O S M A N L I C A

T A P U T E R M L E R

S Z L

Hazrlayan: Hayrettin GLTEKN

Tapu ve Kadastro Genel Mdrl

Tapu Ariv Dairesi Bakanl

ube Mdr

Sayfa 1 / 23

NDEKLER KONU SAYFA 1) Eski tapu kayt ve senetlerinde yazl kelime ve terimlerin aklamas 3-16 2) Kaytlarn nevi ve iktisap stununda geen hisse oranlar Arapa baya kesirler 17

3) Eski kaytlarda bulunan ve deiik yrelerde kullanlan mahalli ller 17-20

4) Eski tapu kaytlarnda yer alan takvimler ve bunlarn bugnk karlklar

a) Hicri Takvim 20-21 b) Rm Takvim 21-23

c) Miladi Takvim 23

Sayfa 2 / 23

1) ESK TAPU KAYIT VE SENETLERNDE YAZILI KELME

VE TERMLERN AIKLAMASI

-A-

Ahkm : Hkmler

Ahz u kabz : Her iki szck, almak anlamna gelir.

Ahz u it : Alp verme

Akr : Gayrimenkullerden kir yoluyla salanan gelir

Akrt : Gelir salayan gayrimenkuller

Akrt- Vakfiyye : Vakf gayrimenkuller; evler, dkknlar ile bunlarn

getirdii gelir

Ake : Osmanl dneminde gm para cinsi ve birimi

Akid : Szleme, bir szlemede taraf olan kii

mm : Genel, umumi, herkese ait

mme emlak : Kamu tanmaz mallar

mm ve mil : Umumi ve kapsaml

Amme arzisi : Kamu topra

Arzi-i mrye : Mr yani devlete ait topraklar, arazi-i emiriyye

Arz : Toprak; sunma, bildirme

Arzen : Genilik, en

Arzi-i mahmiyye : Geliri (rakabesi) Hazineye ait bulunan araziden koru,

mera, yol, pazar yerleri gibi halkn gereksinimlerine

ayrlm yerler

Arzi-i muktaa : Makt (gtr) bir vergiye balanm arazi, kesime

verilmi topraklar; devlete hizmeti geen nemli kiilere

bizzat devlet tarafndan geliri veya vergisi terk edilen

topraklar

Arzi-i mahlle : Tasarruf sahibinin intikal sahibi brakmakszn lm ile

hazineye dnen miri arazidir.

Arzi-i mektme : Devlete ait olduu halde, devletin hakk inenerek haksz

ve fuzulen igal edilen arazi

Sayfa 3 / 23

Arzi-i mezra : Ekilen arazi

Arzi-i selha : plak arazi

Arazi-i seniyye : Saltanat makamn igal edenlere ait toprak

Asabe-i nesebiyye : Kan ve soy yoluyla akraba

Asiyb : Deirmen

Aslah (eslah) : En uygun (Vakfiyelerde en uygun oul diye geer)

Atk : Eski

-B-

B : Farsa ile, -li, lu eki

B-temessk : Temessk ile (tasarruf olunan toprak)

B-hccet : Hccet ile (tasarruf olunan toprak)

B-tapu : Tapu ile (tasarruf olunan toprak)

Bade : Sonra

Badem : Bundan byle

Bc : rf vergi

Bd-i hev : Kayt d, nceden belirlenenin dnda gelen gelir;

Bedava, parasz

Bb : Blm, kap

Bni : Kuran, yapan, bina eden

Bedel-i fer : Miri arazi ve ifte kiral (icareteynli) vakf tanmazlarnn

tasarruf haklarnn devredilmesi karl alnn paradr.

Bedel-i misl : Arazi hukukunda tasarruf hakk karl emsaline uygun

denen para

Bedel-i msemm : Akitte tayin olunan bedel

Benn : veya daha ziyade ocuklar

Ber-mceb-i t : Aada gelecei gibi, Aada ifade olunaca zere

Ber-mutd : Allageldii zere, devaml yaplagelen usule gre

Berz-zimme : Zimmetten veya borlardan kurtulmu, temize km

Bey-i bil-istigll : Sat ve kiralamann ayn anda yapld sat, mal satp

ayn anda gelir ve menfaatn elinde tutuma

Sayfa 4 / 23

Bey-i bil-vef : Medeni Kanunun yrrle girmesinden evvel yaplm

gayri menkul rehni, vefaen sat, satlann ileride satan

tarafndan geri satn alnmas artyla yaplan sat

Bey-i bi-art : artla satm, artl satm

Bey u ir : Al-veri, alm-satm.

Beyninde : Arasnda, aralarnda

Bidyet : Balang

Bin : Oul

Bint : Kz

Bil : -sz ekinin grevinde olmak zere Arapa szcklerin

bana getirilerek sfat yapar ve bileik yazlr.

Bil-zevc : Kocasz, kocas sa olmad halde

Bil-zevce : Karsz, kars sa olmad halde

Bil-veled : ocuksuz, ocuu olmayan

Bil-ebeveyn : Anas ve babas olmayan

Bu dahi : Bu da bir ncesi gibi, yukarda geenin ayns

-C-

Cr : Komu

Cri : Uygulanan

Cnib : Taraf, cihet, yn

Cnib-i yemn : Sa taraf

Cnib-i yesr : Sol taraf

Cihet-i it-y senet : Senetin verili sebebi, (iktisb)

Cebel : Da

Cenh : Yan taraf

Cenb : evin yan taraf, avlu (hrmet bildirilen sfat olarak da

kullanlr)

Cenb : Gney

Cedd : Yeni

Sayfa 5 / 23

-D-

Dyin : Alacakl

Dimi kaytlar : Tapu darelerinde i sahiplerinin mracaat zerine

tutulan kaytlar

Deyn : Bor

Defter-i Hkn : Eskiden tanmazlar hakkndaki kayt ve tescillerin

ilendii defterin ad. Tapu-Tahrir Defterleri iin de bu ad

kullanlmtr. Bugnk tapu sicilinin karldr.

Defter-i Hkn daresi: imdiki tapu dairelerinin eski ad.

Defter-i Hkn Nzr: Osmanl Devleti zamannda tapu ve kadastro ilerine

bakan nzr, bakan

Der-Sadet : Osmanl Dneminde stanbula verilen ad

Dern : inde

Devir ve temlk : Bir hakkn bir kimseden baka bir kimseye gemesi

-E-

Eb : Baba, ata

Eben an cedd : Babadan ola (Eb an cedd)

Ebn : Oullar

Ebn-y ebn : Kz ve erkek ocuklar ile kz ve erkek torunlar ifade eder.

Ebeveyn : Ana, baba

Ebvb : Kaplar

Ekber : Daha (en, pek byk), vakfiyelerde geer.

El-yevm : Halen, bugn

Emkin : Mahaller, mekanlar, mevkiler, yerler

Esbb : Sebepler

Esmi : simler

Ecr : Aalar

Ecr- msmire : Meyveli Aalar

Ecr- gayr-i msmire: Meyvesiz aalar

Sayfa 6 / 23

E :Onun

Ehs : ahslar

Erbaa : Drt

Erbb : Sahipler, malikler

Etrf- erbaas : Drt taraf

Evkf : Vakflar

Evkf- Hmyn : Padiahlarn ve padiahlara mensup olanlarn vakflar

Evld- sulbiyye : Vakfta bir kimsenin ocuklarn anlatan terimdir. Bir

adamn torunlar onun evld- sulbiyyesidir.

Evld- mm : lenin ana bir olan ve kz kardeleri

Evrk- msbite : Tapu sicilini tamamlayan belgeler

Evld- ins : Kz ocuklar (vakfiyelerde geer)

Evld- yol : oluk ocuk (vakfiyelerde)

-F-

Fer : Sat (Bir mlkn tasarruf, sahip, olma hakkn bakasna

terk etme, Arazi Kanununda ise miri veya vakf arazinin

yararlanma hakknn sat)

Fevk : st

Fevkn : Binann st ksm, binann st kat

Fevkn tahtn : Altl stl

Fevt : lm

-G-

Sayfa 7 / 23

Garb : Bat

Gars : Aa, fidan dikmek

Gayr-i menkl : Tanmaz mal

Gayr-i musakka : Susuz

-H-

Hafd :Torun

Hakk- karr : Arazi Kanunun 78 nci maddesinde belirtilen nizasz 10

yllk zilyetlik

Hakk- urb : Su hakk

Hne : Ev

Hatt : izgi, snr izgisi

Hccet : Delil

Hccet-i eriyye : eriyye mahkemelerinden srf mlk tanmazlar iin

verilen belge

Hv : ine alan, ihtiva eden

--

bn : Oul, erkek ocuk

bniyye : lenin olunun kz veya olunun olunun kzdr.

bnn : ki ocuk

cr : Kiraya verme

cre : Kira, gelir

frz : Paralara ayrma

hy : Diriltme, canlandrma, tazelik verme

hyen : (Ham arazinin) slahyle iktisap

hy-y mevt : lenmemi topra ekime elverili bir hale getirme, ileme

ntikl : Geirim; geme, bir mal zerindeki tasarruf hakknn yasa

ile belli kesimlere gemesi

Sayfa 8 / 23

ntif : Yararlanma, kullanma

rs : Veraset, soya ekim

-K-

Kuyd : Kaytlar

Kuyd- kadme : Eski Kaytlar

Kadm : Eski

Kal : Skme, karma (aa)

Kin : Bulunan, mevcut olan

Karye : Ky

Kebr : Yaa byk, kebre: byk kz evlat (vakfiyede geer)

Kur : Kyler

Krm : Ba ubuu

Km : 1- Kme , yn

2- Kk al

-L-

L-b-artn : arta dayanmakszn

Leb-i derya : Deniz kenar, sahil

Li-ebb : Baba bir karde

Li-mm : Ana bir karde

Liv : Sancak; Osmanl dneminde sancak olarak tanmlanan

idari birim. Banda sancakbeyi bulunurdu. Tanzimat

sonras dnemde livnn banda bulunan grevliye

mutasarrf da denilmitir.

Li-eclil imr : mar edilmek zere

Sayfa 9 / 23

-M-

Madn : Madenler

Maan : Beraber, birlikte

Mbeyn : Ara

Mbeyn senedi : Ara senedi

Mfevk : st mahal

Marib : Garp, bat, batda bulunan

Mahal