PERMBAJTA

AFTESITE KOMUNIKUESE.............................................................................3

Objektivat.............................................................................................................3

Komunikimi .........................................................................................................3

Procesi i komunikimit...........................................................................................4

Komunikimi joverbal............................................................................................7

Tre tipet e mesazheve ...........................................................................................8

Barrierat ne komunikim...................................................................................... 10

PUNA NE GRUP DHE ZGJIDHJA E PROBLEMEVE .................................. 15

Grupet zyrtare..................................................................................................... 15

Percaktimi i qarte i objektivave: ................................................................. ..... 18

Komunikimi ....................................................................................................... 20

Komunikimi me jashte........................................................................................ 20

Marrja e vendimeve dhe zgjidhja e problemeve ................................................. 22

MANAXHIMI PERSONAL I KOHES ............................................................ 29

Principet kryesore te manaxhimit te kohes ....................................................... 30

3

Të kuptojmë procesin e komunikimit dhe rëndësinë e tijTë kuptojmë rëndësinë e feedback-utTë njohim faktorët që pengojnë komunikiminTë njohim modele të komunikimitTe komunikosh ne menyre efektive eshte nje nga problemet me teveshtire qe nje individi i duhet te perballet gjate jetes se tij. Por ne tenjejten kohe eshte nje nga vektoret me te rendesishem per te arritursuksesin dhe realizimin personal. Sondazhet apo pyetsoret tregojneqe nje nga ceshtjet qe manaxheret kerkojne nga punonjesit e tyre tejete ne nivele me te larta eshte komunikimi. Shume nga ju do te keteintervista pune ne te ardhmen. Shume nga ju kane familje dhe miq mete cilet komunikoni ne menyre te perditshme. Disa te tjere do t`i duhette komunikojne ne publik ndonje dite. Pak rendesi ka nese kontekstindryhson: ajo c`ka nuk ndryshon eshte nevoja e gjithesecilit per tekomunikuar me mire dhe per te qene same efektiv ne kete art qeeshte celesi i ndertimit te marredhenieve njerzore dhe celesi i suksesitte ardhshem. 4Komunikimi është procesi i dërgimit dhe marrjes sëmesazhev(shkëmbim informacioni) midis të paktën dy personave, icili fillon kur një person dëshiron të komunikojë me një tjetër.

Mesazhet janë ide, ndjenja, mendime, shprehje, të dërguara nga njëperson dhe të marra nga një tjetër. Komunikimi është më tepër sefjalë. Një buzëqeshje, një lëvizje dore, një pshehrëtimë, një mërmëritjemund të komunikojë. Fjalët, veprimet, tingujt janë bazat e komunikimitgojor.Analizat e këtij shkëmbimi tregojnë që komunikimi është një proces idyanshëm që konsiston në lidhjen e njëpasnjëshme të disaelementëve (shih figurën e mëposhtëme).Derguesi Qellimi Efekti MarresiKodimi ÇkodimiÇkodimiINFORMACIONFEEDBACKKanalet etrasmetimitKodimiKanalet etrasmetimit5Dërguesi – është një individ, grup ose organizatë që dëshëron tëkomunikojë më një marrës të caktuar.Kodimi – përkthen mendimet në një kod gjuhë që mund të kuptohetnga të tjerët. Kodimi mund të jetë me fjalë, numra, gjeste, shprehjefytyre ose vizatime.Mesazhi – produkt i kodimit është mesazhi. Mesazhet mund tëpërmbajnë axhenda të fshehura si dhe reagime emocionale.Kanalet e komunikimit - përfaqësojnë mjetet nëpërmjet të cilavemesazhet “udhëtojnë” nga dërguesi tek marrësi. Për shembull, njëbisedë mund të transmetohet nëpërmjet ajrit gjatë komunikimit ballëpër ballë, ose nëpërmjet linjës telefonike gjatë bisedimeve në distancë,postës elektronike, letrave të shkruara, fotografive etj. Zgjedhja ekanalit të transmetimit varet nga shumë faktorë si: natyra e mesazhit,qëllimi i tij, lloji i audiencës, preferencat personale etj.Çkodimi- është version i marrësit për kodimin. Çkodimi konsiston nëpërkthimin e aspekteve verbale, gojore ose vizuale të një mesazhi nënjë formë që mund të interpretohet.Marrësi – është personi apo grupi që merr mesazhin, interpretonkuptimin e tij, dhe pastaj dërgon përgjigje ndaj mesazhit të marrë.

Feedback-u – përgjigja e marrësit ndaj mesazhit është thelbi ifeedback-ut. Marrësi kodon një përgjigje dhe e transmeton atë tekdërguesi origjinal. Ky mesazh i ri më pas çkodohet dhe interpretohet.Feedback-u i jep koduesit një ide se sa saktë është kuptuar mesazhi itij.Cfare eshte temperamenti?Temperamenti mund te quhet ndryshe edhe tipi i personalitetit dheperfshin ne vetvete vete-vleresimin apo imazhin qe ne kemi per veten.Le

6te shikojme me nga afer temperamentin “natyral” qe ne e trashegojme sebashku me ngjyren e flokeve apo me ate te syve.Pergjate shekujve, pergjate shume observimeve dhe studimeve te bera,eshte kuptuar se shume nga ne ka nje perzjerje te kater tipeve tetemperamentit – dhe me specifikisht ne individualisht jemi perzjerje e dynga kater kategorive te meposhjtme te temperamentit.Per qellimet tonane do te perdorim percaktimin e grakeve te lashte per tipet etemperamntit: Kolerik, Flegmatik, Sanguin dhe Melankolik. Ekzistojneedhe modele te tjera te cilat perdorin cilesime qe perkojne me emrat ekafsheve, ose sistemi i mirenjohur Meyers-Brigg.Koleriku eshte nje tip i cili ndersa komunikon shkon drejt e ne “zemer”te ceshtjes, pa u shqetesuatr shume per ndjenjat e te tjereve.Sanguini eshte nje temperament i ngrohte, afer njerezve, qe leshohet.Atyre i pelqen qe te flasin dhe dhe shqetesohen per ndjenjat e te tjereve.Sanguini nuk i pelqen qe te lendoje te tjeret dhe kerkon ta shmangekonfliktin me cdo kusht.Melankoliku eshte shume i organizuar, i detajuar dhe kritik. Janepersonalitete introverse dhe shpesh me humore qe ndryshojne.Pergjithesisht e ndjejne qe kane te drejte sepse ata kane analizuar me

kujdes ceshtjen per te cilen flasin.Flegmatiku eshte me i qeti i te kater tipeve. Kane nje qetesi ne siperfaqendersa ka shume te ngjare qe ne brendesi te jene te shqetesuar ndersakomonikojne.7Vetvleresimi apo imazhi qe ne kemi per veten – eshte ajo c`ka nemendojem se jemi. Komunikimi rrjedh nga vete-vleresimi, dhe ndersaeshte i ndikueshem nga temperamenti, vete-vleresimi shkon me larg setemperamenti yne.Si zhvillohet imaxhi per veten?Ky imazh zhvillohet ndersa ne zhvillohemi. Ndersa rritemi, gjithsecilikerkon te perqaset me boten qe na rrethon per te kuptuar me mire secilet jemi. Ne rrethin tone te kerkimeve jane ate qe ne i quajme “te tjeret erendesishem” si p.sh prinderit, miqte, mesuesit, eproret dhe te gjithe tetjeret nga ku ne mund te marrin inpute per te vleresuar veten. Per te mireedhe per te keq, ne bazohemi ne opinionin e ketyre njerezve.Si ndryshon imaxhi per veten?Pergjate komunikimit me te tjeret, shume informacione te cilat ne imarrim si te qenesishme vijne nga te tjeret. Keto informacione mund tejene te gabura por edhe jo. Problemi eshte se ne ne pergjithesi i marrimato si te verteta dhe ketu mund te filloje nje process i gabuar ne vetevleresim.Thellimi ne vtevetem studimi i vetvetes dhe keshillimiprofessional jane disa nga mjetet pet te nxjerre ne pah probleme te ketijlloji.Komunikimi ndodh ne shume kanale ne te njeten kohe. Ne pergjithesihtbesojme se vetem fjalet kane rendesi, por komunikimi me ane te fjaleveeshte vetem 20% e mesazhit. C`ndodh me 80% te pjese tjeter?Cfare eshte?Komunikimi joverbal eshte cdo gje tjeter pervec fjaleve. Ai perfshin

8shume komponente si zeri dhe toni i tij, gjestet, gjuha e trupit aksenti dheqendrimi. Komunikimi mund te ndodhe edhe pse asnje fjale nukshprehet.Si mund ta kuptojme?Celesi per te kuptuar komunikimin joverbal eshte te studiojme rrenjet e tij.Ndersa rritemi ne vazhdojme te mesojme kete lloj komunikimi ne nje nivelte te pandergjegjshmes, madje te pandergjegjshem qe ne veteanalizojme dhe komunikimin joverbal te te tjereve.Pse i japim kete rendesi?Menyra se si vishemi, se si flasim, se si jetojme, -te gjitha keto janeshembuj te komunikimit joverbal. Ndersa komunikojme nuk mund tendalojme se vezhguari te tjeret per keto lloj vecorish. Sa here kemi“perjashtuar” nga vemendja jone te tjeret per shkak se ata demonstrojnevecori te cilat ne nuk i pelqejme. Shprehite, aksenti, qendrimi, veshja etjjane disa nga ato vecori te cilave ne i kushtojme gjithmone rendesi tek tetjeret.Si mund ta perdorim ne menyre efektive?Po te tregojme kujdes se si te organizaohemi ne te foluren, ne shprehiteqendrimin dhe sjelljen tone mund te arrijme nje mireuptim me te madh tete tjeret.Ne te njejten kohe, po t`i kushtojme me shume vemendje reagimevejoverbale te te tjereve, me siguri qe do te mesojme me shume per ta dheper ndjenjat dhe mendimet e tyre, qofshin edhe te fshehura.Mesazhe VERBALE (me anë të fjalëve) janë fjalë që përdoren nga ai qëdërgon mesazhin. Njerëzit kuptohen dhe merren vesh nëpërmjet asaj qëthonë dhe artikulojnë.9Mesazhe VOKALE (me anë të zërit) këtu përfshihen pshehrëtimat,mërmëritjet, por edhe ngritjet, uljet, ritmi i zërit, dhe hezitimet në

komunikimin verbal.Mesazhe JOVERBALE (pa fjalë) nuk kanë fjalë ose tinguj. Krijohen ngashprehjet e fytyrës apo lëvizjet e trupit. Ky lloj komunikimi realizohet nëdistanca të afërta dhe të largëta.Komunikimi mbrojtës dhe përkrahësKomunikimi mbrojtësKlima(atmosfera) është më thelbësorja për një komunikim tësuksesshëm. Klima përkrahëse nxit të kuptuarin dhe zgjidhjen eproblemit, klima mbrojtëse e pengon atë.Ai që spikat më tepër në komunikimin mbrojtës është kontrolli. Edhe psekontrolli mund të marrë forma të ndryshme, ai shfaqet me një komunikimimponues. Kur tenton t’i imponohet dikujt në një bisedë, secila palë bëhete pazonja të dëgjojë ose të kuptojë motivet e palës tjetër. Në këtë rastkomunikimi dështon.Mesazhi Ti/JuKur dërgon një mesazh TI, dëgjuesi ndihet i gjykuar, ai nuk mendon tëndryshojë gjërat, por të vetmbrohet. Mesazhi TI gjykon dëgjuesin dhepasqyron direkt çfarë mendon folësi.Komunikimi përkrahësQëllimi kryesor nën klimën e komunikimit përkrahës është të kuptuarit.Komunikimi përkrahës thjeshton zgjidhjen e konflikteve dhe mund tësjellë kënaqësinë e të dy palëve. Kjo ndryshon nga kompromisi ku seciliarrin vetëm një pjesë të asaj që kërkon. Ai që flet mundohet të vendosëdialog, dëgjojë, vlerësojë, të eksplorojë ndryshimet midis opinioneve.Rezultatet karakteristike janë: të shprehurit lirshëm, spontaniteti, tëndjerit i vlerësuar, i respektuar, zgjidhja e problemit.Mesazhi UNE10Me një mesazh UNE folësi shprehet për vehten e tij. Kur dëgjuesi merrnjë mesazh UNE, ai e di që nuk ka bërë atë që tjetri pret prej tij.Mesazhet UNE janë të qarta dhe të lejojnë ty, të shprehësh hapur çfarë tido dhe si ndihesh, si dhe i japin dëgjuesit mundësi për të vendosur.Ka disa arësye që mund të shkaktojnë pengesë në transmetimin emesazhit nga marrësi për tek dërguesi.

Preokupacioni;Pengesa emocionale;Qëndrimi armiqësor;Eksperienca e kaluar;Axhenda e fshehur;Përdorimi i steriotipeve;Mendja e shpërndarë;Artikulacioni;Statusi.Mënyrat e kapërcimit të këtyre barrierave të procesit të komunikimit janëtë ndryshme për njerëz të ndryshëm. Megjithatë çelësi është njohja efaktorëve që ndërhyjnë në proces dhe modifikimi i sjelljes në një mënyrëtë tillë që mesazhet të transformohen sa më pak dhe sa më rrallë.Komunikimi është aftësia më e rëndësishme që ne kemi në jetë. Neharxhojmë pjesën më të madhe të kohës duke komunikuar. Të mosharrojmë se janë shpenzuar vite për të mësuar se si të flasim, lexojmëapo shkruajmë. Po për dëgjimin? Sa herë jemi trajnuar për të dëgjuar qëtë kuptojmë thellësisht dhe realisht bashkëbiseduesin?Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al11TË DËGJUARITDëgjimiDëgjimi ka të bëjë me të kushtuarit e një vëmendje të madhe mesazheveqë dërgohen nga dikush tjetër. Dërguesi i mesazhit ka nevojë të dijë semarrësi po dëgjon me vemendje. Mbajtja e një qëndrimi të trupit të tillëqë inkurajon një bisedë të hapur si dhe mbajtja e kontaktit me sy janëesenciale. Pasi merr mesazhin, marrësi duhet të reagojë dukeperifrazuar, ose reflektuar në atë mënyrë që të kuptohet se e ka kuptuardrejt mesazhin e marrë."Kërko së pari të kuptosh!" Ne gjithmonë kërkojmë të kuptohemi nga të

tjerët por pak vëmëndje kushtojmë për t’i dëgjuar ata. Disa nga shfaqetmë të zakonshme të dëgjimit të pavëmendshëm janë:Mungesa e vëmendjesPseudodëgjimiNdërprerjaMosmarrëveshjaKur dëgjon por nuk i kushton vëmendje asaj që thuhetKur dëgjon atë që dëshëron të dëgjosh.Aftësia për të bërë pyetje :Pyetjet që inkurajojnë komunikiminPyetjet që përçojnë besim. Janë pyetjet që mbështesinbashkëbiseduesin duke i ofruar ndihmë dhe duke nënkuptuar besimin tekai.Pyetjet sqaruese, janë pyetje që sqarojnë probleme të ndryshme.Pyetje empatike, tregojnë shqetësim për problemet emocionale tëbashkëbiseduesit.

12Pyetjet e hapura, të ftojnë për të qenë krijues në eksplorimin emendimeve.Llojet e pyetjeve që pengojnë komunikimin janë:Pyetjet kritike të cilat përdoren për të kritikuar, dënuar ose shprehurdyshime.Pyetjet testuese të cilat përdoren për të përcaktuar nësebashkëbiseduesi është “gabim” ose “në rrugë të drejtë”.Pyetjet nxitëse detyrojnë bashkëbiseduesin të të kthejë përgjigjen që iintereson atij që e ka dërguar pyetjen.Aftësia për të folurKur flisni para të tjerëve ju dëshironi që ata t'ju dëgjojnë me vemëndje.Për të realizuar këtë mbani parasysh:Shikoni në sy personin me të cilin flisni. Kur flisni me një grupnjerëzish përpiquni t'i kushtoni vëmendje një numri sa më të madhnjerëzish që të mundeni.Shmangni monotoninë. Flisni qartë, pa gabime. Shqiptoni mirëfjalët. Sigurohuni se po përdorni tonin e duhur dhe gjestet eduhura.Flisni me entuziazëm.Bëjuni pyetje dëgjuesve. Mënyra më e mirë për ti përfshirë të tjerët

në diskutim është t'ju bësh pyetje.Flisni në mënyrë të përmbledhur. Njerëzit e kanë të vështirë t'judëgjojnë me vemendje kur ju flisni shumë gjatë.Zgjidhni një ambient të përshtatshem dhe pa zhurma.13Cilat jane aftesite tona?Pyetsori i meposhtem eshte i perbere nga 24 pyetje qe trajtojne aftesitetona te komunikimit nderpersonal. Tregoni nivelin qe cdo pyetje perkonme qendrimet tuaja duke vendosur: (1) Shume e vertete, (2) e vertete,(3) i pavendosur, (4)nuk jam dakort, (5) nuk jam aspak dakort. Pergjigjunipa u menduar gjate.____1. Nuk me pelqen te marr pjese ne diskutime ne grup.____2. Pergjithesisht me pelqen te marr pjese ne diskutime ne grup.____3. Jam nervoz dhe i tensionuar ndersa marr pjese ne diskutimet negrup.____4. Me pelqen te perfshihem ne diskutimet ne grup.____5. Te perfshihem ne nje diskutim ne grup me njerez te panjohur, meben nervoz dhe te tensionuar.____6. Jam i qete dhe i relaksuar ndersa marr pjese ne diskutimet negrup.____7. Pergjithesisht, jam nervoz dhe ndersa marr pjese ne diskutimetne grup.____8. Pergjithesisht Jam i qete dhe i relaksuar ndersa marr pjese nediskutimet ne nje mbledhje____9. Jam shume i qete dhe i relaksuar ndersa therritem per teshprehur mendimin tim ne nje mbledhje___10. Kam frike te shpreh mendimin tim ne nje mbledhje.___11. Te komunikoj ne nje mbledhje pergjithesisht me ben te ndihem jo mire.___12. Jam shume i relaksuar ndersa u pergjigjem puetjeve ne nje mbledhje.___13. Ndihem nervoz ndersa bashkebisedoj me nje te panjohur.___14. Nuk kam frike te them bashkebisedoj.___15. Si rregull, jam shume i tensionuar dhe nervoz ne nje bashkebisedim.14

___16. Si rregull, jam shume i qete dhe i relaksuar ne nje bashkebisedim.___17. Ndihem shume mire ndersa bashkebisedoj me nje te panjohur.___18. Kam frike te them bashkebisedoj.___19. Nuk kam frike te mbaj nje fjalim para te tjereve.___20. Disa pjese te trupit tim ndihen te mpira ndersa aj nje fjale perpara tetjreve.___21. Ndihem i relaksuar kur mbaj nje fjalim para te tjereve.___22. Mendimet me ngaterrohen ndersa flas perpara te tjereve.___23. E shoh pa probleme te maj nje fjale perpara te tjereve___24. Ndersa mja nje fjale perpara te tjereve, ndihem nervoz dhe haroj edhefaktet qe i njoh mire.Llogaritja e pikeve:Diskutimi ne grup: 18+ (piket per pyetjet 2, 4, and 6) - (piket per pyetjet 1, 3, and 5) =______Mbledhja: 18+ (piket per pyetjet 8, 9, and 12) - (piket per pyetjet 7, 10, and 11) =______Nderpersona18+ (piket per pyetjet 14, 16, and 17) - (piket per pyetjet 13, 15, and 18) =_____Fjalimi: 18+ (piket per pyetjet 19, 21, and 23) - (piket per pyetjet 20, 22, and 24) =______TOT________Per te marre perfunimin, mblidhini te gjitha rezultatet:Rezultatet e Testit85 - 120 = e larte72 - 84 = Mbi Mesataren60 - 71 = Mesatare24 - 59 = E ulet.15TE PUNOSH NE GRUPPuna eshte nje aktivitet qe rralle duhet ta kryhesh i vetem; pothuajse tegjithe ne kemi kolege; ne duhet te njohim dhe te kuptojme deshirat dhepersonalitetin e secilit prej tyre pasi ne punojme afer me ta. Kur nepunojme me te tjere, nuk eshte e mjaftueshme vetem nje njohje ethjeshte e tyre, pasi eshte e nevojshme qe ne te ndryshojme sjelljen tonene disa raste, duke vepruar ne nje menyre qe te jete me e pranushmeper ta sesa te kenaqim vetveten. Mbas nje periudhe te caktuar kohe qe

njerezit kane punuar ngushte dhe vazhdimisht me njeri tjetrin, vendosetnje “rregull” reciprok (i perbashket)i te sjellurit qe eshte i pranueshem perte gjithe. Mbledhja e disa individeve tashme quhet grup pune, qe eshtenje shprehje e vecante e grupit shoqeror.Grupi eshte mbledhje (bashkim) i dy apo me shume personave qe kanenje qellim te perbashket. Grupi i punes mund te dale si rezutat iorganizimit per te permbushur funksione te vecanta, ose mund te krijohetne menyre kasuale nga vete individet. Krijimi i grupeve ne pune vjen sinje rrjedhoje natyra e ndarjes se punes si dhe nje domosdoshmerinatyrale per te permbushur nevojat soiale te njerezve. Grupet e punesmund te jene primare ose secondare, zyrtare dhe jo zyrtare. Grupetprimare quhen ato grupe ku komunikimi behet balle per balle pshnepunesit e nje departamenti, te nje projekti etj. Grupet sekondare janeme te medha, me pak personale, si dhe karakterizohen nga mungesa emenjehershme e kontaktit visual midis anetareve (psh anetaret e njeinstitucioni qe ka deget e tij ne rrethe te tjera, pra ka nje ndarjegjeografike qe e pengon takimin e tyre te menjehershem). Keto grupejane me pak solide dhe kohezive se te parat, pasi takimi apo mbledhja epjestareve te tyre do kohe. Ne te dy grupet komunikimi eshte i shpejtedhe i drejtperdrejte. Pjesmarrja ne grup shpeshhere ofron mbeshtetjeshoqerore dhe psikologjike gjate kohes se stresit.

16Quhen ato grupe te krijuara posacerisht per menaxhimin e nje qellimi teparacaktuar. Menaxheri (drejtuesi) ben zgjedhjen e anetareve te grupit,drejtuesit e tij dhe percakton menyren e te punuarit. Nje grup zyrtar mundte shihet si nje qellim i caktuar, me nje funksion, si dhe me nje status qeperfshin dhe shkallen hierarkike (psh anetaret e nje bordi drejtoresh).Grupet zyrtare karakterizohen nga nje shkalle e larte organizimi dhepjesmarrje ne koordimim, kontroll dhe percaktim te aktiviteteve qe atanderrmarin. Struktura e ketyre grupe eshte e percaktuar qarte dhe

detyrat e gjithsecilit jane te perckatuara me kujdes.Grupet jozyrtare: Ketu bejne pjese ato grupe qe formohen pa mbeshtetjeorganizative. Ata ndertohen nga individe qe mendojne se kane nje qellimte caktuar. Anetaret organizohen vete dhe krijojne nje sens afrimiteti ndajnjeri tjetrit dhe vendosin nje qellim te perbashket. Shpeshhere janegrupet jozyrtare ato qe faktikisht percaktojne se sa pune eshte bere.Fatmiresisht, qellimi i grupeve jozyrtare qe krijohen brenda nje institucioniperputhen me objektivat e organizimit te tij, por mund te ndodhe dhendryshe.Individi mund te perfitoje nga te qenurit pjestar i nje grupi si psh:- kenaqje e nevojave shoqerore- benefit i ndarjes se eksperiences (psh nje nepunes i vjeter i tregonpunen nje te sapoardhuri)- mbeshtetje e reciproke (psh koleget perkrahin dike qe ka problememe organizimin- lirshmeri ne te shprehur-pasi mbeshetja qe te ofron grupi te lejon teshprehesh lirshem dhe shpesh here inkurajon kreativitetit.Krijimi i grupeve te punes:Mbledhja e disa individeve sebashku nuk do kthehet automatikisht nenje grup pune . kushtet qe ky grup te quhet grup pune jane:1. personat duhet te jene shume afer me njeri tjetrit ne menyre qe tearrijne nje komunikim visual (ball per balle)2. puna qe ata bejne duhet te jete e lidhur (psh ata jane nyjet e njezinxhiri, ose bejne te njejten pune apo kane te njejten qellim)3. individet duhet te jene kompakt, pa shume ndryshime ne statusin etyre, ne aftesite apo edukim. (dmth ti perkasin pak a shume tenjejtit nivel)4. nr i pergjithshem nuk duhet te kaloje 12, megjithese kjo varet ngashprendarja fizike ne vendin e punes.175. Nenshkrimi i marreveshje e jashtme e cila con ne mbledhjen eindivideve dhe krijimin e grupit te punes.Cfare e ben nje ekip te funksionoje mesemiri?1. kijeni gjithmone parasysh se cdo anetar ka dicka per ti dheneekipit.Te gjitha ekipet e sukseshme shfaqin te njejta tipare thelbesore:

- drejtim efektiv dhe te forte- percaktim te qarte te objektivave- marrje vendimesh jozyrtare- aftesine e te vepruarit shpejt sipas ketyre vendimeve- komunikim te lirshem- zoterim te aftesive dhe teknikave te nevojshme per realizimin eprojektit- parashikim te qarte te objektivave per gjithe ekipin per te punuarme tej- dhe me e rendesishmja perzgjedhje e duhur dhe e balancuar epersonave qe do te punojne sebashku per te miren e pergjithshmete te gjithe ekipitEkipet e punes mund te kene 2 deri 25 veta, por me e rendesishme sesa sasia eshte formamodelii te punuarit dhe zgjedhja e grupit, vendosja e sakte e njereze per te realizuar objektivatqe u jane caktuar.Drejtimi (leadership)Te gjithe drejtuesit duhet te kene nje personalitet te forte qe te keneinfluence dhe te jene funksional. Disa nga keto cilesi jane te brendeshmesi psh visioni qe ka nje person, por pergjithesisht keto cilesi duhet teplotesohen nga aftesi te jashtme si psh dukeshmeria, te arrijemaksimumin nga pjestaret. Drejtuesi i grupit duhet te jete dhe faktorndihmes nga njera ane si dhe inspirues nga ana tjeter.Ne menyre grafike kjo mund te paraqitet:NDIHMON INSPIRON ZBATON_18Ka shume lloje ekipesh, zyrtare dhe jo zyrtare dhe secili prej tyre duhet tepermbushe nje detyre te caktuar. Drejtuesi i ekipit duhet te kuptoje qarteobjektivat dhe synimet ne menyre qe te perputhe objektivat me ekipinBashkepunim i njejte i anetareve te grupitAnetaret e nje grupi pune mbeshtesin njeri tjetrin: Potenciali i nje gruppune nuk ka limit. Nese atyre u jepet nje detyre “e pamundur”, te gjithepjestaret do te lidhen me shume se kurre per ta bere ate te “mundur”.Aftesia e nje grupi per te ndryshuar eshte me e forte se ajo e nje individi ,

pasi fuqia mendore e tyre, sa do te paket ne numer te jene, e kalon ate teindividit.(_Bashkimi ben fuqine!!!!_)Ndarja e pergjegjesiveNdarja e pergjegjesive eshte detyre e liderit te ekipit i cili duhet tesigurohet qe ekipi ka nje qellim te qarte dhe burimet e nevojshme per taarritur ate. Sa me mire te ndahen ato qe me te sukseshme jane arritjet.Kjo ka te beje me idene “kush” dhe “cfare do beje”.Krijoini mbeshtetjen e duhur ekipit.Shume ekipe mbeshteten nga infrastruktura teknike dhe administrative einstitucionit ku ata bejne pjese. Mbeshtetja teknike (software) ezakonshem jane nje mbeshtetje e domosdoshme qe ju krijon mundesinete arrini ate cka doni. Nese ju duhet nje keshille nga dikush qe eshtejashte ekipit, trajtoheni ate sikur te ishte pjestar .Tre lloj marrdheniesh qe i duhen ekipit jane:1. Mardhenie me sponsorin gjeneral2. Shefin e departamentit apo personi tek i cili ekipi raporton3. Me dike qe kontrollon buxhetin e ekipit.Roli i tyre jane te monitorojne dhe aprovojne aktivitetet e nje ekipi, dhe tesigurohen qe te gjitha mbeshtetjet praktike te nevojshme jane tevlefshme. Duhet mbajtur nje komunikimi i ngushte me keta meangere---madje kjo behet edhe me e rendesishme nese ekipi juaj larg qendres,psh ne nje zyre ne nje ndertese tjeter.Gjithmone duhet te mbani ne korent sponsorin e ekipit tuaj per cdo ecuri.19Nje veti tjeter e nje ekipi te shendoshe eshte dhe BESIMI, i cili vendosetqe ne embrion te krijimit te ekipit. Besimi duhet te ekzistoje si nedelegimin e pergjegjesive, komunikimin e hapur ashtu ne shkembimin elire te ideve.DelegimiKemi dy lloj formash te delegimit: delegim te detyrave dhe delegim teautoritetit. Ekipi duhet ti mbeshtese qe te dyja. Cdo projekt ndahet ne

detyra dhe qellime te cilat u caktohen aneterave te ekipit. Pastaj ata lihente punojne te qete, dhe nderhyhet vetem ne rast se ndonje nga qellimetnuk eshte arritur. Per te deleguar autoritetin ndahet pushteti si me ekipinne teresi, duke keshilluar anetaret per cdo ceshtje, ashtu dhe me cdoindivid, duke i dhene atyre autoritet te plote nese fusha qe ata mbulojneka nevoje per nje autoritet te tille. Per cdo ecuri vihet ne dijeni lideri iekipit. Cdo anetar i grupit duhet te dije ku fillon dhe ku mbaronpergjegjesia e tij.Ciltersia (shfaqja hapur e mendimeve)Puna ne grup dhe fshehtesia (sekreti) nuk shkojne me njera tjetren, pranese nje lider nuk eshte i hapur me anetaret e ekipit te tij, nuk do temund te marre me te miren e potencialit te tyre. Organizoni mbledhjezyrtare dhe jo zyrtare qe tu jepni atyre mundesi te shprehen hapur.Perpiquni tu jepni pjestareve akses te plote (ku te jete e nevojshme) nete gjitha faktet dhe shifrat, axhenden, si dhe kohen per te realizuardetyrat e tyre, por nuk duhet harruar qe do kete momente ku do te duhette ruhet konfidenca (fshehtesia).Inkurajim i ideve te rejaNjerezit shfaqin me shume potencial per te sjelle ide te reja kur punojnene grup sesa kur punojne individuaisht. Inkurajoni diskutimin hapur dheshfaqen e ideve te reja, dhe sigurohuni qe te gjitha sygjerimet tendegjohen me respekt. Nese nje ide e hedhur eshte e gabuar,kundershtojeni ate me takt, dhe gjithmone jepni aresye te vlefshme perkundershtimin. Kur te organizohet nje takim i cili kerkon mendime,atehere anetarete ekipit duhet te vine me dy ose tre ide te qarta, tembahen te gjitha propozimet e tyre shenim dhe pastaj te fillohet diskutiminje per nje i tyre. Cdo anetar ndien nevojen per tu inkurajuar ne gjetjen enje metode sa me te mire pune.20Komunikimi brenda ekipit varet nga nr i individeve qe perfshihen ne te si

dhe vendodhja e tyre. Menyra me e mire e komunikimit eshte komunikimijozyrtar midis tyre. Ky quhet komunikim i drejtperdrejte, pjestaret jane teulur afer njeri tjetrit dhe eshte ideal per nje ekip pune. Per ekipe,pjestaret e te cileve jane ne distance njeri me tjetrin komunikimi behet meane te telefonit, fax-it, e-mail, ose video konference-komunikim ky qe poperdoret gjithnje e me shume kohet e fundit fale zhvillimevekompjuterike, dhe qe ndihmon qe dialogu te kryhet lirshem midisanetareve qe perfshihen ne te. Ekzistojne shume menyra komunikimimidis anetareve, si ato zyrtare e jo zyrtare, ashtu dhe ato brendaorganizates apo jashte saj. Keto perfshijne:- bisede e rastesishme midis kolegeve (qe krijone te ashtuquajturat“thashetheme” te organizates- metoda tradicionale e komunikimit si memo, shkresa, raporte, faxtelefon- menyra elektronike e-mail, intranet (email brenda insitucionit) etj- video konferenca dhe video telefon.Sido qe te jete komunikimi, theksohet se ai eshte suplement dhe jozevendesues i mbledhjeve te kontaktit balle perballe.(ndihmon por nukzevendeson)Asnje person dhe asnje ekip nuk eshte “ishull”. Dy menyrat e shkembimitte infromacionit midis anetareve, pjesa tjeter e organizates, si dhembeshtjetja e jashtme, jane vitale per efektshemiren e nje ekipi. Kiniparasysh qe bashkepunimi dhe kooperimi veniten ngamungesa ekomukimit te hapur.Megjithate nje ekip i vertete nuk duhet te kete sekrete profesionale midisanetareve te tij, dhe mund te ruaje konfidencen vetem ne disa aspekteper te cilat te gjithe anetaret bien dakort ne te mire te projektit. Perparase te vendosni kush eshte konfidenciale, beni pyetjen: “kush tjeter duhetta di kete?” dhe “mos eshte e demshme nese e dine te tere?” dhe nese21pergjigjet jane “cdo njeri” dhe “Jo” atehere ndjehuni te lire te qarkulloni

informacionin. Por sidoqofte, nese duhet qe per nje ceshtje te ruhetsekreti atehere sigurohuni qe ai absolutisht te ruhet.Deri tani u njohem pak a shume me vetite qe shfaqen ne nje ekip punedhe si ndikojne ato ne performancen e ekipit. Theksuam gjithashtu qeper te pasur nje rezultat sa me te kenaqshem, pervec te tjera duhet tebejme nje seleksionim te personave qe do te bejne pjese ne ekip. Por singrihet nje ekip pune? Per te kuptuar mesemiri kete duhet qe te dime secilat jane rolet qe duhet te luajne individet ne nje ekip model.Sipas teorise se Meredith Belbin 1970, ekzistojne disa tipe personash tecilet nuk japin maksimumin e tyre kur punojne ne grup me te tjeret. Sipastij njerezit shfaqin karakteristika te ndryshme psikologjike, qe i detyrojneata te luajne nje rol te caktuar ne pune. Kombinimi i sakte i ketyrepersonave eshte esenciale per krijimin e nje ekipi te balancuar. Rolet qeshfaqen ne nje ekip perfekt jane 9, por qe nuk eshte e thene qe ato tejene prezent ne te njejten mase. Individet zene keto role ne baze tekarakterit te tyre psikologjik percaktuar nga inteligjenca e tyre,ekstroversioni introversioni, dominanca.1. koordinator: koordinatori eshte nje individ i qendrueshem,ekstrovert dhe dominant dhe eshte ideal per lider (drejtues). Aieshte i sigurt ne vetvete, i matur, spiker i mire dhe degjues, dheadapt per te qartesuar ceshtjet dhe te thjeshtesoje vendimet eekipit. Fatkeqesisht anetaret e tjere te ekipit mund ta kuptojne sinje person manipulues dhe si nje individ personaliteti i te cilit nuk ilejon te kryeje detyrat.2. punetor: ky person gjithashtu eshte i qendrueshem dhe ekstovert,por ska fuqi. Ai eshte i kapshem, i zoti per te identifikuar probleme,dhe premton harmoni bashke me grupin. Ky lloj individi shmangkonfrontimin dhe ka tendence te jete i pavendosur.3. specialist: specialisti edhe nje profesinonalist i perkushtuar i cilishfaq aftesi dhe njohuri teknike. Ai mund te bjere ne cdo llojkategorie te pesonalitetit.

224. planhartues: hartuesi i planeve eshte nje burim i madh ideshe dheshume kreativ, megjithese ky person mund te mos jete njekomunikues i mire. Ai eshte zgjidhes i problemeve imagjinuese:

inteligjent, introvent dhe dominant5. modeluesi: tipi i personalitetit te tij eshte dinamik, ideues,ekstrovert, dominant shume i ndjeshem. Ai eshte shume orientuarndaj detyrave, shume argumentues, i pelqen presioni. Ai ikapercen me se miri pengesat, ndonese ne kurriz te ndjenjave teanetareve te tjere te ekipit.6. permbyllesi (ai qe i jep doren e fundit). Ky individ eshte nje introvertpa pretendime qe ngurron te delegoje, dhe i prirur per tu merziturshpejt. Fuqite e personalitetit te ketyre personave jane qe ketanjerez jane te duruar, te ndergjegjshem dhe kane ne vetvetesensin e ngutjes (urgjences)7. zbatues: zbatuesi eshte praktik, i qendrueshem dhe i kontrolluardhe i afte ti ktheje idete ne veprime. Eshte i disiplinuar, i rregullt isigurt ,por qe priret drejt paperkulshmerise dhe sjelljeve te ashpra.8. monitorues-vleresues: ky person eshte me shume kritik sesakrijues: i qendrueshem, inteligjent, introvert dhe i zoti te bejeanaliza te thella te ceshtjeve. Keta individe jane tipa te ftohte, dherralle here mund te frymezojne te tjeret por qe jane korrekt nellogaritje.9. investiguesi i burimeve: ky eshte nje person i qete, pozitiv dheentuziast i cili del jashte ekipit per te zbuluar ide te reja dhe per tembledhur informacion. Eshte nje ekstrovert dominant i prirur drejtoptimizmit dhe qe tenton te humbase interesin e tij ne projektenese entusiasmi i tij ka kaluar.Një ndër detyrat më të rëndësishme që kryejnë manaxherët dheeprorët është zgjidhja e problemeve dhe marrja e vendimeve. Nëpërgjithësi, menaxherët dhe eprorët e rinj i zgjidhin problemet dukereaguar ndaj tyre23“Vendim marrje quhet përcaktimi i një mënyre të vepruari kurmerresh me një problem ose alternativë zhvillimi.”Marrja e vendimit në një organizatë influencohet dukshëm ngakultura dhe struktura e organizatës.Struktura dhe roletStruktura bën të mundur që energjia e njerëzve të fokusohet nëpërmirësimin e procesit dhe arritjen e qëllimit. Punonjësit duhet të

kenë të qartë jo vetëm strukturën e organizatës por edhe rolet epunës. Nëse struktura dhe rolet nuk janë të qarta, njerëzit nuk do tëdinë cili është procesi, kush është përgjegjës dhe për çfarë, tek cilido të shkojë për ndihmë dhe vendime si dhe kush mund të asistojënë zgjidhjen e problemeve që mund të çfaqen.Shumica e strukturave bazohen në supozimin se veprimi efektivburon nga lidershipi që qëndron në krye të organizatës; pra,struktura hartohet nga qendra në bazë. Në të kundërtën, nëse njëorganizatë fillon me përcaktimin e mënyrës se si të bëjë efektivnivelin më të ulët, ajo fillon nga një supozim i ndryshëm që do tëçojë në një strukturë tipike.Tipet e marrjes së vendimeveNë përputhje me situatat e marrjes së vendimeve, drejtuesit marrinvendime të tipit individual, me pjesmarrjen e të tjerë anëtarë stafi,me konsensus grupi, me përqindje më të madhe dhe me negocim.Tipi individual i marrjes së vendimit aplikohet në ato raste kurdrejtuesi e merr vendimin bazuar në gjykimin e tij pa ukonsultuar me të tjerë.Tipi i marrjes së vendimeve me pjesëmarrje, është ai llojvendimi që merret në konsultim me disa personave të24përzgjedhur për të kontribuar në marrjen e vendimit së bashkudrejtuesin.Në raste të caktuara lind nevoja që për të marrë një vendim tënevojitet konsensusi i grupit. Kur vendimi merret bazuar nëkëtë mënyrë, vendimi i marrë është vendim i tipit tëkonsensusit të grupit.Ndodh që në disa situata të marrjes së vendimeve, grupi tëmos bie në konsensus, atëherë për të marrë vendim përdoret

një tip tjetër, ai i përqindjes më të madhe ose i shumicës.Vendimi merret bazuar në vendimin që merr shumica. Anatarëtë grupit japin mendimet e tyre lidhur me vendimin që duhet tëmerret, më pas votohet për alternativat. Fiton alternativa qëpasohet nga shumica e grupit.Tipi i marrjes së vendimeve me anë të negocimit ëshët një tip imarrjes së vendimeve nga i cili të gjithë mbeten të kënaqur.Gjatë negocimit marrja e vendimeve bëhet pa përdorimin eautoritetit, duke vlerësuar informacionin, dëgjuar në mënyrëaktive si dhe duke krijuar një klimë mirëkuptimi.Procesi i vendim marrjes kalon nëpër fazat e mëposhtëme:1. Përcaktimi i problemitPër këtë çështje, në përgjithësi, njerëzit diskutojnë më shumë,sepse ata reagojnë sipas mënyrës së tyre të konceptimit tëproblemit. Ndaj do të ishte më mirë të hulumtohej më shumë rrethfaktit se cili është në të vërtetë problemi.Përcaktoni probleminDuke shfrytëzuar informacionin tuaj dhe të të tjerëve, bëjini vetesdhe të tjerëve pyetjet e mëposhtme:_ Çfarë gjërash/faktesh tregojnë se ky është një problem?_ Ku ndodh problemi?_ Si po zhvillohet ai?5_ Kur ndodh?Kush është perfshirë? Mos nxitoni të thoni “Kush e kashkaktuar problemin?” Kur jeni të stresuar, akuzimi i tëtjerëve është reagimi i parë, që mund të bëni. Një manaxherefektiv duhet të merret me çështjet më shumë se sa menjerëzit._ Pse po ndodh problemi?_ Shkruaj deri në pesë fjali që përshkruajnë problemin. Sa mëshumë të jetë e mundur, jini specifik në përshkrimin tuaj, dukepërfshirë çfarë po ndodh, ku, si, me kë dhe pse.Copëtoni/ndani problemet komplekseNëse problemi është kompleks, ndajeni atë në probleme më tëvogla. Duke përsëritur hapat e mësipërme, ndani problemim madhornë disa çështje më të vogla të lidhura me njëra tjetrën.Verifikoni mënyrën se si e keni kuptuar problemin

Kjo ndihmon shumë për të verifikuar analizën që ju i bëni problemitduke e konfirmuar atë me një tjetër person.Vendosni problemet sipas prioriteteveNëse ju zbuloni se egzistojnë disa probleme të lidhura me njeratjetrën, caktoni si prioritet problemin që do të zgjidhni në fillim.Dalloni problemet që janë të “rëndësishme” nga ato që janë“urgjente”. Shpesh, ne konsiderojmë si probleme që duhenshqyrtuar fillimisht ato që janë urgjente. Problemet e rëndësishmemeritojnë më shumë vëmendje.Kuptoni rolin tuaj lidhur me probleminRoli që ju mund të luani ne zgjidhjen e problemit ndikon dukshëmnë mënyrën si si të konceptoni rolet e të tjerëve. Kështu, nësendjeheni shumë i stresuar, ju mund të stresoni edhe të tjerët, osemund t’i vlerësoni negativisht bile edhe mund t’i ndëshkoni ata.Ose, ju mund të ndiheni fajtor në lidhje me rolin tuaj në një problemtë caktuar dhe nuk e merrni parasysh rolin e të tjerëve në të.

262. Cilat janë shkaqet e mundshme të problemitNë këtë fazë është e rëndësishme të sigurohet informacion nganjerëzit e tjerë që e kanë konstatuar problemin dhe janë të ndikuarprej tij. Eshtë shpesh e dobishme që informacioni nga individët etjerë të grumbullohet menjëherë dhe në të njëjtën kohë.Shkruani opinionet tuaja dhe ato që keni dëgjuar nga të tjerët.Lidhur me atë çfarë ju mendoni mund të jenë probleme tërezultateve në punë të një punonjësi, është mirë të kërkoni këshillanga kolegë ose eprorë me qëllim që të verifikoni gjykimin tuaj nëlidhje me problemin.Përshkruani shkakun e problemit duke shkruajtur çfarë po ndodh,

ku, kur, si, me kë dhe përse.3. Identifikimi i alternativave për zgjidhjen e problemitTërhiqni mendimet e të tjerëve për zgjidhjen e problemit. Përpiqunitë gjeni sa më shumë ide që të jetë e mundur. Gjatë tërheqjes sëmendimeve mos gjykoni asnjë ide të thënë nga pjesëmarrësit,vetëm shkruajini ato siç i dëgjoni.4. Seleksiononi një mënyre/alternativë për zgjidhjen e problemitKur zgjidhni alternativën më të mirë, merrni në konsideratë:_ Cila nga alternativat është më e mundëshme për zgjidhjen eproblemit ?_ Cila alternativë është më realiste për zgjidhjen e problemit tanipër tani? A keni burimet e nevojshme? Janë ato tëpërballueshme? A keni kohë të mjaftueshme për zbatimin ealternativës?_ Cila është shkalla e rrezikut për çdo alternativë?5. Planifikimi i alternativës më të mirë – plani i veprimeve27Gjatë planifikimit të alternatives më të mirë, kini parasysh:_ Shqyrtoni me kujdes çështjen “Si do të jetë situata paszgjidhjes së problemit?”_ Çfarë hapash duhen ndërmarrë për të zbatuar alternativën mëtë mirë për zgjidhjen e tij? Çfarë sistemesh apo proceseshduhen ndryshuar në organizatën tuaj (p.sh. një procedurë osepolitikë e re)?_ Si do të merrni vesh nëse hapat po ndiqen apo jo? (këto janëtreguesit e suksesit për planin tuaj)_ Çfarë burimesh do t’u nevojiten përsa i përket njerëzve,parave dhe pajisjeve?_ Sa kohë ju nevojitet që të zbatoni planin? Përgatitni një planpër fillimin dhe mbarimin në kohë, dhe kur ju parashikoni tëshihni disa tregues të suksesit._ Kush do të jetë përgjegjës për zbatimin e planit?_ Përgjigjuni pyetjeve të mësipërme dhe e konsideroni këtë siplanin tuaj të veprimit._ Informoni njerëzit që do të përfshihen në zbatimin e planit sidhe eprorët tuaj, të paktën eprorin tuaj të drejtëpërdrejtë.6. Monitorimi i zbatimit të planit

Çfarë duhet të mbani parasysh kur monitoroni faktorët e suksesit:_ Ballafaqoni treguesit me atë çfarë ju prisni._ A po zbatohet plani sipas parashikimit?_ Nëse plani nuk po zbatohet sipas afatit të parashikuar, atëherëkonsideroni: A ishte plani realist? A ka burime të mjaftueshmepër përmbushjen e planit në afat? A duhet t’ju jepet më shumëKursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al28prioritet disa aspekteve të planit? A duhen bërë ndryshime nëplan?6. Verifikimi i zgjidhjes së problemit_ Një nga rrugët më të mira për të verifikuar nëse një problemështë zgjidhur ose jo është vazhdimi normal i punës nëorganizatë. Megjithatë ju duhet të merrni në konsideratë:_ Çfarë ndryshimesh duhen bërë për të shmangur problemin nëtë ardhmen? Konsideroni ndryshime në politikat e procedurat,trajnim, etj._ Konsideroni “Çfarë mësuat nga zgjidhja e këtij problemi?”Merrni parasysh njohuritë dhe aftësitë e reja.Konsideroni shkrimin e një memoje të shkurtër që bën të ditur suksesin epërpjekjeve për zgjidhjen e problemit, dhe çfarë ju mësuat nga kjoeksperiencë. Ndajeni atë me eprorin, kolegët dhe vartësit tuaj.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al29Mos thuaj se nuk ke kohe te mjaftueshme! T`ike po aq kohe sa ka patur edhe Michelangelo,Pasteur, Nene Tereza, Einstein, Da Vinci etj…H. Jackson Brown“Koha eshte jete”. Te shpenzosh kot kohen eshte njesoj sikur teshpenzosh me kot jeten. Eshte e qarte qe qe te dyja jane burime te rralla,dhe te pakthyeshme. Nuk mund te shpenzosh me pak kohe sot dhe ta

ruash ate per te nesermen. Sot, pikerisht ne kete cast qe ju po lexoniketa rreshta, sekondat po kalojne dhe nuk do te kthehen mbrapsht. Kjokohe qe na eshte dhuruar duhet te sherbeje per te gjithe, qe secili tekrijoje eksperiencat tij.Koha eshte burimi i cili nuk eshte i tepert per askenm dhe perseri secilinga ne ka plotesisht ate qe i duhet. Cdo person ka 24 ore ne dite, 168ore ne jave, as me pak dhe as me shume. Ne se do te deshironit temanaxhonit kohen me mire dhe te reduktoni nivelin e stresit qe sjellmungosa e kohes ne jeten yuaj, atehere duhet te permiresoni te gjitheperqasjen ndaj kesaj ceshtjeje duke pervetesuar mentalitetin dhestrategjite e duhura per te perftuar me shume nga koha e dhene.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al30Persete e “Manaxhimit te Kohes”Ne kete shkrim ju do te zbuloni qe manaxhimi i kohes behet per dy arsyemadhore. Keto dy arsye jane te lidhura me njera tjetren. E para sepsemungesa apo padija e manaxhimit sic duhet te kohes eshte burimikryesor e stresit te jetes se perditshme, i cili zhvillon ndjenjen e “shumepune per te bere dhe pak kohe per ta realizuar”. Ndersa ne aplikojmestrategjite e je manaxhimi te mire te kohes, fillojme te kemi nje kontrollme te mire mbi kete ndjenje, dhe mbi te gjitha mbi nivelin e larte te stresitqe e shoqeron ate.Arsyeja e dyte eshte po aq e rendesishme sa edhe e para: te te japestrategjite e duhura per te gjetur kohen per te kryer ( plotesuar ) te gjitheaxhenden tuajdhe te zbatoni edhe principet e relaksimit, aq tedomosdoshme per te patur nje performance te mire ne punen tuaj.MANAXHIMI I KOHES - CFARE ESHTE AI?Koha mund te perkufizohet si rrjedhje e ngjarjeve njera pas tjetres.Manaxhimi i kohes mund te konsiderohet si nje art apo edhe shkence meane te se ciles ti mund te hysh ne kontroll terrjedhes se ketyre ngjarjeve, jo per tekontrolluar cfare ndodh por me shume se ne

c`menyre ndodh.Sic shikohet edhe nga perkufizimi, fjala kyceshte fjala “kontroll”. Kur ju humbni kontrollinose ndjeni qe e keni hunbur kete kontroll, kyeshte casti qe koha kthehet ne burimin kryesor te stresit te perditshem.Duke aplikuar ne menyren e duhur principet e manaxhimit te kohes, kashume te ngjare qe ju te mesoni “kontrollin” mbi kohen duke reduktuar nemenyre sinjifikante stresin e perditshem.Shume per te bere dhe pak kohe per ta realizuar? Kjo eshte sfida esotme per njeriun modern ne shoqerine moderne. Ne te vertete, e gjithavaret nga kendveshtrimi. Nuk eshte nje problem ne vetvete sepse secilinga ne ka per te shfrytezuar te njejten sasi oresh, apo te njejten sasiKoha mund teperkufizohet sirrjedhje e ngjarjevenjera pas tjetresKursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al31kohe. Disa individe duken sikur kane kohe per te kryer gjithcka qe ataduanm ndersa disa te tjere jane vazhdimisht ne nxitim, vazhdimisht testresuar ne kulm nga mungesa e kohes. Per shume nga keta individe,diferenca e shpjeguar me siper qendron ne aplikimin apo jo te principevete manaxhimit te kohes.Cdonjeri nga ne ka kohe per te kryer ate qe ai i quan te rendesishme nejeten e tij. Ky faktm nga ana tjeter thekson rendesine e percaktimit teqarte se cfare do te quajme te rendesishme dhe cfare jo. Ekspertet emanaxhimit te kohes kane identifikuar veprimet baze qe secili nga ne tepercaktoje ato ceshtje/fakte qe jane te rendesishme dhe ne te njejtenkohe edhe menyren eduhur per t`i realizuar ato.Me poshte ne do te prezantojme disa nga keto principe.

PERCAKTO QELLIMET/ OBJEKTIVATPercaktimi i qellimeve dhe objektivaveeshte principi i pare ne bazat emanaxhimit te kohes.Eshte pika e nisjes e nje programi te manaxhimitpersonal shume te suksesshem te kohes. E rendesishme ne kete pikeeshte krijimi i nje liste te plote dhe te qenesishme te te gjithaqellimeve/objektivave tuaja. Kur ka qene hera e fundi qe kenishikuar/rishikuar kete liste objektivash? Ne rastin me te mire ka qeneshume kohe me pare.Qellimet/objektivat jane percaktime ne nivele te gjera e asaj se cfare judoni te arrini per kohes qe dispononi. Ndersa hartoni nje liste te tille,sigurohuni qe keni marre ne considerate te gjitha aspektet e jetes tuaj.Cilat jane objektivat tuaja profesionale, shpirterore, familiare,shendetesore, shoqerore, financiare etj…Percaktimi i tyre ase rishikimi iatyre qe keni percaktuar me pare eshte nje pikenisje e shkelqyeshme perte krijuar nje balance-dhe per te menduar se cfare doni te beni me kohentuaj, aso me sakte me jeten tuaj.Ndera i shqyrtoni keto qellime objektiva, kini parasysh qe tekoncentroheni jo vetem ne qellimet afatgjate per ne te njejten kohe temerrni ne considerate qellimet/objektivat afatmesme dhe afatshkurteraKjo liste do t`ju ndihmoje ne te njejten kohe te percaktoni drejtimindhe te monitoroni progresin tuaj, ne se ju e shikoni dhe e rishikoni keteliste rregullisht.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al32“ Era nuk ndihmonasnjehere anijen e cilanuk ka asnje asnje portper tu ankoruar”Ndersa shkruanoi qellimet/objektivat tuaja, hidhni ne leter gjithckaqe ju vjen nder mend. Mund ta modifikoni dhe te beni nje perzgjedhje tetyre edhe me vone. Kini parasysh se qellimet/objektivat jane percaktimi

te nje niveli te gjere te drejtimit qe ju do te donit t`i jepnit jetes tuaj.Tregojuni fleksibel ndersa i shkruani keto ceshjte.RENDISNI TE GJITHA AKTIVITETET.Ju nuk mund te kryeni nje qellim/objektiv. Ju ,und te kryeni vetem aktivitetet qe igjykoni te arsyeshme dhe te llogjikshme per te arritur keto qellime/objektiva.Pasi te keni percaktuar qellimet dheobjektivat e jetes tuaj-dhe te jeni tesigurte se kjo liste eshte nje liste ebalancuarm d.m.th. prezanton njemenyre te balancuar te jeteses,Identifikoni te gjitha llojet e aktiviteteveper cdo objektiv, qe me tu permbushur do t`ju ndihmojne per te arriturobjektivat/qellimet tuaja.Cdo dite te javes ju mund dhe duhet te identifikoni nje liste te “gjeraveper tu kryer”. Kjo liste do te jete me shume efektive dhe eficente ne seaktivitetet e listuara ne te kane lidhje me njera tjetren dhe ndihmojne nearritje e nje apo disa synimeve qe ju i keni vene vetes.Gjithmone eshte mire qe kjoliste te jete e shkruar, sepse ju ju duhet kjoliste per te percaktuar prioritetet. Pa nje lste te shkruar, qellimet apoaktivitetet tuaja per t`i arrtur ato kane rrezikun te konkurrojne me njeratjetren ne nje nenndergjegjen tuaj. Ju mund t nderprisni te gjithaaktivitetet tuaja te cilat nuk jane pjese e qellimeve/objektivave/synimevete cilat do t`ju ndihmojne per te arritur suksesin.Kujtoni se: “ Era nuk ndihmon asnjehere anijen e cila nuk ka asnje asnjeport per tu ankoruar”. Qellimet dhe lista te “gjerave per tu kryer” do t`jundihmojne te lundroni ne kohe ne drejtimin me te favorshem te jetes tuaj.PERCAKTONI PRIORITETETPasi te keni percaktuar te gjitha qellimet/objektivat dhe te keni ndretuarme to nje liste si e shpjeguam me siper, ju duhet tashme te rendisni tegjitha aktivitetet qe keni parashikuar ne listen tuaj.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin Civil

INSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al33Ky eshte hapi me i rendesishem per suksesin e teknikes se manaxhimitte kohes. Ky ehste hapi qe siguron cilesine e larte te listes tuaj teaktiviteteve.Shpesh duket sikur keni shume pune per te bere, dhe secili e ndjen ketepresion ne nje kohe te caktuar. Megjithatem ne se synoni seriozisht tekontrolloni ngjarjet e jetes tuaj, ju duhet pa dyshim te percaktoni se cilatjane aktivitetet me te rendesishme ne jeten tuaj. Ju duhet te mesoni qe tejeni te afte te perqendroni te gjithe kohen dhe energjite tuaja ne ceshtjette cilat vertete kane rendesi, dhe te mos ndeni “asnje ,eshire” per atoceshtje te cilat jane te parendesishme.Perqendrohuni ne gjerat e rendesishme, jo ne ato qe jane thjeshturgjente.Ky process quhet priorizim i listes se gjerave per tu kryer.Ndersa filloni te priorizoni te gjitha aktivitetetm sipas llogjikes semesiperme, mund te ndertoni nje sitem te thjeshte konvecional teshenimit me ane te numrave 1,2,3, ose A,B,C, per te shenuar “Shume erendesishme; e rendesishme dhe rutine apo humbje kohe”. Nuk karendesi se cilin system do te perdorni, e rendesishme eshte qe ju te benidallimin midis ketyre kategorive dhe kjo te jete me se e qarte.Tashme vjen edhe pjesa me e veshtire: kur filloni te permbushniaktivitetet tuaj ditore, niseni diten duke permbushur se pari ato aktivitetete cilat jane me te rendesishme- dhe me vone me ato te nje rendesie mete paket, dhe vazhdoni t`i permbushni keto aktivitete deri ne castin kuratoi jane te kryera apo kur koha nuk e ljon me . Ndersa ne rasti kur kenikohe te lire, shfrytezoheni ate per te plotesuar prioritetet tuaja me terendesishme.Sigurisht qe nuk eshte e thjeshte, dhe kerkohet disipline dheeksperience. Por ne fund do te zbuloni me kenaqesi se keni fituar dicka

nga kontrolli i ngjsarjeve te jetes tuaj.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al34Nje liste e tille ditore eshte po aq e rendesihme se cdo etapejeter eteknikave te manaxhimit personal te kohes. Shume njerez perdorin njeliste te tille, por ato nuk e perdorin per te maksimizuar suksesin e tyre.Per te ditur ne se po e perdor ne menyren e duhur kete liste, d.m.th. neate menyre qe te shpie drejt suksesit, beji vetes kete pyetje:A kam kryer cdo dite, dite pas dite, aktivitete te shenuara me A? Ne sepergjigjia eshte jo atehere ka shume mundesi qe ju nuk po e perdornikete liste apo me sakte kete etape ne funksion te suksesit tuaj. Hapat erenditura me poshte tregojne bazat e ndertimi te nje liste te sukseshsme:_ Ndertoheni listen ne tenjjten or cdo dite. Ne se beni kete liste cdodie, kjo ju behet zakon dhe ky eshte nje hap perpara: te qenuritIVVjedhesit e kohes• Gazeta• TV• E-mail jo terendesishem• Internet• Cigare• ThashethemeIII• Nderprerje• Telefonata• E-mail• Raporte• Aktivitete teketij llojiTeparendesishme

Jo UrgjenteII• Pregatitje• Parashikime• Planifikime• RelacioneUrgjentI• Situate Krize• Probleme• Afate teprojekteveTeRendesishmeKursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al35sistematik ne kete metodike. Kjo do t`ju lejoje te planifikoni nemenyre me efektive pas nje kohe te dhene._ Priorizoni listen tuaj cdo dite. Shume njerez jane te prirur te kryejnete gjitha aktivitetet C dhe te laene pas dore aktivitetet A. Mund tendiheni mire nga ana psikologjike sepse ju po rrethoni aktivitetetsipas rendesise se tyre. E perserisim edhe nje here: nuk eshtethjesht ceshtje te te shenuarit ne leter te aktiviteteve qe per jukane rendesi, eshte ceshtje e te perdorurit te kohes ne avantazhintuaj._ Ilini te gjitha aktivitetet C per ne fund. Ne se ka dicka me terendesishme per te bere deri neser, eleminoheni C dhe lereni perneser apo per kurdohere qe mund te keni kohe te mjaftueshme.Shpenzoheni kohen tuaj duke permbushur veprimtari te tipit A._ Ndertoni listen ne menyre te thjeshte dhe sa me realiste. Sa me ethjeshte, aq me e mire. Ju nuk keni nevoje per nje liste tesofistikuar apo te streholluar. Ajo qe keni vertet nevoje eshte njeliste qe “t`ju mbaroje punen”._ Ne se nje detyre e vecante duket te jete me shume se 5 ore,copetoheni kete detyre ne pjese me te vogla. Alan Lakein, nje nderpersonalitetet ne Manaxhimin e Kohes, i referohet konceptit te

“Djathit Zvicerian”. Idea eshte te marresh nje detyre qe korkonshume kohe (edhe per ato qe kerkojne 40 e me teper oeeere) dhete cposh ca vrima ne te. Keto aktivitete me te shkurtera ne kohe,kur mblidhen se bashku, do te na shpien ne nje detyre tekompletuar te nje madhesie me te madhe. Me pas, keto detyra mete vogla mund ne vendosen ne skedulen tuaj ne nje periudhe mete shtrire te kohes. P.sh, ndersa kryeni nje project 20 oresh, dheeshte e kuptueshme se ju nuk keni nje dite pune prej 290 oresh,copetoheni ate ne detyreza me te vogla te cilat do te mund t`ishtrini ne nje periudhe me te gjate te kohes. Ndersa zbatoni ketemetode, ju mbi te gjitha eleminoni ate qe quhet “te shtysh punetper me vone”. Kjo do te jete dhe tema e paragrafit tjeter: Si teeleminojme shtyrjen e puneve per me vone?Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al36Skedula Javore9:008:007:006:005:004:003:002:001:0012:0011:0010:009:00Merkur Enjte Premte Shtune DieleeHene MarteKursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al37TE SHMANGIM SHTYRJEN E PUNEVE PER ME VONEKjo ceshtje eshte tashme nje sfide universale. Eshte me te vertete

shume e thjeshte t`i shtysh gjerat per me vone, sidomos per ato aktiviteteqe nuk na japin kenaqesi. Per fat te keq, shume nga aktivitetet qe nekemi prirjen per t`i lene per me vone, jane aktivitete te tipit A. Kjo shtoshme pas dilemen tone ne manaxhimin e kohes.Ky process(i shtyrjes se puneve) nuk ka nje cmim ne vetvete, porsigurisht qe ju e paguani dhe madje e shpaguani ate ne formen eshqetesimeve, ankthit, stresit etj…Ky process fare lehte mund te vehet pjese e pandashme e zakonevetona, dhe me te arrtur kete stad eshte e veshtire ta luftosh. Hapat emeposhtem japin disa rregulla te cilat jane te dobishme ne situata te tilla:_ Perdorni metoden e “Djathit Zvicerian” , te cilen e trajtuam mesiper. Nje nga arsyet qe ne i shtyme punet eshte fakti se shumedetyra apo aktivetete tonat kerkojne me shume kohe nga sa nemund t`i kushtojme ne nje dite te zakonshme. Probabiliteti per teshtyre punet do te jete shume me i ulet ne se nje aktivitet te tille jue copetoni ne detyra me te vogla, te njepasnjeshme._ Nje arsye tjeter qe njerezit i vonojne apo shtyjne punet eshte faktise ato jane te mundimshme apo jo te pelqyeshme. Per ta kaluarkete situate, mesohuni te trajtoni ne fillim pjeset e veshtire per telene per ne fund pjeset qe na pelqejne apo ato me te thjeshtat._ “Kryeje, kryeje tani detyren. Kryeje pa humbur kohe, Sepse nefund te fundit, ti do ta kryesh ate dhe askush tjeter”. Te gjithe ekemi degjuar kete sloganm i cili ne thjeshtesine e tij eshte njekeshille e pacmuar. Shpesh shpenzojme kohe duke analizuar dheanalizuar pa fund situaten. Kur do te ishte shume me productive t`ihynim punes dhe t`ia dilnim mbane. Kjo eshte zgjidhja e vetme dhene te njejten kohe menyra me e mire per te eleminuar problemin.Ne se ke filluar aktivitetin, ke fituar gjysmen e betejes!Meso te thuash “JO”!_ “Kur je i pasigurte, thuaj jo”! Ne se dikush ju kerkon te kryeni dicka,dhe ju jeni te pasigurte ne se kjo do te preke apo jo aktivitetet tuajate planifikuara, apo ne rastin me te keq aktivitetet e tipit A, thuajJO. Fja “jo” ne pergjithesi nuk ehste nje fjale e gdhendur ne gur.Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al38

Ne se ju me vone gjykoni se nje gje e tile eshte e mundur, mund teshkoni me mikun tuaj. Nje teknike e mire eshte te mesoni tu thoni“JO” prioriteteve te dikujt tjeter dhe tu thoni “PO” prioriteteve tuaja._ Nje myre tjeter per te thene “JO”, eshte tu afrosh atyre qe jukerkojne ndihme. Kjo metode shpesh te heq ndjenjen e fajit te tethenit “jo”.Celesi i Manaxhimit personal te Kohes eshte te kalosh oret e tua dukepermbushur ate qe me te vertete eshte e rendesishme. Shume shpeshne ngaterojme ate qe eshte urgjente me ate qe eshte e rendesishme.Nje kufi i holle, sigurisht, i ndan ato nga njera tjetra. Mos beni ne jetuntuaj ate qe eshte urgjente ne kurriz te asaj qe eshte e rendesishme.Metoda te tjera te manaxhimit te kohesJa disa ide shtese per nje manaxhim te mire te kohes. Shume nga ketoide/sugjerime duken te thjeshta dhe te dukshme ne te njejten kohe. Por ebukura dhe e veshtira ne te njejten kohe e keture ideve/sugjerimeve tethjeshta eshte t`i aplikosh ato ne praktike._ Pastroni tavolinen tuaj te punes. Nje tavoline e rremujte nuk telejon te perqendrohesh dhe te shpenzon kohe. Kjo sidomos kur kerkonsende te cilat ne rremujen e pergjithshme eshte e veshtire ti gjesh._ Shmangni nderprerjet. Beni gjithcka qe te jete e mundur per teeleminuar nderprjerjet. Nderprerjet te nderpresin vijemesine emendimeve dhe te rifillosh eshte e veshtire dhe konsumon kohe. Gjera si: tte mos i pergjigjesh telefonit qe bie, te mbullesh deren, te mbyllesh TV,radion apo dicka tjeter ju ndihmon shume ne kete drejtim_ Delegoni. Delegoni sa here qe keni mundesi te benio nje gje tetille. Eshte nje menyre e shkelqyer te perftonikohe te lire._ Mbyllni aparatin e TV. Te uleni perballe TV duke kerkuar tembaroni nje detyre eshte thuajse e pamundur._ Beni pushime te rregullta. Ne se perqendroheni per nje kohe tegjate, fillon dhe vepron rregulli i te “ardhurave te pakesuara”_ Kthehini situatat problematike ne favorin tuaj. Ndersa gjerat mundte shkojne keq, mos u shqetesoni dhe te merziteni, por mendoni peresencen dhe kryeni veprimet e duhura._ Eshte nje virtut qe te kerkosh te besh nje pune me shume kujdes,por disa njerez jane kaq te orientuar ne kete drejtim duke kerkuar me cdokusht perfeksionin sa qe nuk arrijen te mbarojne asnjehre punene nefjale. Percaktoni ne se perpjekjet tuaja per te bere nje pune mire jane

Kursi:”Prezantimi me Administraten Publike” – Sesioni 13Pjesmarresit: Te sapoemeruarit ne Sherbimin CivilINSTITUTI I TRAJNIMIT TE ADMINISTRATES PUBLIKE

BULEVARDI “ZOGU I PARE”, GODINA 57, TIRANE, ALBANIA TEL:+355 4 240759 FAX: +355 4 271860www.itap.gov.al39vertet duke permiresuar kualitetin e punes apo po ju pengojne te merreniedhe me punet e tjera. Mendoni per efektivitetin e perpjekjeve tuajashtese. Kujtoni se asgje nuk eshte perfekte._ Eshte e rendesishme te ndijekesh hap pas hapi skedulen epergatitur. Por disa individe jane shume te ngurte ne kete drejtim.Shpesh here aktivitetet vijne papritur duke kerkuar me shume fleksibilitetnga ne. Per kete arsye kryeni korrigjimet e nevojshme ne skedule dheshmangni te qenurit i frustruar per kete problem. Jepini vetes koheshtese._ Organizoni mjedisin e punes. Mjedisi i punes per ju duhet te jete ipersonalizuar per te plotesuar nevojat tuaja. Keshtu, mund te realizoni qegjerat qe perdorni meshpesh, te jene me afer jush se ato te cilat nuk iperdorni. Pozicioni i tavolines duhet te jete i tille qe te pengoje nderprerjettuaja, te largoje me inteligjence ata qe duan te shpenzojne kohen kot meju._ Pononi ne ate mjedis qe punoni me mire. Cdo njeri eshte unik nellojin e tij ne nje preference te tille. Identifikoni vendin se ku ndiheni mekomfortm dhe pastaj punoni aty. Ne se jeni me eficente ne mengjes,atehere skedoni te gjitha aktivitetet e tipit A ne kete periudhe. Aktivitetet etipit C i lini per ate kohe qe ju mendoni se lodhja do te ule efektivitetintuaj.Manaxhimi Personal i Kohes eshte nje mjet i fuqishem ne se do te dinata perdorni sic duhet, per te kontrolluar mbi te gjitha nivelin e perditshemte stresit ne punen tuaj. Sigurisht qe metodat, mjetet dhe teknikat e njemanaxhimi te suksesshem te kohes nuk mbarojne ne kete kapitull. Atovetem sa jane prekur per te dhene nje ide te pergjithshme me keteceshtje te nje rendesie te vecante. Megjithate, ne se do te dini t`io

perdorni, mme siguri qe do te arrini permiresime te dukshme ne jetentuajm dhe sukses ne karrieren profesionale.