)http://openimg%28%27../bitmaps/minerais/c/c0017.gif',%20'galena',%20200,%20133)
  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    12/83

    Khi nhit cao, chng phn ng c vi cc phi kim nh Lu

    hunh, Halogen (X2)...

    Pb + X2 = PbX2

    Cd + S = CdS

    Cd tc dng d dng vi axit khng phi l cht oxi ho, gii phng kh

    Hiro.

    Cd + HCl = CdCl2 + H2

    Vi dung dch: Cd + 2H3O+ + H2O = [Cd(H2O)2]2+ + H2

    Ch ch tng tc trn b mt vi dung dch H 2SO4 di 80% v HCl

    long do b bao ph bi lp mui kh tan (PbCl2, PbSO4). Nhng n tan c

    trong dung dch c hn ca cc axit (do lp mui bao bc tan ra) v trong

    axit HNO3 ti mi nng .

    PbCl2 + 2HCl = H2[PbCl4]

    PbSO4 + H2SO4(n) = Pb(HSO4)2

    3Pb + 8HNO3 = 3Pb(NO3)2 + 2NO+ 4H2O

    Ch cn c kh nng phn ng vi dung dch kim (KOH, NaOH) c,

    nng gii phng Hidro.

    Pb + 2KOH + 2H2O = K2[Pb(OH)4] + H2

    1.2.2. Cc hp cht chnh ca Cadimi v Ch

    1.2.2.1. Cc oxit

    Oxit quan trng ca Cadimi l CdO, n c mu t vng n nu gn

    nh en tu thuc vo qu trnh ch ho nhit, nng chy 18130C, c th

    thng hoa khng phn hu khi un nng.

    CdO khng tan trong nc, tan trong axit v kim nng chy:

    CdO + 2KOH(nc) = K2CdO2 + H2O

    (Kali cadimiat)

    to

    to

    to

    6

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    13/83

    CdO c th iu ch bng cch t chy kim loi trong khng kh hoc

    nhit phn hiroxit hay cc mui cacbonat, nitrat:

    2Cd + O2 = 2CdO

    Cd(OH)2 = CdO + H2O

    Ch c hai oxit l PbO v PbO2, tng ng vi cc s oxi ha +2, +4.

    PbO tan t trong nc, khi nung nng trong khng kh b oxi ha thnh

    Pb3O4.

    PbO2 mu nu en, khi nung nng mt dn oxi chuyn thnh cc oxit

    khc, ng thi chuyn mu dn sang vng. PbO2 l oxit lng tnh, khngtan trong nc, tan trong kim d hn trong axit.

    PbO2 + 2KOH + 2H2O = K2[Pb(OH)6]

    PbO2 l mt trong nhng cht oxi ha mnh, n c th oxi ha Mn(II)

    thnh Mn(VII) trong mi trng axit, oxi ha Cr(III) ln Cr(VI) trong mi

    trng kim, do vy n c dng lm cquy Ch.

    1.2.2.2. Cc hydroxit

    Hydroxit ca Cadimi Cd(OH)2 l kt ta nhy t tan trong nc v c

    mu trng, tnh lng tnh th hin khng r rng, tan trong dung dch axit,

    khng tan trong dung dch kim m ch tan trong kim nng chy.

    Tan trong dung dch NH3 to thnh hp cht phc

    Cd(OH)2 + 4NH3 = [Cd(NH3)4](OH)2

    Pb(OH)2 th hin tnh lng tnh, tan c trong c axit v kim.

    C hai hydroxit trn u khng tan trong nc, chng d mt nc khi

    nung nng tr thnh oxit.

    Me(OH)2MeO + H2O to

    to

    to

    7

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    14/83

    Ch(IV) hydroxit kt ta nhy, mu xm nu, khng tn ti dng

    Pb(OH)4 m dng PbO2.xH2O vi thnh phn bin i. N l hydroxit lng

    tnh nhng tnh axit mnh hn tnh baz.

    1.2.2.3. Cc mui c trng

    Cc mui Halogenua (tr Florua), nitrat, sunfat, peclorat v axetat ca

    Cd(II) u d tan trong nc cn cc mui sunfua, cacbonat, hay

    orthophotphat v mui baz u t tan.

    Trong dung dch nc cc mui Cd 2+ b thu phn:

    Cd2+ + 2H2O = Cd(OH)2 + 2H+

    Cd2+ c kh nng to nhiu hp cht phc, cc phc thng gp l:

    [CdX4]2+ (X = Cl-, Br-,I- v CN-); [Cd(NH3)4]2+ ; [Cd(NH3)6]2+...

    Cc ihalogenua ca Cd l cht dng tinh th mu trng, c nhit

    nng chy v nhit si kh cao.

    Cc mui Pb(II) thng l tinh th c cu trc phc tp, khng tan

    trong nc, tr Pb(NO3)2, Pb(CH3COO)2, PbSiF6.

    Cc mui ca Pb(II) nh Pb(NO3)2, PbCl2 u bn v c vi con

    ngi v ng vt.

    1.2.2.4 c tnh ca Cd v Pb [19]

    Cadimi l mt nguyn t rt c i vi mi trng sng cng nh i

    vi con ngi. i vi cc ng, thc vt sng di nc, tnh c hi caCadimi ngang vi c tnh ca Ni v Cr(III)...v c phn km c hn so vi

    Hg(CH3)2 v Cu. Tt nhin iu ny cn ph thuc vo tng loi, tng iu

    kin ca s nh hng ca Cd. hm lng 0,02-1 mg/l Cd s km hm qu

    trnh quang hp v pht trin ca thc vt. Hm lng cho php ca Cd trong

    nc l 1 g/l.

    i vi con ngi, Cd c th xm nhp vo c th bng nhiu cchkhc nhau, v d nh tip xc vi bi Cd, n ung cc ngun c s nhim

    8

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    15/83

    Cd...Cd thng c tch lu dn trong thn, gy triu chng c mn tnh.

    Nu lu c th gy mt chc nng thn v s mt cn bng cc thnh phn

    khong trong xng, ph hu xng, gy thiu mu, gy ung th. Liu lng

    30 mg cng dn n t vong. Cng c nhiu gi thit cho rng Cd c th

    thay th Zn trong c th lm gim kh nng sn sinh t bo.

    Cc hp cht ca Ch u c i vi ng vt. Mc d, Ch khng gy

    hi nhiu cho thc vt nhng lng Ch tch t trong cy trng s chuyn qua

    ng vt qua ng tiu ha. Do vy, Ch khng c s dng lm thuc tr

    su. Ch kim loi v mui sunphua ca n c coi nh khng gy c do

    chng khng b c th hp th. Tuy nhin, cc mui Ch tan trong nc nh

    PbCl2, Pb(NO3)2, Pb(CH3COO)2 rt c. Khi xm nhp vo c th ng vt,

    Ch gy ri lon tng hp hemoglobin, gim thi gian sng ca hng cu,

    thay i hnh dng t bo, x va ng mch, lm con ngui b ngu n, mt

    cm gic... Khi b ng c Ch s c triu chng au bng, tiu chy, n

    khng ngon ming, bun nn v co c.

    Di y l mt vi s liu c nu t tiu chun Vit Nam:

    Bng 2: Gii hn cho php cc kim loi Cd v Pb

    theo tiu chun Vit Nam[20]

    Gii hn cho phpCd Pb

    A B A B

    Nc cp sinh hot 0,005(mg/l) 0,05(mg/l)

    Nc b mt 0,01(mg/l) 0,02(mg/l) 0,05(mg/l) 0,1(mg/l)

    Nc ngm 0,01(mg/l) 0,05(mg/l)

    Nc thi cng nghip 0,01(mg/l) 0,02(mg/l) 0,1(mg/l) 0,5(mg/l)

    A: Nc mt c th dng lm nc cp sinh hot

    B: Nc dng cho cc mc ch khc

    1.3. Cc phng php xc nh Cadimi v Ch

    9

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    16/83

    Hin nay, c rt nhiu phng php khc nhau xc nh Cadimi v

    Ch nh phng php phn tch khi lng, phn tch th tch, in ho, ph

    phn t UV-VIS, ph pht x nguyn t (AES), ph hp th nguyn t ngn

    la v khng ngn la (F-AAS, ETA-AAS)... Sau y l mt s phng php

    xc nh Cadimi v Ch.

    10

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    17/83

    1.3.1. Cc phng php ho hc[1]

    1.3.1.1. Phng php phn tch khi lng

    Phng php phn tch khi lng l phng php c in, chnh

    xc c th t ti 0,1%. C s ca phng php l s kt ta nh lng ca

    cht phn tch vi mt thuc th thch hp.

    Cadimi thng c kt ta di cc dng CdS, CdSO4, CdNH4PO4,

    sau kt ta c lc, ra, sy (hoc nung) em cn.

    Ch thng c kt ta di dng PbSO4, sau c sy 700oC

    a kt ta v dng cn (PbSO4) ri em cn xc nh khi lng.

    Phng php ny khng i dng c t tin nhng qu trnh phn tch

    lu, nhiu giai on phc tp c bit khi phn tch lng vt cc cht. V

    vy, phng php ny khng c dng ph bin trong thc t xc nh

    lng vt cc cht m ch dng trong phn tch hm lng ln.

    1.3.1.2. Phng php phn tch th tch

    Phn tch th tch l phng php phn tch nh lng da trn th tch

    dung dch chun ( bit chnh xc nng ) cn dng phn ng va

    vi cht cn xc nh c trong dung dch phn tch. y l phng php ha

    hc dng xc nh nhanh, n gin tuy nhin khng cho php xc nh

    lng vt cc nguyn t.

    Vi Cadimi v Ch, ta c th dng cc php chun nh chun phc cht, chun xi ho- kh, vi cc ch th khc nhau.

    Ta c th xc nh Cadimi bng EDTA mi trng pH=9-10 vi ch

    th ETOO hoc mi trng pH=6 vi ch th xylendacam. Khi ch th

    chuyn t mu sang vng:

    H6F + Cd2+H4FCd + 2H+

    H4FCd + H2Y2-CdY2- + H6F

    11

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    18/83

    () (vng)

    i vi Ch, ta c th chun trc tip bng EDTA hay chun

    ngc bng Zn2+ hoc chun thay th vi ZnY2-, ch th ETOO.

    1.3.2. Cc phng php phn tch cng c

    1.3.2.1. Cc phng php in ho [16]

    1.3.2.1.1. Phng php cc ph

    Nguyn tc: Ngi ta thay i lin tc v tuyn tnh in p vo 2 cc

    kh cc ion kim loi, do mi kim loi c th kh khc nhau. Trong

    ngi ta dng in cc Hg l in cc lm vic v mt in cc c th khng

    i lm in cc so snh. ng thu c l ng ph thuc cng dng

    vo th p vo gi l ng Von-Ampe hay sng cc ph. Sng ny c dng

    bc thang v da vo chiu cao ca sng c th nh lng c ion kim loi

    cn xc nh trong dung dch. V dng gii hn Igh cc iu kin xc nh t

    l thun vi nng ion trong dung dch ghi cc ph theo phng trnh:

    I = k.C

    Phng php ny c kh nhiu u im: N cho php xc nh c cht

    v c v hu c vi nng 10-5 - 10-6 M tu thuc vo cng v lp

    li ca dng d. Sai s ca phng php thng l 2-3% vi nng 10-3 -

    10-4 M, l 5% vi nng 10-5 M ( iu kin nhit khng i).

    Tuy nhin, phng php ny cng c nhng hn ch nh nh hng

    ca dng t in, dng cc i, ca xi ha tan, b mt in cc...

    loi tr cc nh hng v lm tng nhy th hin nay c cc

    phng php cc ph hin i: cc ph xung vi phn (DDP), cc ph sng

    vung (SQWP)... chng cho php xc nh nhiu lng vt cc nguyn t.

    Cc tc gi T Vn Mc, Trn Th Su s dng phng php cc ph

    xung vi phn xoay chiu xc nh lng vt cc kim loi Cd, Cu, Pb trong bia

    khu vc H Ni cho nhy cao ti 1ppb[14].

    12

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    19/83

    1.3.2.1.2. Phng php Von-Ampe ho tan

    V bn cht, phng php Von-Ampe ho tan cng ging nh phngphp cc ph l u da trn ln ca cng dng xc nh nng

    cc cht trong dung dch. Nguyn tc gm 2 bc:

    - in phn lm giu cht cn phn tch ln trn b mt in cc lm

    vic trong mt khong thi gian v th in cc xc nh.

    - Ho tan kt ta c lm giu bng cch phn cc ngc, o v

    ghi dng ho tan t in cc ch th.

    Cc tc gi L Lan Anh, V c Lidng phng php Von-Ampe

    ho tan trn in cc mng Hg, git Hg treo xc dnh hm lng Pb trong

    tc, trong nc tiu ca ngi nhm chun on lm sng[2].

    1.3.2.2. Cc phng php quang ph

    1.3.2.2.1. Phng php ph hp th phn t (UV-VIS) [7]

    iu kin bnh thng cc phn t, nhm phn t ca cc cht bn

    vng v ngho nng lng gi l trng thi c bn. Khi c mt chm sng vi

    nng lng ph hp chiu vo th cc in t ho tr trong cc lin kt ( , ,

    n) s hp th nng lng chm sng, chuyn nn trng thi kch thch vi

    nng lng cao hn. S hp th ny l ngun gc sinh ra ph hp th.

    Nguyn tc: phng php xc dnh da trn vic o hp th nhsng ca dung dch phc c mu to bi ion cn xc nh vi mt thuc th

    v c hay hu c trong mi trng thch hp khi chiu bi chm sng. Trong

    khong nng cht phn tch nht nh th hp th quang t l thun vi

    nng cht phn tch, y l c s nh lng cht phn tch:

    A = k.C

    13

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    20/83

    Phng php ny xc nh nng cht khong 10-7 M n 10-5 M v

    l phng php s dng kh ph bin.

    V d: Xc nh Cd v Pb bng cch chuyn n v dng Cadimi-

    dithizonat v Ch-dithizonat trong mi trng pH 5-6:

    Cd2+ + 2H2Dz (xanh) = Cd(HDz)2 () + 2H+

    Pb2+ + 2H2Dz (xanh) = Pb(HDz)2 () + 2H+

    Sau , chit phc ny vo dung mi hu c CCl4 hoc CHCl3 ri em

    o hp th quang ca n ti = 515 nm i phc ca Cd v 510 nm i phc

    ca Pb. Gii hn ca phng php ny i vi Pb l 0,05 ppm, vi Cd l0,01ppm.

    Phng php trc quang n gin, tin li, nhy tng i cao nn

    c s dng ph bin xc nh cc kim loi c hm lng nh. Tuy

    nhin, nhc im ca phng php ny l khng chn lc, mt thuc th c

    th to phc vi nhiu ion.

    Bng phng php trc quang, cc tc gi Trn Thc Bnh, Trn THiu, Phm Lun xc nh Cu, Ni, Mn, Zn... trong cng mt hn hp theo

    Phng php Vierod ci tin bng Pyridin-azo-naphtol(PAN) vi sai s < 4%

    nhng bc sng khc nhau.[4]

    1.3.2.2.2. Phng php ph pht x nguyn t (AES) [10]

    Khi iu kin thng, nguyn t khng thu v pht nng lng

    nhng nu b kch thch cc in t ho tr s nhn nng lng chuyn nn

    trng thi c nng lng cao hn. Trng thi ny khng bn, chng c xu

    hng gii phng nng lng tr v trng thi ban u bn vng di dng

    cc bc x. Chnh bc x ny gi l ph pht x nguyn t.

    Tc gi Phm Lun ng dng phng php ny a ra quy trnh

    xc nh mt s kim loi trong cc mu nc ngt vi mt s kt qu nh

    14

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    21/83

    sau: Gii hn pht hin ca Na l 0,05ppm, K v Li l 0,5ppm v Pb l

    0,1ppm.[11]

    Hin nay, ngi ta dng mt s ngun nng lng kch thch ph

    AES: ngn la n kh, h quang in, tia la in...c bit ngun kch thch

    plasma cao tn cm ng (ICP), tia laze c nhy cao c ng/ml.

    Ln u tin, cc tc gi V Hong Minh, Nguyn Tin Lng, Phm

    Lun, Trn T Hiu p dng thnh cng phng php ph ICP-AES

    xc nh chnh xc cc nguyn t t him trong mu a cht Vit Nam.[13]

    Nhn chung phng php AES c nhy kh cao, li tn t mu, cth phn tch ng thi nhiu nguyn t trong cng mt mu. V vy y l

    phng php dng kim tra nh gi ho cht, nguyn liu tinh khit, phn

    tch lng vt ion kim loi c hi trong lng thc, thc phm. Tuy nhin

    phng php ny ch cho bit hm lng tng kim loi, cn khng cho bit

    trng thi lin kt ca n trong mu, mt khc chnh xc ph thuc rt

    nhiu vo chnh xc dy chun nn sai s l khng nh.

    1.3.2.2.3. Phng php ph hp th nguyn t (AAS) [10]

    * S xut hin ca ph AAS:

    iu kin thng, nguyn t khng thu hay pht nng lng v gi l

    trng thi c bn (ngho nng lng, bn vng). Nhng khi trng thi hi t

    do, nu ta kch thch chng bng mt nng lng di dng chm tia sng c

    bc sng xc nh th cc nguyn t s hp th bc x c bc sng ng

    ng vi tia bc x m chng c th pht ra trong qu trnh pht x. Khi

    nguyn t chuyn ln trng thi c nng lng cao (trng thi kch thch). Qu

    trnh m cc nguyn t t do trng thi hi hp th nhng bc x c trng to

    ra ph nguyn t nguyn t , ph ny c gi l ph hp th nguyn t AAS.

    *Nguyn tc:

    15

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    22/83

    Php o da trn s hp th nng lng ca nguyn t t do trng

    thi hi khi chiu chm tia bc x qua m hi ca nguyn t trong mi

    trng hp th. tin hnh o th phi qua cc qu trnh sau:

    - Qu trnh ho hi v nguyn t ho mu: chn cc iu kin v loi

    trang b ph hp chuyn mu phn tch t trng thi ban u (rn, dung

    dch) thnh trng thi hi ca nguyn t t do.

    - Chiu chm sng bc x c trng ca nguyn t cn phn tch qua

    m hi va iu ch trn. Khi , cc nguyn t trong m hi s hp th

    tia bc x v to ra ph AAS.

    - Thu phn ly chm sng v chn mt vch ph hp th ca nguyn t

    phn tch o cng thng qua mt h thng my quang ph.

    Phng trnh nh lng ca phng php l:

    D = K * Cb

    D: Cng vch ph

    K: H s nguyn t ho mu

    C: Nng nguyn t cn phn tch

    b: Hng s bn cht, ph thuc vo bn cht ca cht phn tch

    Cng vch ph c th c nh gi thng qua chiu cao pic, din

    tch pic hay hp th..Trong khong nng nh, b=1. Khi , s ph

    thuc ca cng vch ph vo nng nguyn t phn tch c dng tuyn

    tnh, v thng qua ta c th nh lng cht phn tch mt cch d dng.

    Trong php o ph AAS c hai k thut chnh l: k thut nguyn t

    ho bng ngn la (F-AAS) v k thut khng ngn la (ETA-AAS). K

    thut ETA-AAS cho nhy rt cao, ng thi gii hn pht hin ca cc

    nguyn t khi s dng phng php ny rt nh. Tuy nhin thc hin th

    i hi trang thit b t tin, gi thnh cao nn trong nghin cu ny chng

    ti la chn k thut F-AAS.

    16

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    23/83

    Vi k thut F-AAS tc gi [38] xy dng mt quy trnh hon chnh

    xc nh cc kim loi nng: Cu, Fe, Pb, Cd, Co, Nitrong cc mu sa v

    soda vi hiu sut 95%. Cn tc gi [37] li xc nh lng vt cc kim loi

    nng trong nc sau khi sau khi lm giu vi lch chun tng i nm

    trong khong 0,8 2,9%, gii hn pht hin t 0,006 0,277 ppm.

    Cng nh phng php AES, phng php AAS cho nhy v

    chn lc cao ( gn 60 nguyn t ho hc c th xc nh vi nhy 10 -4-10-5

    %, nu s dng k thut ETA-AAS th c th t n.10 -7%). Hn na, php o

    tn t nguyn liu, t thi gian, li khng cn s dng ho cht tinh khit cao,

    c th xc nh ng thi hay lin tip nhiu nguyn t trong mt mu. Kt

    qu phn tch n nh, sai s nh nn c s dng ph bin xc nh cc

    nguyn t trong mu qung, t, , nc khong, mu y hc, sinh hc. Ngoi

    ra nhiu nc trn th gii, phng php AAS tr thnh phng php tiu

    chun nh lng nhiu kim loi. Tuy nhin phng php phn tch ny

    cng ch cho ta bit thnh phn nguyn t ca cht trong mu phn tch m

    khng ch ra trng thi lin kt ca nguyn t trong mu.

    Vi nhng u im ni bt v ng dng rng ri ca php o AAS (c

    th l F-AAS), chng ti quyt nh s dng php o ph F-AAS xc nh

    lng vt mt s ion kim loi nng Pb2+, Cd2+ trong nghin cu ny.

    1.3.2.2.4 Phng php khi ph plasma cao tn cm ng ICP- MS

    Khi dn mu phn tch vo ngn la plasma (ICP), trong iu kinnhit cao ca plasma, cc cht c trong mu khi s b ho hi, nguyn

    t ho v ion ho to thnh ion dng c in tch +1 v cc electron t do.

    Thu v dn dng ion vo thit b phn gii ph phn chia chng theo s

    khi (m/z) s to ra ph khi ca nguyn t cht cn phn tch. Sau , nh

    gi nh tnh v nh lng ph thu c.

    17

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    24/83

    K thut phn tch ICP-MS l mt trong nhng k thut phn tch hin

    i. K thut ny c nghin cu v pht trin rt mnh trong nhng nm

    gn y. Vi nhiu u im vt tri ca n, k thut ny c ng dng rt

    rng ri trong phn tch rt nhiu i tng khc nhau c bit l trong cc

    lnh vc phn tch vt v siu vt phc v nghin cu sn xut vt liu bn

    dn, vt liu ht nhn, nghin cu a cht v mi trng...

    1.4. Mt s phng php tch v lm giu lng vt ion kim loi nng

    Trong thc t phn tch, hm lng cc cht trong mu, c bit l hm

    lng cc ion kim loi nng thng rt nh, nm di gii hn pht hin cacc cng c phn tch. V vy, trc khi xc nh chng cn phi tch v lm

    giu.

    tch v lm giu cc kim loi nng trong nc thng dng mt s

    phng php di y:

    1.4.1 Phng php cng kt [1]

    Cng kt l phng php kt ta cht cn phn tch bng cch a

    thm nhng cht kt ta ng hnh, thng gi l cht gp, vo i tng

    phn tch cng kt cc nguyn t khi hm lng ca chng rt nh. Nh

    vy m cht phn tch s c thu gp li. Khi hm lng ca n tng

    ln rt nhiu. Ngi ta c th chn mt s hyroxyt kh tan nh: Fe(OH)3;

    Al(OH)3hoc mt s sunfua hay mt s cht hu c lm cht gp.

    Khi s dng cht hu c cng kt, c th kt ta c nhng lng

    vt ti 10-3- 10-5%. Vic dng cht hu c kt ta c u im hn so vi cht

    v c v kt ta d lc ra. Bng cch thay i pH ca dung dch c th tin

    hnh kt ta ln lt v tch c nhiu cation kim loi khc nhau vi cng

    mt cht kt ta hu c. Hn na, phn t hu c d dng b phn hu khi

    nung kt ta, t thu c nguyn t cn xc nh trng thi lm giu,

    18

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    25/83

    tinh khit. Mt khc, cht gp hu c cn c kh nng cng kt c lng

    vt nguyn t khi c mt lng ln nguyn t khc.

    Tomoharu Minami v cng s [40] tin hnh xc nh lng vt ion

    kim loi Co2+; Ni2+ trong nc sng bng php o ph hp th nguyn t sau

    khi lm giu chng nh cng kt ln Scandi hydroxyt ( Sc(OH)3 ) pH= 8-

    10

    Cc tc gi [29] tin hnh cng kt vi lng cc ion kim loi: Cu 2+;

    Pb2+; Cd2+; Co2+; Ni2+; Mn2+ trong nc ln Bimut(III)ietylithiocacbarmat

    pH= 9, sau xc nh bng phng php ph F-AAS.

    Phng php cng kt c u im: n gin, hiu qu cao, nn mu

    phn tch c chuyn t phc tp sang n gin hn. Tuy nhin nhc im

    chnh ca phng php l mt nhiu thi gian, nn phng php ny t c

    s dng.

    1.4.2. Phng php chit lng- lng [1,27]

    * Nguyn tc:

    Phng php da trn s phn b cht tan khi c to thnh dng

    phc lin hp hay ion phc vng cng khng mang in tch gia hai pha

    khng trn ln, thng l cc dung mi hu c v nc.

    Tch v lm giu cht bng phng php chit lng- lng c nhiu u

    im hn so vi mt s phng php lm giu khc v s kt hp gia

    phng php chit vi cc phng php xc nh tip theo (trc quang, cc

    ph..) c ngha rt ln trong phn tch.

    * Mt s h chit thng dng trong tch, lm giu Pb, Cd:

    - H chit Pb, Cd- dithizonat trong CCl4 hoc CHCl3, sau xc nh

    chng bng phng php ph hp th phn t (UV-VIS).

    - C th chit phc halogenua hoc thioxianat Cadimi bng cc dung

    mi hu c: xiclohexano, metyl isobutyl xeton (MIBK), dietyl ete

    19

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    26/83

    - To phc chelat vi NaDDC (natridietyldithiocacbamat) t dung dch

    m amoni xitrat pH= 9,5 dung mi chit l MIBK.

    1.4.3. Phng php chit pha rn (SPE)1.4.3.1. nh ngha v chit pha rn

    Chit pha rn (SPE) (Solid- Phase Extraction) l qu trnh phn b cht

    tan gia hai pha lng- rn. Pha rn c th l cc ht silicagen xp, cc polime

    hu c hoc cc loi nha trao i trao i ion hay than hot tnh. Qu trnh

    chit c th thc hin iu kin tnh hay ng. Cc cht b gi li trn pha

    rn c th c tch ra bng cch ra gii vi dung mi thch hp. Thngthng th tch cn thit ra gii hon ton cht phn tch lun nh hn rt

    nhiu so vi th tch ca dung dch mu ban u, v th c h s lm giu cao.

    1.4.3.2. Cc c ch chit pha rn [21]

    V c bn, c ch chit SPE ging vi c ch tch trong phng php

    sc k lng hiu nng cao (HPLC) bao gm 3 c ch chnh, l: c ch hp

    ph pha thng, c ch hp ph pha o v c ch trao i ion. Tuy nhin

    SPE khc vi HPLC l: trong HPLC s tch cht phn tch ra khi nhau trong

    h dng chy lin tc ca pha ng, cn SPE gi cht phn tch li trn pha

    rn sau ra gii cht phn tch ra khi pha rn vi dung mi ph hp. Cc

    cht phn tch s c tch khi dung dch ban u vi nng m c hn

    v tinh khit hn.

    * C ch hp th pha thng ( normal phase) [21]

    L s hp thu cc cht phn tch t dung mi khng phn cc ln b

    mt phn cc ca pha rn. C ch ca qu trnh tch da trn lc tng tc

    phn cc nh: cc lin kt hydro, cc tng tc phn cc - , tng tc

    lng cc hay tng tc lng cc- lng cc cm ng. C ch ny lin quan

    n s hp thu cc nhm chc ca cht tan ln cc v tr phn cc ca pha

    tnh chng li tan ca cc cht tan trong pha ng.

    20

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    27/83

    Trong SPE pha thng, thng s dng cc loi pha tnh khng lin kt

    nh: silica, alumina v mage silica, nhng ph bin nht vn l silica. Ngoi

    ra cn c mt s vt liu pha lin kt cng c s dng trong SPE pha

    thng nh nhm aminopropyl, cyanopropyl, propydiol.

    ra gii cht phn tch ra khi cht hp thu, thng s dng dung

    mi phn cc c kh nng ph v cc lin kt gia cht phn tch vi b mt

    cht hp thu.

    * C ch hp th pha o ( reversed- phase)

    Ngc vi c ch hp th pha thng, pha tnh y l cc cht khngphn cc (nh C-18) cn pha ng l pha khng phn cc. C ch l tng

    tc khng phn cc cn gi l tng tc Van Der Vaals, hiu ng phn tn

    hay s phn tch.

    Cc cht hp thu trong SPE pha o thng l hidrocacbon C- 8, C- 18

    v mt s loi khc nh: C- 2, C- 4, cyclohexyl, nhm phenylCc cht

    phn tch c tnh k nc s c khuynh hng hp thu mnh.

    * C ch trao i ion:

    Da vo s trao i ion ca cht tan (mang in tch) trong cc dung

    mi phn cc hay khng phn cc vi cht hp thu trao i ion. C ch tng

    tc ion ny c nng lng cao. V vy, cc cht tan phn cc c th hp thu

    hiu qu t dung mi phn cc cng nh t dung mi khng phn cc. Trong

    qu trnh hp thu s xut hin s cnh tranh trao i ion. Qu trnh ny phthuc vo chn lc ca ion hay s lng ion cnh tranh cc v tr.

    Pha tnh thng l silica lin kt vi nhm chc anion hay cation. Nu

    l cc cht trao i cation mnh th dng silica lin tip vi nhm sunfonic

    axit, cn l cht trao i yu thng lin kt vi nhm COOH.

    Vic ra gii cc cht phn tch hp thu trn pha tnh c th tin hnh

    theo nhiu cch: nu l trao i cation c th dng H+

    ca axit mnh hoc

    21

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    28/83

    dng cc cation mnh hn (v d ra gii Na+ dng dung dch K+), nu l trao

    i anion th dng OH- hoc cc anion khc.

    1.4.3.3. Cc k thut trong SPE* K thut iu kin tnh: Gm 3 bc chnh

    - Phn b cht tan gia hai pha rn- lng, cho mt lng pha rn vo

    mt th tch xc nh dung dch mu cn phn tch, iu chnh mi trng

    ph hp. Sau lc hay khuy trong mt thi gian xc nh.

    - Tch hai pha rn - lng: Bng cch lc hay ly tm

    - Gii hp cht phn tch ra khi pha rn

    * K thut SPE iu kin ng

    Vt liu pha rn (pha tnh) c np vo cc ct (c c nh hai u)

    hoc vt liu c c nh trong cc mng li ri p thnh cc a mng

    mng v c c nh trong cc ng nh, ct nh. Dung dch phn tch chy

    qua ct lin tc v trong qu trnh cht phn tch b hp thu ln pha tnh.

    * Cc bc chnh trong k thut SPE bao gm:

    - Hot ha ct cht hp thu (pha rn) bng cch thng cho dung mi

    thch hp chy qua ct chit thm t cc ht pha rn, hot ha cc nhm

    chc, ui bt kh, ra sch pha tnh, lp y dung mi vo cc khong trng.

    Sau khi hot ha, pha rn cn c ngm trong dung mi.

    - Hp thu: mu phn tch chy qua ct vi tc ph hp, cht phn

    tch c gi li cn cc cht khc i ra khi ct. C ch lu gi c th l lc

    Van Der Waals, lin kt hydro, lng cc- lng cc, trao i ion, to phc

    vng cng Mt s cht l khc cng b hp thu cng vi cht phn tch.

    - Ra ct: tin hnh ra ct bng dung mi nhm loi b cc cht l b

    hp thu cng vi cht phn tch.

    - Ra gii: dng dung mi vi th tch ph hp ra gii cht phn

    tch ra khi ct (h s lm giu cng cao th lng dung mi ra cng t).

    22

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    29/83

    Dung dch ra gii phi c i lc vi cht phn tch mnh hn so vi pha tnh.

    Sau , xc nh bng cc phng php la chn.

    Bng 3: Gii thiu mt s vt liu pha tnh trong SPEVt liu Cu trc C ch

    C- 18 -(CH2)17CH3 Pha oC- 8 -(CH2)7CH3 -C- 2 -CH2-CH3 -Xiclohexyl -(CH2)2- cyclohexyl -Phenyl -(CH2)3- phenyl -Cacbon -

    Polime ng trng hp Polystyren -Polime ng trng hp Acrylic ester -Cyano -(CH2)3- CN Pha thngAmino -(CH2)3- NH2 Phathung+tr.i ionDiol -(CH2)3OCH2-CH(OH)-

    CH2(OH) -Silicagel -SiOH -Florisil MgSiO3 -Cacboxylic axit -CH2- COOH Trao i ion

    Aromatic sunfonic -(CH2)3- Phenyl- SO3H -

    1.4.3.4. u im ca phng php chit pha rn so vi chit lng- lng

    So vi chit lng- lng th SPE c u im hn:

    - y l phng php tin hnh nhanh hn, thao tc n gin

    - Tn t dung mi hn. c bit trong chit lng- lng cn s dng

    lng ln dung mi t tin, li c hi gy nhim mi trng.- Yu cu tch n gin hn

    - H s lm giu cao hn

    Chit pha rn l mt k thut chit mi ra i, k thut ny c ng

    dng nhiu trong phn tch lng vt, siu vt v dng tn ti cc ion kim loi

    trong cc i tng khc nhau.

    23

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    30/83

    Cc tc gi [37] np nha Amberlit XAD-16 vo cc ct SPE thu tinh

    di 100 mm, cao 25 mm tch, lm giu cc ion kim loi trong nc h ( Cu,

    Pb, Cd, Cr, Ni). Sau gii hp bng HCl 1M trong axeton. XAD-16 l sn

    phm Amberlite dng Polystyren, c kh nng chu mi mn tt, c bn,

    xp cao, phn cc thp v quan trng hn l n c din tch b mt ring ln

    (800 m2/g) ph hp hp thu kim loi nng.

    Cc tc gi [38] rt thnh cng khi s dng nha Chromosorb 102

    ( sn phm ng trng hp styrendivinylbenzen ) vi din tch b mt 300-

    400 m2/g, kch thc ht 80- 100 mesh nhi ct thc hin tch cc kim loi

    Cu, Pb, Cd, Co, Ni trong cc sn phm sa, soa ng gi.

    Azeredo [23] to ct SPE vi cht mang l silica ph 8-

    hydroxylquinolin tch, lm giu Cu2+, Zn2+ v sau xc nh chng bng

    phng php ph nguyn t khng ngn la.

    xc nh Cu trong nc cc tc gi [39] tin hnh lm giu Cu

    trn ct tch np cacbon hot tnh sau khi to phc vi 1- Nitrosol-2- Naphtol

    hoc Hexametylen dithiocacbamat. Ra gii Cu ra khi pha tnh bng HCl

    2M trong axeton. Cn Bortolli, Gerotto, Marchiori, Mariconti, Palonta,

    Tronco [25] th thc hin tch, lm giu Cd, Cu, Co.... theo phng php SPE

    bng cch cho cc ion kim loi to phc vi ietylithiocacbamat ri hp thu

    ln pha tnh C-18. Ra gii chng bi metanol ri xc nh theo phng php

    ICP- MS v ETA-AAS.

    Phng php chit pha rn c s dng khng ch tch, lm giu

    cc nguyn t dng tng m cn c s dng xc nh cc trng thi

    lin kt ho tr khc nhau ca cng mt nguyn t [24]. Tc gi H. Tel, Y.

    Altas v M. S Taner [28] s dng ct nhi c cha TiO2 tch ring

    Cr(III) v Cr(VI) ra khi nhau ri xc nh tng dng bng php o ph

    nguyn t. Trong khong pH=2, Cr (VI) hp ph tt ln TiO2 (hn 99%)

    24

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    31/83

    trong khi Cr (III) hu nh khng hp ph (nh hn 1%) v nh vy Cr (VI) b

    gi li trn ct chit cn Cr (III) i ra khi ct.

    Trong nhng nm gn y, chit pha rn l mt k thut c ng

    dng ph bin nhiu phng th nghim. Mt khc nh nh cng ngh hin

    i, vic bin tnh cc vt liu hp thu c in tng hp ra nhiu pha rn c

    cc tnh nng u vit, lm cho phng php chit pha rn ngy cng hiu qu

    hn.

    25

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    32/83

    CHNG 2: HA CHT V DNG C

    2.1. Dng c v my mc

    Dng c v my mc s dng bao gm:

    - My o pH 211 HANNA

    - My quang ph hp th nguyn t AA-400

    - Cn phn tch, cn k thut

    - My nc ct 2 ln

    - Bp in, t ht, t sy- Cc ct nha SPE

    - Pipet cc loi: 0,1; 0,2; 0,5; 1; 2; 5; 10 ml

    - Cc thy tinh chu nhit loi: 100; 250; 500; 1000 ml

    - Bnh nh mc cc loi: 10; 25; 50; 100; 500; 1000 ml

    2.2. Ha cht s dng.

    Tt c ha cht s dng u dng ha cht Merck:

    - Dung dch chun Cd2+ 1000 ppm trong HNO3 2%

    - Dung dch chun Pb2+ 1000 ppm trong HNO3 2%

    - Thuc th: Cn 0,10 gam Ammoniumpryrrolydinedithiocacbamate

    (APDC), pha ha tan bng nc ct hai ln thnh 100 ml c dung dch

    0,1%.- Cc dung dch axit HNO3; HCl; CH3COOH 10%, u c tnh ton

    pha t cc dung dch c ban u HNO3 65%; HCl 36%; CH3COOH 99%.

    - Dung dch NH4Cl; CH3COONH4; CH3COONa nng 10%: Cn mi

    mui vi khi lng tng ng l 10,0 gam, sau ha tan chng bng 90 ml

    nc ct hai ln.

    26

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    33/83

    - Dung dch NaOH 1M: Cn 4 gam NaOH dng vin trn cn k thut,

    ha tan bng nc ct hai ln, chuyn vo bnh nh mc 100 ml, sau nh

    mc n vch.

    - Dung dch CH3COOH 1M: Dng pipet ly 5,7 ml dung dch

    CH3COOH 99 %, pha nh mc trong bnh 100 ml.

    - Dung dch KH2PO4 0,1 M: Cn 1,3608 gam KH2PO4 tinh th trn cn

    phn tch, ho tan trong bnh nh mc 100 ml sau nh mc n vch.

    - Dung mi hu c Axeton

    - Cc dung dch Na+

    ; K+

    ; Mg2+

    ; Ca2+

    ; Zn2+

    ; Ni2+

    ; Fe3+

    ; Cr3+

    . u cchun b t cc loi ho cht tinh khit.

    - Nha Amberlite XAD-7 ca hng Merck.

    2.3. Chun b ct chit pha rn

    * Nha Amberlite XAD-7 thuc loi cht hp ph polyme c cu trc

    v cch ch to tng t nh cc loi nha trao i ion, nhng khng cha

    cc nhm chc trao i ion. Polyme ny thng c dng cu khng tan trong

    nc, tu thuc vo bn cht vt liu polyme, vo iu kin tng hp m cht

    hp ph polyme c phn cc, xp, din tch b mt khc nhau. S

    tng tc hp ph trn cht hp ph polyme gm: Tng tc Vande- Waals

    v cc tng tc c th k nc nh cu lin kt hyro, tng tc lng cc-

    lng cc.

    * Nha Amberlite XAD-7 l Polymetaacrylat, c b mt phn cc

    trung bnh, c xp 55%, c khi lng ring trng thi t l 1,05 g/ml,

    c din tch b mt l 450 m2/g. c ng dng tch v lm giu cc kim

    loi nng trong mu nc v cc mu mi trng.

    * Cn 0,5- 1 gam nha XAD-7 c ngm trong nc ct 2 ln trong

    nhiu gi, sau cho ln ct v c ra bng:

    - 100 ml dung dch HNO3 1M

    27

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    34/83

    - 100 ml dung dch NaOH 1M

    - Nc ct 2 ln n pH= 6-7 (Theo giy ch th)

    - 30 ml Axeton c- Nc ct 2 ln, kh ngoi khng kh.

    * Nha XAD-7 dng sch c np ln cc ct nha mini (V=1ml)

    c lm sch v kh c s dng lm ct chit pha rn. Ct c nhi vi

    70 mg nha XAD-7. Mt lng bng thu tinh c t y trnh lm

    mt cc ht nha. Sau mi ln s dng nha trong ct c lm sch bng

    nc v dung dch m ph hp. Sau c ngm trong nc ct cho nkhi s dng ln sau.

    28

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    35/83

    CHNG 3: KT QU THC NGHIM V THO LUN

    3.1. Kho st cc iu kin ti u ca php o ph F-AAS

    3.1.1. Kho st cc iu kin o ph:

    m bo cho php o ph t hiu qu th phi chn c nhng

    thng s ti u nht. Di y chng ti tin hnh kho st v chn cc iu

    kin m bt k php o no cng thc hin.

    3.1.1.1. Chn vch o

    Qu trnh sinh ph AAS l do nhng nguyn t trng thi hi b kchthch bi ngun sng pht tia pht x. Cc nguyn t c kh nng hp th

    bc x c bc sng nht nh, ng ng vi tia m n pht ra. Tuy nhin qu

    trnh hp th ny khng xy ra vi tt c cc vch ph m ch vi vch ph

    nhy, c trng .

    Theo mt s ti liu th vch ph c trng ca Pb; Cd nh sau:

    Bng 4: nhy tng ng vi bc sng ca Pb; Cd

    Pb Cd

    (nm) nhy(ppm) (nm) nhy(ppm)

    217,0 0,08 228,8 0,03

    283,3 0,2 226,5 < LOD

    216,4 3,2 326,1 < LOD

    368,3 8V i tng phn tch mc vi lng nn cn o nhng vch c nhy

    cao. Nn chn bc sng o ph theo bng sau:

    Bng 5: La chn bc sng o ph F-AAS ca Pb; Cd

    Nguyn t (nm)

    Pb 217,0

    Cd 228,8

    29

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    36/83

    3.1.1.2. Khe o

    Khe o nh hng trc tip n tn hiu hp th ca nguyn t phn

    tch. Vi cc nguyn t Pb, Cd chn khe o l 0,5 nm. Vi khe o ny tnhiu pic nhy, n nh cao, 100% din tch pic ca vch ph s nm

    trong khe o.

    3.1.1.3. Cng n catot rng (n HCL)

    n catot rng c nhim v ch pht ra nhng tia pht x nhy ca

    nguyn t phn tch. Cng dng in lm vic ca n HCL c lin quan

    cht ch n vic sinh ra chm pht x v phi c t sao cho n c nhy v n nh cao. Thng thng cng n HCL s dng nm trong

    khong 60- 80% cng cc i ghi trn thn n (Imax). Khng nn t n

    gi tr cng Imax v gi tr n lm vic khng n nh, nhy

    cng nh lp li km v rt d hng.

    V nhng l do trn, chng ti chn cng dng n lm vic tng

    ng vi cc nguyn t nh sau:

    Vi Pb chn cng n l 8 mA.

    Vi Cd chn cng n l 2,5 mA.

    3.1.2. Kho st cc iu kin nguyn t ha mu

    3.1.2.1. Chiu cao n nguyn t ha

    Chiu cao n nguyn t ha cng l mt trong nhng yu t quytnh n nhy, chnh xc ca php o. V vy trong php o ph hp

    th nguyn t ngi ta phi chn chiu cao ca n nguyn t ha mu sao

    cho ngun n sc phi chiu vo phn trung tm ngn la nguyn t ha

    mu.

    kho st chiu cao n nguyn t ha, chng ti tin hnh nh sau:

    Pha vo cc bnh nh mc 50 ml dung dch ca cc nguyn t Pb; Cd vi

    30

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    37/83

    nng tng ng l 4ppm; 1ppm (Trong nn HNO3 + CH3COONH4). Thay

    i chiu cao n nguyn t ha, ghi s ph thuc ca hp th (Ab s) vo

    chiu cao n. Kt qu thu c nh sau:

    Bng 6: nh hng ca chiu cao n NTH n php o ph F-AAS

    Nguyn tChiu cao n NTH (mm)

    5 6 7 8 9

    Abs-Pb

    Ln 1 0,0774 0,0794 0,0791 0,0766 0,0763

    Ln 2 0,0770 0,0796 0,0790 0,0763 0,0761

    Ln 3 0,0775 0,0798 0,0796 0,0762 0,0765TB 0,0773 0,0796 0,0792 0,0764 0,0763

    Abs-Cd

    Ln 1 0,1487 0,1502 0,1510 0,1527 0,1518

    Ln 2 0,1480 0,1501 0,1513 0,1538 0,1523

    Ln 3 0,1483 0,1502 0,1517 0,1515 0,1532

    TB 0,1483 0,1502 0,1513 0,1527 0,1524

    Kt qu trn cho thy ti chiu cao n tng ng 6 mm vi Pb v Cd

    th tn hiu hp th cao, n nh v lp li tt nn chng ti chn cc gi tr

    .

    3.1.2.2 Kho st thnh phn kh chy

    Thnh phn v tc ca hn hp kh t to ra ngn la l yu t

    quyt nh n giai on nguyn t ha mu, nh hng trc tip n kt qu

    php o. Mun kt qu chnh xc th phi kho st thnh phn kh nhm chn

    c nhit ph hp.

    Trong php o F-AAS chng ti s dng hn hp: Khng kh +

    Axetilen trong thnh phn ca khng kh c gi c nh 469 l/h. V vy

    kho st thnh phn kh chy chng ti ch thay i tc ca dng kh

    Axetilen.

    31

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    38/83

    Chun b dung dch ca Pb2+; Cd2+ ging phn trn. Thay i tc

    dng kh Axetilen ng thi ghi li hp th quang. Kt qu thu c nh

    sau:

    Bng 7: nh hng ca tc kh chy n php o ph F-AAS

    Nguyn tTc kh chy l/h

    55 60 65 70 75 80

    Abs-Pb

    Ln 1 0,0761 0,0780 0,0784 0,0785 0,0780 0,0794

    Ln 2 0,0769 0,0789 0,0788 0,0788 0,0789 0,0781

    Ln 3 0,0762 0,0783 0,0786 0,0780 0,0781 0,0780

    TB 0,0764 0,0784 0,0786 0,0784 0,0783 0,0785

    Abs-Cd

    Ln 1 0,1424 0,1505 0,1513 0,1515 0,1502 0,1521

    Ln 2 0,1522 0,1501 0,1517 0,1526 0,1540 0,1504

    Ln 3 0,1563 0,1507 0,1515 0,1542 0,1536 0,1542

    TB 0,1503 0,1504 0,1515 0,1528 0,1526 0,1522

    T bng trn cho thy vi tc dng kh Axetilen l 65 l/h vi Pb vCd thu c hp th quang cao v n nh nht nn chn tc ny cho

    cc php o sau.

    3.1.3 Kho st cc yu t nh hng khc

    Trong php o ph AAS c rt nhiu yu t nh hng, nhng gy nh

    hng nhiu nht l cc yu t ha hc, nh hng ca chng rt a dng v

    phc tp. Cc nh hng ca yu t ha hc c th dn n nhng hng sau:

    Gim tn hiu ph ca nguyn t phn tch do to thnh hp cht bn

    nhit kh ha hi v kh nguyn t ha mu.

    Tng cng tn hiu ph do to thnh hp cht d ha hi v d

    nguyn t ha, hay hn ch c nh hng ca s ion ha v s kch thch

    ph pht x ca nguyn t phn tch.

    32

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    39/83

    Tng cng tn hiu ph khi nguyn t phn tch tn ti trong nn

    ca mu l nhng hp cht d ha hi. Lc , cc cht nn ny c tc dng

    nh l mt cht mang cho s ha hi ca nguyn t phn tch v lm cho n

    c ha hi vi hiu sut cao hn.

    Gim cng tn hiu ph khi nguyn t phn tch nm trong nn

    mu l nhng hp cht bn nhit, kh ha hi. Lc ny cc nguyn t nn

    km hm s ha hi ca nguyn t phn tch v lm cho n c ha hi vi

    hiu sut cao hn.

    Chnh v nhng l do trn m vic kho st nghin cu nh hng ca

    cc yu t ha hc n php o l rt cn thit.

    3.1.3.1 nh hng ca nng axit v loi axit trong dung dch mu

    Nng cng nh loi axit trong dung dch mu lun nh hng n

    cng vch ph ca nguyn t phn tch. Axit cng kh bay hi th cng

    lm gim cng vch ph v c th to thnh nhng hp cht bn nhit vi

    nguyn t c mt trong mu, cn cc axit d bay hi nh hng khng ngk v i khi cn lm tng tn hiu ph. V th, trong qu trnh x l mu

    ngi ta thng dng axit d bay hi nh HCl; HNO3.Do vy, chng ti

    ch kho st nh hng ca mt s loi axit d bay hi n php o ph.

    Bng 8: nh hng ca mt s loi axit n tn hiu ph F-AAS

    Nguyn t

    Nng HCl (%)

    0 1 2 3 4 5

    Abs-Pb

    Ln1 0,0751 0,0770 0,0784 0,0773 0,0762 0,0760

    Ln 2 0,0757 0,0771 0,0783 0,0776 0,0767 0,0764

    Ln 3 0,0754 0,0773 0,0782 0,0771 0,0764 0,0761

    TB 0,0754 0,0771 0,0783 0,0773 0,0764 0,0762

    Abs- Cd Ln 1 0,1383 0,1496 0,1503 0,1500 0,1492 0,1481

    Ln 2 0,1385 0,1493 0,1506 0,1202 0,1494 0,1490Ln 3 0,1382 0,1495 0,1503 0,1509 0,1500 0,1484

    33

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    40/83

    TB 0,1383 0,1495 0,1504 0,1503 0,1495 0,1485

    Nguyn t

    Nng HNO3 (%)

    0 1 2 3 4 5

    Abs- Pb

    Ln 1 0,0750 0,0774 0,0791 0,0784 0,0789 0,0788

    Ln 2 0,0757 0,0773 0,0793 0,0782 0,0782 0,0786

    Ln 3 0,0754 0,0770 0,0793 0,0780 0,0779 0,0792

    TB 0,0754 0,0772 0,0792 0,0782 0,0783 0,0788

    Abs- Cd

    Ln 1 0,1380 0,1501 0,1512 0,1511 0,1507 0,1508

    Ln 2 0,1382 0,1509 0,1514 0,1509 0,1505 0,1503Ln 3 0,1389 0,1510 0,1516 0,1526 0,1501 0,1502

    TB 0,1384 0,1507 0,1514 0,1515 0,1504 0,1504

    Nguyn tNng CH3COOH (%)

    0 1 2 3 4 5

    Abs- Pb

    Ln 1 0,0756 0,0779 0,0781 0,0780 0,0775 0,0773

    Ln 2 0,0750 0,0782 0,0786 0,0779 0,0771 0,0772

    Ln 3 0,0759 0,0786 0,0783 0,0785 0,0774 0,0770

    TB 0,0755 0,0782 0,0783 0,0781 0,0773 0,0771

    Abs- Cd

    Ln 1 0,1389 0,1485 0,1509 0,1490 0,1480 0,1486

    Ln 2 0,1380 0,1491 0,1510 0,1497 0,1471 0,1480

    Ln 3 0,1381 0,1477 0,1508 0,1485 0,1463 0,1420

    TB 0,1383 0,1484 0,1509 0,1490 0,1471 0,1462

    Da vo bng s liu, chng ti thy: Khi c mt ca cc axit trn thtn hiu o ( hp th quang) u cao hn khi khng c, v gi tr Abs t

    cao nht, n nh nht vi nn axit HNO3 2% cho c hai nguyn t phn tch.

    V vy, trong thnh phn nn ca mu o ph chng ti chn axit HNO3 2%.

    3.1.3.2 nh hng ca nn mui

    Nn ca mu trong php o F-AAS thng lm gim cng vch

    ph ca nguyn t phn tch do tn ti hp cht bn nhit trong mi trng

    34

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    41/83

    hp th. V th hiu sut ha hi, nguyn t ha khng cao. gim bt yu

    t ny, ngi ta thng a vo mu nhng cht ph gia ph hp nhm ngn

    cn s hnh thnh cc hp cht bn nhit.

    Trn c s , chng ti tin hnh kho st vi mt s nn mui nh:

    NH4Cl; CH3COONH4; CH3COONa v chng d ha hi v c kh nng loi

    c hp cht bn nhit. Nng Pb2+; Cd2+ trong cc th nghim kho st

    tng ng l 4; 1 ppm, cn nng cc nn ph gia c tng dn. Kt qu

    thu c nh sau:

    *Nn NH4Cl

    Bng 9: nh hng ca nn NH4Cl n tn hiu o ph F-AAS

    Nguyn tNng nn NH4Cl (%)

    0 1 2 3 4 5

    Abs- Pb

    Ln 1 0,0759 0,0781 0,0784 0,0790 0,0784 0,0786

    Ln 2 0,0764 0,0779 0,0786 0,0789 0,0781 0,0790

    Ln 3 0,0766 0,0782 0,0788 0,0788 0,0777 0,0781

    TB 0,0763 0,0781 0,0786 0,0789 0,0781 0,0785

    Abs- Cd

    Ln 1 0,1481 0,1501 0,1506 0,1493 0,1508 0,1427

    Ln 2 0,1468 0,1509 0,1509 0,1480 0,1511 0,1483

    Ln 3 0,1442 0,1512 0,1503 0,1439 0,1584 0,1436

    TB 0,1464 0,1507 0,1506 0,1471 0,1534 0,1448

    *Nn CH3COONa

    Bng 10: nh hng ca nn CH3COONa n tn hiu o ph F-AAS

    Nguyn t Nng nn CH3COONa (%)0 1 2 3 4 5

    Abs- Pb

    Ln 1 0,0760 0,0770 0,0782 0,0762 0,0770 0,0771

    Ln 2 0,0766 0,0762 0,0786 0,0775 0,0776 0,0775

    Ln 3 0,0764 0,0769 0,0785 0,0768 0,0778 0,0780

    TB 0,0763 0,0767 0,0784 0,0768 0,0774 0,0775

    Abs- Cd Ln 1 0,1492 0,1520 0,1505 0,1496 0,1502 0,1496

    Ln 2 0,1447 0,1503 0,1508 0,1480 0,1518 0,1501Ln 3 0,1480 0,1526 0,1512 0,1495 0,1526 0,1514

    35

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    42/83

    TB 0,1473 0,1516 0,1508 0,1490 0,1515 0,1504

    * Nn CH3COONH4

    Bng 11: nh hng ca nn CH3COONH4 n tn hiu ph F-AAS

    Nguyn tNng nn CH3COONH4 (%)

    0 1 2 3 4 5

    Abs- Pb

    Ln 1 0,0760 0,0792 0,0789 0,0789 0,0785 0,0777

    Ln 2 0,0768 0,0790 0,0780 0,0790 0,0782 0,0775

    Ln 3 0,0765 0,0799 0,0782 0,0789 0,0780 0,0772

    TB 0,0771 0,0794 0,0784 0,0789 0,0782 0,0774

    Abs- CdLn 1 0,1403 0,1510 0,1511 0,1492 0,1492 0,1495Ln 2 0,1419 0,1516 0,1500 0,1502 0,1409 0,1482

    Ln 3 0,1429 0,1514 0,1501 0,1500 0,1476 0,1490

    TB 0,1417 0,1513 0,1504 0,1498 0,1459 0,1489

    T s liu ba bng trn chng ti nhn thy: Khi c mt cc cht nn

    th tn hiu ph thu c cao hn khi khng c cht nn. Tuy nhin vi nn

    CH3COONH4 th cho tn hiu ph nhy hn, n nh hn nht l ti gi tr

    nng 1%. V th chng ti la chn nng nn mui trong mu lCH3COONH4 1%.

    3.1.3.3. nh hng ca cc ion c trong mu

    Trong mu phn tch, ngoi cc ion cn quan tm (Pb2+; Cd2+) th cn

    c rt nhiu ion khc. Cc ion ny c th nh hng n php o ph, hoc

    khng gy nh hng n php o ph. Tuy nhin bit mt cch chnh xc

    th chng ti tin hnh kho st chng.

    3.1.3.3.1. nh hng ca cation

    kho nh hng ca cation, chng ti tin hnh kho st theo tng

    nhm nguyn t nh sau:

    - Nhm kim loi kim

    - Nhm kim loi kim th

    36

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    43/83

    - Nhm kim loi nng nhm II, III

    - Mt s anion

    - Tng cc cation v anionTrong nng ca Pb2+; Cd2+ c gi khng i (ging nh cc th

    nghim trn). Cc ion kho st c cho vo mu vi nng tng dn. Kt

    qu c trnh by trong cc bng sau (Ch : Gi tr hp th quang Abs l

    gi tr trung bnh ca ba ln o lp li).

    * nh hng ca nhm kim loi kim

    Bng 12: nh hng ca nhm kim loi kim n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    Na+ 0 50 100 200 500 1000

    K+ 0 50 100 200 500 1000

    Abs- Pb 0,0761 0,0766 0,0768 0,0773 0,0788 0,0782

    Abs- Cd 0,1515 0,1517 0,1508 0,1510 0,1527 0,1503

    * nh hng ca nhm kim loi kim th

    Bng 13: nh hng ca nhm kim loi kim th n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    Mg2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ca2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ba2+ 0 50 100 200 500 1000

    Abs- Pb 0,0791 0,0792 0,0796 0,0795 0,0798 0,0796

    Abs- Cd 0,1515 0,1513 0,1525 0,1523 0,1508 0,1503

    * nh hng ca mt s kim loi nng nhm II

    Bng 14: nh hng ca mt s kim loi nng nhm II n tn hiu ph-FAAS

    Nng (ppm)

    Mn2+ 0 10 20 50 80 100

    Ni2+ 0 10 20 50 80 100

    Zn2+ 0 10 20 50 80 100

    Abs- Pb 0,0762 0,0770 0,0762 0,0776 0,0787 0,0788Abs- Cd 0,1513 0,1530 0,1512 0,15108 0,1518 0,1500

    37

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    44/83

    *nh hng kim loi nng nhm III

    Bng 15: nh hng ca kim loi nng nhm III n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    Al3+ 0 10 20 50 80 100

    Fe3+

    0 10 20 50 80 100Cr3+ 0 10 20 50 80 100

    Abs- Pb 0,0762 0,0774 0,0785 0,0783 0,0794 0,0786

    Abs- Cd 0,1513 0,1510 0,1528 0,1504 0,1506 0,1502

    T s liu cc bng trn, chng ti thy cc nhm cation kim loi

    (vi nng kho st) u khng nh hng n php xc nh Pb v Cd.

    * nh hng ca tng cation

    Bng 16: nh hng ca tng cation n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    Na+ 0 50 100 200 500 1000

    K+ 0 50 100 200 500 1000

    Mg2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ca2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ba2+ 0 50 100 200 500 1000Mn2+ 0 10 20 50 80 100

    Ni2+ 0 10 20 50 80 100

    Zn2+ 0 10 20 50 80 100

    Al3+ 0 10 20 50 80 100

    Fe3+ 0 10 20 50 80 100

    Cr3+ 0 10 20 50 80 100

    Abs- Pb 0,0761 0,0772 0,0785 0,0790 0,0780 0,0792Abs- Cd 0,1514 0,1512 0,1521 0,1515 0,1526 0,1523

    38

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    45/83

    Nhn xt: Khi c mt tng cc cation th cng khng nh hng n

    php o.

    3.1.3.3.2. nh hng ca anionTrong mu phn tch, ngoi cc cation ra th cn c cc anion. Ty tng

    hm lng v tng i tng mu m chng c hay khng gy nh hng.

    Phn thc nghim ny chng ti khng kho st nh hng ca Cl - v

    NO3-, v kho st nh hng ca axit HCl, HNO3 trn. Chng ti ch

    kho st anion SO42-; H2PO4-. Mu th nghim pha vi nng Pb2+ l 4 ppm;

    Cd2+

    l1 ppm trong nn HNO3 2% + CH3COONH41%. Ghi s ph thuc caAbs vo nng ca cc anion ta c kt qu:

    Bng 17: nh hng ca ion SO42- n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    SO42- 0 50 100 150 200 500

    Abs- Pb 0,0763 0,0778 0,0761 0,0778 0,0782 0,0781

    Abs- Cd 0,1514 0,1522 0,1511 0,1519 0,1507 0,1506Bng 18: nh hng ca ion H2PO4- n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    H2PO 4 0 50 100 150 200 500

    Abs- Pb 0,0763 0,0779 0,0760 0,0777 0,0771 0,0782

    Abs- Cd 0,1514 0,1506 0,1512 0,1509 0,1528 0,1507

    Bng 19: nh hng ca tng anion n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    SO 24 0 50 100 150 200 500

    H2PO 4 0 50 100 150 200 500

    Abs- Pb 0,0763 0,0767 0,0766 0,0779 0,0776 0,0787

    Abs- Cd 0,1514 0,1553 0,1509 0,1522 0,1514 0,1505

    39

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    46/83

    Nhn xt: Vi kt qu trn th cc anion kho st tng

    ng vi nng chn khng nh hng n hp th

    quang ca Pb v Cd.

    3.1.3.3.3 nh hng ca tng cation v anion

    Nhm nh gi mt cch tng qut chng ti tin hnh kho st nh

    hng ca tng cc ion n hp th Abs ca Pb v Cd.

    Bng 20: nh hng ca tng ion n tn hiu ph F-AAS

    Nng (ppm)

    Na+ 0 50 100 200 500 1000

    K+ 0 50 100 200 500 1000

    Mg2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ca2+ 0 50 100 200 500 1000

    Ba2+ 0 50 100 200 500 1000

    Mn2+ 0 10 20 50 80 100

    Ni2+ 0 10 20 50 80 100

    Zn2+ 0 10 20 50 80 100

    Al3+ 0 10 20 50 80 100

    Fe3+ 0 10 20 50 80 100

    Cr3+ 0 10 20 50 80 100

    SO 24 0 50 100 150 200 500

    H2PO 4 0 50 100 150 200 500

    Abs- Pb 0,0762 0,0762 0,0770 0,0777 0,0778 0,0784

    Abs- Cd 0,1514 0,1528 0,1513 0,1519 0,1513 0,1509

    Cc kt qu trn chng t rng: Cc ion trong vng nng

    kho st khng nh hng n php xc nh Pb v Cd.

    Hn na, trong mu thc t th hm lng ca cc ion trn

    nh hn hm lng kho st rt nhiu nn c th khng nh

    40

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    47/83

    chc chn l chng khng nh hng. y cng chnh l mt

    u im ni bt ca php o F-AAS so vi phng php khc.

    Qua thc nghim trn, chng ti c tng kt cc iu

    kin ti u o ph ca Pb v Cd nh sau:

    Bng 21: Tng kt cc iu kin o ph AAS xc nh Pb

    v Cd

    iu kin oNguyn t

    Pb Cd

    Vch o (nm) 217,0 228,8Khe o (mm) 0,5 0,5

    Cng n HCL (mA) 8,0 2,5

    Chiu cao n NTH (mm) 6 6

    Tc khKhng kh(l/h)

    469 469

    Axetilen (l/h) 65 65

    Thnh phnnn

    HNO3 (%) 2 2

    NH4Ac (%) 1 1

    3.1.4 nh gi chung v phng php ph F-AAS

    3.1.4.1 Khong tuyn tnh ca Pb, Cd v phng trnh ng

    chun

    xc nh khong tuyn tnh ca hai nguyn t

    phn tch chng ti pha dy mu chun ca hn hp hainguyn t (trong nn HNO3 2%+ NH4Ac 1%) sao cho nng

    tng dn. Sau o, ghi li Abs ( mi mu o ba ln v ly

    kt qu trung bnh) thu c kt qu nh sau:

    Bng 22: Khong tuyn tnh ca Pb

    Nng (ppm) hp th quang Abs-

    Pb

    41

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    48/83

    0,05 0,0034

    0,08 0,0050

    0,10 0,0064

    0,50 0,01131,00 0,0215

    2,00 0,0405

    3,00 0,0614

    4,00 0,0779

    5,00 0,0979

    6,00 0,1180

    7,00 0,13868,00 0,1567

    9,00 0,1758

    10,00 0,1929

    11,00 0,2019

    13,00 0,2140

    Hnh 1: th biu din s ph thuc hp th quang

    theo nng Ch

    0 2 4 6 8 10 12 14

    0.00

    0.05

    0.10

    0.15

    0.20

    0.25

    Abs

    C (ppm)

    T th ta thy, Pb c khong tuyn tnh t 0,05

    10,00 ppm

    42

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    49/83

    Hnh 2: ng chun ca Pb

    Phng trnh ng chun: y = 0,0028 + 0,0192 x

    0 2 4 6 8 10 12 14

    0.00

    0.05

    0.10

    0.15

    0.20

    0.25

    Abs

    C (ppm)

    Parameter Value ErrorA 0.00286 4.602E-4B 0.01915 8.774E-5

    R SD N P0.99987 0.00112 14

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    50/83

    0 1 2 3 4 5

    0.0

    0.1

    0.2

    .3

    0.4

    .5

    .

    Abs

    C m

    Bng 23: Khong tuyn tnh ca Cd

    Nng (ppm) hp th quang Abs- Cd

    0,05 0,01230,08 0,0218

    0,10 0,0247

    0,50 0,0861

    1,00 0,1575

    1,50 0,2313

    2,00 0,3050

    2,50 0,36913,00 0,4085

    3,50 0,4594

    4,00 0,4725

    Hnh 3: : th biu din s ph thuc hp th quang theo

    nng Cadimi

    T th ta thy, Cd c khong tuyn tnh t 0,05

    2,50 ppm

    44

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    51/83

    Hnh 4: ng chun ca Cd

    0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0

    0.0

    0.1

    0.2

    0.3

    0.4

    0.5

    0.6

    Abs

    C (ppm)

    Phng trnh ng chun: y = 0,0102 + 0,1457 x

    3.1.4.2. Gii hn pht hin, gii hn nh lng ca phng php F-AAS xc

    nh Pb v Cd.

    Theo l thuyt thng k th:

    Gii hn pht hin ( Limit of detection LOD): c xem l nng

    thp nht ( XL) ca cht phn tch m h thng phn tch cn cho tn hiu

    phn tch ( YL) khc c ngha vi tn hiu ca mu trng hay tn hiu nn.

    Gii hn nh lng ( Limit of quantity LOQ): c xem l nng

    thp nht ( XQ) ca cht phn tch m h thng phn tch nh lng c vi

    tn hiu phn tch ( YQ) khc c ngha nh lng vi tn hiu ca mu trng

    hay tn hiu nn.

    Cng thc tnh LOD v LOQ nh sau:

    YL = Yb + k* Sb

    Vi Yb: Tn hiu trung bnh ca mu trng sau nb th nghim

    Sb: lch chun tn hiu ca mu trng

    Parameter Value ErrorA 0.01017 0.00197B 0.14573 0.0015

    R SD N P

    0.99968 0.00377 8

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    52/83

    K: i lng s hc c chn theo tin cy mong mun

    XL = Xb +b

    SK b*

    V mu trng c Xb = 0 v vi K = 3 nnLOD =

    b

    Sb

    *3

    LOQ =b

    Sb*10

    Trong :b: H s hi quy tuyn tnh

    tm LOD v LOQ, chng ti tin hnh o hp th ca 15 mu

    trng trong php xc nh Pb, Cd bng F-AAS. Kt qu nh sau:

    Bng 24: Phn tch mu trng

    S TT hp th quang ( Abs)

    Pb Cd

    1 0,0026 0,0025

    2 0,0028 0,0030

    3 0,0029 0,00234 0,0022 0,0033

    5 0,0027 0,0045

    6 0,0030 0,0019

    7 0,0026 0,0024

    8 0,0028 0,0027

    9 0,0025 0,0042

    10 0,0028 0,001011 0,0029 0,0018

    12 0,0024 0,0040

    13 0,0031 0,0026

    14 0,0025 0,0041

    15 0,0021 0,0035

    Kt qu tnh bng orgin 6.0 nh sau:

    46

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    53/83

    Bng 25: Gii hn pht hin, gii hn nh

    lng ca php o F-AAS xc nh Pb, Cd

    Thng s thng kNguyn t

    Pb Cd

    Trung bnh (Abs) 0,0027 0,0029

    sai chun 7,35E-5 2,59E-4

    lch chun 2,85E-4 0,0010

    Phng sai mu 8,11E-8 1,0E-6

    b 0,0192 0,1457

    LOD (ppm) 0,04 0,02

    LOQ (ppm) 0,15 0,06

    3.1.4.3 Sai s v lp li ca php o

    * Sai s ca php o:

    nh gi sai s ca php o i vi Pb, Cd tin hnh pha 10 mu

    chun lp li ca hai nguyn t phn tch nm trong khong tuyn tnh. Sau o hp th ca chng. Tnh sai s ca mi ln o theo cng thc:

    X% =2

    21

    A

    AA *100

    Trong :

    X: Sai s phn trm tng i

    A1: Gi tr hp th o c

    A2: Gi tr hp th tnh theo ng chun

    Bng 26: Sai s ca php o F-AAS xc nh Pb, Cd

    47

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    54/83

    Nguyn t Pb Cd

    Nng (ppm) 5.0 1.0A2 0.0988 0.1559

    Ln o A1 X% A1 X%

    1 0,0973 1,52 0,1525 2,19

    2 0,0981 0,71 0,1524 2,24

    3 0,0961 2,73 0,1498 3,92

    4 0,0953 3,54 0,1506 3,40

    5 0,0974 1,42 0,1527 2,05

    6 0,0975 1,32 0,1508 3,27

    7 0,0945 4,35 0,1527 2,05

    8 0,0967 2,13 0,1506 3,40

    9 0,0959 2,94 0,1509 3,21

    10 0,0959 2,94 0,1506 3,40

    TB 0,0965 2,36 0,1513 2,91

    Cc kt qu trn cho thy sai s ca php o i vi hai nguyn t

    tng i nh v u thp hn mc sai s cho php ca phng php phn

    tch cng c xc nh lng vt (15%).

    * lp li ca php o

    lp li ca php o c nh gi qua: Phng sai mu ( S2) v h

    s bin thin CV%. Mun xc nh hai thng s ny cho php o mi nguyn

    t Pb, Cd chng ti lm nh sau:

    Pha 10 mu chun lp li ca hai nguyn t phn tch ( nng tng

    ng vi Pb, Cd l 5ppm; 1ppm).

    o hp th ca chng, sau tnh ton thng k bng phn mm

    orgin 6.0 tm ra phng sai mu v h s bin theo cng thc:

    S2 =1

    )(2

    n AA

    tbi

    48

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    55/83

    CV (%) =tbA

    S*100

    Vi: Ai - hp th o c

    Atb - hp th trung bnh ca n ln o

    n - S ln o lp li

    S - lch chun ca mu, v S = 2S

    Bng 27: lp li ca php o F-AAS xc nh Pb, Cd

    Nguyn t Phng sai (S2) lch chun (S) CV (%)

    Pb 1,26E-6 0,00112 1,16Cd 1.18E-6 0.00109 0.72

    Qua bng s liu trn thy rng phng sai (hay lch chun) v h

    s bin thin ca mu kh nh, chng t lp li ca php o tt.

    Nhn xt: Thng qua cc bc nh gi chung ( khong tuyn tnh,

    lp li, sai s) chng ti nhn thy phng php ph F-AAS l phng

    php phn tch n nh, lp li tt ng thi c chnh xc cao, hon ton

    ph hp vi xc nh vi lng kim loi trong mu.

    3.2 Kho st cc iu kin lm giu v tch chit bng pha rn XAD7

    * Thuc th

    Ammoniumpyrrolydineithiocacbamate (APDC) l cht bt mu trng

    to phc vi Pb2+, Cd 2+. C cng thc phn t C5H12N2S2 v cng thc cu

    to l:

    APDC phn ng vi cc kim loi to thnh hp cht phc bn thun li

    cho vic nghin cu tch, lm giu bng phng php chit pha rn. Phc ca

    APDC vi Pb2+,Cd 2+ ( Me2+) c dng:

    CH2

    CH2

    CH2

    CH2

    N C S NH4

    S

    CH2

    CH2

    CH2

    CH2

    N C

    S

    S

    MeS

    SC N

    CH2

    CH2

    CH2

    CH2

    49

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    56/83

    tch lm giu Pb2+, Cd 2+ chng ti tin hnh kho st tm cc

    iu kin ti u cho vic tch v lm giu Pb2+, Cd 2+bng XAD-7 v APDC.

    y chng ti tin hnh kho st iu kin ng. Qua nh gi tnh

    kh thi ca phng php thng qua gi tr hiu sut thu hi.

    * Quy trnh chung ca phng php kho st ny nh sau: Dung dch

    mu phn tch cha Pb2+

    , Cd2+

    to phc vi APDC gi tr pH thch hp,c cho i qua ct chit pha rn cha XAD-7 vi mt tc xc nh. Sau

    khi i qua ct cht phn tch b gi li trn ct chit. Dng dung mi ra gii

    vi nng v th tch thch hp thu hi lng cht phn tch gi li trn

    ct chit t nh gi c kh nng tch v lm giu Pb2+, Cd 2+.

    Hiu sut thu hi (H) ca Pb, Cd c tnh ton nh sau:

    H =0m

    m *100 (%) m: Khi lng thu hi

    m0: Khi lng ban u

    3.2.1 Kho st nh hng ca pH

    S to phc ca kim loi nng vi thuc th APDC, s hp thu phc

    trn ct chit ph thuc vo rt nhiu yu t. Mt trong nhng yu t quan

    trng u tin phi ni n l mi trng to phc (pH), gi tr pH thch hp

    s lm cho kh nng hp thu ca cht phn tch trn ct chit t hiu qu cao

    nht.

    kho st pH chng ti tin hnh nh sau:

    Pha 100 ml dung dch chit c cha 5g Cd 2+; 10g Pb2+ thm 5 ml

    thuc th APDC 0,1% v 5 ml dung dch m ( pH = 3 8).

    Cho cc dung dch phn tch qua ct chit pha rn vi tc 2 ml/pht.

    50

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    57/83

    Ra gii bng 15 ml dung dch HNO3 1M/Axeton, c cn lm bay hi

    Axetn trong dung dch. Thm HNO3 1M c mt ca NH4Ac 10% n th

    tch 5 ml, xc nh lng Pb; Cd thu hi c bng phng php F-AAS kt

    qu thu c nh sau:

    51

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    58/83

    Bng 28: nh hng ca pH n hiu sut thu hi Pb; Cd

    pH 3 4 5 6 7 8

    H(%) Pb 62,45 82,50 96,80 97,75 97,50 95,15H(%) Cd 78,30 97,78 97,50 97,38 94,20 96,80

    Qua ta thu c th nh hng ca pH ti hiu sut thu hi Pb; Cd

    Hnh 5: nh hng ca pH ti hiu sut thu hi Pb; Cd

    3 4 5 6 7 80

    30

    60

    90

    120

    H(%)

    pH

    Pb

    Cd

    Kt qu thc nghim cho thy vng pH ti u lm giu ng thi Pb2+, Cd2+

    pH=5-6. Trong cng trnh ny chng ti chn gi tr pH=6 kho st cc th

    nghim v sau.

    3.2.2 Kho st nh hng ca th tch thuc th

    Lng thuc th APDC dng to phc vi Pb2+, Cd 2+ cng l mt

    iu kin rt quan trng cho vic hp thu tt Pb2+, Cd 2+ trn ct chit pha rn.

    Tin hnh kho st vi cc mu nh mc 3.2.1.1 vng pH ti u chn

    pH=6. Nhng vi lng thuc th APDC 0.1% khc nhau. Kt qu thu c

    nh sau:

    52

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    59/83

    Bng 29: nh hng ca th tch thuc th

    V APDC (ml) 1 2 3 4 5 6 7

    H (%) Pb 82,00 97,70 98,50 98,60 98,42 97,80 97,60H (%) Cd 73,10 97,50 98,20 98,55 98,40 97,00 96,80

    Hnh 6: nh hng ca th tch thuc th n hiu sut thu hi Pb; Cd

    0 1 2 3 4 5 6 70

    30

    60

    90

    120

    H(%)

    V APDC (ml)

    Pb

    Cd

    Kt qu thc nghim ch ra rng c th la chn c vng th tch

    APDC 0,1% ti u cho hp thu c hai ion l 2 7 ml. Trong cng trnh ny

    chng ti chn:

    V APDC = 3 ml kho st cc th nghim v sau

    3.2.3 Kho st t l Cd2+/Pb2+ trong hn hp

    Tin hnh kho st vi cc mu nh mc 3.2.1.2 cc iu kin ti u

    chn. Nhng vi t l hm lng Cd 2+/Pb2+ trong hn hp khc nhau. Kt

    qu thu c nh sau:

    53

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    60/83

    Bng 30: Kho st t l Cd2+/Pb2+ trong hn hp

    Hm lng (g)T l

    1/1 1/2 1/5 1/6 1/8 1/10Cd 2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 5 10 25 30 40 50

    H (%) Pb 97,90 97,55 97,70 90,45 85,30 80,60

    H (%) Cd 98,26 97,47 97,28 95,58 90,63 85,78

    Kt qu thc nghim cho thy c th chn t l hn hp Cd 2+/Pb2+ =

    1/1- 1/5 . Trong cng trnh ny chng ti chn t l Cd 2+/Pb2+ = 1/2 cho cc

    th nghim sau.

    3.2.4 Kho st tc np mu

    Tc np mu ln ct cng nh hng n kh nng lu gi cht

    phn tch trn ct. Nu tc np mu qu nhanh th cht phn tch cha kp

    hp thu ln ct b a ra. Ngc li tc np mu qu chm lm tn thi

    gian m kt qu t c cng khng ti u. Tc np mu thch hp s

    a n lng cht phn tch hp thu ln ct l nhiu nht.

    Tin hnh kho st vi cc mu nh mc 3.2.1.3 cc diu kin ti u

    chn. Nhng tin hnh kho st cc tc np mu khc nhau tm ra

    tc ti u. Kt qu thu c nh sau:

    Bng 31: nh hng ca tc np mu

    Tc np mu(ml/pht)

    1,0 1,2 1,5 2,0 2,5 3,0

    H (%) Pb 97,82 97,50 97,30 97,00 90,04 80,06

    H (%) Cd 97,30 97,00 97,15 96,80 85,07 70,85

    54

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    61/83

    Hnh 7: th biu din s ph thuc

    ca hiu sut thu hi vo tc np mu

    0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5

    0

    30

    60

    90

    120

    H(%)

    Toc do nap mau (ml)

    Pb

    Cd

    Da vo kt qu thc nghim thy rng duy tr tc np mu t 1 2

    ml/ph l thch hp. Tuy nhin, tc chm qu th tn nhiu thi gian. V vy

    chng ti la chn tc np mu l 1,5 ml/ph cho cc nghin cu v sau.3.2.5 Kho st kh nng ra gii

    * ra gii Pb2+- APDC; Cd 2+- APDC ra khi ct cht hp thu c th

    s dng cc tc nhn ra gii khc nhau. Chng ti nghin cu cc tc

    nhn ra gii nh: Axit HNO3, HCl, H2SO4 trong cc dung mi khc nhau,

    vi cc nng khc nhau.

    Tuy nhin qua mt qu trnh nghin cu chng ti thy axit HNO3 l

    dung mi ra gii tt nht. V vy chng ti kho st kh nng ra gii ca

    axit ny trong cc dung mi khc nhau.

    Vic chn c dung mi ra gii thch hp l rt quan trng i vi

    phng php chit lm giu cc nguyn t kim loi nng. Dung mi c la

    chn phi tho mn cc iu kin sau:

    Dung mi phi c hiu sut ra gii cao

    55

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    62/83

    Dung mi phi khng ph hu vt liu hp thu

    Dung mi phi ph hp vi php o xc nh kim loi nng (F-AAS)

    sau khi lm giu cc iu kin ti u chn.

    Cng tin hnh vi cc mu nh trn. Sau ra gii vi cng mt th

    tch l 15 ml, nhng vi cc h dung mi khc nhau. Kt qu thu c nh

    sau:

    Bng 32: Kho st nng HNO3 trong cc dung mi ra gii

    [HNO3]/dm 0,25 M 0,5 M 1,0 M 1,5 M 2,0 M

    H(%) Pb/H2O 46,44 52,30 83,62 82,00 81,24H(%) Cd/H2O 32,50 43,60 56,50 56,00 55,30

    H(%) Pb/Axeton 94,36 97,20 97,75 97,30 97,64

    H(%) Cd/Axeton 94,00 96,00 97,50 97,00 97,80

    T kt qu kho st trn chng ti chn HNO3 1M/Axeton lm dung

    dch ra gii cho cc nghin cu v sau.

    * Xc nh th tch ra gii: Sau khi xc nh c nng axit HNO3

    trong dung mi thch hp chng ti tin hnh kho st th tch dung dch ra gii:

    - Pha 100 ml dung dch mu phn tch cha 5 g Cd 2+ v 10g Pb2+,

    thm 3 ml thuc th APDC 0,1% v 5 ml m pH=6

    - Cho cc dung dch mu phn tch chy qua ct chit vi tc 1,5

    ml/pht. Sau ra ct bng 5ml dung dch m pH=6

    - Ra gii bng dung dch HNO3 1M/Axeton vi cc th tch khc nhau

    tc 0,6 0,8 ml/pht. C cn lm bay hi Axeton trong dung dch, thm

    HNO3 1M c mt ca NH4Ac 10% n th tch 5 ml. Xc nh Pb, Cd thu hi

    c bng phng php F-AAS kt qu thu c nh sau:

    Bng 33: nh hng ca th tch dung dch ra gii n hiu sut thu hi

    VHNO31M/Axeton(ml) 5 8 10 15 20

    H (%) Pb 75,45 94,50 97,60 97,80 97,00

    H (%) Cd 70,80 93,65 96,40 96,55 96,30

    56

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    63/83

    Da vo kt qu thc nghim, chng ti nhn thy rng, ch cn dng 10

    ml dung dch HNO31M/Axeton c th gii hp c Pb, Cd hp thu trn ct vi

    hiu sut cao. Nn chng ti chn th tch dung dch ra gii l 10 ml cho cc

    nghin cu sau.

    3.2.6Kho st nh hng ca tc ra gii

    - Cho cc dung dch cht phn tch trn qua ct chit pha rn vi tc

    1,5 ml/pht, sau khi cht phn tch qua ht ct ra ct bng 5 ml dung dnh

    m pH=6.

    - Ra gii lng Pb, Cd c lm giu trn ct bng 10 mlHNO31M/Axeton cc tc khc nhau. Kt qu thu c nh sau:

    Bng 34: nh hng ca tc ra gii n hiu sut thu hi

    Tc ra gii(ml/pht)

    0,4 0,6 0,8 1,0 1,5 2,0

    H (%) Pb 97,81 97,45 97,30 97,20 85,20 69,50

    H (%) Cd 97,40 96,80 96,60 96,25 80,00 70,50

    Hnh 8: th biu din s ph thuc ca hiu sut thu hi vo tc ra gii

    0.0 0.4 0.8 1.2 1.6 2.0 2.4

    0

    30

    60

    90

    120

    H(%)

    Toc do rua giai (ml/phut)

    Pb

    Cd

    57

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    64/83

    Nhn vo kt qu ta thy, vi tc 0,4 1,0 ml/pht th hiu sut thu

    hi cao. Tuy nhin, tc chm qu th tn thi gian m hiu sut cng

    khng tng, nn trong cc qu trnh sau chng ti chn tc ra gii l 0,6

    0,8 ml/pht.

    3.2.7 nh hng ca th tch mu th

    kho st nh hng ca th tch mu th, chng ti thay i th tch

    dung dch phn tch, nhng vi hm lng Pb2+ v Cd2+ khng thay i. Tin

    hnh kho st cc iu kin ti u chn, xc nh hm lng Pb, Cd thu

    c bng phng php F-AAS. Kt qu thu c nh sau:Bng 35: nh hng ca th tch mu n hiu sut thu hi

    V mu (ml) 100 250 500 750 1000 1500 2000

    H (%) Pb 98,60 98,25 97,15 96,55 95,40 85,45 82,30

    H (%) Cd 98,40 98,00 97,30 95,85 95,58 80,79 75,21

    Hnh 9: th biu din s ph thuc ca hiu sut thu hi vo th tch mu

    0 500 1000 1500 2000 2500

    0

    30

    60

    90

    120

    H(%

    )

    V mau (ml)

    Pb

    Cd

    58

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    65/83

    Nhn xt: th trn cho thy vic hp thu Pb2+ -APDC, Cd2+-

    APDC ln XAD-7 vi lng 70 mg khng b nh hng nhiu bi th tch

    mu 1000 ml. Bng vic s dng 10 ml dung dch ra gii h s lm giu

    ca ct chit t c gi tr cao.

    F =10

    1000= 100 (ln)

    Nh vy phng php lm giu Pb2+, Cd2+ trn l tt v h s lm giu

    tng i cao.

    3.2.8 nh hng ca mt s ion n kh nng hp thu ca Pb2+, Cd2+

    Trong thc t, ngoi hai nguyn t kho st c th gp mt s cc ion

    khc cng c mt trong thnh phn mu,c th nh hng n kh nng hp

    thu ca Pb2+- APDC, Cd2+- APDC ln XAD-7. c th chng ti tin hnh

    kho st nh hng ca mt s cation nh Ca2+, Mg2+, Na+, K+, Ni2+, Zn2+,

    Mn2+, Cr3+, Fe3+ v mt s anion nh Cl-, NO3-. Di y l cc kt qu thu

    c:

    3.2.8.1 nh hng ca nhm kim loi kim v kim loi kim th

    - Chun b cc mu (vi th tch 100 ml) cha hn hp 5 g Cd2+ v 10 g

    Pb2+.

    - Thm vo mu 3 ml APDC 0,1%, v cc cation kim loi kim v kim

    loi kim th vi nng thay i theo bng di y. iu chnh pH ca

    dung dch hn hp cc ion kim loi l 6.

    - Cho cc dung dch i qua ct chit pha rn (cha 70 mg XAD-7) vi

    tc c nh 1,5 ml/pht. Sau khi dung dch i qua ht ct ra ct bng 5 ml

    dung dch m pH=6.

    - Ra gii bng 10 ml dung dch HNO3 1M trong Axeton. Dung dch

    thu c em c cn c ho tan bng HNO3 1M c mt ca NH4Ac 10%

    59

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    66/83

    n th tch 5 ml, xc nh lng Pb; Cd thu hi c bng phng php F-

    AAS kt qu thu c nh sau:

    Bng 36: nh hng ca kim loi kim v kim th

    n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (mg)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6

    Na+ 0 5 10 50 80 100K+ 0 5 10 50 80 100

    Mg2+ 0 5 10 50 80 100

    Ca2+ 0 5 10 50 80 100

    H (%) Pb 97,80 97,72 96,68 98,38 96,42 96,12

    H (%) Cd 97,65 97,45 98,95 100,15 98,85 97,30

    Kt qu bng 36 cho thy: Kim loi kim v kim loi kim th vi

    nng kho st khng nh hng n kh nng hp thu ca phc Pb2+-

    APDC v Cd2+- APDC ln nha XAD-7.

    3.2.8.2 nh hng ca mt s kim loi nng nhm II

    * nh hng ca Zn2+

    Bng 37: nh hng ca Zn2+n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (g)

    Mu s1 2 3 4 5 6

    Cd2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 10 10 10 10 10 10

    Zn2+ 0 10 25 50 100 500

    H (%) Pb 98,00 97,40 96,65 51,10 43,70 36,85

    H (%) Cd 98,53 98,25 94,27 47,60 33,18 21,30

    60

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    67/83

    Hnh 10: nh hng ca Zn2+n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    0 2 4 6 80

    40

    80

    120

    H(%)

    Mau so

    Pb

    Cd

    * nh hng ca Ni2+

    Bng 38: nh hng ca Ni2+n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (g)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6

    Cd2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 10 10 10 10 10 10

    Ni2+ 0 10 25 50 200 500

    H (%) Pb 98,70 98,40 90,25 86,80 60,35 42,20

    H (%) Cd 97,70 98,74 87,53 80,22 70,86 30,85

    61

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    68/83

    0 2 4 6 80

    40

    80

    120

    H(%)

    Mau so

    Pb

    Cd

    Hnh11: nh hng ca Ni2+n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    * nh hng ca Mn2+

    Bng 39: nh hng ca Mn2+n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (g)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6Cd2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 10 10 10 10 10 10

    Mn2+ 0 5 10 25 100 500

    H (%) Pb 97,90 96,55 97,05 88,00 75,25 29,35

    H (%) Cd 96,51 96,42 96,37 57,25 36,00 23,18

    62

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    69/83

    1 2 3 4 5 6

    0

    40

    80

    120

    H

    (%)

    Mau so

    Pb

    Cd

    Hnh 12: nh hng ca Mn2+ n hiu sut thu hi ca Pb v cd

    3.2.8.3 nh hng ca mt s kim loi nng nhm III

    * nh hng ca Fe3+

    Bng 40: nh hng ca Fe3+ n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (g)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6

    Cd2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 10 10 10 10 10 10

    Fe3+ 0 10 25 50 200 500

    H (%) Pb 97,45 97,30 96,40 75,25 54,55 36,40H (%) Cd 98,00 97,96 97,35 80,42 67,54 40,20

    63

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    70/83

    0 2 4 6 8

    0

    40

    80

    120

    H(%)

    Mau so

    Pb

    Cd

    Hnh 13: nh hng ca Fe3+ n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    * nh hng ca Cr3+

    Bng 41: nh hng ca Cr3+ n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (g)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6

    Cd2+ 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ 10 10 10 10 10 10

    Cr3+ 0 10 25 50 200 500

    H (%) Pb 97,25 97,00 95,45 82,40 75,60 45,20

    H (%) Cd 98,85 98,00 97,80 90,48 70,25 60,20

    64

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    71/83

    1 2 3 4 5 6

    0

    40

    80

    120

    H(%)

    Mau so

    PbCd

    Hnh 14: nh hng ca Cr3+ n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    3.2.8.4 nh hng ca mt s anion

    *nh hng ca Cl-

    Bng 42: nh hng ca Cl- n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (mg)

    Mu s

    1 2 3 4 5 6

    Cd2+ * 10-3 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ * 10-3 10 10 10 10 10 10

    Cl- 0 5 10 50 100 150

    H (%) Pb 98,55 97,90 98,65 98,70 97,60 97,00H (%) Cd 98,20 97,86 97,72 98,45 97,50 97,20

    Nhn xt: Anion Cl- vi nng kho st hu nh khng nh hng

    n kh nng hp thu ca phc Pb2+- APDC; Cd2+- APDC ln nha XAD-7.

    65

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    72/83

    * nh hng ca NO3-

    Bng 43: nh hng ca NO3- n hiu sut thu hi ca Pb v Cd

    Hm lng cacc ion (mg) Mu s1 2 3 4 5 6

    Cd2+ * 10-3 5 5 5 5 5 5

    Pb2+ * 10-3 10 10 10 10 10 10

    NO3- 0 5 10 50 100 150

    H (%) Pb 98,40 98,20 97,55 96,25 97,40 97,25

    H (%) Cd 98,65 98,70 97,85 97,42 97,30 97,00

    Nhn xt: Anion NO3-

    vi nng kho st hu nh khng nh hngn kh nng hp thu ca phc Pb2+- APDC; Cd2+- APDC ln nha XAD-7.

    3.2.8.5 nh hng ca tng Cation v Anion

    Bng 44: nh hng ca tng Cation v Anion n hiu sut thu hi ca

    Pb v Cd

    Ion l T l ion l/ Pb

    (g)

    T l ion l / Cd

    (g)

    Na+, K+ * 103 10 10 20 20

    Ca2+,Mg2+ * 103 10 10 20 20

    Ni2+, Mn2+ 1 2,5 2 5

    Zn2+ 2,5 5,0 5 10

    Fe3+, Cr3+ 2,5 5,0 5 10

    Cl-, NO3- * 103 15 15 30 30

    H (%) 96,50 79,15 97,03 65,26

    Sai s (%) 0,57 18,44 1,45 33,72

    Khi c mt mt lng ln cc ion kim loi kim, kim loi kim th,

    anion vi nng ln khng nh hng n php xc nh Pb v Cd. Nhng

    khi c mt cc ion kim loi nng vi t l trn th hiu sut thu hi ca Pb v

    66

  • 7/31/2019 Tch, lm giu, xc nh lng vt Pb v Cd trong mt s i tng bng k thut chit pha rn v phng php

    73/83

    Cd gim. S gim thu hi ny l do s hp thu cnh tranh ca cc phc ion

    kim loi khc.

    3.3 Phn tch mu giTrong thc t, cc mu nc cha nhiu cc ion kim loi khc nhau.

    nh gi phng php tch v lm giu ny, chng ti tin hnh th nghim

    cc mu gi c thnh phn tng t mu thc.

    Pha cc mu gi c th tch 1 lt, thnh phn mu gi nh sau:

    Bng 45: Nng cc cation kim loi trong mu gi

    Cation kim loi N