Teoria kosztów

Plan zajęć:

• Klasyfikacja kosztów produkcji• Koszty całkowite• Koszty przeciętne• Koszty krańcowe• Koszty w długim okresie czasu

Koszty produkcji

Ogół wydatków pieniężnych, jakie musi ponieść przedsiębiorstwo dla wyprodukowania odpowiedniej ilości dóbr.

Klasyfikacja kosztów według rodzaju:

• Osobowe – płace pracowników za pracę,• Materiałowe – wydatki na materiały, energię i

paliwa,• Amortyzacja – zużycie majątku trwałego.

Koszty indywidualne

Inaczej nazywane prywatnymi;Koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo,

określane także mianem kosztów własnych

Koszty społeczne

Są to oprócz kosztów prywatnych również tzw. Koszty zewnętrzne, ponoszone przez osoby trzecie, nie związane z daną działalnością produkcyjną.

Koszty alternatywne czynników wytwórczych

Są równoważne przychodom, jakie mógłby uzyskać ich właściciel z alokacji tych czynników w inne przedsięwzięcie, najkorzystniejsze spośród pozostałych dostępnych dla niego. W przypadku kapitału ich rozmiary najczęściej określane są przez wysokość odsetek, jakie otrzymałby jego właściciel z lokaty bankowej.

Koszty utopione

Inaczej historyczne;Są poniesionym wydatkiem, którego nie

można odzyskać

Koszty stałe

Koszty niezależne od rozmiarów produkcji. Występują w przedsiębiorstwie rozpatrywanym w krótkim okresie, a więc przy założeniu, że jego rozmiary, poziom techniczny i organizacja procesów technologicznych nie zmieniają się. Zwiększenie lub zmniejszenie produkcji nie wpływa na wielkość tych kosztów.

Koszty zmienne

Koszty, które zmieniają się w zależności od rozmiarów produkcji danego przedsiębiorstwa.

Są one funkcją rozmiarów produkcji.

Koszty w przedsiębiorstwie

C - koszty Q - produkcja

FC - koszty stałe

VC - koszty zmienne

TC - koszty całkowite

MC - koszt krańcowy

AFC - koszt przeciętny stały

AVC - koszt przeciętny zmienny

ATC - koszt przeciętny całkowity

Koszty względem produkcji w krótkim okresie

TC = FC + VC

C C C

FC FC

VC

TC

VC

Q Q QQmax Qmax

Koszt krańcowy (MC)

TC’ = ( FC + VC )’

C

TC

VC

Q

TC’ = FC’ + VC’

TC’ = VC’

TC VC

Q QMC = =

Qo Qmax

Koszt krańcowy (MC)

>

Qo Qmax

C

Q

Q

MC

VC

Q1 Qmax

C

Q

Q

MC

b

VC

Q2 Qmax

VC

min MC

C

Q

Q

MC

punkt przegięciafunkcji kosztów

Koszt krańcowy (MC) cd.

> >

C

Q

Q

MC

VC

g

Q3 Qmax

C

Q

Q

MC

QmaxQ4

VC

QoQ1 Q2 Q3 QmaxQ4

C

Q

Q

MC

b g

VC

Koszt przeciętny stały (AFC)

C

Q

Q

AFC

FC

QA

FCAFC =Q

b

C

Q

Q

AFC

FC

QB

>

g

Koszt przeciętny stały (AFC) cd.

C

Q

Q

AFC

FC

QC

AFC =QFC

> >

abg

C

Q

Q

AFC

FC

QB QCQA

a

Q5

Koszt przeciętny zmienny (AVC)

VCQAVC =

Qmax

C

Q

Q

AVC

>

b

Q7Q6 Qmax

C

Q

Q

AVC

ab

Q7Q6 Qmax

C

Q

Q

AVC

Q5

g

Q8

AVC

g

Q8 Qmax

C

Q

Q

AVC

Koszt przeciętny zmienny (AVC) cd.

VCQAVC =

> >

Koszt przeciętny całkowity (ATC)

ATC =Q

ATC = AFC + AVC

TC

TC

C

TC = FC + VC : Q

QQ Q

VCFC Q Q Q

= +

C C

AFC AFC

ATCAVCAVC

Funkcje kosztów w krótkim okresie

MC

QT - optimum techniczne

ATC

AVCmin ATC

QQmaxQ2 Q8 QT

min AVC

min MC

C

Funkcje kosztów w krótkim okresie

QQo

C

Korzyści skali Niekorzyści skali

SATC1

SATC2SATC3

SATC4

SATC5 LATC

Długookresowa krzywa kosztów przeciętnych

• Składa się z najniższych kosztów przeciętnych dla coraz to większych rozmiarów produkcji. Każdy punkt na tej krzywej pokazuje najbardziej efektywne lub najmniej kosztowne technologie dla poszczególnych wielkości produkcji. Punkty powyżej krzywej i na krzywej są dostępne dla firmy przy danej technologii i cenach nakładów. Punkty poniżej krzywej nie są osiągalne.

Korzyści / niekorzyści skali produkcji

• Korzyści skali (rosnące przychody ze skali produkcji, ekonomie skali) to dodatnie efekty produkcyjne notowane w długim okresie przy zwiększaniu rozmiarów produkcji, przejawiające się w spadku przeciętnych kosztów produkcji

• Stałe korzyści skali (stałe przychody ze skali produkcji) występują wówczas, gdy LAC nie zmieniają się wraz ze wzrostem rozmiarów produkcji.

• Niekorzyści skali (dyzekonomie skali) pojawiają się wtedy, gdy wzrostowi rozmiarów produkcji towarzyszy wzrost długookresowych kosztów przeciętnych.

Korzyści i niekorzyści skali

• Wewnętrzne – dla zakładu• Zewnętrzne – dla gospodarki

Źródła wewnętrznych korzyści skali

1. Zatrudnienie większej ilości osób umożliwia specjalizację pracy i zwiększa wydajność

2. Możliwość lepszego wykorzystania wiedzy technicznej

3. Większa siła przetargowa