15

teqnologiebi - Tbilisi State Universityeprints.tsu.ge/366/1/information.pdfganizmSi 100 miliards aRwevs) eleqtruli impulsebis gadacemiT. am impulsebis gadacemis siCqare gasaocrad dabalia

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • teqnologiebi

    termini informacia Zalze xSirad gvesmis satele-

    vizio gadacemebSi, vkiTxulobT Jurnal-gazeTebSi da vi-

    yenebT sxva adamianebTan saubris dros. es termini imdenad

    gavrcelebuli da nacnobia, rom arc ki vfiqrobT, Tu ram-

    denad mniSvnelovania movlenebi, romlebsac igi aRwers.

    informacia cocxal bunebaSi - memkvidreobiTi informacia

    Cemi samyaro da informaciaTeimuraz yanCeli

  • Cemi samyaro da informacia

    Cveni saubari daviwyoT imiT, rom dedamiwaze sicocxlis gaCenisTanave

    misi arseboba da ganviTareba SesaZlebeli iyo mxolod erTi organizmis-

    gan mis STamomavalze informaciis gadacemis principis amoqmedebiT. es

    informacia moicavda organizmebis saukeTeso Tvisebebis aRweras, rome-

    lic memkvidre organizmebs sxva organizmebTan konkurenciisa da brZolis

    pirobebSi garemoSi gadarCenisTvis aniWebda upiratesobas. britanelma

    mecnierma Carlz darvinma me-19 saukuneSi aRmoaCina es principi da evolu-

    ciis procesi uwoda. praqtikulad yvela cocxal organizmSi (cxoveleb-

    Si, mcenareebSi, baqteriebsa da virusebSi) informaciis gadacema xdeba

    erTnairi meqanizmis gamoyenebiT – dezoqsiribonukleinis mJavisa (dnm)

    da ribonukleinis mJavis (rnm) gadatanis gziT. gasaocaria is faqti, rom

    informaciis Cawera, Senaxva, gadacema da gamoyeneba xdeba mxolod da mx-

  • olod biologiuri warmoSobis masalebis gamoyenebiT. ramdenad efeqtiani

    da saimedo unda iyos aseTi meqanizmi, rom man uzrunvelyo aseulobiT

    mili oni wlis ganmavlobaSi dedamiwaze cvalebad geologiur-klimatur

    pirobebSi cocxali organizmebis uamravi formis gamravleba da ganvi-

    Tareba! rTuli biologiuri Sedgenilobis mqone informaciis matarebeli

    obieqti me-20 saukunis 50-ian wlebSi aRmoaCines da pirvelebma Seiswavles

    nobelis premiis laureatma mecnierebma: britanelebma – frensis krikma,

    moris uilkinsma da amerikelma jeims uotsonma da mas geni uwodes. infor-

    macia am SemTxvevaSi arsebobs da daSifruli formiT gadaicema cilebis

    (organuli nivTierebis) meSveobiT. sul axlaxan uamravi samecniero dawe-

    sebulebisa da aTasobiT mkvlevris erToblivi ZalisxmeviT moxda genomis

    teqnologiebi

  • (genis) gaSifvra, anu genis aTiaTasobiT nawilis ganlagebisa da Sedgeni-

    lobis dadgena (es informacia inaxeba kompiuteruli failebis formiT).

    magram jerjerobiT ar aris dadgenili, Tu ra rols asruleben genis

    calkeuli nawilebi adamianis sxeulis funqciebis uzrunvelyofaSi da ra

    gavlenas axdenen mis Tvisebebze.

    informacia cocxal bunebaSi - operatiuli informacia

    sxeulis sxvadasxva organos SeTanxmebuli muSaobis uzrun-

    velyofas sWirdeba operatiuli marTva, rac informaciis meore umniSv-

    nelovanesi funqciaa sulier organizmebSi. am fenomenis ganxilva ori

    kuTxidan SeiZleba: adamianis tvini gadaamuSavebs grZnobis organoebidan

    (mxedveloba, smena, Sexeba, ynosva da gemovneba) miRebul informacias,

    iyenebs sakuTar mexsierebaSi dagrovil informacias, gamoimuSavebs qcevi-

    sa da moqmedebis myisier strategias da gascems brZanebas mis Sesasruleb-

    lad an analizis Sedegs inaxavs mexsierebaSi, rogorc samomavlo gegmas.

    am procesis warmosadgenad Semdegi SemTxveva gamodgeba: erTi Zal-

    ze frTxili da gamocdili teroristis dasaWerad mis binaSi Casafrdnen

    policiis TanamSromlebi, romlebic sawolis qveS daimalnen. maT didi

    xnis ganmavlobaSi mouwiaT aseT pirobebSi yofna da erT-erTma maTganma

    sigareti moswia. dRis bolos dabrunda binis patroni da karis gaRebisTa-

    nave amoiRo iaraRi, gaxsna cecxli sawolis mimarTulebiT da gaiqca. am

    SemTxvevam imsxverpla erTi TanamSromeli da momxdaris

    garCevisas gairkva CvenTvis saintereso Semdegi de-

    talebi: teroristi da misi ojaxis wevrebi sigarets ar

    eweodnen da mas kargi ynosva hqonda. Sesvlisas igi ynos-

    viT mixvda, rom viRac iyo oTaxSi da ieWva, rom arsebul

    situaciaSi es mxolod samarTaldamcavebi SeiZleboda

    yofiliyvnen. misi mxedvelobis areSi moeqca sawoli, ro-

    melic ise ar iyo gasworebuli, rogorc diasaxlisi ala-

    gebda. mas sawolis qveSidan raRac faCuni moesma da am

    mimarTulebiT brmad gaisrola (specialuri momzadebis

    mqone mebrZols srul sibneleSic SeuZlia zustad gais-

    rolos xmis wyaros mimarTulebiT). am SemTxvevaSi navar-

    jiSebi adamianis oTxi SegrZneba Zalze didi siCqariT

    amoqmedda – ynosva (sigaretis boli), smena (xma sawolis

    qveS), mxedveloba (sawoli gaxda samizne), Sexeba (iaraRis

    SegrZneba). adamianis tvinma gadaamuSva es informacia da

    am konkretuli adamianis ganwyobis mixedviT miiRo cecx-

    lis gaxsnis gadawyvetileba. tvinma sasurveli qmedebis

    Sesaxeb informacia gaugzavna uamrav kunTs (tanis, fex-

    is, mxris, mtevnis, TiTebis), romelTa SeTanxmebul moq-

    medebas mohyva gasrola. srolis procesSi monawileoba

    Cemi samyaro da informacia

  • miiRo organizmis aTeulobiT kunTma. nebismier rTul sistemaSi misi qmedebis

    srulyofisTvis unda arsebobdes ukukavSiri, anu kunTebi amoqmedebisas agzav-

    nian informacias tvinSi, romelic mas amuSavebs da koreqtirebis saWiroebisas

    SeimuSavebs informaciis axal nakads da gadascems. es aris Zalze gamartivebuli

    sqema imisa, Tu rogor cirkulirebs informacia adamianis sxeulSi.

    gaazrebuli qmedebebis garda, adamianis sxeulSi mudmivad mimdinareobs in-

    formaciis generireba da miwodeba, romelic aregulirebs sxeulis temperaturas,

    sisxlis wnevas da marTavs sakvebis gadamuSavebas, dazianebuli qsovilebis aRdge-

    nas, mavne nivTierebebis gamoyofas, garedan SemoWril mavne obiqtebTan (baqteri-

    ebsa da virusebTan) brZolas da uamrav sxva sasicocxlo mniSvnelobis processa

    da parametrs. am procesebs da maT informaciul uzrunvelyofas adamiani verc

    aRiqvams da SesaZloa amas misi tvini arc gankargavdes – maTi marTva xdeba adgilze

    da amiT izrdeba adamianis sxeulis arsebobis saimedooba. amgvaradve funqcioni-

    rebs cxovelTa organizmebi.

    zemoT aRwerili informaciuli procesebi universaluria yvela cocxali or-

    ganizmisTvis, oRond rTuli formebis azrovnebis unari da misi Taobidan Taoba-

    Si gadacema xdeba mxolod adamianebSi. cxadia, cocxal bunebaSi informaciis Se-

    naxvisa da gadacemis fenomens dedamiwaze sicocxlis arsebobisTvis gadamwyveti

    mniSvneloba aqvs.

    genebisgan gansxvavebiT, adamianis sxeulSi operatiuli informacia vrceldeba

    nervul sistemaSi (neironebis saSualebiT, romelTa raodenoba adamianis or-

    ganizmSi 100 miliards aRwevs) eleqtruli impulsebis gadacemiT. am impulsebis

    gadacemis siCqare gasaocrad dabalia – 3-120 m/wm. amis gaTvaliswinebiT, absolu-

    teqnologiebi

  • turad gaugebaria, rogor funqcionirebs adamianis tvini, romlis gamoTvliTi sa-

    Sualebebi fantastikurad maRalia. IBM-is firmis Deep Blue superkompiuterma 1996 wels mougo WadrakSi maSindel msoflio Cempion gari kasparovs angariSiT 3,5:2,5.

    Semdegi Taobebis gacilebiT ufro Zlieri superkompiuterebi calsaxad mainc ver

    ugeben adamians. magram Tqvens yuradRebas SevaCerebT im faqtze, rom kompiute-

    rebSi informaciis gadacemis eleqtruli signalebis siCqare aris 300.000 km/wm da

    ara 100 m/wm (anu 3 mln-jer meti) – rogorc adamianis tvinSi. Tanamedrove mecniere-

    bam jer ver amoxsna adamianis tvinis funqcionirebis efeqtianobis saidumlo da am

    amocanaze msoflios wamyvan universitetebSi uamravi umaRlesi rangis specialis-

    ti muSaobs. es amocana Tavisi sirTuliTa da perspeqtivebiT imdenad momxiblavi

    da mniSvnelovania, rom aTasobiT axalgazrda mkvlevars izidavs, romlebic stu-

    dentobidan cdiloben gverdSi amoudgnen Rvawlmosil mecnierebs bunebis saidum-

    loebebTan maT dauRalav da uaRresad saintereso brZolaSi.

    informacia da adamiani

    ram ganacalkeva adamiani sxva cxovelebisgan da rogor gaxda igi

    gonieri adamiani (laT. Homo sapiens)? amis Sesaxeb mravali erTmaneTis gamomricxavi Teoria arsebobs, magram udavoa erTaderTi debuleba

    – gonieri adamianis tvini odesRac (mecnierebis azriT, es daaxloebiT 200 aTasi

    wlis win moxda afrikaSi) ise Seicvala, rom mas informaciis gadamuSavebis gansx-

    vavebuli, sxva cocxal arsebebTan SedarebiT ufro srulyofili saSualebebi

    gauCnda. aseTma cvlilebam mogvaniWa Semdgomi ganviTarebisTvis aucilebeli

    logikuri azrovnebis Zalze Zlieri unari, romlis gamoyenebiT adamiani daeuf-

    la Sromis iaraRebis damzadebasa da gamoyenebas, cecxlis moxmarebas. adamians

    gauCnda metyvelebis unari, rac radikalurad gansxvav-

    deba cxovelebSi arsebuli sasignalo bgerebis ga-

    moyenebisgan (romelsac, cxadia, Zalze didi

    mniSvneloba aqvs cxovelebisTvis). adamia-

    nis metyveleba, sxva funqciebTan erTad,

    asrulebs informaciuli arxis albaT

    umTavres rols – dagrovili codnis

    gadacemas, romlis gareSe adamiani,

    rogorc modgma, ver ganviTardebo-

    da (ufrosklaselTaTvis vityodi,

    rom ara mxolod fizikurma Sromam

    Seqmna adamiani, aramed codnis SeZe-

    nam, Senaxvam, gadacemam da am codnis

    Cemi samyaro da informacia

    festos disko _ saberZneTSi, kunZul kretaze napovni gamomwvari Tixis disko, Zv. w. II aTaswleulis, romelzec gvxvdeba ucnauri, dRemde gauSifravi damwerlobis nimuSi. am sim-boloebis wakiTxvis uamravi mcdelobis miuxdavad, dRemde daudgenelia ra warmoSobisaa igi an ra weria.

  • aTvisebam, anu swavlam).

    gasagebia, rom metyveleba teqnikurad wminda infor-

    maciuli procesia, romelSic adamianis uamravi siste-

    ma iRebs monawileobas: tvinis ujredebi, romlebic

    imaxsovreben informacias, gadaamuSaveben mas, axdenen

    kodirebas da dekodirebas, yelis, enis da filtvebis kun-

    Tebi, smenis aparati.

    gacilebiT gvian Seiqmna sistema, romelmac Cvens winap-

    rebs gauadvila codnis (anu informaciis) Taobidan Tao-

    baSi gadacema da am gamogonebas damwerloba ewodeba. damwerlobis gamogonebamde

    informaciis gadacema Zalze rTuli iyo da amaze miuTiTebs erTi legenda, romlis

    Tanaxmad, sparseTis mefe dariosma damwerlobis armqone momTabare tomebisgan

    miiRo Setyobineba – mas gamougzavnes frinveli, Tagvi, bayayi da xuTi isari. mefem

    gadawyvita, rom morCilebis niSnad mas momTabareebi gadascemen miwas (Tagvi), cas

    (frinveli), wyals (bayayi) da uars amboben winaaRmdegobis gawevaze (isrebi). mefis

    erTgulma brZenma gamoTqva sawinaaRmdego azri: Tu Tqven frinveliviT caSi ar

    gaqrebiT, TagviviT miwaSi ar CaZvrebiT, bayayiviT WaobSi ar CaxtebiT, am isrebiT

    gaganadgurebTo. es bolo versia swori aRmoCnda, magram CvenTvis axla ufro ar-

    sebiTia is, Tu ramdenad mniSvnelovani iyo damwerlobis gamogoneba informaciis

    zusti gadacemisTvis.

    damwerlobis erT-erT yvelaze gavrcelebul, advilad asaTvisebel da saxmarad

    iol formas warmoadgens anbani. pirveli anbani daaxloebiT 3500 wlis win Seqmna im

    xalxma, romelic xmelTaSua zRvis sanapiroze saxlobdnen. Cven unda gvesmodes,

    rom salaparako ena da anbani erTsa da imaves ar gulisxmobs. msoflioSi 10.000-ze

    meti salaparako enaa, magram anbanTa raodenoba Semoifargleba ori aTeuliT da

    maT Soris aris qarTuli anbanic.

    mas Semdeg, rac adamianma iswavla laparaki, gamoigona anbani, dadga informaciis

    matareblis sakiTxi. martivad rom vTqvaT, adamianma mosinja mravali masala, ro-

    melTa saSualebiTac SesaZlebeli iqneboda informaciis Senaxva, kopireba, trans-

    portireba da martivad gamoyeneba. dedamiwis sxvadasxva regionSi sxvadasxva dros

    iyenebdnen Tixis (Sumerebis `Tixis wignebi~), qvis, Zvlis, xis, xis qerqis, Wilis (papi-

    rusi, Zv.w. me-3 aTaswleulidan ax.w. me-9 saukunemde), tyavis (pergamenti), qaRaldis

    (pirvelad CineTSi, Zv.w. 105 wels gaCnda) informaciis matareblebs. qaRaldi ukve

    mravali saukunis ganmavlobaSi yvelaze gavrcelebuli informaciis matarebelia.

    xelnaweri wignebi cnobilia uZvelesi droidan. am dargSi revoluciuri gar-

    daqmna ekuTvnis iohan gutenbergs, romelmac me-15 saukuneSi gamoigona Sriftis Ca-

    mosasxmeli da sabeWdi dazgebi, SeimuSava SriftisaTvis liTonis Sedgenilobisa da

    sabeWdi saRebavis receptura.

    teqnologiebi

  • teqnikur saSualebTa ganviTareba

    teqnikisa da teqnologiebis progresma moitana infor-

    maciis dacvis axali saSualebebi. mokled SevexoT zogi-

    erTs:

    fotografiis gamogonebis TariRad miCneulia 1839

    wlis 19 agvisto, roca parizis mecnierebaTa akademiaSi

    fizikosma d. aragom ganacxada, rom l. dagerma da J. niepsma

    erToblivad SeimuSaves gamosaxulebaTa miRebis xerxi, ro-

    melsac mogvianebiT dagerotipia uwodes.

    1860 w. martenvilma gamoigona „fonoavtografi“, rome-

    lic bgeras iwerda cilindrze daxveul muriT dafarul

    qaRaldze. amis Semdeg bgeris Caweris teqnologiis Seswav-

    la edisonma daiwyo 1857 wels da 1878 wels miiRo patenti

    „fonografze“. Semdeg gamoigones gramafoni (1887), pate-

    foni (1907), eleqtrofoni (1925).

    eleqtronuli movlenebis dargSi fizikosTa gamokv-

    levebma me-19 saukuneSi teqnikis yvela dargSi axali hor-

    izontebi gaxsna, maT Soris – informaciis Senaxvis, gada-

    muSavebisa da gadacemis sferoSi.

    arsebobs informaciis ramdenime tipis Tanamedrove

    matarebeli, romlebsac kompiuterul teqnologiebSi

    iyeneben, esenia:

    1. Sida da gare xisti diskebi – mexsierebis moculoba

    terabaitebs aRwevs.

    2. fleS (xandaxan amboben USB) draivi – mexsierebis moculoba terabaitebs aRwevs.

    3. lazeruli diskebi: 1) СD – moculoba 700 Mb, moZ-velebuli teqnologiaa. 2) DVD – moculoba 4,7 Gb; 8,5 Gb; 17 Gb. 3) Blue-ray - moculoba 25 Gb.

    biti da baiti informaciis sazomi erTeulebia (1 baiti = 8 bits), iseve, rogorc

    temperaturisa – gradusi da sigrZisa – metri. prefiqsi kilo (K) niSnavs 1000-s, mega (M) – 1 milions, giga (G) - 1 miliards, tera (T) - 1000 miliards da berZnul-laTinuri warmoSobisaa.

    Cemi samyaro da informacia

  • garda informaciis Senaxvisa, aranakleb mniSvnelovania informaciis

    efeqtiani gadacema – swrafad, uSecdomod, saimedod, farulad, did man-

    Zilze.

    amisaTvis 1844 wlidan me-19 saukunis bolomde gamoiyeneboda

    telegrafi (gamoigona semuel morzem) – eleqtroxelsawyo,

    romelic teqsts morzes kodiT (wertilebisa da tireebis

    erToblioba) gadascemda.

    pirveli radiogadacema Caatara markonim 1895

    wels. pirveli satelevizio gadacema moxda Cika-

    goSi 1928 wels. am aparaturaSi gamoyenebuli

    iyo signalis generirebis (gaSlis) meqanikuri

    principi, xolo gadacemebi eleqtronuli

    gaSliT ganxorcielda 1932 wels niu-iork-

    Si.

    sityva `kompiuteri~ pirvelad ga-

    moiyenes 1613 wels. is gulisxmobda

    pirs, romelic axdenda gaTvlebs, anu

    ingl. computations. 1837 wels britane-li maTematikosi Carlz babiji iyo

    pirveli, vinc moamzada srulad prog-

    ramirebadi meqanikuri kompiuteris

    koncefcia da dizaini. gagikvirdebaT,

    magram misi proeqtiT am gamomTvleli

    manqanis amoqmedeba xdeboda orTqlis

    Zravis gamoyenebiT.

    komputeris Seqmnis istoria ukav-

    Sirde ba germanel emigrants – herman

    hole rits, romelmac 1888 wels Seqmna

    pirveli eleqtromeqanikuri gamomTv-

    leli manqana – tabulatori. XX saukunis

    40-ian wlebSi eleqt ronuli milakebi (Cveu-

    lebrivi sayofacxovrebo eleqtronaTuris

    msgav si moZvelebuli xelsawyo) gamoiyenes pir-

    veli kompiuteris asagebad. pirveli tranzistire-

    buli kompiuteri (1956 wels gamogonil ufro Tana-

    medrove eleqtronul xelsawyos – tranzistors akisria

    eleqtronuli signalebis gaZlierebis funqcia da zomiT

    daaxloebiT 1 sm-ia) Seiqmna 1956 wels masaCusetsis teqnologiis

    institutSi (aSS). 1960 wels kompania Digital Equipment-i uSvebs pirvel minikompiuters PDP-1, romlis fasi iyo 120 000 aSS dolari (dRevandel fasebSi daaxloebiT 5 mln. aSS dolari). es iyo pirveli komerciuli

    kompiuteri, romelic aRWurvili iyo klaviaturiTa da monitoriT.

    teqnologiebi

  • 1958 wels gamoigones integraluri mikrosqema – Cipi. es ramdenime milimetris

    sisqis siliciumis (kaJis) Txeli firfitaa. dResdReobiT mikrointegraluri sqeme-

    bi erT kvadratul santimetrze Seicaven milionobiT tranzistors da maT iyeneben

    nebismier kompiuterSi procesoris da sxva elementebis asagebad. mikroCips, Tuki

    saTanadod iqneba daprogramebuli, SeuZlia TiTqmis yvela manqanis marTva.

    dReisaTvis uSveben uamravi saxeobis kompiuters da maT samomxmareblo Tvise-

    bebSi garkveva advili ar aris. qvemoT moyvanilia kompiuteruli teqnikis kla-

    sifikacia, Tumca, samwuxarod, maTi samomxmareblo Tvisebebis aRwera aq Zalian

    Sors wagviyvanda:

    Cemi samyaro da informacia

    superkompiuteri

    serveri

    muSa sadguri an kompiuteri-klienti

    mainframi

    konsoluri kompiuteri

    personaluri kompiuteri:

    • samagido kompiuteri

    • nouTbuki (leptopi)

    – subnouTbuki an ultraportatiuli nouTbuki (ekranis zoma:

    7-13,3 diumi (1 diumi aris 2,54 sm), wona: 1-2 kg-mde).

    – netbuki

    – ultrabuki (sisqe: 20 mm -mde, wona: 1.4 kg -mde)

    – smartbuki (didi zomis smartfoni)

    • planSeturi kompiuteri, e.w. tableti (sensoruli ekraniT):

    – planSeturi personaluri kompiuteri

    – Txeli personaluri kompiuteri

    – ultramobiluri personaluri kompiuteri

    – internetplanSeti (nouTbukisa da smartfonis TvisebebiT)

    – eleqtronuli wigni

    • saTamaSo konsoli

    • komunikatori an smartfoni

    satarebeli kompiuteri

    kalkulatori

  • interneti

    1969 wlis ianvarSi aSS-is samecniero-kvleviT institutebSi samxedro prog-

    ramebis daCqarebisa da koordinaciis gaumjobesebis mizniT Seiqmna pirveli

    kompiuteruli qseli ARPA Net. 1983 wels SemuSavda normatiuli dokumenti (` TCP/IP protokoli~ Transmission Control Protocol/Internet Protocol), xolo mis bazaze 1988 wels – World Wide Web (WWW) – erTiani sainformacio qselis teqnologia. qsel-ma yvela arsebuli resursi erTian hiperteqstur sivrceSi gaaerTiana, romelsac

    1990 wels daemata internetgverdebis Seqmnis, ganTavsebisa da daTvalierebis teq-

    nologia.

    internetSi SeRweva SesaZlebelia mxolod specializebuli internet-

    provaiderebis kompaniebis saSualebiT, romlebic momxmareblebs Ziri-

    Tad ad sTavazoben umavTulo, satelefono an optikur-boWkovani kabe-

    liT dakavSirebas.

    msoflio masStabiT internetis momxmarebelTa ricxvi mudmivad da

    Zalze swrafad izrdeba da miliardebs aRwevs. internetis resurse-

    bi, romlebsac Cven viyenebT, SeiZleba daiyos Semdeg kategoriebad:

    socialuri qselebi (mag., sayovelTaod cnobili Facebook), saZiebo sistemebi (mag., Google an Yahoo), eleqtronuli komerciis (mag., Ama-zon), saganmanaTleblo (mag., ka.wikipedia.org) da sainformacio (mag., Par-liament.ge). rigiTi adamianebis mier informaciis ganTavseba internetSi (komentarebis, blogebis; vikipedia xom mTlianad am teqnologiazea da-

    fuZnebuli) internetis ganviTarebis yvelaze mTavari etapi gaxda.

    informaciuli teqnologiebis gamoyeneba adamianebis profesiul saqmiano-

    basa da yoveldRiur cxovrebaSi imdenad intensiuria, erTi wuTiT rom warmovid-

    ginoT raime mizeziT yvela kompiuteris erTdroulad gaCereba, es globaluri

    katastrofis tolfasi iqneba. am viTarebam gaaCina axali tipis teroristuli sa-

    frTxe – kiberterorizmi (anu teroristuli qmedeba informaciuli teqnologiebis

    gamoyenebiT da sainformacio obieqtebis winaaRmdeg), samxedroebis leqsikonSi ki

    gaCnda informaciuli omis cneba. rigiTma adamianebma Seityves hakerebis arsebo-

    bis Sesaxeb. dRes Cvens sazogadoebas ewodeba informaciuli sazogadoeba.

    informacia da samyaro

    SeiZleba iTqvas, rom informacia kacobriobis arsebobis garemoa (iseve, ro-

    goric TevzebisTvis – wyali). amaze uamravi faqti metyvelebs. realur cxovrebaSi

    yofila mauglis istoriis msgavsi faqtebi da roca adrindel etapze aRzrdas mok-

    lebuli bavSvebi isev dabrunebian adamianTa sazogadoebas, maTi gonebrivi ganvi-

    Tareba mkveTrad CamorCenili aRmoCenila; sazogadoebaSi dabruneba Zalze rTuli

    yofila meore msoflio omis dros tyeSi dakarguli da iq aTwleulebi mcxovrebi

    jariskacebisTvisac – maTi fsiqikisa da azrovnebisTvis.

    samecniero kvlevebis obieqti ZiriTadad realuri samyaros agebuleba da Tvise-

    bebia. kosmosidan dedamiwaze SeRweul gamosxivebasa da nawilakebs moaqvT infor-

    teqnologiebi

  • Cemi samyaro da informacia

    macia samyaros (makrosamyaros) warmoqmnisa da ganviTarebis Sesaxeb. mecnierebma

    evropaSi grandiozuli da yvelaze Zvirad Rirebuli (6 mlrd. aSS dolari) xel-

    sawyo – didi adronuli kolaideri mxolod imisTvis aages, rom miiRon informacia

    mikrosamyaros Tvisebebis Sesaxeb. ganviTarebuli qveynebi xarjaven asobiT mlrd

    aSS dolars kosmosis aTvisebis mizniT sxvadasxva eqsperimentebis Casatareblad

    (informaciis misaRebad) da teqnikisa da teqnologiebis ganviTarebisTvis.

    ra saWiroa aseTi kolosaluri danaxarjebis gaweva, roca kacobriobas uamra-

    vi sxva problema awuxebs? saqmianobis yvela ZiriTadi sfero, romlebic

    uzrunvelyofs adamianis arsebobas – medicina, sakvebiTa da energiiT

    momarageba, informaciuli teqnologiebi, samxedro saqme – efuZne-

    ba fundamentur mecnierebaTa miRwevebs. adamianTa nebismieri

    samecniero-kvleviTi samuSao axali informaciis moZiebas, mis

    gaazrebasa da amis safuZvelze axali codnis generirebasTa-

    naa dakavSirebuli; axali codna ki kacobriobas uxsnis axal

    hori zontebs, perspeqtivebs, romlebic mogvcems amouwura-

    vi energiis axal wyaroebs, gadaarCens kacobriobas SimSilis-

    gan, Soreul momavalSi miscems saSualebas aiTvisos sxva

    planetebi, Seqmnas axali, saswaulebrivi Tvisebebis mqone

    masalebi, romlebic gardaqmnian teqnikur procesebsa da da-

    nadgarebs, mkurnalobis axal meTodebs, rac adamians sicocx-

    les gauxangrZlivebs.

    dabolos, samecniero-popularuli statiis avtoris um-

    Tavresi valia ganmartos gamoyenebuli terminebi an imgvarad ga-

  • moiyenos, rom yvelasaTvis gasagebi iyos

    da mkiTxvelma Sinaarsi damaxinjebulad an

    arasworad ar aRiqvas. gagikvirdebaT, mag-

    ram termin „informaciis“ universaluri

    ganmarteba ar arsebobs. mecnierebisa da teq-

    nikis yvela dargs, sakuTari sameciero da teq-

    nikuri amocanebidan gamomdinare, aqvs infor-

    maciis sakuTari ganmarteba, romelic am dargis

    saWiroebebzea morgebuli. informaciis Tvisebebi

    Zalze saintersoa imiT, rom radikalurad gansx-

    vadeba sxva fizikuri obieqtebisa da sidideebisgan,

    rac Cven yvelam viswavleT skolaSi.

    informacias, rogorc produqts, Zalze saintere-

    so Tviseba axasiaTebs – materialuri faseulobebisgan

    gansxvavebiT, erTxel Seqmnili informacia SeiZleba

    SeuzRudavad, mravaljer gaiyidos da amiT darCenili in-

    formaciis raodenoba ar mcirdeba.

    informacia ganuwyvetlivaa dakavSirebuli sxvadasxva ma-

    terialur obieqtTan – genTan, tvinTan, lazerul diskTan,

    Tundac am JurnalTan. genebis an Jurnalis ganadgurebiT in-

    formacia ganadgurdeba, gaqreba, Tu am genis an Jurnalis zusti

    asli ar arsebobs. informaciis generirebas sWirdeba garkveuli

    energia, magram sxva dovlaTisgan gansxvavebiT, informaciis fas-

    warmoqmna efuZneba sxva principebs, vidre es xdeba mrewvelobaSi.

    informaciis, rogorc saqonlis Rirebuleba Zalze pirobiTicaa da

    ufro metic – Zalze subieqturic.

    magaliTad, saidumlo informacia, romelic meore msoflio omis

    dros faSisturi germaniis samxedro ZalebSi daSifruli formiT

    cirkulirebda, germaniisaTvis uaRresad mniSvnelovani iyo, vinaidan

    masze damokidebuli iyo aTiaTasobiT jariskacis sicocxle da samxedro

    operaciebis bedi. didi britaneTisTvis ki, romelic flobda xsenebul

    informacias, magram ver axerxebda mis gaSifvras, am informacias aranairi

    teqnologiebi

  • Cemi samyaro da informacia

    Rirebuleba ar hqonda. yvelaferi Seicvala, roca didi britaneTis mezRvaureb-

    ma tyved Caigdes faSistebis wyalqveSa navebi (1940 w. da 1942 w.), sadac aRmoaCines

    saidumlo kodis gamSifravi mowyobiloba `enigmas~ axali modelebi. germanelebis

    gasaidumloebuli informaciis gaSifvram es informacia didi britaneTisTvis

    Zalze Rirebuli gaxada, xolo germaneli samxedroebisTvis – uaRresad negatiuri

    Rirebulebis mqone, vinaidan maT mier dagegmili samxedro operaciebis detale-

    bi mokavSire ZalebisTvis gaxda cnobili (aSS, didi britaneTi, sabWoTa kavSiri da

    sxv.).

    am statiaSi mindoda meCvenebina, Tu ramdenad mniSvnelovania axalgazrda Tao-

    bisTvis codnis SeZenis procesi – swavla, romelic gzas xsnis informaciis dauf-

    lebisken. `vinc flobs informacias, is flobs samyaros~ – es iyo XVIII saukunis

    Zalze warmatebul biznesmenTa saerTaSoriso dinastiis – rotSildebis devizi.

    am dinastiis warmomadgenlebma, xuTma Zmam, evropaSi Seqmnes bankebis qseli, rom-

    lebic erTmaneTTan daakavSires kurierebis sakuTari samsaxuriT. maT iyenebdnen

    evropis sxvadasxva kuTxidan yvelaze adre miRebuli politikuri da samxedro

    informaciis, fasiani qaRaldebiT birJaze vaWrobisa da sxva komerciuli ope-

    raciebis CatarebisTvis. magaliTad, erT-erTma rotSildma, romelmac pir-

    velma miiRo informacia napoleonis vaterloosTan damarcxebis Sesaxeb,

    londonis birJaze warmatebiT Catarebuli operaciis Sedegad, sanam sxva

    biznesmenebi Seityobdnen axal strategiul informacias, ramdenime

    milioni funti sterlingis sufTa mogeba miiRo. dRes rotSil-

    debis devizs kidev ufro didi mniSvneloba mieca.