Tektonske i Stereotomske Konstrukcije 2014

8/18/2019 Tektonske i Stereotomske Konstrukcije 2014

1/84

TEKTONSKE I STEREOTOMSKE

KONSTRUKCIJE


2/84

NOSIVE KONSTRUKCIJE

• Zadatak nosivih konstrukcija je da odole sili zemljine teže, kaoi ostalim silama (vjetar, zemljotres, vatra itd.)

• U elementima nosive konstrukcije pojavljuju se dvije vrste sila:

a) sile pritiska

b) sile zatezanja


3/84

Ovo je najjednostavniji konstruktivnisistem.

Elementi tektonske konstrukcije su:

1. element koji nosi

(vertikalni element: stub ili zid)

2. element koji je nošen

(horizontalni element: greda ili

ploča)

TEKTONSKA KONSTRUKCIJA

GREDA

STUB


4/84

SILE U TEKTONSKOJ KONSTRUKCIJI

SILE PRITISKA

SILE ZATEZANJA

TERET (VLASTITA I TEŽINA

DRUGIH ELEMENATA)

U horizontalnim

elementima tektonskih

konstrukcija (gredama) se

pojavljuju i sile pritiska (u

gornjoj zoni) i sile zatezanja

(u donjoj zoni).

To znači da je idealanmaterijal za grede onaj koji

je izdržljiv i na pritisak i na

zatezanje.To su npr. drvo i armirani

beton.


5/84

U Starom Egiptu su korištenetektonske konstrukcije; jasno

vidimo razliku između nosivih i

nošenih elemenata.

Na slici su ostaci hrama u Luxoru.


6/84

Materijal koji je korišten u StaromEgiptu za gradnju hramova je kamen –materijal koji je veoma izdržljiv na

pritisak, ali ne i na zatezanje. Zbog toga

su rasponi između stubova morali bitirelativno mali (u odnosu na visinu

stubova i mjerilo hrama).

Na slici su ostaci hrama u Luxoru.


7/84

Dvorana sa stubovima hrama boga Khnosu

Dobro očuvani hram Khnosu nam daje uvid u nekadašnju atmosferu u hramovima. Prostorprelazi iz dvorišta u dvoranu sa stubovima prema unutrašnjem svetištu hrama.Novo Kraljevstvo, Dinastija XX, 1180-1160.g.p.n.e


8/84

U Antičkoj Grčkoj također sukorištene isključivo tektonskekonstrukcije. Mjerilo je u

odnosu na egipatsko višeprilagođeno čovjeku.

Stambeni objekti su građeniod drvenih stubova i greda

(nema očuvanih ostataka), ahramovi od kamenih.

Na slici je hram Partenon.


9/84

Umjesto zidova...


10/84

...pojavljuje se niz stubova...


11/84

...koji nose grede...


12/84

...a grede nose sistem manjih greda

koje čine strop.


13/84


14/84

Alber to Campo Baeza

Caja Granada Savings Bank,Spain, 2001

Savremeni primjer

Princip tektonske konstrukcije

je sasvim primjenjiv u

savremenoj arhitekturi, a

najpovoljniji materijal za njene

elemente je armirani beton.

Obični beton (“ponaša” seslično kao kamen) izdržljiv je napritisak, a slabo na zatezanje,

dok je čelik izdržljiv nazatezanje a slabo na pritisak

(obratno). Zbog toga je

kombinacija ova dva materijala

u armiranom betonu (“AB”)

vrlo uspješna i moguće jeostvariti velike raspone.


15/84

Anton Garcia-Abril & EnsambleArchitecture at the Venice Biennale 2011


16/84

Česta savremenainterpretacija tektonskog

konstruktivnog sistema suzidovi i ploče (AB) kao nosivii nošeni elementi (umjestotradicionalnog stuba i

grede).


17/84

Sumika Pavilion,

Toyo Ito


18/84


19/84

Sumika Pavilion,

Toyo Ito


20/84

Kafeterija u sportskom kompleksu Vanke,

Tsingdao, Kina

World Horticultural Exposition 2014


21/84

STEREOTOMSKA KONSTRUKCIJA

Elementi stereotomske

konstrukcije su:

1. luk

2. svod

3. kupola

Osnovni element je luk, a

ostali elementi su

geometrijski izvedeni iz njega

(translacijom i rotacijom) .

Nema jasne granice izmeđuelementa koji nosi i elementa

koji je nošen.

SVODLUK

KUPOLA


22/84

SILE U STEREOTOMSKOJ KONSTRUKCIJI

TERET (VLASTITA I TEŽINA

DRUGIH ELEMENATA)

SILE PRITISKA

Luk je zakrivljeni

konstruktivni element u

kojem se ne pojavljuju sile

zatezanja.

Zbog toga su kamen i cigla

povoljni materijali za ovaj

element.


23/84

Prvobitni materijal za stereotomske konstrukcije: nepečena cigla(čerpić), napravljen od zemlje i slame.


24/84

Na crtežu je rekonstrukcijaizgleda Sasanidske kraljevske

palate u Sarvistanu (Perzija,

današnji Iran).Odbačen je tektonski sistemkoje su koristile ranije

dinastije, i upotrebljeni su

svod i kupola kao

konstruktivni elementi.

Materijal je opeka.


25/84

LUKOVI


26/84


27/84


28/84


29/84

POLUKRUŽNI


30/84

Tipovi lukova_polukružni

POLUKRUŽNI

Univerzalna forma, susrećemo ga od Perzije,

Starog Rima, preko srednjeg vijeka (Romanike),sve do danas.


31/84

Tipovi lukova_polukružni

POLUKRUŽNI

Univerzalna forma, susrećemo ga od Perzije,

Starog Rima, preko srednjeg vijeka (Romanike),sve do danas.

S i ij


32/84

Savremena interpretacija

luka_polukružni

Vila Oblak, Ljubljana, Slovenija

France Tomažič

S i t t ij


33/84


luka_polukružni


34/84

PLITKI

(SEGMENTNI)


35/84

Tipovi lukova_plitki_segmentni

PLITKI

(SEGMENTNI)

Varijacija polukružnog luka.


36/84

S i t t ij


37/84


luka_plitki_segmentni


38/84


39/84

PRELOMLJENI

(ŠILJATI)


40/84

PRELOMLJENI (ŠILJATI)

sa ključnim kamenom


41/84

Tipovi lukova_prelomljeni_šiljati

PRELOMLJENI

(ŠILJATI)

Karakterističan je za srednjivijek (Gotiku).


42/84

Tipovi lukova_prelomljeni_šiljati

PRELOMLJENI

(ŠILJATI)

Karakterističan je za srednjivijek (Gotiku).



43/84


luka_prelomljeni_šiljati


44/84


gotičkih lukova i svodova:materijali su savremeni (čeliki staklo), ali vidljiva je

oblikovna sličnost, kao i

princip stereotomskekonstrukcije u kojoj nema

jasne granice između nosivogi nošenog elementa.

Željeznička stanica “Oriente”u Lisabonu, arhitekt Santiago

Calatrava.


45/84

PRELOMLJENI SA

TANGENTOM

(VITIČASTI)

l k l l


46/84

Tipovi lukova_prelomljeni sa

tangentom_vitičasti

PRELOMLJENI SATANGENTOM

(VITIČASTI)

Karakterističan je za islamsku arhitekturu.


47/84

POTKOVIČASTI


48/84

Tipovi lukova_potkovičasti

Naziva se i Arapski luk, karakterističan je zaislamsku arhitekturu.

POTKOVIČASTI


49/84


50/84


Naziva se i Arapski luk, karakterističan je zaislamsku arhitekturu.

POTKOVIČASTI


51/84



52/84

Tipovi lukova


53/84


54/84


paraboličnog luka:materijali su savremeni

(čelik), ali vidljiva je oblikovnasličnost, kao i principstereotomske konstrukcije u

kojoj nema jasne granice

između nosivog i nošenogelementa.

Gateway Arch 192m

Gateway to the West

St.Louis, USA,

Eero Saarinen


55/84

SVODOVI


56/84


57/84

Ti i d l k ž i


58/84

Tipovi svodova_polukružni

POLUKRUŽNI

Ti i d l lj i


59/84

PRELOMLJENI

Tipovi svodova_prelomljeni

Ti i d l lj i


60/84

Tipovi svodova_prelomljeni

Tipovi


61/84

psvodova_plitki_segmentni_bačvasti

PLITKI BAČVASTI

Tipovi


62/84


Auroville Building centre,Earth unit, Indija

Tipovi


63/84


Fennell rezidencija,

Portlanda, Oregon

Robert Harvey Oshatz Arhitekti

2005

Ti i d b lič i


64/84

Tipovi svodova_parabolični

PARABOLIČNI

Sasanidska kraljevska

plata Khosrow,

Ctesiphon, Perzija

Tipovi svodova parabolični


65/84

Tipovi svodova_parabolični

Leaning Vault House, Dublin, Ireland

Ryan W. Kennihan

Tipovi svodova krstasti parabolični


66/84

Tipovi svodova_krstasti_parabolični

Pier Luigi Nervi, Krovne

konstrukcije-tri parabolična

svoda, 100m visine

Tipovi svodova krstasti


67/84

Tipovi svodova_krstasti

KRSTASTI



68/84




69/84



70/84

Abbey Church of Saint Peter

and Saint Paul, Bath, England



71/84


T di i &M d i T di ij ( h i ) i d ( )


72/84

Tradition&Modernity _Tradicija( arhetiop) i modernost ( savremenost)

Galerija Islamske

umjetnosti,Louvre,

otvorena 2012

Arhitekti: Mario Bellini,

Rudi Riccioti


73/84

Vault House, Johnston Marklee,California, 2014

Tipovi svodova


74/84

Tipovi svodova


75/84

Vault House, Johnston Marklee,California, 2014


76/84

Vault House, Johnston Marklee,

California, 2014

KUPOLA


77/84

Rebro na kupoli se nije

koristilo u strukturama starog

vijeka.

KUPOLA

KUPOLA


78/84

KUPOLAzidanje

KUPOLA


79/84

KUPOLAzidanje

KUPOLA


80/84

KUPOLA

KUPOLA


81/84

Stari Rimljani su usavršilistereotomski sistem gradnje toliko

da su bili u stanju podizati kupole

velikih raspona. Crtež prikazujepresjek Panteona (Hrama svih

bogova) u Rimu.

KUPOLAhemisferalna

segmentna

KUPOLA


82/84

KUPOLA

Shah Mosque, Isfahan

KUPOLA


83/84

KUPOLA

Hram Bahai, Panama

KUPOLA


84/84

KUPOLA

Documents

Tektonske i Stereotomske Konstrukcije 2014