TEKNOLOJİ-KALKINMA İLİŞKİSİ

Ekonomi İçerisindeki Yenilik

Schumpeter analizinin içerisine yenilik kavramını, kredi mekanizması ve kar maksimizasyonu ile birlikte değerlendirmiştir. Yenilik vasıtasıyla, üretim fonksiyonunun formu değişmektedir. Bu form değişikliği, üretimdeki bir teknik değişiklik olabileceği gibi kurumsal değişiklik gibi öğeleri de içerebilir

“…yeni bir üretim fonksiyonunun kurulması…. Yeni bir malı kapsadığı gibi yeni bir organizasyon tipini ya da bir birleşmeyi, veya yeni pazarların açılmasını da kapsamaktadır”

Schumpeter

Schumpeter’e göre, her konjonktür dalgası bir yandan o dönemdeki teknolojik yenilik farklılıkları bir yandan da tarihi olayların (altın madenlerin keşfedilmesi, kıtlıklar, savaşlar gibi) farklılığından dolayı benzersizdir. Schumpeter’e göre iktisat, söz konusu bu dalgalanmaları yaratan sistemin davranışlarının özelliklerini incelemektir. Bu özelliklerin en önemlisi, kapitalist büyümenin ana motoru ve girişimci karının kaynağı olan TEKNOLOJİK YENİLİKLERdir.

Bilimsel ve Teknolojik Bilgideki Gelişmeler

Arasındaki İlişkiler Modeli

Bilimsel ve Teknolojik Bilgi

1

2

3

4

1

2

3

4

Bilim

sel İncelemelr

Teknolojik İcatlar

SANAYİ DEVRİMİ: 17. YY SONU YA DA 18.YY YOKSA 19. YY MI?

1700-1780 arasında İngiltere’de sanayi üretimi yılda yüzde 0.5-1.00 oranında artarken, 1780-1870 arasında artış hızı yüzde 3’ün üzerinde

1800’lü yıllar boyunca tarımdaki verimlilik artışı sanayidekinden az da olsa devam etmektedir

İngiliz sanayi devrimi süresince en hızlı sektörel artış pamuktadır..Ardından demir gelir..dolayısıyla öncü sektörler vardır

19. yüzyıl çelik sektörünün yüzyılıdır. Ardından 20. yüzyılda yerini petrole bırakacaktır

Sanayii Devrimi sırasında dokuma tezgahlarındaki gelişmenin ardındaki temel itki, zamandan tasarruf isteğidir; yani sabit ve döner sermaye olan toprak ve emekte ortaya çıkan tasarrufların , makineleşme paradigması içerisinde zamandan tasarruf amacıyla ortaya çıkmasıdır.

İngiliz sanayii devriminin

hızlı büyüyen girişimcilerinden Wedgwood, seramik üretiminde dünyaca ünlü bir ürüne imzasını atmıştır. Aynı zamanda fabrika organizasyonu ve iş bölümü konusunda da ilkeler geliştirmiştir. Gezici satıcılar kullanmış, gazete ilanları ve ısmarlam övgü makaleleri yazdırmıştır.

“beğenmezseniz paranızı iade ederiz” siparişi ile çalışmışlardır

Buhar makinesinin yardımıyla İngiltere’nin tekstilde dünya piyasalarına egemen olmasını sağlayan en önemli teknolojik yenilik, volanlı mekiğin ortaya çıkartılması ve bunu takip eden mekanik dokuma tezgahlarının bulunmasıydı. Bu sayede 1712 -1812 arasında yani 100 yıllık süre içerisinde emek verimliliği 200 kat artmış, 1813’de 2,400 olan mekanik dokuma tezgahı sayısı 20 yıl sonra 100,000 adete ulaşmıştır. Böylece tekstilde fabrikalaşma ve bunun takip eden ekonomik, toplumsal, hukuksal ve kültürel dönüşümler de başlamış olur. Gerçekten de, yeni makineler ve bunların kullanılmasıyla ortaya çıkan uzmanlaşma daha geniş ve yeni piyasaların açılmasına, ticaretin artmasına pazarların büyümesine ve üretimin ölçek ekonomilerinden yararlanılarak sermayenin en azından belirli bir kesimin elinde birikmesine yol açmıştır. Nitekim bu dönüşümün iktisat bilimi açısından örneği, Adam Smith’in 1776’da yazdığı Ulusların Refahı (The Wealth of Nations) adlı çalışmasıdır. Smith bu çalışmasında, İngiltere’de ortaya çıkan bu dönüşümü iyi bir gözlem ve analize dayandırarak, kapitalist sistemin geleceğine yönelik son derece olumlu öngörülerde bulunur. Buna benzer şekilde, Karl Marx da Sermaye (Das Kapital) adlı çalışmasında ortaya çıkan bu yeni ekonomik ilişkileri, farklı bir açıdan anlatmaktadır.

İNGİLİZ PAMUKLU SANAYİİNİN BÜYÜMESİ

TEKNOLOJİ-EKONOMİ İLİŞKİSİNİN TEMEL SORULARI

Ekonomik büyüme sürecinde teknolojik ilerlemenin/gelişmenin ve teknolojinin önemi nedir?

Teknolojik ilerlemenin nedeni nedir? Söz konusu bu neden ekonomik sisteme dışsal (egzojen) mı yoksa içsel (endojen) midir?

Bir ülke ekonomisi içerisinde teknolojik değişme reel teknolojik ilerlemenin içerisine nasıl sokulabilir?

Teknolojik ilerlemeleri, emek-tasarruf eden sermaye-tasarruf eden ya da nötr olarak sınıflandırabiliyorsak, ekonomi içerisinde bunlardan herhangi birine yönelmesini sağlayan sistematik bir sapma var mıdır? Varsa Neden?

y =

TEKNOLOJİK İLERLEME

ATKINSON-STIGLITZ - TEKNOLOJİK İLERLEME

Bir ekonomik büyüme modeli:

Y = F (K,L)

Bu modele teknolojik değişmeyi eklersek:

Y = F (K,L,t)

Bu yeni fonksiyonun bir önceki fonksiyonumuzdan farkı, zaman (t) değişkeninin katılmış olmasıdır. Böylece emek başına üretim fonksiyonu,

y = f(k,t)

Burada, emek ve sermaye stoklarında herhangi bir artış olmasa bile, teknolojik ilerleme daha fazla çıktı üretilebilecek şekilde üretim fonksiyonunu kaydırmaktadır. Bu durumda üretim fonksiyonu,

Y = F( A(t)K, B(t)L)

Teknolojik ilerlemeyi içeren en temel neoklasik büyüme modellerinde, teknik ilerlemenin sabit ve m gibi dışsal bir oranda olduğu varsayımı yapılmaktadır. Dolayısıyla, teknik ilerlemenin faktör-birikimi şeklinde olması durumunda, üretim aşağıdaki gibi formüle edilmektedir:

Y = F (A(t)K, L) ; m = A(t)/A(t)

Y = F (K, B(t)L) ; m = B(t)/B(t)

ve

Hicks’in Teknolojik Gelişme Sınıflandırması

Bu sınıflandırmanın temeli, faktörlerin marjinal verimliliğinin değişmesine dayanmaktadır.

<

Düzeltilmiş Hicks-Nötr Teknolojik Gelişme

Harrod’un Teknolojik Gelişme Sınıflandırması

Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π) artıyorsa (Π > 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme emek-tasarruf eden bir ilerlemedir.

Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π) azalıyorsa (Π < 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme sermaye-tasarruf eden bir ilerlemedir.

Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π) sabit kalıyorsa (Π = 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme Harrod-nötr bir ilerlemedir.

Harrod’un sınıflandırmasında, Hicks’deki sermaye-emek oranı yerine sermaye-hasıla oranı kullanılmaktadır. Dolayısıyla, Harrod’un yöntemi, eşit sermaye-hasıla oranlarına sahip noktaların karşılaştırmasında kullanılabilirken, Hicks’in yöntemi, eşit sermaye-emek oranlarına sahip noktaların karşılaştırılmasında kullanılabilmektedir.

Harrod-Nötr Teknolojik Gelişme

Bilindiği gibi, sermaye-hasıla oranı ise, OBD doğrusu eğiminin tersine eşittir. Çünkü makro ekonomi ve daha önceki bölümlerimizden hatırlanacağı gibi,

Neoklasik Büyüme Modeli

TEKNOLOJİ-KALKINMA İLİŞKİSİNDE ÖRNEK ÜLKE: GÜNEY KORE