Ch¬ng I: lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu chÌ.

i. Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n

1. Kh¸i niÖm

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ viÖc b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô cho mét quèc gia kh¸c trªn c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiªn thanh to¸n. Tiªn tÖ ë ®©y cã thÓ lµ ngo¹i tÖ ®èi víi mét quèc gia hoÆc víi c¶ hai quèc gia. Môc ®Ých cña ho¹t ®éng nµy lµ khai th¸c ®îc lîi thÕ cña tõng quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi viÖc trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia ®Òu cã lîi th× c¸c quèc gia ®Òu tÝch cùc tham gia më réng ho¹t ®éng nµy.

C¬ së cña ho¹t ®«ng xuÊt khÈu lµ viÖc mua b¸n vµ trao ®æi ( bao gåm c¶ hµng ho¸ v« h×nh vµ h÷u h×nh ) trong n-íc. Cho tíi khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ viÖc trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia ®Òu cã lîi, ho¹t ®éng nµy më réng ph¹m vi ra ngoµi biªn giíi cña c¸c quèc gia hoÆc gi÷a thÞ trêng néi ®Þa vµ khu chÕ xuÊt.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng . Nã ®· xuÊt hiÖn tõrÊt sím trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. H×nh thøc s¬ khai cña chóng chØ lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ nhng cho ®Õn nay nã ®· ph¸t triÓn rÊt m¹nh vµ ®íc biÓu hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trªn mäi lÜnh vùc, trong mäi ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ, tõ xuÊt khÈu hµng tiªu dïng cho ®Õn t liÖu s¶n xuÊt, m¸y mãc hµng ho¸ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng nµy ®Òu nh»m môc tiªu ®em l¹i lîi Ých cho quèc gia nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp tham gia nãi riªng.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra rÊt réng vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Nã cã thÓ diÔn ra trong thêi gian rÊt ng¾n song

1

còng cã thÓ kÐo dµi hµng n¨m, cã thÓ ®íc diÔn ra trªn phËm vi mét quèc gia hay nhiÒu quèc gia kh¸c nhau.

2.Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu

2.1.§èi víi nÒn kinh tÕ toµn cÇu

Nh chóng ta ®· biÕt xuÊt khÈu hµng ho¸ xuÊt hiÖn tõ rÊt sím. Nã lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n trªn ph¹m vi gi÷a c¸c quèc gia víi nhau(quèc tÕ). Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi bu«n b¸n riªng lÎ, ®¬n ph¬ng mµ ta cã c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ bu«n b¸n trong tæ chøc th¬ng m¹i toµn cÇu. Víi môc tiªu lµ tiªu thô s¶n phÈm cña mét doanh nghiÖp nãi riªng c¶ quèc gia nãi chung.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét néi dung chÝnh cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng vµ lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cña th¬ng m¹i quèc tÕ. XuÊt khÈu cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng quèc gia còng nh trªn toµn thÕ giíi.

XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸ lµ mét trong bèn kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt më réng. §©y lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña níc nµy víi níc kh¸c. Cã thÓ nãi sù ph¸t triÓn cña cña xuÊt khÈu sÏ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc chÝnh ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt.

Tríc hÕt , xuÊt khÈu b¾t nguån tõ sù ®a d¹ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiÖn cña s¶n xuÊt gi÷a c¸c níc , nªn chuyªn m«n ho¸ mét sè mÆt hµng cã lîi thÕ vµ nhËp khÈu c¸c mÆt hµng kh¸c tõ níc ngoµi mµ sanr xuÊt trong níc kÐm lîi thÕ h¬n th× ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i lîi nhuÇn lín h¬n. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn b»ng mét sè lý thuyªt sau.

a. Lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi.

Theo quan ®iÓm vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi cña nhµ kinh tÕ häc Adam Smith , mét quèc gia chØ s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸, mµ viÖc s¶n xuÊt nµy sö dông tèt nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt c¸c tµi nguyªn s½n cã cña quèc gia ®ã. §©y lµ mét trong nh÷ng gi¶i thÝch ®¬n gi¶n vÒ lîi Ých cña th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng. Nhng trªn thùc tÕ

2

viÖc tiÕn hµnh trao ®æi ph¶i da trªn nguyªnt¾c ®«i bªn cïng cã lîi. NÕu trong trêng hîp mét quèc gia cã lîi vµ mét quèc gia kh¸c bÞ thiÕt th× hä sÏ tõ chèi tham gia vµo hîp ®ång trao ®æi nµy .

Tuy nhiªn , lîi thÕ tuyÕt ®èi cña Adam Smith còng gi¶i thÝch ®îc mét phÇn nµo ®ã cña viÖc ®em l¹i lîi Ých cña xuÊt khÈu gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Víi sù ph¸t triÓn m¹mh mÏ cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu mÇy thËp kû võa qua cho thÊy ho¹t ®éng xuÊt khÈu chñ yÕu diÔn ra gi÷a c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn víi nhau, ®iÒu nµy kh«ng thÓ gi¶i thÝch b»ng lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi. Trong nh÷ng cè g¾ng ®Ó gi¶i thÝch c¸c c¬ së cña th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng, lîi thÕ tuyÖt ®èi chØ cßn lµ mét trong nh÷ng trêng hîp cña lîi thÕ so s¸nh.

b. Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh.

Theo nh quan ®iÓm cña lîi thÕ so s¸nh cña nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh David Ricardo. «ng cho r»ng nÕu mét quèc gia cã hiÖu qu¶ thÊp h¬n so víi hiÖu qu¶ cña quèc gia kh¸c trong viÖc s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm th× quèc gia ®ã vÉn cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó t¹o ra lîi Ých. Khi tham gia vµo ho¹t ®«ng xuÊt khÈu quèc gia ®ã sÏ tham gia vµo viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng Ýt bÊt lîi nhÊt( ®o lµ nh÷ng hµng ho¸ cã lîi thÕ t¬ng ®èi)vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng cã nh÷ng bÊt lîi h¬n( ®ã lµ nh÷ng hµng ho¸ kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi).

c. Häc thuyÕt HECSHER- OHLIN.

Nh chóng ta ®· biÕt lý thuyÕt lîi thÕ ã s¸nh cña David Ricardo chØ ®Ò cËp ®Õn m« h×nh ®¬n gi¶n chØ cã hai níc vµ viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ chØ víi mét nguån ®Çu vµo lµ lao ®éng. V× thÕ mµ lý thuyÕt cña David Ricardo cha gi¶i thÝch mét c¸ch râ rµng vÒ nguån gèc còng nh lµ l¬Þ Ých cña c¸c ho¹t ®éng xuÊt kh©utrong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. §Ó ®i tiÕp con ®êng cña c¸c nhµ khoa häc ®i tríc hai nhµ kinh tÕ häc

3

ngêi thuþ ®iÓn ®· bæ sunhg m« h×nh míi trong ®ã «ng ®· ®Ò cËp tíi hai yÕu tè ®Çu vµo lµ vèn vµ lao ®éng. Häc thuyÕt Hðcher- Ohlin ph¸t biÓu: Mét níc sÏ xuÊt khÈu lo¹i hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng sö dông nhiÒu yÕu tè rÎ vµ t-¬ng ®oãi s½n cña níc ®ã vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt ra chóng cÇn nhiÒu yÕu d¾t vµ t¬ng ®èi khan hiÕm ë quèc gia ®ã. Hay nãi mét c¸ch kh¸c mét quèc gia t-¬ng ®èi giµu lao ®éng sÏ s¶n xuÊt hµng ho¸ sö dông nyhiÒu lao ®éng vµ nhËp khÈu nh÷ng hµng ho¸ sö dông nhiÒu vèn.

VÒ b¶n chÊt häc thuyÕt Hecher- Ohlin c¨n cø vÒ sù kh¸c biÖt vÒ t×nh phong phó vµ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t-¬ng ®èi cña hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia tríc khi cã c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Ó chØ râ lîi Ých cña c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ gi¸ c¶ t¬ng ®èi cña c¸c hµng ho¸ sau ®ã sÏ ®îc chuyÓn thµnh sù kh¸c biÖt vÒ gi¸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸. Sù kh¸c biÖt vÒ gݸ c¶ tuyÖt ®èi cña hµng ho¸ lµ nguån nlîi cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

Nãi mét c¸ch kh¸c, mét quèc gia dï ë trong t×nh huèng bÊt lîi vÉn cã thÓ t×m ra ®iÓm cã lîi ®Ó khai th¸c. B»ng viÖc khai th¸c c¸c lîi thÕnµy c¸c quèc gia tËp trung vµo viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng cã lîi thÕ t¬ng ®èi vµ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng kh«ng cã lîi thÕ t¬ng ®èi. Sù chuyªn m«n ho¶tong s¶n xuÊt nµy lµm cho mçi quèc gia khai th¸c ®îc lîi thÕ cña m×nh mét c¸ch tèt nhÊt, gióp tiÕt kiÖm ®îc nh÷ng nguån lùc nh vèn, lao ®éng, tµi nguyªn thiªn nhiªn…trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. ChÝnh v× vËy trªn quy m« toµn thÕ giíi th× tæng s¶n phÈm còng sÏ t¨ng.

2.2. §èi víi nÒn kinh tÕ mçi quèc gia

XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng tè t¹o ®µ, thóc ®Èy sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia.

Theo nh hÇu hÕt c¸c lý thuyÕt vÒ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Òu kh¼ng ®Þnh vµ chØ râ ®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mçi quèc gia cÇn cã bèn ®iÒu kiÖn lµ nguån

4

nh©n lùc, tµi nguyªn, vèn, kü thuËt c«ng nghÖ. Nhng hÇu hÕt c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn (nh ViÖt Nam ) ®Òu thiÕu vèn, kü thuËt c«ng nghÖ. Do vËy c©u hái ®Æt ra lµm thÕ nµo ®Ó cã vèn vµ c«ng nghÖ

a.XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

§èi víi mäi quèc gia ®ang ph¸t triÓn th× bíc ®i thÝch hîp nhÊt lµ ph¶i c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nghÌo lµn l¹c hËu chËn ph¸t triÓn. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i cã mét lîng vèn lín ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ thiÕt bÞ tiªn tiÕn.

Thùc tÕ cho thÕy, ®Ó cã nguån vèn nhËp khÈu mét níc cã thÓ sö dông nguån vèn huy ®éng chÝnh nh sau:

+ §Çu t níc ngoµi, vay nî c¸c nguån viÖn trî

+ Thu tõ c¸c ho¹t ®éng du lÞch dÞch vô thu ngo¹i tÖ trong níc

+ Thu tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu

TÇm quan träng cña vèn ®Çu t níc ngoµi th× kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn ®îc, song viÖc huy ®éng chóng kh«ng ph¶i rÔ dµng. Sö dông nguån vèn nµy, c¸c níc ®i vay ph¶i cfhÞu thiÖt thßi, ph¶i chÞu mét sè ®iÒu kiÖn bÊt lîi vµ sÏ ph¶i tr¶ sau nµy.

Bëi v× vËy xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng t¹o mét nguån vèn rÊt quan träng nhÊt. XuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò cho nhËp khÈu, nã quyÕt ®Þnh ®Õn qui m« tèc ®é t¨ng trëng cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. ë mét sè níc mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn lµ do thiÕu tiÒm n¨ng vÒ vèn do ®ã hä cho nguån vèn ë bªn ngoµi lµ chñ yÕu, song mäi c¬ héi ®Çu t vay nî vµ viÖn trî cña níc ngoµi chØ thuËn lîi khi chñ ®Çu t vµ ngêi cho vay thÊy ®îc kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu –nguån vèn duy nhÊt ®Ó tr¶ nî thµnh hiÖn thùc .

b. XuÊt khÈu thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn

Díi t¸c ®éng cña xuÊt khÈu, c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña thÕ giíi ®· vµ ®ang thay ®æi m¹nh mÏ. xuÊt khÈu lµm

5

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c quèc gia tõ n«ng nghiÖp chuyÓn sang c«ng nghiÖp vµ dÞch vô.

Cã hai c¸ch nh×n nhËn vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi v¬i0s s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ.

Thø nhÊt, chØ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm thõa so víi nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa. Trong trêng hîp nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ chËm ph¸t triÓn s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n cha ®ñ tiªu dïng, nÕu chØ thô ®éng chê ë sù d thõa ra cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu chØ bã hÑp trong ph¹m vi nhá vµ t¨ng trëng chËm, do ®ã c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã c¬ héi ph¸t triÓn.

Thø hai, coi thÞ trêng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Quan ®iÓm nµy t¸c ®éng tÝchcùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thóc ®Èy xuÊt khÈu.Nã thÓhiÖn:

+ XuÊt khÈu t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh cïng cã c¬ héi ph¸t triÓn. §iÒu nµy cã thÓ th«ng qua vÝ dô nh khi ph¸t triÓn ngµnh dÖt may xuÊt khÈu, c¸c ngµnh kh¸c nh b«ng, kÐo sîi, nhuém, tÈy…sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn.

+ xuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ trêng s¶n phÈm, gãp phÇnæn ®Þnh s¶n xuÊt, t¹o lîi thÕ nhê quy m«.

+ XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, më réng thÞ trêng tiªu dïng cña mét quèc gia. Nã cho phÐp mét quèc gia cã rthÓ tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè l¬ng lín h¬n nhiÒu lÇn giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña quèc gia ®ã thËm chÝ c¶ nh÷ng mÆt hµng mµ hä kh«ng cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®îc.

+ XuÊt khÈu gãp phÇn thóc ®Èy chuyªn m«n ho¸, t¨ng c-êng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña tõng quèc gia. Nã cho phÐp chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i mang tÝnh toµn cÇu ho¸ nh ngµy nay, mçi lo¹i s¶n phÈm ngêi ta nghiªn cøu thö nghiÖm ë níc thø nhÊt, chÕ t¹o ë níc thø hai, l¾p r¸p ë níc thø ba, tiªu thô ë níc thøtq vµ thanh to¸n thùc hiÖn ë níc thø 5. Nh vËy, hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ë mçi quèc gia vµ tiªu thô ë mét

6

quèc gia cho thÊy sù t¸c ®éng ngîc trë l¹i cña chuyªn m«n ho¸ tíi xuÊt khÈu.

Víi ®Æc ®iªm quan träng lµ tiÒn tÖ s¶n xuÊt sö dông lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n, xuÊt khÈu gãp phÇn lµm t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ mét quèc gia. §Æc biÖt víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®ång tiÒn kh«ng cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi th× ngo¹i tÖ cã ®îc nhê xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®iÒu hoµ vÒ cung cÊp ngo¹i tÖ, æn ®Þnh s¶n xuÊt, qua ®ã gãp phÇn vµo t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.

c. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.

§èi víi c«ng ¨n viÖc lµm, xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng th«ng qua viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu t¹o ra ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu hµng tiªu dïng ®¸p øng yªu cÇu ngay cµng ®a d¹ng vµ phong phó cña nh©n d©n.

d. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

XuÊt khÈu vµ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ngo¹i giao cã t¸c ®éng qua l¹i, phô thuéc lÉn nhau. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ c¬ së tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c ®Ó x©y dùng c¸c mèi quan hÒ kinh tÕ ®èi ngo¹i sau nµy, tõ ®ã kÐo theo c¸c mèi quan hÖ kh¸c ph¸t triÓn nh du lÞch quèc tÕ, b¶o hiÓm quèc tÕ, tÝn dông quèc tÕ… ngîc l¹i sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh nµy l¹i t¸c ®éng trë l¹i ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm c¬ së h¹ tÇng cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t triÓn.

Cã thÓ nãi xuÊt khÈu nãi riªng vµ ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung sÏ dÉn tíi nh÷ng sù thay ®æi trong sinh ho¹t tiªu dïng hµng ho¸ cña nÒn kinh tÕ b»ng hai c¸ch.

+ Cho phÐp khèi lîng hµng tiªu dïng nhiÒu h¬n víi sè hµng ho¸ ®îc s¶n xuÊt ra.

+ KÐo theo sù thay ®æi cã lîi cho phï hîp víi c¸c ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt

7

Tuy nhiªn, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng quèc gia mµ c¸c t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi c¸c quèc gia kh¸c nhau lµ kh¸c nhau.

2.3. §èi víi c¸c doanh nghiÖp

Cïng víi sù bïng næi cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu th× xu híng v¬n ra thÞ trêng quèc tÕ lµ mét xu híng chung cña tÊt c¶ c¸c quèc gia vµ c¸c doanh nghiÖp. XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng con ®êng quen thuéc ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ ho¹ch bµnh tríng, ph¸t triÓn, më réng thÞ trêng cña m×nh.

XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Nhê cã xuÊt khÈu mµ tªn tuæi cña doanh nghiÖp kh«ng chØ ®îc c¸c kh¸ch hµng trong níc biÕt ®Õn mµ cßn cã mÆt ë thÞ trêng níc ngoµi.

XuÊt khÈu t¹o nguån ngo¹i tÖ cho c¸c doanh nghiÖp, t¨ng dù tr÷ qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng nhËp khÈu, thay thÕ, bæ sung, n©ng cÊp m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu… phôc vô cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.

XuÊt khÈu ph¸t huy cao ®é tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸n bé XNK còng nh c¸c ®¬n vÞ tham gia nh: tÝch cùc t×m tßi vµ ph¸t triÓn c¸c mÆt trong kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c thÞ tr-êng mµ doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng th©m nhËp.

XuÊt khÈu buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh. §ång thêi gióp c¸c doanh nghiÖp kÐo dµi tuæi thä cña chu kú sèng cña mét s¶n phÈm.

XuÊt khÈu tÊt yÕu dÉn ®Õn c¹nh tranh, theo dâi lÇn nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu trong vµ ngoµi níc. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n buéc c¸c doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu ph¶i n©ng cao chÊt lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó ý h¬n n÷a trong viÖc h¹ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, tõ ®ã tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo, hay nãi c¸ch kh¸c tiÕt kiÖm c¸c nguån lùc.

8

S¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu gióp doanh nghiÖp thu hót ®îc thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng b¸n ra thu nhËp æn ®Þnh cho ®êi sèng c¸n bé cña c«ng nh©n viªn vµ t¨ng thªm thu nhËp æn ®Þnh cho ®êi sèng c¸n bé cña c«ng nh©n viªn vµ t¨ng thªm lîi nhuËn.

Doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã c¬ héi më réng quan hÖ bu«n b¸n kinh doanh víi nhiÒu ®èi t¸c níc ngoµi dùa trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi.

3. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu

Trªn thÞ trêng thÕ giíi, c¸c nhµ bu«n giao dÞch víi nhau theo nh÷ng c¸ch thøc nhÊt ®Þnh. øng víi mçi ph¬ng thøc xuÊt khÈu cã ®Æc ®iÓm riªng. Kü thuËt tiÕn hµnh riªng Tuy nhiªn trong thùc tÕ xuÊt khÈu thêng sö dông mét trong nh÷ng ph¬ng thøc chñ yÕu sau:

3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp

Kh¸i niÖm trùc tiÕp lµ viÖc xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ dÞch vô do chÝnh doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong níc tíi kh¸ch hµng níc ngoµi th«ng qua c¸c tæ chøc cu¶ m×nh.

Trong trêng hîp doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu lµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i kh«ng tù s¶n xuÊt ra s¶n phÈm th× viÖc xuÊt khÈu bao gåm hai c«ng ®o¹n:

+ Thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu víi c¸c ®¬n vÞ, ®Þa ph¬ng trong níc.

+ §µm ph¸n ký kÕt víi doanh nghiÖp níc ngoµi, giao hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng víi ®¬n vÞ b¹n.

Ph¬ng thøc nµy cã mét sè u ®iÓm lµ: th«ng qua ®µm ph¸n th¶o luËn trùc tiÕp dÔ dµng ®i ®Õn thèng nhÊt vµ Ýt x¶y ra nh÷ng hiÓu lÇm ®¸ng tiÕc do ®ã:

+ Gi¶m ®îc chi phÝ trung gian do ®ã lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.

9

+ Cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¸t huy tÝnh ®éc lËp cña doanh nghiÖp.

+ Chñ ®éng trong viÖc tiªu thô hµng ho¸ s¶n phÈm cña m×nh.

Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc th× ph¬ng thøc nµy cßn béc lé mét sè nh÷ng nhîc ®iÓm nh:

+ DÔ x¶y ra rñi ro

+ NÕu nh kh«ng cã c¸n bé XNK cã ®ñ tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm khi tham gia ký kÕt hîp ®ång ë mét thÞ trêng míi hay m¾c ph¶i sai lÇm g©y bÊt lîi cho m×nh.

+ Khèi lîng hµng ho¸ khi tham giao giao dÞch thêng ph¶i lín th× míi cã thÓ bï ®¾p ®îc chi phÝ trong viÖc giao dÞch.

Nh khi tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp ph¶i chuÈn bÞ tèt mét sè c«ng viÖc. Nghiªn cøu hiÓu kü vÒ b¹n hµng, lo¹i hµng ho¸ ®Þnh mua b¸n, c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch ®a ra trao ®æi, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ môc tiªu vµ yªu cÇu cña c«ng viÖc. Lùa chän ngêi cã ®ñ n¨ng lùc tham gia giao dÞch, cÇn nh¾c khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô cÇn thiÕt ®Ó c«ng viÖc giao dÞch cã hiÖu qu¶.

3.2. XuÊt khÈu uû th¸c

§©y lµ h×nh thøc kinh doanh trong ®ã ®¬n vÞ XNK ®ãng vai trß lµ ngêi trung gian thay cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu, tiÕn hµnh lµm c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu do ®ã nhµ s¶n xuÊt vµ qua ®ã ®îc hëng mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh gäi lµ phÝ uû th¸c.

H×nh thøc nµy bao gåm c¸c bíc sau:

+ Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu uû th¸c víi ®¬n vÞ trong níc.

+ Ký hîp ®ång xuÊt khÈu, giao hµng vµ thanh to¸n tiÒn hµng bªn níc ngoµi.

+ NhËn phÝ uy th¸c xuÊt khÈu tõ ®¬n vÞ trong níc.

¦u ®iÓm cña ph¬ng thøc nµy:

10

Nh÷ng ngêi nhËn uû th¸c hiÓu râ t×nh h×nh thÞ trêng ph¸p luËt vµ tËp qu¸n ®Þa ph¬ng, do ®ã hä cã kh¶ n¨ng ®Èy m¹nh viÖc bu«n b¸n vµ thanh tr¸nh bít uû th¸c cho ngêi uû th¸c.

§èi víi ngêi nhËn uû th¸c lµ kh«ng cÇn bá vèn vµo kinh doanh t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n viªn ®ång thêi còng thu ®îc mét kho¶n tiÒn ®¸ng kÓ.

Tuy nhiªn, viÖc sö dông trung gian bªn c¹nh mÆt tÝch cùc nh ®· nãi ë trªn cßn cã nh÷ng han chÕ ®¸ng kÓ nh :

- C«ng ty kinh doanh XNK mÊt ®i sù liªn kÕt trùc tiÕp víi thÞ trêng thêng ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu s¸ch cña ngêi trung gian.

- Lîi nhuËn bÞ chia sÎ

3.3. Bu«n b¸n ®èi lu (Counter – trade)

a. Kh¸i niÖm: Bu«n b¸n ®èi lu lµ mét trong nh÷ng ph-¬ng thøc giao dÞch xuÊt khÈu trong xuÊt khÈu kÕt hîp chÆc chÏ víi nhËp khÈu, ngêi b¸n hµng ®ång thêi lµ ngêi mua, lîng trao ®æi víi nhau cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Trong ph¬ng thøc xuÊt khÈu nµy môc tiªu lµ thu vÒ mét lîng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. V× ®Æc ®iÓm nµy mµ ph¬ng thøc nµy cßn cã tªn gäi kh¸c nh xuÊt nhËp khÈu liªn kÕt, hay hµng ®æi hµng.

b. Yªu cÇu:

C¸c bªn tham gia bu«n b¸n ®èi lu lu«n lu«n ph¶i quan t©m ®Õn sù c©n b»ng trong trao ®æi hµng ho¸. Sù cÇn b»ng nµy ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng khÝa c¹nh sau:

- C©n b»ng vÒ mÆt hµng: mÆt hµng quý ®æi lÊy mÆt hµng quý, mÆt hµng tån kho ®æi lÊy mÆt hµng tån kho khã b¸n.

- C©n b»ng vÒ gi¸ c¶ so víi gi¸ thùc tÕ nÕu gi¸ hµng nhËp cao th× khi xuÊt ®èi ph¬ng gi¸ hµng xuÊt khÈu còng ph¶i ®îc tÝnh cao t¬ng øng vµ ngîc l¹i.

- C©n b»ng vÒ tæng gi¸ trÞ hµng giao cho nhau:

11

- C©n b»ng vÒ ®iÒu kiÖn giao hµng: nÕu xuÊt khÈu CIF ph¶i nhËp khÈu CIF.

c. C¸c lo¹i h×nh bu«n b¸n ®èi lu

Bu«n b¸n ®èi lu ra ®êi tõ l©u trong lÞch sö quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, trong ®ã sím nhÊt lµ hµng ®æi dµng vµ trao ®æi bï trõ.

NghiÖp vô hµng ®æi hµng (barter): ë hai bªn trao ®æi trùc tiÕp víi nhau nhng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng, viÖc giao hµng diÔn ra hÇu nh ®ång thêi. Tuy nhiªn trong ho¹t ®éng ®æi hµng hiÖn ®¹i ngêi ta cã thÓ sö dông tiÒn ®Ó thµnh to¸n mét phÇn tiªng hµng h¬n n÷a cã thÓ thu hót 3-4 bªn tham gia.

NghiÖp vô bï trõ (Compensation) ha8i bªn trao ®æi hµng ho¸ víi nhau trªn c¬ së ghi trÞ gi¸ hµng giao, ®Õn cuèi kú h¹n h¹n, hai bªn míi ®èi chiÕu sæ s¸ch, ®èi chiÕu víi gi¸ trÞ giao vµ gi¸ trÞ nhËn. Sè d th× sè tiÒn ®ã ®îc gi÷ l¹i ®Ó chi tr¶ theo yªu cÇu cña bªn chñ nî.

NghiÖp vô mua ®èi lu (Counler – Purchase) mét bªn tiÕn hµnh cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, b¸n thµnh phÈm nguyªn vËt liÖu.

NghiÖp vô nµy thêng ®îc kÐo dµi tõ 1 ®Õn 5 n¨m cßn trÞ gi¸ hµng giao ®Ó thanh to¸n thêng kh«ng ®¹t 100% trÞ gi¸ hµng mua vÒ.

NghiÖp vô chuyÓn giao nghÜa vô (Swich) bªn nhËn hµng chuyÓn kho¶n nî vÒ tiÒn hµng cho mét bªn thø ba.

Giao dÞch båi hoµn (offset) ngêi ta ®æi hµng ho¸ hoÆc dÞch vô lÊy nh÷ng dÞch vô vµ u huÖ (nh u huÖ ®Çu t hoÆc gióp ®ì b¸n s¶n phÈm) giao dÞch nµy thêng x¶y ra trong lÜnh vùc bu«n b¸n nh÷ng kü thuËt qu©n sù ®¾t tiÒn trong viÖc giao nh÷ng chi tiÕt vµ nh÷ng côm chi tiÕt trong khu«n khæ hîp t¸c c«ng nghiÖp.

Trong viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ngêi ta thêng tiÕn hµnh nghiÖp vô mya l¹i (buy back) trong ®ã mét bªn cung

12

cÊp thiÕt bÞ toµn bé hoÆc s¸ng chÕ bÝ quyÕt kü thuËt (know-how) cho bªn kh¸c, ®ång thêi cam kÕt mua l¹i nh÷ng s¶n phÈm cho thiÕt bÞ hoÆc s¸ng chÕ bÝ quyÕt kü thuËt ®ã t¹o ra.

d.BiÖn ph¸p thùc hiÖn

-Dïng th tÝn dông th¬ng m¹i ®èi øng (Reciprocal L/C): ®©y lµ lo¹i L/C mµ trong néi dung cña nã cã ®iÒu kho¶n quy ®Þnh (L/C nµy chØ cã hiÖu lùc khi ngêi hëng më mét L/C kh¸c cã kim ng¹ch t¬ng ®¬ng). Nh vËy hai bªn võa ph¶i më L/C võa ph¶i giao hµng.

- Dïng ngêi thø 3 khèng chÕ chøng tõ së h÷u hµng ho¸, ngêi thø 3 chØ giao chøng tõ ®ã cho ngêi nhËn hµng khi ngêi nµy ®æi l¹i mét chøng tõ së h÷u hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®-¬ng.

- Dïng mét tµi kho¶n ®Æc biÖt ë ng©n hµng ®Ó theo dâi viÖc giao hµng cña hai bªn, ®Õn cuèi mét thêi kú nhÊt ®Þnh (nh sau s¸u th¸ng, sau mét n¨m…) nÕu cßn cã sè d th× bªn nî hoÆc ph¶i giao nèt hµng hoÆc chuyÓn sè d sang kú giao hµng tiÕp, hoÆc thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ.

- Ph¹t vÒ viÖc nÕu mét bªn kh«ng giao hµng hoÆc chËm giao hµng ph¶i nép ph¹t b»ng ngo¹i tÖ m¹nh, møc ph¹t do hai bªn tho¶ thuËn quy ®Þnh trong hîp ®ång.

3.4. XuÊt khÈu hµng ho¸ theo nghÞ ®Þnh th

§©y lµ h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸ (thêng lµ ®Ó g¸n nî) ®îc ký kÕt theo nghÞ ®Þnh th gi÷a hai chÝnh Phñ.

§©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu mµ doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc c¸c kho¶n chi phÝ trong viÖc nghiªn cøu thÞ trêng: t×m kiÕn b¹n hµng, mÆt kh¸ch kh«ng cã sù rñi ro trong thanh to¸n.

Trªn thùc tÕ h×nh thøc xuÊt khÈu nµy chiÕm tû trong rÊt nhá. Th«ng thêng trong c¸c níc XHCN tríc ®©y vµ trong mét sè c¸c quèc gia cã quan hÖ mËt thiÕt vµ chØ trong mét sè doanh nghiÖp nhµ níc.

13

3.5. XuÊt khÈu t¹i chç

§©y lµ h×nh thøc kinh doanh míi nhng ®ang ph¸t triÓn réng r·i, do nh÷ng u viÖt cña nã ®em l¹i.

§Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh xuÊt khÈu nµy lµ hµng ho¸ kh«ng cÇn vît qua biªn giíi quèc gia mµkh¸ch hµng vÉn mua ®îc. Do vËy nhµ xuÊt khÈu kh«ng cÇn ph¶i th©m nhËp thÞ tr-êng níc ngoµi mµ kh¸ch hµng tù t×m ®Õn nhµ xuÊt khÈu.

MÆt kh¸c doanh nghiÖp còng kh«ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh c¸c thñ tôc nh thñ tôc h¶i quan, mua b¶o hiÓm hµng ho¸ …do ®ã gi¶m ®îc chi phÝ kh¸ lín.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nh hiÖn nay xu híng di c t¹m thêi ngµy cµng trë nªn phæ biÕn mµ tiªu biÓu lµ sè d©n ®i du lÞch níc ngoµi t¨ng nªn nhanh chãng. C¸c doanh nghiÖp cã nhËn thøc ®©y lµ mét c¬ héi tèt ®Ó b¾t tay víi c¸c tæ chøc du lÞch ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô hµng ho¸ ®Ó thu ngo¹i tÖ. Ngoµi ra doanh nghiÖp cßn cã thÓ tËn dông c¬ héi nµy ®Ó khuÕch tr¬ng s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua nh÷ng du kh¸ch.

MÆt kh¸c víi sù ra ®êi cña hµng lo¹t khu chÕ xuÊt ë c¸c níc th× ®©y còng lµ mét h×nh thøc xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ ®îc c¸c níc chó träng h¬n n÷a. ViÖc thanh to¸n nµy còng nhanh chãng vµ thuËn tiÖn.

3.6.Gia c«ng quèc tÕ

§©y lµ mét ph¬ng thøc kinh doanh trong ®ã mét bªn gäi lµ bªn nhËn gia c«ng nguyªn vËt liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cña mét bªn kh¸c (gäi lµ bªn ®Æt gia c«ng) ®Ó chÕ biÕn ra thµnh phÈm giao cho bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn thï lao (gäi lµ phÝ gia c«ng).

§©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc xuÊt khÈu ®ang cã bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®îc nhiÒu quèc gia chó träng.

¦u ®iÓm:

14

§èi víi bªn ®Æt gia c«ng: Ph¬ng thøc nµy gióp hä lîi dông vÒ gi¸ rÎ, nguyªn phô vµ nh©n c«ng cña níc nhËn gia c«ng.

§èi víi bªn nhËn gia c«ng: Ph¬ng thøc nµy gióp hä gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n c«ng lao ®éng trong níc hoÆc nhËp ®îc thiÕt bÞ hay c«ng nghÖ míi vÒ níc m×nh, nh»m x©y dùng mét nÒn c«ng nghiÖp d©n téc nh Nam TriÒu Tiªn, Th¸i Lan, Sinhgapo….

C¸c h×nh thøc gia c«ng quèc tÕ:

XÐt vÒ quyÒn së h÷u nguyªn liÖu, gia c«ng quèc tÕ cã thÓ tiÕn hµnh díi h×nh thøc sau ®©y:

Bªn ®Æt gia c«ng giao nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cho bªn nhËn gia c«ng vµ sau thêi gian s¶n xuÊt, chÕ t¹o, sÏ thu håi s¶n phÈm vµ tr¶ phÝ gia c«ng.

Bªn ®Æt gia c«ng b¸n ®øt nguyªn liÖu cho bªn nhËn gia c«ng vµ sau thêi gian s¶n xuÊt, chÕ t¹o sÏ mua thµnh phÈm. Trong trêng hîp nµy quyÒn së h÷u nguyªn liÖu chuyÓn tõ bªn ®Æt gia c«ng sang bªn nhËn gia c«ng.

Ngoµi ra ngêi ta cßn cã thÓ ¸p dông h×nh thøc kÕt hîp trong ®ã bªn ®Æt gia c«ng chØ giao nh÷ng nguyªn vËt liÖu chÝnh cßn bªn nhËn gia c«ng cung cÊp nh÷ng nguyªn vËt liÖu phô.

XÐt vÒ gi¸ c¶ gia c«ng ngêi ta cã thÓ chia viÖc gia c«ng thµnh hai h×nh thøc:

+ Hîp ®ång thùc chi, thùc thanh (cost phis contract) trong ®ã bªn nhËn gia c«ng thanh to¸n víi bªn ®¹t gia c«ng toµn bé nh÷ng chi phÝ thùc tÕ cña m×nh céng víi tiÒn thï lao gia c«ng.

+ Hîp ®ång kho¸n trong ®ã ta x¸c ®Þnh mét gi¸ trÞ ®Þnh møc (target price) cho mçi s¶n phÈm, bao gåm chi phÝ ®Þnh møc vµ thï lao ®Þnh møc. Dï chi phÝ cña bªn nhËn gia c«ng lµ bao nhiªu ®i ch¨ng n÷a, hai bªn vÉn thanh to¸n theo ®Þnh møc ®ã.

15

Mèi quan hÖ gi÷a bªn nhËn gia c«ng vµ bªn ®Æt gia c«ng ®îc x¸c ®Þnh b»ng hîp ®ång gia c«ng. Hîp ®ång gia c«ng thêng ®îc quy ®Þnh mét sè ®iÒu kho¶n nh thµnh phÈm, nguyªn liÖu, gi¸ c¶, thanh to¸n, giao nhËn…

3.7.T¹m nhËp t¸i xuÊt

Kh¸i niÖm:

§©y lµ mét h×nh thøc xuÊt khÈu trë ra níc ngoµi nh÷ng hµng ho¸ tríc ®©y ®· nhËp khÈu, cha qua chÕ biÕn ë níc t¸i xuÊt.qua hîp ®ång t¸i xuÊt bao gåm nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu víi môc ®Ých thu vÒ sè ngo¹i tÖ lín h¬n sè ngo¹i tÖ ®· bá ra ban ®Çu.

Hîp ®ång nµy lu«n thu hót ba níc xuÊt khÈu, níc t¸i xuÊt, vµ níc nhËp khÈu. V× vËy ngêi ta gäi giao dÞch t¸i xuÊt lµ giao dÞck ba bªn hay giao dÞch tam gi¸c.( Triangirlar transaction)

C¸c lo¹i h×nh t¸i xuÊt

T¸i xuÊt cã thÓ thùc hiÖn b»ng mét trong hai h×nh thøc sau:

T¸i xuÊt theo ®óng nghÜa cña nã, trong ®ã hµng ho¸ ®i tõ níc xuÊt khÈu ®Õn níc t¸i xuÊt, råi l¹i ®îc xuÊt khÈu tõ níc t¸i xuÊt sang níc nhËp khÈu. Ngîc chiÒu víi sù vËn ®éng cña hµng ho¸ lµ sù vËn ®éng cña ®ång tiÒn ®ång tiÒn ®îc xuÊt ph¸t tõ níc nhËp khÈu sang níc t¸i xuÊt vµ nhanh chãng ®îc chuyÓn sang níc xuÊt khÈu.

¦u ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu nµy lµ doanh nghiÖp cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn cao mµ kh«ng ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt, ®Çu t vµo nhµ xëng m¸y mãc, thiÕt bÞ, kh¶ n¨ng thu håi vèn còng nhanh h¬n.

kinh doanh t¸i xuÊt ®ßi há sù nh¹y bÐn t×nh h×nh thÞ trêng vµ gi¸ c¶, sù chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ trong c¸c ho¹t ®éng mua b¸n. Do vËy khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc nµy th× cÇn ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé cã chuyÖn m«n cao.

16

II. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu

1. Nghiªn cøu thÞ trêng x¸c ®Þnh mÆt hµng xuÊt khÈu

1.1. Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ ThÕ giíi

Nh chóng ta ®· biÕt thÞ trêng lµ n¬i gÆp gì cña tæng cung vµ tæng cÇu. Mäi ho¹t ®éng cña nã ®Òu diÔn ra theo ®óng quy luËt nh quy luËt cung, cÇu, gi¸ c¶, gi¸ trÞ….

ThËt vËy thÞ trêng lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ lu th«ng, ë ®©u cã s¶n xuÊt th× ë ®ã cã thÞ trêng.

§Ó n¾m râ c¸c yÕu tè cña thÞ trêng, hiÓu biÕt c¸c quy luËt vËn ®éng cña thÞ trêng nh»m môc ®Ých thÝch øng cÞp thêi vµ lµm chñ nã th× ph¶i nghiªn cøu thÞ trêng. Nghiªn cøu thÞ trêng hµng ho¸ ThÕ giíi cã ý nghÜa quan träng sèng cßn trong viÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c xuÊt, nhËp khÈu cña mçi quèc gia nãi chung vµ doanh nghiÖp nãi riªng. Nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña thÞ trêng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ThÕ giíi lµ nÒn mãng v÷ng ch¾c ®¶m b¶o cho c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt khÈu ho¹t ®éng trªn thÞ trêng ThÕ gi¬Ý cã hiÖu qña nhÊt.

§Ó c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cã hiÖu qu¶ chóng ta cÇm phaie xen xÐt toµn bé qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt cña mét ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, tøc lµ viÖc nghiªn cøu kh«ng chØ trong lÜnh vùc lu th«ng mµ cßn ë lÜnh vùc ph©nphèi, tiªu dïng.

C¸c doanh nghiÖp khi nghiªn cøu thÞ trêng cÇn ph¶i n¾m v÷ng ®îc thÞ trêng vµ kh¸ch hµng ®Ó tr¶ lêi tèt c¸c c©u hái cña hai vÊn ®Ò lµ thÞ trêng vµ kh¸ch hµng doanh nghiÖp cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc c¸c vÊn ®Ò sau:

ThÞ trêng ®ang cÇn mÆt hµng g×?

Theo nh quan ®iÓm cña Marketing ®¬ng thêi th× c¸c nhµ kinh doanh ph¶i b¸n c¸i mµ thÞ trêng cÇn chø kh«ng ph¶i

17

c¸i m×nh cã. V× vËy cÇn ph¶i nghiªn cøu vÒ kh¸ch hµng trªn thÞ trêng thÕ giíi, nhËn biÕt mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty. Tríc tiªn ph¶i dùa vµo nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng nh quy c¸ch, chñng lo¹i, kÝch cì, gi¸ c¶, thêi vô vµ thÞ hiÕu còng nh tËp qu¸n cña ngêi tiªu dïng tõng ®Þa ph¬ng, tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt. Tõ ®ã xem xÐt c¸c khÝa c¹nh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÓ giíi. VÒ mÆt th¬ng phÈm ph¶i hiÓu râ gi¸ trÞ hµng ho¸, c«ng dông, c¸c ®Æc tÝnh lý ho¸, quy c¸ch phÈm chÊt, mÉu m· bao gãi. §Ó hiÓu râ vÊn ®Ò nµy yªu cÇu c¸c nhµ kinh doanh ph¶i nh¹y bÐn, cã kiÕn thøc chuyªn s©u vµ kinh nghiÖm ®Ó dù ®o¸n c¸c xu híng biÕn ®éng trong nhu cÇu cña kh¸ch hµng.

Trong xu thÕ hiÖn nay, ®ßi hái viÖc nghiªn cøu ph¶i n¾m b¾t râ mÆt hµng m×nh lùa chän, kinh doanh ®ang ë trong thêi kú nµo cña chu kú sèng cña s¶n phÈm trªn thÞ tr-êng, Bëi v× chu kú sèng cña s¶n phÈm g¾n liÒn víi viÖc tiªu thô hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng, th«ng thêng viÖc s¶n xuÊt g¾n liÒn víi viÖc xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng ®ang ë giai ®o¹n th©m nhËp, ph¸t triÓn lµ cã nhiÒu thuËn lîi tèt nhÊt. Tuy nhiªn ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ®ang ë giai ®o¹n b·o hoµ hoÆc suy tho¸i mµ c«ng ty cã nh÷ng biÖn ph¸p xóc tiÕn cã hiÖu qu¶ th× vÉn cã thÓ tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt khÈu vµ thu ®îc lîi nhuËn.

Tãm l¹i viÖc nghiªn cøu mÆt hµng thÞ trêng ®ang cÇn lµ mét trong nh÷ng yÕu tè tiªn phong cho ho¹t ®éng thµnh c«ng cña doanh nghiÖp.

Nghiªn cøu dung lîng thÞ trêng vµ c¸c nh©n tè ¶nh hëng

Dung lîng thÞ trêng lµ khèi lîng hµng ho¸ ®îc giao dÞch trªn mét ph¹m vi thÞ trêng nhÊt ®Þnh trong thêi gian nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét n¨m). ViÖc nghiªn cøu dung lîng thÞ tr-êng cÇn n¾m v÷ng khèi lîng nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ lîng dù tr÷, xu híng biÕn ®éng cña nhu cÇu trong tõng thêi ®iÓm…..Cïng víi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu cña kh¸ch hµng lµ ph¶i n¾m v÷ng kh¶ n¨ng cung cÊp cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ c¸c mÆt hµng thay thÕ, kh¶ n¨ng lùa chän mua b¸n.

18

Nh chóng ta ®· biÕt dung lîng thÞ trêng kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, nã thêng xuyªn biÕn ®éng theo thêi gian, kh«ng gian díi sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè. C¨n cø theo thêi gian ngêi ta cã thÓ chia c¸c nh©n tè ¶nh hëng thµnh ba nhãm sau:

+ C¸c nh©n tè cã ¶nh hëng tíi dung lîng thÞ trêng cã tÝnh chÊt chu kú nh t×nh h×nh kinh tÕ, thêi vô…

+ C¸c nh©n tè ¶nh hëng l©u dµi ®Õn sù biÕn ®éng cña thÞ trêng nh ph¸t minh, s¸ng chÕ khoa häc , chÝnh s¸ch cña nhµ níc …

+ C¸c nh©n tè ¶nh hëng t¹m thêi víi dung lîng thÞ trêng nh ®Çu c¬ tÝch tr÷, h¹n h¸n, thiªn tai, ®×nh c«ng…..

Khi nghiªn cøu sù ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè ph¶i thÊy ®îc nhãm c¸c nh©n tè t¸c ®éng chñ yÕu trong tõng thêi kú vµ xu thÕ cña thêi kú tiÕp theo ®Ó doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p thÝch øng cho phï hîp . KÓ c¶ kÕ ho¹ch ®Þ t¾t ®ãn ®Çu.

Nghiªn cøu gi¸ c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng.

Trong th¬ng m¹i gi¸ trÞ gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc coi lµ tæng hîp ®ã ®îc bao gåm gi¸ vèn cña hµng ho¸, bao b×, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ b¶o hiÓm vµ c¸c chi phÝ kh¸c tuú theo c¸c bíc thùc hiÖn vµ theo sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn tham gia.

§Ó cã thÓ dù ®o¸n mét c¸ch t¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi. Tríc hÕt ph¶i ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ vµ xu híng vËn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã.

Cã rÊt nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng tíi gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ. Ngêi ta cã thÓ ph©n lo¹i c¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi gi¸ c¶ theo nhiÒu ph¬ng diÖn kh¸c nhau tuú thuéc vµo môc ®Ých nhu cÇu. Th«ng thêng nh÷ng nhµ ho¹t ®éng chiÕn lîc thêng ph©n chia thµnh nhãm c¸c nh©n tè sau:

19

+ Nh©n tè chu kú: lµ sù vËn ®éng cã tÝnh quy luËt cña nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ sù biÕn ®éng th¨ng trÇm cña nÒn kinh tÕ c¸c níc.

+ Nh©n tè lòng ®o¹n cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia (MNC). §©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng cã ¶nh hëng rÊt lín tíi sù h×nh thµnh cña gi¸ c¶ cña c¸c lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ trêng quèc tÕ. Lòng ®o¹n lµm xuÊt hiÖn nhiÒu møc gi¸ kh¸c nhau trªn thÞ trêng cho mét lo¹i hµng ho¸. Lòng ®o¹n c¹nh tranh: c¹nh tranh bao gåm c¹nh tranh gi÷a ngêi b¸n víi nhau, ngêi mua víi ngêi mua. Trong thùc tÕ c¹nh tranh lµm cho gi¸ rÎ ®i vµ chÊt lîng n©ng cao.

+ Nh©n tè cung cÇu: lµ nh©n tè quan träng ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîng cung cÊp hay lîng tiªu thô cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng, do vËy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸.

+ Nh©n tè l¹m ph¸t: gi¸ c¶ hµng ho¸ kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña nã mµ cßn phô thuéc vµo gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ. VËy cïng víi c¸c nh©n tè kh¸c sù xuÊt hiÖn cña l¹m ph¸t lµm cho ®ång tiÒm mÊt gi¸ do vËy ¶nh hëng ®Õn gi¸ c¶ hµng ho¸ cña mét quèc gia trong trao ®æi th¬ng m¹i quèc tÕ.

+ Nh©n tè thêi vô: lµ nh©n tè t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ theo tÝnh chÊt thêi vô cña s¶n xuÊt vµ lu th«ng.

Ngoµi ra c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ, t×nh h×nh an ninh, chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia… còng t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶. Do vËy viÖc nghiªn cøu vµ tÝnh to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c gi¸ c¶ cña hîp ®ång kinh doanh xuÊt khÈu lµ mét c«ng viÖc khã kh¨n ®ßi hái ph¶i ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh, nhng ®ã l¹i lµ mét nh©n tè quan träng trong quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i quèc tÕ.

Lùa chän ®èi tîng giao dÞch.

C¨n cø vµo c¸c kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu dung lîng cña thÞ trêng, gi¸ c¶ c«ng ty sÏ tiÕn hµnh lùa chän gia giao ph¬ng thøc giao dÞch vµ th¬ng nh©n ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch. Khi

20

tiÕn hµnh giao dÞch cÇn ph¶i c¨n cø vµo lîng hµng níc ®ã cÇn nhËp, chÊt lîng hµng nhËp, chÝnh s¸ch vµ tËp qu¸n th¬ng m¹i cña níc ®ã. Ngoµi ra ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý còng lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m.

ViÖc lùa chän ®èi tîng ®Ó giao dÞch cÇn ph¶i dùa theo mét sè chØ tiªu nh sau:

T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña h·ng, lÜnh vùc vµ ph¹m vi kinh doanh kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ho¸ thêng xuyªn cña h·ng.

Kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ho¸ thêng xuyªn cña h·ng.

Kh¶ n¨ng vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt.

Th¸i ®é vµ quan ®iÓm kinh doanh lµ chiÕm lÜnh thÞ tr-êng hay cè g¾ng dµnh lÊy ®éc quyÒn vÒ hµng ho¸.

Uy tÝn cña b¹n hµng.

Trong viÖc lùa chän th¬ng nh©n giao dÞch tèt nhÊt nªn gÆp trùc tiÕp tr¸nh nh÷ng ®èi t¸c trung gian, trõ trêng hîp doanh nghiÖp muèn th©m nhËp vµo thÞ trêng míi cha cã kinh nghiÖm. ViÖc lùa chän c¸c ®èi t¸c phï hîp lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ. Song nã phô thuéc rÊt nhiÒu vµo n¨ng lùc cña ngêi lµm c«ng t¸c ®µm ph¸n, giao dÞch.

1.2. Nghiªn cøu thÞ trêng cung cÊp hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu (Nguån hµng xuÊt khÈu).

Hîp ®ång kinh doanh th¬ng m¹i nãi chung vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng thùc tÕ lµ hµnh vi mua vµ b¸n. B¸n lµ quan träng vµ khi b¸n ®îc tøc lµ kiÕm ®îc tiÒn song trªn thùc tÕ mua l¹i lµ tiÒn ®Ò ra vµ c¬ së cho hµnh vi kiÕm tiÒn. Do vËy, nghiªn cøu vÒ thÞ trêng cung cÊp hµng cho c«ng ty ®Ó c«ng ty lùa chän ®îc nguån hµng phï hîp cã ý nghÜa rÊt lín.

Dùa trªn c¬ së n¾m ch¾c nhu cÇu cña thÞ trêng trªn thÕ giíi, c¸c c«ng ty tiÕn hµnh nghiªn cøu vµ x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguån hµng ®Ó tho¶ m·n c¸c mhu cÇu ®ã. §èi víi c¸c c«ng ty

21

lµ c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i chuyªn doanh XNK cã thÓ kÓ ®Õn cac nguån hµng sau:

+Nguån hµng tån kho ®Çu kú ë c«ng ty. X¸c ®Þnh theo ph¬ng ph¸p íc tÝnh.

+ Nguån hµng thu gom kh«ng tËp trung

+ Nguån hµng thu gom tËp trung.

ViÖn nghiªn cøu vÒ nguån hµng kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi vÒ nguån cung cÊp mµ ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh râ vÒ kh¶ n¨ng cung øng cña tõng nguån cô thÓ nh:

+ Khèi lîng hµng ho¸ mµ mçi nguån cã thÓ cung cÊp.

+ Quy c¸ch, chñng lo¹i hay chÊt lîng cña hµng ho¸.

+ Thêi ®iÓm hµng ho¸ cã thÓ thu mua.

+ §¬n gi¸ øng víi tõng lo¹i hµng ho¸ vµ ph¬ng thøc mua.

+ §Æc ®iÓm kinh doanh cña tõng ch©n hµng.

Kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ®îc x¸c ®Þnh bëi nguån hµng thùc tÕ vµ nguån hµng tiÒmn¨ng. Nguån hµng thùc tÕ lµ nguån hµng ®· cã vµ ®ang s½n sµng ®a vµo lu th«ng. Víi nguån hµng nµy doanh nghiÖp chñ cÇn ®ãng gãi lµ cã thÓ xuÊt khÈu ®îc.

Nguån hµng tiÒm n¨ng lµ nguån hµng cha xuÊt hiÖn, nã cã thÓ cã hoÆc kh«ng xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng. §èi víi c¸c nguån nµy ®ßi hái doanh nghiÖp XNK ph¶i cã ®Çu t, cã ®Æt hµng hîp ®ång kinh tÕ … th× ngêi s¶n xuÊt míi tiÕn hµnh s¶n xuÊt. ViÖc nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu cßn cã môc ®Ých x¸c ®Þnh mÆt hµng dù ®Þnh kinh doanh xuÊt khÈu cã phï hîp vµ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña thÞ trêng níc ngoµi vÒ nh÷ng chØ tiªu nh vÖ sinh thùc phÈm hay kh«ng dùa trªn c¬ së ®ã ngêi XNK cã nh÷ng híng dÉn cho ngêi cung cÊp ®iÒu chØnh phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng níc ngoµi.

MÆt kh¸c nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu ph¶i x¸c ®Þnh ®îc gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trong níc so víi gi¸ c¶ quèc tÕ nh thÕ nµo? §Ó tõ ®©y cã thÓ tÝnh ®îc doanh nghiÖp sÏ thu

22

®îc lîi nhuËn lµ bao nhiªu tõ ®ã ®a quyÕt ®Þnh chiÕn lîc kinh doanh cña tõng c«ng ty.

Ngoµi ra, qua nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu biÕt ®îc chÝnh s¸ch qu¶n lý cña nhµ níc vÒ mÆt hµng ®ã nh thÕ nµo? MÆt hµng ®ã cã ®îc phÐp xuÊt khÈu kh«ng? Cã thuéc h¹n ng¹ch xuÊt khÈu kh«ng? Cã ®îc nhµ níc khuyÕn khÝch kh«ng?

Sau khi ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu kü lìng thÞ trêng hµng ho¸ thÕ giíi (thÞ trêng xuÊt khÈu vµ thÞ trêng trong níc (thÞ trêng nguån hµng xuÊt khÈu)) c«ng ty tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, x¸c ®Þnh vµ lùa chän mÆt hµng kinh doanh xuÊt khÈu phï hîp víi nguån lùc vµ c¸c ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña c«ng ty ®Ó tiÕn hµnh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.

2. LËp ph¬ng ¸n kinh doanh

Trªn c¬ së nh÷ng kÕt qu¶ thu lîm trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ trêng, ®¬n vÞ kinh doanh lËp ph¬ng ¸n kinh doanh. Ph¬ng ¸n nµy lµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ nh»m ®¹t ®Õn nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh trong kinh doanh.

ViÖc x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh bao gåm c¸c bíc sau:

a. §¸nh gi¸ t×nh h×nh thÞ trêng vµ th¬ng nh©n

Trong bíc nµy, ngêi x©y dùng chiÕn lîc cÇn rót ra nh÷ng nÐt tæng qu¸t vÒ t×nh h×nh, ph©n tÝch thuËn lîi vµ khã kh¨n trong kinh doanh.

b. Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph¬ng thøc kinh doanh

c. §Ò ra môc tiªu

Nh÷ng môc tiªu ®Ò ra trong mét ph¬ng ¸n kinh doanh bao giê còng lµ mét môc tiªu cô thÓ nh: sÏ b¸n ®îc bao nhiªu hµng ho¸, víi gi¸ c¶ bao nhiªu, sÏ th©m nhËp vµo thÞ trêng nµo…

23

d. §Ò ra biÖn ph¸p thùc hiÖn

Nh÷ng biÖn ph¸p nµy lµ c«ng cô ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra. Nh÷ng biÖn ph¸p nµy bao gåm c¶ biÖn ph¸p trong níc vµ ngoµi níc, trong níc nh: ®Çu t vµo s¶n xuÊt, c¶i tiÕn bao b×, ký hîp ®ång kinh tÕ, t¨ng gi¸ thu mua…

Nh÷ng biÖn ph¸p ngoµi níc nh: §Èy m¹nh qu¶ng c¸o, lËp chi nh¸nh ë níc ngoµi, më réng m¹ng líi ®¹i lý.

e. S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña viÖc kinh doanh

ViÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh ®îc th«ng qua mét sè chØ tiªu chñ yÕu sau:

+ ChØ tiªu tû suÊt ngo¹i tÖ hµng xuÊt khÈu hoÆc hµng nhËp khÈu.

+ ChØ tiªu thêi gian hoµn vèn tÝnh theo c«ng ty sau.

+ ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn

+ChØ tiªu hoµ vèn.

Sau khi ph¬ng ¸n kinh doanh ®· ®îc ®Ò ra, ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i cè g¾ng tæ chøc thùc hiÖn ph¬ng ¸n th«ng qua viÖc qu¶ng c¸o, b¾t ®Çu chµo hµng chuÈn bÞ hµng ho¸….

3. Giao dÞch, ®µn ph¸n ký kÕt hîp ®ång.

3.1. Giao dÞch ®µm ph¸n

§Ó tiÕn tíi ký kÕt hîp ®ång mua b¸n víi nhau ngêi xuÊt khÈu vµ nhËp vµ ngêi nhËp khÈu th× ph¶i qua 1 qu¸ tr×nh giao dÞch. Trong bu«n b¸n quèc tÕ thêng bao gåm nh÷ng bíc giao dÞch chñ yÕu sau:

a.1. Hái gi¸ (Inquiry)

§©y cã thÓ coi lµ lêi thØnh cÇu bíc vµo giao dÞch. Nhng xÐt vÒ ph¬ng diÖn th¬ng m¹i th× ®©y lµ viÖc ngêi mua ®Ò nghÞ ngêi b¸n cho m×nh biÕt gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mua hµng.

Néi dung cña mét hái gi¸ cã thÓ gåm: tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng, thêi gian giao hµng mong muèn. Gi¸ c¶

24

mµ ngêi mua hµng cã thÓ tr¶ cho mÆt hµng ®ã thêng ®îc ngêi mua gi÷ kÝn, nhng ®Ó tr¸nh mÊt thêi gian hái ®i hái l¹i, ngêi mua nªu râ nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ m×nh mong muèn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc quy ®Þnh gi¸: lo¹i tiÒn, thÓ thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng.

a.2. Chµo hµng (Offer)

§©y lµ lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång nh vËy ph¸t gi¸ cã thÓ do ngêi b¸n hoÆc ngêi mua ®a ra. Nhng trong bu«n b¸n khi ph¸t gi¸ chµo hµng, lµ viÖc ngêi xuÊt khÈu thÓ hiÖn râ ý ®Þnh b¸n hµng cña m×nh.

Trong chµo hµng ta nªu râ: tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, gi¸ c¶ sè lîng, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, thêi h¹n mua hµng, ®iÒu kiÖn thanh to¸n bao b× ký m· hiÖu, thÓ thøc giao nhËn… trong trêng hîp hai bªn ®· cã quan hÖ muab¸n víi nhau hoÆc ®iÒu kiÖn chung giao hµng ®iÒu chØnh th× gi¸ chµo hµng cã khi chØ nªu nh÷ng néi dung cÇn thiÕt cho lÇn giao dÞch ®ã nh tªn hµng. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cßn l¹i sÏ ¸p dông nh÷ng hîp ®ång ®· ký tríc ®ã hoÆc theo ®iÒu kiÖn chung giao hµng gi÷a hai bªn.

Trong th¬ng m¹i quèc tÕ ngêi ta ph©n biÖt hai lo¹i chµo hµng chÝnh:

Chµo hµng cè ®Þnh (Firm offer) vµ chµo hµng tù do (Free offer)

a.3. §Æt hµng (Oder)

§©y lµ lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång xuÊt ph¸t tõ phÝa ngêi mua ®îc ®a ra díi h×nh thøc ®Æt hµng. Trong ®Æt hµng ngêi mua nªu cô thÓ vÒ hµng ho¸ ®Þnh mua vµ tÊt c¶ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt cho viÖc ký kÕt hîp ®ång.

Thùc tÕ ngêi ta chØ ®Æt hµng víi c¸c kh¸ch hµng cã quan hÖ thêng xuyªn. Bëi vËy, ta thêng gÆp nh÷ng ®Æt hµng chØ nªu: tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng, thêi h¹n giao hµng vµ mét vµi ®iÒu kiÖn riªng biÖt ®èi víi lÇn ®Æt hµng ®ã. VÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c, hai bªn ¸p dông ®iÒu kiÖn

25

chung vÒ tho¶ thuËn víi nhau hoÆc theo nh÷ng ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång ký kÕt trong lÇn tríc.

c.4. Hoµn gi¸ (Counter-offer).

Khi nh©n ®îc chµo hµng (hoÆc ®Æt hµng) kh«ng chÊp nhËn hoµn toµn chµo hµng (®Æt hµng) ®ã mµ ®a ra mét ®Ò nghÞ míi th× ®Ò nghÞ míi nµy lµ hoµn gi¸, chµo hµng tríc coi nh huû bá trong thùc tÕ, mét lÇn giao dÞch thêng tr¶i qua nhiÒu lÇn hoµn gi¸ míi ®i ®Õn kÕt thóc.

a.5. ChÊp nhËn gi¸ (Acceptance)

ChÊp nhËn lµ sù ®ång ý hoµn toµn tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn cña chµo hµng (hoÆc ®Æt hµng) mµ phÝa bªn kia ®a ra khi ®ã hîp ®ång ®îc thµnh lËp. Mét chÊp thuËn cã hiÖu lùc vÒ mÆt ph¸p luËt, cÇn ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn díi ®©y.

- Ph¶i ®îc chÝnh ngêi nhËn gi¸ chÊp nhËn

- Ph¶i ®ång ý hoµn toµn vÒ ®iÒu kiÖn víi mäi néi dung cña chµo hµng.

- ChÊp nhËn ph¶i ®îc truyÒn ®¹t ®Õn ngêi ph¸t ea ®Ò nghÞ.

a.6. X¸c nhËn (Confirmation)

Hai bªn mua b¸n sau khi ®· thèng nhÊt tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, cã khi cÈn thËn ghi l¹i mäi ®iÒu ®· tho¶ thuËn göi cho bªn kia. §ã lµ v¨n kiÖn x¸c nhËn. V¨n kiÖn do bªn b¸n göi thêng gäi lµ nhËn b¸n hµng do bªn mua göi vµ giÊy x¸c nhËn mua hµng. X¸c nhËn thêng ®îc lËp thµnh 2 b¶n, bªn x¸c nh¹n ký tríc råi göi cho bªn kia. Bªn kia ký xong gi÷ l¹i mét b¶n råi göi tr¶ l¹i mét b¶n.

C¸c bíc giao dÞch cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ tãm t¾t s¬ ®å sau:

26

Hái gi¸ Chµo hµng

§Æt hµng

Hoµn gi¸

ChÊp nhËn

X¸c nhËn

b. C¸c h×nh thøc ®µm ph¸n

b.1. §µm ph¸n giao dÞch qua th tÝn.

Ngµy nay ®µm ph¸n th«ng qua th tÝn vµ ®iÖn tÝn vÉn cßn lµ m«t h×nh thøc chñ yÕu ®Ó giao dÞch gi÷a c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Nh÷ng cuéc tiÕp xóc ban ®Çu thêng qua th tõ. Ngay c¶ sau nµy khi hai bªn ®· cã ®iÒu kiÖn gÆp gì trùc tiÕp th× viÖc duy tr× quan hÖ còng ph¶i qua th tõ th¬ng m¹i.

So víi viÖc gÆp th× giao dÞch qua th tÝn tiÕt kiÖm ®îc nhiÒu chi phÝ. Trong cïng mét lóc cã thÓ giao dÞch víi nhiÒu kh¸ch hµng ë nhiÒu níc kh¸c nhau. Ngêi viÕt th cã ®iÒu kiÖn ®Ó c©n nh¾c suy nghÜ tranh thñ ý kiÕn nhiÒu ngêi vµ cã thÓ khÐo lÐo dÊu kÝn ý ®Þnh thùc sù cña m×nh.

Nh÷ng viÖc giao dÞch qua th tÝn thêng ®ßi hái nhiÒu thêi gian chê ®îi, cã thÓ c¬ héi mua b¸n sÏ tr«i qua. Tuy nhiªn víi sù ph¸t triÓn cña m¹ng Internet nh hiÖn nay th× nhîc ®iÓm nµy ®· ®îc kh¾c phôc phÇn nµo. Víi ®èi ph¬ng khÐo lÐo giµ dÆn th× viÖc ph¸n ®o¸n ý ®å cña hä qua lêi lÏ trong th lµ mét viÖc rÊt khã kh¨n.

b.2. Giao dÞch ®µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i

ViÖc ®µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i nhanh chãng, gióp c¸c nhµ kinh doanh tiÕn hµnh ®µm ph¸n mét c¸ch khÈn tr¬ng ®óng vµo thêi ®iÓm cÇn thiÕt. Nhng phÝ tæn ®iÖn tho¹i gi÷a c¸c níc rÊt cao, do vËy c¸c cuéc ®µm ph¸n b»ng ®iÖn tho¹i thêng bÞ h¹n chÕ vÒ mÆt thêi gian, c¸c bªn kh«ng thÓ tr×nh bµy chi tiÕt, mÆt kh¸c trao ®æi qua ®iÖn tho¹i lµ trao ®æi b»ng miÖng kh«ng cã g× lµm b»ng chøng nh÷ng tho¶ thuËn, quyÕt ®Þnh trao ®æi. Bëi vËy ®iÖn tho¹i chØ ®îc dïng trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt, thËt khÈn tr¬ng sî lì thêi c¬, hoÆc trêng hîp mµ mäi ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn song chØ cÇn chê x¸c ®Þnh nhËn mét vµi chi tiÕt… khi ph¶i

27

sö dông ®iÖn tho¹i, cÇn chuÈn bÞ thËt chu ®¸o ®Ó cã thÓ tr¶ lêi ngay mäi vÊn ®Ò ®îc nªu lªn mét c¸ch chÝnh x¸c. Sau khi trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i cÇn cã th x¸c ®Þnh néi dung ®· ®µm ph¸n, tho¶ thuËn.

b.3.Giao dÞch ph¸n b»ng c¸ch gÆp trùc tiÕp

ViÖc gÆp gì trùc tiÕp gi÷a hai bªn ®Ó trao ®æi vÒ mäi ®iÒu kiÖn giao dÞch, vÒ mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n lµ h×nh thøc ®µm ph¸n ®Æt biÖt quan träng. H×nh thøc nµy ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò gi÷a hai bªn vµ nhiÒu khi lµ lèi tho¸t cho nh÷ng ®µm ph¸n b»ng th tin hoÆc ®iÖn tho¹i ®· kÐo dµi qu¸ l©u mµ kh«ng cã kÕt qu¶.

H×nh thøc nµy thêng ®îc sö dông khi cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ph¶i gi¶i thÝch cÆn kÏ ®Ó thuyÕt phôc nhau hoÆc vÒ nh÷ng hîp ®ång lín, phøc t¹p.

3.1. Ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu

ViÖc giao dÞch ®µm ph¸n nÕu cã kÕt qu¶ sÏ dÉn tíi viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Hîp ®ång xuÊt khÈu thêng ®îc thµnh lËp díi h×nh thøc v¨n b¶n. ë níc ta, h×nh thøc v¨n b¶n cña hîp ®ång lµ b¾t buéc ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu. §©y lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¶ hai bªn. Ngoµi ra nã cßn t¹o thuËn lîi cho thèng kª, theo dâi, kiÓm tra viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång.

Khi ký kÕt hîp ®ång, c¸c bªn cÇn chó ý mét sè quan ®iÓm sau:

-CÇn cã sù tho¶ thuËn thèng nhÊt víi nhau tÊt ¶ mäi ®iÒu kho¶n cÇn thiÕt tríc khi ký kÕt.

- Mäi ®iÒu kiÖn cÇn râ rµng tr¸nh t×nh tr¹ng mËp mê, cã thÓ suy luËn ra nhiÒu c¸ch.

- Mäi ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ph¶i ®óng víi luËt lÖ cña hai quèc gia vµ th«ng lÖ quèc tÕ.

- Ng«n ng÷ cña hîp ®ång lµ ng«n ng÷ hai bªn cïng chän vµ th«ng

28

Mét hîp ®ång xuÊt khÈu thêng gåm nh÷ng phÇn sau:

- Sè hîp ®ång

- Ngµy vµ n¬i ký hîp ®ång

- Tªn vµ ®¹i chØ cña c¸c bªn ký kÕt

- C¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång nh:

+ Tªn hµng, quy c¸ch phÈm chÊt, sè lîng, bao b×, ký m· hiÖu

+ Gi¸ c¶, ®¬n gi¸, tæng gi¸

+ Thêi h¹n vµ ®Þa ®iÓm giao hµng, ®iÒu kiÖn giao nhËn

+ §iÒu kiÖn thanh to¸n

- ®iÒu kiÖn khiÕu n¹i, träng tµi

+ §iÒu kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng

+ Ch÷ ký cña hai bªn

Víi nh÷ng hîp ®ång phøc t¹p nhiÒu m¹t hµng th× cã thªm c¸c phôc lôc lµ nh÷ng bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cu¶ hîp ®ång.

4. Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu

§©y lµ mét lµ mét c«ng viÖc t¬ng ®èi phøc t¹p nã ®ßi hái ph¶i tu©n thñ luËt quèc gia vµ luËt quèc tÕ, ®ång thêi b¶o ®¶m quyÒn lîi quèc gia vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp.

§Ó b¶o ®¶m yªu cÇu trªn doanh nghiÖp thêng ph¶i tiÕn hµnh c¸c bíc chñ yÕu sau: S¬ ®å xuÊt khÈu hµng ho¸

29

Xin giÊy phÐp

KiÓm tra chÊt l îng

Thuª tµuChuÈn bÞ hµng

Thñ tôc thanh to¸n

KiÓm tra hµng ho¸

Gi¶i quyÕt tranh chÊp

Mua b¶o hiÓm

Lµm thñ tôc h¶i quan

Giao hµng

Tuú thuéc vµo tõng ho¹t ®ång xuÊt khÈu mµ c¸n bé xuÊt khÈu ph¶i thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô kh¸c nhau. Tr×nh tù c¸c nghiÖp vô còng kh«ng cè ®Þnh.

5. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, hiÖu qu¶ kinh doanh

§©y lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu, lµ c¨n cø ®Ó ®iÒu chØnh vµ tiÕp tôc ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu mét c¸ch cã hiÖu qu¶.

KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu ®îc thÓ hiÖn b»ng nh÷ng chØ tiªunh doanh thu xuÊt khÈu, lîi nhuËn xuÊt khÈu.

HiÖu qu¶ lµ mét chØ tiªu t¬ng ®èi nh»m so s¸nh kÕt qña kinh doanh víi c¸c kho¸n chi phÝ bá ra. §Ó x©y dùng chØ tiªu trªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ c¸c chØ sè tuyÖt ®èi trong kinh doanh TMQT nh:

Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm

Thu nhËp ngo¹i tÖ xuÊt khÈu ( tÝnh theo gi¸ FOB)

Thu néi tÖ cña hµng ho¸ xuÊt khÈu: Lµ sè ngo¹i tÖ thu ®îc do xuÊt khÈu tÝnh ®æi ra néi tÖ theo tû gi¸ hiÖn hµnh.

Tõ c¸c con sè nµy, tÝnh ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu theo c«ng thøc sau:

1. Tû lÖ thu nhËp NT XK =

Gi¸ thµnh chuyÓn ®æi XK =

30

NÕu ®¶o ngîc chØ tiªu nµy lµ hiÖu qu¶ t¬ng ®èi cña xuÊt khÈu

Tû lÖ lç l·i XK=

III. c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.

1. C¸c nh©n tè kh¸ch quan.

1.1. Nh©n tè chÝnh trÞ –luËt ph¸p.

Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®îc tiÕn hµnh th«ng qua c¸c chñ thÓ ë hai hay nhiÒu m«i trêng chÝnh trÞ – ph¸p luËt kh¸c nhau, th«ng lÖ vÒ thÞ trêng còng kh¸c nhau. TÊt c¶ c¸c ®în vÞ tham gia vµo th¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu ph¶i tu©n thñ luËt th¬ng m¹i trong níc vµ quèc tÕ. Tu©n thñ c¸c chÝnh s¸ch , quy ®Þnh cña nhµ n-íc vÒ th¬ng m¹i trong níc vµ quèc tÕ :

- C¸c quy ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch , h¹n chÕ hay cÊm xuÊt khÈu mét C¸c quy ®Þnh vÒ thuÕ quan xuÊt khÈu.

- sè mÆt hµng .

- C¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña doanh nghiÖp khi tham gia voµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

- Ph¶i tu©n thñ ph¸p luËt cña nhµ níc ®Ò ra. C¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng ®îc ®i tr¸i víi ®êng lèi ph¸t triÓn cña ®Êt níc.

1.2. C¸c nh©n tè kinh tÕ – x· héi.

Sù t¨ng trëng cña kinh tÕ cña ®Êt níc. S¶n xuÊt trong níc ph¸t triÓn sÔ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh trnah cña hµng

31

xuÊt khÈu vÒ mÉu m· , chÊt lîng , chñng lo¹i trªn thÞ trêng thÕ giíi. NÒn kinh tÕ cña mét quèc gia cµng ph¸t triÓn th× søc c¹nh tranh vÒ hµng xuÊt khÈu cña níc ®ã trªn thÞ trêng thÕ giíi sÏ kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn.

Sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong níc còng gãp phÇn h¹n chÕ hay kÝch thÝch xuÊt khÈu, bëi nã quyÕt ®Þnh sù chu chuyÓn hµng ho¸ trong néi ®Þa vµ thÕ giíi.

Sù biÕn ®éng cña nÒ kinh tÕ thÕ giíi sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn thÞ trêng hµng ho¸ trong níc vµ thÕ giíi, do vËy sÏ ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu.

HÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng còng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu liªn quan mËt thiÕt víi vÊn ®Ò thanh to¸n quèc tÕ, th«ng qua hÖ thèng ng©n hang gi÷a c¸c quèc gia. HÖ thèng tµi chÝnh , ng©n hµng cµng ph¸t triÓn th× viÖc thanh to¸n diÔn ra cµng thuËn lîi , nhanh chãng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c ®¬n vÞ tham gia kinh doanh xuÊt khÈu.

Trong thanh to¸n quèc tÕ thêng sö dông ®ång tiÒn cña c¸c níc kh¸c nhau, do v©y tû gi¸ hèi ®o¸i cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. NÕu ®ång tiÒn trong níc so víi c¸c ®ång tiÒn ngo¹i tÖ thêng dïng lµm ®¬n vÞ thanh to¸n nh USD , GDP... sÏ kÝch thÝch xuÊt khÈu vµ ngîc l¹i nÕu ®ång tiÒn trong níc t¨ng gi¸ so víi ®ång tiÒn ngo¹i tÖ th× viÖc xuÊt khÈu sÏ bÞ h¹n chÕ .

HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn còng ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu kh«ng thÓ t¸ch rêi hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng , hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c , v©n t¶i ... tõ kh©u nghiªn cøu thÞ trêng ®Õn kh©u thùc hiÖn hîp ®ång , vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ thanh to¸n. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn sÏ to¹ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc xuÊt khÈu vµ gãp phÇn h¹ thÊp chi phÝ cho ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu.

32

Ngoµi ra, sù hoµ nhËp vµ héi nhËp víi nÒ kinh tÕ khu vøc vµ thÕ giíi, sù tham gia vµo c¸c tæ chøc th¬ng m¹i nh: AFTA, APEC, WTO sÏ cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

2. Nh÷ng nh©n tè chñ quan thuéc ph¹m vi doanh nghiÖp.

2.1- C¬ chÕ tæ chøc qu¶n lý c«ng ty.

NÕu c¬ chÕ tæ chøc bé m¸y hîp lý sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý sö dông tèt h¬n nguån lùc cña c«ng ty., sÏ n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ cña kinh doanh cña c«ng ty. Cßn nÕu bé mÊy cång kÒnh , sÏ l·ng phÝ c¸c nguån lùc cña c«ng ty vµ h¹n chÕ hiÖu qu¶ kimh doanh cña c«ng ty.

2.2.Nh©n tè con ngêi.

Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc lµm viÖc cña mçi thµnh viªn trong c«ng ty lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«nbg trong kinh doanh. C¸c nghiÖp vô kinh doanh xuÊt khÈu nÕu ®íc c¸c c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«m cao, n¨ng ®éng , s¸ng t¹o träng c«ng viÖc vµ cã kinh nghiÖm th× ch¾c ch¾n sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao.

2.3. Nh©n tè vÒ vèn vµ trang bÞ vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty.

Vèn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong kinh doanh. C«ng ty cã vèn kinh doanh cµng lín th× c¬ héi dµnh ®îc nh÷ng hîp ®ång hÊp dÉn trong kinh doanh sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n. Vèn cña c«ng ty ngoµi nguån vèn tù cã th× nguån vèn huy ®éng còng cã vai trß rÊt lín trong ho¹t ddéng kinh doanh.

ThiÕt bÞ , c¬ sì vËt chÊt kü thuËt thùc chÊt còng lµ nguån vèn cña c«ng ty ( vèn b»ng hiÖn vËt). NÕu trang

33

bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i , hîp lý sÏ gãp phÇn lµm t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.

VI. kh¸i qu¸t vÒ xuÊt khÈu chÌ

1. Kh¸i qu¸t vÒ c©y chÌ

HiÖn nay trªn thÕ giíi cã kho¶ng 95 níc uèng chÌ chØ riªng 12 níc nhËp khÈu chÌ nhiÒu nhÊt thÕ giíi, hµng n¨m ®· nhËp trªn 1,15 triÖu tÊn trong khi ®ã chØ cã kho¶ng 28 níc cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn trång chÌ. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc cã ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Êt ®ai thuËn lîi cho c©y chÌ ph¸t triÓn. C©y chÌ ®· xuÊt hiÖn rÊt sím ë níc ta vµ cã sù ph¸t triÓn t¬ng ®èi lau dµi ®Ó lµm râ vÊn ®Ò chóng ta cã thÓ xem nh×n nhËn ë mét sè ®iÓm sau:

a. Sù h×nh thµnh ph¸t triÓn c©y chÌ ViÖt Nam

ChÌ lµ mét lo¹i c©y c«ng nghiÖp cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao l©u n¨m, trång mét lÇn cã thÓ thu ho¹ch nhiÒu n¨m. Trång chÌ chñ yÕu ®Ó lÊy bóp chÌ non ®ã lµ nh÷ng bóp chÌ vµ 2-3 l¸ non. Tõ l¸ tuú theo c¸ch chÕ biÕn vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn kh¸c nhau mµ cho c¸c s¶n phÈm k¸c nhau: chÌ xanh, chÌ ®en, chÌ vµng, chÌ ®á…

+ ChÌ xanh lµ lµ lo¹i s¶n phÈm ®îc chÕ biÕn tõ bóp chÌ sau khi thu h¸i ®em sÊy kh« råi ®îc ®ãng gãi. ViÖc sao kh« ph¶i ®¶m b¶o sao cho chÌ sau khi sÊy kh« ph¶i cã h¬ng vÞ hÊp dÉn còng nh níc chÌ khi pha ph¶i lµ mµu xanh ...

+ ChÌ ®en lµ lo¹i chÌ sau khi thu h¸i chÌ t¬i vÒ c¸c bóp chÌ ®îc nghiÒn nhá , sÊy kh« råi qua mét sè quy tr×nh nhÊt ®Þnh ®Ó läc chÊt kÝch thÝch trong chÌ ®a ra mét s¶n phÈm kh«ng g©y mÊt ngñ. Loai chÌ nµy ®îc c¸c níc ph¬ng t©y vµ

34

khu vùc trung cËn ®«ng rÊt a chuéng vµ thêng dïng víi mét chót ®êng.

+ChÌ vµng lµ mét lo¹i chÌ dïng ®Ó ch÷a bÖnh. §©y lµ lo¹i chÌ ®îc trång ë vïng ®Êt cã chÊt kho¸ng vµ ®iÒu kiÖn kh¸c biÒt nh÷ng vïng chÌ kh¸c vµ gièng chÌ nµy lµ chÌ tuyÕt. ë níc ta chØ cã duy nhÊt vïng S¬n D¬ng

( thuéc tØnh Tuyªn Quang ) lµ trång ®îc lo¹i chÌ nµy .

C©y chÌ lµ mét lo¹i c©y n«ng s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ kh¸, kh«ng nh÷ng chØ ®em l¹i lîi Ých cho ngêi s¶n xuÊt mµ ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo kim ngh¹ch xuÊt khÈu

ChÝnh v× lîi Ých cña c©y chÌ mµ níc ta chÌ ®· ®îc trång tõ rÊt sím, thÕ nh mét sè nguån lµi liÖu tõ c©y chÌ ®· xuÊt hiÖn vµ ®îc trång tõ tríc c«ng nguyªn cho tíi thÕ kû 17 ë níc ta ®· sím h×nh thµnh 2 vïng s¶n xuÊt chÌ ®ã lµ: ChÌ vên vïng trung du vµ chÌ vïng nói. ChÌ vïng trung du s¶n xuÊt chÌ t¬i, chÌ nô vµ chÌ båm chÕ biÕn ®¬n gi¶n. Vïng chÌ miÒn nói s¶n xuÊt lo¹i chÌ chi, chÌ m¹n cña ®ång bµo d©n téc. Kü thuËt trång chÌ chñ yÕu lµ qu¶ng canh, chÕ biÕn ®¬n gi¶n mang tÝnh tù cung tù cÊp hoÆc trong céng ®ång l·nh thæ nhá.

§Õn thÕ kû 19, mét ngêi Ph¸p b¾t ®Çu kh¶o s¸t viÖc s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n chÌ ë Hµ Néi. §Õn n¨m 1890 Panlchllan x©y dùng ®ån ®iÒn chÌ ®Çu tiªn ë ViÖt Nam t¹i TÜnh C¬ng (Phó Thä) diÖn tÝc kho¶ng 60 ha. §Õn n¨m 1925 c©y chÌ ph¸t triÓn m¹nh, ë c¶ níc h×nh thµnh 3 vïng trång chÌ chÝnh vµ tæng diÖn tÝch kho¶ng 13000ha vµ s¶n lîng hµng n¨m ®¹t kho¶ng 6000 tÊn kh«.

Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn Phñ th¸ng 5/1945, miÒn B¾c hoµn toµn gi¶i phãng, §¶ng vµ ChÝnh phñ cã nhiÒu chñ tr¬ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt c©y chÌ. N¨m 1955 diÖn tÝch chÌ cã 5,5 ngh×n ha, ®Õn n¨m 1965 ®¹t 16,6 ngh×n ha. N¨m 1970 lµ 21 ngh×n ha, n¨m 1980 lµ 46,9 ngh×n ha. Trong lóc s¶n lîng bóp t¬icòng kh«ng ngõng t¨ng lªn tõ 12,6 ngh×n tÊn n¨m 1960 ®Õn 21,2 ngh×n tÊn, n¨m 1965, 1970 lµ 10,5

35

ngh×n tÊn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y: 1980 diÖn tÝch trång chÌ lµ 39,9 ngh×n ha, ®Õn n¨m 2000/diªn tÝch chÌ lµ 82 ngh×n ha s¶n lîng chÌ ®¹t kho¶ng 190, 424 ngh×n tÊn (60 ngh×n tÊn chÌ quy kh«)

Qua sè liÖu ë trªn cho thÊy diÖn tÝch vµ s¶n lîng chÌ cña ViÖt Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn qua c¸c n¨m, vµ møc t¨ng tr-ëng t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m. Trong thêi kú bao cÊp møc ®é s¶n xuÊt cßn trãi buéc trong c¬ chÕ cò nªn xuÊt ph¸t ®iÓm cña ngµnh chÌ chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ cßn thÊp. C¬ së vËt chÊt, ®Æc biÖt lµ c¬ së h¹ tÇng cßn l¹c hËu. N¨ng suÊt chÌ, hiÖu qu¶ sö dông ruéng ®Êt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n vïng chÌ cßn cha cao. Trªn 70% thu nhËp vÉn ®Ó dµnh cho ¨n, ®êi sèng nh©n d©n c¸c vïng trång chÌ cong gÆp nhiÒu thiÕu thèn ®Æc biÖt cña nh©n d©n miÒn nói trung du B¾c Bé, ®©y lµ vïng cã diÖn tÝch trång chÌ chiÕm 60,3% diÖn tÝch trång chÌ c¶ níc. ( ®ång b»ng S«ng Hång lµ 4,04%). Khu 4 cò 6,16%, Duyªn h¶i miÒn trung lµ 2,39%, T©y nguyªn lµ 22,8%, c¸c vïng cßn l¹i 4,31%. §iÒu nµy thÓ hiÖn b»ng s¬ ®å sau:

36

ThÞ trêng n«ng th«n cßn yÕu ít, nhiÒu vïng cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn vµ tiÒn ®Ò cho sù ra ®êi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nh : ThÞ trêng vèn, thÞ trêng søc lao ®éng, thÞ trêng c«ng ghÖ vµ thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm cßn thiÕu ®ång bé vµ kÐm ph¸t triÓn. Do vËy, kh©u lu th«ng cña nh÷ng s¶n phÈm lµm ra tõ chÌ thêng xuyªn bÞ ¸ch t¾c tõ ®ã ®· lµm ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u. Bªn c¹nh ®ãng ngêi n«ng d©n vïng chÌ ph¶i chÞu kho¶n thu nh : ThuÕ n«ng nghiÖp, thuÕ thuû lîi…h¬n n÷a do bÞ chÌn Ðp c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra, lîi Ých cña ngêi trång chÌ bÞ vi ph¹m ®ã lµ yÕu tè h¹n chÕ ®éng lùc ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Sau ®¹i héi TW §¶ng VI, víi ®êng lèi ®æi míi chÝnh s¸ch hîp lý ®· thæi mét luång khÝ míi vµo viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt chÌ cña ViÖt Nam. Tõ n¨m 1986 trë l¹i ®©y(2000) ngµnh chÌ ViÖt Nam ®· cã ®îc nh÷ng tiÕn bé, n¨ng suÊt s¶n lîng ngµy cµng cao. Kh«ng nh÷ng nã c¶i thiÖn ®îc ®êi sèng cña ngêi trång chÌ, s¶n xuÊt chÌ mµ cßn ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá vµo t[ngr kim ngh¹ch xuÊt khÈu.

b. T×nh h×nh s¶n xuÊt

Nh chóng ta ®· biÕt ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quèc gia co lîi thÕ vÒ s¶n xuÊt chÌ do nh÷ng ®iªï kiÖn vÒ khÝ hËu , thæ nhìng rÊt thÝch hîp. ®Æc biÖt lµ diÖn tÝch ®Êt ®ai phï hîp víi kh¶ n¨ng trång chÌ ë ViÖt Nam( hiÖn nay tíi 200.000 ha). H¬n na chóng ta cã nghµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ ph¸t triÓn h¬n 40 n¨m nay, hµng n¨m xuÊt khÈu 2-4 van tÊn nµ nh÷ng n¨m tíi sÏ lµ 5-6 van tÊn trªn mét n¨m. Bªn c¹nh ®ã vïng ®Êt tèt ®Ó trång chÌ ®îc ph©n bæ ë hÇu hÕt c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña ®Êt níc, ch×nh v× thÕ mµ theo nh mét sè nhµ kinh tÕ cho r»ng viÖt nam lµ mét trong nh÷ng vïng ®Êt ®Çy h¸ hÑn cho c¸c nhµ ®Çu quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn chÌ.

37

S¶n phÈm hiÖn nay gåm c¸c lo¹i chÌ ®en , chÌ xanh , chÌ vµng, chÌ th¶o dîc, c¸c lo¹i chÌ h¬ng hoa sen, nhµi, sãi , chÌ íp h¬ng tæng hîp.

Theo nh ngån tin cña HiÖp héi chÌ ViÖt Nam ®Õn nay n-íc ta ®· trång ®îc kho¶ng 130 ngh×n ha, víi s¶n lîng ®¹t 4.32 tÊn /ha. Tæng s¶n lîng c¸c lo¹i ®¹t kho¶ng 60 ngh×n tÊn tËp trung chñ yÕu ë ba vïng chÝnh lµ miÒn nói B¾c Bé , T©y nguyªn vµ Khu Bèn cò.

§Ó cã c¸i nh×n chÝnh x¸c h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy chóng ta cã thÓ quan s¸t biÓu sau.

Diªn tÝch – N¨ng suÊt- s¶n lîn chÌ qua c¸c thêi kú

DiÖn tÝch vµ NS c¸c vïng

§.vÞ tÝnh

1995

1996

1997

1998

1999

2000

1.DiÖn tÝch c¶ n-íc

1000 ha

6,47

65,59

70,3 78,6 90,3 130.9

a. T. Du vµ miÒn nói phÝa b¾c

4,01 42,31

47,72

45,16

50,1 60,03

b. T©y nguyªn 15,06

13,31

14,8 15,42

16,7 20,13

c. khu bèn cò 4,12 3,45 5,34 6,12 6,01 6,25

2. N¨ng suÊt TÊn /ha

3,47

3,48 3,512

3,84 4,31 4,612

3. S¶n lîng 1000 tÊn

178,3

180 197,2

200,3

233,1

292,4

Vïng trung du vµ b¾c bé

94,22

95,2 100,1

121,2

137,9

165,9

T©y nguyªn 53,32

53,32

60,7 61,1 62,5 70,02

Nguån: T¹p chÝ n«ng nghiÖp ( bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n1995- 2000).

38

T×nh h×nh s¶n xuÊt chÌ kh«ng chØ ph¸t triÓn vÒ diÖn tÝch, n¨ng suÊt , s¶n l¬ng mµ bªn canh nã th× hiÖu qu¶ cña viÖc s¶n xuÊt chÌ còng kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn theo thêi gian.

HiÖu qu¶ kinh tÕ cña mét ha chÌ kinh doanh

§v.tÝnh

1998 1999 2000 2001

(chØ tiªu)

1.S¶n Lîng TÊn /ha 3,78 4,31 4,612 48,1

2. Gi¸trÞ s¶n lîng 1000 ® 4611,3

4824,5 5223,6

6392,6

3. Chi phói s¶n xuÊt

nt 3915,5

4111,8 4389,3

4569,9

4.Thu nhËp thuÇn Nt 995,8 1612,7 1443,2

1822,7

5.Tæng thu nhËp nt 2042,2

2252,3 2019,9

2941,8

6.Thu nhËp ngµy c«ng

nt 8,08 8,9 9,35 10,7

7.Tû suÊt lîi nhuËn

25% 26,8% 21.9%

39,1%

Nguån: T¹p chÝ n«ng nghiÖp th¸ng 5 n¨m 2001

Nh×n vµo b¶ng ta thÊy, hiÖu qu¶ cña 1 ha chÌ kinh doanh kh«ng ph¶i lµ nhá. NÕu chóng ta ®Çu t mét c¸ch chÝnh x¸c, hîp lý, c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¹t hiÖu qu¶ th× thu nhËp cña chÌ lµ kh«ng nhá. N¨m 1997 tû suÊt lîi nhuËn lµ 25% th× n¨m 1999 chØ cßn l¹i lµ 21,95 do sù biÕn ®éng cña thÞ trêng thÕ giíi vµ n¨m 2000 39,1% do thÞ trêng ®i vµo æn ®Þnh. §iÒu nµy cho thÊy lµ n¨m 200 chÌ ViÖt Nam sÏ cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ ra thÞ trêng thÕ giíi. §Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt, tèi u nhÊt

39

chóng ta ph¶i cã nh÷ng c¶i tæ vÒ ®Çu t, qu¶n lý vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao ®Ó ®æi míi vÒ mÆt khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊtm, chÕ biÕn ®ãng gãi, b¶o qu¶n…

c. T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam

T×nh h×nh s¶n xuÊt chÌ ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng cho nªn xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam ngµy mét t¨ng thÞ trêng më réng hiÖn nay chóng ta cã quan hÖ xuÊt khÈu chÌ víi kho¶ng 30 níc trªn thÕ giíi. XuÊt khÈu chÌ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ kh«ng nhá nã ®em l¹i mét lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ.

XuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam n¨m 1990 ®¹t 1,5 % l-îng chÌ xuÊt khÈu chÌ thÕ giíi

N¨m Tû lÖ %

1995 1,7

1999 1,91

2000 2

Nguån : Vô xuÊt nhËp khÈu Bé th¬ng m¹i

§iÒu nµy cho thÊy hµng n¨m chóng ta xuÊt khÈu khèi l-îng chÌ ngµy cµng lín ra thÞ trêng thÕ giíi ®ã lµ mét ®iÒu ®¸ng mõng cho ngµnh chÌ ViÖt Nam. §Æc biÖt lµ khèi lîng chÌ xuÊt khÈu cña chóng ta chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ so víi khèi lîng xuÊt khÈu chÌ xuÊt khÈu cña toµn thÕ giíi. Víi môc tiªu cña ngµnh chÌ ViÖt Nam n¨m 2005 chóng ta xuÊt khÈu h¬n 2,5% lîng chÌ xuÊt khÈu thÕ giíi vµ n¨m 2010 lµ 3%.

B¶ng 3: Ph¶n ¸nh lîng chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 1995-2001

N¨m Lîng chÌ xuÊt TrÞ gi¸ xuÊt

40

khÈu

( 1000 tÊn)

khÈu

( triÖu USD)

1995 17,041 21,2

1996 20,755 29,031

1997 32,229 47,902

1998 33,295 50,497

1999 36,440 45,145

2000 44,2 51,230

Nguån: Vô xuÊt nhËp khÈu Bé thîng m¹i

Qua b¶ng trªn ta thÊy khèi lîng vµ kim ng¹ch cña chÌ kh«ng ngõng t¨ng : n¨m 1997 ®· vît qua ngìng 30 ngµn tÊn, ®¹t 32,295 vµ 3 n¨m tiÕp theo khèi lîng xuÊt khÈu vÉn tiÕp tôc t¨ng, khèi lîng n¨m 1998 33,295, n¨m 2000 45 tÊn. §iÒu nµy cho thÊy ngµnh chÌ ViÖt Nam cã thÓ thùc hiÖn tèt quyÕt ®Þnh sè 43/199/Q§-TTg trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 21 lµ rÊt kh¶ thi.

2. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña thÕ giíi

ChÌ ®îc s¶n xuÊt ë 28 níc, nhng cã tíi h¬n 100 níc tiªu thô chÌ. ChÌ lµ mét trong nh÷ng lo¹i ®å uèng phæ biÕn ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Tõ l©u chÌ ®· trë thµnh c©y c«ng nghiÖp chñ yÕu cña mét sè quèc gia.

XÐt vÒ møc ph©n bè diÖn tÝch trång chÌ:

Ch©u ¸ cã 12 níc chiÕm kho¶ng 90%, ch©u Phi (12 níc) 8% vµ Nam Mü 2% (4 níc). Nh vËy chÌ ®îc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chñ yÕu ë ch©u ¸. Do ®ã nh÷ng thay ®æi s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña thÕ giíi sÏ phô thuéc lín vµo t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña ch©u ¸. §Ó cã ®îc bøc tranh vÒ xuÊt khÈu chÌ trªn thÕ giíi, ta lÇn lît xem xÐt c¸c khÝa c¹nh sau:

41

2.1. S¶n lîng

MÆc dï diÖn tÝch trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã xu híng gi¶m (gi¶m 0,4% n¨m), nhng nhê cã ®Çu t vèn còng nh kü thuËt ®Ó th©m canh t¨ng nhanh n¨ng suÊt thu ho¹ch (23% n¨m), nªn ®Õn n¨m 2000 s¶n lîng chÌ thÕ giíi lªn tíi 3 triÖu tÊn. Tèc ®é t¨ng trëng s¶n lîng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 2% ®©y lµ mét tèc ®é t¨ng trëng kh¸ víi mét c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy nh chÌ.

BiÓu 4: DiÖn tÝch, n¨ng suÊt, s¶n lîng chÌ thÕ giíi

Danh môc

§¬n vÞ

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

DiÖn tÝch

Ngh×n/ha

2.299

2.296 2.310 2.303 2297 2.253 2.250

N¨ng suÊt

TÊn/ha

1,137

1,124 1,135 1,213 1,298 1,27 1,29

S¶n lîng Ngh×n tÊn

2.615

2.581 1.622 2.794 2.986 2.871 3.000

Nguån : Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t

Níc cã s¶n lîng chÌ hµng n¨m cao nhÊt thÕ giíi lµ Ên §é víi 811 ngh×n tÊn n¨m 1997, chiÕm 27,26% tæng s¶n lîng thÕ giíi. TiÕp ®Õn lµ Trung Quèc (23,32%) Srilanca (9,38%), KenYa (9,3) vµ Indonexia (6,55%). MÆc dï s¶n lîng chÌ phô thuéc rÊt lín vµo ®iÒu kiÖn thêi tiÕt nªn biÕn ®æi kh«ng æn ®Þnh, nhng nh×n chung th× 10 n¨m trë l¹i ®©y, s¶n lîng chÌ ë hÇu hÕt c¸c níc ®Òu t¨ng nªn víi mét møc ®é t¨ng trëng kh¸ cao.

S¶n lîng chÌ mét sè níc chñ yÕu trªn thÕ giíi

§¬n vÞ tÝnh: 1000 tÊn

42

Tªn níc 1991-1993

1994 1995 1996 1997

Ên §é

Trung Quèc

Snilanca

Kenya

In®«nªxia

NhËt B¶n

Iran

B¨nglalet

ViÖt Nam

749

588

218

201

139

83

52

48

36

753

610

244

209

136

86

56

52

42

764

609

246

244

145

89

54

48

40

780

617

259

257

144

90

56

55

47

811

558

277

221

139

88

55

34

45

Nguån: FAO

2.2. XuÊt khÈu

Trong 28 níc s¶n xuÊt chÌ th× cã 26 quèc gia xuÊt khÈu chÌ. Theo sè liÖu thèng kª, ta cã thÓ thÊy 50 % s¶n lîng thÕ giíi chÌ dµnh cho xuÊt khÈu. Nh÷ng níc xuÊt khÈu chÌ hµng ®Çu thÕ giíi nh Srilanca, Kenya, Ên §é, Trung Quèc ®· chiÕm tû träng kho¶ng 70% khèi lîng chÌ cña thÕ giíi. TiÕp theo lµ Kenya ®©y lµ mét níc cã bíc nh¶y vät trong ngµnh chÌ vµ ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét níc cã rÊt nhiÒu triÓn väng vÒ ngµnh chÌ. Ên §é vµ Trung Quèc lµ hai quèc gia lín tuy nhiªn viÖc xuÊt khÈu chÌ cña hai níc nµy kh«ng æn ®Þnh do phô thuéc vµo rÊt nhiÒu vµo viÖc t×nh h×nh tiªu thô néi ®Þa.

XuÊt khÈu chÌ thÕ giíi thêi gian qua t¨ng víi tèc ®é t¬ng ®èi æn ®Þnh , b×nh qu©n 3% n¨m. §iÒu nµy chøng tá r»ng c¸c níc cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c©y chÌ vÉn kh«ng ngõng ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ.

§Ó hiÓu râ t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ trªn thÕ giíi chóng ta cã thÓ tham kh¶o biÓu sau:

XuÊt khÈu chÌ thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y.

43

N¨m Kim ngh¹ch ( 1000 USD)

S¶n lîng ( tÊn)

1991 2.524.954 1.207.290

1992 2.212.449 1.108.145

1993 2.289.409 1.193.144

1994 2.089.409 1.052.177

1995 2.226.866 1.119.029

1996 2.500.252 1.234.708

1997 3.017.509 1.351.562

1998 2.758.903 1.175.000

1999 2.674.418 1.195.000

2000 2.710.000 1.200.000

Nguån : Bé kÕ ho¹ch §Çu t

XuÊt khÈu chÌ mét sè níc trªn thÕ giíi

®¬n vÞ :1000 tÊn

Tªn níc 1994 1995 1996 1997

1998 1999 2000

1. Srilanca

2.Kenya

3.Ên ®é

4. Trung Quèc

5.In®«nexia

6. AHentina

7. Malayxia

8.

199

177

83

192

118

39

36

28

224

183

149

148

85

43

39

24

235

237

164

170

79

41

33

25

234

244

154

173

101

41

37

26

258

209

156

1

64

40

31

25

268

235

153

172

70

42

30

24

262

245

157

175

68

40

31

25

44

Bangladesh

Nguån FAO

2.3. NhËp khÈu chÌ cña thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y

ThÞ trêng nhËp khÈu chÌ thÕ giíi gÇn ®©y cã xu híng t¨ng. Hµng n¨m thÕ giíi nhËp kho¶ng 1,2 triÖu tÊn chÌ kh«. Nh÷ng nhËp khÈu chÌ hµng ®Çu thÕ giíi lµ: Anh, Nga, Pakistan. ChØ riªng 5 níc nµy ®· nhËp khÈu tíi 45% tæng lîng chÌ xuÊt khÈu cña c¸c níc vµ chiÕm h¬n 20% s¶n lîng chÌ toµn thÕ giíi.

ViÖc b¸n trªn thÞ trêng chñ yÕu ®îc tËp trung t¹i 4 trung t©m ®Êu gi¸ lín nhÊt trªn thÕ giíi lµ: Lu©n §«n, Niu®ªli, C«l«mbia, Monbaza. Ph¬ng ph¸p b¸n ®Êu gi¸ ®îc sö dông lµ ph¬ng ph¸p ®Êu gi¸ ngoµi kh¬i hoÆc lµ ph¬ng ph¸p ®Êu gi¸ treen ®Êt liÒn. ViÖc trao ®æi bu«n b¸n chÌ trªn thÕ giíi chñ yÕu dùa vµo th«ng tin vÒ chÌ do héi m«i giíi chÌ Lu©n §«n th«ng tin vµo thø s¸u hµng tuÇn.

§Ó t×m hiÓu thªm t×nh h×nh nhËp khÈu chÌ cña mét sè níc nhËp khÈu chÌ lín nhÊt thÕ giíi, tríc hÕt ta cã thÓ tham kh¶o biÓu:

NhËp khÈu chÌ cña mét sè níc chñ yÕu.

§¬nvÞtÝnh:1000 tÊn

Tªn níc N¨m 1995 N¨m 1996 N¨m 1996 N¨m1997

1.Anh 147.406 148.452 150.538 152.016

2. Nga 135.000 11.095 150.000 150.000

3.Pakistan 104.200 110.703 860.871 115.640

4.Mü 83.934 89.155 81.216 87.200

5.Ai CËp 70.023 65.41 77.892 76.400

6. afganistan

40.542 41.100 38.000 42.312

45

7.maroc 30.076 28.400 35.016 32.560

Nguån: Tea Statisties

2.4 Gi¸ c¶

Gi¸ chÌ lµ mét nh©n tè nh¹y c¶m víi cung cÇu trªn thÞ trêng thÕ giíi, vµ chÞu ¶nh hëng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn khÝ hËu. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y gi¸ chÌ trªn thÕ giíi lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh. ViÖc m«i giíi thêng ®îc th«ng qua nh÷ng nhµ m«i giíi giÇu kinh nghiÖm n¾m b¾t ®îc nhu cÇu tiªu dïng vµ qu¶ng c¸o. Trong ®ã cã 4 c«ng ty hµng ®Çu chiÕm tíi 80% thÞ trêng chÌ lµ: Brooker Bond, Liptone, Lytone, Lyons Tetley

Gi¸ chÌ xuÊt khÈu trªn thÕ giíi trong c¸c n¨m tõ 1991 ®Õn 1996 t¬ng ®èi æn ®Þnh (trªn díi 2000 USD/tÊn), ®iÒu ®ã chøng tá r»ng cung vµ cÇu trªn thÞ trêng chªnh lÖch kh«ng ®¸ng kÓ. Nh÷ng n¨m tiÕp theo tõ 1997 ®Õn 1999 gi¸ chÌ xuÊt khÈu t¨ng m¹nh, ®iÒu ®ã cã thÓ lý gi¶i do cÇu t¨ng ®ét ngét cña Nga, iran vµ c¸c níc chuyÓn sang t¨ng tû träng xuÊt khÈu chÌ cã phÇn cÊp thiÕt, gi¸ chÌ coa trong c¬ cÊu chÌ xuÊt khÈu. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ t×nh h×nh gi¸ chÌ thÕ giíi thêi gian ta cã thÓ tham kh¶o biÓu.

Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña thÕ giíi tõ 1994- 2000.

®¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD/ 1000 tÊn

N¨m Gi¸ chÌ cña xuÊt khÈu cña thÕ giíi

1994 1,715

1995 1,697

1996 1,980

1997 2,227

46

1998 2,327

1999 1,697

2000 1,707

Nguån: Vô xuÊt nhËp khÈu –Bé Th¬ng M¹i

2.5.TriÓn väng thÞ trêng

a. S¶n lîng

Theo nh nguån tin cña FAO cho biÕt, s¶n lîng chÌ thÕ giíi t¨ng 1,97 triÖu tÊn n¨m 1994 lªn 3,1 triÖu tÊn n¨m 2005 vãi tû lÖ t¬ng ®èi cao kho¶ng 3% n¨m. Ên §é vÉn lµ níc s¶n xuÊt chÌ lín trªn thÕ giíi cã ®é t¨ng 28% n¨m giai ®o¹n 1994-1995.

C¸c níc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ chÝnh vÉn lµ Xnilanca, Ên ®é, B¨ngla®Ðt, Kªnia..

47

b. XuÊt khÈu

Dù ®o¸n xuÊt khÈu chÌ t¨ng 2,5%/n¨m giai ®o¹n 1994-2005 ®¹t 1,292 triÖu tÊn vµo n¨m 2005, Trung Quèc, Ên §é, In®onªxia, Slinanca sÏ t¨ng nhanh.

+ XuÊt khÈu chÌ cña c¸c níc B¨ngla®Ðt, Malawi, L©nzania, Thæ NhÜ Kú, vµ Zinbabua sÏ t¨ng nhanh.

+ Srailanca níc xuÊt khÈu chÌ lín nhÊt trªn thÕ giíi sÏ xuÊt khÈu 263 ngµn tÊn chÌ vµo naem 2005, t¨ng 1,6%/n¨m. Trong ®ã dù kiÕn xuÊt khÈu sÏ t¨ng ë c¸c níc Ch©u phi. XuÊt khÈu cña Ch©u phi n¨m 2005 sÏ ®¹t 101 ngh×n tÊn, t¨ng 2,8%/n¨m giai ®o¹n 1994-1995.

§Ó cã c¸ch nh×n toµn c¶nh thÞ trêng xuÊt khÈu chÌ thÕ giíi n¨m 2005 ta cã thÓ quan s¸t biÓu ®å sau

b. NhËp khÈu

48

Tiªu thô trª thÕ giíi dù kiÕn sÏ t¨ng tõ 1,97 triÖu tÊn n¨m 1994 lªn 2,67 triÖu tÊn n¨m 2005, t¨ng 2,8%/n¨m. C¸c níc ph¸t triÓn t¨ng nhu cÇu lªn kho¶ng 3% n¨m.

ThuÕ gi¶m khiÕn tiªu thô chÌ n¨m 2005 nhËp khÈu chÌ thÕ giíi dù kiÕn ®¹t 1,27 triÖu tÊn, t¨ng 2,3% n¨m trong giai ®o¹n 1994-2005 t¨ng 1,6% ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.

Dù ®o¸n nhu cÇu nhËp khÈu chÌ cña c¸c níc thuéc Liªn X« cò, Mü, Anh, Pakixtan vµ AicËp chiÕm 51% khèi lîng xuÊt khÈu toµn thÕ giíi.

ThÞ trêng chÌ nhËp khÈu trªn thÕ giíi 2005

d. Gi¸ c¶

C¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng cã thuÕ quan t¬ng ®èi cao, sù gi¶m thuÕ nhËp khÈu ë c¸c thÞ trêng nµy sÏ ¶nh hëng lín tíi viÖc cÇu cña chÌ. Cô thÓ lµ sÏ t¨ng tiªu thô chÌ thÕ giíi.

Theo nh c¸cnhµ chuyªn m«n cho biÕt thÞ trêng chÌ thÕ giíi kÓ tõ n¨m 1999 trë l¹i ®©y th× kh«ng cã g× chuyÓn biÕn lín. ThÞ trêng vµo quý II n¨m nay sÏ nhÝch lªn víi møc t¨ng kho¶ng 4-5% so víi c¸c th¸ng trong n¨m. Nguyªn nh©n do c¸c nhµ s¶n xuÊt dù tr÷ nguyªn liÖu cho mïa ®«ng vµ nhu cÇu thô ë c¸c thÞ trêng truyÒn thèng t¨ng.

49

Sau ®©y lµ dù ®o¸n gi¸ chÌ trung b×nh quýIII/2000 t¹i trung t©m ®Êu gi¸ lín nhÊt thÕ giíi( trong ngoÆc lµ gi¸ trung b×nh quý I/2000)

Tªn thÞ trêng Møc gi¸ trung b×nh

Lu©n §«n 130 penci/kg(928)

Niu §ª Li 55,8 Rupec/kg (38 Rupe Ên §é)

C«-L«m-B« 108,5 Rupec/kg(111,75) Rupec Srilanca

Mom-ba-sa 1,6 US§/kg (1,72)

Theo ng©n hµng thÕ giíi, gi¸ chÌ n¨m 2005 sÏ ®¹t con sè lµ 1800 USD/tÊn

3. Vai trß cña xuÊt khÈu chÌ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n

Thùc tÕ cña kinh tÕ thÞ trêng kh¾c nghiÖt ®· chøng minh r»ng: Cho rï mét quèc gia nµo cã ®îc thiªn nhiªn u ®·i cho ch¨ng n÷anÕu kh«ng héi nhËp vµo th¬ng maÞ quèc tÕ, th× nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp sÏ bÞ kiÖt quÖ, yÕu kÐm, kh«ng thÓ vùc theo kÞp víi nhÞp ®Ëp vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. T¹i ®¹i héi VI TW §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, chóng ta ®· nhËn thøc ®îc mét c¸ch s©u s¾c r»ng: ChØ cã t¨ng cêng vµ më réng quan hÖ bu«n b¸n víi níc ngoµi, héi nhËp vµo nÒ kinh tÕ toµn cÇu míi cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ ®óng kh¶ n¨ng tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc nhµ. Víi sù tham gia vµo ngo¹i th¬ng nãi riªng vµ th¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung sÏ më ra mét bé mÆt míi cho nÒn kinh tÕ níc nhµ. xuÊt khÈu ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, xuÊt khÈu ®ãng gãp mét phÇn quan träng vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.

3.1.xuÊt khÈu chÌ ®ãng gãp vµo t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ®Æc biÖt lµ ngêi

50

lao ®éng trung du vµ miÒn nói phÝa b¾c, T©y nguyªn.

Trung du vµ miÒn nói phÝa b¾c, T©y nguyªn lµ n¬i d©n trÝ, thu nhËp ®êi sèng g¾p nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh v× s¶n xuÊt chÌ trong níc cung vît qu¸ cÇu v× vËy ®Ó duy tr× ®êi sèng cho ngêi d©n th× chóng ta ph¶i tËp trung thu mua xuÊt khÈu chÌ. ViÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ t¸c ®éng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.

Theo nh sè liÖu thèng kª th× cø mét ha chÌ sÏ thu hót ®-îc bèn lao ®éng trùc tiÕp trong viÖc gieo trång vµ ch¨m sãc. Nh vËy víi diÖn tÝch hiÖn nay cña níc ta th× viÖc trång chÌ thu hót kho¶ng 400 ngh×n lao ®éng trùc tiÕp trong vên chÌ céng víi kho¶ng 5 ngh×n lao ®éng ho¹t ®éng trong c¸c lÜn vùc kh¸c nh chÕ biÕn , xuÊt khÈu. Theo nh kÕ häach dù kiÕn cña nghµnh chÌ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010 th× sè lao ®éng trong nghµnh chÌ sÏ lªn tíi kho¶ng gÇn 1triÖu lao ®éng chiÕm kho¶ng 10% d©n sè trong c¶ níc. Tøc lµ cø mêi ngêi th× sÏ cã mét ngêi c«ng t¸c trong nghµnh chÌ .

ChÝnhv× lÏ ®ã, khi mµ s¶n xuÊt chÌ cµng ph¸t triÓn th× sÏ gi¶i quyÕt ®îc phÇn nµo lao ®éng d thõa, tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh, tÖ n¹n x· héi gi¶m.

3.2. XuÊt khÈu chÌ ®ãng gãp vµo c¸n c©n thanh to¸n ë ViÖt Nam

Mét trong nh÷ng lý do cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÌ ®ã lµ lîi Ých kinh tÕ, hay nãi c¸ch kh¸c lµ thu vÒ ngo¹i tÖ. XuÊt khÈu chÌ gióp chóng ta thu ®îc ngo¹i tÖ, lµm gi¶m sù th©m hôt cña c¸n c©n thanh to¸n. §ãng gãp vµo dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc gia, n©ng cao vÞ thÕ hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ trêng quèc tÕ.

3.3 Víi GDP, GNP

XuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam th× viÖc ®ãng gãp vµo GDP, GNP ngµy mét t¨ng. N¨m 1998 xuÊt khÈu chÌ ViÖt Nam thu ®-îc 48 triÖu USD, n¨m 1999 chóng ta thu ®îc 45 triÖu USD vµ n¨m 2000 chóng ta thu vÒ ®îc 50 triÖu USD.

51

XuÊt khÈu chÌ sang thÞ trêng quèc tÕ cßn gióp cho ngµnh chÌ hiÓu ®îc m×nh ph¶i s¶n xuÊt c¸i g×, cÇn n©ng cao chÊt lîng, ®æi míi c«ng nghÖ cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña thÞ trêng.

4.ThÕ m¹nh cña xuÊt khÈu chÌ cña viÖt nam

3.1 VÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn.

a. VÒ khÝ hËu

Níc ta cã khÝ hËu n¾ng Êm ma nhiÒu, hÖ sè dao ®éng nhiªn ®é gi÷a ngµy vµ ®ªm lín tõ 8-100C, rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña c©y chÌ vµ lµm t¨ng kh¶ n¨ng tæng hîp chÊt th¬m tù nhiªn.

b. VÒ ®Êt ®ai

ChÊt ®Êt ë ViÖt Nam tÇng, dµy, kÕt hîp víi ®é t¬i xèp vèn cã cña tù nhiªn t¹o nhiÒu dinh dìng cho c©y trång ®Æc biÖt lµ c©y chÌ. Cïng víi ®Æc ®iÓm nµy kÕt hîp ®iÒu kiÖn khÝ hËu tù nhiªn lµ c¬ së tèt ®Ó c©y chÌ ph¸t triÓn tèt.

c.Nh©n lùc.

Víi d©n sè kho¶ng 76 triªô ngêi trong ®ã cã 80% d©n sè lµm n«ng nghiÖp. Cã thÓ nãi ®©y lµ mét ®éi ngò lao ®éng rÊt dåi dµo cho toµn ngµnh n«ng nghiÖp nãi vµ ngµnh chÌ nãi riªng.

d. ChÝnh s¸ch cña nhµ níc

NhËn thøc tÇm quan träng cña c©y chÌ §¶ng vµ Nhµ níc coi xuÊt khÈu chÌ lµ mét trong nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu ®-îc u tiªn. ChÝnh phñ ®· ban hµnh nhiÒu quy ®Þnh th«ng t h-íng dÉn cô thÓ nh th«ng t 100 cña héi ®ång c¸c bé trëng nay lµ thñu tíng chÝnh phñ vµ tiÕp theo lµ QuyÕt ®Þnh sè 43/i999/Q§-TTg vµ u tiªn ngµnh xuÊt khÈu chÌ vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ xuÊt khÈu.

e. ThÞ trên vµ gi¸ c¶ chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam:

e.1. ThÞ trêng:

52

nghµnh chÌ ViÖt nam ®· xuÊt khÈu tíi h¬n 30 níc vµ khu vùc, nghµnh chÌ còng ®· cã c«ng nghÖ míi cña Anh, Nga , §µi Loan, NhÊt ... ®Ó n©ng cao chÊt lîng vµ ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng.

Danh s¸ch c¸c níc mµ nghµnh chÌ ViÕt nam ®· xuÊt khÈu sang:

1.Algeri 8. Irak.

2 Bulgaria. 9.Japan.

3. Cu Ba. 10. Taiwan

4. Czech. 11. Rusia

5. Germany. 12. Singpore

6. In dia 13. Turkey

7. Iran. 14. Ukraina ...

Nguån: Tæng c«ng ty chÌ ViÖt Nam

ThÞ trêng xuÊt khÈu cña chóng ta tríc kia chñ yÕu lµ Liªn X« vµ c¸c §«ng ¢u. Do t×nh h×nh thÕ ë c¸c thÞ trêng nµy cã nhiÒu biÕn ®éng ta ®· mÊt h¬n 60 thÞ trêng xuÊt khÈu. Nªn n¨m 1991 ta chØ xuÊt khÈu ®îc 8000 tÊn chÌ ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 9 triÖu USD . Tríc t×nh h×nh ®ã HiÖp héi chÌ ViÖt Nam ( VIIAS) ®· nhanh chãng thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn ViÖt Anh taÞo London ®Ó xuÊt khÈu chÌ sang c¸c níc thuéc khèi liªn hiÖp Anh vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng. ChÌ ViÖt nam cunbgx ®· th©m nhËp ®îc c¸c thÞ trêng khã tÝnh nh Anh, Gîmany,Irak... VIIAS còng ®· kh¶o s¸t thÞ trêng Ên §é, Trung Quèc, Nga... vµ hiªn nay trong 6 n¨m tõ n¨m 1995- 2000 vµ quý I n¨m 2001 chóng ta ®·xuÊt khÈu ®îc 180 tÊnchÌ thu vÒ 250 triÖu USD.

Lù¬ng chÌ xuÊt khÈu ®Õn mét sè níc chñ yÕu.

®¬n vÞ tÝnh: tÊn

Níc 1996 1997 1998 1999

53

Nga 10075 15704 12040 16475

Anh 1304 2050 1742 2133

§µi Loan 1352 2621 4072 2076

Irak 400 1088 3069 1564

Hång K«ng 2084 2100 2321 1897

Trung Quèc

1000 1230 794 936

Angeri 300 1003 786 1800

Nguån; Vô xuÊt khÈu – Bé Th¬ng M¹i.

Qua ®©y ta thÊy nga vÊn lµ níc nhËp khÈu chÌ lín nhÊt. Tuy nhiªn nã kh«ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m ,c¸c thÞ trêng kh¸c nh Anh, §µi Loan , irak còng t¨ng qua c¸c n¨m. Tuy nhiªn thÞ trêng Ch©u Mü,Ch©u óc lµ rÊt lín nh÷ng chóng ta cha khain th¸c tèt v× v©y chóng ta cÇn cã nh÷ng biÖ ph¸p ®Ó n©ng cao chÊt lîng chÌ xuÊt khÈu ®Ó chÌ ViÖt nam cã mÆt vµ chiÕm lÜnh thÞ trêng chÌ cã nhu cÇu lín trªn thÕ giíi.

Tãm l¹i ®Ó ®Èy m¹nh ngµnh chÌ ph¸t triÓn,ViÖt nam cÇn ph¶i tiªu chuÈn c¸c kh©u chÕ biÕn, mÉu m· vµ chÊt lîng thµnh phÇn n©ng cao chÊt lîng chÌ chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu.

e.2 gi¸ c¶ cña chÌ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÞ tr-pngf thÕ giíi .

gi¸ chÌ cña ViÖt Nam ngµy cµng nhÝch l¹i gÇn gi¸ chÌ cña thÒ giíi. Tuy nhiªn, do chÊt lîng chÕ biÕn thÊp , l¹i xuÊt khÈu díi d¹ng nguyªn liÖu th« nªn gi¸ c¶ cßn thÊp chØ ®¹t 60% - 70% thËm chÝ 50% gi¸ chÌ cña thÒ giíi.

Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña VÞªt Nam so víi thÕ giíi.

§¬n vÞ tÝnh : TriÖu USD/ 1000 tÊn

N¨m Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña

54

ViÖt Nam thÕ giíi

1994 1,115 1,7715

1995 1,188 1,697

1996 1,347 1,980

1997 1,433 2,205

1998 1,466 2,327

1999 1,188 1,697

2000 1,144 1,707

Nguån : Vô xuÊt nhËp khÈu – Bé Th¬ng M¹i

Qua sè liÖu ë trªn ta thÊy gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña chÌ ViÖt Nam tõ 1994 – 1998 t¨ng ®ªu ®Æn qua c¸c n¨m( do nhu c©u cña thÕ giíi t¨ng vµ gi¸ chÌ thÕ giíi còng t¨ng ®Òu ®Æn qua c¸c n¨m). Tuy nhiªn vÉn thÊp h¬n so víi gi¸ chÌ b×nh qu©n

cña thÕ giíi .§iÒu nµy chøng tá chÊt lîng cña chÌ ViÖt

55

ch¬ngII: thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n thùc phÈm hµ néi

I :Tæng quan vÒ c«ng ty xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n –thùc phÈm Hµ Néi

1 .LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu N«ng S¶n Hµ Néi.

a. Qu¸ tr×nh thµnh lËp c«ng ty.

Tæng c«ng ty XNK N«ng S¶n Thùc PhÈm Hµ Néi tªn giao dÞch quèc tÕ lµ AGREXPORT – HN (ViÖt Nam National Agliculture Produce And Foodstuff Import - export Company.) Cã trô spr t¹i sè 6 Trµng TiÒn – Hoµn KiÕm –Hµ Néi.®íc thµnh lËp tõ n¨m 1963 theo nh quyÕt ®Þnh cña thñ tíng chÝnh phñ , trùc thuéc bé th¬ng m¹i qu¶n lý. §Õn n¨m 1985 ®îc chuyÓn sang Bé N«ng NghiÖp vµ C«ng NghiÖp Thùc PhÈm qu¶n lýtheo quyÕt ®inh 08H§BT ngµy 14/1/1985. §Õn n¨m 1995 Tæng c«ng ty Xnk N«ng S¶n ®îc ®æi tªn thµnh C«ng ty XNK N«ng S¶n –Thùc phÈm trùc thuéc bé N«ng NghiÖp vµ ph¸t triÓn N«ng Ttheo quyÕt ®inh sè 90-TTg ngµy 17/3/ 1994 cña thñ tíng chÝnh phñ vµ c«ng v¨n híng dÉn cña UBKH nhµ níc ngµy 5/5/1994. Tr¶i qua h¬n 30 n¨m víi nhiÒu biÕn cè cña ®Êt níc AGREXPORT –HN ®· kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn.

b. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn:

Giai ®o¹n 1 : (1963 - 1975)

§©y lµ giai ®o¹n c¶ níc thùc hiÖn ®êng lèi cña §¹i héi §¶ng lÇn thø III víi hai nhiÖm vô chiÕn lîc lµ: X©y dùng chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c vµ chiÕn tranh gi¶i phãng miÒn Nam thèng nhÊt ®Êt níc. Do ®ã ph¬ng ch©m cña C«ng ty lµ ®Èy

56

m¹nh xuÊt khÈu, tranh thñ nhËp khÈu. C«ng ty ®· thµnh lËp hµng lo¹t c¸c tr¹m thu mua tõ Cao B»ng, L¹ng S¬n, ®Õn NghÖ An ®Ó thu gom nguån hµng xuÊt khÈu. Giai ®o¹n nµy hµng lo¹t c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ra ®êi lµm cho tæng kim ng¹ch XNK cña c«ng ty t¨ng lªn, cã n¨m c«ng ty xuÊt khÈu trªn díi 100 mÆt hµng. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu tõ l 963 - 1975 ®¹t 144.698 Rup-USD, riªng hµng n«ng s¶n chiÕm 20% kim ng¹ch.

VÒ nhËp khÈu, chñ yÕu lµ nhËp khÈu hµng viÖn trî cña c¸c níc XHCN. MÆt hµng chñ yÕu lµ l¬ng thùc nh Ng«, G¹o, lóa mú, bét mú. VÒ thùc phÈm th× cã thÞt c¸ hép, ®Ëu t¬ng, thùc phÈm kh«, mú chÝnh, ®êng... ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña qu©n ®éi trong chiÕn tranh vµ cho tiªu dïng cña nh©n d©n. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu trong thêi kú nµy lµ 950 triÖu Rup-USD.

Giai ®oan 2: (1975 - 1985)

§©y lµ giai ®o¹n Nhµ níc thùc hiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao cÊp, c«ng ty ®îc ®éc quyÒn trong ho¹t ®éng kinh doanh XNK hµng n«ng s¶n nªn c«ng ty cã ®Þa bµn ho¹t ®éng réng lín trªn ph¹m vi c¶ níc. §Æc biÖt lµ vïng n«ng nghiÖp phÝa Nam víi sè lîng lµ hµng l¬ng thùc, hµng n«ng s¶n chÕ biÕn rÊt lín.

VÒ xuÊt khÈu : C«ng ty ®· cã sù hîp t¸c chÆt chÏ víi bé n«ng nghiÖp, Bé long thùc vµ UBND c¸c tØnh trong c¶ níc, c¸c tå chøc ngo¹i th¬ng ®Þa ph¬ng ®Ó thu gom hµng n«ng s¶n xuÊt xuÊt khÈu nh g¹o ë c¸c tØnh miÒn T©y nam bé, §Ëu t-¬ng ë §ång Nai, An Giang, L¹c ë NghÖ An, Thanh Ho¸, T©y Ninh, Long An vµ c¸c s¶n phÈm hµng c«ng nghiÖp nh: Rîu bia, chÌ, ®êng, thuèc l¸,cµ phª... Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t: 411 .204.000 R - USD. Trong ®ã n¨m ®¹t cao nhÊt cña h¬n 20 n¨m ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ n¨m 1983 - kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 123 triÖu Rup - USD. §Æc ®iÓm næi bËt lµ n¨m 1994 ®· ®¹t ®îc ®óng kim ng¹ch nh tªn gäi cña nã C«ng ty

57

XNK n«ng s¶n víi l00% mÆt hµng n«ng s¶n ®¹t 33 triÖu Rup - USD. MÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu ë giai ®o¹n nµy lµ G¹o, L¹c, §Ëu, Võng.

VÒ nhËp khÈu: Nh÷ng n¨m sau gi¶i phãng, khèi lîng nhËp khÈu cßn lín chñ yÕu lµ l¬ng thùc tõ Liªn X« cò vµ §êng th« tõ Cu Ba. Cµng vÒ sau s¶n lîng l¬ng thùc cµng gi¶m dÇn. §Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n nµy cßn nhËp khèi lîng hµng lín kh¸c (ngoµi Liªn x«) nh»m gi¶i quyÕt khã kh¨n do thiªn tai g©y ra vµo cuèi n¨m 198l ®Çu n¨m l 982. Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu thêi kú nµy lµ l 360 triÖu Rup - USD trong ®ã g¹o chiÕm 285,704 triÖu Rup-USD, ph©n bãn chiÕm l59 triÖu Rup - USD. N¨m 1980 cao nhÊt víi kim ng¹ch nhËp khÈu 192 triÖu Rup - USD. Trong ®ã mÆt hµng thùc phÈm chiÕm 70 - 80% tång gi¸ trÞ nhËp khÈu,

Giai ®o¹n 3: Tõ 1985 ®Õn nay:

§©y lµ thêi kú Nhµ níc chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc. Do ®ã ho¹t ®éng cña c«ng ty còng cã nhiÒu thay ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi. C«ng ty kh«ng cßn ®éc quyÒn kinh doanh hµng n«ng s¶n nh tríc n÷a, mµ cã nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c còng kinh doanh mÆt hµng nµy. §ång thêi Nhµ níc còng giao quyÒn tù chñ cho c«ng ty c©n ®èi lç l·i, Nhµ níc kh«ng cßn bï lç nh nh÷ng n¨m tríc .

Sau n¨m 1986 thÞ trêng cµng thu hÑp l¹i, nguån vèn cña c«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n. Song c«ng ty ®· kÞp thêi vay vèn ng©n hµng ®Ó thu mua hµng n«ng s¶n vµ nhËp khÈu thuèc trõ s©u, ph©n bãn, hµng tiªu dïng phôc vô cho s¶n xuÊt.

2.Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tæng c«ng ty.

58

C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh sè 263/NN/TCCB/ Q§ ngµy9/8/1 985 cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, C«ng ty XNK n«ng s¶n thùc phÈm cã chøc n¨ng vµ nhiÖm vô sau:

a.Chøc n¨ng

C«ng ty XNK n«ng s¶n thùc phÈm Hµ Néi lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp ®îc sö dông con dÊu riªng, ®îc më tµi kho¶n ng©n hµng Nhµ níc theo chÕ ®é quy ®Þnh (bao gåm c¶ tµi kho¶n ngo¹i tÖ).

C«ng ty XNK Agrexport Hµ Néi lµ mét tæ chøc thèng nhÊt kinh doanh XNK thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n.

b.NhiÖm vô

C¨n cø ph¬ng híng nhiÖm vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ h-íng dÉn cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, x©y dùng kÕ ho¹ch nhËp khÈu c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸ phôc vô yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng n¨m vµ dµi h¹n, tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch XNK sau khi ®îc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n duyÖt.

Trªn c¬ së kÕ ho¹ch, tæ chøc kinh doanh XNK c¸c hµng n«ng s¶n thuéc danh môc Nhµ níc cho phÐp tõ kh©u ®Çu t s¶n xuÊt ®Õn kh©u thu mua chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu.

Nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ trêng quèc tÕ ,®Ò xuÊt chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸ phôc vô yªu cÇu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh»m kh«ng ngõng n©ng cao khèi lîng vµ chÊt lîng hµng xuÊt khÈu, t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu...

Tæ chøc giao dÞch ký kÕt hîp ®ång víi tæ chøc s¶n xuÊt trong níc, tæ chøc ký kÕt hîp ®ång mua b¸n víi doanh nghiÖp

59

níc ngoµi. Tæ chøc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång kinh tÕ ®· ký theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cña Nhµ níc vµ phï hîp víi tËp qu¸n, thñ tôc th¬ng m¹i quèc tÕ.

Qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c«ng ty.

Qu¶n lý sö dông lùc lîng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®óng chÕ ®é chÝnh s¸ch ,kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc, tr×nh ®é, phÈm chÊt cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ®¶m b¶o hoµn thµnh nhiÖm vô cña c«ng ty.

3. C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty.

a) C¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty

C«ng ty Agrexport Hµ Néi thuéc sù qu¶n lý cña Nhµ níc, hiªn nay trùc thuéc Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nhng ®îc tù chñ trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

C¬ cÊu tè chøc cña c«ng ty nh sau:

Ban gi¸m ®èc :

1 Gåm gi¸m ®èc

2.Phã gi¸m ®èc

C¸c phßng nghiÖp vô XNK

1. phßng XNK 1

2. phßng XNK 2

3. Phßng XNK 3

4. Phßng XNK 4

5. Phßng XNK 5

6. Phßng XNK 6

60

7. Phßng XNK 7

C¸c phßng ban qu¶n lý.

1.phßng kÕ ho¹ch thÞ trêng.

2. phßng kÕ ho¹ch tµi chÝnh.

3. phßng tæ chøc hµnh chÝnh.

4. ban ®Ò ¸n c«ng nî.

C¸c chi nh¸nh:

1.Chi nh¸nh XNK N«ng S¶n –Thùc PhÈm H¶i phßng.

2.Chi nhµnh Xnk N«ng S¶n – Thùc phÈm TP. Hå ChÝ Minh

61

C¬ cÊu tæ chøc cña C«ng ty AGREXPORT Hµ Néi :

Ban gi¸m ®èc

Phßng

TCHC

Phßng

TCKT

Phßng KHTT

Ban c«ng

nî

C¸c phßng XNK tõ 1-

7

Chi nh¸nh c«ng ty XNK

NSTP H¶i Phßng

Chi nh¸nh c«ng ty XNK NSTP TP

Hå ChÝ Minh

XN chÕ biÕn

Kho 2 CÇu Tiªn

XN chÕ biÕn n«ng

s¶n XK

62

n«ng s¶n XK

Kho §«ng

( vÜnh hoµ thuéc CH

b.Chøc n¨ng nhiÖn vô cña c¸c phßng ban trong c«ng ty :

b.1. Ban gi¸m ®èc :

Gi¸m ®èc lµ ngêi chØ ®¹o trùc tiÕp , ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty.

Phã gi¸m ®èc gióp Gi¸m ®èc qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c m¶ng ho¹t ®éng mµ Gi¸m ®èc giao phã , ®ång thêi gi¸m ®èc qu¶n lý ®iÒu hµnh c«ng viÖc khi ®îc gi¸m ®èc giao phã.

b.2. C¸c phßng nghiÖp vô XNK:

C¸c phßng kinh doanh XNK cã cïng chung chøc n¨ng vµ nhiÖm vô sau ;

Trùc tiÕp xuÊt nhËp khÈu c¸c mÆt hang cña c«ng ty ®· ®íc UBKH Nhµ níc cho phÐp kinh doanh, ngoµi ra cßn lµm ®¹i lý tiªu thô c¸c s¶n phÈm mµ nhµ níc cho phÐp .

Khai th¸c c¸c mÆt hµng trong ph¹m vÞ c¶ níc, x©y dùng ph¬ng ¸n kinh doanh xuÊt khÈu.

§îc phÐp ký kÕt c¸c h¬pk ®ång kinh tÕ víi c¸c tæ chøc s¶n xuÊt trong vµ ngoµi níc trªn c¬ së gi¸m ®èc uû quyÒn.

§îc phÐp liªn doanh liªn kÕt xuÊt nhËp khÈu víi c¸c tæ chøc s¶n xuÊt trong níc , ngoµi níc vµ c¸c ®¬n vÞ kh¸c cã liªn quan víi ®iÒu kiÖn ph¬ng ¸n ®ã ®íc gi¸m ®èc duyÖt.

§îc phÐp lµm uû th¸c khi thÊy cÇn thiÕt vµ cã hiÖu qu¶.

63

§îc phÐp vay vèn trong vµ ngoµi níc ®Ó ®Ç t cho s¶n xuÊt, thu mua , mua b¸n víi níc ngoµi trªn c¬ msë ph¬ng ¸n ®ã cã sù tham gia cña c¸c phßng chøc n¨ng cïng sù xÐt duyÕt cña gi¸m ®èc.

Nh×n chung c¸c phßng nµy lµ t¬ng ®èi ®éc lËp víi nhau trong qu¸ tr×nh kinh doanh Xnk. Tuy nhiªn c¸c phßng ®Òu cã c¸c mÆt hµng chñ lùc riªng cña m×nh nh phong 1 cã mÆt hµng chÝnh lµ L¹c nh©n, phßng sè 2 vµ phßng sè 3 lµ chÌ vµ cafe, phßng sè 4 lµ h¹t tiªu ...

B.3. phßng kÕ ho¹ch thÞ trêng :

Cã hai bé phËn chÝnh lµ bé phËn kÕ ho¹ch vµ thÞ tr-êng.

Bé phËn kÕ ho¹ch: Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu lµ tham mu cho gi¸m ®èc x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch cã môc tiªu trong ho¹t ®éng ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n, tæng hîp vµ c©n ®èi toµn diÖn c¸c kÕ ho¹ch nh»m x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty, gióp gi¸m ®èc kiÓm tra viÖc tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch vµ ®iÓu chØnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn m¬Ý.

Bé phËn thÞ trêng: lµm nhiÖm vô xóc tiÕn qu¶ng c¸o, gióp gi¸m ®èc qu¶n lý vÒ c«ng t¸c ®èi ngo¹i, chÝnh s¸ch thÞ trêng, th¬ng nh©n níc ngoµi, nghiªn cøu t×m hiÓu luË ph¸p ... §ång thêi bé phËn nµy cßn lµm c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó ®Ò xuÊt víi gi¸m ®èc c¸c ph¬ng ¸n gi¶i quyªt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.

Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh (KTTC): cã nhiÖm vô qu¶n lý vèn cña c«ng ty, kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, h¹ch to¸n lç l·i, thùc hiÖn thu chi cho c¸c phßng ban vµ c¸c chi nh¸nh theo nhu cÇu kÕ ho¹ch cña c«ng ty.

64

d. Ban c«ng nî: cã nhiÖm vô ®ßi c¸c kho¶n nî do c¸c tæ chøc kinh doanh kh¸c chiÕm dông vèn cña c«ng ty vµ thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña c«ng ty víi th¬ng nh©n níc ngoµi.

II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty

1. Quy m« vµ c¬ cÊu XNK

Tõ khi thay ®æi c¬ cÊu bé m¸y AGREXPORT Hµ Néi ho¹t ®éng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng nªn tèc ®é t¨ng kim ng¹ch qua hµng n¨m vÉn ®¶m b¶o kÕ ho¹ch ®Æt ra.

B¶ng 2: Gi¸ trÞ kim ng¹ch XNK 1997 - 2000 :

§¬n vÞ : TriÖu USD

N¨m 1997 1998 1999 2000

Kim ng¹ch XNK 12,220 21,328 22,249 20223,482

Kim ng¹ch XK 3,761 2,720 2,683 9157,368

Kim ng¹ch NK 8,459 18,608 19,566 11066,614

% hoµn thµnh kÕ ho¹ch

163,5% 175,2% 179,4% 174,1%

(Nguån: B¸o c¸o kim ng¹ch XNK 1997-1998 cña C«ng ty AGREPORT)

Quan b¶ng trªn cho ta thÊy gi¸ trÞ kim ng¹ch cña C«ng ty t¨ng dÇn, phÇn tr¨m hoµn thµnh kÕ ho¹ch còng t¨ng, thÓ hiÖn ®îc bíc chuyÓn biÕn tÝch cùc trong kinh doanh. Tõ khi ®æi míi cho ®Õn nay C«ng ty lu«n hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch, ®ã lµ kÕt qu¶ tÝch cùc, quy m« kinh doanh XNK lu«n

65

®îc më réng. Cô thÓ: n¨m 1997 tæng kim ng¹ch XNK ®¹t 12,220 triÖu USD b»ng 163,5% kÕ ho¹ch ®Æt ra, t¨ng 128% so víi n¨m 1996. Tæng kim ng¹ch XNK tù doanh ®¹t 3,76 triÖu USD t¨ng 35% so víi n¨m 1996 vµ chiÕm 30,78% tæng kim ng¹ch. Kim ng¹ch NK ®¹t 8,49 triÖu USD t¨ng 219% so víi n¨m 1996 vµ chiÕm tû träng 69,22%.

N¨m 1998 tæng kim ng¹ch XNK ®¹t 21,328 triÖu USD b»ng 179,4% kÕ ho¹ch, trong ®ã tù doanh chiÕm 52,3% vµ uû th¸c chiÕm 46% vµ tån kho 2,7%. Kim ng¹ch NK ®¹t 18,608 triÖu USD chiÕm 87,25%, kim ng¹ch XK chØ ®¹t 2,720 triÖu USD b»ng 12,75% tæng kim ng¹ch.

Qua ®©y cho ta thÊy kim ng¹ch XNK tù doanh t¨ng m¹nh trong khi ®ã tû lÖ ho¹t ®éng XNK uû th¸c còng cã t¨ng qua c¸c n¨m vµ tån kho gi¶m dÇn. Chøng tá c«ng ty ®· thÝch nghi h¬n vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n trong c¬ chÕ thÞ tr-êng. Còng tõ b¶ng ph©n tÝch trªn cho chóng ta thÊy kim ng¹ch XNK t¨ng kh¸ cao qua tõng n¨m, nhng tû träng kim ng¹ch XK l¹i gi¶m dÇn vµ chiÕm tû träng nhá so víi tæng kim ng¹ch. §©y còng lµ xu thÕ chung cña c¸c c«ng ty kinh tÕ XNK, kh«ng riªng g× C«ng ty AGREXPORT Hµ Néi.

1.1. T×nh h×nh kinh doanh XK

C«ng ty vÉn chó träng vµo c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh l¹c, håi, quÕ…, ë ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng chñ lùc cña c«ng ty trong nhiÒu n¨m qua, ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau:

66

BiÓu : C¸c mÆt hµng XK 1997-2000

§¬n vÞ: USD.

Sè TT Néi dung N¨m

1997 1998 1999 2000

1 L¹c nh©n 722.912 694.347 615.782 716.302

2 Hoa håi 236.088 391.932 431.623 161.007,19

3 QuÕ 290.573 173.682 156.528 212.069

4 ChÌ 582.000 260.688 212.486 375.178,2

5 Nh©n ®iÒu 569.369 79.950 85.235

6 Kª nÕp 212.315 13.922 14.922

7 H¹t tiªu 667.718 579.123 635.323 802,945

8 Cµ phª 312.159 350.136 367.059

9 Ng« 374.880 13.758 15.672

10 Thùc phÈm 0 87.859 90.865 3724470,5

(Nguån: B¸o c¸o kim ng¹ch XNK 1997- 2000 cña C«ng ty AGREPORT

Nh÷ng mÆt hµng l¹c nh©n, hoa håi, quÕ lµ nh÷ng mÆt hµng chiÕm tû träng kim ng¹ch Xk cao nhng gi¸ trÞ l¹i gi¶m dÇn do c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c c«ng ty cïng kinh doanh

67

mÆt hµng nµy. MÆt kh¸c, do c«ng t¸c thu mua trong níc gÆp nhiÒu khã kh¨n v× mÆt hµng n»m ë c¶ ba miÒn cña ®Êt níc ta l¹i tËp trung ë miÒn nói, n«ng th«n nªn c¬ së h¹ tÇng cßn thÊp kÐm, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n lµm cho gi¸ c¶ vµ chi phÝ thu mua t¨ng cao lµm gi¶m søc c¹nh tranh dÉn ®Õn gi¶m lîi nhuËn.

Ngoµi c¸c mÆt hµng trªn c«ng ty cßn tró träng ®Õn c¸c mÆt hµng cã triÓn väng nh h¹t ®iÒu, tiªu, cµ phª, thùc phÈm ®å hép,…

Qua kÕt qu¶ thùc tÕ cho ta cã nhËn ®Þnh r»ng c¸c mÆt hµng XK cña c«ng ty lµ kh«ng æn ®Þnh, biÕn ®éng thÊt th-

êng qua c¸c n¨m . Cô thÓ nh n¨m 1997 kim ng¹ch h¹t ®iÒu cña c«ng lµ h¬n 500 ngh×n ód th× ®Õn n¨m 1999 chØ cßn cã85 ngh×n USD vµ ®Õn nam 2000 th× c«ng ty kh«ng xuÊt khÈu ®îc h¹t ®iÒu , còng nh mét sè c¸c mÆt hµng chñ lùc kh¸c cña c«ng ty còng gi¶m m¹nh

Nh vËy trong thêi gian tiÕp theo ®Ó cã ®îc mÆt hµng XK æn ®Þnh mang l¹i hiÖu qu¶ cao, c«ng ty cÇn nghiªn

68

cøu ®a ra kÕ ho¹ch dµi h¹n cã tÝnh chiÕn lîc ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng hiÖn nay.

Víi chñ tr¬ng ngµy cµng më réng nghiªn cøu thÞ trêng, c«ng ty ®· tõng bíc chuyÓn híng sang mét sè thÞ trêng míi vµ ®· ®¹t ®îc hiÖu qu¶ bíc ®Çu thÓ hiÖn qua biÓu kim ng¹ch XK ®èi víi thÞ trêng c¸c níc nh sau:

B¶ng 4: ThÞ trêng XK tõ 1998-2000

§¬n vÞ: USD

thÞ trêng 1998 1999 2000

Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ %

Singapor 735.393 20,8 540.436

28,3 56.744 0,6

§µi Loan 383.207 10,8 26.564 1,4 871.920 9,5

Ind«nªsia 537.331 15,2 0 0 84.510 0,92

Ên ®é 0 0 43.673 2,3 233.837 2,5

Hµn Quèc 238.962 6,8 80.973 4,2 121.023 1,25

NhËt 33320 0,9 137.22 7,2 201.600 2

69

2

Malaysia 249.098 7,0 875.358

45,9 57.691 0,72

Hång K«ng 398.510 11,3 13.728 0,7 54.950 1

Trung Quèc 962.341 27,2 191.167

10,0 6844.098

72

(Nguån: B¸o c¸o kim ng¹ch XNK 1997- 2000 cña C«ng ty AGREPORT )

HiÖn nay c¸c b¹n hµng cña c«ng ty bao gåm c¸c níc trong khèi ASEAN, T©y ¢u vµ mét sè níc thuéc Liªn X« cò. Ngoµi ra cßn cã c¸c níc thuéc khu vùc ch©u ¸ nh Hång K«ng, Trung Quèc, §µi Loan, Hµn Quèc, NhËt B¶n,… nhng khèi lîng hµng XK sang c¸c níc nµy cßn rÊt Ýt. Do yªu cÇu vÒ chÊt lîng rÊt cao nªn thÞ trêng T©y ¢u chñ yÕu lµ thÞ trêng NK.

ThÞ trêng khu vùc Ch©u ¸ mµ ®Æt biÖt lµ thÞ trêng c¸c níc ASEAN chiÕm mét tû träng kh¸ cao, tèc ®é gia t¨ng kim ng¹ch lín h¬n c¸c thÞ trêng kh¸c. Tuy nhiªn tû lÖ XK sang thÞ trêng nµy cßn thÊp, cha khai th¸c hÕt ®îc tiÒm n¨ng. V× vËy trong thêi gian tíi víi chiÕn lîc thÞ trêng ®óng ®¾n c«ng ty sÏ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ XNK cao h¬n.

1.2,T×nh h×nh kinh doanh NK

C«ng viÖc NK cña c«ng ty phôc vô cho môc ®Ých ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu vËt t hµng ho¸ cña ®Êt níc. Nh÷ng mÆt hµng NK cña c«ng ty rÊt ®a d¹ng, trªn 80 mÆt hµng phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ c¸c nhãm mÆt hµng x©y dùng. §iÓn h×nh mét sè c¸c mÆt hµng qua b¶ng sau:

B¶ng 5: Mét sè mÆt hµng NK 1998-2000

§¬n vÞ: USD

70

STT

Néi dung N¨m

1998 1999 2000

Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ %

1 Thuèc s©u

2.053.598

14,0

3.146.250

16,0 2.276.672

10,5

2 Ph©n bãn 1.046.540

7,2 2.361.739

12,0

3 S÷a 2.743.731

18,8

2.653.871

13,4 2568.616

23

4 Malt bia 3.251.304

22,2

4.765.000

24,3 11.156.825

10

5 G¹ch men 1.720.065

11,8

2.607.080

13,3 212.081 2

6 Lèp xe 606.030 4,1 700.430 3,6 308.799 3,5

7 èng níc 514.124 3,5 623.312 3,2

8 Nguyªn liÖu

2.683.143

18,4

2.768.415

14,2 371.8154

3,6

(Nguån: B¸o c¸o kim ng¹ch XNK 1997- 2000 cña C«ng ty AGREPORT

Nh vËy trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty AGREXPORT Hµ Néi ®· cã sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu mÆt hµng XK hîp lý h¬n, hiÖu qu¶ h¬n.

MÆc dï ®· ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt h¬n trong thêi gian võa qua rÊt ®¸ng khÝch lÖ, song c«ng ty cÇn ph¶i c©n ®èi l¹i

71

mÆt hµng XK cho c©n ®èi h¬n n÷a víi kim ng¹ch XNK ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao nhÊt.

2. T×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty:

Do ®Æc ®iÓm kinh doanh cña c«ng ty nªn vèn ®îc quy ®æi theo ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cao lµ USD, c¸c hµng ho¸ XNK ®Òu tÝnh theo UAS. Tuy kinh doanh mÆt hµng n«ng s¶n lîi nhuËn thu ®îc kh«ng cao l¹i hay gÆp rñi ro, nhng c«ng ty vÉn b¶o toµn vµ bæ sung ®îc vèn kinh doanh. Bªn c¹nh viÖc ®¸nh gi¸ sù huy ®éng vµ sö dông vèn chóng ta cßn ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tù ®¶m b¶o vµ møc ®é ®éc lËp vÒ tµi chÝnh cña c«ng

72

B¶ng 6: C¸c chØ tiªu tµi chÝnh 1998-2000:

ChØ tiªu Gi¸ trÞ

1998 1999 2000

TSL§ (1) 125.616 133.734

147.269

Vèn b»ng tiÒn (2) 9.720 11.268 11.639

Tæng nî ng¾n h¹n (3) 38.340 47.658 60.828

Nguån vèn chñ së h÷u (4) 1.262 1.799 3.723

Tæng gi¸ trÞ nép ng©n s¸ch(5) 5.462 15.075 67.786

Tæng nguån vèn (6) 129.711 139.040

153.246

Tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh (1:3)

0,0097 0,012 0,024

Tû suÊt thanh to¸n cña VL§ (2:1) 3,254 2,836 2,421

Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi (2:3) 0,07 0,08 0,049

(Nguån: B¸o c¸o tæng hîp cña c«ng ty)

73

Qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn ta thÊy sè tuyÖt ®èi tµi s¶n lu ®éng, vèn b»ng tiÒn, nguån vèn chñ së h÷u t¨ng dÇn qua c¸c n¨m thÓ hiÖn kÕt qu¶ tèt. Tû suÊt tµi trî t¨ng dÇn qua c¸c n¨m 1998 lµ 0,0097, n¨m 1998 lµ 0,013®Õn n¨m 2000 lµ 0,024 chøng tá møc ®é ®éc lËp vÒ mÆt tµi chÝnh cña c«ng ty ngµy cµng t¨ng cao.

Tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh gi¶m dÇn tö 3,254 n¨m 1998 xuèng 2,836 n¨m 1999 vµ n¨m 2000 cßn 2,421 nhng tû suÊt nµy lu«n lín h¬n 1 cho thÊy c«ng ty hoµn toµn cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî trong vßng 1 n¨m hoÆc 1 chu kú kinh doanh.

Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi cña c«ng ty gi¶m dÇn vµ ®Òu nhá h¬n 0,5 kÕt hîp víi chØ tiªu tû suÊt thanh to¸n cña vèn lu ®éng nãi trªn cho thÊy c«ng ty cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî trong vßng 1 n¨m song l¹i khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî hiÖn hµnh v× lîng tiÒn hiÖn cã rÊt Ýt. ë c«ng ty nguån vèn vay lµ rÊt lín kÌm theo ®ã lµ c¸c kho¶n nî ®äng nªn t×nh h×nh tµi chÝnh vÉn trong t×nh tr¹ng khã kh¨n. §Ó h¹n chÕ, c«ng ty nªn tÝch cùc thu nî ®a nhanh vèn vµo quay vßng.

N¨m 1999 tæng kim ng¹ch XNK ®¹t 22,249 triÖu USD b»ng 179,4% kÕ ho¹ch, trong ®ã tù doanh chiÕm 52,3% vµ uû th¸c chiÕm 465, tån kho chÕm 1,7%. Kim ng¹ch NK ®¹t 19,566 triÖu USD chiÕm 87,95% tæng kim ng¹ch XNK vµ kim ng¹ch XK ®¹t 2,683 triÖu USD chiÕm 12,05% tæng kim ng¹ch XNK.

74

III. thùc tr¹ng xuÊt khÈu chÌ ë c«ng ty xuÊt nhËp khÈu n«ng s¶n -thùc phÈm - hµ néI.

1. qu¸ tr×nh tæ chøc vµ thu mua.

1.1. C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty cña c«ng ty .

C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cña c«ng ty ®îc giao cho phong nghiªn cøu thÞ trõ¬ng chuyªn tr¸ch. Nguån th«ng tin vÒ thÞ tr¬ng chñ yÕu lµ c¸c t¹p chÝ vµ c¸c b¸o , th«ng tin trªn m¹ng. Riªng vÒ mÆt hµng chÌ cña c«ng cã tê “ Kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt chÌ”- t¹p chÝ ra hai th¸ng mét kúcña HiÖp héi chÌ ViÖt nam.

Ngoµi ra c«ng ty còng cã nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nh cö c¸n bé ®i thùc tÕ , nghiªn cøu thÞ trêng , th«ng qua c¸c tham t¸n th¬ng m¹i cña viÖt nam ë c¸c níc , th«ng qua c¸c tæ chøc th¬ng m¹i vÒ chÌ cña thÕ giíi. C«ng ty còng cã chiÕn lîc vÒ gi¸ víi tõng thÞ tr¬ng cô thÓ nh víi nh÷ng thÞ míi c«ng ty dung chÝnh s¸ch vÒ gÝ c¶ ®Ó c¹nh tranh.

Hiªn nay c«ng ty lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nãi chung vµ mÆt hµng chÌ nãi riªng. Theo c¶ chiÒu r«ng vµ chiÒu s©u nh :

§èi víi thÞ tr¬ng truyÒn thèng cè g¾ng ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña m×nh triÓn khai m¾t hµng chÒ ®en vµ xanh .

§èi víi thÞ trêng hiÖn t¹i c«ng ty cã chñ tr¬ng gic v÷ng thÞ trêng nµy vµ triÓn khai nh÷ng mÆt hµng míi cã chÊt lîng cao nh chÌ ®en PO..

75

§èi víi thÞ tr¬ng tiÒm n¨ng c«ng ty ®Ò ra môc tiªu tríc mÆt cÇn sím th©m nhËp mÆt hµng chÌ xanh cã chÊt l¬ng cao vµ sau ®ã lµ mÆt hµng chÌ ®en cã chÊt lîng cao.

Tãm l¹i , thÞ trõ¬ng chÌ cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng mõng. Tuy nhiªn vÉn cßn béc lé nhiÒu ®iÓm yÕu.

1.2. Nghiªn cøu nguån chÌ xuÊt khÈu.

a.T×nh h×nh s¶n xuÊt khÈu chÌ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y thÞ trêng thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng. ®Æc biÖt lµ cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ cña c¸c n-íc trong khu vùc ®«ng nam ¸ d· lµm cho tèc ®é tiªu thô c¸c mÆt hµng n«ng s¶n gi¶m xuèng víi hang n«ng s¶n cña níc ta còng gi¶m xuèng theo xu híng chung cña khu vùc. Do ®ã mµ t×nh h×nh s¶n xuÊt hµng n«ng s¶n còng gi¶m xuèng.

ë níc ta c©y chÌ ®îc trång chñ yÕu ë ba vïng lµ trung du mתn nói b¾c bé , t©y nguyªn vµ khu bèn cò. DiÖn tÝch canh t¸c chÌ cña níc ta ®øng thø 9 so víi khu ch©u ¸ th¸i b×nh d¬ng .

DiÖn tÝch canh t¸c trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng ngõng t¨ng trëng tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2000 nø¬c ta cã kho¶ng 82 ngh×n ha. Sè diÖn tÝch ®ã ®îc ph©n bæ chñ yÕu ë 16 tØnh vµ ba thµnh phè.

Cô thÓ diÖn tÝch canh t¸c chÌ vµ s¶n lîng cña mét sè ®Þa ph¬ng chñ yÕu cña níc ta hiªn nay ®îc thÓ hiªn ë biÓu sau.

76

KÕt qu¶ canh t¸c chÌ ë mét sè tØnh trong níc n¨m 2000.

TT TØnh DiÖn tÝch

( ha)

S¶nlîng

( tÊn/ha)

N¨ngsuÊt

(tÊn/ha)

1 Hµ Giang 8966 20 000 3.2

2 Tuyªn Quang 7469 15 000 3.1

3 Phó Thä 9855 36 000 4.8

4 S¬n la 5000 17 000 3.4

5 Lµo Cai 3000 9 300 3.1

6 Yªn B¸i 4000 14 800 3.7

7 Th¸i Nguyªn 2000 8 00 4.0

8 Hµ B¾c 1360 4 760 3,5.

9 Hµ tÜnh 6300 1 200 1.9

10 L©m §ång 1600 4 800 3.0

11 Qu¶ng Nam 1300 2 600 2

Nguån : Tæng côc thèng kª ViÖt nam th¸ng 12/1999.

Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy thÞ trêng träng ®iÓm ë miªn b¾c lµ nh»m vµo c¸c tØnh vïng trung du b¾c bé nh Phó

77

thä, S¬n la, Yªn b¸i ,Hµ giang , Th¸i nguyªn. ë miÒn nam tËp trung chñ yÕu lµ ë B¶o léc l©m vµ Qu¶ng nam.

Nh÷ng n¨m gÇn ®©y t×nh h×nh s¶n xuÊt chÌ ®îc c¶i thiÖn cã ®îc ®iÒu nµy lµ mét phÇn do ®æi míi quy tr×nh s¶n xuÊt vµ ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¬ng ®èi cã hiÖu qu¶.

N¨ng suÊt cña c©y chÌ ®¹t kho¶ng 4,5 tÊn/ha.

Do thêi tiÕt ë miÒn b¾c vµ miÒn nam cña níc ta kh¸c nhau nªn mïa thu ho¹ch chÌ ë hai miÒn lµ kh¸c nhau. Cô thÓ mïa chÌ ë miÒn nam vµo kho¶ng th¸ng 6 ®Õn 1 n¨m sau vµ ë miÒn b¾c vµo kho¶ng th¸ng 2 cho ddÕn th¸ng 9 hµng n¨m (©m lÞch).

b.Nguån chÌ cña c«ng ty .

Nguån chÒ cña c«ng ty còng nh mét sè ®¬n vÞ cïng nghµnh kh¸c phô thuéc vµo diªn tÝch gieo trång vµ n¨ng suÊt cña n¨m ®ã. Tuy nhiªn nguån chÌ chñ yÕu cña c«ng ty tËp trung vµo c¸c tØnh nh Tuyªn Quang , Phó Thä , Hµ giang ,Yªn b¸i, ... träng ®iÓm tËp trung ë c¸c huyÖn nh: VÞ xuyªn ( Hµ Giang), s¬n d¬ng (Tuyªn Quang), Méc ch©u (S¬n La), V¨n ChÊn ( Yªn B¸i), Thanh hoµ , Yªn lËp ( Phó thä). Do t¹i c¸c ®Þa ph¬ng nµy cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n c¸c khu vùc trång chÌ vÒ c¬ së h¹ tÇng , h¬n n÷a chÌ ë c¸c vïng nµy cã chÊt lîng t-¬ng ®èi cao , gi¶m bít c«ng viÖc sµng läc, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc xuÊt khÈu chÌ. Trªn thøc tÕ chÌ xuÊt khÈu phô thuéc rÊt lín vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Ch¼ng h¹n kh¸ch hµng ®Æt l« hµng kh«ng ®ßi hái vÒ mÇu m· mhng l¹i yªu cÇu hµm lîng c¸c chÊt trong chÌ , do ®ã mµ chóng ta cã thÓ chän nguån cung cÊp nµo ®ã cho hîp lý, võa ®¸p øng nhu cÇu võa thóc ®Èy s¶n xuÊt chÌ trong níc.

Nguån cung cÊp chÌ ë níc ta lµ t¬ng ®èi phong phó , nh-ng ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô mua b¸n xuÊt khÈu thu©n lîi vÊn ®Ò ®Æt ra lµ t×m ®îc nguån cung øng cã lîi thÕ vÒ nhiÒu

78

mÆt , lu«n ®¶m b¶o khi cã nhu cÇu. ý thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy, lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña nh÷ng hîp ®ång chÌ , lµ u thÕ ®Ó c¹nh tranh ®Ó n©ng cao thÞ phÇn trong níc còng nh ngoµi níc. C«ng ty ®· cã sù quan t©m , chó vµ ®Çu t hîp lý vÒ vÊn ®Ò nµy nh :

+ Cö c¸c c¸n bé xuèng t©n ®Þa ph¬ng trång chÌ kh¶o s¸t t×nh h×nh n¨ng suÊt , s¶n lîng.

+ §Æt c¸c mèi quan hÖ mÊt thiÕt víi c¸c ®¬n vÞ, ®Þa ph¬ng s¶n xuÊt cã uy tÝn nh : Cã thÓ thanh to¸n tiÒn hµng tríc mïa vô ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®èi t¸c gi¶i quyÕt ®îc phÇn nµo cña t×nh tr¹ng thiÕu vèn...

Do vËy nguån chÌ cña c«ng ty lu«n ®¸p øng ®îc phÇn lín nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng nhng ë ®©y còng ph¶i nhËn thÊy r»ng cã ®îc ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh trªn mét phÇn lµ do : c«ng ty cã bÒ dµy lÞch sö kinh doanh. Mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty ®Òu ®em l¹i lîi nhuËn cho c¶ hai bªn , nªn mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c«ng ty vµ c¸c ®¬n vÞ nguån hµng cµng trë nªn bÒn chÆt, c«ng ty lu«n cã uy tÝn trªn thÞ trêng vµ lu«n t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn.

1.2.Tæ chøc thu mua chÌ xuÊt khÈu.

a. Tæ chøc thu mua chÌ xuÊt khÈu.

Dùu vµo ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng , nhu c©ï cña c¸c lo¹i hµng ho¸ vµ ®Æc ®iÓm hµng ho¸, sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i vµ chÊt lîng. §Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu ttíc hÕt c«ng viÖc thu mua hµng ph¶i diÔn ra mét c¸ch tèt ®Ñp, c«ng ty ®· cö c¸n bé chuyªn tr¸ch ®· cã nghiÖp vô ®Ó nghiªn cøu t×m hiÓu trong níc vµ ngoµi níc vÒ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng cung cÊp hµng ho¸. Cô thÓ lµ tõng phßng ban cö c¸n bé xuèng tËn ®Þa ph-

79

¬ng ho¹t ®éng ®Ó khai th¸c nguån hµng trong ph¹m vi chuyªn doanh.

C«ng ty , ®· tæ chøc thu mua còng nh xuÊt khÈu theo kiÓu chuyªn doanh mµ cô thÓ tæ chøc kinh doanh thµnh c¸c phßng cô thÓ theo tõng nÆt hµng. Nh vËy ph¸t huy ®îc tÝnh nhÞp nhµng trong ho¹t ®éng thu mua hµng xuÊt khÈu tr¸nh t×nh tr¹ng thu mua vÒ cha b¸n ®îc hoÆc kh«ng b¸n ®îc, g©y ø ®äng vèn s¶n phÈm bÞ xuèng cÊp kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu.

Tríc ®©y vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû tríc c«ng viÖc thu mua chÌ lµ c¸c nh©n viªn nghiÖp vô cña c«ng ty ph¶i xuçng tËn ®Þa bµn ®Ó thu gom hµng. Nhng ngµy nay viÖc thu mua l¹i kh¸c: khi nghiªn cøu thÊy hîp ®ång chÌ nµy mang tÝnh kh¶ thi th× ngêi cña c«ng ty ®Õn ký hîp ®ång víi ®Çu mèi cña ®Þa ph¬ng ( ë ®©y th¬ng lµ c¸c th¬ng nh©n ®Þa ph¬ng chuyªn vÒ thu gom ), nhµ m¸y ( gi¸m ®èc n«ng , nhµ m¸y chÕ biÕn ). Nh÷ng c¬ së nµy ph¶i cã tr¸ch nhiÖm toµn bé vÒ hµng ho¸ còng nh vÒ sè lîng , chÊt lîng , mÉu m·.. theo ®óng yªu cÇu vµ thêi ®iÓm giao hµng. Ngêi ®¹i diÖn cña c«ng ty chØ viÖc ®Õn ®Þa ®iÓm giao hµng ®Ó kiÓm tra l¹i( vÒ lîng hµng ho¸, chÊt l¬ng , mÉu m· ...) xem ®· th¶o m·n ®îc yªu cÇu hay cha. NÕu ®¹t yeu cÇu th× chuyÓn tiÒn cho bªn ®Þa ph¬ng (nÕu cã), cßn cha ®¹t yªu cÇu th× buéc ®Þa ph¬ng ph¶i t¸i chÕ l¹i cho phï hîp ( chi phÝ do ®Þa ph¬ng tr¶). NÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng t¸i nhÕ th× bªn ®Þa ph¬ng ph¶i båi thêng toµn bé tæn thÊt do ph¹m vi hîp ®ång g©y ra.

X©y dùng ®¬n hµng.

Trªn c¬ së nhu cÇu cña kh¸ch hµng cña kh¸ch hµng níc ngoµi vÒ chÊt lîng, chñng lo¹i, mÆt hµng chÌ , c«ng ty x¸c lËp ®¬n hµng göi tíi nhµ m¸y, ®Þa ph¬ng cung cÊp, tiÕn hµnh ®µm ph¸n tho¶ thuËn mua b¸n. Khi x©y dùng ®¬n hµng c«ng ty cÊn c¨n cø mét sè ®iÓm sau:

- Nhu cÇu tiªu dïng cña kh¸ch hµng níc ngoµi.

80

- Kh¶ n¨ng cung cÊp cña c«ng ty

Trªn c¬ së ®ã c«ng ty lùa chän ®¬n vÞ cung øng hµng, x¸c ®Þnh nguån hµng cung cÊp hµng.

Trong ®¬n hµng nµy cÇn ®Ò cËp ®Õn mäi yªu cÇu tõ phÝa kh¸ch hµng nh :

+ ChÌ lo¹i g× ? ( chÌ ®en, chÌ vµng, chÌ xanh).

+ Quy c¸ch : ( ghi râ t¹p chÊt %, ®é Èm. H¬ng vÞ ...).

+ Sè lîng.

Sau khi x©y dùng ®¬n hµng th× tiÕn hµnh viÖc thu mua, ký kÕt hîp ®ång víi c¶ hai bªn, kh¸ch hµng trong níc vµ b¹n hµng níc ngoµi.

b.C¸c h×nh thøc thu mua chÌ xuÊt khÈu.

Trong nh÷ng n¨m tríc ®©y c«ng ty ®· sö dông c¸c h×nh thøc thu mua chñ yÕu sau:

- Thu mua theo ®¬n hµng kÕt hîp víi ký hîp ®ång.

- Thu mua hµng xuÊt khÈu theo hîp ®ång.

- Thu mua th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt víi ®¬n vÞ s¶n xuÊt.

- Thu mua th«ng qua ®¹i lý.

- Thu mua th«ng qua hµng ®æi hµng.

- Thu mua theo ph¬ng thøc uû th¸c.

- Thu mua theo ph¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n.

Trong mÊy n¨m g©nhiÒu ®©y nÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ .§Ó phï hîp víi xu thÕ chung cña thêi ®¹i vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh c«ng ty sö dông hai ph-¬ng thøc thu mua phæ biÕn lµ :

81

+ Thu nhËn uû th¸c .

+ Thu mua theo ph¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n.

b.1Ph¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n.

Sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n c¸c ph¬ng thøc thu mua. Víi ngêi b¸n hµng t©m lý lµ muèn b¸n hµng nhanh gän, thñ tôc thanh to¸n ®¬n gi¶n. V× thÕ mµ c«ng ty ph¶i huy ®éng vèn vµ lùa chän c¸c ph¬ng thøc thÝch hîp ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh.

Víi ph¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n nµy cã u ®iÓm: qu¸ tr×nh thu mua nhanh gän, phï hîp víi yªu cÇu cña hai bªn. C«ng ty cã thÓ so s¸nh gi÷a vµ gi¸ b¸n , chi phÝ lu th«ng ®îc tÝnh to¸n chÆt chÏ chÝnh x¸c. H¬n n÷a thu mua theo kiÓu nµy kh«ng th«ng qua trung gian , cho nªn c«ng ty cã thÓ chñ ®éng ®îc gi¸ mua vµo vµ gi¸ b¸n ra lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty cã sù linh ho¹t trong kinh doanh , ®¹t tíi lîi nhuËn cao.

Tuy nhiªn ph¬ng thøc nµy còng cã mét sè nh÷ng nÆt h¹n chÕ nh: rñi ro cao, chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña biÕn ®éng cña thÞ trêng , nhiÒu khi bÞ lç do sù biÕn ®æi vÒ gi¸ mµ c«ng ty kh«ng kiÕm so¸t ®îc.

b.2.Ph¬ng thøc thu mua uû th¸c.

§©y lµ ph¬ng thøc c«ng ty dïng danh nghÜa cña m×nh ®Ó tiÕn hµnh giao dÞch víi kh¸ch hµng níc ngoµi nh÷ng mÆt hµng do ngêi s¶n xuÊt uû th¸c xuÊt khÈu. c«ng ty sÏ nhËn ®îc mét sè tiÒn ho¶ hång theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn thêng lµ tõ 1-1,5% trÞ gi¸ hµng ho¸. Theo ph¬ng thøc nµy møc ®é rñi ro thÊp do c«ng ty kh«ng ph¶i bá vèn ra ®Ó mua hµng. Lóc nµy c«ng ty ho¹t ®«ng nh mét trung gian ®îc hëng mét tû lÖ l·i nhÊt ®Þnh.

82

Ph¬ng thøc nµy còng cã nh÷ng nhîc ®iÓm ®¸ng kÓ lµ lîi nhuËn kinh doanh thÊp do ®ã sÏ ¶nh hëng tíi tèc ®é ph¸t triÓn kinh doanh cña c«ng ty trong c¬ chÕ thÞ trêng.

c. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®«ng thu mua chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty.

c.1.§Æc ®iÓm n«ng nghiÖp cña níc ta ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh thu mua chÌ xuÊt khÈu.

-ThuËn lîi

Níc ta lµ mét níc n«ng nghiÖp víi h¬n 80%d©n sè sèng b»ng nghÒ n«ng. Ngoµi c©y trång chñ yÕu lµ c©y lóa , c¸c c©y n«ng s¶n còng ®îc chó träng vµ trång víi mét diÖn tÝch kh«ng nhá. Trong ®ã c©y chÌ lµ c©y ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ t¬ng ®èi cao , nªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y diÖn tÝch trång chÌ ngµy cµng t¨ng ®¶m b¶o nguån cung cÊp lu«n s½n sµng vµ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng do ®è c«ng viÖc thu mua ®îc diÔn ra t¬ng ®èi dÔ dµng.

Nhµ níc ®· cã kÕ ho¹ch , ch¬ng tr×nh khuyÕn khÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ®Ó t¨ng cêng xuÊt khÈu.

-khã kh¨n:

Tuy ®iÒu kiÖn níc ta lµ thuËn lîi cho viÖc trång c©y chÌ nhng kh«ng lo¹i trõ nh÷ng n¨m gÆp h¹n h¸n , dÉn ®Õn mÊt mïa. Lóc nµy c«ng viÖc thu mua gÆp nhiÒu khã kh¨n do : lîng hµng Ýt, chÊt lîng kh«ng ®¶m b¶o...

c.2. ¶nh hëng cña m«i trêng kinh doanh ®Õn viÖc thu mua chÌ :

trong níc cã rÊt nhiÒu c«ng ty xuÊt nhËp khÈu hµnh n«ng s¶n nãi chung vµ mÆt hµng chÌ nãi riªng, nªn viÖc c¹nh tranh gi÷a c¸c c«ng ty lµ rÊt phøc t¹p. H¬n n÷a c¸c nhµ s¶n xuÊt l¹i lu«n t×m c¸c b¹n hµng tr¶ gi¸ cao h¬n , do v©y ®Ó kiÕm ®îc nguån hµng chung th©n lµ rÊt khã.

83

XuÊt khÈu chÌ lµ mét trong nh÷nh mÆt hµng ®íc c«ng ty chó träng vµ quan t©m, c«ng víi kinh nghiÖm nhiÒu n¨m ho¹t ®éng trªn thÞ trêng ®· cã uy tÝn, do ®ã ®©y lµ ®iÓm thuËn lîi cho c«ng ty vÒ thu mua chÌ xuÊt khÈu. c«ng ty ho¹t ®éng t¬ng ®èi hoÖu qu¶ cïng víi c¸c ph¬ng thøc thu mua linh ho¹t ®· dÇn chiÕm ®îc niÒm tin cña ngêi s¶n xuÊt nªn ®· dµnh ®îc phÇn nµo u thÕ c¹nh tranh trong thÞ trêng trong níc.

ë thÞ trêng níc ngoµi , yªu cÇu chÊt lîng hµng hpo¸ cã chÊt lîng ngµy cµng cao , h×nh thøc m©u m· ph¶i ®pj, xu thÕ yªu cÇu hang ®· qua cxhÕ biÕn , mµ ®iÒu kiÖn cña c«ng ty nãi riªng cha ®¸p øng ®îc, ®©y lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín trong viÖc thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu.

2. s¶n lîng vµ kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty.

T×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty mÊy n¨m g©n ®©y ®Òu cã nh÷ng d¸u hiÖu ®¸ng mõng. ®iÒu ®ã ®îc biÓu hiÖn qua biÓu sau.

BiÓu: S¶n lîng vµ kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña C«ng ty xuÊt nhËp khÈu

N«ng S¶n – Thùc PhÈm Hµ Néi

N¨m S¶n lîng( tÊn) Kim ngh¹ch

( Ngh×nUSD)

1996 107 102,4

1997 47 58,15

84

1998 205,4 260,7

1999 228 275,6

2000 315 378

Nguån : b¸o c¸o tæng hîp xuÊt nhËp khÈu 1996 – 2000 cña C«ng ty AGREXRORT HN.

Qua biÓu trªn ta thÊy kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty c¸c n¨m gÇn ®©y ®Òu t¨ng , së dÜ cã ®îc ®iÒu nµy c«ng ty cã ®îc nguån tiªu thô t¬ng ®èi æn ®Þnh. chÌ cña c«ng ty ®· ®îc xuÊt khÈu tíi c¸c khu vùc nh trung c©n ®«ng vµ thÞ trêng truyÒn thèng lµ liªn bang Nga sau thêi gian bÞ gi¶n ®o¹n c«ng ty ®· b¾t ®Çu lèi l¹i ®îc.

N¨m 1997 s¶n lîng chÌ cña c«ng ty bÞ gi¶m mét c¸ch ®¸ng kÓ s¶n lîng chØ ®¹t 47 tÊn . nguyªn nh©n lµ do cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ cña c¸ch níc Ch©u ¸ ®· t¸c ®éng tíi thÞ trêng §µi Loan cña c«ng ty bÞ gi¶m sót. Trong ®iÒu kiÖn ®ã buéc c«ng ty ph¶i chuyÓn híng kinh doanh vµ t×m kiÒm thÞ trêng míi.

Bíc sang n¨m 1998 c«ng ty dÉ b¾t ®Çu cã nh÷ng thÞ trêng míi , s¶n lîng vµ kim ngh¹ch chÌ t¨ng cao. S¶n lîng xuÊt khÈu chÌ ®¹t 105,4 TÊn t¨ng 4,35 lÇn so víi n¨m 97 vµ t¨ng 1,9 lÇn so víi n¨m 1996 vÒ lîng ,gi¸ trÞ t¨ng 4,5 lÇn so víi n¨m 1997 vµ t¨ng gÊp 2,15 lÇn so víi n¨m1996.së dÜ cã ®îc ®iÒu nµy lµ bíc chuyÓn m×nh cña mÆt hµng chÌ cña c«ng ty, hiÖu qu¶ cña c¸c hîp ®ång chÌ lµ t¬ng ®èi cao viÖc ®Çu t vµo nghiªn cøu thÞ trêng míi cã nhngx kÕt qu¶ râ rÖt nh sè lîng thÞ trêng t¨ng vµ s¶n lîng còng nh kim ngh¹ch xuÊt khÈu ®Òu t¨ng. ViÖc thu mua cung øng hµng còng nh c«ng t¸c kÓm tra hµng ho¸ , mÉu m· bao b×, lµ mét trong nh÷ng yÕu tègióp c«ng ty cñng cè ®îc ®Þa vÞ cña m×nh trªn thÞ trêng quèc tÕ.

85

Sang n¨m 1999 thÞ trêng chÌ cña c«ng ty lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh , nh÷ng thÞ trêng quen thuéc vÉn ®îc duy tr×. Ho¹t ®éng cña c¸c c¸n bé chuyªn tr¸ch t¬ng ®èi cã hiÖu qu¶. S¶n lîng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty ®¹t con sè 228 tÊn t¨ng gÊp 1,1 lÇn so víi n¨m 1998vµ gi¸ trÞ 1,04 lÇn .

Riªng n¨m 2000 s¶n lîng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty cã nh÷ng bíc ®«th ph¸ míi. C«ng ty ®· cã hîp ®ång víi thÞ trêng ®îc coi lµ truyÒn thèng cña nh÷ng n¨m tríc sau khi bÞ gi¸n ®o¹n ®ã lµ Liªn Bang Nga. Do vËy s¶n lîng cña c«ng ty ®¹t tíi315 tÊn, gi¸ trÞ cña xuÊt khÈu chÌ lµ h¬n 300 ngh×n USD. Nh÷ng thµnh tùu trªn lµ rÊt ®¸ng kÓ , ®· chøng tá ®îc phÇn nµo nh÷ng lç lùc cña c«ng ty trong thêi kú ®æi míi.

§Ó cã mét c¸i nh×n toµn c¶nh tèc ®é t¨ng trëng vÒ sè lîng vµ gÝ trÞ xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty nh÷ng n¨m gÇn ®©y ta cã thÓ quan s¸t biÓu sau:

Tèc ®é t¨ng trëng theo sè lîng vµ gÝa trÞ cña xuÊt khÈu chÌ t¹i C«ng Ty AGREXPORT Hµ Néi.

N¨m VÒ s¶n lîng (%) VÒ kim ngh¹ch (%)

1996 7 7,5

1997 - 66 - 52

1998 350 348

1999 10 4

2000 38 37

Nguån : B¸o c¸o tæng hîp XNK- C«ng Ty AGREXPORT Hµ Néi.

86

N¨m 1998 nh×n chung c¶ t¨ng trëng cña khèi lîng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu chÌ ®Òu t¨ng trëng m¹nh b¬Ø c«ng ty ®· t×m ®îc nh÷ng thÞ trêng míi nh : ¶ RËp , §øc, Anh , Ên §é.

N¨m 1999 vµ n¨m 2000 lµ nh÷ng n¨m xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty lu«n cã mnh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng mõng, kim ngh¹ch vµ s¶n lîng kh«ng ngõng t¨ng trëng. Nguyªn nh©n lµ do s¶n xuÊt trong níc vµ nh÷ng thÞ trêng cña c«ng ty ®îc më réng mµ b¾t nguån tõ qu¸ tr×nh cè g¾ng cña c«ng ty.

Tãm l¹i s¶n lîng vµ kim ngh¹ch cña xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty ngµy mét kh¼ng ®Þnh ®îc tÇm quan träng ®èi víi c«ng ty nãi riªng vµ nghµnh chÌ nãi chung.

3.c¸c mÆt hµng chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty agreport hn.

Trong nh÷ng n¨m qua c«ng ty rÊt chó träng tíi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu nãi chung vµ mÆt hµng chÌ nãi riªng. T×nh h×nh c¬ cÊu c¸c lo¹i chÌ xuÊt khÈu vµo c¸c thÞ trêng ®-îc biÓu hiÖn qua biÓu sau.

C¬ cÊu xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty.

§¬n vÞ ( %)

Lo¹i chÌ 1996 1997 1998 1999 2000

§en 20 - 50 52 63

Vµng 40 70 20 19 15

Xanh 10 10 10 15 15

X« - - - - -

S¬ chÕ 30 20 20 16 7

87

Nguån : B¸o c¸o tæng hîp XNK 1996-2000 C«ng Ty AGREXPORT Hµ Néi.

Tõ biÓu trªn ta thÊy c¬ cÊu chÌ ®en cña c«ng ty chiÕm tû träng lín mÆt hµng chÌ xuÊt khÈu nh÷ng n¨m võa qua. Trung b×nh tõ n¨m 1998-2000 lµ 54,6%, trong chÌ xanh chiÕm tû träng tû träng t¬ng ®èi nhá ( chñ yÕu lµ chÌ mang nh·n hiÖu th¬ng mai lµ: B¹ch TuyÕt), ®©y lµ lo¹i chÌ mµ ®îc Ch©u ¸ u chuéng do nh÷ng ®Æc ®iÓm truyÒn thèng. ChÌ vµn vµ chÌ s¬ chÕ chiÕm tû träng trung b×nh kho¶ng 15% trong c¬ cÊu chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty, chÌ vµng lµ mét lo¹i chÌ ch÷a bÖnh nhng chón ta míi chñ yÕu xuÊt khÈu ®îc sang thÞ trêng §µi Loan. Nh vËy trong thêi kú nµy nhu cÇu trªn thÕ giíi vÒ lo¹i chÌ ®en lµ t¬ng ®èi cao , mÆt hµng nµy ®îc a chuéng trªn thÞ trêng Ch©u ¢u vµ trung CËn §«ng.

Tuy nhiªn ®Ó th©m nhËp vµ tån t¹i trªn nh÷ng thÞ trêng nµy c¸c c¸n bé cña c«ng ty cÇn ph¶i cè g¾ng h¬n n÷a vµo c«ng viÖc nghiªn cøu thÞ trêng vµ c«ng t¸c thu mua t¹o nguån chÌ cã chÊt lîng cao ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng.

Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty chóng ta kh«ng thÊy cã chÌ thµnh phÈm ®iÒu nµy chøng tá tinh cña c«ng còng nh cña toµn nghµnh ,v©n ch cã chx ®øng trªn thÞ trêng quèc tÕ. §©y lµ mét th¸ch thøc ®ßi hái c«ng ty ph¶i cã biÖn ph¸p tÝch cùc h¬n n÷a ®Ó khai th¸c ®îc lÜnh vùc nµy.

Tãm l¹i viÖc phÊn ®Êu t¨ng tû träng , mÆt hµng chÌ , cã chÊt lîng cao lµ mét trong chiÕn lîc cña c«ng ty nh»m t¨ng cêng uy tÝn cho c«ng ty vµ n©ng cao lîi nhuËn bëi gi¸ chÌ vµ thÞ trêng chÌ cã chÊt lîng cao lµ t¬ng ®èi høa hÑn.

4. Thùc tr¹ng thÞ trêng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty.

88

HiÖn nay chÌ cña c«ng ty ®îc xuÊt khÈu sang mét sè níc trªn thÕ giíi c¸c níc nhËp klhÈu chÌ chñ yªó cña c«ng ty nh- : Ên §é , §øc , §µi loan , ¶ RËp, Anh, Nga. Mét sè thÞ trêng kh¸c ®ang ®îc quan t©m vµ triÓn khai tiÕp thÞ , chµo hµng. ®Ó cã c¸i nh×n cô thÓ ta cã thÓ quan s¸t biªñ sau.

Lîng chÌ xuÊt khÈu ®Õn mét sè níc chñ yÕu (TÊn).

Níc 1996 1997 1998 1999 2000

§µi Loan 50 47 2402 25 30

Ên §é 57 - 67 70 80

§øc - - 75,52 75 75

¶ RËp - - 16,2 30 32

Anh - - 22,.6 25 28

Nga - - 70

Nguån : B¸o c¸o tæng hîp XNK 1996-2000 cña C«ng Ty AGREXPORT Hµ Néi.

Qua b¶ng trªn ta thÊy tû träng cña c¸c thÞ trêng lµ kh«ng ®ång ®Òu. §Ó cã c¸c c¸ch tiÖp c©n thÞ tr¬ng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c«ng ty ®· ph©n lo¹i thÞ xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty thµnh ba lo¹i thÞ trêng c¬ b¶n sau.

a. ThÞ trõ¬ng truyÒn thèng.

Nga vµ c¸c níc ®«ng ¢u ®îc cäi lµ thÞ trêng truyÒn thèng cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m tríc ®©y hang n¨m c¸c níc nµy tiªu thô phÇn lín lîng chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty . Do vËy khi Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u tan r· , thÞ trêng chÌ cña c«ng ty gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, hiªn nay c«ng ty ®ang cã

89

chñ tr¬ng nh»m kh«i phôc l¹i thÞ trêng nµy .Mµ kÕt qu¶ võa qua c«ng ty ®· xuÊt khÈu ®îc sang thÞ trêng nµy víi khèi lîng lµ 70 tÊn chiÕm kho¶ng 22 % kim ngh¹ch chÌ xuÊt kh©u cña c«ng ty.

§©y lµ mét thÞ trêng tiªu thô chÌ lín trªn thÕ giíi vµ t-¬ng ®èi dÔ tÝnh vµ a chô«ng mÆt hµng chÌ ®en cña ta. H¬n n÷a t¹i c¸c thÞ trêng nµy ®êi sãng cña d©n chóng ë khu vùc nµy cha cao n¾m , tÝnh kh¾t khe vÒ chÊt lîng s¶n phÈm còng nh ®é an toµn trong vÖ sinh thùc phÈm cha cao . Do v©y c«ng ty cã thÓ c¹nh tranh trªn thÞ trêng nµy b»ng chiÕn lîc gi¸ t¬ng ®èi cã hiÖu. Céng víi nhiÒu n¨m tríc ®©y c«ng ty ®· cã uy tÝn vµ sù quen biÕt víi nh÷ng kh¸ch hµng t¹i nh÷ng thÞ trêng nµy.Tuy nhiªn t¹i nh÷ng thÞ tr¬ng gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ thanh to¸n.

Tãm l¹i víi nh÷ng lîi thÕ nªu trªn chóng ta cã thÓ kú véng vµo thÞ trêng nµy.

b.ThÞ trêng hiÖn t¹i.

Khu vùc Ch©u ¸ vµ c¸c níc nh Anh, ¶ rËp , Ên §é ®îc coi lµ thÞ tr¬ng hiÖn t¹i cña c«ng ty ë nh÷ng thÞ trêng nµy mÊy n¨m gÇn ®©y c«ng ty ho¹t ®éng t¬ng ®èi cã hiÖu qu¶ ®a s¶n lîng chiÕm kho¶ng 70% kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty tuy nhiªn t¹i thÞ trêng nµy c«ng ty gÆp ph¶i mét sè nh÷ng vÊn ®Ò sau:

ThuËn lîi:

+§©y lµ nh÷ng thÞ trêng cã khèi lîng tiªu thô lín trªn thÕ giíi vÒ nh÷ng mÆt hang nh chÌ ®en cña ta ®îc c¸c ngêi tiªu dïng rÊt thÝch.

+ S¶n phÈm chÌ cña c«ng ty còng nh cña toµn nghµnh chÌ níc ta lµ thÊp h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. H¬n n÷a c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty xuÊt khÈu sang thÞ tr¬ng nµy mang nh÷ng ®Æc ®iÓm næi tréi nh : chÌ xuÊt khÈu sang

90

§µi Loan chñ yÕu lµ chÌ vµng ®©y lµ lo¹i chÌ ch÷a bÖnh do vËy lu«n ®îc æn ®Þnh.

+ HiÖn nay nhµ níc vµ chÝnh phñ ®ang cã nhng khuyÕn khÝch th©m nhËp nh÷ng thÞ trêng nµy còng nh qua hÖ gi÷a c«ng ty vµ c¸c b¹n hµng ë thÞ trêng nµy ®· vµ ®ang ®îc c¶i thiÖn

Khã kh¨n

T¹i thÞ trêng nh : Anh, ¶ RËp , Ên §é. C«ng ty gÆp ph¶i rÊt nh÷ng ®èi thñ c¹nh ®¸ng gêm.

+ T¹i Anh c«ng ty xuÊt khÈu chñ yÕu lµ mÆt hang chÌ ®en ®©y lµ mét trong nhng m¾t hang cïng chñng lo¹i víi c¸c h·ng chÌ næi tiªng thÕ giíi mµ quª h¬ng cña chóng lµ Anh Quèc nh : LipTon ®· ®i s©u vµo tiÒm thøc ngêi tiªu dïng vµ mang nh÷ng phong c¸ch hiªn ®¹i.

+T¹i thÞ trêng ¶ RËp c«ng ty cung gÆp nhng khã kh¨n ®¸ng kÓ nh : yªu c©u vÒ chÊt lîng t¬ng ®èi cao , kiÓm duyÖt rÊt kh¾t khe .H¬n n÷a phong tôc tËp qu¸n ë ®©y lµ rÊt quan träng. T¹i ®©y c«ng ty gÆp ph¶i sù canh tranh cña nh÷ng ®èi thñ kh«ng c©n søc c¶ vÒ kinh nghiÖm vµ tiÒm lùc nh nh÷ng c¸c h·n chÌ næi tiÕng vµ c¸c c«ng ty cña Srilanca .

+ T¹i Ên §é c«ng ty gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t cña nh÷ng ®èi thñ ®Þa ph¬ng.

c.ThÞ trêng tiÒm n¨ng.

NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña thÞ trêng nãi chung vµ thÞ tr¬ng t¬ng lai. C«ng ty ®· nghiªn cøu vµ kh¶o s¸t kü mét sè nh÷ng thÞ trêng vµ x¸c ®Þnh râ mét sè thÞ tr-êng mang tÝnh kh¶ thi cho mÆt hµng chÌ cña c«ng ty nh: Mü vµ c¸c Ir¾c. Trong dù ¸n ph¸t triÓn thÞ trêng cña c«ng ty còng chØ râ nh÷ng khã kh¨n vµ thuËn lîi cña c«ng ty khi tham gia vµo thÞ trêng nµylµ.

91

Nh÷ng thuËn lîi.

T¹i nh÷ng thÞ trêng nµy cã ®©n sè ®«ng vµ cã tû lÖ ngêi dïng chÌ t¬ng ®èi cao. ®Æc biÖt t¹i hoa kú cã céng ®ång ngêi viÖt tËp trung ë bang California cã d©n sè trªn 2 triÖu ngêi vµ c«ng ®ång ngêi hoa tËp trung kh¸ nhiÒu cã tËp qu¸n dïng chÌ xanh nh mét ®å uèng chñ yÕu trong sinh ho¹t.

T¹i nh÷ng thÞ trêng nµy ngêi tiªu dïng cã thu nhËp cao so víi thÕ giíi. Quan hÖ gi÷a ta vµ c¸c quèc gia nµy ngµy ®îc c¶i thiÖn vµ ®îc chÝnh phñ cña c¸c níc nµy dµnh cho nh÷ng u tiªn.

Nh÷ng khã kh¨n chñ yÕu.

Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thu©n l¬i trªn t¹i ®©y c«ng còng gÆp ph¶i kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nh : ThÞ trêng nµy c«ng ty cha cã ho¹t ®éng nhiÒu , c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cña trung quèc ®· cã mÆt ë ®©y tõ rÊt s¬m vµ ®· t×m ®îc nh÷ng chç ®ng nhÊt ®Þnh cho mÆt hµng chÌ xanh, cßn víi mÆt hang chÌ ®en c«ng ty sÏ gÆp ph¶i nh÷ng ®èi thñ cña nh÷ng h·ng chÌ næi tiÕng thÕ thíi.

5. Gi¸ c¶ chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty AGRExPORT.

Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty ngµy cµng nhÝch l¹i gÇn víi gi¸ chÌ cña thÕ giíi vµ cã phÇn cao h¬n so víi gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong nghµnh. Tuy nhiªn chÊt l¬ng chÌ xuÊt khÈu cßn thÊp chñ yÕu díi d¹ng nguyªn liÖu so víi thÕ giíi nªn gi¸ cßn thÊp so víi gi¸ chÌ cña thÕ giíi.

92

Gi¸ chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty xuÊt nhËp khÈu N«ng S¶n -Thùc PhÈm Hµ Néi

®¬n vÞ :Ngh×n USD/tÊn

N¨m Gi¸ chÌ cña c«ng ty

Gi¸ chÌ cña ViÖt Nam

Gi¸ chÌ cña thÕ giíi

1996 1,2 1,3 1,98

1997 1,24 1,43 2,25

1998 1,26 1,46 2,32

1999 1,2 1,188 1,697

2000 1,2 1,144 1,707

Nguån : B¸o c¸o tæng hîp XNK 1996-2000- C«ng Ty AGREXPORT Hµ Néi.

Nh×n vµo b¶ng gi¸ xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty tõ n¨m 1996-2000 t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m so víi víi gi¸ chÌ cña toµn nghµnh . n¨m 1999 gi¸ chÌ cña c«ng tygi¶m 5% so víi n¨m 1998 ( do thÞ tr¬ng chÌ cña thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng gi¸ chÌ cña thÕ giíi chØ cßn 1697 USD/ tÊn gi¶m 27% so víi n¨m 1998).Tuy nhiªn lù¬ng chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty chñ yÕu lµ chÌ ®en , chÌ xanh. Gi¸ xuÊt khÈu cña nh÷ng mÆt hµng nµy lµ kh«ng æn ®Þnh , nã biÕn ®æi theo c¸c n¨m , th¸ng , thËm chÝ cßn biÕn ®æi theo ngµy.

93

Gi¸ xuÊt khÈu mét sè lo¹i chÌ cña c«ng ty n¨m 2000

Quý Lo¹ichÌ xuÊt khÈu

H×nh thøc xuÊt khÈu

Lo¹i gÝa N¬i xuÊt Gi¸

USD/ tÊn

I ChÌ ®en §ãng gãi CIF Mascova 2300

II ChÌ ®en - FOB H¶i phßng

1155

III ChÌ xanh - CIF Tai wan 2350

IV ChÌ ®en - FOB H¶i phßng

1425

Nguån : b¸o c¸o tæng hîp XNK n¨m 200- C«ng Ty AGREXPORT

Hµ Néi.

XuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty chñ yÕu vÉn ph¶i qua c¸c trung gian . do v©y c«ng ty cha thu ®îc lîi nhu©n tèi ®a cho nh÷ng hîp ®ång chÌ. V× v©y ®Ó cã lîi nhuËn cao c«ng ty cÇn ph¶i xuÊt khÈu trùc tiÕp sang c¸c thÞ trêng thÕ giíi vµ xuÊt khÈu víi gi¸ CIF. §iÒu nµy ®ßi hái c«ng ty cÇn ph¶i cã nh÷ng chuyªn gia giái vÒ marketing vµ cã c¬ së h¹ t©ng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. C«ng t¸c thu mua vµ t¹o nguån cÇn ph¶i ®îc quan t©m h¬n n÷a ®Ó ®¶m b¶o tèt cho chÊt l¬ng chÌ xuÊt khÈu.

Tãm l¹i, gi¸ chÌ cña c«ng ty cã cao h¬n so víi gi¸ chÌ cña c¸c ®¬n vÞ kh¸c cïng nghµnh nhng so víi thÕ giíi vÉn cßn cã nh÷ng chªnh lÖch ®¸ng kÓ. §©y lµ mét trong vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m h¬n n÷a.

94

6. ChÊt lîng chÌ xuÊt khÈu.

MÆt hµng chÌ xanh xuÊt khÈu cña c«ng ty chñ yÕu lµ lo¹i chÌ mang nh·n hiÖu b¹ch tuyÕt vµ chÌ nhµi, chÌ sen... ®©y lµ lo¹i chÌ cã chÊt lîng t¬ng ®èi cao ®îc c¸c chuyªn gia hµng ®Çu thÕ vÒ chÌ ®¸nh gi¸ t¬ng ®¬ng víi lo¹i chÌ Darjeeling næi tiÕng cña thÕ giíi. Së dÜ cã ®îc chÊt lîng cao nh vËy lµ lo¹i chÌ nµy ®îc thu mua ë Méc Ch©u cã ®é cao h¬n 500 m víi khÝ hËu thuËn ,gièng chñ yÕu lµ gi«ng chÌ shan, nªn chÊt l-îng cao. C«ng víi viÖc chÕ biÕn cã c«ng nghÖ hiªn ®¹i vµ quan t©m ®óng møc.Tuy nhiªn s¶n phÈm nµy v·n cßn cã nh÷ng khuyÕt tËt nh nhiÒu cËng ,c¸nh nhÑ.

ChÌ ®en cña c«ng ty chñ yÕu lµ chÌ OP, FOBP, PH1. ®îc thu mua chñ yÕu ë vïng chÌ Phó Thä vµ Hµ Giang. ë ®©y mét sè c¸c ®¬n vÞ chay theo sè lîng vµ Ýt quan t©m ®Õn chÊt lîng nªn chÊt lîng chÌ cha cao. C¸c xëng chó yÕu cã c«ng nghÖ chÕ biÕn tõ nh÷ng n¨m 70 vµ 80 cña thÕ kû tríc do v©y kh«ng ®¶m b¶o ®îc vÖ sinh c«ng nghiÖp.

ChÌ vµng ®îc c«ng ty xuÊt khÈu chñ yÕu sang thÞ tr-êng §µi Loan. ®©y lµ lo¹i chÌ thuècvµ chñ yÕu ®îc trång ë Tuyªn Quang , do ®iÒu kiÖn cña níc ta mµ lo¹i chÌ nµy chØ qua chÕ biÕn mang tÝnh chÊt b¶o qu¶n råi ®îc c«ng ty thu mua råi xuÊt khÈu.

IV. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh thu mua vµ xuÊt khÈu chÒ ë c«ng ty XNK N«ng S¶n- thùc phÈm Hµ néi.

1.Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc trong viÖc thu mua vµ xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty Agreport HN

Tuy cã nhiÒu khã kh¨n trong viÖc thu mua t¹o nguån do nh÷ng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña c«ng ty. Nhng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ . §Æc biÖt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè lîng chÌ cña c«ng ty ngµy cµng t¨ng. NÕu nh n¨m 1997 s¶n lîng cña c«ng ty chØ ®¹t cã

95

47 tÊn vµ thu vÒ 58,2 ngh×n USD th× ®Õn n¨m 2000 c«ng ty ®· xuÊt khÈu ®îc 315 tÊn chÌ thu vÒ h¬n 375 ngh×n USD .

NÕu nh n¨m 1997 thÞ phÇn xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty so víi tæng khèi lîng chÌ xuÊt khÈu chÌ cña c¶ níc lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Th× ®Õn n¨m 2000 s¶n l¬ng chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty chiÕm kho¶ng 1% khèi lîng chÌ xuÊt khÈu chÌ cña c¶ níc .

BiÓu ®å .

-VÒ thÞ trêng .

ThÞ trêng cña c«ng ty lu«n më réng nÕu nh n¨m 1997 chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty chØ ®îc xuÊt khÈu sang Ên §é vµ §µi Loan, th× ®Õn n¨m 1998 c«ng ty ®· xuÊt khÈu ®îc sang nh÷ng thÞ trêng míi nh ©nh, ¶ RËp, §øc. §Æc biÖt n¨m 200 ngh×n c«ng ty ®· nèi ®îc l¹i thÞ trêng truyÒn thèng Liªn Bang Nga ®· ®îc lèi l¹i.C«ng ty còng ®· x¸c ®Þnh ®îc râ môc tiªu cña tng lo¹i thÞ trêng vµ ®Ò ra nh÷ng ph¬ng ¸n cô thÓ .

Uy tÝn vÒ mÆt hµng cña c«ng ty vÒ mÆt hµng chÌ ngµy ®îc kh¼ng ®Þnh trªn thÞ trêng thÕ giíi vµ cã nh÷ng mèi quan hÖ tèt . Nh mÆt hµng chÌ vang cña c«ng ty víi thÞ trêng §µi Loan.

*Chñng lo¹i chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty.

N¨m 1997 c«ng ty chØ xuÊt khÈu ®îc mÆt hµng chÌ vµng lµ chñ yÕu. §Õn n¨m sau chñng lo¹i chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty ®· cã ®a d¹ng h¬n . cô thÓ lµ c«ng ty co nh÷ng chñng lo¹i chÌ míi nh chÌ ®en , chÌ xanh( chÌ b¹ch tuyÕt , chÌ nhµi ), chÌ x¬ chÕ.

* Gi¸ c¶ :

Gi¸ c¶ cña chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty nh×n nhung lµ cao h¬n so víi gi¸ chÌ trung b×nh cña tµn nghµnh. Gi¸ chÌ cña c«ng ty ngµy mét nhÝch l¹i gÇn víi gi¸ chÌ cña thÕ giíi.

*ChÊt lîng .

96

NhËn thøc thÊy râ ®îc tÇm quan träng cña chÊt lîng lµ vó khÝ s¾c bÐn ®Ó chÌ cña c«ng ty cã mÆt trªn nh÷ng thih trêng khã tÝnh nh Anh, Irack, B¾c Mü... c«ng ty ®· cã nh÷ng biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó ®a chÊt lù¬ng chÌ lªn ngang tÇm víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh nh chÌ nhµi , chÌ b¹ch tuyªt vµ chÌ vµng..

Cã thÓ nãi ®Ó gi÷ vng tèc ®é t¨ng trëng cña kim ngh¹ch vµ më r«ng thÞ trêng cña c«ng ty. N©ng cao chÊt lîng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm chÌ xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng thµnh tÝch ®¹t ®îc vÒ xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty v©n cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.

2.Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i vµ nguyªn nh©n.

2.1.Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i.

-Trong tæ chøc thu mua:

Nguån chÌ cña c«ng ty míi chØ dõng l¹i ë mét sè ®Þa ph-¬ng nh S¬n La , Phó Thä vµ Tuyªn Quang... cha më réng vµo c¸c vïng nh T©y Nguyªn vµ khu Bèn cò.

Ph¬ng thøc thu mua cña c«ng mang tÝnh chÊt ®¬n lÎ cha mang tÝnh chÊt hai chiÒu , cha g¾n chÆt víi ngêi s¶n xuÊt.

Cha chñ ®éng ®îc chÊt lîng cña chÌ cßn phô thuéc vµo ®¬n vÞ chÕ biÕn.

- S¶n lîng vµ kim ngh¹ch.

So víi nh÷ng u thÕ vµ thÕ m¹nh cña c«ng ty th× s¶n l-îngvµ kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty vÉn cßn khiªm tèn. Kim ngh¹ch xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty chØ ®¹t kho¶ng 17%tæng kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c«ng ty. V× vËy mÆt hµng chÌ cña c«ng ty vÉn cha cã ¶nh hëng lín kim

97

ngh¹ch xuÊt khÈu cña c«ng ty nãi riªng vµ cña c¶ nghµnh chÌ nãi chung .

- C¸c lo¹i mÆt hµng chÌ xuÊt khÈu:

MÆt hµng chÌ xuÊt khÈu cña c«ng ty cha phong phó. ChÌ xanh chØ dõng l¹i ë hai mÆt hµng chñ yÕu lµ chÌ B¹ch TuyÕt vµ chÌ Nhµi, chÌ ®en lµ lo¹i chÌ cã c¸c mÆt hµng t¬ng ®èi phong phó nh OP, FBOF, P, PS...nhng c«ng ty míi chØ xuÊt khÈu mÆt hµng OP vµ PH1. Tuy nhiªn trong sè c¸c mÆt hµng chÌ xuÊt khÈu nãi trªn chØ mét sè Ýt chÌ xanh lµ ®îc ®em ra tiªu thô trªn thÞ trêng cßn mÆt hµng chÌ ®en vµ c¸c lo¹i kh¸c míi chØ rõng l¹i ë møc ®é lµm nguyªn liÖu chÕ biÕn cho c¸c nhµ s¶n xuÊt cã uy tÝn ( díi d¹ng nguyªn liªu th«)

MÆt hµng chÌ tinh cña c«ng ty vÉn cha triÓn khai xuÊt khÈu ®îc.

-ThÞ trêng :

ThÞ trêng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty cßn nhá míi chØ cã quan hÖ víi n¨m níc trªn thÕ giíi.

ThÞ trêng truyÒn thèng vÉn cha ph¸t huy ®îc hÕt kh¶ n¨ng vèn cã cña m×nh. T¹i thÞ trêng míi vÉn cha t¹o ®îc mèi quan hÖ l©u dµi bÒn chÆt , thËm chÝ mÊt thÞ trêng do s¶n phÈm cã mÉu m· bao b× kh«ng phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Do vËy hÇu hÕt c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty ®Òu ph¶i qua c¸c tæ chøc trung gian.

M« h×nh xuÊt khÈu chÌ cña c«ng tûtong nh÷ng n¨m võa qua:

98

Nhµ s¶n xuÊt

C«ng ty Ng êi nhËp khÈu

Tæ chøc trung gian

méi giíi

C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cßn bÞ h¹n chÕ , th«ng tin vÒ thÞ trêng kh«ng thêng xuyªn liªn tôc, cËp nhËt.

§éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c marketing cßn thiÕu kinh nghiÖm.

C¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c nghiªn cøu còng nh mét sè c¸c l·nh ®¹o cña cña c«ng ty, hÇu nh míi chØ quan t©m ®Õn c¸c nguån tin . Do c¸c tæ chøc trong níc cung cÊp , nh th«ng tin qua tê b¸o thÞ trêng ra hµng ngµy cña trung t©m th«ng tin th¬ng m¹i. RÊt Ýt khi sö dông m¹ng vµo chiÒu thø s¸u hµng tuÇn ®Ó biÕt th«ng tin vÒ gi¸ c¶, thÞ trêng cña trung t©m ®Êu gi¸ hµng N«ng S¶n London cung cÊp. Do vËy nh÷ng dù b¸o vÒ xu h¬ng gi¸ c¶, s¶n lîng, ... cha chÝnh x¸c.

H¬n mét sè c¸c c¸n bé trong c«ng ty cßn quen víi t×nh tr¹ng chÝnh phñ cÊp h¹n ngh¹ch c«ng víi thãi quen chËm ch¹p cña nÒn kÝnh tÕ cò do vËy cha gi¸m m¹o hiÓm , chñ ®éng trong c«ng t¸c t×m kiÕm b¹n hµng . TiÕp c©n thÞ trêng míi m[tj c¸ch tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ .

-Gi¸ c¶:

Gi¸ chÌ cña c«ng ty so víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c h·ng kh¸c trªn thÕ giíi vÉn cßn cã chªnh lÖch ®¸ng kÓ( bëi chÊt lîng ®îc ®¸nh gi¸ lµ s¶n phÈm th«). ChØ b»ng 70% so víi gi¸ chÌ trung b×nh cña thÕ giíi.

Ngoµi ra c«ng t¸c c«ng t¸c tæ chøc xuÊt khÈu cña c«ng ty cßn cång kÒnh , l·ng phÝ, cha cã mét sù qu¶n lý ®óng møc cho xuÊt khÈu chÌ.

C¬ së h¹ tÇng cuat c«ng ty cßn cã nh÷ng h¹n chÕ g©y kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu

chÌ nãi riªng.

99

N¨ng lùc cña c¸c c¸n bé c«ng nhËn viªn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh.

2.2.Nguyªn nh©n:

a.Nguyªn nh©n kh¸ch quan:

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty cßn chÞu nhiÒu t¸c ®éng cña nguyªn nh©n kh¸ch quan tõ phØa nhµ níc vµ tõ phÝa m«i trêng kinh doanh.

- Tõ phÝa nhµ níc.

HÖ thèng qu¶n lý xuÊt khÈu cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò nh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cha hoµn chØnh .NhiÒu v¨n b¶n cßn chung chung , cha râ r»ng cô thÓ. Mét sè nh÷ng quy ®Þnh bÊt hîp lý hay nãi mét c¸ch kh¸c lµ kh«ng mang tÝnh kh¶ thi. ®iÓn h×nh lµ sù thay ®æi qu¸ nhiÒu vµ nhanh chãng cña nh÷ng v¨n b¶n nµy khiÕn cho c«ng ty lu«n ph¶i thay ®æi cho hîp lý.

HÖ thèng thuÕ quan xuÊt khÈu nãi chung cßn nhiÒu thiÕu sãt, c¸c dÞch vô hç trî cho xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n nãi chung vµ mÆt hµng chÌ nãi riªng ch thùc sù ph¸t huy hÕt t¸c dông.

Thñ tôc h¶i quan cßn cång kÒnh , mét sè c¸c c¸n bé h¶i quan bÞ biÕn chÊt cßn s¸ch nhiÔu cã nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng tèt.

DÞch vô th«ng tin gi¸ c¶, ®èi thñ c¹nh tranh cña c¸c c¬ quan nhµ níc thuéc bé nghµnh trung ¬ng ,c¸c ®¹i diÖn th¬ng m¹i cña ta ë níc ngoµi hay cña phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp cña ta ë níc ngoµi lµ kh«ng ®¸ng kÓ.

C¬ së h¹ tÇng cña ngo¹i th¬ng cña níc ta cßn thiÕu thèn cha ®ång bé vµ ®¸p øng ®îc mäi yªu c©ï ®Æt ra.

100

C¸c doanh nghiÖp trong níc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, c¹nh tranh mua , c¹nh tranh b¸n , g©y l·ng phÝ cho ngêi s¶n xuÊt vµ cho ngêi xuÊt khÈu nãi chung vµ c«ng ty nãi riªng.

Tõ phÝa m«i trêng kinh doanh.

Do sù tan r· cña Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u ®· lµm cho c«ng ty mÊt ®i thÞ trêng truyÒn thèng .

Cuéc khñng ho¶ng tiÖn tÖ ë Ch©u ¸ ®· qua nhng d ©m cña nã vÉn cßn. Cô thÓ ,gi¸ cña c¸c ®ång tiÒn kh¸c trong khu vùc bÞ gi¸m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®· g©y ¶nh hëng tíi t×nh h×nh xuÊt khÈu chÌ cña c«ng ty.

T×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu chÌ cña c¸c níc ch©u phi mÊy n¨m gÇn ®©y cã nh÷ng tiÕn bé râ rÖt nh Krya... Lµm cho gi¸ chÌ cña thÕ giíi gi¶m sót.

T¹i c¸c thÞ trêng míi c«ng ty gÆp ph¶i sù c¹nh tranh gay g¾t cña nh÷ng ®èi thñ m¹nh cña ®Þa ph¬ng vµ c¸c ®èi thñ xuÊt th©n tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.

Phong tôc tËp qu¸n cña c¸c thÞ trêng nµy t¬ng ®èi míi mÎ víi c«ng ty vµ cã sù kh¸c biÕt lín víi c¸c thÞ tr¬ng quen thuéc.

b.Nguyªn nh©n chñ quan:

Do ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña c«ng ty nªn vÉn cha x©y dùng ®îc cã chÊt lîng cao ®Ó chñ ®éng trong viÖc t¹o nguån hµng.

C«ng ty v·n cha cã nh÷ng chiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n cô thÓ cho mÆt hang chÌ .

C«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng cha dù b¸o mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cña sù biÕn ®«ng cña thÞ trêng thÕ gi¸i.

101

Kh©u Marketing cña c«ng ty ho¹t ®«ng cha cã hiiªô qu¶ cao, v× vËy cã nh÷ng thÞ trêng tiÒm n¨ng rÊt lín nhng c«ng ty vÉnc cha th©m nhËp vµo ®îc.

Sö dông nguån vèn cña c«ng ty cha mang l¹i hiÖu qu¶ cao.

Kh©u tæ chøc xuÊt khÈu cña c«ng ty cßn nhiÒu nh÷ng bÊt cËp.

Tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty nhiÒu khi cßn béc lé nhiÒu thiÕu xãt. Kinh nghiªm t¹i c¸c thÞ trêng cña c«ng ty cßn Ýt.

102