1

Tbilisi, 2014 wlis 4 maisi

Tbilisi, May 4, 2014

bakalavriatis, magistraturisa da doqtoranturisstudentTa meore saerTaSoriso konferencia

Second International Conference for Bachelor’s, Master’s and Ph.D Students

CAUCASUS INTERNATIONAL UNIVERSITY

2

3

კონფერენციის განრიგი04.05.2014 – საქართველო, თბილისი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი

10:00 – რეგისტრაცია;10:30 - გახსნა, III სართული, საკონფერენციო დარბაზი (ოთახი N305)11:00 - სექციებში მუშაობა: (მოხსენებისა და კითხვებზე პასუხების რეგლამენტი: 10 წუთი)ჟურნალისტიკა აუდიტორია: N 305; 308

საერთაშორისო ურთიერთობებიაუდიტორია N 304 (გეოპოლიტიკის მოდელირების ლაბორატორია)

სამართალი აუდიტორია N 602

მედიცინა აუდიტორია N 202

ბიზნესიაუდიტორია N405

14:00 - ჩაი/ყავა, I სართული, (ოთახი 101);14:30 - სექციების მუშაობის განახლება;17:00 – კონფერენციის შეჯამება, სერთიფიკატების გადაცემა, დახურვა. საკონფერენციო დარბაზი

(ოთახი N 305);18:00 - ფურშეტი. I სართული, (ოთახი 101).

TECHNICAL PROGRAM OF THE CONFERENCEMay 04, 2014, Tbilisi, Georgia

Caucasus International University

10:00 – Registration;10:30 – Opening speech (III floor, № 305, Conference Hall)11:00 – Parallel Sessions (მოხსენებისა და კითხვებზე პასუხების რეგლამენტი: 10 წუთი)

Journalism – (305; 308 Hall)International Relations – (N 304 Laboratory of the Caucasus Geopolitical Modeling)Law – (602 Hall)Medicine (202 Hall)Business – (405 Hall)

14:00 – Coffee Break14:30 – Parallel Sessions17:00 – Certificate Awarding Ceremony, Closing Ceremony, (N 305 Conference Hall);18:00 – Galla Dinner< ground floor, (101 Hall).

4

ციალა ალადაშვილი კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი

ბაკალავრიატი, მეორე კურსიხელმძღვანელი: თამარ დუდაური

ეკონომიკის დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

ცვლილებებთან ადაპტაცია ,,სტრატეგიული ფანჯარა“

გარემოს მზარდი განუსაზღვრელობიდან გამომდინარე სტრატეგიული დაგეგმვის ძირითად ამოცანას წარმოადგენს კომპანიის ადაპტაცია გარემოპირობების ცვლილებებთან, რისთვისაც მათ უნდა განავითარონ სტრატეგიული მოქნილობა.

კომპანიის წარმატების საწინდარია – მენეჯმენტის მიერ ისეთი სტრატეგიისა და ორგანიზაციული სტრუქტურის შემუშავება, რომლებიც ოპტიმალურად შეესაბამება გარემოპირობებს.

გამოკვლევები ცხადყოფს, რომ მკვეთრი ცვლილება მომხმარებელთა მოთხოვნილებებში სერიოზულ პრობლემებს უქმნის მდგრად, წარმატებულ კომპანიებსაც კი. შედეგად, წარმატება აღმოჩნდა გარდამავალი მოვლენა.

თანამედროვე პირობებში ცვლილებები ატარებს წყვეტილ ხასიათს, ის წამოიჭრება უეცრად და თან სდევს განუსაზღვრელი ეფექტი. დღეს მოქნილობა ხდება გაცილებით მნიშვნელოვანი ორგანიზაციული ფაქტორი, ვიდრე პროგნოზირების ხერხები.

ძალიან ხშირად უცაბედი გარემომცველი ცვლილებები ,,არყევენ ბაზრების საფუძვლებს“. სამეცნიერო ლიტერატურაში ასეთი შოკის დახასიათებისათვის ჩვეულებრივ იყენებენ ტერმინს - ,,სტრატეგიული ფანჯარა“ ან ,,პარადოგმატული ძვრები“.

,,სტრატეგიული ფანჯრის“ გაღების ძირითად მიზეზებს მიეკუთვნება: ახალი ტექნოლოგიები, ბაზრის ახალი სეგმენტები, განაწილების ახალი არხები, ბაზრის ორიენტაციის შეცვლა, ახალი კანონმდებლობა, გარე რყევები, გარე ცვლილებებზე შენელებული რეაქცია.

როცა სიტუაცია ხდება კრიზისული, კომპანიის ხელმძღვანელობის პირველი რეაქციაა ეკონომია, დანაკარგების შემცირება დანახარჯებისა და ინვესტიციების ხარჯზე. მაგრამ „სტრატეგიული ფანჯრის“ დახურვისას ეკონომია წარმოადგენს მცდარ რეაქციას, ვინაიდან პრობლემა მდგომარეობს არა შედეგიანობაში, არამედ ეფექტურობაში.

გარემოპირობების ცვლილებებზე დაჩქარებული რიაქცია ხელს უწყობს დინამიკური, ლიდერების ბიუროკრატიული პროცედურებისადმი შეუსაბამო, პროცედურების შემუშავებას, რომლებსაც შესწევთ აქტიური, გადამწყვეტი ქმედებების უნარი.

Tsiala Aladashvili, Caucasus International University,Faculty of business, 4-th semester student of Bachelor.

Tamar Dudauri, Academic Doctor of Economy,Associated Professor at CIU.

To adapt to changes “Strategic Window”.Due to Environment of growing uncertainty the strategic planning of the main objectives

of the company to adapt to changes in environmental conditions, for which they need to de-velop strategic flexibility.

The company’s success is a strategy by the management and organizational structure, which correspond to the optimal environment.

biznesis seqcia / BUSINESS SECTION

5

Research shows that in the case when there is a drastic change in consumer needs serious problems facing sustainable, successful companies as well. As a result of the success, many companies would provide a permanent, turned out to be a transient phenomenon.

Discontinuous changes in the conditions of modern carry new traits; they are exposed to a sudden and accompanied by an effect. Today, flexibility is becoming the most important organizational factors rather than forecasting methods.

Too often sudden changes in the environment undermine the market. “In scientific lit-erature the term is usually applied to characterize such a shock, a strategic window “or “Par-adigmatic shifts.”

Strategic window “ opening the main reasons include: new technologies, new market segments, new distribution channels, market orientation change, new legislation, external shocks, slow to react to external changes .

When the situation becomes a crisis in leadership is the first reaction efficiency, reduce costs and investment losses. But the window is closing strategic point of view of saving the wrong reaction, since the problem lies not in the results but also the efficiency.

Contributes to the dynamic changes of the environment accelerated the reaction, the leaders of the bureaucratic procedures of inappropriate procedures, which have an active, decisive action skills.

ციცი ცაცკრიალაშვილიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატის II კურსიხელმძღვანელი: ალექსანდრე რუსეცკი,

ინოვაციებისა და სტრატეგიული განვითარების ცენტრის უფროსი

კავკასიის სტუდენტური აუქციონი ხელოვნება ჩვენს ცხოვრებაში

• ხელოვნება ადამიანის ცხოვრებაში (კითხვა, თუ რა როლს თამაშობს ხელოვნება ადამიანის ცხოვრებაში, ისევე ძველია, როგორც პირველი მცდელობები მისი თეორიული გააზრებისა. ხელოვნება ადამიანის სულიერებაა, განუყოფელი ნაწილი);

• ფსიქოლოგიური ფაქტორები (ადამიანს უჭირს საკუთარი შესაძლებლობების ბოლომდე გამოვლენა და წარმოჩენა, ამას მოჰყვება მთელი რიგი პრობლემები, მაგალითად: საკუთარ თავში ჩაკეტვა, სულიერი სამყაროს დამძიმება და დამახინჯება. საყვარელი საქმის კეთება კი ამ ყველაფერს შეცვლის);

• მატერიალური მოგება თუ სიამოვნება? (ადამიანებს ხშირად ისეთი პროფესიის არჩევა უწევთ, რომელიც მათთვის სიამოვნების წყაროს არ წარმოადგენს. ეს არჩევანი უფრო მატერიალური მოგების ან პერსპექტიული პროფესიის არჩევის საბაბს ეფუძნება. სტუდენტების უმეტესობას სწორედ ასეთი გზა აქვს არჩეული. ამ შემთხვევაში მათში იკარგება ტალანტი, სულიერი სამყარო კი გაფერმკრთალებული და ბურუსით მოცულია);

• შესაძლებლობების გამოვლენა (საუბარია იმ შესაძლებლობებზე, რომელსაც ადამიანი ვერ ამჟღავნებს);

• ინფორმაცია 21-ე საუკუნის ყველაზე შემოსავლიანი პროდუქტია (XXI საუკუნის ადამიანებს ძალიან გაგვიმართლა, ჩვენ ვცხოვრობთ თანამედროვე სამყაროში, სადაც ტექნიკურმა რევოლუციებმა, ელექტრონული კომერციის ეპოქამ შეცვალა ბიზნესის მართვის მეთოდები, ყიდვა-გაყიდვის გზები, მოგვცა საშუალება უფრო გავიმარტივოთ ცხოვრება, დავხარჯოთ ნაკლები დრო და მოვაგვაროთ საქმეები სახლიდან გაუსვლელად);

• კავკასიის სტუდენტური აუქციონი (მიზანი/მისია: დღეისათვის დამწყებ მხატვრებს, შემოქმედ სტუდენტებს უჭირთ საკუთარი თავის თვითრეალიზაცია/წარმოჩენა. მათ არც შესაბამისი სახსრები გააჩნიათ და ვერც ახერხებენ ინვესტორის/დამფინანსებლის მოძებნას. შეიძლება დასაქმდა კიდეც ადამიანი, მაგრამ ის სამუშაო, რასაც ეწევა, მას სიამოვნებას ვერ ანიჭებს. ეს პროგრამა კი ავსებს ორივეს: ეს არ არის მხოლოდ შემოსავლის წყარო, ეს არის ფსიქოლოგიური დაკმაყოფილებაც და სიამოვნებაც).

6

Tsitsi TsatskrialashviliFaculty of business, Baccalaureate, 2nd year student.

Caucasus International University, Georgia.Scientific Supervisor: A. Rusetsky

head of the Centre for innovations and strategic development,CIU, associate professor.

Caucasus Student Auction: the Role of Art in Our Life.

• The Art of Human Life;• Psychological Factors;• Material gain or pleasure;• Identification of opportunities;• Information on the 21-th century’s most profitable product;• Caucasian student Auction;

თამარ ჩახუნაშვილი,კავკასიის საერთაშრისო უნივერსიტეტი

ბიზნესის ფაკულტეტი, დოქტორანტურა, I კურსი.ხელმძღვანელი: ციალა ლომაია,

ეკონომიკის აკადემიური დოქტორი, პროფესორი

მმართველობითი ინოვაციები და მომსახურების ხარისხისგაუმჯობესების გზები პირველად ჯანდაცვაში

ნაშრომში საუბარია საქართველოში ჯანდაცვის სფეროს განვითარებაში ერთ-

ერთ პრიორიტეტზე, მოსახლეობის და, განსაკუთრებით, ბავშვთა და მოზარდთა ჯანმრთელობის დაცვის, სამედიცინო სერვისისადმი ხელმისაწვდომობის გაზრდაზე. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ მენეჯმენტის თავისებურებებისა და ორგანიზაციულ-მმართველობითი პრობლემების შესწავლას, სამედიცინო მომსახურების ხარისხის უზუნველყოფისა და ჯანდაცვის სისტემის ეფექტიანობის მისაღწევად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება. ქვეყნის ჯანდაცვის სფეროში მიმდინარე პროცესები განაპირობებს პირველადი ჯანდაცვის რგოლის დაწესებულებების მენეჯმენტის დაინტერესებას, რათა მმართველობით საქმიანობაში გამოიყენოს ისეთი მექანიზმები, რაც სამედიცინო პერსონალს უკეთ მუშაობის მოტივაციას შეუქმნის, რაც თავისთავად ხელს შეუწყობს სამედიცინო მომსახურების ხარისხის ამაღლებას.

ნაშრომში ნაჩვენებმა კვლევამ, უცხოეთის ქვეყნებში დაგროვილი გამოცდილების განხილვამ, საქართველოში მომზადებული ნორმატიული აქტების ანალიზმა, მოგვცა საშუალება შეგვესწავლა ჯანდაცვის პირველადი რგოლის დაწესებულებაში სპეციალისტების მიერ მიღებული სამედიცინო მომსახურებით პაციენტთა კმაყოფილების დონის შეფასება. ამ საკითხების შესწავლა ევროპის ქვეყნებისგან განსხვავებით საქართველოს ჯანდაცვის სისტემისთვის შედარებით ახალია და ლიტერატურაც მცირე რაოდენობითაა, სამედიცინო მომსახურების სერვისების მოხმარებისა და სამედიცინო პროდუქტიულობის მაჩვენებელი არ შეესაბამება საერთაშორისო სტანდარტებს, რაც გავლენას ახდენს გაწეული სამედიცინო მომსახურების ეფექტურობაზე, კლინიკურ შედეგებსა და ხარისხზე.

თანამედროვეობისთვის ცნობილია სამედიცინო მომსახურების ხარისხის უზრუნველყოფის და გაუმჯობესების სხვადასხვა მეთოდები, სამედიცინო მომსახურების შეფასების მახასიათებლებიდან განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს გამოსავალის შეფასებას, რადგან სწორედ გამოსავალი ასახავს სამედიცინო მომსახურების ძირითად მიზანს – პაციენტს გაეწიოს სათანადო სამედიცინო მომსახურება. ნაშრომში გადმოცემულია კვლევის შედეგები.

7

Tamar Chakhunashvili Faculty of Business doctoral program II semester student

Caucasus International University Supervisor: Tsiala Lomaia

Doctor of Economics, Professor

Managerial Innovations and Ways of Improving theQuality of Primary Health Care Services.

The work deals with the one of the priorities in the development of the health care sector in Georgia – the health care of the population, especially children and adolescents, as well as increasing the access to medical services. It is well known that the study of management characteristics and organizational - managerial problems with the aim of ensuring the high quality of medical services and the effectiveness of the health care system performance is of great importance. Ongoing processes in the field of health care condition the interest of pri-mary health care institutions management to use such mechanisms governing the activities of the medical personnel that will create incentives for better performance, which in its turn will help to increase the quality of medical care .

The research work displayed, the review of the experience of foreign countries, the analy-sis of the normative acts in Georgia enabled us to study patients’ satisfaction concerning the level of health services provided by the staff at primary health care institutions.

At present we are aware of various methods for ensuring the quality and improvement of the medical service; special attention should be paid to the outcome evaluation, because the outcome reflects the main goal of health care – to provide the patient with proper medical care. The paper describes the results of the study.

თინათინ ჩინჩალაძე, ივ. ჯავახიშვილის სახელობისთბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის

მე-6 სემესტრის სტუდენტი,ხელმძღვანელი: ხათუნა ბარბაქაძეთსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

კაპიტალის სტრუქტურა და სადივიდენდო პოლიტიკა

მართვის თანამედროვე ეტაპზე ნებისმიერი ბიზნესის წარმატებისათვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი კომპონენტია კაპიტალის ღირებულების მართვა, რომელიც ორიენტირებულია გრძელვადიან ეკონომიკურ ზრდაზე. ამიტომ კომპანიის ხელმძღვანელების განსაკუთრებულ ყურადღებას მოითხოვს დაფინანსების სტრატეგიის შემუშავებისა და რეალიზაციის საკითხები, რომელშიც ცენტრალურ ადგილს იკავებს კაპიტალის ოპტიმალური სტრუქტურის განსაზღვრის პრობლემა. დაფინანსების სტრატეგიის განხილვა გულისხმობს მკვეთრად გამოხატული მიზნის არსებობას. კორპორაციათა ფინანსების თანამედროვე თეორიის დებულებების შესაბამისად, ღირებულების მართვის კონცეფციის საფუძველია ორი ფუნდამენტური პრინციპი: პირველი, კომპანიის ფინანსების მართვის მიზანია მისი დასაბუთებული საბაზრო ღირებულების მაქსიმიზაცია; მეორე, კომპანიის ღირებულება განისაზღვრება ფულადი ნაკადებით, რომლებიც დისკონტირებულია კომპანიის ყველა აქტივის ერთობლივი რისკების აღმრიცხველი შემოსავლიანობის განაკვეთით. კომპანიის დაფინანსებასთან დაკავშირებით შეიძლება გამოვყოთ გადაწყვეტილებათა მიღების ორი სეგმენტი: პირველი, მოგების განაწილება (დივიდენდური პოლიტიკა) და მეორე, კაპიტალის სტრუქტურის ფორმირება. ეს გადაწყვეტილებები განსაზღვრავენ კომპანიის სტრატეგიას და, როგორც წესი, ის შედის მისი უმაღლესი ხელმძღვანელების კომპეტენციაში.

8

ნაშრომის მიზანია კაპიტალის ოპტიმალური სტრუქტურისა და კაპიტალის ღირებულების მართვის მეთოდოლოგიური ანალიზი, რაც დაკავშირებულია ფირმის მიერ დაფინანსების სტრატეგიის შემუშავებისას სწორი გადაწყვეტილებების მიღებასთან.

Tinatini ChinchaladzeFaculty of Economics,

6-th semester BA student.Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Georgia.

Scientific supervisor: k. Barbakadze,Doctor of Economics, associate Professor, TSU

Capital structure and dividend policy. On the modern stage of financial management how to manage capital is a vital com-

ponent for the companies to achieve success, which focuses long term economical growth. Therefore the fundraising strategy of the company needs special attention from the company’s leadership, in which determining the optimal structure of capital has the central part. To discuss finance strategy means to have sharply clear aim. According to corporate finance mod-ern theory, the basis of cost management is two fundamental principles: first, the company’s financial management is to maximize its reasonable market value; second, the value of the company’s is defined with the cash flow, which is discounted by the profitability rate.

The decisions of the company’s fundraising strategy can be grouped into two segments: first, the profit distribution (dividend policy) and second, formation of capital structure. These decisions determines the company’s strategy and as a rule, it is included in the competence of its leadership.

Thesis aim is define capital optimal structure and cost of capital methodological analysis ,which is related to the firm’s financing strategy and business decisions.

მანია გოგიძეკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის დოქტორანტი,

ხელმძღვანელი: ევგენი ბარათაშვილი,საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის

ბიზნეს ადმინისტრირების დეპარტამენტის უფროსი, ეკონომიკის მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორი, პროფესორი

არის თუ არა უნივერსალური გუნდური მუშაობის იდეა

პოსტსაბჭოთა ქვეყნებისათვის უაღრესად დიდი მნიშვნელობა აქვს მცირე და საშუალო ბიზნესის განვითარებას. როგორც წესი, იგი განსაკუთრებულ როლს ასრულებს თითქმის ყველა სახელმწიფოს მთლიანი შიდა პროდუქტის ფორმირებაში, სამუშაო ადგილების შექმნაში, მსხვილი კომპანიების მოთხოვნილებათა დაკმაყოფილებაში, ახალი ტექნოლოგიებისა და ნოვაციების დანერგვაში. თანამედროვე პირობებში საქართველოს ეკონომიკისათვის უაღრესად მნიშვნელოვანია მცირე და საშუალო ბიზნესის ზრდა. დღეს აღარავინ დავობს იმის შესახებ, რომ რეფორმების მრავალწლიანი გამოცდილების მიუხედავად, საქართველო რჩება გარდამავალი ტიპის ეკონომიკის ქვეყნად. სწორედ წინააღმდეგობრივმა, ხშირად არაჰარმონიზებულმა ეკონომიკურმა რეფორმებმა ვერ შექმნა სტრუქტურული გარდაქმნის წინაპირობები და გაუაზრებელი დეინდუსტრიალიზაცია გამოიწვია.

თუ თვალს გადავავლებთ მსოფლიო სტატისტიკას, დავინახავთ, რომ თანამედროვე ბიზნესგარემოში უფრო და უფრო მეტი ორგანიზაცია გადადის გუნდების მეშვეობით მართვის სტილზე. ორგანიზაციების 91%-მა მნიშვნელოვნად გაზარდა ეფექტურობა

9

სამუშაო ჯგუფების გამოყენებით. Proctor & Gamble-მა და Cummins Engine-მა სამუშაო ჯგუფების გამოყენება ჯერ კიდევ 1962 და 1973 წელს დაიწყეს. ხოლო Boeing, Caterpil-lar, Champion international, Ford Motor Company, General Electric-მა - 1980-იან წლებში მსოფლიო ისტორიაში არც ერთ ლიდერს არ მიუღწევია წარმატებისათვის, როგორც ინდივიდს, ყველა მათგანს ძალიან კარგი გუნდი ჰყავდა, ხოლო ლიდერებს კი თავის მხრივ ამ გუნდის კარგი მართვა შეეძლოთ. სწორედ ამიტომ არის უმნიშვნელოვანესი გუნდის სწორი და ეფექტური მართვა.

კარგი გუნდის ფორმირება თავის ტკივილია მენეჯერთა უდიდესი უმრავლესობისათვის. ამისათვის მეცნიერთა ესა თუ ის ჯგუფი უამრავ რჩევას გვთავაზობს, მაგრამ ყველა მათგანი მაინც ერთ წერტილში ფოკუსირდება. აღარვინ დავობს იმაზე, რომ კონკურენტულ გარემოში გამარჯვების მოსაპოვებლად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება თანამშრომლების პროფესიულ და პიროვნულ თვისებებს. სწორედ ამიტომ მნიშვნელოვანია გუნდის კარგი თანამშრომლებით დაკომპლექტება. სამწუხაროდ, შეუძლებელია ყველა პოზიციაზე ყოველთვის საუკეთესო კადრის ყოლა, თუმცა კარგი მენეჯერი მუდმივად უნდა ეძებდეს ახალ ტალანტებს.

Mania GogidzeFaculty of Business, 2-nd semester student,

doctoral Program, Caucasus International University

Scientific Supervisor: E. Baratashvili,Doctor of economics,

Head of business administration department,Georgian Technical University, professor, GTU

Is there a universal team working idea.

Post-Soviet countries have a vital importance for the development of small and medium businesses, Typically, it plays significant role in almost all the states in the formation of GDP, To create working places, To satisfy the requirements of large companies, to the introduction of new technologies and innovations. In modern conditions, growth of small and medium businesses is very important for the Georgian economic. Today, no one is disputing that the reform years of experience in that Georgia remains a transitional type of economy country, That’s contradictory, Often non-harmonized economic reforms had created the preconditions of structural transformation and immature deindustrialization, If we look at the world statis-tics, we see that the modern business - the environment, more and more teams are transferred through the management style of the organization. 91% of organizations - has significantly increased the efficiency of using working groups. Proctor & Gamble-appetite Cummins En-gine-managed work groups still in use in 1962 and in 1973. Boeing, Caterpillar, Champion international, Ford Motor Company, General Electric-in – 1980s. None of the leaders in the history of the world has not reached success as an individual, all of them had a very good team and a good management team leaders that is why it is very important proper and efficient management. Creating a good team, the biggest headache for the majority of managers. To do this or that group of scholars offers plenty of tips But all of them still focusing in one point. No one argues about that, to win in a competitive environment is important to have good employees professional and personal qualities. That is why it is important in the team to have a good staff, Unfortunately there is not all of the positions are always the best staff yet, but a good manager should constantly search new talent.

10

ეკა ღვინჯილია,ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა დაბიზნესის ფაკულტეტის მაკროეკონომიკის

კათედრის დოქტორანტი, ხელმძღვანელი: ნაზირა კაკულია,თსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

ბიზნეს-გარემო და ეკონომიკური ზრდის ტენდენციები საქართველოში

ნაშრომში წარმოდგენილია მაკროეკონომიკური პოლიტიკის გავლენა ეკონო მი-კური ზრდის პარამეტრებსა და, ზოგადად, ბიზნეს გარემოზე. საქართველოში ბოლო წლებში ეკონომიკური ზრდის მაღალი ტემპები დაფიქსირდა, ამასთან, განხორციელდა რეფორმები, რომლებიც დაკავშირებული იყო ბიზნესგარემოს გაუმჯობესებასთან. მიიჩნევა, რომ სწორედ ამ რეფორმების შედეგია ეკონომიკური ზრდის შედარებით მაღალი ტემპები. ნაშრომის მიზანია განიხილოს ეკონომიკური ზრდის ტენდენციები საქართველოში, მისი გამომწვევი მიზეზები და გაუმჯობესების გზები. სწორედ ამიტომ, ნაშრომში განხილულია საქართველოს მაკროეკონომიკური ინდიკატორების მიმოხილვა, რომლებიც წარმოადგენენ ეკონომიკური ზრდის ფაქტორებს. ესენია: მთლიანი შიგა პროდუქტი, პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები, დანახარჯები განათლებასა და ჯანმრთელობის დაცვაზე, მშპ-ზე მოქმედ ფაქტორთა ანალიზი, საგადასახდელო ბალანსისა და ნაერთი ბიუჯეტის მონაცემების მიხედვით, ასევე, მთლიანი დანაზოგების ანალიზი.

ასევე, განხილულია საქართველოს ეკონომიკის ძირითადი მახასიათებლები და გაანალიზებულია ფისკალური და მონეტარული პოლიტიკის დადებითი და უარყოფითი მხარეები. ნაშრომში ნათლად არის ჩამოყალიბებული მაკროეკონომიკური პოლიტიკის სრულყოფის გზები, რის ხარჯზეც უნდა მოხდეს ეკონომიკური ზრდის ტემპების დაჩქარება, რაც, შესაბამისად, განავითარებს ბიზნესის ხელშემწყობ გარემოს.

Eka GvinjiliaFaculty of Business and Economics, Ph. D student.

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Georgia.Scientific Supervisor: Nazira kakulia

Doctor of Economics, associate Professor, TSU

Business Environment and Economic Growth Trends in Georgia

The thesis: “Business Environment and Economic Growth Trends in Georgia” describes economic growth features of Georgian economy, impact of the macroeconomic policy on the economic growth and generally, on the business enabling environment. During the recent years with several exemptions, Economic Growth rate was quite high, meanwhile number of reforms were implemented that facilitated business environment. According the economists and representatives of various international organizations, particularly these reforms resulted in the high economic growth rates. The objective of the thesis is to discuss and analyze the trend, reason of the Georgian economic growth and accordingly, provide recommendations for further improvement. Therefore, the thesis describes Georgian macroeconomic indicators, which at the same time represent economic growth factors. These are: Gross Domestic Product, Direct Foreign Investments, expenditures on Education and Health Care, GDP regression by the data from the Balance of Payment and Consolidated Budget. In addition, there is analyzed Gross Savings.

Additionally, there are discussed the main features of Georgian economy, along with the pros and cons of fiscal and monetary policy. In the thesis there is clearly formulated the ways of improvement macroeconomic policy, which leads to the acceleration of economic growth rate and consequently to the improvement of business enabling environment.

11

მარიამ ჯიბუტიივანე ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ეკონომიკის ფაკულტეტი, ბაკალავრიატი,

მეექვსე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ლეილა ქადაგიშვილი,

თსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

სოფლის მეურნეობის განვითარების პერსპექტივები საქართველოში

ნაშრომში გაანალიზებულია საქართველოს სოფლის მეურნეობის თანამედროვე მდგომარეობა. კერძოდ, განხილულია აგრარულ სექტორში უახლესი ტექნიკისა და ტექნოლოგიების დანერგვის, ფერმერული მეურნეობის თესლითა და სარგავი მასალით უზრუნველყოფის, საგადასახადო კანონმდებლობის ლიბერალიზაციის საკითხები. აგრარული სექტორის ძლიერი და სუსტი მხარეების, შესაძლებლობებისა და საფრთხეების შესწავლის შედეგად შემოთავაზებულია დასაბუთებული სტრატეგია, რომლის საფუძველზეც შესაძლებელი გახდება საქართველოს სოფლის მეურნეობის აღმავლობა.

Mariam Jibuti,Faculty of economics, BA 6-th semester student,

Ivane Javakhishvili Tbilisi State UniversityInstructor: Leila Kadagishvili associate professor at TSU

Prospects of Agriculture Development in Georgia.

Work provides analysis of current situation in agriculture of Georgia, in particular, discus-sion of the issues of modern machinery and technologies in agrarian sector, supply of the seeds and saplings to the farm economies, liberalization of the tax legislation. On the basis of study of strengths and weaknesses, opportunities and threats the well-grounded strategy is offered allowing growth of Georgian agriculture.

ვალერი კატუკია საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ბიზნეს-ინჟინერინგის ფაკულტეტიმეორე სემესტრი, დოქტორანტი,

ხელმძღვანელი: ანზორ აბრალავა, ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, სრული პროფესორი

ინსტიტუციური ცვლილებები, დინამიკა და მახასიათებლები ბიზნესის სფეროში

ნაშრომში მოცემულია ინსტიტუციური და სტრუქტურული ტრანსფორმაციები, რომელიც მუდმივად აფართოებს სახელმწიფოს მარეგულირებელ როლს. საქართველოში მცირე და საშუალო ბიზნესის ჩამოყალიბების ფასადი პროფესორ ლ. პაპავას აზრით, ნეოლიბერალურია, შინაარსით კი _ ნეობოლშევიკური. ეროვნული მეურნეობის ფორმირებისა და ეფექტური ფუნქციონირების პროცესში ბევრი შეცდომა იქნა დაშვებული სოციალური და ორგანიზაციული პირობების მომზადებასა და განხორციელებაში. ასევე შეცდომა იყო, განვითარების გრძელვადიანი მოდელის ნაცვლად სწრაფი ცვლილებები და არასწორი ნაბიჯები. მთავრობას აკლდა სათანადო ინსტიტუციონალიზმი. ნაშრომში ასევე განხილულია, მცირე და საშუალო ბიზნესში მაღალანაზღაურებადი სამუშაო ადგილების შექმნა-შენარჩუნების, კერძო ინიციატივისა და ინოვაციური საქმიანობის გამოვლენისათვის ფართო ასპარეზის, მოქნილობის, დამოუკიდებლობის ხარისხის დანერგვის საკითხები. სახელმწიფოს უსაფრთხო და სწრაფი განვითარების შიგა და გარე ეკონომიკური ფაქტორების კვლევა და მისი სოციალური, ეკონომიკური და ორგანიზაციულ-მეთოდოლოგიური პრინციპების ჩამოყალიბება.

12

ძველიდან ახალ სისტემაზე გადასვლა გულისხმობდა დემოკრატიულ პროცესებს ქვეყნის ეკონომიკურ, პოლიტიკურ, კულტურულ და მენტალურ სფეროებში. პოსტსოციალისტურ ქვეყნებში აღნიშნული პროცესები განსხვავებულად განვითარდა, რამაც ეკონომიკის განვითარების დონის მაღალ საფეხურებს აღნიშნულ ქვეყნებში სხვადასხვა ნიშნულით მიაღწია.

Valeri KatukiaBusiness-engineering department

2-nd semester Doctoral Program studentScientific Supervisor: A. Abralava, doctor of economics,

full professor, GTU

Institutional Changes, Dynamics and Specific Features in Business.

The work deals with institutional and structural transformations which permanently broaden the government’s regulatory role. According to professor L.Papava, the façade of small-scale and medium business in Georgia is neo-liberal, but its content is neo-Bolshevist. In the process of creating national economy a lot of mistakes were made in preparing its social and organizational conditions. Besides, it was a mistake to implement fast changes instead of developing a long-term model. The government lacked institutionalization. The issues of creating and maintaining workplaces in small-scale and medium business, encouraging private initiative and innovative activities are also analyzed by the author.

The process of transition to the new system meant promoting democratic processes in economical, political, cultural spheres as well as in the people’s mentality.

ელმირა კუპრეიშვილიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატის, მეოთხე კურსი,ხელმძღვანელი: თეა კასრაძე, კავკასიის საერთაშორისო

უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

ტრანსნაციონალიზაცია – თანამედროვე მსოფლიოსეკონომიკის მამოძრავებელი ძალა

1. ტრანსნაციონალიზაცია არის ერთის მხრივ გლობალიზაციის პროცესის მნიშვნელოვანი კომპონენტი, ხოლო მეორეს მხრივ მნიშვნელოვანი ეკონომიკური მექანიზმი. სწორედ ტრანსნაციონალიზაცია წარმოადგენს ძირითად რეგულატორს, რომელიც უზრუნველყოფს მსოფლიო ეკონომიკის შეთანაწყობილ, ჰარმონიულ ფუნქციონირებას გლობალურ მასშტაბში;

2. ტრანსნაციონალიზაციას მივყავართ მსოფლიო წარმოების პროცესების აღმავლობასა და ეკონომიკური გამოთანაბრებისაკენ. ის მომგებიანია, როგორც იმ ქვეყნებისათვის, რომელთა კორპორაციებიც ახორციელებენ პირდაპირ ინვესტიციებს (საბაზო ქვეყნები), ასევე ინვესტიციებს მიმღები ქვეყნებისთვისაც;

3. ტნკ–ების როლი არ შეიძლება შეფასდეს ცალსახად დადებითად. მათი ინტერესები ხშირად ეწინააღმდეგება ნაციონალური სახელმწიფოების, მცირე და საშუალო ბიზნესის ინტერესებს. ტრანსნაციონალური კაპიტალის ნაციონალურ, უმეტესწილად განვითარებად სახელმწიფოებზე გავლენის ნეგატიური მხარეები: ტნკ–ები ახერხებენ რა მონოპოლიური ფასების დადგენას, ძლიერ კონკურენციას უწევენ ადგილობრივ კომპანიებს, ავიწროებენ მათ შიდა ბაზარზე და არ აძლევენ განითარების საშუალებას; ტრანსნაციონალური კაპიტალის თავისუფალი გადაადგილება საფრთხეს უქმნის ეროვნული ვალუტების სტაბილურობასა და, ზოგადად, განვითარებადი სახელმწიფოების ეროვნულ უსაფრთხოებას და სხვა;

4. იმ შემთხვევაში, როცა ტრანსნაციონალური კაპიტალის ინტერესები ობიექტურად ემთხვევა სახელმწიფოს ნაციონალურ ინტერსებს, მას შეუძლია უზრუნველყოს ამ ქვეყნის მნიშვნელოვანი უპირატესობა სხვა ქვეყნებთან ეკონომიკურ კონკურენციაში.

13

Elmira KupreishviliCaucasus International University

BA, Third CourseLecturer: Tea Kasradze, Associate Profesor

of Caucasus International University

Trans-nationalization is the motive power of the word economics

1. Trans - nationalization is an important component on the one hand, while on the other hand is an important mechanism in the economic globalization process. The Trans-nationalization is the major regulators, which provides the world economy of the global scale.

2. Trans - nationalization leads to the production processes of growth economics. It is beneficial for both the countries whose corporations are carrying out direct investment (basic countries), as well as investments in recipient countries.

3. The role of transnational companies can not be described uniquely positive nation-states and their interests are often in conflict with the interests of small and medium business. Transnational capital, national, mostly in developing countries, the impact of the negative sides may be mentioned: - Transnational companies are able to compete with local companies defrauded them of monopolistic pricing policy of a strong domestic market and do not allow development opportunity. A free movement of transnational capital is endangering national currency stability and general developing countries’ national security.

4. in the case, when the interests of transnational capital is objectively coincides with in the national interests of this country, it can provide a significant advantage in the economic competition with other countries .

ირმა მახარაშვილიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის დოქტორანტი,

ხელმძღვანელი: ევგენი ბარათაშვილისაქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის

ბიზნეს ადმინისტრირების დეპარტამენტის უფროსი, ეკონომიკის მეცნიერებათა აკადემიური დოქტორი, პროფესორი

ელექტრონული მართვის გლობალური გარემო

ელექტრონული მართვის (ე-მართვა) ეპოქაში შეიცვალა სახელმწიფოს, ბიზნესსა და მოქალაქეებს შორის დამოკიდებულება, თანამშრომლობის ფორმები, კომუნიკაციის არხები, სახელმწიფო მართვის კონცეფცია, მომსახურების მიწოდების პირობები და სახეები.

ნაშრომში განხილულია ელექტრონული მართვის გარემო, რომელმაც შეცვალა ძალაუფლების ბუნება, გახადა უფრო გამჭვირვალე, საჯარო და საზოგადოების მიერ კონტროლირებადი. მან ასევე უზრუნველყო მოქალაქეთა ჩართულობა მართვაში, მთავრობის დაქვემდებარება მოქალაქეებისადმი, მოქალაქეების რეალური მონაწილეობა პოლიტიკურ პროცესებში, არჩევნებში, კანონშემოქმედებაში.

დღეისათვის ყველა განვითარებული სახელმწიფოს მართვა ხორციელდება ელექტრონული მართვის კონცეფციით. ელექტრონული მართვა აერთიანებს და კოორდინირებას უწევს საზოგადოებრივ საქმიანობასა და ურთიერთობას, ქმნის საჯარო ინფორმაციისა და კომუნიკაციის გარემოს, შეიცავს ინფორმაციის მართვის სისტემასა და დაინტერესებული მხარეების თანამშრომლობას.

ნაშრომში ნაჩვენებია ელექტრონული მართვის დანერგვისგან მიღებული შედეგები, სადაც გამოყოფილია შემდეგი: გამჭვირვალობა, ანგარიშვალდებულება, ობიექტურობა, სანდოობა; სტრუქტურების ოპტიმიზაცია, ინტეგრირება რეგიონულ, საერთოეროვნულ და მსოფლიო ეკონომიკურ სივრცეში; ეფექტური ადმინისტრირება, მოქალაქეებთან დაახლოება და სხვა.

საკონფერენციო თემაში წარმოჩენილია ე-მმართველობის ძირითადი კომპონენტები და მიდგომები, განხილულია ელექტრონული მართვისგან

14

მიღებული სარგებელი, სადაც შეიძლება გამოვყოთ შემდეგი: მართვის ეფექტიანობის ამაღლება და შედეგიანობა, ელექტრონული დოკუმენტბრუნვის ორგანიზაცია ტექნიკური და სამართლებრივი უზრუნველყოფის ჩარჩოებში; კორუფციის შემცირება, მეტი ხელსაყრელობა; კომუნიკაციური ტექნოლოგიების მეშვეობით მოქალაქეების ინფორმირება, მოქალაქეებსა და მთავრობას შორის ინტერაქტიულობა და ურთიერთობის შესაძლებლობა; მოქალაქეების მოზიდვა პოლიტიკური, ეკონომიკური, სოციალური პრობლემების განხილვისათვის; მონაწილეობის მიღება სახელმწიფო მართვაში; შემოსავლების ზრდა, დანახარჯების შემცირება, ეკონომიკური განვითარება, მოქნილობა, მასშტაბურობა და ა.შ.

ცალკე დაჯგუფებულია ე-მართვის რეალიზების გზაზე არსებული ბარიერები და გამოწვევები.

თვალსაჩინოების სახით მოცემულია გაეროს ე-მართვის მომსახურების კვლევის შედეგები.

დასკვნის სახით ჩამოყალიბებულია ე-მართვის პროცესების გავრცობისა და განვითარებისთვის საჭირო მიდგომები.

Irma MakharashviliDoctoral student at Caucasus International University

Superviser: Evgeni Baratashvili, Head of the Business Department at Georgian Technical University,

doctor of economics, professor

The Global Environment of Electronic Management.

Electronic Government (e - Management) era has changed relations between the govern-ment, businesses and citizens, the forms of cooperation, communication channels, the con-cept of public administration, terms of service delivery and faces. The article deals with the problem of electronic management which changed the nature of power, made it more trans-parent, public and community-controlled. It also ensured the involvement of citizens in the management, under the authority of the government. Citizens actually participate in political processes, elections and lawmaking. At present all developed countries are managed by the electronic control concept. Electronic management combines and coordinates the activities and relationships, it creates public information and communication environment, contains information management system and stakeholder cooperation. The paper shows the results obtained thanks to the implementation of e-governance. They are as follows: transparency, ac-countability, objectivity, reliability, structural optimization, integration of regional, national and world economic space; effective administration closer to citizens, etc. The author concen-trates on the major components of governance. The paper discusses the benefits received from the electronic control which can be grouped as follows: management efficiency and effec-tiveness, e-filing organization providing technical and legal framework, reduced corruption, more convenience, communication technologies for informing citizens, interactivity between citizens and government, and the ability to interact, attracting citizens to discussing political, economic and social issues; participation in public administration, revenue growth, cost reduc-tion, economic development, flexibility, scale, etc.

15

თეა მჭედლიშვილიივანე ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი,ბაკალავრიატი,

ხელმძღვანელი: გიული ქეშელაშვილი, ეკონომიკის დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

რიგების მართვის პრობლემები და მათი გადაწყვეტისგზები მომსახურების სფეროს ობიექტებში

რიგების პრობლემის წინაშე მრავალი ჩვენგანი მდგარა ბანკებსა თუ სხვადასხვა სერვისული კომპანიების სალაროებთან მომსახურების მიღების მოლოდინში. დღეისათვის კომპანიები ცდილობენ დანერგონ რიგების მართვის სისტემა, რადგან ამ მიზეზით წარმოქმნილი პრობლემების დაძლევა დაკავშირებულია კომპანიის ეფექტიანობის ამაღლებასთან და კმაყოფილი კლიენტების ზრდასთან.

საქართველოში ფართოდ არის აპრობირებული QMATIC-ის, შვედური კომპანიის მიერ განვითარებული რიგების მართვის სისტემა ე.წ. მომხმარებელთა ნაკადის მენეჯმენტი, რომელიც პროგრამული უზრუნველყოფის გამოყენებით ეხმარება მის კლიენტ კომპანიებს მოაწესრიგონ რიგები. ამ პროცესის მთავარი ნოვაცია არის ვირტუალური რიგები, რომელიც რიგებში დგომას ხდის სასიამოვნოს და ეხმარება კომპანიას პროდუქტიულობის ზრდაში. ჩვენ განვიხილავთ QMATIC-ის მიერ შემოთავაზებულ სისტემას დეტალურად, ამავდროულად, მომხმარებელთა ნაკადის მართვის სისტემას განვიხილავთ საქართველოს მაგალითზე, საჯარო და კერძო სექტორში, კონკრეტული მაგალითების საფუძველზე განვიხილავთ საქართველოს იუსტიციის სახლების, ბანკებისა და საავადმყოფოების მიერ დანერგილ რიგების მართვის სისტემას. ამავდროულად გამოვყოფთ იმ კომპანიებს, რომლებიც საჭიროებენ QMAITIC-ის მომხმარებელთა ნაკადის მართვას, მაგრამ არ აქვთ დანერგილი ის და აღმოვაჩენთ იმ ფაქტორებს, რატომ ამბობენ კომპანიები უარს რიგების მართვაზე, იქნება ეს გამტარუნარიანობისა თუ სხვა მიზეზები. საბოლოოდ, შევაჯამებთ რიგების მართვის თანამედროვე სისტემას ბიზნესის ეფექტიანობის ამაღლებაში და სტატისტიკური მონაცემების საფუძველზე გავაანალიზებთ მის მნიშვნელობას კომპანიის სიცოცხლისუნარიანობის შენარჩუნებაში.

Tea MchedlishviliIv. Javakhishvili Tbilisi State University,

Bachelor’s StudiesSupervisor: Giuli Keshelashvili

Academic Doctor of EconomicsAssociate Professor

Problems and solutions in queue management.

Most of us faces queue problem in banks or in front of the tills of different service companies waiting for getting service. Nowadays, companies try to implant a queue management system, because solving the problems, formed from queue, are connected with the increase of effectiveness and satisfied consumers. Queue management system known as Customer Flow Management developed by QMAITIC, a Swedish company, is widely approved and used in Georgia. CFM helps its customers to regulate queues with software. The main innovation of CFM process is that people are in virtual queues that is even pleasant for customers and helps the company to increase productivity. We will discuss about QMATIC techniques in details, moreover, we will discuss about CFM in the public and private sectors in Georgia, such as public service halls, banks and hospitals. Furthermore, we will focus on companies that need QMATIC’s Customer Flow Management, but don’t apply it and investigate the reasons why they have refused to use CFM. Reasons may vary, such as capacity problems or others. Finally, we will sum up the meaning of the queue management modern systems in business productivity and will analyze the important meaning of CFM in the viability of company according to statistic data.

16

ნინო მხეიძე,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბიზნესის ფაკულტეტი, დოქტორანტურა, II სემესტრი,ხელმძღვანელი: ციალა ლომაია, ეკონომიკის

დოქტორი, პროფესორი

ლიდერობა და გუნდური მუშაობა, როგორცმენეჯმენტის ეფექტიანობის განმსაზღვრელი

ნაშრომში საუბარია ლიდერობის, გუნდური მუშაობისა და გუნდის განვითარების საკითხებზე, რომლებიც განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს და დღევანდელ რეალობაში აქტუალურ საკითხად რჩება.

პასუხი გაცემულია კითხვებზე: როგორ მოხდეს გუნდის განვითარება, მისი ეფექტიანობის ზრდა და რა შემთხვევაში გვჭირდება იგი. ასევე, გატარებულია აზრი, რომ აუცილებელია გუნდში არსებობდეს თანამშრომლების ამა თუ იმ სახით ჩართვის შესაძლებლობა მაქსიმალური ბიზნესწარმატების მისაღწევად. გუნდის წევრებს უნდა ესმოდეთ მათი გუნდის შექმნის მიზეზი. უპირატესობა ენიჭება გუნდის მხარდაჭერის დემონსტრირებას ადამიანური, დროისა და ფინანსური რესურსების თვალსაზრისით.

ნაშრომში დაწვრილებითაა მოთხრობილი იმ ფაქტორების ერთობლიობა, რომელიც ხელს უწყობს ორგანიზაციაში ლიდერობას და გუნდურობას, ასევე, გუნდის შექმნასა და მის განვითარებას. განხილულია შემდეგი ფაქტორები: კონტექსტი, გუნდის მისია, კომპეტენტურობა, უფლება, პროექტი, კონტროლი, პასუხისმგებლობა, მოვალეობები, თანამშრომლობა, კომუნიკაცია, კრეატიულობა, ინოვაცია, შედეგები, კულტურული ცვლილებები.

ლიდერი გუნდში წარმოადგენს ადამიანების ჯგუფის მეთაურს, რომელსაც მიჰყვება გუნდი, ანუ ადამიანების ჯგუფი, რომელთაც განსხვავებული განათლება, უნარ - ჩვევები და ცოდნა აქვთ.

გუნდში ლიდერობა განისაზღვრება კონკრეტული დავალებიდან გამომდინარე, რაც უკავშირდება „სიტუაციური ლიდერობის“ მოდელს, რომლის თანახმად გუნდი აძლევს საშუალებას მასში მონაწილე ადამიანებს საკუთარ თავზე აიღონ პასუხისმგებლობა და, შესაბამისად, ლიდერის ფუნქცია.

გუნდური მუშაობისას ადამიანები საერთო მიზნის მისაღწევად მუდმივი ურთიერთქმედებისა და განვითარების პროცესში არიან და რაც მეტია ურთიერთობა, მით მეტია ენთუზიაზმი და ენერგია, რომელიც მათგან მოდის. ეს კი, საფუძვლად უდევს იმ შედეგებს, რომლებიც პოზიტიურად მოქმედებენ მათს მოტივაციაზე და მეტი წარმატებისკენ უბიძგებს გუნდს.

Nino MkheidzeFaculty of Business, II semester Ph.D student

Caucasus International UniversitySuperviser: Tsiala Lomaya, doctor of economics, professor

Leadership and Team Work for Effective Management.

In the article the author writes about leadership and team work as important organiza-tional approaches and essential issues for effective managerial work. It is highlighted that the topic is especially urgent for solving today’s challenging managerial problems.

The article is focused on the leader’s specific performance in the team work.Leadership and team work are stated as the core tools for effective management and ac-

complishment organizational goals, reaching planned results.The author defines the essence of team work and leadership and introduces the important

factors for effective team building processes.The author’s aim is to introduce the specifics of team work and leadership to the managers

and people who work in business field.

17

ანდრია ნადირაძე,ივანე ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მაგისტრატურა,ხელმძღვანელი: ნინო მიქიაშვილი ეკონომიკის დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ბიზნესის ფაკულტეტის სრული პროფესორი

მექანიზმის დიზაინის თეორიის გამოყენების ზოგიერთი საკითხის შესახებ

თანამედროვე ბიზნესურთიერთობებში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება შედეგზე ორიენტირებულ ქმედებას. თანდათან მეტი ყურადღება ეთმობა ქცევის შემსწავლელ მეცნიერებებს. მათ შორისაა თამაშის თეორია. მექანიზმის დიზაინი არის თამაშის თეორიის ქვედარგი, რომელიც სწავლობს, თუ როგორი სისტემა (რეგულაციები თუ ინსტიტუტები) უზრუნველყოფს სხვადასხვა პრეფერენციების აგენტებს შორის საუკეთესო შედეგების მიღწევას.

მექანიზმის დიზაინი შეიძლება შებრუნებულ (რევერსირებულ) თამაშის თეორიადაც წარმოვიდგინოთ. თამაშის თეორია ცდილობს განჭვრიტოს აგენტების მოსალოდნელი სტრატეგიები არსებულ კონიუნქტურაში (სტრუქტურაში), მექანიზმის დიზაინის თეორია კი ცდილობს შექმნას იმგვარი სტრუქტურა, რომელიც უზრუნველყოფს სასურველი შედეგის(ების) მიღწევას.

მიმდინარე კვლევის მიზანია განიხილოს მექანიზმის დიზაინის არსი, მისი განვითარება და გამოყენება სხვადასხვა, განსაკუთრებით, ბიზნესის, სფეროში.

Andria NadiradzeIvane Javakhishvili Tbilisi State University

MA studentSupervisor: Nino Mikiashvili

Doctor of EconomicsFull professor, CIU

Different Aspects of Application of Mechanism Design Theory.

In modern days businesses are getting more and more result oriented. Huge emphasis is placed on the study of behavior of different agents, and on the study of game theory. Mech-anism design is a sub-field of game theory that considers how to design a system (institutions or regulations) that will ensure desirable outcomes in situations involving multiple self-inter-ested agents with different preferences.

Mechanism design can be considered as a reverse game theory. While the game theory is trying to predict the strategies of different agents in a pre-established structure, the mech-anism design is trying to determine what kind of environment ensures desirable outcomes.

The aim of the research is to understand the essence of mechanism design theory, its de-velopment and application in different fields.

18

ნინო პირმისაშვილი,გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტი

„ალმა მატერი“, მაგისტრატურა,ხელმძღვანელი: ნინო მიქიაშვილი,

ეკონომიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ბიზნესის ფაკულტეტის სრული პროფესორი

სახელმწიფო სერვისების ბაზარი „იუსტიციის სახლი“

სახელმწიფო სერვისების ბაზარზე 2011 წლის 26 მაისს გამოჩნდა სრულიად ახალი კონცეფციის საჯარო დაწესებულება _ „იუსტიციის სახლი“. იგი არის საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (სსიპ), რომელიც ხუთი ტიპის სახელმწიფო სერვისს სთავაზობს მომხმარებელს. მას აქვს მიღებული ჯილდო _ „საუკეთესო ქართული ბრენდი“ და გაეროს ჯილდო სახელმწიფო სერვისების გაუმჯობესებისათვის. საინტერესოა, რამდენად ეთანხმება მოსახლეობა ამ მოსაზრებასა და ტიტულებს. რამდენად საუკეთესოდ მიიჩნევს მომხმარებელი მათს მომსახურებას და როგორია საუკეთესო ქართული ბრენდის თანამშრომელთა აზრი აღნიშნულ ბრენდზე.

მასობრივი გამოკითხვის შედეგად, ამ საკითხთან დაკავშირებით, ბევრი საინტერესო ტენდენცია გამოიკვეთა როგორც მომხმარებელთა მხრიდან, ასევე დამფუძნებლებისა და მაღალი რანგის მენეჯერებისა და იუსტიციის სახლის დაბალი რანგის კადრების მხრიდანაც. აღმოვაჩინეთ მნიშვნელოვანი განსხვავება ამ ტიპის ადრე ჩატარებული კვლევების შედეგებთან შედარებით და დაზუსტდა უკუკავშირი მაღალი რგოლის მენეჯერთა და დაბალი რგოლის კადრებს შორის.

Nino PirmisashviliGrigol Robakidze University

Master’s ProgrammeHead of Research: Nino Mikiashvili,

PhD of Economics, Full Professor of BusinessFaculty of Caucasus International University

The Market of State Services “Public Service Hall”.

In May 26, 2011, a new concept of public establishment has appeared on the market, which is called “Public Service Hall.” It is a legal entity, which provides five types of public services to the citizens of Georgia. It has received awards, such as “The Best Georgian Brand”

• http://psh.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=28&info_id=708 and UNO’s “Improvement of Public Services” • http://news.ge/ge/news/story/20158-iustitsiis-sakhls-gaeros-jildo-gadaetsemaIt is interesting to know what the population and the employees of this establishment

think about this matter. Do they consider it as the best brand?As the result of mass survey, a lot of interesting tendencies have come up from the users,

founders, high rank managers and low rank employees of the Public Service Hall. There were many deviations from the previous research results. The new research has also shown an op-position between the high rank managers and low rank employees.

19

Н. Расулова. Факультет бизнеса, второй семестр, докторантура.

Кавказский Международный Университет.научный руководитель: Циала Ломаиа.

академический доктор экономики, профессор

Малый и средний бизнес сегодня.

Для малого и среднего бизнеса характерна гибкость производства, динамичность, оперативность, быстрее реагирование на конъюнктурные изменение и новшества рынка, скорейший внедрение новых технологий и достижений научно технического прогресса, способность достижений успехов сравнительно малочисленным коллективом совладельцев предприятия.

Как в Азербайджане, так и в Грузии малые предприятия имеют определенные недостатки, что усложняет их деятельность и увеличивает степень производственного риска. В частности Азербайджане малые предприятие испытывают конкурентные давление со стороны крупных предприятий, что часть становится причиной их банкротства. Малый и средний бизнес жизненно необходим для обеих стран, только малый и средний бизнес в состояний гибко реагировать на нужды людей, чего сейчас так не достает в Азербайджане. На нынешней период в Азербайджане доля малого и среднего бизнеса в ВВП страны составляет, по официальной статистике, менее 23,5%. Показатель очень маленький для нашей страны и не идет в сравнение с показателями европейских стран. С другой стороны, экономика нашего государства основывается на нефтяных доходах, соответственно, вклад других секторов очень мал. И поэтому другие предприниматели занимают малую долю в ВВП. Азербайджан - нефтяная страна, поэтому на сегодняшний день было бы важнее увеличить долю малого и среднего бизнеса до 40%.

Что касается в Грузию вступил в силу новый налоговый кодекс, вводится новая классификация бизнеса и новая должность – защитник налогоплательщиков. Документ мягкий законопроект в отличие от предыдущего довольно жесткого варианта кодекса.

От малого и среднего бизнеса должны получить:- доход-работу- возможность самостоятельно принимать решения- возможность эффективно использовать свою квалификацию - удовлетворение от работы- шанс реализовать себя, как личность - независимость жизненных вопросах - возможность владеть собственностью, которую можно передать своим детям. Развитие малого и среднего бизнеса в переходный период должно считаться

приоритетным направлением.

N. Rasulova Faculty of Business,2-nd semester doctoral student

Caucasus International UniversitySupervisor: Tsiala Lomaia

Ph.D in economics, professor

Small and medium business today.For small and medium business flexibility of production, dynamism, efficiency, fast re-

sponse to tactical changes and the market innovations, the fastest introduction of new technol-ogies and achievements of scientific and technical progress, ability of achievements of progress rather small group of co-owners of the enterprise is characteristic.

Both in Azerbaijan and in Georgia small enterprises have certain shortcomings that com-plicates their activity and increases degree of production risk. Particularly, in Azerbaijan small

20

enterprises test competitive pressure from the large enterprises, thus, the part becomes the reason for their bankruptcy. Small and medium business is vital for both countries; only small and medium business is able to react to needs of people that now so don’t get in Azerbaijan flexibly. For the present period in Azerbaijan the share of small and medium business in gross domestic product of the country makes less than 23,5% on official statistics. The indicator, very small for our country also isn’t comparable with indicators of the European countries. On the other hand, the economy of our state is based on the oil income, respectively, the contribution of other sectors is very small. And therefore other entrepreneur occupies a small share in gross domestic product. Azerbaijan - the oil country therefore today it would be more important to increase a share of small and medium business to 40%.

As for Georgia, the new tax code came into force, new classification of business and a new position - the defender of taxpayers is also entered. The soft document bill is unlike the previous quite rigid version of the code.

From small and medium business we have to receive: - Income;- Work;- Opportunity to independently make decisions;- Opportunity to effectively use the qualification;- Satisfaction from work;- Chance to realize yourself as the personality;- Independence in vital questions;- Opportunity to own property which can be reported to the children.Development of small and medium business in a transition period has to be considered as

the priority direction.

გვანცა სვანიძე,ივ. ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის

მე-6 სემესტრის სტუდენტი,ხელმძღვანელი: ხათუნა ბარბაქაძე,თსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

მცირე და საშუალო ბიზნესის დაკრედიტება საქართველოში, რეალობა და პერსპექტივა

წარმოდგენილ ნაშრომში გაანალიზებულია საქართველოში საბაზრო ეკონომიკის პირობებში კომერციული ბანკების მიერ ბიზნესის განვითარებისათვის ხელსაყრელი გარემოს შექმნის შესაძლებლობები. მასში გამოყენებულია ბიზნესის განვითარებისათვის კომერციული ბანკების საქმიანობის შესწავლის საფუძველზე მოპოვებული ფაქტობრივი კონკრეტული მასალები, ასევე გამოყენებულია საერთაშორისო სავალუტო ფონდის, ევრობანკის და სხვა უცხოელ ექსპერტთა რეკომენდაციები, მათი ამოქმედების სრულყოფის თვალსაზრისით, მოცემულია კრიტიკული ანალიზი და ამასთანავე, განსაზღვრულია კონკრეტული დასკვნა რეკომენდაციები კომერციული ბანკების ბიზნესის განვითარებისათვის ფუნქციონირების გზების ძიების მიმართულებით.

ნაშრომის მიზანია მცირე მეწარმეების ფინანსური უზრუნველყოფის საქმეში არსებული პრობლემების შესწავლა, ჯერ კიდევ არსებული ნალოვანებების მიზეზების გამოვლენა და მათი გადაჭრის მიმართულებით კონკრეტული წინადადებებისა და რეკომენდაციების შემუშავება, რომელიც მოიცავს მცირე მეწარმეობის ფინანსურ უზრუნველყოფაში საბანკო კრედიტის გამოყენების შესაძლებლობებს, ამ მიმართულებით არსებული მეთოდოლოგიური პრობლემების დაძლევის წინადადებების შემუშავებას.

21

Gvantsa Svanidze Faculty of Business and Economics, 6-th semester BA student

Ivane Javakhishvili Tbilisi State UniversityScientific Supervisor: Kh. Barbakadze, Doctor of Economics,

associate Professor, TSU

Small and medium-sized businesses in Georgia and the prospect of reality.

Methodological and theoretical basis for the present study is to research the historical and logical methods in combination, in Georgia, in a market economy by commercial banks for business development capabilities to create a favorable environment for the study of the theoretical and practical generalization of the conclusions.

The work is written in the economy, recognized specialists in the works based on the use of business development for the commercial banks’ activities on the basis of the obtained actu-al concrete materials, as well as the use of International Monetary Fund, the EBRD and other international ekspertta recommendations and their implementation to improve the point of view, given the critical analysis and at the same time, the specific report recommendations commercial banks for business development functions of ways.

Academy of the small entrepreneurs of the problems in the study, there is still the nalo-vanebebis reasons for identifying and solving them in the direction of specific proposals and recommendations, which include small business financial software in the banking credit to the use of the possibilities, the direction of the methodological problems of overcoming the proposals.

The practical importance of the work is reflected in the fact that our research is derived from the theoretical and practical recommendations may be used by commercial banks in the provision of business policy at the time. Work in the conclusions and recommendations will assist the state agencies that provide financial ekhvalebat business development.

ანა წულაია,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისბიზნესის ადმინისტრირების სადოქტორო

პროგრამის დოქტორანტი,ხელმძღვანელი: ანზორ აბრალავა, ბიზნესის

ადმინისტრირების სადოქტორო საგანმანათლებლოპროგრამის ხელმძღვანელი,

პროფესორი

მარკეტინგის სამსახურის ორგანიზაციული სტრუქტურის სახეები

ნაშრომში განხილულია მარკეტინგული სამსახურის როლი და ადგილი საბაზრო ურთიერთობათა პირობებში, მისი მნიშვნელობა მთლიანად ფირმის მართვაში. ფირმის მარკეტინგული საქმიანობა საწარმოო, საფინანსო, სავაჭრო, გასაღების, ტექნოლოგიური, საკადრო და სხვა საქმიანობის სახეობებთან ერთად ქმნის ერთიან ინტეგრირებულ პროცესს, რომელიც მიმართულია ბაზრის მოთხოვნილებათა დაკმაყოფილებასა და მოგების მიღებისაკენ.

ფირმის წარმატება განპირობებულია, არჩეული სტრატეგიით, ორგანიზაციული სტრუქტურითა და იმით, თუ როგორ (რა მეთოდით) ფუნქციონირებს ეს სტრუქტურა, რადგანაც ფირმის ორგანიზაციული სტრუქტურა ესაა ქვედანაყოფებისა და სამსახურის ერთობლიობა. თავის მხრივ ფირმის ორგანიზაციული სტრუქტურა განსაზღვრავს ფირმის მარკეტინგულ სტრუქტურასაც. ფირმების უმრავლესობა მიისწრაფვის შექმნას ფირმის ქმედითი მარკეტინგული სისტემა ან მოახდინოს არსებულის რეორგანიზაცია. მარკეტინგის სამსახურის ორგანიზაციული სტრუქტურა არ წარმოადგენს უცვლელ და შაბლონურ მოდელს და იგი შეიძლება არსებითად შეიცვალოს მის წინაშე მდგარი კონკრეტული პირობების შესაბამისად. მთავარია მარკეტინგული ღონისძიებების მენეჯერი იყოს კარგი ორგანიზატორი.

22

მარკეტინგის სამსახურის ორგანიზაციის ფორმა დამოკიდებულია ფირმის შესაძლებლობებზე, გამოშვებულ პროდუქციასა და სარეალიზაციო ბაზრის სპეციფიკაზე და ა.შ. მცირე ფირმების მარკეტინგულ საქმიანობას, როგორც წესი, წარმართავს ერთი სპეციალისტი (მარკეტერი), ძალზე პატარა საწარმოებში კი, რომელთაც არ აქვთ ასეთი სპეციალისტის აყვანის შესაძლებლობა, მარკეტინგული ხასიათის სამუშაოები სრულდება მარკეტინგის სპეციალური სამსახურების მიერ ფასიანი მომსახურების გზით. თუმცა მარკეტინგის სპეციალური მომსახურებით შეიძლება ფართოდ ისარგებლოს, როგორც მცირე, ასევე საშუალო და მსხვილმა ფირმებმა.

ნაშრომში აღწერილია მარკეტინგული სამსახურის ორგანიზაციის სხვადასხვა ფორმები, მათი დამახასიათებელი ნიშნები დადებითი თუ უარყოფითი მხარეები. ფირმამ თავად უნდა აირჩიოს და ჩამოაყალიბოს მარკეტინგული სამსახურის ისეთი ფორმა, რომელიც დაეხმარება მას მარკეტინგული საქმიანობის დამოუკიდებლად წარმართვაში, თავის მხრივ კი მარკეტინგული სტრუქტურა გარკვეულწილად უნდა იყოს მოქნილი და ცვლილებებზე ორიენტირებული. სტრუქტურა ითვლება მოქნილად იმ შემთხვევაში, თუ მას ფირმის სტრატეგიის ცვლილების შემთხვევაში შეუძლია საკუთარი ფირმის ორგანიზაციული ფორმის შეცვლაც. ამავდროულად გასათვალისწინებელია, რომ მარკეტინგული სამსახურის სქემის დამუშავება მოითხოვს სათანადო მეცნიერულ კვლევას და ამ ხაზით არსებული პრაქტიკული გამოცდილების განზოგადებას.

ANN TSULAIACaucasus international University

Ph.D Student scientific supervisor:

ANZOR ABRALAVA, Professor

THE ABSTRACT ON THEMEORGANIZATIONAL CHART TYPES OF MARKETING DEPARTMENT

In the given work the role and place of a service of marketing in conditions of market economy, his meaning in management of firm is considered. Marketing activity of firm to-gether with industrial, financial, marketing, technological, personnel, trade and other kinds of activity create the integrated process, which is directed to satisfaction of the consumer market and reception of the profit.

Success of firm depends on chosen strategy, on organization chart types and on methods by which it functioning. Firm organization chart is totality of subdivisions and service. Firm Organization chart Organization chart of marketing department too. Firms seeking to cre-ate effective marketing system or make reorganization of actualities. Organization chart of marketing is not unchanged pattern system and it can change in accordance with the specific conditions facing them. The most important marketing event manager to be a good organizer qualifies.

Organization chart types of marketing department depends on the firm’s capabilities, production and market specifics, etc. Small firms’ marketing work are usually managed by a specialist (marketer), very small enterprises, who have not had in the state of marketing spe-cialist, marketing job orders other marketing services. However, special services can be used as a small, medium and large firms.

In the given work the various forms of marketing departments, their characteristics pros and cons. The firm must choose the form of marketing departments that will help him in conducting marketing activities independently, the structure is certain to be flexible and change-oriented, the structure is considered to be flexible if it is to fluctuations in the firm’s strategy to be able to change the firm’s organizational form. Marketing structure needs scien-tific research and practical experience in this line of generalization.

23

ხატია უდესიანი,ივანე ჯავახიშვილის თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტი,ბაკალავრიატი,

ხელმძღვანელი: დალი სოლოღაშვილი,აკაკი წერეთლის სახელობის

უნივერსიტეტის სრული პროფესორი

სახელმწიფოს როლი აგრარული სფეროს რეგულირებაში

თემა ეხება საქართველოში აგრარულ სფეროში არსებულ პრობლემებსა და მათი დაძლევის შესაძლებლობებს სახელმწიფო რეგულირებით. აგრარულ სექტორს ქვეყნის ეკონომიკურ განვითარებაში უდიდესი წვლილი მიუძღვის. მისი მთავარი ამოცანაა მოსახლეობის სურსათით უზრუნველყოფა და მრეწველობის ნედლეულით მომარაგება. მსოფლიო გამოცდილებით იმ ქვეყნებში, სადაც აგრარულმა სექტორმა განვითარების მაღალ დონეს მიაღწია, ეს ხელისუფლების აქტიური ჩარევით გახდა შესაძლებელი. ამ სახელმწიფოებში კარგად ესმით, რომ ქვეყნის სასურსათო უსაფრთხოება, საექსპორტო ბაზარზე პოზიციების განმტკიცება, მდგრადი სოციალური და ეკონომიკური განვითარება წარმოუდგენელია ამ დარგის სახელმწიფოს მხრიდან მხარდაჭერისა და რეგულირების, ასევე მათთვის პრიორიტეტული მნიშვნელობის მინიჭების გარეშე.

საქართველოში აგრარული სფეროს წინაშე მდგარი პრობლემების გადაწყვეტაში მნიშვნელოვანი როლი სახელმწიფო რეგულირების სისტემას ეკუთვნის,

საქართველოს აგრარულ სექტორში სახელმწიფოს მხარდაჭერის შემაფერხებელი გარემოება არის ის, რომ არ არის განსაზღვრული თვითრეგულირების საბაზრო და სახელმწიფო ზემოქმედების მექანიზმის ოპტიმალური თანაფარდობა. ასევე ჩამოუყალიბებელია სახელმწიფო რეგულირების გრძელვადიანი მეცნიერული კონცეფცია.

სახელმწიფოს მხრიდან საქართველოს აგრარულ სექტორში აუცილებელია სათანადო ყურადღება მიექცეს სოფლის მეურნეობის მიზნობრივი პროგრამების შემუშავებას, რომლებშიც გათვალიწინებული იქნება ადგილობრივი წარმოების პრიორიტეტული მიმართულები.

Khatia Udesiani,Ivane Javakhishvili Tbilisi State University,

Bachelor,Supervisor: Prof. Dali Sologhashvili,

Akaki Tsereteli State University

Government role in agricultural regulation

This thesis deals with the problems connected with agricultural policy and the ways of solving them. Agricultural sector is one of the most important contributors of country devel-opment. Its main goal is to supply people’s demand on food and to create the resources for industry. The world conditions show that the agricultural system is progressive in the coun-tries where the government policy on that way is quite strong. It is clear for all and especially for governments that the agricultural stability, sustainable and social development is strongly demanded on governmental regulation and agricultural policy. And all these are particularly impossible without being priority for everyone.

The problems and challenges facing the government are under the government regulation system.

The main problem of the Georgian agricultural sector is that market cannot afford the disbalance between the market and government regulation. Also, the long run conception of agricultural development is not still formed.

It is important to pay an appropriate attention to the development of agricultural pro-grams where the local producing will be the priority of agricultural policy.

24

ლელა ვარშანიძე კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატის საფეხურის IV სემესტრი, ხელმძღანელი: ნინო ზარნაძე,

ეკონომიკის დოქტორი, კსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

როგორი უნდა იყოს რეკლამა

„კარგი“ რეკლამა ხომ ღიმილისმომგვრელია, კომპანიისთვის გაყიდვების გაზრდის და ბრენდის ცნობადობის გარანტიაა;

1. ორიგინალურობა-კრეატივი: ერთ-ერთ მთავარი კრიტერიუმია. ის, რაც განსხვავებული, ინოვაციური და ახლისმთქმელია. ძალიან მიმზიდველი და დასამახსოვრებელი ხდება;

2. კრეატიულობის პირველი პრეცენდენტი – „AFIAC“ თეთრი იხვი, ცისფერი გულითა და მკვეთრი ყვითელი ნისკარტით;

3. „Volvo “ „Paul smith“ რეკლამების ნაკრები დევიზით – „ცხოვრება ძალიან მოკლეა არასწორი მუშაობითვის“;

4. დამარწმუნებლობა – რეკლამის უნარი შექმნას ბრენდზე მოთხოვნა და აღქმა;5. რეკლამა ძლიერია მაშინ, როცა ის ნახვისთანავე მიიქცევს ყურადღებას, გაგვიჩენს

სურვილსა და მოთხოვნას პროდუქტის შეძენასთან დაკავშირებით;6. რეალურობა-ობიექტურობა. „არ მოატყუო მომხმარებელი, შეარჩიე სწორი გზა

სიმართლის თქმისა და თქვენი უარყოფითიც დადებითი გახდება“ (+ავტობობილი სმარტის სარეკლამო რგოლი);

7. ესთეტიკურობა – წარმოვიდგინოთ რა იქნებოდა ავტომობილის რეკლამებში სექსუალური მანდილოსნების ნაცვლად კაცები რომ იყვნენ?;

8. ულტრათანამედროვე რეკლამა – გააკეთე ნებისმიერი რამ, რათა გახდე შემჩნეული;

9. ინფორმაციულობა – სადავო კრიტერიუმი (+ამერიკული call centre რეკლამა);10. რელიგიურ-კულტურული ფაქტორები. ნაციონალური და რელიგიური

მიზეზების გამო ზოგიერთ ქვეყანაში რეკლამას ბევრი შეზღუდვა და განსხვავებული კანონი აქვს;

11. მაშინ, როდესაც ყველა ერთ გზას მიუყვება, შენ ამ გზას უნდა გადაუხვიო. ამ დროს მოდის ემოცია, რომელიც მყიდველს შეძენისათვის განაწყობს. სწორედ ამ დროს იქმნება ორიგინალურობა, კრეატივი, რაც ახალ სიტყვას ქმნის სარეკლამო სივრცეში.

Lela VarshanidzeCaucasus International University

Bachelor’s Degree, 4-th semester studentSupervisor: Nino Zarnadze, Ph. D in economics,

Associated Professor at CIU

The qualities of the best commercial

„Good“ commercial makes you smile, for a company it’s a guarantee to get brand awareness and increase selling .

1. Creative and originality-one of the main criterion. Everything what is different, inno-vative and can tell new thing easily becomes attractive and memorable.

2. The first case of creativity- AFIAC a white duck with a blue heart and a sharp yellow beak.

3. „Volvo “ „Paul smith“ and combined commercial with slogan “Life is too short for a wrong work.”

4. Convince- possibility of commercial to create demand and perception on brand.5. Commercial can be powerful only when it will take our attention, will create desire and

demand to buy a product from the first watch.

25

6. Reality and objectivity – never cheat user. Find right way nor a truth and your negative will find a positive side. (+ commercial video of a smart car )

7. Aesthetical- can you imagine in a car commercial instead of sexy ladies a man?8. Contemporaneity - you can do everything only to became noticeable9. Informativeness - a controversial criterion (+ American call centre ad)10. Religious and cultural factors – because of National and religious reasons in some

countries advertising has many restrictions and a different law.11. Then when all the way runs along this road you should turn away. The emotion

encourages customers to buy something. At this very moment originality and creativity is being formed which can stand out in advertising field.

ნინო ზანაძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატი, IV სემესტრიხელმძღვანელი: თამარ დუდაური, ეკონომიკის აკადემიური

დოქტორი, ასოცირებული პროფესორი

კომპანიის კონკურენტუნარიანობის მართვისსტრატეგიული ორიენტაცია

დღეს, საქართველო ხდება გლობალური ეკონომიკისა და ბიზნესის ნაწილი. კომპანიებს მოუწევთ კონკურენცია არა მარტო საშინაო ბაზარზე, არამედ მსოფლიო ბაზარზეც საერთაშორისო კომპანიებთან.

კომპანიის კონკურენტუნარიანობის უზრუნველყოფა და ამ პროცესების მართვა მოითხოვს ძირეულ ცვლილებებს ქვეყნის ეკონომიკაში არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით.

გარემოს არასტაბილურობიდან, გადასაწყვეტი ამოცანების სირთულისა და მართვის თანამედროვე მეთოდებიდან გამომდინარე, გამოყოფენ მართვის სხვადასხვა მოდელებს, რომლებიც ასახავს მართვის პროცესს მთლიანობაში და მის შემადგენელ კომპონენტებს.

კომპანიას ყოველთვის სჭირდება სტრატეგია, რომ დასახოს ბიზნესის განვითარების გზები და განახორციელოს მისია, განსაზღვროს, როგორ მიაღწიოს დასახულ მიზანს, როგორ მოიპოვოს კონკურენტული უპირატესობა, როგორ გააძლიეროს პოზიციები გრძელვადიან პერიოდში, როგორ გახადოს მმართველობითი სტრატეგიული ხედვა რეალური.

არ არსებობს ,,საუკეთესო“ სტრატეგიის მზა რეცეპტი და არც ფორმულა, რომლის მიხედვითაც შეიძლება სტრატეგიის გაანგარიშება.

სწორი მენეჯმენტი ავლენს ცალკეული კომპანიის საბაზრო გარემოსთან კავშირს და მიმართულია სტრატეგიული განვითარების პროცესების მართვაზე.

კომპანიის სტრატეგიის ფორმირებაში ფუძემდებლურ როლს თამაშობს კონკურენცია. კონკურენტული ბრძოლა აისახება სტრატეგიაში, რომლის შედეგსაც წარმოადგენს პროდუქციის ნომენკლატურის დივერსიფიკაცია, ტექნოლოგიების დახვეწა, საწარმოს პოტენციალის ინტენსიფიკაცია და საბაზრო სტრუქტურებთან ურთიერთქმედება, კომპანიის მართვის სტრუქტურაში ახალი ფუნქციებისა და სამსახურების შემოყვანა.

კომპანიის სტრატეგიული ორიენტაციის პროცესი იწყება პროგრესული ნაბიჯების გადადგმის აუცილებლობის აღქმის მომენტიდან და იგი შესაძლოა წარმოვიდგინოთ, როგორც მრავალგანზომილებიანი, დროში განვითარებადი მოვლენა, რომელიც მოიცავს კომპანიის საქმიანობის ყველა სახეს.

26

Nino Zanadze, Caucasus International University,IV semester student of Bachelor’s,

Tamar Dudauri Academic Doctor of Economics, Associated Professor

Strategic Orientation of Competitiveness of the Company’s Management

Currently Georgia is becoming a part of the global economy and business. Companies will have to compete not only in domestic market but also in the world market with international companies.

Ensuring the company’s competitiveness and management of these processes requires fundamental changes in the economy, the state of mind.

The volatility of the environment, solvable problems arising from the complexity and modern management methods emphasize the management of the different models, which reflect management process as a whole and its constituent components.

Company always needs a strategy to set the ways of business development and carry out the mission, to determine how to achieve these goals, how to gain a competitive advantage, and how to strengthen their positions in the long run, how to make a managerial strategic vision real.

There is no “best” strategy of the finished recipe or formula, which can be calculated for a strategy.

Right Management reveals a certain kind of connection with the company’s market environment and focuses on the strategic management of the development process.

Competitiveness plays fundamental role in the formation of the company’s strategy. Competitive struggle is reflected in the strategy, the effect of which is to diversify the product nomenclature, improvement in technology, enterprise development and the intensification of market structures, introducing new features and services in the company’s management structure.

The process of strategic orientation begins with the perception of requiring progressive steps and it could be imagined a multi-dimensional developing event, which includes all kinds of activities of the company.

ირინა მუჯირი, ბიზნესის ფაკულტეტი,

ბიზნეს–ადმინისტრირება, დოქტორანტურა,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ხელმძღვანელი: მანანა ცერცვაძემათემატიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, კსუ–ს პროფესორი

ადამიანური კაპიტალის და ინოვაციური განვითარების ინდექსი საქართველოში

კვლევაში წარმოდგენილია ადამიანური კაპიტალის და ინოვაციური განვითარების თანამედროვე ტენდენციები და გაანალიზებულია 2012 –2013 წლის საერთაშორისო რეიტინგების მიხედვით საქართველოს მდგომარეობა ადამიანური კაპიტალის და ინოვაციების განვითარების კუთხით.

Doctrina Business Review-მ პრეზენტაცია-ფორუმი თემაზე „გლობალური ინოვაციების ინდექსი და საქართველო“ გამართა. პრეზენტაციაზე ორგანიზაციების Cornell University, INSEAD და World Intellectual Property Organization (WIPO) მიერ მომზადებული კვლევის „გლობალური ინოვაციის ინდექსი 2013“-ის შედეგები იყო განხილული და ასევე საქართველოს მდგომარეობა მსოფლიო ინოვაციური განვითარების რეიტინგში.

ჩვენი კვლევის მიზანი და ამოცანაა, ადამიანური კაპიტალის და ინოვაციური

27

მაჩვენებლების დინამიკის გაანალიზება მსოფლიო რეიტინგების და ინდექსების ჭრილში და მათი გაუმჯობესების და განვითარებისათვის მიმართულებების ჩამოყალიბება.

მსოფლიოს ინოვაციური განვითარების ინდექსი (The Global Innovation Index) მოიცავს 7 ძირითად მიმართულებას და ქვეყნდება ყოველწლიურად. ეს მიმართულებებია:

1. ინსტიტუტები (პოლიტიკური გარემო, რეგულაციები, ბიზნესგარემო);2. ადამიანური კაპიტალი და კვლევები (განათლება, უმაღლესი განათლება,

კვლევები და განვითარება);3. ინფრასტრუქტურა (ინტერნეტი და ტელეკომუნიკაციები, მთავარი

ინფრასტრუქტურა, ეკოლოგია);4. ბაზრის მიმოხილვა (კრედიტები, ინვესტიციები, ვაჭრობა და კონკურენცია);5. ბიზნესმიმზიდველობა (კვალიფიციური მუშახელი, ინოვაციური

კომუნიკაცია, ცოდნის გავრცელება);6. ცოდნა და ტექნოლოგიის შედეგები (ცოდნის შეძენა, ცოდნის გავლენა და

ცოდნის გავრცელება).კვლევის შედეგად, გამოვლინდა, რომელი მაჩვენებლები ადამიანური კაპიტალის

და ინოვაციური განვითარების კუთხით არის პრობლემური და განაპირობებს თემის აქტუალურობას და ახალი მიმართულებების კვლევა – ძიებას არსებული ვითარების გასაუმჯობესებლად.

კვლევის მეთოდოლოგია: კვლევის თეორიული და მეთოდოლოგიური საფუძველია, ეკონომიკური

ანალიზის, შედარების, დაჯგუფების და სხვა ხერხები. კვლევაში გამოყენებულია მაკროეკონომიკური კვლევის თანამედროვე მეთოდები და მოდელები, ეკონომიკური ზრდის შესახებ კვლევები.

კვლევის ბაზას წარმოადგენს ოფიციალური სტატისტიკური მონაცემები, საერთაშორისო ორგანიზაციების და ექსპერტების კონფერენციებზე გამოქვეყნებული მონაცემები.

Ирина МуджириФакультет бизнеса

Бизнес-администрирование Докторантура

Кавказский Международный УниверситетРуководитель: Манана Церцвадзе, доктор математических наук, профессор.

Индексы человеческого капитала и иновацинного развития в Грузии.

В исследовании представленны современные тенденции развития человеческого капитала и инноваций и проанализированны данные, какое место занимает Грузия в международных рейтингах по этим направлениям.

Doctrina Business Review-ю, на презентации-форуме на тему „Индексы глобальных инноваций и Грузия“ совместно с международными организациями: Cornell Univer-sity, INSEAD და World Intellectual Property Organization (WIPO) представила итого исследований „Индексы глобальных инноваций 2013 “. На презентации-форуме были рассмотрены показатели и место Грузии в международных рейтингах.

Цель и задачи нашего исследования, анализ динамики показателей человеческого капитала и инновационного развития Грузии в международных рейтингах и разработка направлений по их улучшению.

Всемирный индекс инновационного развития (The Global Innovation Index) включает 7 основных направлений и опубликовывается ежегодно

• Экономическая и институциональная среда, ее эффективность в использовании

28

существующих и создании новых знаний и производств;• Образованное и человеческий капитал, способное создавать, передавать и

использовать знания;• Динамическая информационная инфраструктура, способная получать,

хранить и распространять знания;• Эффективная инновационная система фирм, исследовательских центров,

консультационных и других организаций, способных ориентироваться в растущих объемах информации, адаптироваться под собственные потребности и создавать технологи

• Уровень макроэкономического развития (индекс стабильности);• Уровень развития общественных институтов (состояние законодательства,

индекс коррупции);• Технологический индекс (инновационное развитие, качество передачи

знаний).Таким образом, в сравнительном анализе уровня человеческого капитала

и инновационного развития стран, определенно место Грузии и ее показатели по этим параметрам. Выявленны целый ряд проблем и низких показателей, что определяет актуальность исследования и поиск задач и направлений по их решению.Также из исследования вытекает интересная методологическая и методическая проблемы сопоставления индексов, полученных страновыми и международными организациями - такое сопоставление дает нам основание исследовать различия собственного видения позиций страны и оценки ее со стороны мирового инновационного сообщества.

Методология исследования:Методологической и теоретической основой исследования послужили труды

зарубежных компаний и фондов. которые занимаютя исследованием рейтингов а также статистичесие официальные данные страны.

При проведении исследования и изложения материала были применены оющенаучные подходы и методы научного познания (анализ, синтез и т.д.).

თამარ ბარბაქაძე, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის

ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტისმე-3 კურსის სტუდენტი,

ხელმძღვანელი: ნაზირა კაკულიათსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

ობლიგაციები - ინვესტირების ფინანსური ინსტრუმენტი

საერთაშორისო პრაქტიკაში არსებობს სასესხო ვალდებულებების დიდი მრავალფეროვნება. ობლიგაციები წარმოადგენს მის ერთ-ერთ სახეს. დღეისათვის ობლიგაციები მიეკუთვნება ერთ-ერთ ყველაზე კონკურენტუნარიან ინვესტიციურ ინსტრუმენტს, რომელიც ფლობს პოტენციურ შესაძლებლობებს უზრუნველყოს მიმზიდველი შემოსავლები მიმდინარე პროცენტების და/ან კაპიტალის ზრდის სახით. ნებისმიერი საბაზრო ეკონომიკის ქვეყნის განვითარების წინაპირობა არის საინვესტიციო გარემოს გაძლიერება, რომლის ერთ-ერთ მთავარ საფუძველს წარმოადგენს ინვესტირება ფინანსურ ინსტრუმენტებში. საქართველოში საბაზრო ეკონომიკის პირობებში განვითარდა ინვესტირების ფორმებისადმი დიდი ინტერესი. სამწუხაროდ, საქართველოს საფონდო ბირჟა ნაკლებად ახორციელებს ობლიგაციებით ვაჭრობას, მაგრამ დღევანდელ პირობებში ნებისმიერ ინვესტორს შეუძლია ინტერნეტის საშუალებით მოახდინოს ინვესტირება სხვადასხვა ფასიან ქაღალდებში. ამ ფონზე აუცილებელი გახდა მათ იცოდნენ მსოფლიო ფინანსურ

29

ბაზარზე არსებული ფასიანი ქაღალდების მახასიათებლები. დღეისთვის არსებული ობლიგაციების მრავალფეროვნების პირობებში აუცილებელი ხდება ობლიგაციების არსის, მახასიათებლების და შეფასების მეთოდების, ასევე მისი მართვის სტრატეგიების თეორიულ-მეთოდოლოგიური და პრაქტიკული ასპექტების მეცნიერული შესწავლის საჭიროება, რაც თავისთავად მიუთითებს დასმული საკითხის კვლევის აუცილებლობაზე, რამაც განაპირობა სამაგისტრო ნაშრომის შერჩევა.

ნაშრომის მიზანია ობლიგაციების შეთანხმებით გათვალისწინებული სხვადასხვა პირობების, ობლიგაციების სხვადასხვა სახეობების თავისებურებათა დეტალური ანალიზი, მისი შეფასების ხერხების, ასევე მისი მართვის აქტიური და პასიური სტრატეგიების არსისა და გამოყენების ფორმების შესწავლა, ამის სფუძველზე ობლიგაციებში ინვესტირების ძირითადი მიზნების, შესაძლო ფორმების და რეკომენდაციების შემუშავება. ამ მიზნების განხორციელებისათვის ნაშრომში დასახულია შემდეგი ამოცანები: ფასიანი ქაღალდების ზოგადი ანალიზი, ობლიგაციების არსის და მახასიათებლების შესწავლა, ობლიგაციების კლასიფიკაცია სხვადასხვა ნიშნის მიხედვით, ობლიგაციების შეფასების სხვადასხვა მეთოდების შესწავლა, ობლიგაციების პორტფელის დურაციის ანალიზის საფუძველზე მისი მართვის აქტიური და პასიური სტრატეგიების შესწავლა.

Tamar Barbakadze Faculty of Business and Economics, 6-th semester BA student.

Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Georgia.N. kakulia, Doctor of Economics, associate Professor, TSU

Bonds – The financial instruments for investment.

There is great diversity in the practice of international debt obligations. Bonds are one of them. The bonds are one of the most competitive investment instruments, which have the po-tential availability to provide attractive incomes as the current interest income and / or capital growth. Strengthening the investment environment is a prerequisite for the development of any market economy, of which one - the main reason is investing in financial instruments. There were increase interest in investment types in Georgia. Unfortunately, Georgian stock exchange less trades with bonds, but in today’s conditions, any investor can make investments in various securities through the Internet. In these conditions it became necessary to know the world financial market. So far, in diversity of the bonds it become necessary to study scientific the bonds substance, characteristics and evaluation methods, as well as theoretical - method-ological and practical aspects of management strategies, which indicates the need for research on the issues raised, resulting in the selection of the Master’s thesis.

The aim of thesis is a detailed analysis of the peculiarities of different kinds of bonds, to study the nature and using valuation methods, as well as its active and passive management strategies. On this basis to make the main objectives, possible forms and recommendations for investing in bonds. In the work the objectives for the implementation these goals are project following tasks: general analysis of securities, study the substance and the characteristics of the bonds, classification of bonds of different signs, according to the evaluation of different methods to study the bond, to learn bond active and passive management strategies based on the analysis portfolio Duration.

30

სოფო საგინაშვილი,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბიზნესის ფაკულტეტი, მაგისტრატურახელმძღვანელი: მამუკა თორია,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისასოცირებული პროფესორი

საქართველო–თურქეთის სავაჭრო–ეკონომიკური ურთიერთობები

ჩვენი ქვეყნის განვითარების თანამეროვე პერიოდში, როცა სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი ხდება ქვეყნის ეკონომიკის ინტეგრირება მსოფლიო ეკონომიკურ სისტემაში, მეტად აქტუალური ხდება ქვეყნებს შორის სავაჭრო ურთიერთობების გაღრმავება.

საქართველოსა და თურქეთის რესპუბლიკას მრავალწლიანი, მჭიდრო თანამშრომლობა აკავშირებს. ორ ქვეყანას შორის მრავალმხრივი სტრატეგიული თანამშრომლობა ხორციელდება როგორც სახელმწიფოთა, ასევე ხალხთაშორის ურთიერთობების დონეზე. ქვეყნებს შორის არსებული სოლიდური სახელშეკრულებო ბაზა მოიცავს 60-ზე მეტ მოქმედ ხელშეკრულებას და თანამშრომლობის თითქმის ყველა სფეროს არეგულირებს.

ორი ქვეყნის საერთო ინტერესთა ფართო სპექტრი არის მყარი საფუძველი ისეთი მნიშვნელოვანი ენერგეტიკული და სატრანსპორტო პროექტების განხორციელებისთვის, როგორებიცაა: ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი, ბაქო-თბილისი-ერზრუმის გაზსადენი, აგრეთვე, ბაქო-თბილისი ყარსის სარკინიგზო მაგისტრალი. ქვეყნებს შორის მოქალაქეთა მიმოსვლისა და ვაჭრობის ლიბერალიზაცია, სასაზღვრო-გამშვები და საბაჟო პუნქტების მოდერნიზაცია, ბათუმის საერთაშორისო აეროპორტის ერთობლივი გამოყენება არის ორმხრივი თანამშრომლობის ის მნიშვნელოვანი მიღწევები, რომლებიც ბოლო პერიოდში განხორციელდა. პიკური წელი იყო 2008 წელი, როდესაც თურქეთის ინვესტიციებმა საქართველოში 164,5 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა. თურქული ინვესტიციები ძირითადად განთავსებულია სატელეკომუნიკაციო, სამრეწველო, სამშენებლო, საბანკო, ტექსტილის სფეროებში.

საქართველოს უმსხვილეს პარტნიორად კვლავ თურქეთი რჩება, რომელთანაც სავაჭრო ბრუნვამ 2013 წლის იანვარ-მარტში 306.2 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა. იმპორტმა თურქეთიდან 269 მილიონი აშშ დოლარი, ხოლო ექსპორტმა საქართველოდან თურქეთში მხოლოდ 37.1 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა.

საქართველოს ექსპორტს თურქეთის ბაზრის სახით მნიშვნელოვანი პერსპექტივა აქვს. ამ ქვეყნიდან საქართველოში ძირითადად სამშენებლო მასალების იმპორტი ხორციელდება, შემდეგ მოდის ქაღალდის ნაწარმი, საყოფაცხოვრებო ტექნიკა და სხვა პროდუქცია. რაც შეეხება ექსპორტს, საქართველოდან თურქეთში ძირითადად შავი ლითონები, ფეროშენადნობები, ავტომობილები და ტრიკოტაჟის ნაწარმი გადის.

მიუხედავად იმისა, რომ ორ ქვეყანას შორის თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმი მოქმედებს, ჩვენი ქვეყანა სრულფასოვნად ვერ იყენებს თურქეთთან ამგვარ ეკონომიკურ ურთიერთობას. ქართველ მეწარმეებს შეუძლიათ მეზობელ ქვეყანაში პროდუქცია ყოველგვარი საბაჟო გადასახადის გარეშე გაიტანონ, თუმცა თურქეთის ბაზარზე ქართული პროდუქციის სიმცირეა. არადა, მაგალითად, თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულების თანახმად, თურქეთში ერთი მილიონი ლიტრი ღვინის ექსპორტირებაა შესაძლებელი. თუმცა ქართული კომპანიები ამ შესაძლებლობას ჯერ არ იყენებენ. გარდა ამისა, ექსპერტები მიიჩნევენ, რომ სავაჭრო-ეკონომიკურ ურთიერთობებში რისკების შესამცირებლად აუცილებელია ორ ქვეყანას შორის სავაჭრო ბრუნვის დაბალანსება, ანუ ექსპორტის მოცულობა მიუახლოვდეს იმპორტის მოცულობას.

31

Sopo Saginashvili, Faculty of BusinessMA second semester student,

Caucasus International University, Georgia.Scientific Supervisor: Mamuka Toria -

Associate Professor

Georgia and Turkey: Trade and Economic Relations.

In the modern era, it is vitally important to deepen trade and economic relations between the countries. Georgia and Turkey have had exemplary relations for ages. Comprehensive strategic cooperation between the two countries is carried out at the level of the states as well as at the level of relations between nations. The solid contractual base includes more than 60 current contracts and it regulates almost all areas of cooperation between our countries.

A wide range of the two countries’ common interests is a solid foundation for important energy and transportation projects such as the Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) pipeline, the Ba-ku-Tbilisi-Erzurum (BTE) pipeline and the Baku-Tbilisi-Kars railway.

The recent significant achievements of bilateral cooperation are: liberalization of trade and travel (Turkey and Georgia adopted visa-free travel in 2006), modernization of border crossing point and custom checkpoints and the joint usage of the Batumi International Airport. Turkey invested $164, 5 million in Georgia in 2008. In general, Turkey makes investments in the telecommunication, industrial, construction, banking and textile sectors in Georgia. Turkey remains as Georgia’s major partner. The trade volume between Turkey and Georgia reached $ 306.2 million in 2013. Turkey mainly exports food and electrical appliances to Geor-gia, and imports electrical engineering products and non-ferrous metals.

Despite the fact that there is a free trade regime between the two countries (Georgia and Turkey signed a free trade agreement in 2007) our country cannot use this opportunity comprehensively. The Georgian entrepreneurs can export their production to the Turkish market without customs duty; however, there is lack of Georgian production. For example, it is possible to export one million liters of wine to Turkey under the free trade agreement signed between our countries; however, the Georgian companies have not used this opportunity yet. In addition, experts believe that trade turnover balance between Georgia and Turkey is neces-sary in order to reduce the risks of economic relations between two countries.

32

გაილან ალრაჰმანი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,ერთსაფეხურიანი პროგრამა, I სემესტრი.

ხელმძღვანელი: ნინო ინაური, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

მოწვეული პედაგოგი

ათეროსკლეროზი

ათეროსკლეროზი ქრონიკული, ძირითადად, შუახნისა და ასაკოვანი ადამიანების დაავადებაა. სამედიცინო ტერმინი ათეროსკლეროზი ეწოდა სისხლძარღვის კედლის გასწვრივ ნივთიერებების დაგროვების, ლიპიდების ჟანგვისა და მათი არტერიის კედელთან ურთიერთქმედების, ასევე ცხიმის დეპონირებისა და ფოლაქების აგრეგაციის გამო. ცხიმოვანი ნივთიერებების სისხლძარღვის კედელზე აგრეგაცია იწვევს მის შევიწროვებას, გარდაქმნის მკვრივად და მყარად. ამ გზით იგი კარგავს მოქნილობასა და ელასტიურობას, იქმნება დაბრკოლება, რასაც მივყავართ არტერიაში სისხლისა და ჟანგბადის ნაკადის შემცირებისკენ. ამგვარად, დაავადებულს სიცოცხლისუნარიანობა და ფუნქციონირების უნარი უქვეითდება.

ათეროსკლეროზი ასევე იწოდება „ნაღმად“, რომელიც მოთავსებულია სისხლძარღვებში და მისი რაოდენობა იზრდება. გვინდა ვისაუბროთ აღნიშნულ დაავადებაზე, მის გამომწვევ ფაქტორებსა და მასთან ბრძოლის მეთოდებზე.

Gaylan Alrahmany, Caucasus International University,

single step program, Faculty of Medicine, I semesterInstructor: Nino Inauri, Invited Lecturer

at Caucasus International University.

Atherosclerosis

Atherosclerosis is chronic disease, mainly of middle and old aged people.Hardening of the Arteries, or atherosclerosis, the medical term given to the case of

accumulation and gathering materials and fatty lipid oxidation along the walls of the arteries and their interaction with the artery wall, and fat deposition and platelet aggregation. Accumulation of fatty substances and fat on the wall of the arteries, cause narrowing of the artery walls with the passage and the that become dense and strong and thus lose the suppleness and flexibility and probably clogged, which leads to reduced blood flow and oxygen through the artery. Thus leading to the weakness of the vitality and function of this member.

Atherosclerosis is called also as a bomb, which is located in our blood vessels and their quantity increase. So, we want to talk about this disease, about its defiant factors, cаuse and fighting methods.

medicinis seqcia / MEDICINE SECTION

33

ეკა კილაძე,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი, მედიცინის ფაკულტეტი,

ერთსაფეხურიანი პროგრამა, სპეციალობა-სტომატოლოგია, VIII სემესტრი. ხელმძღვანელი: ლელა წიტაიშვილი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისმოწვეული პროფესორი

პირის ღრუს ჰიგიენის როლი პაროდონტის დაავადებათა პროფილაქტიკაში

პაროდონტის დაავადება განისაზღვრება როგორც პათოლოგიური პროცესი, რომელიც აზიანებს პაროდონტის ქსოვილს და გამოვლინდება გინგივიტისა და პაროდონტიტის სახით. მთავარი ეტიოლოგიური ფაქტორი არის ბაქტერიული ნადები კბილ-ღრძილოვანი კავშირის დონეზე და მიკროორგანიზმების ცხოველმყოფელობის პროდუქტები, რომლებიც ტოქსიურ ზემოქმედებას ახდენენ ღრძილის ქსოვილზე, შედეგად, ირღვევა კბილ-ღრძილოვანი შეერთება და ღრძილის მიკროცირკულაცია, რაც იწვევს პაროდონტალური ჯიბისა და ძვლოვან ქსოვილში ანთების განვითარებას. ხდება კბილბუდის ძვლოვანი ქსოვილის განლევა, იწყება კბილების მორყევა და გადანაცვლება, საბოლოოდ კი _ კბილების დაკარგვა. დაავადების განვითარებას მთელი რიგი სხვადასხვა ზოგადი და ადგილობრივი რისკ ფაქტორი უწყობს ხელს.

დღესდღეობით პაროდონტიტი აღარ განიხილება ასაკის დაავადებად, რადგან ახალგაზრდა ასაკშიც ხშირად ვითარდება და კბილების ნაადრევად დაკარგვის მიზეზი ხდება. დაავადების თავიდან აცილება შესაძლებელია დროული პროფილაქტიკით, რაც პროფესიულ და ინდივიდუალურ ჰიგიენას მოიცავს. პროფესიულ ჰიგიენაში მოიაზრება სხვადასხვა საშუალებებით ქვებისა და ნადების მოცილება, რაც პროფილაქტიკასთან ერთად, უკვე არსებული ანთების შემთხვევაში, სამკურნალო ღონისძიებების საწყის ეტაპსაც წარმოადგენს, ხოლო ინდივიდუალური ჰიგიენა თვით პაციენტის მიერ კბილის პასტების, კბილის ჯაგრისის, ენის საწმენდის, ფლოსის, ინტერდენტალური ჯაგრისის, საღეჭი რეზინის სწორად გამოყენებასა და შერჩევას გულისხმობს, რაც ექიმი სტომატოლოგის პრეროგატივაა და ხელს უწყობს დაავადების თავიდან აცილებას.

ხშირად პაციენტები უსახსრობის თუ სტომატოლოგიური მომსახურების მიმართ ნეგატიური დამოკიდებულების გამო მიმართავენ თვითმკურნალობას და ჰიგიენური საშუალებების რეკლამირების ფონზე გამოყენებას, ასეთი მიდგომა კი უმეტეს შემთხვევაში არაეფექტურია და პირიქით, ხელს უწყობს კიდეც დაავადების განვითარებას. ამიტომ თემის მიზანს სწორედ დაავადების პროფილაქტიკის განხილვა წარმოადგენს, რაც, ვფიქრობთ, აქტუალური საკითხია ყველა ასაკისა და სქესის ადამიანისათვის.

Eka KiladzeCaucasus International University,

Faculty of Medicine, single step program, Speciality- stomatology VIII semester

Instructor: Lela Tsitaishvili, Invited Professor at Caucasus International University

The role of oral hygiene in prevention of periodontal diseases.

Periodontal disease is defined as a pathological process affecting periodontal tissue and identified as gingivitis and periodontitis. The role of microorganisms is essential in occurrence of periodontal diseases, for their metabolism products influence on periodontal tissues and have local toxic effects, resulting in loosening tooth –gum attachment and formation of periodontal pockets, leading to further inflammation and progressive bone loss. There are a lot of local and common risk-factors having influence on the development of the diseases.

Periodontitis is no longer considered as a disease of the age because of frequent

34

development in the young and premature tooth loss. The disease can be avoided by timely preventive measures such as professional and individual hygiene.

Professional hygiene procedures include plaque and tartar removal using various techniques representing the initial step of treatment of already existing periodontal disease as well, whilst individual hygiene comprise procedures carried out by a patient such as cleaning teeth with a tooth brush and toothpaste, using a dental floss, tongue cleaners, chewing gums. These means must be selected by a dentist for a proper use encouraging the prevention of periodontal diseases.

Patients often resort to self-treatment or use various hygiene means advertised due to lack of treatment funds or negative attitude towards dental care which cannot often be very effective, that’s why the main objective of our theme is to discuss the preventive measures avoiding disease occurrence that is in our opinion the actual matter for people of any age or gender.

ვალერიან ხუციშვილი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ინფორმატიკის და მართვის სისტემების ფაკულტეტი, სამედიცინო რადიაციული ფიზიკა,

ბაკალავრიატი, VIII სემესტრი,ხელმძღვანელი: ნუგზარ დოლიძე,

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ფიზიკისდეპარტამენტის სრული პროფესორი

რადიაციის გავლენა და დოზები სხივურ თერაპიაში

ნაშრომში განხილულია რადიაციის ზემოქმედება ცოცხალ ორგანიზმზე, დოზები და საზომი ერთეულები. მოცემულია სხივურ დიაგნოსტიკასა და თერაპიაში დასაშვები და სიცოცხლისთვის საშიში დოზები. განხილულია ადამიანებისთვის ბუნებრივი რადიაციული ფონი, სამედიცინო მიზნებით დასხივების საშუალო ინდივიდუალური დოზები და დოზის შუალედები. ყურადღება მახვილდება სამედიცინო დასხივებისას პაციენტებისა და მომსახურე პერსონალის დაცვაზე.

Valerian KhutsishviliGeorgian Technical University, Bachelor,

Faculty of Informatics and management systems, VIII semesterInstructor: Nugzar Dolidze, Full Professor,

Department of Physics, Georgian Technical University

The influence and doses of radiation in a beam theraphy

The work deals with the influence of radiation on a living organism, the doses and the measurement units. The doses admitted in beam diagnostics and therapy and those dangerous for life have been given. The natural radiation background for people, the average individual doses of irradiation and the dose intervals have been discussed. During irradiation the attention is concentrated on protection of patients and servicing personnel.

35

თამარ გელაშვილი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი, ერთსაფეხურიანი პროგრამა, VI სემესტრი,

ხელმძღვანელი: ლ. გრიგოლია, მედიცინის დოქტორი,ასოცირებული პროფესორი

ადგილობრივი ანესთეტიკები და მათი მოქმედება

დაახლოებით 100 წლის წინ აღმოაჩინეს ადგილობრივი ანესთეზია ( I თაობის ანესთეზია) და მას შემდეგ მოყოლებული, იგი ფართოდ გამოიყენება მედიცინაში, მათ შორის, სტომატოლოგიაში. 1886 წელს დაიწყეს ინფილტრაციული ანესთეზიის გამოყენება, 1901 წლიდან მიიღეს სინთეზირებული ადრენალინი, რომელიც შეურიეს ანესთეტიკს, რითაც მიიღეს უკეთესი შედეგი.

მას შემდეგ სულ უფრო და უფრო იხვეწება სინთეზირებული ანესთეტიკები, მაგრამ გარემოს ზემოქმედების შედეგად იზრდება მათგან გამოწვეული გვერდითი მოვლენები. ვფიქრობთ, ამ პრობლემის გაშლა, გაცნობა და მასზე საუბარი საინტერესო იქნებოდა.

Tamar Gelashvili,Caucasus International University, Faculty of Medicine,

Single step program, VI semester.Instructor: L. Grigolia, MD, Associated Professor

Local anesthetics and their action

Local anesthesia was discovered approximatly 100 years ago (I GENERATION ANESTHE-SIA ), and from that it is widely used in medicine, also in dentistry. In 1886 year was started utilization of infiltrative anesthesia, from 1901year received synthesized adrenalin, which was mixed up with anesthetic and took better result. Sinthesized anesthetics are improving from that time, but by result of outcome of environmental influence ,caused side effects increase. We think, its interesting to speack about this problem, introduce it and spread it.

თეონა მდივნიშვილი,ივანე ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, მედიცინის ფაკულტეტი,

ერთსაფეხურიანი პროგრამა, VI სემესტრი,ხელმძღვანელი: ელენე თავდიშვილი, ბიოლოგიის დოქტორი

ბიოლოგიური რიტმები და დაავადებები

ბიოლოგიური რიტმები ბიოლოგიური პროცესების ინტენსივობისა და ხასიათის ციკლური ცვალებადობაა, რომელიც ყველა ცხოველსა და მცენარეს, აგრეთვე მათს ორგანოებსა და უჯრედებს ახასიათებს. ბიოლოგიური რიტმები ვლინდება ცოცხალი სისტემის ორგანიზაციის სხვადასხვა დონეზე, როგორიცაა: მოლეკულა, უჯრედი, ქსოვილი, ორგანო, მთლიანი ორგანიზმი, პოპულაცია და ბიოსფერო. რიტმებულობაზე გავლენას ახდენენ შემდეგი გეოფიზიკური ციკლები: დღეღამური, მოქცევა-მიქცევის, მთვარისა და სეზონური. ორგანიზმის მიერ ფიზიოლოგიური ფუნქციების ოპტიმალური განხორციელება მაშინაა შესაძლებელი, როდესაც შიდა რიტმები თანხვდენილია გარესამყაროს პერიოდულ ცვლილებებთან. ყველაზე კარგადაა შესწავლილი ადამიანის დღეღამური ბიორიტმები. დღეღამური რიტმი არის ორგანიზმის ძირითადი რიტმი (ცირკა-რიტმი), რომელიც გამომუშავდება გარემო ცვლილებების საპასუხოდ და მიმართულია ორგანიზმის მთლიანობის შესანარჩუნებლად.

36

მედიცინაში ცირკა-რიტმებს დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ფარმაკოლოგიური პრეპარატების ზემოქმედების შესწავლის დროს. ამასთან დაკავშირებით წარმოიშვა ახალი მიმართულება _ ქრონოფარმაკოლოგია. განვითარდა აგრეთვე ქრონოთერაპია, რომელიც დღეს მიღებულია მედიცინის სხვადასხვა სფეროში. ქრონოთერაპია გულისხმობს სხვადასხვა პრეპარატებით მკურნალობის დროს ცირკადული პროფილის გათვალისწინებას. ცირკადული სისტემა გათვალისწინებული უნდა იყოს აგრეთვე დიაგნოსტიკის დროსაც. ყველა შემთხვევაში, როდესაც ასხვავებენ ნორმასა და პათოლოგიას, პარამეტრების განსაზღვრა უნდა ხდებოდეს ცირკადული ფაზის ერთსა და იმავე დროს. დაავადება მიუთითებს ცირკადული რიტმების სინქრონულობის დარღვევას, მკურნალობის დროს კი მხედველობაში უნდა იყოს მიღებული ცირკა- რიტმების ნორმაში მიმდინარეობა.

რიტმულობის შესწავლა ნორმასა და პათოლოგიაში და ეს მონაცემები გათვალისწინებული უნდა იყოს დაავადებების მკურნალობის დროს.

Теона МдивнишвилиТбилисский Государственный Университет,

Медицинский факультет, одноступенчатая программа, Направление Стоматологии

Руководитель: Елене Тавдишвили, доктор биологии

Биологические ритмы и болезни

биологические ритмы-это интенсивность биологических процессови а также циклическое изменение характера,которое характерно для всех животных и растении,а также их органов и клеток.Биологические ритмы проявляются на разных уровнях живой системы.Это: молекула,клетка,ткань и биосфера.

На ритмичность влияют следующие геофизичекие циклы: суточные, главные потоки и сезонные. Организмом оптимальное осуществление физиологической функции возможно тогда, когда внутренные ритмы совподают с периодическими изменениями внешней среди. Лучше всего, в настоящее время изученно суточные биоритмы человека. Суточный ритм _ основной ритм организма(цирка ритм),который вырабатывается в ответ внещных измнении и направлен для сохранения целостности всего организма.

В медицине большое внимание удельяется цирка-ритмам для изучения взаимодеиствия фармакологических препаратов. Исходя из этого появилась новое направление _ хронофармакология. А также развивается хронотерапия,которая в настоящее время принята в разных сферах медицини. Под хронотерапией подразумивается рассмотренние циркадулного профиля при лечении различними препаратами. Циркадульная система а также должна рассматриватся при диагностике.

При всех случаях, когда различают норму и патологию, определение параметров должна происходить в одном и томже циркадульном фазе. Заболивание указывает о нарушении синхронности циркадульных фаз. При лечении должны принимать во внимание состояние цирка-ритмов в норме.

Изучение ритмичности в норме и патологии и эти данные должны быть усмотренны при лечении заболевании.

37

იოსიფ მ. ჰამიდი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი, მედიცინის ფაკულტეტი

ერთსაფეხურიანი პროგრამა, სპეციალობა-სტომატოლოგიახელმძღვანელი: ნინო ინაური,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისმოწვეული პედაგოგი

თამბაქოს მოწევა და მისი მავნე ზემოქმედებაფაქტები თამბაქოს შესახებ

მსოფლიოს მასშტაბით 1,3 მილიარდი მწეველია. თამბაქოს მოხმარება არის სიკვდილის წამყვანი პრევენცირებადი მიზეზი.

მსოფლიოში, წელიწადში 6 მილიონზე მეტი თამბაქოს მიმხმარებელი იღუპება, 600 000 –ზე მეტი არამწეველი სარგებლობს პასიური მწეველის სტატუსით.

ნიკოტინის საკმარისი დოზაა 4 – 5 ღერ სიგარეტში ახალგაზრდის მოსაკლავად, თუ ის მთლიანად იქნა შთანთქმული. მწეველთა უმრავლესობა ღებულობს 1 ან 2 მგ ნიკოტინს თითო სიგარეტიდან და მაინც გრძელდება მისი გამოყენება.

სიგარეტი შეიცავს არსენიკს, ფორმალდეჰიდს, ციანიდს, ნიტროგენის ოქსიდს, კარბო-მონოქსიდს, ამონიუმს და 60-ზე მეტ ცნობილ კარცინოგენს.

შარდოვანა, შარდის ძირითადი შემადგენელი ქიმიური ნაერთი, გამოიყენება სიგარეტისათვის „არომატის“ მისაცემად.

მეცნიერები აცხადებენ, რომ მწეველები კარგავენ სიცოცხლის საშუალოდ 10-14 წელს. თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ აუცილებელია მწეველი დაიღუპოს ახალგაზრდა.

მწეველთა უმრავლესობა აღნიშნულს ჩვევად იყალიბებს „თინეიჯერობის“ ასაკში, სიგარეტის შესაძენად ლეგალიზებულ ასაკამდე.

მწეველთა დაახლოებით 80 %, 1 მლრდ მწეველი ცხოვრობს დაბალ ან საშუალო განვითარების ქვეყნებში.

პრობლემის აქტუალურობიდან გამომდინარე, გადავწყვიტეთ ვისაუბროთ თამბაქოს მოხმარებით მიღებულ ზიანზე, მის გავრცელებასა და მისი პრევენციის მეთოდებზე.

Yosif M. HamidCaucasus International University, Faculty of Medicine,

single step program, speciality-stomatologyInstructor: Nino Inauri MD

Tobacco Smoking And Its Bad Effects

Facts about Tobacco

1.3 billion people smoke world wideTobacco use is the leading preventable cause of death.Worldwide, tobacco use causes more than 6, million deaths per year, more than 600,000

are the result of non-smokers exposed to second-hand smoke. There is enough nicotine in four or five cigarettes to kill an average adult if ingested

whole. Most smokers take in only one or two milligrams of nicotine per cigarette however, the remainder being burned off

Cigarettes contain arsenic, formaldehyde, lead, hydrogen cyanide, nitrogen oxide, carbon monoxide, ammonia and more than 60 known carcinogens.

Urea, a chemical compound that is a major component in urine, is used to add “flavor” to cigarettes

Scientists claim the average smoker will lose 10-14 years of their life due to smoking. This however does not necessarily mean that a smoker will die young

Most smokers take up the habit in their mid-teens, well before the legal age for purchasing them.

Nearly 80% of the world’s one billion smokers live in low- and middle-income countries.According to the actuality of problem, we decide to talk about harm taken with tobacco,

its diffusion and preventive methods of smoking.

38

ლელა ცალუღელაშვილი, ივ. ჯავახიშვილის სახ. თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ბაკალავრიატი, III კურსი,

ხელმძღვანელი: გიორგი ფიჩხაია, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი.

მაგნიტური ნანონაწილაკების მდგრადი სუსპენზიისჰიპერთერმიული და მაგნიტური კვლევა

ნაშრომში გამოკვლეულია მაგნეტიტის ნანონაწილაკების სტაბილური მაგნიტური

სუსპენზიის ჰიპერთერმიული და მაგნიტური თვისებები.ამ მიზნით დამზადებულია მარტივი დაბალსიხშირული რხევის გენერატორი 300

ვატი სიმძლავრით და 300 კილოჰერცი სიხშირით. ინდუქტიურ კოჭაში მოთავსებული მაგნიტური სუსპენზიის ნიმუში (ნანონაწილაკების მდგრადი სუსპენზია) ცხელდება 55C-მდე 30 წუთის განმავლობაში.

განივი მაგნიტური ამთვისებლობის გაზომვის შედეგები საშუალებას იძლევა დავასკვნათ სუსპენზიის ნანონაწილაკების სუპერპარამაგნიტური ხასიათი ოთახის ტემპერატურაზე. მიღებული შედეგების შედარებამ ლიტერატურაში არსებულ მონაცემებთან შესაძლებელი გახადა ნანონაწილაკების საშუალო ზომის შეფასება და აღმოჩნდა დაახლოებით 10ნმ.

Lela Calugelashvili Ivane Javakhishvili Tbilisi State Univesrity, III year student of the Faculty of Medicine

Head: George Pichkhaia MD, Ph.D., Professor

Magnetometry and hyperthermia study of stable Magnetic fluid

We investigate the hyperthermal and magnetic properties of the stable magnetic suspension of magnetite nanoparticles. To implement this aim, the magnetic properties of stable magnetic fluid were studies by using precise resonance method for measurements of transverse suspension, as well as the vibrating sample magnetometer (VSM) technique. These methods in combination with literature data make it possible to evaluate the mean size of nanoparticles.

To determine the hyperthermia properties of stable magnetic suspension, we designed a low frequency generator (with RF power of 300 W and resonance frequency of 300 KHz).

A sample of magnetic suspension was places in the induction coil heater up to 55C for 30 minutes. Based on the results of measurements of transverse susceptibility, we can infer that the suspension was superparamagnetic at room temperature and transformed into magnetic state at nitrogen temperature. Comparing the obtained experimental results with the literature data, was assessed the mean size of nanoparticles, which made up about 10nm. Computer simulation on the basis of magnetization curve gives close results.

39

ლია ჟორჟიკაშვილი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი, ერთსაფეხურიანი პროგრამა,

VIII სემესტრიხელმძღვანელი: ხათუნა ჭაავამ

დოქტორი, თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის პროპედევტიკის

დეპარტამენტის ასისტენტ-პროფესორი,

„კრონის დაავადება - ლიტერატურული მიმოხილვა“

1. კრონის დაავადება - განსაზღვრება.2. თემის აქტუალობა: საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის იდიოპათიური,

ქრონიკული არასპეციფიკური ანთებითი დაავადება, ევროპის ქვეყნების მონაცემებით დაავადების სიხშირე შეადგენს 5,6 შემთხვევას 100,000 მცხოვრებზე;

3. ეტიოლოგია: გენეტიკური, მიკრობული, იმუნოლოგიური, გარემო, სისხლძარღვოვანი და ფსიქოსოციალური ფაქტორები;

5. პათოგენეზი: Th1 უჯრედების აქტივაცია, მათ მიერ გამომუშავებული ციტოკინები IL-12 და TNF- α, არასპეციფიკური ანთებითი ნივთიერებები, ქსოვილების დაზიანება;

6. კლასიფიკაცია: 45%–ში თეძოს ნაწლავისა და კოლინჯის ერთდროული დაზიანება, 33%–ში მხოლოდ წვრილი ნაწლავის დაზიანება, 20%–ში მხოლოდ კოლინჯის დაზიანება, 2%–ში საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის სხვა რეგიონების დაზიანება;

7. კლინიკური გამოვლინებები: სუბფებრილური ტემპერატურა, გახანგრძლივებული დიარეა მუცლის ყრუ ტკივილით, წონაში დაკლება, ზოგადი სისუსტე, ძვალ–სახსროვანი სისტემის დაზიანებები ართრიტების, მაანკილოზებელი სპონდილიტების სახით, კანის, ოფთალმოლოგიური, უროლოგიური, ღვიძლისა და სანაღვლე გზების ცვლილებები;

8. დიაგნოსტიკა: კლინიკური, ლაბორატორიული, ჰისტოლოგიური და რადიოლოგიური მონაცემები, ენდოსკოპიური კვლევა, სეროლოგიური ტესტები დიფერენციული დიაგნოზის გასატარებლად წყლულოვან კოლიტთან, ადრეული დიაგნოსტიკისა და დროულად დაწყებული მკურნალობის ეფექტურობა;

9. მკურნალობა: კლინიკური, ლაბორატორიული და ჰისტოლოგიური მაჩვენებლების ნორმალიზება, ანტიანთებითი და იმუნოსუპრესიული თერაპია, ნუტრიციული თერაპია, ჩვენებების არსებობის შემთხვევაში ქირურგიული მკურნალობა, მკურნალობის თანამედროვე ასპექტები – მონოკლონური ანტისხეულები (Infliximab, adalimumab).

Lia JirjikashviliTbilisi State Medical University, Faculty of Medicine,

single step program, VIIIsemesterInstruqctor: Khatuna Chaava

Md, PhD, Tbilisi State Medical University, Assistant Professor at the Department of propaedeutics

“Crohn’s disease, literature overview”

1. Crohn’s Disease – definition2. Relevance of the topic: An idiopathic, chronic inflammatory process of the

gastrointestinal tract. According to European Countries data the incidence of Crohn’s disease is about 5.6 per 100,000 inhabitants.

3. Etiology: Genetic, microbial, immunologic, environmental, vascular, and psychosocial factors.

40

5. Pathogenesis: Th1 cells activation, Th1 cytokines such as interleukin (IL)-12 and TNF-α, nonspecific inflammatory substances, tissue injury.

6. Classification: 45% of cases of Crohn disease occur in the ileum and colon, 33% in the small bowel, 20% solely in the colon, 2% in the other regions of the digestive system.

7. Clinical manifestations: Low-grade fever, prolonged diarrhea with abdominal pain, weight loss, and generalized fatigability, musculoskeletal diseases such as arthritis and ankylosing spondylitis, skin, ophthalmologic, urologic and hepatobiliary diseases.

8. Diagnosis: Clinical, laboratory, histologic, and radiologic findings, endoscopic visualization, serologic tests to differentiate Crohn disease from ulcerative colitis, the efficiency of early diagnosis and treatment.

9. Treatment: Achieving the best possible clinical, laboratory, and histologic controls, anti-inflammatory and immunosuppressant therapy, nutritional therapy, surgical intervention, new aspects of treatment - monoclonal antibodies (Infliximab, adalimumab).

მაკა ჯიჯიაშვილი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,ერთსაფეხურიანი პროგრამა, IV სემესტრი.

ხელმძღვანელი: ო.ახმეტელაშვილი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის პროფესორი

ღეროვანი უჯრედები

საუკუნეების განმავლობაში მეცნიერებმა იცოდნენ, რომ ზოგიერთ ცხოველს სხეულის დაკარგული ნაწილების რეგენერაციის უნარი გააჩნდა. მართალია, ჩვენ არ შეგვიძლია სხეულის დაკარგული ნაწილების ახლით ჩანაცვლება, მაგრამ ჩვენი ორგანიზმი მუდმივად აახლებს სისხლს, კანს, კუნთებს და სხვა ქსოვილებს. მსგავსება ისეთ უჯრედებთან, რომელთაც რეგენერაციის უნარი აქვთ, პირველად 1950-იან წლებში აღმოაჩინეს. ძვლის ტვინზე ჩატარებული ექსპერიმენტების შედეგად აღმოჩნდა, რომ ჩვენს ორგანიზმში არსებობს ე.წ. ღეროვანი უჯრედები- (ინგ: stem cells). ეს ფაქტი მოგვიანებით საფუძვლად დაედო ძვლის ტვინის ტრანსპლანტაციას _ ერთ-ერთ ფართოდგამოყენებად თერაპიას მედიცინაში. სამედიცინო პრაქტიკაში ექიმებს შესაძლებლობა მიეცათ, დაზიანებული უჯრედები ახალი და ჯანმრთელი უჯრედული მასით ჩაენაცვლებინათ, რამაც განაპირობა ახალი ერის დაწყება მედიცინაში.

ღეროვანი უჯრედები გააჩნია თითოეულ ჩვენგანს, ორგანიზმის განვითარების ადრეული ეტაპებიდან დაწყებული სიცოცხლის ბოლომდე. არსებობს ღეროვანი უჯრედების 3 ტიპი: ტოტიპოტენტური, პლურიპოტენტური და მულტიპოტენტური. სამედიცინო კვლევისათვის სამივე ტიპი გამოსადეგია, თუმცა თითოეულ მათგანს სხვადასხვა შესაძლებლობები გააჩნია.

მოხსენებაში განხილული იქნება ღეროვანი უჯრედების მიღების, მათი შენახვისა და ღეროვანი უჯრედების მეშვეობით მკურნალობის ის მეთოდები, რომელიც მიმართულია, როგორც ლეიკემიის, ასევე ნამგლისებურუჯრედოვანი ანემიის, ძვლის ტვინის დაზიანებისა და იმუნოდეფიციტით გამოწვეული სხვა დაავადებების სამკურნალოდ.

Мака ДжиджиашвилиКавказский Международный Университет,

Медицинский факультет,Одноступенчатая программа, IV семестр

Руководитель:. О. Ахметелашвили, Профессор, Кавказский Международный Университет

Стволовые Клетки

Известно, что некоторые животные имеют способность генерировать некоторые участки повреждённого тела с помощью стволовых клеток. Стволовые клетки (анг. Stem

41

cells) - недифференцированные (незрелые) клетки, имеющиеся во всех многоклеточных организмах. Стволовые клетки способны самообновляться, в специализированные клетки то есть превращаться в клетки различных органов и тканей.

Развитие многоклеточных организмов начинается с одной стволовой клетки, которые сохраняются и функционируют на протяжении всей жизни в взрослом организме. Благодаря им может осуществляться обновление и восстановление тканей и органов.

В современной медицине стволовые клетки человека трансплантируют в лечебных целях. Например, трансплантация гемопоэтических стволовых клеток производится для восстановления процесса гемопоэза (кроветворения) при лечении лейкозов и лимфом.

В соответствии с потентностью стволовые клетки делятся на следующие группы: Тотипотентные (омнипотентные), Плюрипотентные и Мультипотентные.

В докладе будут рассмотренны все три основные группы в зависимости от источника их получения: эмбриональные, фетальные и постнатальные и их применение в медицыне как одной из биомедицынских технологий.

მარიამ აბისონაშვილი,თბილისის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,მედიცინა, ერთსაფეხურიანი,

მეექვსე სემესტრი,ხელმძღვანელი: მარინა ყუფარაძე,

თბილისის სახელმწიფო სამედიცინოუნივერსიტეტის ასისტენტ პროფესორი,

მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი.

აორტის სარქვლის ნაკლოვანება

შესავალი – დაავადების განმარტება.თემის აქტუალობა და სტატისტიკა. დაავადების ეტიოლოგია – აორტის სარქვლის ნაკლოვანების გამომწვევი ყველაზე

ხშირი მიზეზია რევმატიზმი, ინფექციური ენდოკარდიტი, სისტემური წითელი მგლურა, რევმატოიდული ართრიტი და სხვ.

პათოფიზიოლოგიური და ანატომიური ცვლილებები, ჰემოდინამიკის დარღვევები, მათი აღწერა. აორტის სარქვლის ნაკლოვანება იწვევს სისხლის რეგურგიტაციას აროტიდან მარცხენა პარკუჭში დიასტოლის დროს. მარცხენა პარკუჭის დიასტოლური დატვირთვის, ჭარბი სისხლსავსეობის გამო, ხდება მარცხენა პარკუჭის ექსცენტრული ჰიპერტროფია. ეს ცვლილება თავდაპირველად გულს სისხლის გადატყორცნაში ეხმარება, მაგრამ დეკომპენსაციის ფაზაში გული სუსტდება და ვითარდება მისი უკმარისობა. აორტის სარქვლის ნაკლოვანება ისევე, როგორც სხვა სარქვლოვანი დაავადებები, ზრდის ენდოკარდიტის განვითარების რისკს. მძიმე აორტული რეგურგიტაცია იწვევს გულის უკმარისობას.

მანკის კლინიკური გამოვლინება, ინსპექცია. წლების განმავლობაში შესაძლოა არ გამოვლინდეს სუბიექტური ნიშნები და არ იქცევდეს ავადმყოფის ყურადღებას. დამახასიათებელი ნიშნებია: მიუსეს სიმპტომი, ლანდოლფის სიმპტომი, კაროტიდების ცეკვა, მიულერის სიმპტომი

გამოკვლევის მეთოდები: პალპაცია, პერკუსია, აუსკულტაცია. მანკისთვის დამახასიათებელი ნიშნები.

ინსტრუმენტული გამოკვლევის მეთოდები.მკურნალობა. მკურნალობის ეფექტურობისთვის საჭიროა მკურნალობის კურსის

ჩატარება უშუალოდ გამომწვევი მიზეზის აღმოსაფხვრელად, ხოლო შემდეგ მანკის მკურნალობა ქირურგიული ან თერაპიული მეთოდებით.

42

Мариам Абисонащвили, Тбилисский государственный

медицинский университет, одноступенчатая программа,

медицинский факултет, щестой семестр.Руководитель: Марина Купарадзе,

Тбилисский государственный медицинский университет, асистент профессор, доктор медицинских наук.

Недостаточность аортального клапанаВведение. Пояснения понятия- недостаточность аортального клапана

Актуальность и статистика темы

Этиология болезни. Самыми частыми причинами недостаточности аортального клапана являются: ревматизм, инфекционный эндокардит, системная красная волчанка, ревматоидный артрит.

Патофизиологические и анатомические изменения сердца во время заболевания, гемодинамические нарушении. Неплотное смыкание створок аортального клапана приводит к регургитации крови из аорты в ЛЖ во время диастолы. В результате развивается выраженная эксцентрическая гипертрофия ЛЖ - главный механизм компенсации данного порока. В течение длительного времени увеличение силы сокращения ЛЖ, обеспечивает изгнание возросшего объема крови. Со временем происходит снижение систолической функции ЛЖ и, несмотря на продолжающийся рост КДО желудочка, его ударный объем больше не увеличивается или даже уменьшается. Недостаточность аортального клапана увеличивает риска развития эндокардита.

Клинические проявления, осмотр. Сформировавшаяся недостаточность аортального клапана в течение длительного времени может не сопровождаться субъективными клиническими проявлениями и не привлекать внимание больного. Внешние признаки: симптом де Мюссе, симптом Квинке, симптом Ландольфи, “пляска каротид,” симптом Мюллера.

Методы исследования: пальпация, перкуссия и аускультация сердца. Инструментальная диагностикаЛечение. Для эффективного лечения, с перво обязательно лечить болезнь

или патоген, который вызвал НОК, а потом вылечить НОК хирургическими или терапевтическими подходами.

ნათია მელექსიშვილიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,ერთსაფეხურიანი პროგრამა,

სპეციალობა-სტომატოლოგია, VI სემესტრიხელმძღვანელი: ლ.გრიგოლია, მედიცინის დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

გინგივოპლასტიკა, გინგივექტომია და ნაფლეთოვანი ოპერაციები

ამ ოპერაციების ძირითადი მიზანია ღრძილის კონტურის ფიზიოლოგიური აღდგენა, რაც საშუალებას გვაძლევს აღვკვეთოთ დეფექტი, რომელიც გამოწვეულია პაროდონტის დაავადებით. მნიშვნელოვანი ეტაპია აგრეთვე მაღალი პლასტიური ეფექტის მიღწევა, რაც ასევე გინგივოპლასტიკის ძირითადი ასპექტია. გინგივექტომიის ძირითადი მიზანია, პაროდონტალური ჯიბეების აღმოფხვრა. ეს მეთოდები იძლევა საშუალებას პაციენტებმა დამოუკიდებლად ჩაიტარონ ჰიგიენური მანიპულაციები და ამით ეფექტური გახდეს მკურნალობით მიღწეული შედეგები.

43

Natia MeleqsishviliCaucasus International University, Faculty of Medicine,

speciality-Stomatology, VI semester.Instruqtor: L. Grigolia, MD,

Associated Professor at Caucasus International University

Gingivoplastic,gingivectomy and operationes

The main reson of this operation is to recover physiological contour,of gum.This gives us means to suppress defects,which is provoked from illness of Parodont.It is main stage too to achieve hight plastic effect,that is main aspect of Gingivoplastic.The main reson of Gingivectomie is to eradicate cavity of Parodont.

These methods give means for patients to do independent hygiene and the result from treatment will be become effective.

ნათია ჯაკონია კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,ერთსაფეხურიანი პროგრამა,

VI სემესტრიხელმძღვანელი: ლ. გრიგოლია,

მედიცინის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

ძვლოვანი დეფექტების აღმოფხვრა

რამდენიმე წელია პრაქტიკოსი ექიმები და მკვლევარები ცდილობენ აღადგინონ დაკარგული ძვლოვანი კონტური პაროდონტული დაავადებების დროს. ამის მიღწევა შესაძლებელია ძვლის რეგენერაციის გაზრდის მიზნით. ამისათვის გამოიყენებენ სხვადასხვა სტიმულატორებს. წარმატებით გამოიყენება აუტოგენური, ალოგენური, ქსენოგენური და ალოპლასტიური (სინთეტიკური) მასალები. ამის მიუხედავად, დღესდღეობით სისტემატურად მიმდინარეობს სხვადასხვა მასალების შემუშავება. საქართველოში ამ პრაქტიკას შედარებით იშვიათად ვხვდებით, თუმცა ჩვენ მაინც დავინტერესდით ხსენებული მეთოდის გამოყენებით.

Natia Jakonia,Caucasus International University,

Faculty of Medicine, single step program, VI semester Instructor: L.Grigolia, MD, Associated Professor at

Caucasus International University.

Eeradication of bone defects

Some years, practical doctors and reasearchers try to restore lost bone contour in occasion of parodontical diseases. To achieve this is for increasing bone regeneration. Various stimulators are used with advance. Successfully utilized were autogenic, alogenic, qsenogenic and aloplastic (sinthetical) materials. In spite of this, nowadays, permanently continious collaborating of various materials. In Georgia introducing this practic is rarely, though we take interest in utilizacion of this method.

44

ნინი ჩანჩიბაძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი,სპეციალობა-სტომატოლოგია,

ერთსაფეხურიანი პროგრამა, VIII სემესტრი,ხელმძღვანელი: ხათუნა კოვზირიძე

„კბილთა მწკრივების დეფორმაციით გამოწვეულიპათოლოგიური ცვლილებები“

განსახილველ ნაშრომში დეტალურად განვიხილავ საკითხებს, რომლებიც შეეხება კბილთა რკალის ანომალიებსა და მისგან გამოწვეულ გართულებებს.

კბილთა რკალი წარმოადგენს, მორფოლოგიური და ფუნქციური თვალსაზრისით, ერთ მთლიან ორგანოს, რომლის უწყვეტობის დარღვევა იწვევს პათოლოგიური მდგომარეობის ჩამოყალიბებას, რაც თავის მხრივ ართულებს პროტეზირებას.

კბილთა რკალის უწყვეტობის დარღვევით გამოწვეული პათოლოგიურიცვლილებები დღესდღეობით ძალზე აქტუალური საკითხია, რადგანმოსახლეობის უმეტესი ნაწილი, სწორედ ასეთი პათოლოგიური ცვლილებებითმიმართავს ექიმს.

Nini ChanchinadzeCaucasus International University, single step program,

speciality-stomatology, VIII semesterInstructor: Khatuna Kovziridze

Invited lecturer at Caucasus International UniversityPathological changes caused by deformation of teeth rows

S U M M A R Y

THE PROBLEM, HAVE BEEN DISCUSSED ABOVE, PRESENTS THE MAIN PA-THOLOGIES CAUSED BY THE FAILIAR OF THE TEETH ORDER.THE AIM OF ORTHOPEDICAL STOMATOLOGI IS TO SOLVE THIS PROBLEM AND HELP THE PATIENTS TO FRESHEN AND CURE THEIR MOUTH CARITY. TEETH ARC IN VI-OLATION OFCONTINUITY CAUSED BY THE PATHOLOGICAL CHANGES PRESENT A VERY ACTIVE ISSUE,BECAUSE THE MAJORITY OF THE POPULATION, SUCH PATHOLOGICAL CHANGEN APPLY TO A DOCTOR.

ნინო გელაძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი ერთსაფეხურიანი პროგრამა,

სპეციალობა სტომატოლოგია, VIII სემესტრი ხელმძღვანელი: ლელა წიტაიშვილი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისმოწვეული პროფესორი

კბილის კარიესი, რისკ ფაქტორები და პრევენცია

კბილის კარიესი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებულ დაავადებაა ქრონიკულ, არაგადამდებ დაავადებებს შორის, ვითარდება კბილების ამოჭრის შემდეგ, მიმდინარეობს კბილის მაგარი ქსოვილების დემინერალიზაციითა და დეფექტის წარმოქმნით.

45

კარიესის ძირითად გამომწვევ მიზეზს კბილის ნადების მიკრობების მიერ ნახშირწყლების ფერმენტაციის შედეგად წარმოქმნილი რძის მჟავა წარმოადგენს, თუმცა ეს დაავადება მულტიფაქტორული ხასიათისაა და მის განვითარებაზე ბევრი სხვადასხვა ზოგადი და ადგილობრივი ფაქტორი მოქმედებს.

კარიესის მკურნალობა გულისხმობს ღრუების დაბჟენას სხვადასხვა საბჟენი მასალების გამოყენებით. ვრცელი კარიესული დაზიანებები, თუ არ მოხდა მათი მკურნალობა, ხშირად გართულებების მიზეზი ხდება, რასაც საბოლოოდ კბილების დაკარგვამდე მივყავართ.

კარიესის პროფილაქტიკის მნიშვნელოვანი ზოგადი ღონისძიებაა სასმელი წყლის, რძის, მარილის ფტორირება. ადგილობრივად ფტორი კბილის ზედაპირს მიეწოდება ფტორირებული კბილის პასტებისა და სავლებების საშუალებით. მნიშვნელოვანი პრევენციული ფაქტორია ნახშირწყლების რაოდენობისა და მიღების სიხშირის შემცირება, განსაკუთრებით კვებათა შორის პერიოდებში. ასევე ფისურების ჩაბეჭდვა სილანტებით, რაც ქმნის ბარიერს ნადების მიკრობებისა და მჟავების მოქმედებისადმი და ხელს უშლის კარიესის განვითარებას.

2013 წელს საქართველოში ჩატარებული ეპიდემიოლოგიური კვლევის მონაცემებით, მოზრდილ მოსახლეობაში კარიესის გავრცელება 99%-ს შეადგენს, რაც კვლევის თანახმად, გარკვეულწილად დაკავშირებულია მოსახლეობაში სტომატოლოგიური განათლების არასაკმარის დონესთან, პირის ღრუს ჰიგიენური ჩვევებისა და სტომატოლოგიური მომსახურების მიმართ არც თუ პოზიტიურ დამოკიდებულებასთან, განსაკუთრებით რეგიონებში, უსახსრობის გამო სტომატოლოგიური მომსახურების ნაკლებად ხელმისაწვდომობასთან. ამიტომ კარიესის გამომწვევი მიზეზებისა და პროფილაქტიკის საშუალებების ცოდნა, ვფიქრობთ, აქტუალური და საინტერესო საკითხია ფართო საზოგადოებისათვის და თემის მიზანს სწორედ ამ საკითხების განხილვა წარმოადგენს.

Nino Geladze, Caucasus International University, Faculty of Medicine, single step program,

Speciality-Stomatology, VIII semester.Instructor: Lela Tsitaishvili,

Invited Professor at Caucasus International University

Dental caries, risk factors and prevention

Dental caries represents one of the most prevalent among non- communicable diseases, revealed after tooth eruption, causing demineralization of tooth hard tissues and followed by formation of cavities or lesions.

Tooth decay is caused by specific types of bacteria in dental plaque that produce acid in presence of fermentable carbohydrates, though there are a lot of local and common risk-factors having impact on its development.

Treatment of dental cavities includes using a variety of filling materials though extensive caries lesions, if left untreated often cause complications eventually leading to tooth loss.

Fluoridation of drinking water, salt and milk represents the important general measure for caries prevention, though fluoride is delivered directly to the tooth surfaces by toothpastes and rinses.

The important factor is to reduce the quantity and frequency of sugar consumption as well as sealing tooth fissures by sealants creating a barrier to microorganisms and acids.

Epidemiological survey in Georgia in 2012-2013 revealed the high prevalence of dental caries among adult population ( 99.1%). The data received showed relation with low medical educational background, not very positive attitude of the population to hygiene skills and dental care service, especially in regions, less accessibility of dental service due to lack of funds. So the presentation of caries etiological factors and preventive measures is an actual and interesting matter for the society and it represents the main objective point of our theme.

46

ნინო ესვანჯია, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატი,VI სემესტრი. ხელმძღვანელი: ნუგზარ დოლიძე

საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სრული პროფესორი, ფიზიკა-მათემატიკის დოქტორი.

ფოტონოთერაპია

ნაშრომში განხილულია ფოტონოთერაპია ანუ თერაპია სინათლის ფოტონებისსაშუალებით, როგორც მკურნალობის ეფექტური მეთოდი. აღნიშნულია, რომ

სინათლის საშუალებით მკურნალობა უძველესი დროიდან იყო ცნობილი. ნაჩვენებია, რომ სხვადასხვა ენერგიის მქონე კონცენტრირებული სინათლე დამთრგუნველად მოქმედებს მიკროორგანიზმებსა და სოკოებზე – სინათლის ხანგრძლივი ზემოქმედება იწვევს მათ დაღუპვას და დაშლას. აღნიშნულია, რომ ფოტონოთერაპიის პრაქტიკაში არც ერთი უარყოფითი ზეგავლენა არ დაფიქსირებულა.

Nino Esvanjia, Technical University of Georgia,

bachelor VI semester.Instructor: Nugzar Dolidze,

Full Professor at Technical University og Georgia, PhD in Physics and Mathematics.

PHOTONOTHERAPY

In the work there is a conversation about Photonotherapy, same that Therapy with lightphotons, as effect treatment method. This method was well-known since ancient times.

In this work there is talk about different energy lights wish is acting on microorganisms and funguslong acting with lights causes that this microorganisms and fungus are die and decompositing. In practice of photonotherapy there is no fixed negative influence.

ნინო ხვედელიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

მედიცინის ფაკულტეტი ერთსაფეხურიანი პროგრამა,

სპეციალობა-სტომატოლოგია, VIII სემესტრი ხელმძღვანელი: ლელა წიტაიშვილი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტისმოწვეული პროფესორი

პირის ღრუს ლორწოვანის ცვლილებები კუჭ-ნაწლავისდაავადებების დროს

კუჭ-ნაწლავის დავადებებს ხშირად თან ახლავს ცვლილებები პირის ღრუში, რაც მთლიანად პირის ღრუს ლორწოვანის დაზიანებით გამოვლინდება, განსაკუთრებით კი ენის ცვლილებებით, რომელსაც შეიძლება ჰქონდეს დიაგნოსტიკური მნიშვნელობა და მიანიშნებდეს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ფარულ დაზიანებაზე. ყველაზე ხშირი სიმპტომია ნადებიანი ენა. ნადები ძირითადად ვლინდება გასტრიტის, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადებების, ენტეროკოლიტის, კუჭის სიმსივნის დროს.

47

კუჭ-ნაწლავის დაავადებების კიდევ ერთი სიმპტომია ენის შეშუპება, რაც წარმოადგენს ნაწლავთა ქრონიკული დაზიანების პათოგნომურ ნიშანს და განპირობებულია ნაწლავების შემწოვი უნარისა და ბარიერული ფუნქციის დარღვევით. ცვლილებები ვითარდება ენის დვრილოვან აპარატშიც და გამოვლინდება ჰიპერპლაზიური და ჰიპოპლაზიური გლოსიტის სახით. მსხვილი ნაწლავების დაავადებების დროს ხშირად ვითარდება პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის წყლულოვანი დაზიანებები, რაც დაავადების დროს განვითარებული ტროფიკული დარღვევის შედეგია. წყლულოვანი დავადებების, კოლიტისა და ენტეროკოლიტის დროს პირის ღრუში ვითარდება კატარული სტომატიტი და ვლინდება ჰიპერემიული უბნების სახით.

პირის ღრუს ლორწოვანის ცვლილებები აღინიშნება ღვიძლისა და სანაღვლე გზების დაავადებების დროსაც. ქრონიკული ჰეპატიტის დროს ადგილი აქვს პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის ანთებით და დისტროფიულ ცვლილებებს: ჰიპერემია, შეშუპება, პირის სიმშრალე, ეპითელიუმის დესქვამაცია, ჰემორაგიები და ტელეანგიექტაზიები და სხვ.

ამგვარად, პირის ღრუში ცვლილებები მნიშველოვანი ფაქტორი შეიძლება იყოს კუჭ-ნაწლავის დაავადებების დიაგნოსტირებისათვის. რადგან ადამიანის ჯანმრთელობა პირის ღრუსა და კბილების დაავადებებზეც აისახება, სტომატოლოგი ხშირად ხდება ამა თუ იმ ფარული დაავადების აღმომჩენი. ამიტომაც ამ ცვლილებების ცოდნა და გათვალისწინება, ვფიქრობთ, მნიშვნელოვანია როგორც სტომატოლოგების, ასევე სხვა პროფილის მედიკოსებისათვის.

Nino Khvedelidze

Caucasus International University, Faculty of Medicine Single step program, speciality-stomatology, VIII semester

Instuctor: Lela TsitaishviliInvited Professor at Caucasus International University

The changes of oral mucosa during gastrointestinal diseases

Gastrointestinal diseases are often accompanied by changes in the mouth, revealed by overall oral mucosal lesions, especially by the changes of the tongue surface, which may have diagnostic significance and indicate a latent damages of the gastrointestinal tract. The most common symptom is plaque on the tongue. Deposition mainly occurs during gastritis, gastric and duodenal ulcer disease and enterocolitis, gastric tumors .

Tongue swelling is another symptom of gastrointestinal diseases, that represents the sign of the chronic disorders of the bowels and is caused by the impairment of intestinal absorbing ability and barrier function. Changes are expressed in the tongue papillae also revealed by hyperplastic and hypoplastic forms of glossitis. Large intestine disease is often accompanied by ulcerative lesions of oral mucosa as a result of blood supply disturbance. The catarrhal stomatitis develops in the mouth during ulcerative diseases, colitis and enterocolitis.

Changes in oral mucosa is also observed during the liver and biliary tract diseases. Chronic hepatitis is followed by inflammatory and dystrophic changes: redness, swelling, dry mouth, desquamation of epithelium etc.

Thus, changes in the oral cavity can be a significant factor in the diagnosis of gastrointestinal diseases. Because human health is reflected in the oral cavity and teeth disorders a dentist often becomes a detector of any latent disease. That is why it is important for dentists to have the knowledge of these changes, as well as for doctors of other profile.

48

შაბნამ საჰებპანაჰ, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ერთსაფეხურიანი პროგრამა, I სემესტრიხელმძღვანელი: ნინო ინაური, მედიცინის დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი

ანემია

ანემია სისხლში ჰემოგლობინის კონცენტრაციის შემცირებაა, დასაშვებ მონაცემებზე ქვემოთ. ანემიის გამომწვევი მიზეზი შესაძლოა აღმოჩნდეს ერითროციტების პროდუქციის შემცირება, მათი ჭარბი დაშლა, სისხლის დანაკარგი და სითხით გადატვირთვა (ჰიპერვოლემია). შესაძლოა მათი კორელაცია ანემიის ჩამოსაყალიბებლად. რა თქმა უნდა, ანემიის გამომწვევი ძირითადი მიზეზი სისხლის დაკარგვაა, თუმცა ეს არ იწვევს გახანგრძლივებულ სიმპტომატიკას, ვიდრე განვითარდება ერითროციტების შესაბამისად შემცირებული პროდუქცია.

რკინის დეფიციტი ხშირია კვებითი დეფიციტის დროს. რკინას შეიცავს ორგანიზმის ყველა უჯრედი და მას აქვს რამდენიმე მნიშვნელოვანი სასიცოცხლო ფუნქცია. როგორიცაა, ჟანგბადის ტრანსპორტირება ფილტვებიდან ყველა ქსოვილში _ ჰემოგლობინის ფორმირებისთვის, როგორც უჯრედშიდა ტრანსპორტი, ელექტრონებისთვის – ციტოქრომების ფორმირებისთვის და როგორც ფერმენტების განუყრელი ნაწილი – სხვადასხვა ქსოვილში მიმდინარე რეაქციებში.

რკინადეფიციტურ ანემიას მსოფლიოში გავრცელებულ დაავადებათა შორის პირველი ადგილი უკავია. უახლესი მონაცემებით, დაავადებულთა რაოდენობამ 1,8 მილიარდს მიაღწია. ამაზე ორჯერ მეტია რკინადეფიციტური მდგომარეობის მაჩვენებელი.

დაავადების აქტუალობიდან გამომდინარე, გადავწყვიტეთ ვისაუბროთ რკინადეფიციტურ ანემიაზე ვრცლად.

Shabnam Sahebpanah,Caucasus International University,

Faculty of Medicine, single step program, specislity-Stomatology, I semester.

Instructor: Nino Inauri, MD PhD Caucasus International University

Anemia

Reduction of hemoglobinconcentration below reference value.Broadly, causes of anemia may classified as impaired red blood cell (RBC) production,

increased RBC destruction (hemolytic anemia), blood loss and fluid overload (hypervolemia). Several of these may interplay to cause anemia eventually. Indeed, the most common cause of anemia is blood loss, but this usually does not cause any lasting symptoms unless a relatively impaired RBCproduction develops, in turn most commonly by iron deficiency.

Iron deficiency-is one of the most common of the nutritional deficiencies. Iron present in all cells in body and has several important vital functions. Include as a carrier of oxygen to the tissues from the lungs in the form of hemoglobin as a transport for electrons within the cells in the form of cytochromes, and as an integral part of enzyme reactions in various tissues. Too little iron can interfere with these vital functions and lead to morbidity and death.

Iron deficiency anemia is on the first place between the other widely spread diseases in the world. According to the recent data, the quantity of affected people reach 1.8 milliard and 2 times more is iron deficiency condition.

According to the importance and actuality of this disease, we decide to talk about iron deficiency anemia more largly.

49

samarTlis seqcia / LAW SECTION

გიორგი გიორგაძე,საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტიის

ბიზნეს-ინჟინერინგის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მერვე სემესტრი.

ხელმძღვანელი: მარიამ ჯიქია, სამართლის დოქტორი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

დისკრიმინაციის აკრძალვა ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მიხედვით

დისკრიმინაციის პრობლემა მნიშვნელოვანი საკითხია, რომელსაც აქტუალურობა არ დაუკარგავს ჟამთა ცვალებადობის განმავლობაში. იგი აქტუალური იყო არა მარტო კაცობრიობის განვითარების ადრეულ საფეხურზე, როცა ადამიანები ჯოგებად ცხოვრობდნენ, არამედ აქტუალურია დღესაც, თანამედროვე ყოფაში.

ადამიანისადმი არამართლზომიერად განსხვავებულმა მოპყრობამ შესაძლოა წარუშლელი კვალი დატოვოს პიროვნების ცხოვრებაში. ასეთ შემთხვევაში მივიღებთ დაბეჩავებულ და იმედდაკარგულ პიროვნებებს, რომელთა ერთობლიობაც ვერ შექმნის ჯანსაღ საზოგადოებას. სწორედ ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე აუცილებელია დისკრიმინაციის პრობლემური საკითხების წინა პლანზე წამოწევა და ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილებების სიღრმისეული ანალიზი.

ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მიხედვით: ,,კონვენციით გათვალისწინებული უფლებებითა და თავისუფლებებით სარგებლობა უზრუნველყოფილია ყოველგვარი დისკრიმინაციის გარეშე, განურჩევლად სქესის, რასის, კანის ფერის, ენის, რელიგიის, პოლიტიკური თუ სხვა შეხედულებების, ეროვნული თუ სოციალური წარმოშობის, ეროვნული უმცირესობისადმი კუთვნილების, ქონებრივი მდგომარეობის, დაბადებისა თუ სხვა ნიშნისა.

ზემოაღნიშნულიდან ნათლად ჩანს, რომ საკმაოდ გრძელია დისკრიმინაციის საფუძველთა ის ჩამონათვალი, რომელიც კანონმდებელმა განსაზღვრა. ნაშრომში გაანალიზებულია აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებული საქმეები, რომელიც განხილული იქნა ევროპული სასამართლოს მიერ, სწორედ ევროპული სასამართლოს პრაქტიკის საფუძველზე ნაშრომის დასკვნით ნაწილში მოცემულია არსებული ხარვეზების გამოსწორების გზები და რეკომენდაციები.

Giorgi Giorgadze, Georgian Technical University

Department of Law, Bachelor, VII semester student. Supervisor: Mariam Jikia, Associate Professor

Georgian Technical University.

Prohibition of Discrimination under European Convention on Human Rights and Freedoms.

The problem of discrimination is one of the significant issues that has not lost its importance for decades. It was significant not only in the earlier period of mankind but also today, in modern era.

It’s important to outline that different treatment of people might cause unforgettable trace in people’s life. In this case we’ll get desperate persons that cannot make a healthy society. According to above-mentioned it’s important to outline the problems regarding discrimination and to analyze decisions of European court of Human Rights.

According to the 14th article of European Convention on Human Rights: The enjoyment of the rights and freedoms set forth in this Convention shall be secured without discrimination on any ground such as sex, race, color, language, religion, political or other opinion, national or social origin, association with a national minority, property, birth or other status.

According to above mentioned it’s obvious that there is a list of different grounds of discrimination. The paper presents the issues related to the prohibition of different kinds of discrimination reviewed by the European court of Human Rights. In the conclusion of paper different recommendations are given based on the practice of European Court.

50

გიორგი მექვაბიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სამართლის ფაკულტეტი, სამართალმცოდნეობის სპეციალობა, ბაკალავრიატი, მეოთხე სემესტრი.

ხელმძღვანელი: ზუხრა მაცაბერიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

არასრულწლოვანთა განრიდება და მედიაცია

1967 წელს სამართალაღსრულებისა და მართლმსაჯულების ადმინისტრირების საკითხებზე ამერიკის შეერთებული შტატების პრეზიდენტის კომისიის დასკვნამ დიდი ყურადღება მიიქცია სისხლის სამართლის მართლმსაჯულების სფეროში მოღვაწე გადაწყვეტილების მიმღებ პირთა (მათ შორის, უპირველეს ყოვლისა, პროკურორთა და მოსამართლეთა) და განრიდების პრაქტიკოსთა და მკვლევართა ყურადღება, რასაც მალევე მოჰყვა სამართალდამრღვევთა კონკრეტულ სეგმენტთა მიმართ განრიდების პროგრამების ამოქმედება. არასრულწლოვნების განრიდებამ - საქართველოშიც ჰპოვა განვითარება. იგი 2010 წელს ამოქმედდა და საწყის ეტაპზე საქართველოს რამდენიმე დიდი ქალაქი მოიცვა.

წარმოდგენილი ნაშრომი შეეხება განრიდებისა და მედიაციის მთავარ პრინციპებს. მართლმსაჯულების საერთაშორისო სტანდარტებთან მათ შესაბამისობას, განრიდებისა და მედიაციის პროცესში ნებაყოფლობით მონაწილეობას, არასრულწლოვანთა ინტერესების გათვალისწინებასა და ქმედით ღონისძიებებს.

Giorgi Mekvabidze,Caucasus International University,

Faculty of Law, Bachelor, IV semester studentSupervisor: Zukhra matsaberidze, Associate Professor of

Caucasus International University.

Diversion and Mediation of Minors

Conclusion of The United States President’s Commission about the administration of justice and Execution of law was immediately heeded by decision makers who worked in the field of criminal justice (including, first and foremost, prosecutors and judges) and practitioners and researchers of diversion, after that the program of diversion was started working for Specific segment of offenders. Diversion of Minors echoed in the development of Georgia. It actuated in 2010 and it has covered several large cities at the initial stage.

My work is about the main principles of diversion and mediation, their compliance with international standards of justice, voluntary participate in the process of diversion and mediation, consideration the interests of minor and effective measure.

51

თამარ ბახტაძე ,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სამართლის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მეხუთე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ზუხრა მაცაბერიძე,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

სასჯელაღსრულების პოლიტიკის ზოგიერთი ასპექტები

სასჯელაღსრულების პოლიტიკას მნიშვნელოვანი როლი ეკისრება სახელმწიფოს სამართლებრივი განვითარების წინსვლაში.

სასჯელაღსრულების დაწესებულებები კანონმდებლობის შესაბამისად შეიძლება იყოს სხვადასხვა ტიპის, კერძოდ:

პატიმრობის დაწესებულებები;თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებები - დახურული ტიპის, ნახვერად ღია

ტიპის, ქალთა სპეციალური და არასრულწლოვანთა სპეციალური;სამკურნალო დაწესებულებები.ნაშრომის მიზანია, გაანალიზოს ის საკანონმდებლო ცვლილებები, რომელიც

განხორციელდა საქართველოს სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სფეროში 2012 წლამდე და 2012 წლის შემდეგ.

სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს საქმიანობა, შესაძლებელია შეფასდეს, როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი კუთხით. ბოლო დროს განვითარებული მოვლენების შედეგად რამდენიმე პატიმრის სიკვდილის ფაქტი გახმაურდა და ზოგადად იმატა უკმაყოფილო პატიმართა რიცხვმა, რომლებიც ხშირად შიმშილობის ფორმით გამოხატავენ პროტესტს.

ნაშრომში გაანალიზებულია ამნისტირებულ პირთა რეაბილიტაციის, მათი სოციუმში ადაპტაციის პრობლემა, ამასთან დანაშაულის აღკვეთის ღონისძიებების სტატისტიკური მონაცემები - რამდენად იმატა ან იკლო დანაშაულის რაოდენობამ, რამდენი სისხლის სამართლის საქმეა გამოძიებული და გახსნილი.

Тамар Бахтадзе,Кавказский Международный Университет,

юридический факультет, бакалавриат, VIII семеcтр.Руководитель: Зухра Матсаберидзе,

Профессор Кавказского Международного Университета

Некоторые аспекты уголовно-правовой политики

Исправительная политика важна для развития государства.Учреждения правоохранения по законодательству могут быть разных типов, а именно:1. изоляторы,2. местах лишения свободы - закрытого типа, полу открытого типа, женские

специальные учреждения так же учреждения для несовершеннолетних,3. лечебные заведения.Цель конференционной работы, рассмотрение тех реформ, которые провелись

министерством правоохранения и пробации Грузии до 2012 года и после 2012 года (Законодательные поправки).

В Грузии, работа министерства правоохранения и пробации Грузии может быть оценено как положительно, так и отрицательно, т.к в последнее время стало известно несколько фактов смерти заключённых, так их недовольство, за чем последовало голодовка. Что делается для того чтобы произошла реабилитация и адаптация лиц, которые амнистированы. Так же будут учитаны стастические меры по предотвращении преступности. На сколько увеличилась или уменьшилась количество преступности, сколько уголовных дел расследовано и раскрыто.

52

თორნიკე ქოჩქიანი,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სამართლის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრი, მერვე სემესტრი ხელმძღვანელი: გიორგი ქობალია,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასისტენტ- პროფესორი

ადამიანით ვაჭრობა (ტრეფიკინგი)

ანუ თანამედროვე მონობა XXI საუკუნეშიXXI-ე საუკუნეში ადამიანებით ვაჭრობამ (ტრეფიკინგმა) ფართო გავრცელება

ჰპოვა მთელს მსოფლიოში და მათ შორის საქართველოშიც. ექსპლუატაციის სუბიექტებად გვევლინებიან, როგორც ქალები, ისე მამაკაცები. არახელსაყრელი ეკონომიკური მდგომარეობის გამო, საქართველოს მრავალი მოქალაქე სამუშაოს სხვა სახელმწიფოებში ეძებს. სწორედ საზოგადოების ეს ნაწილი ხასიათდება მომეტებული ვიქტიმოგენობით, ანუ ტრეფიკინგის მსხვერპლად ქცევისა და კრიმინალური ექსპლუატაციისადმი დაქვემდებარების მაღალი ალბათობით.

მსოფლიო ტრანსნაციონალური ორგანიზებული დანაშაულობის სტრუქტურის ანალიზი ცხადყოფს, რომ ტრეფიკინგი თავისი სიმძიმითა და გავრცელების არეალით, მისგან მიღებული უკანონო შემოსავლების ოდენობით, ნარკოტიკებითა და იარაღით ვაჭრობის შემდეგ მესამე ადგილს იკავებს, რაც ძალზე საგანგაშოა.

წარმოდგენილ ნაშრომში გაანალიზირებულია ტრეფიკინგი, როგორც სისხლისსამართლებრივი, ასევე კრიმინოლოგიური კუთხით, წარმოჩენილია საკანონმდებლო რეგულაციათა ხარვეზები და დასახულია მასთან ბრძოლის ღონისძიებები.

Торнике Кочкиани,юридический факультет,

специальность правоведения,бакалавриат, восьмой семестр.

Руководитель: Гиорги Кобалиа,

ассистент-профессор КМУ

Торговля людьми (Трафикинг) или современное рабовладельчество в ХХI веке.В XXI-ом веке торговля людьми все больше распостранилась во всем мире. Жертвами

трафикинга являются как женщины, так мужчины, между тем и подростки. Все чаше стали говорить о проблеме, так как факты ее распространения встречаются в Грузии и во всем мире.

Торговля людьми это транснациональное организованное преступление, занимающее третье место после pаспостранения наркотиков и торговли оружием. Данные исследования настораживают.

В представленной работе торговля людьми проанализирована, как тяжелое уголовное и криминальное преступление, выявлены законодательные нормы, просечки и планируемые меры по борьбе с преступностью.

53

ლევან დუნდუა,საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ბიზნეს-ინჟინერინგის ფაკულტეტი, სამართალმცოდნეობის სპეციალობა, დოქტორანტი

ხელმძღვანელი: ზურაბ ძლიერიშვილი,საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის,

სრული პროფესორი

ნომინალიზმის პრინციპის მნიშვნელობა ფულადივალდებულების შესრულებისას

თანამედროვე სამოქალაქო სამართალში ერთ-ერთ პრობლემატურ საკითხს წარმოადგენს ფულადი ვალდებულებების შესრულების ნომინალიზმის პრინციპი, ანუ რა გავლენას ახდენს ფულადი ვალდებულების წარმოშობიდან მისი შესრულების მომენტამდე ფულის მსყიდველუნარიანობის გაზრდა ან შემცირება გადასახდელი ფულადი თანხის ოდენობაზე. შესაბამისად, ნომინალიზმის პრინციპი გულისხმობს, რომ მოვალემ ფულადი ვალდებულება უნდა შეასრულოს იმ კურსით, რომელიც შეესაბამება ვალდებულების წარმოშობის დროს, მიუხედავად ფულის კურსის მსყიდველობითუნარიანობის ცვლილებისა.

ნომინალიზმის პრინციპი ასახულია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის (შემდგომში - სსკ) 389-ე მუხლში. ფულის კურსის ცვალებადობა განაპირობებს ფულად ვალდებულებასთან დაკავშირებული სამართალურთიერთობების მონაწილე მხარეების უკმაყოფილებას, ვინაიდან რიგ შემთხვევებში შეიძლება დაზარალდეს, როგორც კრედიტორი, ასევე მოვალე.

ნომინალიზმის პრინციპის მოქმედებით გამოწვეული უარყოფითი შედეგების თავიდან აცილება შესაძლებელია ხელშეკრულებაში გაკეთებული სხვადასხვა სახის დათქმებით.

პრაქტიკაში გვხვდება სასამართლო გადაწყვეტილებები, სადაც ნომინალიზმის პრინციპის გამოყენება დაკავშირებულია ეროვნული ვალუტის “ლარის” კურსის ცვლილებასთან უცხოურ ვალუტასთან „აშშ დოლართან” მიმართებით, რაც არასწორია, რადგან ნომინალიზმის პრინციპი მიესადაგება მხოლოდ ეროვნული ვალუტის მსყიდველობითუნარიანობის შეცვლას და დაუშვებელია ამ პრინციპის გამოყენების საკითხის დასმა მაშინ, როდესაც საუბარია ეროვნული ვალუტის უცხო ქვეყნის ვალუტის კურსთან ცვალებადობის შედეგად წარმოშობილი ზიანის ანაზღაურებაზე.

პრაქტიკული მნიშვნელობის საკითხია, გამოიყენება თუ არა სსკ-ის 389-ე მუხლით გათვალისწინებული დებულებები სსკ-ის 398-ე მუხლთან მიმართებით. სსკ-ის 389-ე მუხლი სსკ-ის 398-ე (ხელშეკრულების მისადაგება შეცვლილი გარემოებებისადმი) მუხლთან მიმართებით, ძირითადად უნდა ჩაითვალოს საგამონაკლისო ნორმად, ვინაიდან იგი აწესრიგებს უშუალოდ ფულის ერთეულის (კურსის) შეცვლის შემთხვევაში განსხვავებულ სამართლებრივ შედეგებს.

Levan Dundua,

Ph.D. Candidate of Georgia Technical University Supervisor: Zurab Dzlierishvili,

Full Professor of Georgian Technical University

The Value of the Principle of Nominalism in Fulfillment ofMonetary Obligations

One of the problematic issues of a modern civil law represents the principle of nominalism for fulfillment of the monetary obligations, in particular, how the increase of or reduction in purchasing power of money from origin of such obligation until the fulfillment thereof impacts on the amount due. Accordingly, the principle of nominalism means that the debtor should perform a monetary obligation according to the currency effective for the time when such obligation is arisen, irrespective of any change in purchasing capacity of the currency.

The principle of nominalism is stipulated in the Article 389 of the Civil Code of Georgia (hereinafter CCG). Currency fluctuation results in dissatisfaction of the parties involved in

54

legal relations in relation with monetary obligations, insofar as, both the creditor and the debtor may incur a loss in certain cases.

Adverse effects caused by the use of the principle of nominalism may be avoided on the basis of warranties of any kind and nature made in the agreement.

In practice, there are court judgments, where the application of the principle of nominalism is related to the fluctuation of the national currency “GEL” to the foreign currency “USD”, which is not right, as the principle of nominalism is applied only to the change of the purchasing power of the national currency and we cannot arise the question on use of this principle in case of compensation of the loss incurred as a result of fluctuation of the national currency to the foreign currency.

It has a practical importance whether the provisions under the Article 389 of the CCG will be used in relation with the Article 398 thereof or not. The Article 389 of CCG in relation with the Article 398 thereof (adjustment of the agreement to the amended circumstances) will be considered as the exceptional norm as it directly regulates different legal consequences in case of change of the currency.

მარიამ აჩელაშვილი,საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის

ბიზნეს - ინჟინერინგის ფაკულტეტი, სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მერვე სემესტრი, ხელმძღვანელი: ირმა მერებაშვილი,

საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

საქმის წარმოების განახლება და მასთანდაკავშირებული სამართლებრივი პრობლემები

საქართველოს კონსტიტუციის 42-ე მუხლის პირველი პუნქტის თანახმად:”ყოველ ადამიანს უფლება აქვს თავის უფლებათა და თავისუფლებათა დასაცავად მიმართოს სასამართლოს.” აღნიშნული კონსტიტუციური უფლების სრული რეალიზების საშუალებას იძლევა საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის მეთერთმეტე კარი, რომელიც პირს აძლევს უფლებას, კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში მოითხოვოს საქმის წარმოების განახლება, როდესაც ამ საქმეზე მიღებული გადაწყვეტილება უკვე შესულია კანონიერ ძალაში. ზემოხსენებული ინსტიტუტი არცთუ ისე დახვეწილია და გარკვეულ საკანონმდებლო ცვლილებებს საჭიროებს.

ნაშრომი მეტად აქტუალურია, რაზეც მეტყველებს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს 2013 წლის 5 ნოემბრის გადაწყვეტილება, რომლითაც სამოქალაქო საპროცესო კოდექსის 426-ე მუხლის მე-4 ნაწილის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს საქმის წარმოების განახლების საერთო ხანდაზმულობის 5 წლიან ვადას და იგი აითვლება გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის მომენტიდან, 422-ე მუხლის პირველი ნაწილის “გ” ქვეპუნქტით გათვალისწინებული პირების მიმართ არაკონსტიტუციურად იქნა ცნობილი. ნაშრომში ფართოდ იქნება გაანალიზებული საკონსტიტუციო სასამართლოს ზემოხსენებული გადაწყვეტილება.

ნაშრომში წარმოდგენილი იქნება არგუმენტირებული მსჯელობა საქმის წარმოების განახლებასთან დაკავშირებულ ისეთ სამართლებრივ პრობლემებზე, როგორიცაა: ნორმათა კოლიზია, ნორმები, რომლებიც მეტი კონკრეტიზაციისთვის განსხვავებულ ფორმულირებას საჭიროებენ და ნორმები, რომელთა არსებობა აზრს მოკლებულია. ნაშრომის ბოლოს მოყვანილი იქნება, საკანონმდებლო ხარვეზების გამოსწორების მიზნით, შესაბამისი რეკომენდაციები.

55

Mariam Achelashvili,Georgian Technical University

Faculty of Business- Engineering, Bachelor, VII semester student semester Supervisor: Irma merebashvili, Associate Professor

Georgian Technical University.

Reopening the Case and Related Legal Problems

According to the paragraph 1 of article 42 of Georgian constitution, “every person has the right to apply to the court for the protection of his/her right and freedom”. Georgian civil process code gives an opportunity to the person to exercise above mentioned constitutional right that gives the person the right to renew the case according to the law, when the decision regarding case enforced. These institutions are not so sophisticated and require some legislative changes.

The significant importance of this issue is proved by Georgian constitutional court’s decision dated in 2013 November 5, that considers the updating of proceeding 5-year common limitation period according to civil process code 426, which states that it will begin from the moment of enforcement of decision; according to the considered persons article 422, part 1, it has been admitted unconstitutional. The abovementioned decision of constitutional court will be widely analyzed in the work.

In this work I have reviewed and discussed such essential issues as: Collision of regulations;Regulations that need different formulation;Regulations existence of which is meaningless.At the end of work I will outline the existing problems and collisions and will present my

own recommendations for corrections of legislative gaps.

რევაზ ქარჩავა,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სამართლის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრი, მეხუთე სემესტრი, ხელმძღვანელი: გიორგი ქობალია,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასისტენტ- პროფესორი

აუცილებელი მოგერიების უფლების სამართლებრივი საფუძველი

წინამდებარე ნაშრომში განხილულია აუცილებელი მოგერიების მართლზომიერების პირობები, მისი მნიშვნელობა და მოცემულია გარკვეული საკანონმდებლო ხარვეზები, რომლებიც აღმოფხვრას მოითხოვენ.

კვლევის მიზანს წარმოადგენს აუცილებელი მოგერიების ადამიანის თანდაყოლილ, ბუნებით უფლებად წარმოჩენა, ასევე საკანონმდებლო ხარვეზებისა და ნაკლოვანებების სრულყოფის გზების შემუშავება და რეკომენდაციების მომზადება.

აუცილებელი მოგერიება მართლწინააღმდეგობის გამომრიცხველ ყველაზე მნიშვნელოვან გარემოებას წარმოადგენს, როგორც რომანულ–გერმანულ, ისე მსოფლიოს სხვა სამართლებრივ სისტემებში. აქედან გამომდინარე მართებულად მიგვაჩნია აღნიშნული პრობლემის შედარებითი სამართლებრივი ანალიზი.

ნაშრომში აგრეთვე ყურადღება გამახვილებულია მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსის მიხედვით, აუცილებელი მოგერიების პირობებზე ტერმინოლოგიურად და აზრობრივად. ეს უკანასკნელი მოიცავს ოთხ ელემენტს იმისათვის, რათა აუცილებელი მოგერიება ჩაითვალოს მართლზომიერად:

ხელყოფა უნდა იყოს მართლსაწინააღმდეგო ანუ რეალური;ხელყოფა უნდა იყოს იმწუთიერი;ხელყოფა უნდა იყოს რელევანტური ანუ სოციალურად მნიშვნელოვანი;

56

ხელყოფა უნდა იყოს სუბიექტურად სამართლებრივი სიკეთის დაცვის სურვილით განხორციელებული;

ნაშრომში თითოეული ელემენტი ფართოდაა განხილული და მოყვანილია მაგალითები სპეციალური ლიტერატურიდან. ასევე განმარტებულია თუ რა მომენტამდე არსებობს აუცილებელი მოგერიების უფლება და როდის ხდება აუცილებელი მოგერიების გადამეტება, როდის არსებობს აუცილებელი მოგერიების სოციალურ-ეთიკური შეზღუდვა, აუცილებელი მოგერიების პროვოკაცია და სხვა მნიშვნელოვანი საკითხები.

REVAZ KARCHAVA, Caucasus International University,

Faculty of Law, Bachelor, V semester student.Supervisor: GIORGI KOBALIA,

Acictent – Professor of Caucasus International University.

The legal basis for the necessary defense of the right

This paper discusses the necessary defense of the lawfulness of the terms of its importance and are given some legislative gaps that demand is recovering.

The aim of the research necessary to repel an innate, natural rights promotion, as well as ways of improving the legislative gaps and deficiencies in the design and preparation of recommendations.

The topic is important because it will repel the offering justification of the most important factors not only in Georgian, but in different legal systems (Anglo - Saxon, Roman - German ) Criminal science and law, therefore, rightly we think about the problem with the survey.

The paper also focuses on the Criminal Code, terminological and semantic conditions necessary defense. The latter include four elements in order to be properly considered by the opposition:

infringement should be illegal or real;infringement should be immediate;infringement should be socially relevant or important ;infringement must be subjectively desire to protect the legal benefits;The paper cites examples of each element are widely discussed and specific literature.

There are also clarify what the point of the necessary defense and when it becomes necessary to counter the abuse of the right, when there is a need to counter the social - ethical restrictions, necessary defense of provocation and other important issues.

რუსუდან ფუხაშვილი,საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი,

ბიზნეს-ინჟინერინგის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მერვე სემესტრი. ხელმძღვანელი: მარიამ ჯიქია,

საქართველოს ტექნკური უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

სიცოცხლის უფლება ევთანაზიის წინააღმდეგ

სიცოცხლის უფლება ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი უფლებაა და იგი დაცულია არა მხოლოდ ქვეყნების შიდა კანონმდებლობით, არამედ საერთაშორისო სამართლის ნორმებითაც. აღნიშნული უფლება არ წარმოადგენს აბსოლუტურ უფლებას, მისი კანონიერი შეზღუდვა დაშვებულია გარკვეულ შემთხვევებში. სიცოცხლის უფლებასთან დაკავშირებულ ერთ-ერთ პრობლემატურ საკითხს წარმოადგენს ევთანაზია.

კანონი იცავს ადამიანს დაბადებიდან ბიოლოგიურ სიკვდილამდე. როცა ვკრძალავთ ევთანაზიას, ამით ჩვენ პაციენტს სიცოცხლეს ვუხანგრძლივებთ თუ სიკვდილს ვუჭიანურებთ?

57

სწორედ აქ ჩნდება ის კითხვები, რომელზე პასუხის გაცემაც ძალიან რთულია.რატომ არ შეიძლება ადამიანს ჰქონდეს სიკვდილის უფლება? რატომ ვაიძულებთ ითმინოს გაუსაძლისი ტკივილები, როდესაც შეგვიძლია

მისგან გავათავისუფლოთ? სად გადის ზღვარი ჰუმანურობასა და მკვლელობას შორის? ზემო აღნიშნულიდან გამომდინარე, ჩნდება აზრი, თუ სიცოცხლის უფლება არ

მოიცავს სიკვდილის უფლებას, მაშინ იგი გვავალდებულებს ვიცოცხლოთ. ევთანაზიის უფლება დღეს მსოფლიო დისკუსიის საგანია, ვინაიდან ის ერთ-ერთი

ყველაზე საკამათო სამედიცინო, რელიგიური, პოლიტიკური თუ ეთიკური ხასიათის საკითხია. მსოფლიოში ევთანაზიასთან მიმართებით არსებობს სამი მიდგომა: პირველი სისტემა მოქმედებს ქვეყნებში, რომლებიც ევთანაზიას ჩვეულებრივ მკვლელობად აფასებენ, მეორე ჯგუფი ქვეყნებისა ევთანაზიისთვის მსუბუქ სასჯელს აწესებს, მესამე ჯგუფის ქვეყნებში მოახდინეს ევთანაზიის დეკრიმინალიზაცია.

სწორედ აღნიშნული მიდგომები იქნება განხილული ჩემს ნაშრომში, გამოყენებული იქნება როგორც სხვადასხვა ქვეყნის შიდა კანონმდებლობა, ასევე ევროპული კონვენცია და სასამართლოს პრაქტიკა.

Rusudan Pukhashvili,Georgian Technical University,

Faculty of Business- Engineering, Bachelor,VII semester student semester

Supervisor: Mariam Jikia,Associate Professor Georgian Technical University.

Right to Life vs. Euthanasia

The right to life is one of the important rights and it’s protected not only by domestic law, but also by international law. This right is not an absolute right, it has it’s legal restriction permitted in certain circumstances. One of the main problems related to this right is the issue of Euthanasia.

The right of life is protected from the birth to the biological death. In case of euthanasia, there is a question: whether it is the prolonging life of patient or delaying their death.

This is the point when the questions arise, in particular:Why cannot people have the right to death?Why do we force them to endure terrible pain when we can help them? Where is the boundary between humanity and murder?According to above-mentioned there is an opinion, if the right to life does not include a

right to death, then it obliges us to live.The problem of euthanasia is one of the significant topic in the world right now due

ot its controversial medical, religious, political or ethical issues. There are three approaches regarding euthanasia :

Countries that classify euthanasia as murder;Countries that classify euthanasia as mitigating circumstances;Countries that have decriminalized euthanasia. These approaches will be discussed in my paper, I’ll used different domestic laws, as well

as the European Convention and the Court’s practice.

58

შოთა მაქაცარია,თბილისის ღია სასწავლო უნივერსიტეტი,

სამართლის ფაკულტეტი,სამართალმცოდნეობის სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მეხუთე სემესტრი ხელმძღვანელი: ზუხრა მაცაბერიძე

თბილისის ღია სასწავლო უნივერსიტეტის სრული პროფესორი

გენეტიკური მანიპულაცია(სისხლისსამართლებრივი ანალიზი)

საკონფერენციო ნაშრომი ეძღვნება გენეტიკური მანიპულაციის პრობლემურ საკითხებს. შესაბამისად, მის უარყოფით და დადებით მხარეებს. მასში გაანალიზებულია გენეტიკური მანიპულაციის მსოფლიოში აპრობირებული მეთოდები, მისი მცდელობის ფაქტები და წარმოჩენილია საზოგადოების დამოკიდებულება აღნიშნულ პრობლემასთან მიმართებით.

წარმოდგენილ ნაშრომში მნიშვნელოვანი ადგილი ეთმობა გენეტიკური მანიპულაციის კრიმინალიზაციის პრობლემებს, მის წინააღმდეგ მიმართულ ღონისძიებათა სისტემის ანალიზს. მოცემულია შედარებითი სამართლებრივი ანალიზი მსოფლიოს რიგი ქვეყნების კანონმდებლობაში არსებული აკრძალვებისა, შესაბამისი სასჯელების შესახებ, საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 136-ე მუხლის შესაბამის მოთხოვნებთან მიმართებით. ნაშრომში ჩართულია გენეტიკური მანიპულაციის- ადამიანის მსგავსი არსების შექმნასთან დაკავშირებული მოსაზრებები, რომელიც გამოთქმულია სასულიერო პირთა თუ საზოგადოების წევრების მხრიდან, მათ შორის ექიმებისა და მეცნიერთა შეხედულებები.

ჩემ მიერ საკითხის შესწავლის პროცესში გამოკითხული იქნა 100 რესპოდენტი თბილისის მასშტაბით, მათ შორის, რამდენიმე უცხო ქვეყნის მოქალაქე, ასევე საეკლესიო პირები და მედიცინის მუშაკები.

Shota Maqatsaria,Tbilisi Open University, School of Law,

Bachelor,V semester student Supervisor: Zukhra Matsaberidze,

Full professor of Tbilisi Open University

Creating Human-Like Creatures, Genetic Manipulation

The conference paper describes the genetic manipulations. Consequently, the results for both general and specific cases are considered, namely: its positive and negative sides. At the same time, in the conference paper analyzed the genetic manipulation of the world’s proven methods. Its attempts facts and evidence presented regarding the public’s attitude towards it. Noteworthy is the fact that the work is based largely on genetic manipulation and human-like creatures, creating a wish list of new measures against individuals, specific methods and practices of the world’s cases of. It deals with a number of countries around the world to the prohibitions and penalties of the law, including 136 of the Criminal Code of Georgia - article regarding the appropriate requirements. It should be noted that the work involved in genetic manipulation and human-like creature considerations related to the creation, which is expressed by the members of the clergy or the public, including the views of physicians and scientists.

I interviewed by the study period, 100 people in Tbilisi, including several foreign nationals, as well as church officials and medical professionals. Various sources of literature used in the process, in particular, the Criminal Code of Georgia, comments of the Criminal Code of Georgia (offenses against the person) and the law of Georgia on Health. In addition, several foreign Internet portals, including: genetargeting.com, library.thinkquest.org, en.wikipedia.org and more.

59

saerTaSoriso urTierTobebis seqcia INTERNATIONAL RELATIONS SECTION

ანა ანდრიაძე,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის საერთაშორისოურთიერთობების სპეციალობის ბაკალავრიატის

მეორე სემესტრის სტუდენტი ქეთევან შოშიაშვილი, ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის მოწვეული პროფესორი

ლაზეთ-ჭანეთის რეგიონი ოსმალების პერიოდში (XV-XVII საუკუნეები)

ლაზეთ-ჭანეთის რეგიონის და მათ შორის მე-15-მე-17 საუკუნეების ისტორიის შესახებ ქართულ ისტორიოგრაფიაში მასალები ძალზე მცირეა. ამ თემას ნაწილობრივ შეეხო დიდი პავლე ინგოროყვა თავის ნაშრომში „გიორგი მერჩულე“ და აღნიშნული რეგიონის შესახებ ფასდაუდებელი ნაშრომი დაგვიტოვა.

XV-XVI საუკუნეების ლაზეთში განვითარებული მოვლენების შესწავლა მნიშველოვანია იმდენად, რამდენადაც ამ პერიოდში ხდება რადიკალური პოლიტიკურ-რელიგიური ძვრები, ბერძნულ (პოლიტიკა, რელიგია, ენა და კულტურა) ჰეგემონიას ცვლის ოსმალური.

ტრაპიზონის ვილაეთის მკვლევარის ჰანეფი ბოსტანის მიერ გამოცემული საარქივო მასალები, ლაზეთ-ჭანეთის რეგიონის დაწვრილებით აღწერას მოიცავს XV-XVI საუკუნეებში.

მეტად საინტერესო ინფორმაციას იძლევა აღწერის მონაცემები ჰემშინებთან დაკავშირებით. მუსულმან სომეხთა ეს ეთნიკური ჯგუფი ქ. ათინასა და ქ. არდაშენის მთიან ზოლში არის განსახლებული. მათი წარმოშობის შესახებ სხვადასხვა მოსაზრებები არსებობს.

არზრუმის უნივერსიტეტის თანამშრომელმა, ისტორიკოსმა იუნუს ოზგერმა გამოაქვეყნა საინტერესო სტატია „თორთუმის მოსახლეობის მდგომარეობა XIX საუკუნეში“, სადაც აღნიშნავს, რომ 1847 წლის მოსახლეობის აღწერის მიხედვით, იქ ცხოვრობდა 2 419 მუსლიმური ოჯახი; ასევე 21 სომხური, 30 კათოლიკური და 1 ბერძნული ოჯახი.

საინტერესოა, იმის გარკვევა, თუ ვინ იყვნენ ზემოხსენებული კათოლიკეები? რადგან სომხები და ბერძნები აღწერილები არიან თავიანთი აღმსარებლობით, ე.ი. მათ არ ჰქონდათ არსებობის პრობლემა. ხომ არ იყვნენ ისინი ქართველი კათოლიკეები, რომლებიც დროთა განმავლობაში, ქრისტიანობის შენარჩუნების მიზნით, შეეკედლნენ კათოლიკურ ეკლესიას? მითუმეტეს, ოსმალეთის მმართველობის ქვეშ მცხოვრები ქართველების გაკათოლიკების მაგალითები მრავლად გვაქვს კლარჯეთში, არტაანში, სამცხეში და ა.შ.

Ana Andriadze,Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, International Relations, Undergraduate studentScientific Supervisor: Qetevan Shoshiashvili ,

Ph.D in historical sciences, visitor professor at Caucasus International University

Lazet-Chaneti Region during the Time of Ottoman Empire (XV- XVII centuries)

There are few sources of information available about Lazet-Chaneti region in Georgian historiography including the history of 15th and 17th centuries of Georgia. Pavle Ingorokhva in his work “Giorgi Merchule” partially addressed this topic and created an invaluable piece of work about the region.

60

It is important to study the changes that took place in this region during XV-XVI centuries, since many radical political-religious shifts took place - Greek hegemony. (Politics, religion, language and culture) was replaced by Ottoman predominance.

Archival materials of Trabzon Vilayet published by the researcher Hanepi Bostan, contain detailed description of Lazet-Chaneti region in XV-XVI centuries.

Census data provide interesting information about Hemshineb. This ethnic group of Muslim Armenians is accommodated in the city of Atina and the of city Ardasheni’s mountainous strip.

There are many different opinions about their origin.Arzrum University historian Ozgerma Yunus published an interesting article “Tortumi

Population in XIX century”, where the author notes that according to the 1847 census, 2419 Muslim, as well as 21 Armenian, 30 Catholic and 1 Greek families resided there.

It is interesting to find out who were these Catholics? Armenians and Greeks are described according to their confessions; therefore they did not have any problem of existence. Maybe they were Georgian Catholics, who eventually joined the Catholic Church in order to keep Christianity? Especially as there are many converted Georgian Catholics who lived under Ottoman rule in Klarjeti, Artaani, Samtskhe, etc.

Chaala ChaliskhanRepublic of Turkey - University of Karabük

International Relations, BA Student, 2nd Semester.Scientific Supervisor: Ali Asker, Ph. D, Faculty of Economics and

Administrative Sciences, assistant Professor of Public Administration Faculty Members.Turkey’s South Caucasus Policy:

The Prosperity And Development of Turkey, Azerbaijan and Georgia

After the collapse of the Soviet Union, new states started to appear in the geography of Caucasus and Central Asia. Building up new relations with these states became a part of Turkey’s foreign policy in 1990s.

The fruitful hydrocarbon reserves have determined Turkey’s South Caucasus policy by making the region a new center of interest for the actors.

South Caucasus undertakes the duty of transition at the point, where Eurasia’s important energy and transportation ways meet. There are basic historical and cultural relations between Turkey and South Caucasus region. Turkey has a lot in common with Azerbaijan and they have rob union. Just like Azerbaijan needs strong Turkey for its independence and for maintaining its existence, Turkey needs Azerbaijan to maintain its safety of energy.

Georgia is of strategic importance for Turkey because of its economy, politics and strategy. It is the bridge of Turkish world. The military cooperation between Russia and Armenia is a significant threat for the safety of South Caucasus.

The importance of fuel, natural gas and railway projects for Turkey, Azerbaijan and Georgia and how they have been affected to develop, is going to be shown. It is seen that the relations are steadily and regularly developing, prosperity and rise are provided. (are expected)

61

ბესიკ ჩუბინიძე,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,საერთ. ურთ. ბაკალავრიატის სტუდენტი,

II სემესტრი,ხელმძღვანელი: ქეთევან შოშიაშვილი,

ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის პროფესორი

საქართველოს ევროინტეგრაცია

ქართველი ხალხის სურვილი „დასავლურ ოჯახში“ გაწევრიანების თაობაზე საუკუნეებს ითვლის, რეალური თანამშრომლობა კი 1996 წლის პარტნიორობისა და თანამშრომლობის ხელშეკრულების გაფორმების საფუძველზე დაიწყო და დღემდე გრძელდება 2006 წლის საქართველოს მთავრობასა და ევროკომისიას შორის ევროპული სამეზობლო პოლიტიკის სამოქმედო გეგმის შეთანხმებით, რაც თანამშრომლობის სტრატეგიული მიზნებისა და პოლიტიკური თუ ეკონომიკური პრიორიტეტების განხორციელებას უწყობს ხელს. ბოლო 10 წლის განვმალობაში ჩატარებულმა სხდომებმა ცხადყო დასავლური ქვეყნების მუდმივად პოზიტიური დამოკიდებულება ჩვენი ქვეყნის მიმართ და ისინიც ადეკვატურ დამოკიდებულებას ელიან საქართველოს მხრიდან. აქვე აღსანიშნავია ევროკავშირის მიერ წამოყენებული ძლიერი მოთხოვნები, რომლის ნიშნულიც პარტნიორობის პერიოდში არა ერთხელ აიწევს, ქვეყნის ევროპასთან ინტეგრაციის გამო.

ევროკავშირში ინტეგრაცია საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობის მკაფიოდ გამოხატული ნებაადა დემოკრატიულ კურსს ქვეყნის უსაფრთხო და მდგრადი განვითარებისათვის ალტერნატივა არ გააჩნია. აუცილებელია ქართველმა პოლიტიკოსებმა გადადგან ქმედითი ნაბიჯები, ქვეყნის ევროპული და ევროატლანტიკური სწრაფვის რეალიზებისათვის, თუნდაც საქართველო - ევროკავშირის ასოცირების ხელშეკრულების პარაფირების გამო, რის საფუძველზეც ქვეყნის ევროინტეგრაციის პროცესი შეუქცევადი გახდა.

ჩვენი ქვეყნის ევროპული მომავალი მხოლოდ ხელისუფლების ნებაზე როდია დამოკიდებული, ამასთან ერთად, ქართველმა ხალხმა უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ევროპული ინტეგრაცია იმავდროულად არის ქვეყნის ტრანსფორმაცია ევროპულ მოდელზე, საამისო მზაობა კი აუცილებლად უნდა იყოს მოსახლეობაში. ევროპის ისტორია გვასწავლის, რომ ხელოვნურად თავსმოხვეული განხეთქილებები ყოველთვის აღმოიფხვრება სწორედ იმ ადამიანების ძალისხმევით, რომლებსაც თავისუფალ და დემოკრატიულ საზოგადოებაში ცხოვრება სურთ და მე მიმაჩნია, რომ საქართველო აუცილებლად გახდება „ევროპული ოჯახის“ ღირსეული წევრი.

Besik Chubinidze, Undergraduate Student, II Semester

Speciality -International RelationsCaucasus International University Instructor: Ketevan Shoshiashvili

Doctor of Historical Sciences,visitor professor at Caucasus International University

Georgian Euro Integration.

The desire of Georgian people to join “Western Family” continued for centuries, but the real collaboration began in 1996 after signing the Agreement of Partnership & Collaboration and continues to this day based on the agreement of 2006 between the Georgian Government and the European Commission on the Action Plan of the European Neighborhood Policy, which promotes the implementation of the strategic objectives and the political and economic priorities of collaboration.

The meetings held in the last ten years reveal the constantly positive attitude of the western countries towards Georgia and they also expect adequate attitude from Georgian side.

62

Strict Requirements of the European Union are also noteworthy, and the benchmark will rise during the partnership period due to the country’s European integration.

European integration is the strongly expressed desire of the majority of Georgia’s population and the democratic course has no alternative for the safe and stable development of the country. It is necessary that Georgian politicians take effective steps towards reaching out for the country’s European and Euro-Atlantic integration, even for the initialing of a treaty of Georgia - European Union Association, on the basis of which the country’s European integration became irreversible.

Our country’s European future does not depend on the will of the government only. In addition, Georgian people should take into consideration that the European integration at the same time is the country’s transformation into the European model and the population must be ready for this.

The history of Europe teaches us that artificially imposed split is always resolved by the efforts of those people who want to live in a free and democratic society and I think that Georgia will really become a worthy member of the “European family”.

გიორგი დავიდოვიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი,საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობა,

ბაკალავრიატის მეშვიდე სემესტრი ხელმძღვანელი: ალექსანდრე რუსეცკი

ასოცირებული პროფესორი კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ინოვაციებისა და

სტრატეგიული განვითარების დეპარტამენტის უფროსი

გლობალური სამოქალაქო საზოგადოების როლი საერთაშორისოპოლიტიკაში: მისი კონცეფცია და ძირითადი ტენდენციები

ნაშრომი მიზნად ისახავს შეისწავლოს და განმარტოს გლობალური სამოქალაქო საზოგადოების კონცეფცია, მოახდინოს მასში შემავალი აქტორებისა და ძირითადი ტენდენციების იდენტიფიცირება, განიხილოს მისი საფუძველი საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიაში და, ზოგადად, ახსნას გლობალური სამოქალაქო საზოგადოება სხვადასხვა თეორიული პერსპექტივიდან. ნაშრომი განიხილავს თუ როგორაა დაკავშირებული გლობალური სამოქალაქო საზოგადოების კონცეფცია საერთაშორისო ურთიერთობების თეორიის ინგლისურ სკოლასთან და მის დამოკიდებულებასთან ინდივიდის მზარდ როლზე მსოფლიო პოლიტიკაში. გლობალური სამოქალაქო საზოგადოება, როგორც მოძრაობა შეიძლება დახასიათდეს, როგორც ,,გლობალიზაცია დაბლიდან’’. აქედან გამომდინარე კვლევა აანალიზებს საერთაშორისო სამოქალაქო საზოგადოების ჰეტეროგენულობასა და აღნიშნული სექტორის კავშირს გლობალური უსაფრთხოებისა და პოლიტიკური ეკონომიკის საკითხებთან. მიმოიხილავს სამოქალაქო საზოგადოების ძირითად სტრატეგიებს გლობალიზაციასთან მიმართებით.

Giorgi DavidovCaucasus International University

Faculty of Social Science Undergraduate student, 7th Semester

Supervisor: Alexander Rusetsky,Associate Professor,

Head of the Department for Innovation and Strategic Development of CIU

The Role of the Global Civil Society in the InternationalPolitics: Its Concept and Basic Trends.

The paper aims to understand and clarify the concept of the global civil society, identify

63

its actors, main trends of development, its foundations in the theory of international relations as well as to reflect on the civil society from different theoretical perspectives. Overviewing the statistics of growing membership in INGO, as actors of GCS, we can state that global civil society, in general, is becoming a stronger movement, a new actor in the global policy, and has attracted increased interest within academic discourse over the past two decades. The paper explains how the understanding of global civil society is linked with the theory of International Relations’ English School of and its idea of the rising importance of individuals in the world politics. Global civil society, as the most monumental development in the world, is recognized as “Globalization from Below”. According to this, paper analyzes heterogeneous nature of international civil society and the linkage of civil society to the challenges of global security and political economy. It is also reviewing various strategies and responses of the global civil society towards globalization.

მარიამ გიგინეიშვილი,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

ბაკალავრიატის მე-8 სემესტრი,ხელმძღვანელი: ალექსანდრე რუსეცკი,

ინოვაციების და სტრატეგიული განვითარებისდეპარტამენტის უფროსი, კსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

საერთაშორისო პოლიტიკის საუნივერსიტეტო განზომილება

თეზისები:

● საუნივერსიტეტო დიპლომატიის დეფინიცია;● უნივერსიტეტების როლი საერთაშორისო სისტემაში;● საერთაშორისო საუნივერსიტეტო საზოგადოება;● უნივერსიტეტების როლი სამშვიდობო პროცესებში;● საუნივერსიტეტო დიპლომატია, როგორც საგანი;● საუნივერსიტეტო დიპლომატიის კვლევითი ცენტრი;● საუნივერსიტეტო ქსელების სოციოლოგია.

Mariam Gigineishvili,Faculty of Social Science Undergraduate student, 6th Semester,

speciality - International Relations. Alexander Rusetsky, Associate Professor,

Head of the Department for Innovation and Strategic Development of CIU.

University Dimension of International Politics

● Definition of the university diplomacy;● Roles of the universities in the international system;● International Society of the university; ● Role of the university in peace processes;● University diplomacy as a subject; ● University diplomacy Research Center;● Sociology of the university networks.

64

თეონა კვირიკაშვილიკავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი,საერთაშორისო ურთიერთობების სპეციალობა,

ბაკალავრიატი, მეორე სემესტრიხელმძღვანელი: ნინო სოზაშვილი

ფილოლოგიის დოქტორი,განათლების მეცნიერებათა დოქტორი,

კავკასიის სართაშორისო უნივერსიტეტის სრული პროფესორი

შრომითი ემიგრაცია და ემიგრაციული ქსელი ათენში

შრომითი ემიგრაციის თემა საქართველოში ბოლო წლებში სულ უფროდაუფრო მნიშვნელოვანი ხდება. უმუშევრობის მაღალი დონე (განსაკუთრებით – რეგიონებში), ამასთან – დასაქმებულთა დაბალი ანაზღაურება უბიძგებს მოსახლეობის დიდ ნაწილს ეძიოს სამსახური საზღვარგარეთ, ხოლო საზღვარგარეთ მიღებული შემოსავლით საქართველოში დარჩენილი ოჯახები არჩინოს. ფინანსური დახმარება, რომელსაც ქართველი ემიგრანტები თავიანთ ოჯახებს უგზავნიან, საკმაოდ სერიოზულ როლს თამაშობს ამ ოჯახებისათვის და მათი შემოსავლების მნიშვნელოვან ნაწილს შეადგენს.

შრომითი ემიგრაციის არსებული კვლევები საქართველოში ძირითად ყურადღებას ამახვილებენ ემიგრანტთა რაოდენობის გამოთვლაზე, ემიგრაციის მიმართულებებზე, ემიგრანტების დასაქმების სფეროებზე საზღვარგარეთ და მათ მიერ გამოგზავნილი ფულადი დახმარების ოდენობაზე, მაგრამ უყურადღებოდ ტოვებენ ქართველი ემიგრანტების ემიგრაციული ქსელების ფუქნციონირების შესწავლას.

ჩვენი ნაშრომი მიზნად ისახავს შრომითი ემიგრაციის ხასიათის, მიმართულებებისა და ემიგრაციული ქსელის როლის შესწავლას საბერძნეთში, კერძოდ, ქალაქ ათენში. მოხსენებაში აწერილია შრომითი ემიგრაციის საერთო დახასიათება ქალაქ ათენში. განხილულია ის მიზეზები, რომლებიც უბიძგებს საქართველოს მაცხოვრებლებს ემიგრაციისკენ; ხაზგასმულია სამშობლოში დაბრუნების მიზეზები; გაანალიზებულია, რა როლს თამაშობს ემიგრანტების მიერ გაწეული ფულადი დახმარება ქართული ოჯახების ცხოვრებაში.

ნაშრომში ასევე გაანალიზებულია ემიგრაციული ქსელების როლის მნიშვნელობა ემიგრაციის ზრდაში, ჩამოყალიბებულია დახმარების ტიპოლოგია, რომელსაც ისინი პოტენციურ ემიგრანტებს უწევენ. ასევე, წარმოდგენილია ის მექანიზმები, რომელთა მეშვეობითაც ხდება სხვადასხვა სახის დახმარების აღმოჩენა.

Teona Kvirikashvili ,Undergraduate student,

Faculty of Social Sciences,Specialty- International Relations, BA,

second semester student.Caucasus international university Instructor:

Nino Sozashvili,Doctor of philology,

Doctor of Educational Science Full professor at Caucasus International University

Labor Immigration and Immigration Network in Athens.

The labor emigration has become more and more important issue for the recent years in Georgia. High level of unemployment (especially in regions), as well as low salary of employees, are the reasons why some people try to find a job abroad and support their family in such a way. The finances, which immigrants send to the families and relatives, play an important role for them, sometimes being the only income they can live on.

Recent research on labor immigration in Georgia basically pays attention to the calculation of the number of immigrants, the directions of immigration, the spheres of immigrants’

65

employment abroad and the amount of finances sent by them. However, they leave out of consideration the issue of functioning of Georgian immigration networks.

Our work aims at studying the character of labour immigration, its directions and the role of immigration network in Greece, specifically in Athens. In the presented report we describe general characteristics of labor immigration in Athens. We also discuss the reasons’ which urge Georgians to move to a foreign country and return back home. The role, which immigrants’ financial support plays for their families is also analyzed.

In the report we also analyze the role of immigration networks in the immigration increase. The typology of assistance from their side for potential immigrants as well as the mechanisms of providing different kind of assistance are also presented.

სოფიო ფოცხვერაშვილი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის სოციალურ

მეცნიერებათა ფაკულტეტის საერთაშორისო ურთიერთობებისსპეციალობის ბაკალავრიატის საფეხური,

მეორე სემესტრის სტუდენტიხელმძღვანელი: ქეთევან შოშიაშვილი,

ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი, კსუ–ს მოწვეული პროფესორი

ავღანეთის კონფლიქტი

ავღანეთი დღეს მსოფლიო ყურადღების ცენტრშია, ამ ქვეყანაში მიმდინარე პროცესები, მეტ-ნაკლებად, გავლენას ახდენს მსოფლიო გეოპოლიტიკაზე და თემით დაინტერესებაც აქედან მომდინარეობს. ნაშრომში განხილულია ქვეყნის ისტორიული მოვლენები: თუ რა ნაბიჯები გადაიდგა ავღანეთის განვითარებისათვის, გეოგრაფიული მდებარეობა, ეკონომიკური მდგომარეობა.

ოფიციალურად, ავღანეთის ისლამური სახელმწიფო, მისი ეტიმოლოგია, შესაძლოა, წარმოდგებოდეს სანსკრიტული „Upa-ghana-stan”-ისგან, რაც ითარგმნება როგორც „გაერთიანებული ტომების ქვეყანა“.

აღწერილია ქვეყნის ფართობი და მეზობელი ქვეყნები, მათი რელიგია. მაგალითად, ზოროასტრიზმი, რომელიც ჩამოყალიბდა ქვეყნის ტერიტორიაზე ძვ.წ 1800 დან ძვ.წ 800მდე, ჩავუღრმავდები რთული ისტორიის პერიოდსაც, აქემენიდურ იმპერიას, რომელიც შემდეგ მოექცა მაკედონელის ზეგავლენის ქვეშ, იგი გადავიდა ავღანეთის ტერიტორიაზე, ხოლო მისი განადგურების შემდეგ ავღანეთი მოექცა სირიის სელევკიდების სამეფოში. ამ პერიოდში დომინირებდა ბუდისტური რელიგია. ვისაუბრებ ისლამურ და მონღოლურ პერიოდზეც, ხოტაკის დინასტიის მმართველობაზე, 1747 წელზე, როდესაც დაარსდა დურანის იმპერია, პირველი ავღანური გაერთიანებული სახელმწიფო. განსაკუთრებული ყურადღება გამახვილებულია XX-ს, სსრკ-ს ჯარების მიერ ავღანეთის ოკუპაციაზე, ასევე დემოკრატიულ რესპუბლიკასა და სამოქალაქო ომზე, რომელშიც ერევა სსრკ და აშშ. გაანალიზებულია თალიბანის რეჟიმის ზეგავლენა ქვეყნის განვითარებაზე, ასევე აშშ-სა და თალიბანის კონფლიქტის შესახებ, ავღანეთში ბოლო პერიოდში განვითარებულ მოვლენებზე (ყურანის დაწვა, ავღანეთის სვლა მსოფლიო პოლიტიკაში). გვერდი ვერ ავუარეთ აისაფის მისიას, რომელშიც აქტიურადაა ჩართული საქართველო. ნატოს არაწევრი ქვეყნებიდან ყველაზე მეტი სამხედრო საქართველოდანაა. ნაშრომში, აგრეთვე, წარმოდგენილია სამშვიდობო მისიაში მონაწილე ჯარისკაცების მოგონებები.

66

Sophio Potskhverashvili,Faculty of Social Science Undergraduate student,

II Semester, speciality - International Relations Scientific supervisor: Ketevan Shoshiashvili,

Ph.D in Historical Sciences, visitor professor atCaucasus International University

Afghanistan Conflict.

Today Afghanistan is in the centre of the world attention. The processes taking place in the country influence the global geopolitics and this is the main reason, why I got interested in the topic.

In the presented paper, I will discuss the historical events of the country, the steps, which the country has taken towards the development of Afghanistan, review the country’s geographical location and its economical wealth. Officially, Afghanistan is an Islamic country, Its etymology may be coming from Sanskrit “Upaghana-stan” which is translated as “the country of united tribes”.

I will try to present the information about the area of the country and also, about neighboring countries.

Zoroastrism was formed on the territory of the country in the period of 1800 BC to 800 BC. I will also describe the hard historical period, Achaemenid Empire, which was under the ruling of Alexander the Great at that time. He went to the territory of Afghanistan but after his destruction Afghanistan became the part of the kingdom of Syrian Selevkids.

Merve UZUN,Republic of Turkey, University of Karabuk International Relations,

BA Student, 2nd Semester.Scientific supervisor: Ali Asker, Ph. D, Faculty of Economics and

Administrative Sciences, assistant Professor of Public Administration Faculty Members.

Turkey’s Policy towards Syria.

The Middle East has been one of the important areas in the foreign policy of the Ottoman Empire as well as the Republic of Turkey.

After the disintegration of the Ottoman Empire, Turkey’s relations with the newly emerged states have been bumpy, ambiguous and unstable. It should be emphasized that Syria occupies special place among these states. Having analyzed the history of Turkish-Syrian bilateral relations, one can conclude that they have been predominantly strained and discordant.

Since the Justice and Development Party (AKP) come to the power, the significant progress has been made in this area, and the cooperation between two countries has reached its highest level in the history.

However, since 2011 serious tensions have still been observed in Turkish-Syrian relations. From time to time, Turkey’s foreign policy towards Syria causes confrontation between Turkey and global actors.

The presented paper seeks to find out the reasons of the rapid deterioration of Ankara-Damascus relations and its possible consequences.

67

Jurnalistikis seqcia / JOURNALISM SECTION

ხატია ცარციძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტისჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მერვე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი,კსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

გასართობი ტოქშოუები და რეიტინგის მონოპოლიზაცია

მას ხშირად აკრიტიკებენ, მდარე დონის პროდუქციად განიხილავენ, უგემოვნებას მიაწერენ, თუმცა ყველაზე მეტს მაინც სწორედ აქ ნანახ ამბებზე ყვებიან; ტოქშოუ რეიტინგს არასდროს კარგავს.

სიტყვა ,,ტოქშოუ“ ბროკჰაუზის კონვერსაციის ლექსიკონში ასეა განმარტებული: ესაა გასართობი გადაცემა, რომელშიც მოდერატორი სტუმრებს სხვადასხვა თემებთან დაკავშირებით კითხვებს უსვამს.

ბევრს კამათობენ იმაზეც, ფორმისა და შინაარსის მიხედვით, რომელ მხატვრულ ტიპს წარმოადგენს ტოქშოუ, ჟანრია თუ ფორმა. ერთი კი ცხადია: მიუხედავად იმისა, რომ ტოქშოუ საქართველოში ახალია, ის განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს. ამდენად, სამამულო სამაუწყებლო მედიის ყველაზე რეიტიგნულ გადაცემებს სწორედ ტოქშოუები წარმოადგენს.

განსაკუთრებული პოპულარობით გასრთობი ტოქშოუები სარგებლობს. აქტუალური ამბები, პირადი ცხოვრება, ჭორები, ცნობილი ადამიანების ცხოვრების უცნობი დეტალები, ექსკლუზივი და იშვიათი რესპონდენტები ამ ტიპის გადაცემების მთავარი შემადგენელია.

წარმოდგენილი კვლევის ობიექტები სამაუწყებლო კომპანია: „რუსთავი 2-ის“ გასართობი ტოქშოუები „პროფილი“ და „ნანუკას შოუა.“ მათი საერთო ნიშანია გართობის ფუნქცია, საზოგადოებრივი მნიშვნელობა და სანახაობრიობა; ასევე, ქრონომეტრაჟი და დრო სამაუწყებლო ბადეში (ორივე გადაცემა პრაიმტაიმში, 22:00 საათზე, გადის).

ნაშრომის ერთ-ერთ ნაწილს წარმოადგენს გამოყენებული ლიტარატურის მიმოხილვა. ტოქშოუს სპეციფიკის თეორიულ საფუძველთან ერთად, მნიშვნელოვანია იდენტური თემატიკის კვლევების ქართულ მედიაბაზარზე არსებობა. ასეთია ნ. კაკაბაძის შრომა ,,შემეცნებით-გასართობი თოქ-შოუები და მედია-სტანდარტი“, ასევე რ. სვანიძის დისერტაცია ,,ტოქშოუს ტექსტის სტილის თავისებურებანი გერმანულ და ქართულ ენებში)“.

შესწავლილი ტოქშოუები ჟურნალისტურ სტანდარტს, მეტ-ნაკლებად, პასუხობს, თუმცა რეიტინგის დიქტატურას ფეხს კარგად უწყობს.

Khatia Tsartsidze, Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 8-th semester student.

Supervisor: Nino Chalaganidze,Doctor of journalism, Associate Professor

of Caucasus International University

Entertaining talk shows and ratings monopolization

They are often criticized, considering being the tasteless and poor quality product. Though, people still talk the most about things discussed in them. Talk shows never lose the ratings.

68

The word “talk show” in Brockhaus conversations lexicon is explained in the following way: this is an entertaining program, in which the moderator asks questions to guests about various topics.

People often debate whether talk show is a genre or a form, according to its artistic type and content. One thing is for sure: despite the fact that talk shows are still new in Georgia, they are already very popular. Thus, they have the highest ratings on domestic broadcast media.

Entertaining talk shows are especially popular. The main components of them are: current news, personal life and the rumors, unknown details of the lives of famous people, exclusives and rare respondents.

The objects of research are the talk shows: the entertainment programs of “Rustavi-2” is “Profile” and “Nanuka’s shows.” Their common features are the function of entertaining, social significance and spectacular show. Timekeeping and time schedule as well (both programs are at 22:00 in prime time).

One part of the work is the review of used literature. With theoretical basis of talk show specifics, it is important for identical thematic researches to exist in Georgian media market. Such as N. Kakabadze’s work “Cognitive-entertaining talk shows and media standard”, or thesis of R. Svanidze “Text style originality of talk shows in German and Georgian languages”.

The shows studied here, more or less, answer the journalistic standards. However, they also own the dictatorship of ratings.

თამარ ცეცხლაძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მეოთხე სემესტრი, ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

პერსონიფიკაცია ახალ ამბებში

მასობრივი ინფორმაციის საშუალებათა შორის, თავისი გამომსახველობითი და კომუნიკაციური თავისებურებების გამო, ტელევიზია ყველაზე პოპულარულია. აქედან გამომდინარეობს მისი საერთო დემოკრატიული ხასიათიც. ტელევიზია ინფორმაციას თავის წინამორბედებზე უფრო სრულად და სწრაფად, სარწმუნოდ და ემოციურად ავრცელებს. ტელევიზიის ტრანსლაციამ შესაძლებელი გახადა ზეპირი სიტყვის ფართოდ გავრცელება, მისი გადაქცევა მასობრივი ინფორმაციის გადაცემის საშუალებად. ზეპირი სიტყვა კი პრინციპულად განსხვავდება დაწერილისაგან. იგი ყოველთვის გულისხმობს სწორად სინქრონულ კომუნიკაციას - წარმოთქმის მომენტში აღქმას და აუცილებლად მოითხოვს კონკრეტულ შემსრულებელს (წარმომთქმელს ან წამკითხველს). ტელემაყურებლისათვის მნიშვნელოვანია ხმის ტემბრი, ინტონაცია, მეტყველების მანერა, ტემპერამენტი, ხასიათის თავისებურებანი, კულტურის დონე და მრავალი სხვა.

ტელევიზიის დემოკრატიზმის ერთ-ერთ ფორმად პირდაპირი ეთერის ფართოდ დანერგვა უნდა იქცეს, რაც ფაქტებისა და მოვლენების შეუსწორებელი, ცენზურაგაუვლელი, თავისუფალი და პირდაპირი ინტერპრეტაციის საშუალებას იძლევა. იგი გამოყენებული უნდა იქნეს უმეტესწილად ეკრანზე სწორედ ყველა მწვავე და აქტუალური პრობლემის განხილვის დროს, რაც ურთიერთსაპირისპირო სიტუაციებსა და მოულოდნელ მომენტებსაც გულისხმობს.

დღევანდელი ტელევიზია, განსაკუთრებით კი პირდაპირი ეთერი, სრულ პერსონიფიკაციას მოითხოვს. კატეგორიულად უნდა აიკრძალოს ეკრანზე შემთხვევითი პირების უფუნქციო ყოფნა თუ დიქტორის მოვალეობის შესრულება და საერთოდ, დროა ტელევიზია გადამუშავდეს ტელეპერსონაჟების-კომენტატორების, მიმომხილველების, წამყვანების კვალიფიკაციის ამაღლების სისტემა.

საქართველოს ტელევიზიამ ბევრის გაკეთება შეძლო ქვეყნის დემოკრატიზაციის

69

პროცესში, მაგრამ მას კიდევ ბევრი მუშაობა მოუწევს, რომ ბოლომდე შეასრულოს თავისი როლი დემოკრატიული საზოგადოების ფორმირებაში და თვითონაც ასეთი საზოგადოების შესაფერის სტრუქტურად ჩამოყალიბდეს.

Tamar Tsetskhladze, Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 2-th semester student.

Nino Chalaganidze, Ph.D in journalism, associate professor at CIU.

Personification in the news

Television is the most popular among the massmedias with its expressive and communicative contexts. From this is coming its general democratic character. The television reports information more completely and quickly, reliably and emotionally ,more different from its predecessors. Television has made it possible to spread widely spoken words,speeches transforming it into a vehicle for mass transfer of information.

Oral speech is fundamentally different from the written one. It always refers right, synchronous communication – understanding from the moment when it is told and will require specific targeting (teller or reader). For the televiewers the most important is voice timbre, intonation, manner of speech, temperament, character features, cultural level, and many others.

For the democracy of a television one of the form should become a live broadcasting, that gives free and direct interpretation of the facts and events, without any censor. It should be used while discussing the most pressing and urgent problems, which also icludes conflicting situations and unexpected moments .

Today’s television, especially live shows requires a full personification. Should be banned to show the people on the screen without any function and it’s time for television to enhance the professionalism of processed - commentators, analysts, anchors and develop them.

The Georgian television did so much for the country’s democratization process, but it also has to do more to fully perform its role in a democratic society, and even the formation of a suitable structure to develop such a society.

Саломе Чавлеишвили Кавказский Международный Университет,

Факультет Социальных Наук, Специальность Журналистика,

бакалавриат, 8-ой семестр. Руководитель работы: Нино Чалаганидзе,

доктор журналистики,Ассоциированный Профессор

Кавказского Международного Университета

PR в социальных сетях.

Один из выдающихся специалистов по пиару, Сэм Блэк, определяет пиар как: «Public Relations — это искусство и наука достижения гармонии с внешним окружением по средством взаимопонимания, основанного на правде и полной информированности».

На сегодняшний день лучшим средством для получения информации является социальная медия. С ее помощью локальное становится глобальным, а глобальное – общедоступным. Для успеха в социальной медии вовсе не нужны миллионы. Пиар менеджеры даже таких ведущих компании, как DELL, активно обращаются к социальным

70

сетям. Компания не отстает от современных требовании, активно использует Facebook, Twitter и другие социальные сети. У компании даже есть отдельный бюджет на расходы в социальных сетях.

Что касается Грузии, в 1993 году в Тбилиси открылся первый «Центр Связи с Общественностью». В этот период были сделаны первые шаги с точки зрения связи с общественностью.

По сегодняшний день у более 4 миллионов компании, крупных или маленьких, есть собственная страница на Facebook. В первую очередь, это влияет на репутацию бренда. Для подключения пользователей компании используют разную технику, часто выкладывают посты, не связанные непосредственно с их деятельностью, что в свою очередь повышает количество комментариев, лайков и репостов. Кроме того, таким способом компании стараются подать себя с совсем с другой сторони.

«В будущем на рынке останутся только компании, представленные в Интернете». – Билл Гейтс. Основатель компании Microsoft подчеркивает значительность социальной медии. Интернет медия, социальная медия – это не только будущее медии, но и коммуникации и продаж. Всемирная практика доказывает истинность этих слов.

Чрелашвили Ия.Тбилисский государственный университет

им. Иване Джавахишвили,Факультет социальных и политических наук,

направление журналистики и массовых коммуникаций,8-ой семестр Русско-Грузинской

билингвной программы по Журналистике.Руководитель работы: Нино Чалаганидзе

Доктор журналистики, ассоциированный профессор

Кавказского международного университета.

Освещение вопросов, касающихся здоровья и благополучия детей

Дети — это наше будущее, и обеспечение их здорового роста и развития должно быть важнейшей задачей всех сообществ. Дети, особенно новорожденные, уязвимы в отношении недостаточности питания и инфекционных болезней, многие из которых можно эффективно предотвращать или лечить. Также нам интересно не только физическое здоровье детей, но и психологическое. Как СМИ влияют на детей. Медиасредства окружают нас повсеместно: это - радио, телевидение, компьютер, пресса, уличные информационные щиты, дисплеи и иные конструкции, носители информации в транспорте, общественных местах, мобильные средства связи и так далее.

Журналисту необходимо знать как правильно освещать проблемы касающиеся здоровья детей. Как вести себя с ребенком, соблюдать этические нормы. Самое главное этими материалами добиться результатов. Ведь на первом месте для нас здоровье и благополучие наших детей. Нужно создать для них все условия для полноценной счастливой жизни.

Chrelashvili Ia Ivane Javakhishvili Tbilisi State University,

Faculty of Social and Political Sciences, the direction of Journalism and Mass Communications,

6 semester student of Russian - Georgian bilingvic program Journalism.Nino Chalaganidze

Doctor of Journalism, associate professor of Caucasus International University .

“Covering of health and well-being of children.”

Children - our future, and to ensure their healthy growth and development should be the most important task of all communities. Children, especially infants, are vulnerable to

71

malnutrition and infectious diseases, many of which can be effectively prevented or treated. Also we are interested in are the only physical health of children, but also psychological. How does the media influence on children. Media around us everywhere: radio, television, computer, press, street information boards, displays and other design media in transport, public places, mobile communications, and so on.

Journalist needs to know how to cover problems related to children’s health. How to behave with the child to comply with ethical norms. Most importantly these materials to achieve results. After all, in the first place for us health and welfare of our children. They are needed to create all the conditions for a full happy life.

ეთერ ჭყოიძე,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი, ჟურნალისტიკის სპეციალობა, მე-8 სემესტრი,

ნაშრომის ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

ფარული რეკლამა სატელევიზიო მედიაში (სამი ტელევიზიის_“1-ლი არხის“, „იმედის“, რუსთავი 2“-ის 2011 წლის 12 სექტემბერი-12 ოქტომბერის დღის მთავარი

საინფორმაციო გამოშვების მიხედვით)

სიტყვა „რეკლამა“ ლათინური წარმოშობისაა და სიტყვა-სიტყვით წამოძახილს, ყვირილს ნიშნავს. თანამედროვე პირობებში რეკლამის გადაცემისათვის მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები გამოიყენება: ტელევიზია, რადიო, ბეჭდური მედია, ინტერნეტი...

ფარული რეკლამა ე.წ. 25-ე კადრი, რომელიც 1957 წელს ამერიკელმა მარკეტოლოგმა ჯეიმს ვაიქერიმ დააპატენტა, მასების ცნობიერების და მყიდველის ქცევის უნიკალური ტექნოლოგიაა.

საქართველოში რეკლამის სფეროს „რეკლამის შესახებ“ კანონი არეგულირებს. გარდა ამისა, სამაუწყებლო მედიაში რეკლამის განთავსება „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონითა და ამ კანონის საფუძველზე კომუნიკაციების ეროვნული კომისიის მიერ მიღებული „მაუწყებლობის ქცევის კოდექსით“ რეგულირდება. „მაუწყებლობის ქცევის კოდექსის“ მე-15 თავი კი რეკლამას ეთმობა.

სატელევიზიო სივრცეში ფარული რეკლამის განთავსების მრავალი მიზეზი შეიძლება არსებობდეს. „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონის მე-8 თავის 64-ე მუხლში კი სატელევიზიო რეკლამის ხანგრძლივობა, წესები და პერიოდულობაა დადგენილი. ასეთი სიუჟეტები კომერციული ორგანიზაციის ინტერესებში შედის.

ფარული რეკლამის შემთხვევები სამი ტელეკომპანიის_ „1-ლი არხის“, „იმედისა“ და „რუსთავი 2“-ის 2011 წლის 12 სექტემბერი-12 ოქტომბრის დღის მთავარ საინფორმაციო გამოშვებებში.

ფარული რეკლამის შემცველი 11 სიუჟეტი, რომელთაგან ხუთ-ხუთი ტელეკომპანია „იმედის“ და „რუსთავი 2“-ის საინფორმაციო გამოშვებებში, ხოლო ერთი „1-ლი არხის“ საინფორმაციო გამოშვებაში გვხვდება.

ასეთი სიუჟეტების გაშუქებამ შესაძლოა ძალზე უარყოფითი შედეგი მოუტანოს და დააზარალოს როგორც მედიასაშუალება, ასევე საზოგადოება. იგი სერიოზული კორუფციის წყაროსაც წარმოადგენს, რომელიც ეკონომიკურ სუბიექტებს შორის კორუფციას იწვევს. ეს მეთოდი მაყურებელს ფინანსური რისკის ქვეშაც აყენებს.

72

Этер Чкоидзе, Кавказский Международный Университет,

Факультет Социальных Наук, Специальность Журналистика,

бакалавриат, 8-ой семестр. Руководитель работы: Нино Чалаганидзе,

Ассоциированный Профессор Кавказского Международного Университета

Скрытая реклама в телевизионных СМИ (по итогам главных информационных выпусков дня теле-каналов «I канал», «Имеди», «Рустави 2», сентябрь –октябрь 2011 г.).

Слово «реклама” - латинского происхождения и дословно обозначает – возглас, крик. В современных условиях для передачи рекламы широко используются средства массовой информации: телевидение, радио, медиапечать, интернет…

Скрытая реклама, т.н. 25 кадр, который в 1957 году запатентовал американский маркетолог Джеймс Вайкер - это уникальная технология поведения покупателя и сознания масс.

В Грузии сферу рекламы регулирует закон «О рекламе». Кроме этого, размещение рекламы в СМИ регулируется законом «О вещании», и принятый на основании этого же закона Национальной комиссией коммуникации «Кодекс поведения вещания». 15 глава этого закона отведена рекламе.

Может существовать множество причин размещения скрытой рекламы в телевизионном пространстве. В 64 части 8 главы закона «О вещании” установлена длительность, порядок и периодичность. Такие сюжеты входят в интересы коммерческих организаций.

Случаи скрытой рекламы в главных информационных выпусках трех телекомпаний «1 канал», «Имеди», «Рустави 2” 12 сентября – 12 октября 2011 года.

11 сюжетов, заменяющие скрытую рекламу встречаются в информационных выпусках, из них по пять приходится на телекомпании «Имеди», «Рустави 2», а один на «1 канал».

Вещание таких сюжетов может привести к отрицательным итогам и нанести вред как на СМИ, так и на общество. Они являются источниками серьезной корупции, которые вызывают корупцию между экономическими субъектами, а всё это манипулирует зрителем и даже ставит его под финансовый риск.

73

ლანა დარჯანია,ივანე ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი,

ჟურნალისტიკისა და მასობრივი კომუნიკაციების მიმართულება, ჟურნალისტიკის სპეციალობა, მე-8 სემესტრი

ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძეჟურნალისტიკის დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

ბავშვთა საკითხების გაშუქებაქართულ სამაუწყებლო მედიაში (1 ნოემბერი-28 დეკემბერი, 2013)

საკვლევ სფეროდ შევარჩიეთ საქართველოს სამაუწყებლო მედიის ბავშვებისათვის განკუთვნილი მასალები.

,,რუსთავი 2’’-ის გადაცემაში ,,ეკივოკი“ ბავშვები წარმოდგენილი არიან საყვარელ არსებებად, ერთგვარ ჩურჩუტებად. სტერეოტიპი გასაგებია და პრობლემის გამოკვეთის საჭიროებაც, ერთი შეხედვით, არ დგას. ამიტომაც გადაცემებზე დაკვირვება სათანადო დასკვნების გამოტანისათვის, მსუყე ნიადაგს იძლევა.

შესწავლის საგანია:რა როლი უჭირავს მედიას ბავშვთა აზროვნების ფორმირებაში;ძალაუფლების არაკორექტულად გამოყენების შემთხვევაში, რამდენად არღვევს

მედია ბავშვთა უფლებებს.ბავშვების მონაწილეობა გადაცემა ,,ეკივოკიში“ შესაძლებელია მხოლოდ

მშობელთა/მესვეურთა თანხმობით, რასაც არეგულირებს კანონმდებლობა. მიუხედავად ამისა, ბავშვთა ამ ფორმით წარმოჩენა მიზანშეუწონელია.

Lana Darjania, Faculty of Social And Political Sciences,

the direction of Journalism and Mass Communications. The eighth-semester student.

supervisor: Nino ChalaganidzeDoctor of Journalism,

Associate Professor at Caucasus International UniversityChildren Issue in the Broadcast Media (November 1 – December 28, 2013)

As a research field we selected materials concerning to children in the Broadcast Media.At “Rustavi “2 - a TV program “Ekivoki” shows children as a lovely creatures, a foolish

ones. The stereotype is clear and the need to understand the problem, at first glance, is not vivid. Therefore, the program observation promises rich evidence for appropriate deduction.

The subject: What is the role of the media in forming children’s thinking;Incorrect use of the power of the media in violation of the rights of children.

Although children participate in the TV program “Ekivoki” with the permission of parents/guardians, which is right according to the law, performing children as exotic creatures is still wrong.

74

ქეთევან ებიტაშვილი,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი,ბაკალავრიატი, მე-8 სემესტრი,

ხელმძღვანელი: გიგლა გობეჩია, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

„ანონიმუსების“ ჰაკერული ჯგუფი 1. ჰაკერების ჯგუფი „ანონიმუსი“ 2003 წელს შეიქმნა. ორგანიზაციაში ადამიანები

მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნიდან არიან გაწევრიანებული. მათი მიზანია ინტერნეტის საშუალებით ადამიანის უფლებების, სიტყვის თავისუფლების დაცვა და ბრძოლა ავტორიტარული მთავრობების, ცენზურის წინააღმდეგ. ისინი საზოგადოებაში ყოველთვის ნიღბით ჩნდებიან, რომელიც გაი ფოქსის ფილმიდან, „V For Vendetta“ აქვთ აღებული.

2. 2008 წლიდან ჯგუფის წევრებმა დაიწყეს აქციების გამართვა სახელწოდებით „დაიკავე“. სრულიად მოულოდნელად, მსოფლიოს სხვადასხვა ქალაქში _ ნიუ-იორკში, ლოს-ანჯელესში, სიდნეიში, ბერლინში უამრავი ადამიანი შეიკრიბა. „ანონიმუსების“ აქციებმა მთელი მსოფლიო მოიცვა.

3. „ანონიმუსებმა“ 2008 წელს გათიშეს რელიგიური ორგანიზაცია „Scientology“-ის ვებ გვერდი, პრობლემები შეუქმნეს „Mastercard“, „Paypal“- ის მუშაობას, გატეხეს მასაჩუსეტსის ტექნოლოგიური ინსტიტუტის საიტი და „უოლ სტრიტის“ მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი საფონდო ბირჟა.

„ანონიმუსთან“ გაერთიანდნენ ჰაკერული დაჯგუფებები „Lulzsec“ და „Antisec“. ისინი გაერთიანებული ძალებით დაესხნენ თავს ამერიკის სამთავრობო სააგენტოებს, მედიას, სამხედრო პერსონალის დახურული ინფორმაციის შემცველ სერვერებს.

4. 2009 წლიდან დააკავეს რამდენიმე ათეული ადამიანი „ანონიმუსთან“ ერთად ჩადენილი კიბერდანაშაულის გამო. ინტერნეტ აქტივისტები დაიჭირეს ამერიკაში, ესპანეთში, ავსტრალიაში, თურქეთში. საპასუხოდ, ჯგუფის წევრებმა ჩაატარეს ოპერაცია „Takedown“, რომელიც ამ ქვეყნების სამთავრობო საიტების განადგურებას გულისხმობდა.

5. 2013 წელს „ანონიმუსებს“ მასონებმა შესთავაზეს თანამშრომლობა, თუმცა მათგან უარი მიიღეს, რადგან ამ წინადადებაზე დათანხმება ეწინააღმდეგება ჯგუფის ძირითად იდეებს.

6. ქართველი „ანონიმუსების“ პირველი ვიდეომიმართვები სახელწოდებით _ „ჩვენ ვართ საქართველო“ 2012 წლის სექტემბერში, პატიმრების წამების კადრების გავრცელების შემდეგ გამოჩნდა. სხვა მხრივ, ჯგუფის საქმიანობა საქართველოს ჯერ არ შეჰხებია.

Кетеван Эбиташвили, Кавказский Международный Университет,

Факультет Социальных Наук, cпециальность Журналистика, студентка восьмого семестра.

Руководитель: Гигла Гобечиа, доктор журналистики, ассоциированный профессор

Хакерская группа„анонимусов“.

1.Группа хактивистов под именем «Анонимус” была создана в 2003 году.В организацию входят активисты со всего мира.Их цель зашишать права всех пользователей интернета. Анонимус выступает строго против цензуры в интернете, преследования и надзора. В обществе они появляются в масках Гая Фокса из фильма «V значит Вендетта».

2. С 2008 года активисты организации начинают массовые акции протеста под лозунгом «Захвати».Совершенно неожиданно во многих городах мира- в Нью-Йорке,в Лос Анджелесе в Сиднее, в Берлине на митинги вышла много народа. Движение Анонимус охватил вес мир.

3. В 2008 г. хактивисты организации взломали сайты религиозной организации

75

«Scientology»,создали проблемы «Msatercard»,»Paypal»,взломали сайты Технологического Университета города Массачусета и фондовой биржи Уолл Стрит. К Анонимусе присоединились хоктивисти «Lulzsec” и «Antisec».Обьединенными силами они обрушились на госслужбы США, прессу,на секретные серверы военных ведомостей.

4. С 2009 начинаются оресты активистов Анонимус.Также были орестованы интернет активисты в Испании, в Австралии, в Турции. В ответ хактивисты провели операцию «Takedown», которая должна была уничтожить государственные сайты этих стран.

5. В 2013 году масоны предложили сотрудничество «Анонимусу” но те отказались из-за идейних разногласий.

6. В Грузии в сентябре 2012 года распространили первое видеообращение грузинских хоктивистов «Анонимус»_ «Мы- есть Грузия” после знаменитых кадров пыток заключенных в Грузинских тюрьмах.

გალაქტიონ ესაკია, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი, ჟურნალისტიკის სპეციალობა,

ბაკალავრიატის საფეხური, მეოთხე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ნინო მინდიაშვილი,

ფილოლოგიის დოქტორი, სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

გრიგოლ რობაქიძის პუბლიცისტიკა

გრიგოლ რობაქიძე იმ შემოქმედთა რიცხვს მიეკუთვნება, რომლებმაც განსაკუთრებული გავლენა იქონიეს ქართული საზოგადოებრივი აზრის ჩამოყალიბების პროცესზე. მის კალამს მრავალი პუბლიცისტური ტექსტი ეკუთვნის, იგი წერდა პოლიტიკის, ლიტერატურის, მეცნიერების და კულტურის შესახებ, ეხებოდა ყველა აქტუალურ საკითხს, ამდენად, მისი პუბლიცისტიკა მეტად მრავალფეროვანი და მრავალწახნაგოვანია.

გრიგოლ რობაქიძე იმ პერიოდში გამოვიდა სამოღვაწეო ასპარეზზე, როდესაც ეროვნული თემატიკა ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და საჭირბოროტო საკითხი იყო საქართველოს რეალობაში, ამდენად, გრიგოლ რობაქიძისთვის პრესა იქცა ეროვნული იდეების პროპაგანდის ტრიბუნად, აღსანიშნავია, რომ პუბლიცისტისთვის ფართოდ გაიღო რედაქციების კარი, რამაც მწერალს საშუალება მისცა სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთიდან ექადაგა ეროვნული იდეები.

გრიგოლ რობაქიძის პუბლიცისტიკის შესწავლისას ცხადი ხდება, რომ გრიგოლ რობაქიძეს, როგორც პუბლიცისტს, განსაკუთრებული ადგილი უკავია ქართული ჟურნალისტიკის ისტორიაში.

Galaktion Esakia,Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 4-th semester student.

Supervisor: Nino Mindiashvili, Ph.D in Philology, associate professor at Sokhumi State University

Grigrol Robakidze Publicism

Grigol Robakidze Belongs to the creators, who had a special influence on Georgian public opinion formation process. He has many publicistic texts, he wrote on politics, literature, science and culture, involving all the actual issues, as much as his publicism is very diverse and polyhedral.

Grigol Robakidze came up to the creative arena, when national issues - one of the most important and sensitive issue was the reality, when national theme was one of the important

76

and topical issues in Georgian reality. Thus for Grigol Robakidze media turned out platform of the propagation of national ideas. It should be noted that the publicist was welcomed in a editorial offices, that enabled the writer to preach his national ideas from different kinds of magazines and newspapers.

When studying Grigol Robakidze Publicism it is clear that as a publicist, he has a special place in the history of Georgian journalism.

ხატია გოგოხია,კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მეექვსე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

სოციალური მედიის მნიშვნელობა თანამედროვე ცხოვრებაში

მარტივად რომ ვთქვათ, სოციალური მედია, ეს არის, როდესაც ადამიანებს ერთმანეთთან ონლაინ დიალოგი აქვთ. ეს დიალოგი მხარდაჭერილია: ბლოგებით, ონლაინ ჩატით, სოციალური ქსელებით, პოდკასტებით და ა.შ.

დღესდღეობით მსოფლიოში ინტერნეტმა ძალიან დიდი ზეგავლენა მოახდინა, ყველაფერი ინტერნეტზეა დამოკიდებული. ასევეა ჟურნალისტიკაშიც, ინტერნეტი ძალიან დიდ როლს თამაშობს. ახალ მედიაში არის ის ელემენტები, რომლებიც მასკომუნიკაციის მთავარი ფოკუსია: ეს არის ახალი ამბების მიწოდება საზოგადოებისთვის ან სამიზნე აუდიტორიისთვის. სოციალური მედია ჟურნალისტიკაში ახალ ეტაპად ითვლება, უკვე არა ერთ გაზეთს, ჟურნალს, ტელევიზიასა თუ რადიოს საკუთარი ვებ-გვერდი აქვს შექმნილი, საიდანაც მკითხველს უფრო სწრაფად და მარტივად აწვდის ინფორმაციას.

რადიოს 38 წელი დასჭირდა იმისთვის, რომ 50 მილიონ მომხმარებლამდე მიეღწია, ტელევიზიას – 13, ინტერნეტს კი – 4 წელიწადი, სოციალურმა ქსელმა Facebook-მა კი 9 თვეში 100 მილიონი ახალი მომხმარებელი დაიმატა. ამ სტატისტიკურ მონაცემებს თუ დაეყრდნობით, გამოდის რომ თუ Facebook იქნებოდა სახელმწიფო, სიდიდის მიხედვით ის მეოთხე ადგილს დაიკავებდა ჩინეთის, ინდოეთისა და აშშ-ის შემდეგ.

სოციალური მედია გვაძლევს საშუალებას სამიზნე აუდიტორიისთვის ვიყოთ ხელმისაწვდომი ნებისმიერ დროს და ნებისმიერ ადგილას.

ნიუ-იორკის უნივერსიტეტის პროფესორი ლევ მანოვიჩი თავის წიგნში „ახალი მედიის ენა“ სოციალური მედიის რამდენიმე პრინციპს გამოყოფს:

ციფრული წარმომადგენლობა - მედია ხდება პროგრამირებადი;მოდულარობა;ავტომატიზაცია; ცვალებადობა, მასშტაბურობა, პერიოდული განახლება.1991 წელს სტუდენტმა ჯასტინ ჰოლმა, მეგობრებთან ურთიერთობისათვის შექმნა

საიტი «Justin›s Links from the Underground». ჯასტინი ამ ბლოგს 11 წელი მართავდა და ის ითვლება პირველ ადამიანად, რომელმაც შექმნა ბლოგი.

2006 წელს შეიქმნა Twitter 140, სადაც ყოველ წამერად დაახლოებით 4 000 ტვიტი ქვეყნდება.

2012 წელს შეიქმნა Pinterest, სოციალური ინტერენეტ-სერვისი, რომელიც მომხმარებელს საშუალებას აძლევს ონლაინ რეჟიმში ატვირთოს სურათები და თემატურ კოლექციაში განათავსოს. ძალიან სწრაფად ამ საიტზე 10 მილიონზე მეტი ადამიანი დარეგისტრირდა, რაც ინტერნეტის ისტორიაში არც ერთ სხვა საიტზე არ მომხდარა.

ერთ-ერთმა ბლოგერმა ანა უიტმა ბლოგინგი 2009 წელს დაიწყო, იმისთვის, რომ საკუთარი გატაცება, რომელიც ხის გადამუშავებას უკავშირდებოდა, სხვებისთვისაც გაეზიარებინა. ახლა მის ბლოგს, ყოველთვიურად მთელი მსოფლიოდან დაახლოებით 3 000 000 მომხმარებელი ეცნობა, მათი დაიტერესებისთვის ანა Pinterest-ს იყენებს. ანას ბლოგში განთავსებული რეკლამის შემოსავლები, ახალგაზრდა დედას მთელი

77

ოჯახისთვის ჰყოფნის.სოციალურ მედიას დიდი ყურადღება ეთმობა მარკეტინგში. თუ თქვენი კომპანია

სოციალურ მედიაში სათანადოდ იქნება წარმოდგენილი, თქვენ შეგეძლებათ ამ მოსახერხებელი და მასობრივად გამოყენებადი არხით მიიღოთ ინფორმაცია თქვენი ბრენდის იმიჯის, პოპულარობისა და, ზოგადად, მომხმარებლის დამოკიდებულების შესახებ. თქვენ შეგეძლებათ ინტერაქციაში შეხვიდეთ მომხმარებელთან და პირადად მათგან მიიღოთ უკუკავშირი.

დღეს კი, სხვადასხვა მედიასაშუალების ვებ-გვერდი თითქოს თავისი დამოუკიდებელი ცხოვრებით ცხოვრობს.

80 წელზე მეტია, რაც ჟურნალი „TIME“ წლის პიროვნებას ასახელებს. ამ ტიტულის მფლობელი ის ადამიანი ან ადამიანთა ჯგუფი ხდება, რომელმაც ყველაზე დიდი გავლენა მოახდინა გასული წლის განმავლობაში მსოფლიოში მიმდინარე პროცესებზე. 2006 წელს ჟურნალმა წლის პიროვნებად აბსტრაქტული - შენ „YOU“ - დაასახელა. ანუ თითოეული ჩვენგანი, უფრო კონკრეტულად კი ისინი, ვინც თანამედროვე ინტერნეტს ვქმნით: ინტერნეტში ფოტოებს ვაქვეყნებთ, YouTube -ზე ვიდეოებს ვტვირთავთ, მიგვყავს ბლოგები და ინტერნეტში კომენტარებს ვტოვებთ.

სხვადასხვა კვლევების შედეგები გვიჩვენებს, რომ ამერიკელ დამქირავებელთა 45 % სამსახურის მაძიებელთა ირგვლივ ინფორმაციას ინერნეტში აგროვებს. მაგალითად, სოციალურ ქსელებში. გამოკითხულთა 35 %-მა განაცხადა, რომ აპლიკანტებისათვის სამსახურში მიღებაზე უარი ინტერნეტში მოძიებული ინფორმაციის საფუძველზე უთქვამთ. ეს გადაწყვეტილება მომავალი თანამდებობისათვის შეუსაბამო ფოტოებმა, ალკოჰოლთან და ნარკოტიკებთან დამოკიდებულებამ, ან წინა დამსაქმებელებისაგან და ყოფილი თანამშრომლებისაგან უარყოფითმა კომენტარებმა განაპირობა.

მსოფლიოში დაახლოებით 200,000,000 ბლოგია.სხვადასხვა ქვეყნებში პოპულარული სოციალური ქსელები:გერმანია - Facebook, Twitter, Xing ;აშშ - Facebook, Twitter, Linkedin ;რუსეთი - Вконтакте, Одноклассники, Facebook ;დიდი ბრიტანეთი - Facebook, Twitter, Linkedin .

Khatia Gogokhia, Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 6-th semester student.

Nino Chalaganidze, Ph.D in journalism, associate professor, CIU.

The importance of social mediain modern life

Social Media, it is when People have an online dialogue with each other. These discussions are supported by Blogs, online chat, social networking, podcasts, etc.

Today, various media web - page seemed to live an independent life.Nowadays the world is very much influenced by internet, Everything depends on Internet.

Therefore internet play vital role in journalism also: At last people can success in their life after finishing the course.

The news media are those elements of the mass media that focus on delivering news to the general public or a target public.

These include print media (newspapers, newsmagazines), broadcast news (radio and television), and more recently the Internet (online newspapers,

news blogs, etc.). Social media journalism new stages are considered, the number of newspapers, magazines, television or radio station’s website - pages have been created, which provides information to readers more quickly and easily.

Radio took 38 years to reach 50 million users, TV 13 and Internet took 4 years. For example, the famous social network Facebook added 100 million new users for 9 months. If you rely solely on these statstics, Facebook would be the state’s fourth place in accordance with the size of China, India and the US.

78

Social media allows us to be accessible to the target audience at any time and any place. New York University Professor Lev manovich in his book “The Language of New Media”

Social Media outlines several principles:• Digital representation - media becomes programmable; • Automation;• variability, scale, periodic updating.In 1991, a student Justin Holm, for Communicate with friends, created a site «Justin’s

Links from the Underground». Justin 11 years managed this blog, and he was the first person who created a blog.

In 2006 set up a website Twitter, It includes social networking and microblogging services. There has about 4 000 tweets published in second.

In 2012 created Social Internet-service Pinterest, that allows users to upload images and thematic collection of online publishing. Very quickly at this site 10 million people registered, that fact in the history of the Internet has not happened to any other site.

Also, Blogging can be considered as a source of income. For example, One blogger Anna Whitman started blogging in 2009, so that his own passion, which is related to the processing of wood for others to share. Now her blog, on a monthly basis all over the world with about 3 000 000 was notified of their interest for Pinterest- Anna ‘s uses. Ana’s blog on the advertising income, being a young mother for the whole family .

Great attention is paid to social media marketing. If your company will be represented appropriately in social media, you can use this handy and mass channels to get information about your brand image, popularity and the general attitude of users. You will be able to log in interacting with customers and get feedback from them personally.

For more than 80 years, the magazine “TIME” on the person’s name. This title holder becomes a person or a group of people who had the greatest influence on the processes taking place in the world over the past year. In 2006, the figure in the abstract - you “YOU” - named. That each of us is, more specifically, those who are creating the modern Internet: Internet photos to publish, YouTube - the videos on overload, bringing blogs and leave comments on the Internet .

Various surveys show that 45% of American employers job seekers around the internet to gather information. For example, in social networks. 35 % of respondents - said they refused to accept the job applicants on the basis of the information collected on the Internet say. This decision is inconsistent with the position of the photos, alcohol and drug dependence, or previous damsakmebelebisa and former employees led to the negative comments .

Worldwide there are approximately 200,000,000 blog.

Social networks are popular in various countries: Germany - Facebook, Twitter, Xing; U.S. - Facebook, Twitter, Linkedin; Russia - Вконтакте, Одноклассники, Facebook; United Kingdom - Facebook, Twitter, Linkedin.

79

სალომე გორგოძეივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი,

ჟურნალისტიკისა და მასობრივი კომუნიკაციების მიმართულება, ჟურნალისტიკის სპეციალობის მე-8 სემესტრი,

ნაშრომის ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,ჟურნალისტიკის დოქტორი,

კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

ეკოლოგიური საკითხების გაშუქება ქართულ ბეჭდურ მედიაში (2013 წლის სექტემბერი-დეკემბერი, 2014 წლის იანვარი)

ეკოლოგიური საკითხების გაშუქება იმ საინტერესო თემათა რიგს განეკუთვნება, რომელსაც მედია უყურადღებოდ არასდროს ტოვებს. აღნიშნული საკითხის არასწორად გაშუქებამ შესაძლოა უსაფუძვლო შიში წარმოქმნას მკითხველში, ან სულაც საზოგადოების დაპირისპირებას შეუწყოს ხელი. ამდენად, საკითხის გაშუქება ჟურნალისტის მხრიდან სათანადო ცოდნის არსებობას საჭიროებს, რათა მაქსიმალურად შემცირდეს რისკი იმისა, რომ მის მიერ მომზადებულმა მასალამ საზოგადოებას არასწორი ინფორმაცია მიაწოდოს ან მხარეებს შორის დაპირისპირება წარმოქმნას.

კვლევის მიზანია, იმისი ჩვენება თუ როგორ შუქდება ქართულ ბეჭდურ მედიაში ეკოლოგიური საკითხები, რამდენედ იცავენ ჟურნალისტები აღნიშნული თემის გაშუქებისას ეთიკურ ნორმებსა და პროფესიულ სტანდარტებს.

ბოლო პერიოდში სამოქალაქო საზოგადოების ინტერესი ეკოლოგიური პრობლემების მიმართ გააქტიურდა, მაგალითად, ხუდონჰესის მშენებლობის, საყდრისის მაღაროსა თუ ვაკის პარკში ხეების გაჩეხვის წინააღმდეგ მიმართული არა ერთი საპროტესტო აქცია. ამდენად, საკვლევ პერიოდად შევარჩიეთ დროის ეს აქტიური მონაკვეთი, 2013 წლის სექტემბერი-დეკემბერი და 2014 წლის იანვარი. საკვლევ მასალად კი პრესის ექვსი გამოცემის საანგარიშო პერიოდში ეკოლოგიური საკითხების შესახებ გამოქვეყნებული პუბლიკაციები, კერძოდ, ოთხი გაზეთი („24 საათი“, „რეზონანსი“, „ალია“, „ახალი თაობა“) და ორი ჟურნალი („ლიბერალი“, „ტაბულა“).

კვლევის მეთოდი მოიცავს, როგორც რაოდენობრივ, ასევე თვისებრივ ანალიზს. კვლევის მიგნებებია:ეკოლოგიური საკითხების გაშუქების მიმართ ნაკლები ყურადღება;ეკოლოგიური პრობლემების პოლიტიზება;ზედაპირულობა.შესაბამისად, რეკომენდაციები შემდეგია:მეტი ყურადღება დაეთმოს ეკოლოგიური საკითხების გაშუქებას;ყველა ჟურნალისტის მოვალეობაა პროფესიული სტანდარტის დაცვა;ჟურნალისტურ ტექსტებში საჭიროა ეთიკური ნორმების გათვალისწინება.

Salome Gorgodze Ivane Javakhishvili Tbilisi State University,

Faculty of Social And Political Sciences, the direction of Journalism and Mass Communications.

The eighth-semester student. supervisor: Nino Chalaganidze, Ph.D in journalism,

associate professor, CIU

Coverage of environmental issues in Georgian printed media(September-December 2013 and January 2014)

Coverage of environmental issues is a question the media always pays attention. The wrong coverage of this issue can lead to the emergence of unfounded fears of readers or public confrontation. Thus the coverage of these issues requires a proper knowledge in order to

80

minimize the risk of incorrect information or public controversy.The study aims to show how the environmental issues are covered by the Georgian printed

media, and how journalists’ professional standards and ethics are kept.Recently, the interest of the civil society towards the environmental problems becomes

more active. For example several protest actions against cutting down of trees in the Vake park, construction of khoudonkhessy or mine of Sakdrisi. This is why we have selected for our study this active period between September-December 2013 and January 2014 and environmental publications which appeared during this period in six Georgian editions: four Newspapers (“24 saati”, “Resonansi”, “Alia” and “akhali taoba”) and two Magazines (“Liberali” and “Tabula”).

The method of the study includes both quantitative and qualitative analysis. Research findings:Less attention to environmental issues;Politization of environmental issues;Superficial materials.Accordingly, the recommendations are as follows:More attention should be paid to proper coverage of environmental issues;Professional standards have to be observed by the journalists;Ethical standards have be observed in the journalistic texsts.

ქრისტინე ჯაგიევი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის ბაკალავრიატის

საფეხური, მეექვსე სემესტრი ხელმძღვანელი: გიგლა გობეჩია,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

სოციალური ქსელების განვითარების ტენდენციები საქართველოში

1.ბოლო ათწლეულებში ინტერნეტის საკომუნიკაციო შესაძლებლობები განუწყვეტლივ ფართოვდება. სმარტფონების, მობილური ტელეფონების, ნოუთბუქების გავრცელებამ ინტერნეტის მომხმარებელთა რიცხვი საგრძნობლად გაზარდა. ინტერნეტ მომხმარებლების გაზრდამ კი გამოიწვია სხვადასხვა სოციალური ქსელის წარმოქმნა. დღესდღეობით, ინტერნეტში მომხმარებლების ურთიერთობების თანამედროვე საშუალებებს წარმოადგენს ფორუმები, ბლოგები და სოციალური ქსელები.

სოციალური ქსელი - ეს არის პროგრამული უზრუნველყოფა, რომელიც საშუალებას აძლევს მომხმარებელებს შექმნან თავიანთი პროფილები და დაუკავშირდნენ სხვა მონაწილეებს ვირტუალურ სამყაროში, სადაც თვითონ ადამიანი - არის სოციალური ქსელის ცენტრი, მისი ნაცნობები - ამ ქსელის განშტოებები, ხოლო ურთიერთობები ამ ადამიანებთან - კავშირები. (წყარო:“The Future of Social Networking,“ Ville Seppä

Helsinki University of Technology)2. გამოიკვეთა ინფორმაციის გავრცელების პრიორიტეტის გადანაწილების

უსწრაფესი ტემპი. ეს უპირატესობა კი პრაქტიკულად კლასიკურ მედიას სოციალურმა ქსელმა წაართვა;

3. ქართულ სოციალურ ქსელში უკვე შეინიშნება ტრადიციული მედიის აუდიტორიის ნებაყოფლობითი გადინება სოციალურ ქსელში;

4. გამოიკვეთა სოციალური მედიის ხელისუფლებაზე პირადი ზემოქმედების მექანიზმი. ქართულ ინტერნეტ-სივრცეში უკვე მძაფრად იგრძნობა მსოფლიოში გავრცელებული ტენდენცია;

5. სოციალური მედია შლის ყველანაირ ბარიერს ინფორმაციის შემქმნელსა და მომხმარებელს შორის. ადრე, ამ მხრივ, გამოკვლევებში უპირატესობა ჰქონდათ ინფრომაციის შემქმნელებს, ანუ ჟურნალისტებს;

81

6. ქართული სოციალური მედია თანდათან გადადის განვითარების ახალ ეტაპზე - ლოკალური ინფორმირებიდან ფართო შემეცნებით მასალებზე. საზოგადოებას აინტერესებს უფრო მეტი, სასარგებლო ინფორმაციის მიღება;

7. სოციალურ მედიაში იდეათა და თემათა რაოდენობა განუსაზღვრელია და თითოეულ მომხმარებელს შეუძლია საკუთარი ინფორმაციული შენაკადის შექმნა.

Qristine Jagievi,Caucasus International University

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA,

6-th semester student. supervisor: Gigla Gobechia,

Ph.D in journalism,associate professor, CIU.

Social Networking Development Trends in Georgia

1.Over the recent decades, communication capabilities of Internet are continuously expanding. By spread of SmartPhones, cell phones, laptops, the number of Internet users has significantly increased. Increasing of Internet users has led to the emergence of a variety of social networking. At present, Internet users communicate with the help of modern means communication like forums, blogs and social networks.

The Social Network - is the software that enables users to create their own profiles and communicate with other participants in the virtual world, where the human himself - is a social networking center, his acquaintances represent - branches of this network, and the relationships with these people – connections.(Source:“The Future of Social Networking,“ Ville Seppä

Helsinki University of Technology)2. The fastest pace of distribution of priorities of information spreading was highlighted. Social networking deprived this advantage to Classic Media.3. Voluntary flowing to social network of traditional media audience has been observed

in Georgian Social Network. 4. The mechanism of personal impact on social media authorities was identified. Georgian

Internet Space has been sharply influenced by world-wide trend. 5. Social media removes any barrier between the customer and the creator of the

information. Earlier, in terms of studies, information-makers or journalists enjoyed an advantage.

6. Georgian Social media is gradually moving to a new stage of development - from local materials to informing of broad knowledge. People are eager to gain more helpful and useful information.

7. In social media number of ideas and themes are unlimited, and each user can create their own informative tributary.

82

თეონა ჯიბლაძე,საქართველოს ეროვნული უნივერსიტეტი,

ჰუმანიტარულ-სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტიფსიქოლოგიის სპეციალობა, მეექვსე სემესტრი,

ხელმძღვანელი: ელისო კერესელიძე,ფსიქოლოგიის დოქტორი

საქართვლოს ეროვნული უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

არავერბალური კომუნიკაციის გავლენა ტელემაყურებელზე(„ბიზნეს კურიერი“- კვლევის პერიოდი 30.03.2013-18.05.2013)

ადამიანთა შორის ეფექტურ კომუნიკაციას განაპირობებს როგორც ვერბალური, ისე არავერბალური სიმბოლოების ერთმანეთის შეთავსებით გამოყენება, რადგან სიტყვების საშუალებით ჩამოყალიბებულ ლოგიკურ ინფორმაციას, ადეკვატური ჟესტიკულაცია და ხმის ტემბრი კიდევ უფრო ამყარებს.

არავერბალური ხერხების გამოყენება ადამიანის ფსიქიკური მდგომარეობით არის განპირობებული. კომუნიკაციაში მისი ჩართვა სპონტანურად, გაუცნობიერებლად ხდება, ის არ ექვემდებარება ცნობიერს. სხეულის ენა გამოხატავს პიროვნების შინაგან სამყაროს, გასცემს მის ნამდვილ ფიქრებს და ზრახვებს, ინდივიდუალურ თუ სოციალურ თვისებებს. ადამიანს სიტყვით შეუძლია არა მხოლოდ მანიპულირება, არამედ ტყუილის თქმაც კი. მაგრამ სხეული ყოველთვის ჭეშმარიტი სახის გამოვლენისკენ ისწრაფვის.

სხეულის ენას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ჟურნალისტიკაში. ეს ის სფეროა, სადაც როგორც ვერბალურ, ისე არავერბალურ სიმბოლოებს თანაბარი ძალა აქვთ. აუცილებელია გადასაცემ ინფორმაციას შეეთავსოს ადეკვატური სხეულის ენაც, რაც გაამყარებს სიტყვიერად გადმოცემულ ინფორმაციას. ასეთი გზით წამყვანი საზოგადოებასთან ამყარებს უშუალო კონტაქტს.

უნდა აღინიშნოს „ბიზნეს კურიერის“ წამყვანი აკაკი გოგიჩაიშვილი თავისი დამაჯერებელი, აუღელვებელი და გაწონასწორებული ხმის ტემბრით. მკაფიოდ გამოხატული მიმიკები, ხელებისა და ხელის მტევნების ჟესტები. ჩვენი კვლევის მიზანი იყო იმის დადგენა, თუ რა ძირითად არავერბალურ საშუალებებს იყენებს აკაკი გოგიჩაიშვილი და შეესაბამება თუ არა მის მიერ გამოყენებული სხეულის ენა ვერბალურად მოწოდებულ ინფორმაციას.

იმის გამო, რომ კომუნიკაციაში არავერბალური საშუალებების გამოყენება სპონტანურად ხდება, სხეულის ენას შეუძლია მეტი ინფორმაცია გადმოგვცეს ადამიანის გრძნობებისა და ემოციების შესახებ. ამასთან, ინფორმაციის გადმოცემის ეს ხერხი უფრო სანდო და ზუსტია.

Teona Jibladze, National University of Georgia,

Faculty of Humanitarian-Social SciencesThe sixth semester student of Psychology, BA.

Supervisor: Eliso Kereselidze,Doctor of Psychology,

Associated professor of Georgian National university

Non-verbal communications’ influence on the viewer’s (“Business Courier” - the study period 30.03.2013-18.05.2013)

Efficient communication among people depends on simultaneous use of both verbal and non-verbal symbols, as the logical information formed by means of words is reinforced by relevant gesture and voice timbre.

The use of non-verbal means is led by mental condition of an individual. Its engagement in communication happens spontaneously and unconsciously, it is not subject of conscious. The body language reflects person’s inner world, reveals his/her thoughts and intentions,

83

individual or social qualities. Human can not only manipulate, but also lie with the word. But the body always tends to give out the truth.

The body language holds great importance in the field of journalism. It is the field, where verbal and non-verbal symbols have the same validity. Transmitted information is necessary to be matched with adequate body language, which will strengthen the information given verbally. This way, a journalist develops direct contact to the society.

Akaki Gogichaishvili - the host of “Business Courier” is worth to mention for his convincing, calm and balanced voice timbre. Explicit expressions and gestures of hands. The aim of our study was to determine what common non-verbal means Akaki Gogichaishvili uses and matches the body language he uses with verbally given information or not.

Due to the fact, that use of non-verbal means in communication takes place spontaneously, the body language can give us more information about human feelings and emotions. In addition, this way to give information is more reliable and precise.

ეკატერინე ჯოხარიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტისჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მეოთხე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ეკა თხილავა,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

ჟურნალისტური ეთიკის ნორმების რღვევა საქართველოში(გაზეთები - „რეზონანსი“ და „ალია“)

მაქს ვებერი ამბობს: „სოციოლოგია „ეთიკურად“ მიიჩნევს კრიტერიუმს, რომლისთვისაც ხალხის რაციონალური რწმენა ითვლება ადამიანური ქცევის იმ ნორმად, რასაც ზნეობრივი თვალსაზრისით ჰქვია „კარგი.“ ჟურნალისტს სამართლებრივი ნორმები ნაკლებად ეხება პროფესიულ საქმიანობაში, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ მან ყოველგვარი ზნეობრივი კრიტერიუმი უნდა დაარღვიოს. მას იცავს ეთიკის ქარტია.

ჩვენი ნაშრომის მიზანია, შეისწავლოს, რამდენად იცავს გაზეთები „რეზონანსი“ და „ალია“ ჟურნალისტური ეთიკის ნორმებს.

„რეზონანსი“ ყოველდღიური გაზეთია, აშუქებს საქართველოსა და მსოფლიოში მიმდინარე მოვლენებს; საგაზეთო მასალები მრავალფეროვანია, მაგრამ ზოგჯერ- ნაკლებად ამომწურავი. ხშირად ვხვდებით ჟურნალისტური ეთიკის ნორმების რღვევის შემთხვევებს. რაც შეეხება გაზეთ „ალიას“, იგი სხვა ბეჭდური საშულებებისგან გამოირჩევა მაქსიმალიზმითა და პოლიტიკური პროცესებისადმი კრიტიკული (სუბიექტური) დამოკიდებულებით. „ალიას“ ჟურნალისტები ხშირად არღვევენ პროფესიული ეთიკის ნორმებს.

ჩვენ მიერ შესწავლილმა მასალებმა ცხადყო, რომ ჟურნალისტური ეთიკის ნორმების რღვევა საქართველოში საკმაოდ სერიოზული პრობლემაა. ჟურნალისტიკა ზემოქმედებს საზოგადოების ცნობიერებაზე. აქედან გამომდინარე, ეს პრობლემა ხშირად არაჯანსაღ გარემოს ქმნის; პირადი ცხოვრების ხელყოფა, რელიგიური და ეთნიკური უმცირესობებისადმი არაკეთილგანწყობილი დამოკიდებულება, შიდა პოლიტიკური პროცესების ხელოვნური გამწვავება და მარავალი სხვა ქვეყნის ხვალინდელი დღის განვითარებას შეაფერხებს. ამიტომ მიგვაჩნია, რომ ეს ის პრობლემაა, რომელზეც საჭიროა დღესვე ფიქრი და ანალიზი. ეს არის ჩვენი ინტერესის სფეროც.

84

Екатерине Джохаридзе, Кавказский Международный Университет,

факультет социальных наук, специальность - журналистика, бакалаврская ступень, четвертый семестр.

Руководитель: Эка Тхилава, доктор журналистики, ассоциированный профессор КМУ.

Нарушение журналистских этических норм в Грузии(Газеты - „Резонанс“ и „Алиа“).

Макс Вебер говорит: социология «этическим” считает критериум, для которого рациональная вера людей считается той нормой человеческого поведения, которое с моральной точки зрения называется «хорошим». журналисту правовые нормы менее касается,но это не значит,что он должен напушать всякий моральный критериум. Его защищает этическая Хартия.Цель нашего тезиса, исследовать, на сколько соблюдает газета „Резонанс“ и „Алиа“ этическую норму. „Резонанс“ ежедневная газета, которая освещает грузинские и мировые события.Газетные матерялы разнообразны, но, иногда, менее исчерпывающие.Часто встречаем нарушение журналистских этических норм.Что касаетя газету „Алиа“,от других печатных средств она выдаётся максимализмом и критическими (субъективными) отношениями к политическим процессам.Журналисты этой газеты часто нарушают профессиональную этику. Изучённые нами материялы показали,что соблюдение журналистских этических норм в Грузии большая проблема.Журналистика влияет на сознание общества.таким образом эта проблема создаёт неправильную среду; Нарушение неприкосновенности личной жизни, недружелюбное отношение к религиозным и этническим меньшинствам и искусственно напряжённые внутренные политические процессы и др.,препятствуют дальнейшему развитию страны. поэтому мы считаем,что это и эсть та проблема,о которой нужно сегодняже думать и анализировать.Это входит и в нашы интересы.

ხვიჩა კონცელიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მეოთხე სემესტრი, ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კსუ ასოცირებული პროფესორი

ფოტოგრაფიის მნიშვნელობა ახალ მედიაში

(პორტალების www.interpressnews.ge, www.frontnews.ge, www.netgazeti.ge, www.primetimenews.ge, www.news.ge, www.ambebi.ge 2014 წლის მასალების მიხედვით)

ფოტო უძრავი, სტატიკური კადრია, რომელიც მაყურებელზე ზემოქმედებს. კარგ. პროფესიონალურ დონეზე შესრულებულ ფოტოს ძლიერი ემოციური გამოძახილის გამოწვევა შეუძლია მილიონობით ადამიანში, მთელი მსოფლიოს მასშტაბით.

დღეს ფოტოჟურნალისტიკას ისეთი მნიშვნელოვანი პოტენციალი გააჩნია, როგორც არასდროს. ესაა ვიზუალური ინფორმაციის გადმოცემის საუკეთესო საშუალება როგორც ბეჭდურ პრესაში, ისე ელ. გაზეთებსა და ინტერნეტმედიაში.

ფოტოგრაფის საქმიანობაში ამბის სურათებით თხრობა უმთავრესი მიზანია. ასეთი ფოტოები უფრო მეტს ამბობს, ვიდრე თავად მთხრობელის გადმოცემული ამბავი. უტყუარ ფაქტად ფოტო, დიდი ხანია, იქცა. ამით მას ნივთმტკიცებას შევადარებდით, რომელსაც ზედმეტი ახსნა არ სჭირდება.

ფოტოჟურნალისტიკის საწყისების ძიებისას მივდივართ მედიასააგენტოებთან. ფოტოჟურნალისტის “შოუმ” თვითშემოქმედების დონეზე რომ არ ჩაიაროს, ამ საქმეს სააგენტოები ემსახურება. ბევრი თანამედროვე წარმატებული ჟურნალისტი სწორედ

85

სააგენტოების წევრია. თავის მხრივ, სააგენტოები ყველა ასპექტს ისე აგვარებენ, რომ ფოტოგრაფს გასაკეთებლად მაქსიმალურად შეუმსუბუქონ შრომა და მხოლოდ პირდაპირი მოვალეობის - ფოტოების გადაღებას სთხოვენ.

www.interpressnews.ge; www.frontnews.ge; www.netgazeti.ge; www.primetimenews.ge; www.news.ge; www.ambebi.ge საქართველოში ყველაზე აქტიური საინფორმაციო სააგენტოებია. სწორედ ამიტომ შვარჩიეთ ისინი კვლევის სამიზნედ და ობიექტად. ჩამოთვლილი სააგენტოები უზრუნველყოფს, რომ მომხმარებელმა ყოველდღიურ რეჟიმში მიიღოს ამომწურავი ინფორმაცია საქართველოსა და უცხოეთში მიმდინარე პროცესებზე.

კვლევის მიზანი და ფოკუსი კი ახალ მედიაში ფოტოს დატვირთვას ეხება, რათა კიდევ ერთხელ ცხადვყოთ ქართული ფოტოჟურნალისტიკის ძალა, რაც საზოგადოებაში აქტუალური თემების უძრავ ფოტოებში წარმოდგენას მოიაზრებს.

Khvicha Kontselidze, Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 4-th semester student.

Nino Chalaganidze, Ph.D in journalism, associate professor, CIU.

,,Photo Journalism in New Media, portals

‘’www.interpressnews.ge” ; ‘’www.frontnews.ge” ; “www.netgazeti.ge” ; “www.primetimenews.ge” ; “www.news.ge”; “www.ambebi.ge” According to Material of 2014’’

Photo Journalism is an immovable photograph, which undoubtedly has an impact on a reader and can trigger a strong emotion echo in millions of people all over the world. Photo journalism today has a significant potential as never before. Photo Journalism is considered the best means of conveying information, as print media, as well as e-newspapers and internet media. One of the most important things in photographer’s activity is narrating the story by photographs. These photos say more than the story conveyed by the narrator.

Photo as incontrovertible facts has become long ago, as proof, which does not need any extra explanation. When searching for photo journalism basics we address media agencies. Photo journalism “shows” in order not to pass a certain level of creativity of the photographer, that’s why there are many agencies. Today, many successful journalists are the member of agencies. For their part agencies deal with all aspects so that photographer has to do the most necessary –direct responsibility – to take photo. Agencies: ‘’www.interpressnews.ge”; ‘’www.frontnews.ge”; “www.netgazeti.ge”; “www.primetimenews.ge”; “www.news.ge”; “www.ambebi.ge” are comparatively the most active information agencies in Georgia. The topic of our discussion concerns these agencies - photo Journalism in New media according to above listed portals, based on the materials of 2014. These agencies provide that consumers receive detailed information in a daily regime regarding ongoing processes in Georgia and abroad. Our goal is to show the power of Georgian photo journalism, public understanding of current issues of real photos, performance of actual topics by immovable photos.

მარიამ მარჯანიშვილი, ქუთაისის აკაკი წერეთლის

სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ფილოლოგიის მეცნიერებათა ფაკულტეტი,

მესამე კურსი, დოქტორანტურახელმძღვანელი: ავთანდილ ნიკოლეიშვილი,

პროფესორი, ფილოლოგიის დეპარტამენტის ხელმძღვანელი

სანდრო ნებლოს შემოქმედება – ,,მამულის” ფურცლებზე

უცხოეთში, ძირითადად, ევროპასა და ამერიკაში სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის კვლავ აღდგენისათვის გადახვეწილ 1921 წლის ქართულ

86

პოლიტიკურ ემიგრანტთა ბრძოლის მთავარი საშუალება იყო სიტყვითა და კალმით მოღვაწეობა და ამ მხრივ თავისუფალი ტრიბუნის – ქართული ჟურნალ–გაზეთების ფურცლებზე მათი ნაფიქრ–ნააზრევის სამზეოზე გამოტანა.

თავისუფლების სანაცვლოდ სამშობლოს დატოვება და ამერიკის შეერთებულ შტატებში ემიგრანტობა ერგო წილად ქართულ პოლიტიკურ ემიგრაციასაც. მათ სათვისტომოს ჩამოყალიბებასთან ერთად, 1951 წელს, ამერიკის კონტინენტზე პირველი ქართული ბეჭდური ორგანო ჟურნალი ,,მამული” დაარსეს.

ჟურნალის ფურცლებზე სისტემატიურად იბეჭდებოდა სანდრო ნებლოს იგივე ალექსანდრე პაპუაშვილის შემდეგი პუბლიკაციები: ,,წერილი კალიფორნიიდან», ,,ქართველი (კავკასიიდან) ეწერება”, ,,წერილი ჰოლივუდიდან” და ნაწყვეტი წიგნიდან ,,წმინდა მიწა”.

ჟურნალის რედაქტორი ვიკტორ ნოზაძე ინგლისური ენიდან თარგმნიდა ს. ნებლოს შემოქმედებით ნიმუშებს, რომლებსაც რემარკად გასდევდა ქართული პოლიტიკური ემიგრაციის მიზანი – საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენა და დემოკრატიის დამკვიდრება. ავტორი დემოკრატიის დამყარებას მთელს მსოფლიოში მომავლისა და ისტორიის სწორი განვითარების ფორმად მიიჩნევდა.

საერთოდ, უნდა ითქვას, რომ ყოველთვის პუბლიკაციის მნიშვნელობა იმის მიხედვით განისაზღვრება, თუ რამდენად უწყობს იგი ხელს პროგრესულსა და საზოგადოებრივი ცხოვრების აზრის განვითარებასა და მის წინა პლანზე წამოწევას.

აქედან გამომდინარე მწერალმა სანდრო ნებლომ თავის შემოქმედებაში ახლისა და ორიგინალის წარმოსახვით შეძლო თვალსაჩინო გაეხადა მისი მოღვაწეობა, რაც გამოიკვეთა ჟურნალ ,,მამულის” ფურცლებზე დაბეჭდილ პუბლიკაციებში.

Mariam Marjanishvili ,Akaki Tsereteli State University,

Third-year doctoral student of Philology,Supervisor: Avtandil Nikoleishvili,

Doctor of Philology, Head of Department of Philology,

Akaki Tsereteli State University, Full Professor,

Sandro Neblo’s creative work on the pages of “Mamuli” While in foreign countries, mainly in Europe and America, the main weapon of Georgian

political emigrants in their struggle for reviving independence was still the word and the pen, and they expressed their thoughts and ideas on the pages of Georgian journals and newspapers which served as a free tribune.

Instead of freedom, Georgian political emigrants had to leave their native country and emigrate to the United States of America, and together with the establishment of Georgian community in 1951, they founded the first Georgian printed body, “The Mamuli”, on the American continent.

The journal systematically printed the following articles by Sandro Neblo, or Alexander Papuashvili: “A letter from California”, “A Georgian writes (from Caucasus)”, “A letter from Hollywood” and an extract from the book “Sacred Land”.

The editor of the journal, Victor Nozadze translated Sandro Neblo’s creative works from English, which were remarked by the aim of Georgian political emigration – the revival of independence of Georgia and the establishment of democracy. The author considered democracy as the correct development of the future and history of the whole world.

On the whole, it should be mentioned that the importance of a publication is always defined by how it supports and prioritizes the development of the idea of progressive and social life.

Therefore, in his creative work, the writer Sandro Neblo was able to show his activity which was revealed in the publications printed on the pages on the journal “Mamuli”.

87

ანა მესხი,ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის

სახელმწიფო უნივერსიტეტი, სპეციალობა ჟურნალისტიკა,

ბაკალავრიატი, მესამე სემესტრი,ხელმძღვანელი: ლია თეთრაძე,ივ. ჯავახიშვილის სახელობის

თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისპოლიტიკის მეცნიერების მიმართულების დოქტორანტი,

პოლიტიკის მეცნიერებათა მაგისტრი

გენდერული თანასწორობის საკითხები საქართველოში XIX ს–ის ბოლოსა დაXX ს–ის დასაწყისში (გაზეთი „ხმა ქართველი ქალისა“)

21-ე საუკუნეში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა გენდერული თანასწორობისა და ბალანსის დაცვა საზოგადოებაში. თანამედროვე მსოფლიოში, ფართოდ ვრცელდება დემოკრატიული ღირებულებები. ქვეყნები, რომელთა მიზანია დემოკრატიული სახელმწიფოს ჩამოყალიბება და განვითარება, ევროატლანტიკურ სივრცეში ინტეგრაცია, ესწრაფვიან ლიბერალურ-დემოკრატიული ფასეულობების დამკვიდრებას, რომელთა შორის ერთ-ერთი უმთავრესია გენდერული თანასწორობის დაცვა.

საუკუნეების განმავლობაში დარღვეული თანასწორობის აღდგენას მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნები სხვადასხვა სტრატეგიებით ებრძვიან, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მთავრობებისა და საზოგადოებების დიდმა ნაწილმა გააცნობიერა, თუ როგორი მასშტაბური და დამანგრეველია უთანასწორობის შედეგები. გენდერული თანასწორობა, როგორც დემოკრატიული ღირებულებების შემადგენელი ნაწილი, შედარებით ახალი ფენომენია და შრომატევად სამუშაოს მოითხოვს სათანადო გარემოს შესაქმნელად.

რაც შეეხება საქართველოს, ქალისა და მამაკაცის თანასწორობის შესახებ ჯერ კიდევ მე-12 საუკუნეში წერდა შოთა რუსთაველი: „ლეკვი ლომისა სწორია, ძუ იყოს, თუნდა ხვადია“, ხოლო თამარ მეფემ, მაია წყნეთელმა, ქეთევან დედოფალმა და არა ერთმა ქართველმა ქალმა შეიტანა თავისი წვლილი სამშობლოს აღორძინება-განვითარებაში. თუმცა, ისევე როგორც XIX-XX საუკუნეებში, დღესაც გენდერული ბალანსის დაცვა მაინც ერთ-ერთ პრობლემურ საკითხად რჩება.

საზოგადოებაში არსებული პრობლემები საუკეთესოდ აირეკლება პუბლიცისტიკაში, ჟურნალ-გაზეთებში, რაც აადვილებს ამა თუ იმ პერიოდში არსებული რეალობის აღქმას მომდევნო თაობებისათვის. XIX -ს-ის ბოლოსა და XX ს-ის დასაწყისის პრესა და პუბლიცისტიკა იძლევა აღნიშნული პერიოდის შესწავლის საფუძველს სხვადასხვა მიმართულებით. ჩვენი ინტერესებიდან გამომდინარე გადავწყვიტეთ შეგვესწავლა XIX-XXსს- ში არსებული მდგომარეობა გენდერული თანასწორობის კუთხით. შევარჩიეთ სხვადასხვა გამომცემლობები, პუბლიცისტური წერილები, მათ შორის, განსაკუთრებით საინტერესო აღმოჩნდა გაზეთი, „ხმა ქართველი ქალისა“, რომელიც მთლიანად ქალისა და მამაკაცის უფლებებზე იყო ორიენტირებული და საკმაოდ ფართო გამოხმაურება ჰპოვა იმდროინდელ საზოგადოებაში, საკმარისია მხოლოდ იმის ხაზგასმაც, რომ აღნიშნულ გაზეთში დაწერილ სტატიებზე ხშირად თავიანთ მოსაზრებებს გამოთქვამდნენ ილია ჭავჭავაძე, აკაკი წერეთელი, აკაკი ჩხენკელი და ა.შ.

ჩვენი ნაშრომი დაფუძნებული იქნება ლიტერატურული კვლევის მეთოდზე, თემის ძირითად წყაროდ გამოვიყენებთ გაზეთს „ხმა ქართველი ქალისა“, მასთან ერთად, შედარებითი ანალიზის გამოყენებით, განვიხილავთ ამავე პერიოდის პუბლიკაციებსა და სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებში გამოქვეყნებულ სტატიებს გენდერულ ჭრილში. ჩვენი კვლევა, საშუალებას მოგვცემს, თვალნათლივ წარმოვაჩინოთ მეოცე საუკუნის დასაწყისში, საქართველოში არსებული გენდერული სიტუაცია და ყველასათვის ცნობილი გავხადოთ, რომ ფემინიზმი ჩვენს ქვეყანაში არ არის მხოლოდ 21-ე საუკუნის მოვლენა და XIX-XX საუკუნის საქართველოშიც იყვნენ ფემინისტურად განწყობილი ქალბატონები: კატო მიქელაძის, ბარბარე ჯორჯაძის, ბარბარე სულხანიშვილის, ეკატერინე გაბაშვილისა და სხვათა სახით.

88

Ana Meskhi, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University,

Faculty of Social and Political Sciences, BA, 3-th semester.

supervisor: Lia Tetradze, master of political sciences, doctoral at Ivane Javakhishvili TSU

The points of gender equalities in Georgia at the end of XIX and the beginning of theXX centuries (newspaper “The voice of Georgian women”)

In the 21st century it has become actual, to keep a gender balance in public. In the modern world democratic values are widely spread. The countries which desire to form and create democratic states, and to integrate into Euro-Atlantic area, are aspiring to found liberal-democratic values, and among those, gender equality is the most vital.

Different countries are striving to restore gender equality in different ways which has been destroyed for centuries, especially after a major parts of governments and societies recognized how destructive and frequent the result of inequality is. Gender equality, as a considerable part of democratic values is comparatively new phenomenon, which contains labour-consuming work to create corresponding environment.

As for Georgia, in the early 12th century Shota rustaveli wrote about the equality of male and female, “The whelps of lion are equal, be they male or female”. To revive Georgia, King Tamar, Maia Tkneteli, Queen Ketevan and many other Georgian women made a great contribution in rising and developing of their home-land. Although protecting the gender balance remains as one of the most acute problem today as it was in XIX-XX centuries.

The problems existing in the society are reflected mostly in publications and newspapers or magazines, which makes it easier to perceive the reality for the following generation in different periods. Preserved publications of late XIX and beginning of 20 centuries gives opportunity to study above-mentioned period in different directions. According to our interests we have decided to find out existing situation of gender equality in the XIX and XX centuries. We have chosen different publications, letter among which the most interesting appeared the newspaper “The voice of Georgian women” which was thoroughly oriented on the rights of women and men and which got a great response in the society of that period. It is enough to stress the attention that Ilia Chavchavadze, Akaki Tsereteli, Akaki Chkhenkeli and others expressed their opinion about written articles in above-mentioned newspapers.

Our work was based on literature exploring methods, “The voice of Georgian women” as the main source of the topic. We will discuss the publications of this period for comparative analysis, we will also review different articles published in newspapers on gender point. Our study will give us opportunity to reveal gender situation in Georgia at the beginning of the twentieth century to make the problem known for everybody that Feminism doesn’t exist in our country only in the 21st century and in XIX, XX centuries there existed ladies who were feministically disposed to this problem such as Kato Mikeladze, Barbare Jorjadze, Ekaderine Gabashvili and others.

89

მარიამ ოლქიშვილი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მეექვსე სემესტრი,ხელმძღვანილი: ეკა თხილავა,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კსუ–ს ასოცირებული პროფესორი

ეთნიკური უმცირესობების პრობლემების გაშუქება თანამედროვექართულ ბეჭდურ მედიაში

საქართველო ტოლერანტულ ქვეყნად მოიაზრება. ამას ადასტურებს ქვეყნის ისტორიული წარსულიც. ჩვენს ნაციონალურ ღირსებად სწორედ ის ითვლება, რომ ქართველებისთვის არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს ეთნიკურ კუთვნილებას. თუმცა, თუ გადავხედავთ ბოლო წლების ქართულ მედიას, ნათელი გახდება, რომ არცთუ ისე იშვიათად გვხვდება დისკრიმინაცია ეროვნული ნიშნით.

თანამედროვე მსოფლიოს პროგრესული საზოგადოებები და მედიასაშუალებები აღიარებენ და სამოქმედო პრინციპად მიიჩნევენ იმ დებულებებს, რომელიც თანამედროვე ჟურნალისტიკის შემადგენელ ნაწილად და რეკომენდაციებად დამკვიდრდა ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენლების, მათთან დაკავშირებული საკითხების, პრობლემების, მოვლენებისა თუ ახალი ამბების გაშუქების დროს. მიუხედავად ამ დებულებებისა, 2010 წლის მედიამონიტორინგის შედეგად დაფიქსირდა, რომ 2010 წლის 1 იანვრიდან 2010 წლის 1 აპრილამდე სულ დაფიქსირებულია ეთნიკური თემატიკის გაშუქების 126 ფაქტი. აქედან სტანდარტების დარღვევით 41 ფაქტია გაშუქებული.

ჩვენი საკვლევი პერიოდი მოიცავს 2013 წლის გაზეთ „რეზონანსს“, „ასავალ-დასავალს“, „ჯორჯიან თაიმსსა“ და „კვირის პალიტრას“. ეს მოგვცემს საშუალებას, კვლევის შედეგად მიღებული მონაცემები შევადაროთ 2010 წლის მონაცემებს და გავაკეთოთ ანალიზი, თუ რა შეიცვალა და რა რეფორმები უნდა გატარდეს იმისთვის, რომ ადგილი არ ჰქონდეს ეთნიკური უმცირესობების დისკრიმინაციის ფაქტს ქართულ ბეჭდურ მედიაში.

Мариам Олкишвили, Кавказский Международный Университет,

Факультет Социальных Наук, cпециальность журналистика,

студентка шестого семестра ступени бакалавриата.Эка Тхилава, доктор журналистики, ассоциированный профессор КМУ.

Современные проблемы этнических меньшинств в печатных СМИ

Грузия считается толерантной страной. Это подтверждается историческим фоном страны. То что в Грузии личностей не дискриминируют по национальности, считается нашей национальной гордостью. Однако, если вы посмотрите на СМИ в последние годы, становится ясно, что дискриминация по признаку гражданства не так уж редко.

Прогрессивные общества в современном мире и СМИ признают принципов и рекомендаций, установленних для работи над вопросами, которые касаются этнических меньшинств.

Несмотря на эти положения, результаты мониторинга показали что с 1 января до 1 апреля 2010 года из 126 материалов, которые касалисъ вопросов этнических меньшинств, стандарты нарушалисъ 41 случаях.

Наше исследование охватывает период 2013 года, газеты «Резонанс”, « Асавал - Дасавали «, «Georgian times « и « квирис палитра «. Проведённая работа позволит нам сравнить данные 2010 года с нашими результатами, сделать выводи _ что изменилось и какие реформы следует проводить для того, чтобы нарушения и факты дискриминации не имели место в отношении этнических меньшинств в печатных СМИ.

90

მარიამ როსებაშვილი,თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი,

სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი, ბაკალავრიატი, ჟურნალისტიკისა

და მასობრივი კომუნიკაციების მიმართულება, ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

„ბავშვთა დისკრიმინაციის გაშუქება მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებში“

დისკრიმინაციის მოვლენა, სახელმწიფოთა გაჩენიდან მოყოლებული, კაცობრიობის მთელი ისტორიის განმავლობაში არსებობდა. მაგრამ მხოლოდ XX საუკუნის შუა პერიოდიდან საერთაშორისო-სამართლებრივი სისტემის ჩარჩოებში განმტკიცდა ე. წ. პიროვნების არადისკრიმინაციის პრინციპი, რომელმაც აკრძალა დისკრიმინაცია და საზოგადოების თითოეული წევრისათვის უფლებების და თავისუფლების თანაბარი მოცულობა გარანტირებული გახადა .

მოცემული თემის აქტუალობა ცხადია. მასობრივი ინფორმაციის საშუალებები სულ უფრო ხშირად აშუქებენ მასალებს, რომლებიც ეხება ბავშვთა დისკრიმინაციას. დისკრიმინაცია ვლინდება ყოველთვის, როცა ბავშვი კარგავს თავის უფლებებს, პატარას გარიყავენ ადგილობრივი საზოგადოების ცხოვრებაში მონაწილეობისგან მისი ამა თუ იმ პირადი თვისების გამო. არათანაბარი დამოკიდებულება იძენს სხვადასხვა ფორმებს. რასა, სქესი, ენა, ეთნიკური წარმომავლობა, რელიგია და ცხოვრების სხვა გარემოებებიც შეიძლება გახდეს დისკრიმინაციის მიზეზი. ამ მოვლენას გააჩნია მრავალი გამოვლინება, მაგრამ შედეგები ბავშვისთვის ერთნაირად უმოწყალოა: მზრუნველობის უქონლობა, დაავადებები, ბოროტად გამოყენება, ექსპლოატაცია და ცხოვრებაში წარმატების მიღწევის შესაძლებლობის შეზღუდვა.

მიუხედავად ამისა, დისკრიმინაცია თანამედროვე სამყაროს ერთ-ერთ ურთულეს, გლობალური ხასიათის პრობლემად რჩება.

არადისკრიმინაციის პრინციპი საჭიროებს კონკრეტიზაციას, მისი არსის გაურკვევლობის აღმოფხვრას. საჭიროა მასობრივი ინფორმაციის საშუალებების აქტიური ჩარევა და ამ თემის სწორად გაშუქება. ინფორმაციის გავრცელების გზით ბავშვთა უფლებების დამცველი სულ უფრო მეტი ორგანიზაცია შეძლებს, ჩაერთოს საქმეში და არ დაუშვას დისკრიმინაციის შემდგომი განვითარება.

ზემოთხსენებული მიზეზები ცხადყოფს საკვლევი თემის აქტუალობას და გვარწმუნებს მონიტორინგის ჩატარების საჭიროებაში.

Росебашвили Мариам, Тбилисский государственный университет

им. Иване Джавахишвили, Факультет социальных и политических наук,

направление журналистики и массовых коммуникаций.Студентка шестого семестра бакалавриата

Русско-Грузинской билингвной программы по Журналистике.Руководитель: Нино Чалаганидзе

Доктор журналистики, ассоциированный профессор

Кавказского международного университета.

«Освещение в СМИ проблемы дискриминации детей»

Явление дискриминации существовало в ходе всей человеческой истории, начиная с появления государств. Но лишь в середине XX века в рамках международно-правовой системы был закреплен принцип не дискриминации личности, запретивший дискриминацию и гарантирующий

91

каждому члену человеческого общества равный объем прав и свобод. Злободневность данной темы очевидна. СМИ все чаще и чаще освещают материалы, касаемые дискриминации по отношению детей. Дискриминация проявляется каждый раз, когда ребенок лишается своих прав, отчуждается или отстраняется от участия в жизни местного сообщества в связи с тем или иным его личным качеством. Неравное отношение принимает самые разнообразные формы. Раса, пол, язык, этническое происхождение, религия, как и другие обстоятельства жизни ребенка могут быть причиной дискриминации. Хотя это явление имеет много форм, последствия для детей одинаково беспощадны: отсутствие заботы, болезни, злоупотребления, эксплуатация и ограниченные возможности добиться успеха в жизни. И тем не менее, дискриминация остается одной из сложнейших проблем современного мира, носящей глобальный характер.

Принцип не дискриминации нуждается в конкретизации, устранении неопределенности в его содержании, требуется активное вмешательство СМИ и освещение этой темы, путем распространения информации все больше организаций, защищающие права ребенка смогут в это вмешаться и не дать развитие дальнейшей дискриминации. Все вышесказанное делает актуальной выбранную тему и убеждает в необходимости проведения исследования.

გულ მუქერრემ სეზგინი,ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დოქტორანტი,

მეორე სემესტრის სტუდენტი, ხელმძღვანელი: ნინო მინდიაშვილი,

ფილოლგიის დოქტორი, სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

ქართული მწერლობა თურქულ პრესაში

ქართულ-თურქული პოლიტიკური და სოციალური ურთიერთობები საუკუნეებს ითვლის. ლიტერატურული კონტაქტები კი ამ ორ ქვეყანას შორის მე-20 საუკუნის 60-იანი წლებიდან იწყება.

ქართული ლიტერატურის წარდგენა თურქი მკითხველისთვის მწერლისა და ჟურნალისტის, აჰმედ მელაშვილის, სახელს უკავშირდება. ქართული კულტურის, ენისა და ლიტერატურის თურქეთში პოპულარიზაციას დიდი სამსახური გაუწია ჟურნალმა „ჩვენებურებმა“. ჟურნალის ირგვლივ შემოკრებილმა ლიტერატურულმა საზოგადოებამ დიდი წვლილი შეიტანა ქართული კულტურის, ლიტერატურისა და ისტორიის საკითხების მართებულად გაშუქებაში. თურქულად ითარგმნა ქართული ლიტერატურის კლასიკური ნიმუშები (რუსთველი, ილია ჭავჭავაძე, ალ. ყაზბეგი, მიხეილ ჯავახიშვილი).

გარდა ჟურნალ «ჩვენებურებისა», ქართული კულტურის წარმოჩენას ხელს უწყობს ჟურნალი «ფიროსმანი». ქართულ ენაზე იბეჭდება სახელმძღვანელოები, ანბანი და ანდაზები და სხვა პედაგოგიური დანიშნულების ლიტერატურა ქართული წარმოშობის თურქი ახალგაზრდებისათვის.

ცალსახად შეიძლება ითქვას, რომ თურქულენოვანმა მედიამ უდიდესი წვლილი შეიტანა ქართულ-თურქული ლიტერატურულ-კულტურული ურთიერთობების ჩამოყალიბებაში, რასაც თურქი მკითხველისა თუ სამეცნიერო საზოგადოების დიდი ინტერესი მოჰყვა.

92

Giul Sezgin Batumi Shota Rustaveli State University,

student of doctoral Program,faculty of Humanity, second semester.

Supervisor: Nino Mindiashvili, Ph.D in Philology,

associate professor at Sokhumi State University

Georgian Literature in Turkish Press

The Georgian-Turkish political and social relations are of centuries-old. The literary contacts between these two countries start from the 60s of XX century.

The Georgian literature was presented to the Turkish readers by Ahmed Melashvili, writer and journalist. The journal “Chveneburebi” assisted much to the popularization of the Georgian culture, language and literature in Turkey. The literary society, gathered at the journal, did much for true and proper highlighting of the issues of the Georgian culture, literature and history. The samples of the Georgian classic literature were translated into Turkish (Shota Rustaveli, Ilia Chavchavadze, Alexandre Kazbegi, Mikheil Javakhishvili).

In addition to the journal “Chveneburebi”, presentation of the Georgian culture is also promoted by the journal “Pirosmani”. The textbooks, the alphabet and the proverbs and other literature of pedagogical designation are being published in the Georgian language for the Turkish youth of the Georgian origin.

It should be explicitly mentioned that the Turkish-language media largely contributed to the establishment of the Georgian-Turkish literary-cultural relations, which caused great interest of the Turkish readers and the scientific society.

Александр БУХТАТЫЙ,кандидат наук государственного управления,

главный консультант Управления пресс-службыАдминистрации Президента Украины

(Докторантура);

Владимир ВАКУЛИЧ,доктор политических наук,

старший научный сотрудник Института истории Украины Национальнойакадемии наук Украины, Заслуженный журналист Украины.

ПРАВОВЫЕ ОСНОВЫ ЗАЩИТЫ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ЖУРНАЛИСТА В УКРАИНЕ.

Свобода слова – один из важнейших критериев современной социальной жизни, и, следовательно, уровень законодательной защиты профессиональной деятельности журналистов является достаточно точным индикатором уровня демократизации современного общества.

В законодательстве большинства стран Западной Европы не предусмотрено особой уголовно-правовой защиты профессиональной деятельности журналиста, а законодательные акты о средствах массовой информации не содержат положений относительно особого статуса журналистов. Одновременно в этих странах деятельность журналистов защищается, прежде всего, демократическими традициями и высоким уровнем культуры информационных отношений.

Актуальность данного вопроса для Украины как государства, провозгласившего курс на демократизацию, подтверждается событиями в конце 2013 года – начале 2014 года, когда в результате действий сотрудников правоохранительных органов на «Евромайданах” пострадало более ста украинских и иностранных журналистов.

Цель исследования – анализ существующих в Украине законодательных механизмов защиты профессиональной деятельности журналиста и выработка практических

93

рекомендации для их усовершенствования.Анализ причин отказов квалификации правонарушений против журналистов по

статье 171 Криминального кодекса Украины позволяет сделать следующие выводы:отсутствуют унифицированные законодательные определения понятия «журналист»,

«профессиональная деятельность журналиста», «препятствование профессиональной деятельности журналиста»;

необходимо усилить нормы юридической ответственности за криминальные преступления, совершенные против журналистов.

ALEXANDER BUKHTATYI, PhD in public administration,Lead Consultant at Presidential Administration Office for Press Service,

Postgraduate (Doctoral)VLADIMIR VAKULICH, Doctor of Political Science,

Senior Researcher at the Institute of History of Ukraine ofThe National Academy of Sciences of Ukraine, Honored Journalist of Ukraine

THE LEGAL BASES OF PROFESSIONAL ACTIVITIES OFJOURNALISTS PROTECTION IN UKRAINE

Freedom of speech is one of the most important criteria of the modern social life and, therefore, the degree of legal protection of professional activities of journalists is the indicator degree of democratization of the modern society.

In the legislation of the most countries of Western Europe there is no criminal protection for professional activities of journalists and the legislative acts about media do not contain any positions about specific status of journalists. And at the same time journalistic activity is protected by democratic traditions and high cultural level of informational relations.

For Ukraine, that proclaimed the course to democratization, actuality of this problem is confirmed by events took place at the end of 2013 – at the beginning of 2014 when over than hundred Ukrainian and foreign journalists have been suffered by law enforcement authorities activities on “EuroMaidans”.

The purpose of research is to analyse all the legislational mechanisms of professional activities of journalists protection in Ukraine and develop practical recommendations how to improve them.

Analysing the causes of refuse to qualify the offences against journalists according to Article 171 of the Criminal Code of Ukraine, one can draw the following conclusions:

- unified legislational definitions “journalist”, “professional activities of journalists”, “obstruction the professional activities of journalists” are absent;

- it is necessary to amplify the standards of legal responsibility for crimes committed against journalists.

ლია ზამბახიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მერვე სემესტრი, ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

პერსონიფიციკაციის უმაღლესი საფეხური ტოქშოუ „არჩევანის“ მიხედვით(საკვლევი პერიოდი: 24.09.13 – 22.01.14)

მასობრივი კომუნიკაციის საშუალებებიდან მხოლოდ რადიოსა და ტელევიზიისთვისაა დამახასიათებელი ინფორმაციის პესრონიფიკაცია, ანუ მისი

94

დაკავშირება რეალურ პერსონასთან, კონკრეტულ პიროვნებასთან. ტრადიციულად, მაყურებლისათვის ტელეინფორმაცია ყოველთვის გარკვეულ პერსონასთანაა ასოცირებული. არავინ ელოდება, მაგალითად, რომ გასართობ შოუს პოლიტიკური მიმოხილველი გაუძღვება. სატელევიზიო პერსონაჟი თავისი პროგრამის (ხშირად კი, მთელი არხის) სახეა და მეტიც, მის პერსონიფიცირებულ ხასიათს განსაზღვრავს. აქედან გამომდინარე, წამყვანს დიდი მნიშვნელობა და პასუხისმგებლობა ენიჭება. სწორედ წამყვანია მთავარი ფიგურა, რომელიც აყალიბებს იდეებს, არჩევს ინფორმაციას და გადასცემს მას აუდიტორიას. რაც შეეხება გადაცემისა და ვერბალური ინფორმაციის აღქმის ხარისხს, ისიც, უმეტესად, არა მაყურებელზე, არამედ ისევ ჟურნალისტზეა დამოკიდებული.

გადაცემის პერსონიფიცირებისას მნიშვნელოვანია, ჟურნალისტმა შესაბამისობაში მოიყვანოს არავერბალური და ვერბალური მახასიათებლები. ეს ხელს უწყობს ჰარმონიულ კომუნიკაციას, მაგრამ უფრო რთულია საავტორო გადაცემის შემთხვევაში. ტოკშოუს სპეციფიკა ჟურნალისტისგან უფრო მეტ აქტიურობას, თემის სიღრმისეულ ცოდნას, გამოცდილებას, იმპროვიზაციისა და სიტუაციის სწორად მართვის უნარს მოითხოვს, რაც დამახასიათებელია კიდეც თოქ-შოუ „არჩევანის“ წამყვანისთვის. კომუნიკაციის პროცესს კიდევ უფრო ამარტივებს არავერბალური და ვერბალური მახასიათებლების თანხვედრა, რაც წამყვანს ბუნებრიობას მატებს, მიწოდებულ ინფომაციას კი მაყურებლისთვის მეტად გასაგებს ხდის.

პროფესიონალების რჩევა ასეთია: „ეკრანის ნებისმიერმა პერსონაჟმა - რამდენადაც იგი სისტემატიურად მიმართავს მასობრივ აუდიტორიას - თავის თავში უნდა გააერთიანოს ინტელექტი და დემოკრატიულობა, განსაჯოს დამოუკიდებლობა და აღიარებულ ფასეულობათა მიმართ თანმიმდევრობა.“ შესაბამისად, მომგებიანი იქნება ტელევიზიებმა სათანადო მნიშვნელობა მიანიჭონ ინფორმაციის სწორად პერსონიფიცირებას, თორემ თუ მაყურებელს წამყვანი არ მოსწონს, ყოველთვის შეძლებს მსგავსი ინფორმაციის სხვა არხზე ნახვას. ამას გარდა, მომგებიანი იქნება, გავითვალისწინოთ CNN-ის გამოცდილება და დავუჯეროთ პრინციპს რომ, „ტელევიზიას ქმნის არა ტექნიკა, არამედ ინტელექტი“.

Лия Замбахидзе,Кавказский Международный Университет,

Факультет социальных наук, специальность журналистика.

Студентка 8-го семестра бакалавриата, программы по журналистике.

Руководитель: Нино Чалаганидзе,доктор журналистики,

ассоциированный профессорКавказского Международного Университета

Высшая степень персонификации по обзору ток-шоу «Арчевани” (период исследования 24.09.13 - 22.01.14)

1. Из всех средств массовой коммуникации только радио и телевидение обладают способностью к персонификации, то есть показать связь информации с реальной персоной, с конкретной личностью. Традиционно зритель ассоциирует телеинформацию с определенной персоной. Никто не ожидает, что, например, развлечения могут превратиться в политическое обозрение. Телевизионный персонаж является лицом своей программы (а часто и всего телеканала), и более того, олицетворяет собой персонифицированый характер канала. Исходя из этого, роли ведущего отводится очень большое значение и ответственность. Именно ведущий - та главная фигура, которая создает идеи, отбирает информацию и передает ее аудитории. Что же касается качества создания и передачи вербальной информации – это то что, в основном, зависит не от зрителя, а собственно от журналиста.

95

2. В ходе персонификации передачи, важно чтобы журналист добился взаимосвязи вербальных и не вербальных показателей. Это хорошая предпосылка гармоничной коммуникации, но в случае авторской передачи достичь этого гораздо сложнее. Специфика ток – шоу требует от журналиста большой активности, глубокого знания темы, опыта, импровизации и правильного управления ситуацией, что и характеризует ведущего ток – шоу «Арчевани». Процесс коммуникации упрощает связь вербальной и невербальной сторон, придает ведущему естественность и позволяет ему легче и понятнее донести суть до зрителя.

3. Приведу совет профессионалов:«Любой экранный персонаж, поскольку он обращается к массовой аудитории, обязан объединять в себе интеллект и демократичность, соблюдать независимость и порядок общепринятых ценностей».

Исходя из этого, телеканалам выгодно уделять соответствующее значение правильной персонификации. Иначе, в том случае, если зрителю не нравится ведущий, он всегда сможет получить схожую информацию на других каналах. Кроме того, было бы выгодно, учитывая богатый опыт телеканала CNN, признать основным принцип: «Телевидение создается не техникой, а интелектом».

ნინო ზვიადაური, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტი,

სოციალურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ჟურნალისტიკის სპეციალობის

ბაკალავრიატის საფეხური, მერვე სემესტრი, ხელმძღვანელი: ნინო ჭალაგანიძე,

ჟურნალისტიკის დოქტორი, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის

ასოცირებული პროფესორი

,,რელიგიურ ნიადაგზე მომხდარი კონფლიქტების გაშუქება თანამედროვე ქართულ მედიაში (24.05.2013 წ. სოფ. სამთაწყაროში მომხდარი ფაქტის მაგალითზე)”

სოფელ სამთაწყაროში მოსახლეობის სოციალური და რელიგიური კომპოზიცია: სამთაწყარო კახეთში, დედოფლისწაროს მუნიციპალიტეტში მდებარეობს. ის აზერბაიჯანთან საზღვრისპირა სოფელია, სადაც საინგილოდან (ისტორიულად საქართველოს, ამჟამად კი აზერბაიჯანის სახელმწიფოს ნაწილი) წამოსული ინგილოები და მაღალმთიანი აჭარიდან ჩამოსახლებული ეკომიგრანტები ცხოვრობენ.

სამთაწყაროში მართლმადიდებელ და მუსლიმ თემებს შორის კონფლიქტის მთავარი მიზეზი სამლოცველოს გასხნა გახდა. პირველი ლოცვა 2013 წლის 24 მაისს უნდა გამართულიყო, თუმცა ადგილობრივი მართლმადიდებლების დიდი აქტიურობით, მუსლიმ მოსახლეობას ლოცვის ჩატარების საშუალება არ მიეცა. აღსანიშნავია, რომ თემებს შორის კონფლიქტი მანამდე არ გამოვლენილა და ისინი კეთილმეზობლურ თანაარსებობას ახერხებდნენ. ფიქსირდება თემებს შორის ქორწინებების შემთხვევებიც, თუმცა აუცილებელ პირობას წარმოადგენს საერთო რელიგიის მიღების პროცესი. აქ იკვეთება ქრისტიანობის, როგორც დომინანტი რელიგიისა და გენდერული იერარქიის გავლენა.

სოფელ სამთაწყაროში გამოვლენილი რელიგიური კონფლიქტის მიმოხილვა დეტალურადაა წარმოდგენილი. გადმოცემულია გამოვლენილი კონფლიქტების ნარატივი (კონფლიქტის ისტორია, მისი დინამიკა, კონფლიქტის გადაწყვეტის მიზნით მხარეების შეფასებების მიმოხილვა: მედია, სახელმწიფო, რელიგიური აქტორები და საზოგადოებრივი ორგანიზაციები).

წარმოდგენილია ემპირიული მასალის თეორიული დამუშავების ინსტრუმენტები - ემპირიული მასალა რელიგიური კონფლიქტების სრული სურათის რეკონსტრუქციას ხდის შესაძლებელს. კონფლიქტის ნარატივის აღდგენის შემდეგ განხორციელდა რესპოდენტების ახსნა-განმარტებების, მედიასაშუალებებში გავრცელებული ინფორმაციის, სახელმწიფო თანამდებობის პირების ოფიციალური საჯარო განცხადებების კრიტიკული დისკურსის ანალიზი.

მიღებული ანალიზის შედეგები სეკულარიზმის პრინციპისა და რელიგიის

96

თავისუფლების ჭრილში საერთაშორისო სამართლებრივი სტანდარტების გათვალისწინებით შეფასდა. გამოვიყენეთ სახალხო დამცველის, საერთაშორისო ორგანიზაციების, არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ რელიგიის თავისუფლების დაცვის კუთხით ქვეყანაში არსებულ მდგომარეობაზე მომზდებული ანგარიშები.

ნაშრომის ბოლოს ასახულია კონფლიქტის შემდგომი სიტუაცია და სოფელში დღეს არსებული მდგომარეობა. მნიშვნელოვანია პატრიარქის განცხადება და პრობლემის მოგვარების მისეული შეფასებები.

ნაშრომის დასკვნით ნაწილში წარმოდგენილია რელიგიური კონფლიქტების მოგვარების პროცესში კვლევის შედეგად შემუშავებული რეკომენდაციები და შენიშვნები.

Nino Zviadauri, Caucasus International University,

Faculty of Social Sciences, journalism division, BA, 8-th semester student.

Nino Chalaganidze, Ph.D in journalism, associate professor, CIU

Religious conflicts in village Samtatskaro and Media coverage on 24 May, 2013;(The role of Media, Government, Religious actors and Civil society organizations in

religious conflict in Samtatskaro)

Social and religious composition of the population of Samtatskato: The village is located in region of Kakheti, municipality of Dedoplistskaro, near the border of Azerbaijan. Inhabitants of samtatskharo are people from Saingilo (historically part of Georgia, currently part of the state of Azerbaijan) and eco-migrants from mountainous Adjara.

The main reason of conflict between Orthodox and Muslim communities in the village Samtatskaro became the opening of a mosque. The first prayer was to be held on 24 May 2013. However, Muslim population was not let to hold a prayer by an active local Orthodox believers. Important is the fact, that this religious conflict was first in the history of village, people used to cohabitate in concordance before. There were even some facts of marriage between members of different communities. However, acceptance of the same religion was a must. Christianity was had a status of dominant religion and influence of gender hierarchy was apparent as well.

Review of the religious conflict in Samtatskaro: Detailed study is presented about the narrative of the religious conflict, occurred in Samtatskharo, The study consists of history, dynamics, current situation in the conflict areas and review of assessment in order to resolve this religious conflict from the following parties: Media, Government, religious actors and Civil society organizations.

Theoretical models of empirical materials and it’s processing tools- reconstruction of complete picture of the religious conflicts became clear since the process of collecting of empirical material had been started. After the restoration of narratives of conflict, critical discourse analysis was made according to the respondent’s explanation, media reports and official public announcements from the government officials.

The results of analysis was assessed according to the international legal standards and principle of secularism and freedom of religion context. We used the research reports of Public Defenders, International organizations and Non-governmental organization’s about protection of religious freedom situation in the country .

Post-conflict situation and the current situation in the village. After June 28, the Friday prayer has not been held in Samtatskaro. On July 10, 2013 The meeting was held in the patriarchy of Georgia. It was attended by representatives of non-governmental organizations as well as residents of Samtatskaro. The statement of patriarch and the way of problem solving according from his attitude.

Recommendations and remarks, developed as a result of survey, during the process of solving religious conflicts.

97

რუ სუ დან კვა რაცხე ლია, დოქ ტო რან ტი

მსოფ ლიო კი ნოს ის ტო რია და თე ორია ხელ მძღვა ნე ლი: ქე თე ვან ტრა პა იძე,

შო თა რუს თა ვე ლის თე ატ რი სა და კი ნოს სა ხელ მწი ფო უნივერ სი ტე ტის ას ოც ირ ებ ული პრო ფე სო რი,

ხე ლოვ ნე ბათ მცოდნე ობ ის დოქ ტო რი

კი ნოს გავ ლე ნა სა ზო გა დო ებ აზე ტო ტა ლი ტა რუ ლი სახ ლმწი ფო ებ რი ობ ისპი რო ბებ ში

ხე ლოვ ნე ბის გან ვი თა რე ბა გა ნუ ყოფ ელია სა ზო გა დო ებ ის ის ტო რი ული გან ვი თა-რე ბი სა გან. ყო ვე ლი ეპ ოქა მის თვის შე სა ბა მის ხე ლოვ ნე ბას და, მა შა სა და მე, შე სა ბა მის ენ ას, გა მო ხატ ვის სა შუ ალ ებ ას მო ითხოვს. 60-80-იანი წლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფი ვირ-ტუ ოზ ულ ად ფლობ და ქა რაგმულ ენ ას მთე ლი თა ვი სი ფარ თო სპექ ტრით. სუ იჟ ეტ ის და მუ შა ვე ბი სას დუ მი ლი, ბო ლომდე ართქმუ ლი, თუ სტრუქ ტუ რა ლის ტე ბის ტერ მი-ნო ლო გი ით ვი სარ გებ ლებთ, „მნიშ ვნე ლოვა ნი არ სე ბო ბა“ იყო. 60-იანი წლე ბის კი ნე-მა ტოგ რა ფი მხო ლოდ 70-იანი წლე ბის და სას რულს შე იგ რძნობს მო მა ვალ გლო ბა ლურ საფ რთხეს, 80-იან წლებ ში აღ მო აჩ ენს ყალბ „ჭეშმა რი ტე ბას“ და მის მოს პო ბა-დან გრე-ვა საც იწ ინ ას წარ მეტყვე ლებს.

60-80-იანი წლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფის პა თო სი, - ით ვა ლის წი ნებს რა ტო ტა ლი ტა-რუ ლი სა ხელ მწი ფო ებ ისა და მა სობ რი ვი სო ცი ალ ური მოძ რა ობ ებ ის არ სე ბო ბას,- ან-ტი-იდე ოლ ოგი ური პა თო სია, უფ რო სწო რად მის წრა ფე ბაა, იდე ოლ ოგი ურ სივ რცე ში ისე გა არ კვი ოს, წარ მარ თოს ად ამი ანი, რომ მან შე ძლოს იდე ოლ ოგი ური მე ქა ნიზ მე ბის მოქ მე დე ბის ახ ლე ბუ რად გა აზ რე ბა. ეს ცნო ბი ერ ებ ის გან წმენ დის მე ქა ნიზ მია, მაგ რამ ამ ჯე რად იგი არ ამ არ ტო გო ნე ბის ცდო მი ლე ბი სა გან, არ ამ ედ უკ ვე ცნო ბი ერ ებ ის იდე-ოლ ოგი ური სტრუქ ტუ რე ბის ზე მოქ მე დე ბი სა გან გან წმენ დის მე ქა ნიზ მი ცაა.

60-იანი წლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფი მთლი ან ობ აში ემ ყა რე ბა ეიფ ორი ულ ილ უზი ას - სა ზო გა დო ებ ის დე მოკ რა ტი ზა ცი ის დაჩ ქა რე ბას. მან „დათ ბო ბით“ ფრთა შეს ხმულ მა, სი ნათ ლის კენ სწრაფ ვის სურ ვი ლი წარ მოშ ვა. 60-იანი წლე ბის და საწყი სის თვის უეც-რად აღ მო ჩე ნილ წარ მოდ გე ნა თა სი მაღ ლი დან, 70-იან ი წ ლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფი რე ალ-ურ ად გაიაზრებს წარ სუ ლი აღ ტა ცე ბის უნი ად აგ ობ ასა და უს აფ უძ ვლო ბას. იგი გვი ამ-ბობს ად ამი ან ისა და დრო ის უნ აყ ოფ ობ ის მი ზე ზებ ზე, შე მოქ მედ ზე, რომ ლი სათ ვი საც შე მოქ მე დე ბა არა მხო ლოდ შეც ნო ბის, წვდო მის აქ ტია, არ ამ ედ შექ მნის დე მი ურ გი ული აქ ტიც.

80-იანი წლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფი, არ სე ბი თად წარ სუ ლი სა და აწ მყოს კო მენ ტი-რე ბას იწყებს და აღ მო აჩ ენს იმ სი ყალ ბეს, რა საც საბ ჭო თა სახ ლმწი ფოს არ სე ბო ბის განმავლობაში ჰქონ და ად გი ლი. ის მის კრახ სა და ნგრე ვა ზე იწყებს სა უბ არს.

60-80-იანი წლე ბის კი ნე მა ტოგ რა ფი ბრწყინ ვა ლედ იყ ენ ებ და მე ტა ფო რულ ენ ას. მე ტა ფო რის ის ტო რია კი ნო ში კი ნო ენ ის მრა ვალ ფე რო ვან შე საძ ლებ ლო ბა თა და ეტ აპ-ობ რი ვად ათ ვი სე ბის პრო ცესს ას ახ ავს. მე ტა ფო რა, რო გორც გან ზო გა დე ბის სა შუ ალ ება, სა ზო გა დოდ, და მა ხა სი ათ ებ ელია ყვე ლა სა ხე ობ ის ათ ვის. იგი ემ ყა რე ბა, სიტყვე ბის, სა-გან თა და მოვ ლე ნა თა უნ არს, გად მოგ ვცეს სათ ქმე ლი არა მარ ტო პირ და პი რი, არ ამ ედ „გა და ტა ნი თი“ მნიშ ვნე ლო ბით, ქა რაგ მუ ლა დაც. ას ეთ დროს, ნა წარ მო ებ ის კონ ტექ-სტში ძი რი თად ქა რას თან შერ წყმუ ლი ამ გვა რი „გა და ტა ნი თო ბა“ ერ თი მოვ ლე ნი სა მე-ორ ეზე, სა შუ ალ ებ ას იძ ლე ვა, ჩავ წვდეთ საგ ნის ში ნა გან, ფა რულ თვი სე ბებ სა და უნ არს.

98

Rusudan Kvaratskhelia, Ph.D Student,

World Cinema Study Supervisor: Professor Qetevan Trapaidze,

Shota Rustaveli Theatre and Film Geogrian State University

Georgia

Influence of cinema on society in totalitarian statehood

Development of arts is indivisible with historic development of society. Each epoch requires arts corresponding to it, accordingly it requires relevant language, means of expression Cinematography of 60-80-ies was well mastering eloquent language with its entire wide spectrum. Silence in working on the subject (plot) was “important existence” if using the terminology of structuralisms. Cinematography of 60-ies only by end of 70-ies realizes the future global danger and in 80-ies it discovers false “truth” and also predicts its destruction and extermination.

Pathos of cinematography of 60-80-ies, - while taking into consideration existence of totalitarian states and mass social movements, - represents anti ideological pathos, it is rather aspiration to manage a human being, make him understand ideological space, so that he can realize ideological mechanisms’ actions in a new way. This is the mechanism to clean the mentality, but now it is also a mechanism to clean a mentality from influence of ideological structures, not only from errors of consciousness.

Cinematography of 60-ies in general is based on euphoric illusion – speeding up democratization of society. Being aspirated by “warming up”, it created a desire to move forward towards light. From suddenly discovered heights of imagination in the beginning of 60-ies, cinematography of 70-ies realizes groundlessness of euphoria of past years. It tells us about reasons of being unfertile of humans and time, about an artist for whom art is not only the means of perception, understanding, but also it is a demiurgic act.

Cinematography of 80-ies, in its essence, commences making comments about the past and the present and discovers hypocrisy, which was there during the entire existence of the Soviet state and which predicts its destruction and collapse; it predicts destruction of state order, mechanisms of management of its main principles and postulates.

Cinematography then was virtuosic in ornamental language with its entire spectrum. The history of metaphor reflects the process of stage by stage development of multi profile possibilities of language of cinematography in cinema. Metaphor, as means to generalize, in general, is typical for all types of arts. It is based on the capacity of words, things and events to express the topic not only directly, but also in “indirect” meanings, in ornaments. In such a case such “indirectness” of one event to the other paired with main ornament of context of the piece of art gives a possibility to understand internal, usually hidden features and capacities of the thing.

99

100

Tbilisi, 2014 wlis 4 maisi

Tbilisi, May 4, 2014

bakalavriatis, magistraturisa da doqtoranturisstudentTa meore saerTaSoriso konferencia

Second International Conference for Bachelor’s, Master’s and Ph.D Students

CAUCASUS INTERNATIONAL UNIVERSITY