Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
TCNCYH 70 (SJ - 2010
T A I L IEU T H A M K H A O 2. D6 Nho Hon, Nguyin Chi Dung, Hans
1. Nguyin Chi Dung, Vu Qudc LOdng (1997): Limberg (2008): Danh gia nhanh mu Ida cd the
Djch t l bpc benh mat hot d tre em dfldi 15 tudi phdng tranh dflpc ta i l 6 tinh thanh Viet Nam.
tai 1 sd vung Viet Nam hien nay. Tap chf Nghien Cdng trinh NCKH cap Bp, Benh vien Mat
cflu Y hpe. Volume 3. Sd 3,1997, tr 8 - 1 4 . Trung fldng.
Summary
RAPID ASSESSMENT OF ACTIVE TRACHOMA, TRICHIASIS AND BLINDNESS
PREVALENCE IN THE COMMUNITY OF NAM DINH, THAI BINH, HAI DUONG PROVINCES
Assessment of active trachoma and TT prevalences is necessary for Trachoma Control planning.
Objectives: (1). To evaluate active trachoma prevalence in under 16 children and TT prevalence in 40
years and older population. (2). To assess Blindness prevalence and causes in 40 years old and over popu
lation in the community. Method: Cross - sectional prescriptive study on 5201 children and 9554 persons
of 40 years old and over. Results: Active trachoma prevalence in children in 3 provinces is 0%, TT preva
lence in ThaiBinh is 4.48%, in NamDinh is 1.44% and in HaiDuong is 1.28% in the population of 40
years old and over, but mainly found in the group of 70 and over. Prevalence cf blindness in the popula
tion of 40 years old and over is 4.17% in ThaiBinh, 2.52% in NamDinh and 1.24% in HaiDuong. Main
cause of blindness is still cataract (3.3% in ThaiBinh, 2.3% in NamDjnh, 0.9% in HaiDuong), trachoma
blindness is 0.1 %(ThaiBinh), 0.03% (NamDinh) and 0% (HaiDuong). Conclusion: To control of Blinding
trachoma, promotion of TT surgery, especially in the population under 70 years old is necessary and feasi
ble target in some years.
Keywords: assessment of active trachoma and TT
THONG BAO DAU TIEN VE NGHIEN CL/U GIA TRj PIVKA - II
TRONG CHAN DOAN UNG THU GAN 6 BENH NHAN VIET NAM
NHIEM VIRUS VIEM GAN B
Bui Xuan TrOdng, Nguyin Khanh Trach
Benh vien Bach Mai
Ung thd gan (UTC) rat pho bien vi cd ty Id td vong cao Alpha - fetoprotein (AFP) li dau an sinh hoc duy
nhat ddac sd ddng de chin doin UTC tai Viet Nam, nghien cdu cic dau an sinh hoc khac nhu PIVKA - II
(protein t^o ra do sU thieu hut vitamin K) cdn rat han chi. Muc tieu: budc diu dinh gia vai trd cua PIVKA - II
trong chin doin ung thd gan d benh nhin Viet Nam nhiim virus viem gan B. Ddi ttfgng va phuang phap:
nghien cdu bao gom 104 bdnh nhin nhiim virus viem gan B (HBV) ddac chia lam bdn nhdm, ngddi lanh
mang virus (NLMVR), viem gan man tinh (VGM), xa gan (XG) va UTC. AFP ddac xic dinh bing ELISA, PIVKA - II
duac xic djnh bing Eitest PIVKA - II cua cdng ty Eisai, Nhat Ban. Ndng do HBV - DNA vi kiiu gen cua HBV
duac xic djnh tdang dng bang real - time PCR va PCR - RFLP. Chin doan UTG ddac xic djnh bang md bdnh
hoc Ket qua: PIVKA - II cd dd nhay cao han va dd die hieu thip han AFP d tat ca cic mde ning dd phan
88
TCNCYH 70 (SJ - 2010
tich. Ket hap hai dau an cd do die hi$u cao ban va ty Id chan doin dung tdt ban. Nong do PIVKA - II va AFP
deu ting din td nhdm NLMVR ddn VGM, XC va cao nhat d nhdm UTC, sd khic bidt la cd y nghTa thdng ke
(p < 0,05). Phan tich dan bien cho thi'y tuoi (> 50), kieu gen C cua HBV, AFP (> 20ng/mL) va PIVKA - II (> 40
mAU/mL) la nhOng ye'u td nguy ca cd f nghTa thdng ke ddi vdi XG va UTG. Tuy nhien, phin tieh da bien cho
thiy chi cd tuoi (> 50), kiSu gen C cua HBV va PIVKA - II (> 40 mAU/mL) la nhdng ydu td nguy ca cd y nghTa
thdng ki ddi vdi XC va UTG. Kit luan: PIVKA - II la diu in sinh hgc, cd gii trj va cd vai trd hd tra tdt AFP
trong chan doin UTC.
TO khoa: ung thO gan, virus vi€m gan B
I. DAT VAN DE Ung thu gan la mdt trong sau loai ung thU phd
bi ln nhat tren the gidi, d nam gidi ung thU gan
dflng hang thd ba sau ung thU phdi va ung thU da
day. Virus viem gan B (HBV: hepatitis B virus),
virus viem gan C (HCV: hepatitis C virus) va rUdu
la nhflng nguyen nhan hang dau gay xd gan (XG)
va ung thu gan (UTG). D i n nay, mac du nh i lu
loai t h i he thude thupe nhdm chat tUdng ddng
nucleotide (nucleot/side analogue) dfldc p h l t trien
thanh cdng, cung nhfl viee trien khai ap dung
dieu trj bang Peg - interferon (Pegasys, Pegintron)
rpng rai hPn, nhflng hieu q u i dieu trj viem gan B
man tfnh van chfla dfldc nhfl mong ddi. Chung ta
v in ehUa dat dUpc khai niem lam sach HBV trong
dieu trj viem gan B man tinh, HBV va benh ly do
HBV gay nen van la mpt g i nh nang cho nhan
loai, ddng thdi cung la mpt thaeh thflc cho y hpe.
Hien nay, tren toan the gidi, mdi nam ed khoing
0,5 trieu benh nhan UTG mdi dUde p h l t hien.
Mpt so' nha nghien edu y hpe nhan djnh, so' benh
nhan UTG v i n t i l p tuc gia tang trong mpt vai
th|p k'y tdi.
Khoang 85 - 90% benh nhan UTG cd kem
theo XG d cac mfle dp khae nhau. Hieu qua d i l u
trj UTG phu thupe vao giai doan p h l t trien eua
khdi U, benh ly gan va toan than, ed di can hay
chUa ed di can. UTG dflpc phat hien sdm, dac
biet tren benh nhan tdn thfldng XG chfla nang, ed
tien Iflpng tdt va cd k h i nang keo dai eupc sdng
tren 5 nam rat cao. Day ehinh la ly do nh i lu nha
y hpe di sau t im h i l u nghien cdu va dUa ra cae
g i i i p h l p ehan dean UTG giai doan sdm. Cung
vdi sU phat trien cua chuyen nganh ehan do ln
hinh I n h , chup cat Idp vi tinh (CT) va cpng hudng
tfl hat nhan (MRI), y hpe ngay cang cd kh i nang
chan do ln ung thfl gan d giai doan sdm va giai
doan rat sdm. Tuy nhien, d CT va MRI deu cd
g i l thanh d i u tUdng dd'i cao, hdn nfla v l mat trang
th i l t bj cung khd trien khai lam cdng tac sang Ipe
trong cpng ddng. Do vay hien nay, sieu am
thudng qui k i t hpp vdi xet nghiem alpha - fetopro
tein (AFP), vdi UU diem g i l thanh re va d l trien
khai van la phUPng p h l p chu y l u dUdc I p dung
tren the gidi de sang Ipe v l phat hien benh nhan
UTG giai doan sdm. NhUng nhUpe diem cua sieu
am la phu thudc vao nang Iflc cua ngUdi lam, thdi
diem tie'n hanh lam trong ngay va the trang benh
nhan, do vay sieu am cd dp nhay dao ddng cao.
AFP cho d i n thdi diem hien tai van la mpt dau an
(marker) sinh hpe chUa the thay the trong chan
do ln va theo ddi hieu q u i d i l u trj UTG. Tuy
nhien trong chan do ln UTG, viec sfl dung AFP cd
the bd sdt tdi 40% benh nhan, ben canh dd nh i lu
benb nhan viem gan v l xd gan cung ed tang ndng
dp AFP tUdng ddi cao va ndng dp AFP khdng cd
md'i tUPng quan chat che vdi kich thUde khd'i U
gan [4, 5, 7].
Trong mpt vai thap k"/ g i n day, viec tim ra
mpt marker sinh hpe ed kha nang thay the hoae
hd trp cung AFP trcng chan doan sdm va theo doi
hieu qu i d i l u UTG dUdc d e nha y hpe khdng
ngOng quan tam nghien cdu. D i n nay cd hang
chuc marker sinh hpe da dUdc tim ra, nhUng chi
cd khoang hdn 10 marker trong sd dd dupe danh
89
TCNCYH 70 (SJ - 2010
g i l la cd trieri vpng kha quan trong thflc hanh lam
sang [7]. Mpt trong d c marker dd la PIVKA - 11,
mpt protein dUdc tac ra do sU tieu hut vitamin K,
hay edn dupe gpi la des - gamma - carboxy
prothrombin (DCP). Vai trd cua PIVKA - II trong
chan doln va theo ddi hieu qua d i l u trj UTG ngay
cang duoc quan tam nghien eflu d cpng ddng
benh nhan thupe eac khu vfle khac nhau tren the
gidi. Mpt so' nghien edu nhan thI'y PIVKA - II ed
g i l trj cao hdn AFP trong chan doan va tien lUpng
d benh nhan UTG [3, 9, 10]. Tuy vay, nhieu nha
nghien edu ddng nhat quan diem PIVKA,- II va r'
AFP cd tac dung hd trp nhau, PIVKA - II ehUa thflc
sfl cd kh i nang vflpt trdi hoan to ln d l ed t h i loai
bd dflpe AFP trong thflc hanh lam sang.
La nflde thupe vung tay T h i i Binh DUPng, mpt
trong nhflng khu vfle ed ty le nh i lm HBV eao nha't
t h i gidi vdi dfldng lay truyen chu y l u tfl me sang
con, ty le nh i lm HBV tai mpt sd tinh - thanh d
Viet Nam ed the Idn hdn 1 5% dan sd [2, 8]. HBV
la nguyen nhan hang d i u gay viem gan man
(VGM), XG va UTG. Tai Viet Nam, UTG cung la
mpt trong nhflng ung thU phd b i l n nha't va ed ty le
tfl vong cao. Vdi khoing 75% dan sd sd'ng tai
ndng thdn va d i l u kien cham sdc y t l edn chUa
ddng deu gifla ndng thdn va thanh thj, do vay rat
nhi lu benh nhan UTG tai Viet Nam khi di kham
d giai doan benh da mudn hoae rat mudn. D i l u
nay ly giai tai sao ty le benh nhan UTG ed ddi
sd'ng keo dai tren 5 nam edn kha thap. Viec sang
Ipc benh nhan UTG tai Viet Nam v l can ban
cung dUa chu y l u vao sieu am va cd hay khdng
ed k i t hdp vdi xet nghiem AFP (do nh i lu benh
vien nhd va phdng kham chUa ed kha nang trien
khai lam AFP). Nhflng den nay, tai Viet Nam viec
nghien edu eac da'u a'n sinh hpe thay the hay hd
trp eung AFP trong thflc hanh lam sang edn rat
han c h i , chfla cd nghien edu di sau tim hieu gia
trj cua PIVKA - II trong ehan doan va theo ddi tien
lupng hieu qu i d i l u benh nhan UTG. Do vay
nghien cflu nay dUdc t i l n hanh vdi muc tieu:
Budc diu danh gia vai tro cua PIVKA - ll trong
chan doan ung thtf gan d benh nhan Viet Nam
nhiem virus viem gan B.
II. DOI TUONG VA PHUONG PHAP
NGHIEN CLfu
1. Doi tOdng nghien cOu: nghien cflu bac gdm
104 benh nhan nhiem virus viem gan B, 88 nam
va 16 nfl, tudi trung binh 36,6 ± 15,8 (17 - 70
tudi). Dd'i tupng nghien cflu dfldc chia lam bdn
nhdm, 40 ngfldi lanh mang virus (NLMVR), 14
benh nhan viem gan B man tfnh (VGM), 25 benh
nhan xd gan (XG) va 25 benh nhan ung thU gan
(UTG). Tat e l benh nhan deu dfldc kham, dieu tri
va theo ddi djnh ky tai benh vien Bach Mai, Ha
Npi. De xac lap "tieu chuan vang" tfnh dp nhay
va dp dae hieu, ta't d benh nhan UTG d iu dUpe
chan doan x l e djnh bang phan tich md benh hpe
dfla tren manh td ehfle sinh thiet gan hoac chpc
hut t l gan dfldi sfl hfldng d i n cfla sieu am.
2. PhOdng phap nghien cffu: do d i l u kien hien
nay tai Viet Nam chfla trien khai lam xet nghiem
PIVKA - II, de d i m b i o tfnh ddng bp cua k i t qua
xet nghiem, m l u benh nhan trong nhdm nghien
edu sau khi thu thap dUdc quay li tam t i ch bo
thanh phan hflu hinh, p h i n huyet thanh cdn lai
dUdc luu trO d nhiet dp am sau (- 80°C), sau dd
dupe ehuyen qua phan tich tai TrUdng Y, Dai hpe
Kobe, Nhat B i n .
Ndng dp HBV - DNA dupe x l c dinh bang
phUdng phap real - time PCR, kieu gen eua virus
viem gan B dfldc phan Icai bang phfldng phap
PCR - RFLP. Ndng dp alpha - fetoprotein (AFP)
dflpe xae djnh bang phfldng p h l p ELISA vdi kit
cua cdng ty AbboL Hoa Ky; ngfldng g i l tri x lc
djnh gifla binh thfldng va bat thfldng la 20 ng/mL.
Ndng dp PIVKA - II dflde x l e djnh vdi kit Eitest
PIVKA - II cua cdng ty Eisai, Tokyo, Nhat B in ;
ngUdng gia trj xac djnh gifla binh thfldng va bat
thfldng la 40 mAU/mL.
90
TCNCYH 70 (SJ - 2010
3. XO ly sd lifu: cac thuat toan Khi binh phfldng
(X ), Fisher's exact test, Mann - Whitney U test
(Wilcoxon rank sum test), phan tieh ddn bien
(univariate analysis) va phan tich da bien (multivariate
analysis) dfldc sfl dung de xfl ly sd lieu. Q u i trinh dUdc
lam tren may tinh vdi chUdng trinh STATA cua Hoa
Ky. Gia trj p = 0,05 (vdi dp tin cay 95%) la ngudng
x lc djnh sfl khIe biet ed y nghTa thdng ke.
I. KETQUA Bang 1. Dac diem nhom benh nhan nghien ctfu
Dac dien
so sanh
Tong sd
(n = 104)
Chan doan lam sang
NLMVR
(n = 40)
VGM
(n = 14)
XG
(n = 25)
UTG
(n = 25)
Tudi
(nam)
Nam/Nfl
ALT
(UI/37°C/L)
HBeAg (-)
Anti - HBe (-I-)
Kieu gen B
Kieu gen C
H B V - D N A
(logcopies/mL)
AFP
(ng/mL)
36,6 ± 15,8
( 1 7 - 7 0 )
88/1 6
36,0 ± 65,4
(5 - 447)
75 (72,1%)
63 (60,6%)
75 (72,1%)'
29 (27,9%)'
5,3 ± 2,1
(2 ,6 -9 ,7 )
155,9 ± 2 9 5
(0 - 894)
21,5 ± 3 , 9 '
( 19 -41 )
33/7
11,9 ±4,5=- '
(7 - 30)
21 (52,5%)''
17 (42,5%)''' =
32 (80%)'
8 (20%)=
5,6 ±2,3=
(2,6-9,7)
7,5 ± 24,9''
( 0 -155 )
38,1 ± 12,9'"''
(1 7 - 64)
11/3
90,8 ± 83,5'
(38 -279)
14(100%)' '
1 3 (92,9%)''
1 3 (92,9%)=
1 (7,1%)=
3,8 ± 1,6='''
(2,6 - 6,4)
119,1 ±251,9' ' ' =
(2,2 - 824)
47,9 ± 12,8'' =
( 18 -69 )
21/4
26,9 ±28 ,9= ' '
( 5 - 107)
19 (76%)
1 8 (72%)=
1 6 (54%)
9 (35%)
5,5 ± 1,9"
(2,5 - 8,7)
201,3 ±324,2 ' '
(0 - 863)
48,5 ± 11,3' =
(30 - 70)
23/2
53 ± 102,9'
(5 - 447)
1 9 (76%)
1 5 (60%)
14(55%)=
11 (44%)=
5,5 ± 2 , 1 ' '
(2,6 - 9,5)
417,1 ±
365,2''' =
(0 - 894)
PIVKA-II
mAU/mL)
7255,5 ± 19692,4
(4 - 75000)
30,9 ± 8,2'
( 17 -50 )
130,4 ±256,9=
(4 - 959)
12041,3 ±
27291,8'' = (13-75000)
1 8050,8 ±
25638,1' ' =
(15-75000)
NLMVR: ngUdi lanh mang virus, VGM: viem gan man, XG: xd gan, UTG: ung thU gan
ALT: alanine transaminase, ( - ) : am tfnh, (-n): dUdng tfnh
PIVKA - II: protein dflpc tao ra do thieu hut vitamin K (protein induced by vitamin K absence)
HBeAg: kh ing nguyen hda tan cua virus viem gan B, Anti - HBe: khang the khang lai HBeAg
AFP: alpha - fetoprotein, =p < 0,05; ''p < 0,01; ' p < 0,001
Dae diem ddi tfldng nghien eflu dfldc mc t l
trdng bang 1. K i t q u i cho tha'y, tudi trung binh
cua nhdm NLMVR (21,5 ± 3,9 tudi) thap nhat va
tha'p hdn ban sd vdi d e nhdm khae, p < 0,001.
Khdng ed sfl khac biet gifla tudi trung binh cua
nhdm XG (47,9 ± 1 2,8 tudi) va nhdm UTG (48,5 ±
11,3 tudi), p > 0,05. Tudi trung binh cua nhdm
VGM (38,1 ± 12,9 tudi) tuy eao hdn nhdm
NLMVR, nhUng v i n tha'p hdn cd y nghTa thdng ke
so vdi nhdm XG va UTG, p < 0,05. Trong tdng so'
1 04 dd'i tUdng nghien edu bac gdm 88 nam va 1 6
nfl, ty le ham so vdi nfl gifla d e nhdm la khdng
91
TCNCYH 70 (SJ - 2010
cd sfl khIe biet, p > 0,05. Ndng dp ALT d nhdm
VGM (90,8 ± 83,5 UI/L/37°C) eao hPn ed y nghTa
thdng ke so vdi nhdm NLMVR (11,9 ± 4,5
UI/L/37°C), nhdm XG (25,9 ± 28,9 U1/L/37°C) va
nhdm UTG (53 ± 102,9 UI/L/37°C) vdi p < 0,001.
Tuy ndng dp ALT d nhdm XG ed eao hon d nhdm
UTG, nhflng sfl khIe biet khdng ed y nghTa thd'ng
ke, p > 0,05. Ndng dp ALT d nhdm NLMVR thap
hpn ban so vdi nhdm XG (p < 0,05) va nhdm UTG
(p < 0,001). Ty le HBeAg am tinh eao nha't d
nhdm VGM (100%), tiep sau dd la nhdm XG
(76%), nhdm UTG (76%) va tha'p nha't d nhdm
NLMVR (52,5%). Ty le HBeAg am tinh d nhdm
VGM eao hdn ed y nghTa thd'ng ke so vdi nhdm
NLMVR, p < 0,01. Tuong tfl nhfl v l y , X^ le anti -
HBe (khing the khang lai HBeAg) dfldng tinh
cung eao nhat d nhdm VGM (92,9%) va tha'p nhat
d nhdm NLMVR (42,5%), t^ le nay d nhdm XG,
nhdm UTG l l n Ifldt la 72% va 60%.
Trong nghien cdu, 75 (72,1%) benh nhan cd
kieu gen B va 29 (27,9%) benh nhan ed kieu gen
C, sfl khac biet cd y nghTa thdng ke vdi p < 0,001.
Ty le kieu gen B eao nhat d nhdm VGM (92,9%),
t i lp d in la d nhdm NLMVR (80%), nhdm XG
(64%) va thap nhat d nhdm UTG (56%). Ty le kieu
gen B d nhdm VGM va nhdm NLMVR eao hdn ed
nghTa thdng ke so vdi ty le kieu gen B d nhdm UTG,
p < 0,05. T'/ le kieu gen B gifla nhdm XG va UTG,
sfl khIe biet khdng cd y nghTa thdng ke, p > 0,05.
Ngflpe lai vdi kieu gen B, kieu gen C cd Xy le d
nhdm UTG (44%) cao hdn han so vdi nhdm VGM
(7,1%) va nhdm NLMVR (20%), p < 0,05. Ndng dp
HBV - DNA trung binh d nhdm VGM (3,8 ± 1,5
logcopies/ml) thap nhat thap hdn han so vdi nhdm
NLMVR (5,6 ± 2,3 logcopies/ml) vdi p < 0,05; va so
vdi nhdm XG (5,6 ± 1,9 logcopies/ml), nhdm UTG
(5,5 ± 2,1 logcopies/ml) vdi p < 0,01.
Ndng dp AFP trung binh tang d i n tfl nhdm
NLMVR (7,6 ± 24,9 ng/mL), d i n nhdm VGM
(119,1 ± 251,9 ng/mL), nhdm XG (201,3 ± 324,2
ng/mL) va eao nha't d nhdm UTG (417,1 ± 365,2
ng/mL). Ndng dp AFP trung binh d nhdm NLMVR
la thi 'p hdn ban sd vdi eac nhdm khae, p < 0,01.
Ndng dd AFP trung binh d nhdm VGM tha'p hdn
nhdm UTG, sfl kh Ic biet cd y nghTa thdng ke vdi
p < 0,05. Ndng dp AFP trung binh d nhdm UTG
eao hon d nhdm XG, tuy nhien sfl khac biet khdng
cd y nghTa thd'ng ke, p > 0,05. .
Cung tUdng tfl nhfl AFP, ndng dp PIVKA - II
trung binh eung tang dan tO nhdm NLMVR (30,9
± 8,2 mAU/mL), de'n nhdm VGM (1 30,4 ± 256,9
mAU/mL), nhdm XG (12041,3 ± 27291,8. mAU/
mU va eao nha't d nhdm UTG (18060,8 25638,1
mAU). Nhflng khIc vdi AFP, ndng dp PIVKA - II
trung binh d nhdm UTG cao hdn cd y nghTa thdng
ke vdi ca nhdm XG vdi p < 0,05 va ndng dp
PIVKA - II trung binh d nhdm XG cung cao hdn cd
y nghTa thd'ng ke so vdi nhdm VGM vdi p < 0,05.
So vdi nhdm VGM va NLMVR, ndng dp PIVKA - II
trung binh d nhdm UTG eao hdn cd y nghTa thdng
ke vdi p < 0,001.
G i l trj dp nhay va dp dac hieu cua AFP,
PIVKA - II d d c mde ndng dp khIe nhau dupe
trinh bay d bang 2. Cae mfle ndng dp dUpe xay
dflng tang d i n theo mpt ty le tfldng flng ddi vdi c l
AFP va PIVKA - II, mde cd sd la 20 ng/mL vdi AFP
va 40 mAU/mL vdi PIVKA - II, sau dd tang len dan
d d c mfle ndng dp gap 2,5 lan, 5 l l n , 10 lan v l
20 l l n . K i t q u i b i n g 2 cho tha'y, d ta't d e l c mfle
ndng dp PIVKA - II d i u cd dp nhay eao hdn AFP,
tuy nhien sfl khac biet khdng cd y nghTa thdng ke,
p > 0,05. Ngflpe lai, d tat ca d e mde ndng dp
AFP d i u cd dp dac hieu eao hdn PIVKA - II, nhUng
sfl khac biet cung khdng ed y nghTa thdng ke,
p > 0,05. Mpt dac diem cung nh in thay ddi vdi
c l AFP v l PIVKA - II trong nghien cdu la khi elc
mfle ndng dp tang d i n thi dp nhay g i l m xudng va
dp dac hieu tang len, tuy nhien du cd tang den
mde gap 20 lan so vdi mfle eP sd thi dd dac hieu
cung khdng dat dUde 100% dd'i vdi d hai da'u an.
92
TCNCYH 70 (SJ - 2010
AFP (ng/mL)
20
50
100
200
400
AFP: alpha
PIVKA-I I :
- fetop
Drotein
Bang 2. So sanh do nhay va
•Do nhay
(%)'
68
60
60
50
56
otein,
dupe tao ra
Dp ddc hieu
' (%)
72,2
81
86,1
88,6
91,1
do th i l u hut vitarr
do dac hieu giffa AFP va PIVKA - //
Do nhay PIVKA - II (mU/mL) • ^ • '
40 84
100 76
200 76
400 72
800 68
Dq dac hi$u
(%)
lin K (protein induced by vitamin K absence)
63,3
78,5
82,3
87,3
89,9
Ki t hpp hai dau an AFP va PIVKA - II vdi nhau, danh gia sfl ket hdp cd g i l trj cac hdn so vdi tflng dau
an rieng biet khdng. Khi k i t hpp d mfle ndng dp 20 ng/mL ddi vdi AFP va mfle ndng dp 40 mAU/mL dd'i
vdi PIVKA - II, k i t qua bieu dd 1 cho thay sfl k i t hpp cd dp nhay (60%) tha'p hPn so vdi dp nhay cua AFP
ddn thuin (68%) va dp nhay cua PIVKA - 11 ddn thu in (84%), tuy nhien sU khac biet khdng cd y nghTa
thd'ng ke, p > 0,05. NgUdc lai, sU k i t hdp ed dp dac hieu cao hdn ban so vdi dp dac hieu cua PIVKA - II
ddn thuan (83,5% sd vdi 53,3%, p = 0,004) v l cung cac hdn so vdi dp dac hieu dPn thuan cua AFP
(83,5% so vdi 72,2%, p > 0,05). Sfl k i t hpp hai dau an cd gia tri chan doan dung cao hdn so vdi rieng le
tflng y lu td AFP ddn thu in hay PIVKA - II ddn thu in (77,9% so vdi 69,2% va 58,3%), tuy nhien sfl khIc
biet khdng to y nghTa thdng ke, p > 0,05.
Do nhay Dp dac hieu
Bleu do 1. Do nhay va do dac hieu khi kit hgp AFP vdi PIVKA - II
Nham danh g i l mde dp vai trd t i c ddng ddc
lap cua AFP va PIVKA - II dd'i vdi nguy cP XG va
UTG, trong nghien edu da t i l n hanh bUde phan
tfch don bien (univarite analysis) va da b i l n
(multivariate analysis) tUdng quan hdi qui. K i t qua
bang 3 cho thay, trong phan tich ddn bien, tudi
> 50, kieu gen C cua HBV, ndng dp AFP > 20 ng/mL
va ndng dp PIVKA - II > 40 mAU/mL la nhflng yeu
td nguy cd cd y nghTa thdng ke dd'i vdi XG va
UTG. Tuy nhien, trong phan tieh da b i l n eho thay
ehi edn tudi > 50, kieu gen C eua HBV va ndng dp
PIVKA - II > 40 mAU/mL la nhdng y l u td nguy cd
ed y nghTa thdng ke dd'i vdi XG va UTG. Trong
phan tieh da bien, gia trj eua AFP > 20 ng/mL v i n
93
TCNCYH 70 (SJ - 2010
ed mde odds ratio k h i cao (OR = 3,02), tuy nhien
gia trj p = 0,082; do vay so vdi PIVKA - II thi AFP
da khdng cdn la yeu to' nguy cd cd y nghTa thdng
ke ddi vdi XG va UTG trong phan tfch da b i l n .
IV. BAN LUAN
PIVKA - II hay des - gamma - carboxy prothrom
bin (DCP) la prothrombin bat thUdng do thieu hut
nhdm carboxy (CO2) d vj trf gamma trong 10 phan td
glutamic acid n l m d phfa d iu amin (N - terminus
hay amino terminus) cua prothrombin. Q u i trinh
carboxylation (kit gan nhdm CO2) lai phu thudc vao
sfl cd mat cda vitamin K, do v l y loai prothrombin bat
thfldng nay ed hai ten gpi nhfl tren, tuy theo thdi
quen d c t ie gia cd the sfl dung mot trong hai ten dd.
Do mat nhdm carboxy d 10 phan tfl glutamic acid
nhfl vay da lam giam kha nang ket gan vdi ion Ca "
cua prothrombin, va ed the gay nen dIo Ion qu i
trinh ddng mau binh thfldng. Vai trd cua PIVKA - II
trong UTG dUpc Liebman HA va epng sfl l l n dau tien
cdng bd nam 1 984 [Liebman HA, Furie BC, Tong MJ
et al. (1984). Des - gamma - carboxy (abnormal)
prothrombin as a serum marker of primary hepatocel
lular carcinoma. N Engl J Med, 310: 1427- 1431].
Tuy vay luc d iu , vai trd cua PIVKA - II trong
chan doan va tien lUdng, danh gia hieu qua d i l u
trj UTG dUde t r i ln khai nghien eflu, cung nhU ap
dung trong lam sang nh i lu nha't tai Nhat B in .
Thdi gian g i n day, vai trd cua PIVKA - II dUde ehu
y nhi lu hdn trong eae nghien cflu cua Hoa Ky,
mpt sd nflde chau Au, cung nhfl tai chau A. Trong
benh ly gan va UTG, qua trinh sinh hpe cua AFP
va PIVKA - II la doe lap vdi nhau. Phin Idn d c
nghien edu d Nhat Ban va chau A nhan thay
PIVKA - II cd vai trd td't hdn AFP, dac biet la mdi
tfldng quan vdi kfch thfldc khd'i U, md'i tfldng quan
vdi hinh thanh huyet khdi hay xam lan maeh
mlu , d inh gia kha nang tai phat sau d i l u trj. Tuy
nhien v l kh i nang ehan d d n UTG sdm thi k i t
qua eua eac nghien cflu tai chau A^chUa ed sfl
ddng thuan [9, 10]. Nham dUa ra mdt d c h nhin
tdng the de danh g i l lai vai trd cua AFP, so sanh
gifla PIVAKA - II va AFP, ddng thdi tao tien de
trien khai nghien cflu e l c dau an sinh hpe mdi
trong tUdng lai; hien nay Hda Ky dang thiet k l va
t i l n hanh d c nghien cflu d i n h g i l toan dien
benh ly gan, UTG k h i qui md v l ehi t i l t . Mpt
nghien edu t i l n cdu dpc theo thdi gian cua Hoa
Ky cho tha'y PIVKA - II ed dp nhay va dp dae hieu
cao hdn AFP, ddng thdi g i l tri AUG (area under
the ROC curve) trong phan tfch ROC (receiver
operating characteristic) cua PIVKA - 11 cung cao
hdn AFP. Tuy vay, k i t qua eua nghien edu nay
cung cho thI'y trong sang lpc UTG sdm thi d AFP
v l PIVKA - II van d n p h i i k i t hdp vdi sieu am,
tuy cd flu viet hdn AFP nhflng PIVKA - II v i n chfla
tao nen sfl khIc biet ed y nghTa thdng ke va nlu
k i t hpp hai yeu td lai se eho k i t qu i tdt hon [6].
Nghien cdu chdng tdi tien hanh la nghien cflu
dau tien danh gia vai trd cua PIVKA - II trong
chan do ln UTG d benh nhan Viet Nam, ddng thdi
t i l n hanh so s inh gifla PIVKA - II va AFP. Nghien
cflu nhan thay PIVKA - II cd dp nhay eao hdn
AFP, dp dae hieu khdng bang AFP, nhflng sfl khac
biet khdng ed y nghTa thdng ke. Bang k i t qui
phan tfch ddn b i l n va da bien eho thay, PIVKA -
II cd kha nang danh gia nguy cd XG va UTG dpc
lap tdt hdn sd vdi AFP. Trong mpt nghien cflu
trflde day d i n h gia mpt sd yeu to' nguy ed ddi vdi
XG va UTG d benh nhan Viet Nam nhan thay
AFP la met yeu td d i n h gia nguy cd doe lap trong
d phan tfch ddn b i l n va phan tfch da b i ln [1].
Tuy nhien trong nghien eflu nay, vdi sfl cd mat
cua PIVKA - II thi AFP chi cd vai trd thflc sfl cd y
nghTa thdng ke trong phan tfch ddn b i l n (OR =
6,07 va p = 0,0001), trong phan tich da b i l n tuy
AFP v i n cd gia tri OR k h i cao (OR = 3,02) nhUng
g i l trj p da thay ddi trd thanh khdng edn thUe sU
cd y nghTa thdng ke (p = 0,082). K i t qu i phan
tfch da b i l n trong nghien eflu eho thay tudi (> 50),
94
TCNCYH 70(SJ-2010
Bang 3. Phan tinh dan biin va da bien ttfang quan hoi quy mgt sd yeu to nguy ca cao
ddi vdfi xagan va ung thtf gan
Yeu td phan tfch Ddn bien (n = 104) Da bi§'n (n = 104)
OR (95%C1) Gia trj p OR (95%CI) Gi l tri p
Tudi > 50
<50
Gidi Nam
Nfl
HBeAg DUdng tinh
Am tfnh
Kieu gen Kieu gen C
Kieu gen B
Ndng dp HBV- DNA>5
(logcopies/mL) < 5
Ndng dp AFP > 20
(ng/mL) < 20
Ndng dp PIVKA-II > 40
(mAU/mL) < 40
15,7(4,3 -
1
1,7(0,55
1
0,52 (0,22
1
3,33 (1,34
1
1,5 (0,69 -
1
6,07 (2,5 -
1
13,9 (5,4-
1
55,9)
-4,9)
-1,24)
-8,3)
3,26)
14,7)
35,5)
0,0001
0,361
0,141
0,01
0,37
0,0001
0,0001
7,4(1,5-36,0)
1
1,3 (0,27-5,3)
1
0,47(0,11 -2,1)
1
5,8(1,3-26,4)
1
1,7(0,45-5,1)
1
3,02 (0,87- 10,6)'
1
14,8(4,3-51,3)
1
0,013
0,732
0,325
0,024
0,448
0,082
0,0001
AFP: alpha - feto protein, HBeAg: khang nguyen hda tan cua virus viem gan B,
PIVKA - II: protein dddc tao ra do thiiu hut vitamin K (protein induced by vitamin K absence)
OR: odds ratio, Cl: confidence interval
kieu gen C eua HBV, PIVKA - II (> 40mAU/mL) la
nhflng y lu to' doe lap danh g i l nguy cd XG va
UTG d benh nhan Vi6t Nam nhi lm' HBV. Mpt dac
churig cho e l PIVKA - II v l AFP la khi tang dan
cac mfle ndng dp danh gia (being 2), c l hai ye'u td
deu cd dp nhay giam xud'ng va dp dae hieu tang
len, tuy nhien khi tang mde ndng dp danh gia len
kha cao (gap 20 lan) thi khdng cd ye'u td nao dat
dupc dp dac hieu 100%. Nghien edu nhan thay,
khi ket hdp PIVKA - II vdi AFP se cd dp dae hieu
cao hOn va t'y" le chan doan dung cao hdn.
Khdng the dat dfldc dd dac hieu 100% mac du
da tang mde ndng dp len kha eao, PIVKA - II ehi
cd dp nhay eao hPn AFP va dd dae hieu khdng
bang AFP la mpt sd diem khac biet gifla k i t qu i
nghien cflu eua ehdng tdi va mpt sd nghien edu
khIe d Nhat B in , chau A va Hoa Ky. Chdng ta
b i l t rang, g i l trj cua d c dau an sinh hpe trong
chan doan UTG phu thudc vao mpt so' y l u td ed
b i n nhu tinh chat chung tpc, cd nhiem virus viem
gan khdng va loai virus viem gan (viem gan B hay
viem gan C), giai doan bdnh ly gan va kich thUde
kho'i U gan cua benh nhan trong nghien cflu.
Nghien edu ehdng tdi tien hanh tren d e ddi
tUdng benh nhan Viet Nam nh i lm HBV, benh
nhan UTG deu cd kich khdi U gan > 3em va ty le
benh nhan cd kich thUde khd'i U > 5em rat eao.
Benh nhan XG trong nghien eflu ehu y l u d giai
doan Child - B, t i l p d i n la Child - C va chi ed
mpt ty le rat nhd d giai doan Child - A, ben canh
dd sd lupng benh nhan UTG (n = 25) chUa that
nh i lu va nghien cdu mdi ddng d mde md ta cat
95
TCNCYH 70 (SJ - 2010
ngang. Dieu n l y gidp ly g i i i tai sao trong nghien
cflu, cd k i t qu i phu hpp vdi d c nghien cflu khae
tren the gidi va cd k i t qua chfla phu hpp.
V. KET LUAN
Kit qua nghien cflu bUde dau cho thI'y PIVKA -11
la dau an sinh hpe ed gia trj, PIVKA - II ed vai trd
hd trd td't ehe AFP trong ehan doan UTG d bgnh
nhan Viet Nam nh i lm HBV. Nham d i n h gia td't
hdn vai trd cua PIVKA - II trcng sang Ipc, chan
do ln va theo ddi dieu trj UTG d benh nhan Viet
Nam; trong tUdng lai ehung ta can t i l n hanh
nhi lu nghien eflu vdi qui md Idn hdn d d e dd'i
tUdng benh nhan khIe nhau.
T A I LIEU THAM KHAO
1. BOI Xuan TrOdng (2009). Nghien edu d i nh
gia mpt sd y l u td nguy eP cao ddi vdi xP gan va
ur>g thu gan d benh nhan nh i lm virus viem gan B
man tinh bang phan tfch dPn bien va phan tfch
da b i l n . Tap chf Nghien eflu Y hpe, 51 (2): 1 - 6.
2. Bui Xuan TrOdng, Nguyin Van Bang
(2009). Ty le nhiem virus viem gan B, virus viem
gan C, ddng nhiem virus viem gan B/C va kieu
gen cua virus viem gan B thupe khu vfle bien gidi
Viet - Trung huyen Bat X l t tinh Lao Cai. Tap chf
Nghien edu Y hpe, 54 (5): 52 - 59.
3. Carr Bl, Kanke F, Wise M and Satomura S.
(2007). Clinical evaluation of lens culinaris agglu
tinin - reactive I - fetoprotein and de - a - carboxy
prothrombin in histologically proven hepatocellu
lar carcinoma in the United States. Dig Dis Sci,
5 2 : 7 7 6 - 7 8 2 .
4. Gomaa Al, Khan SA and Leen E et al.
(2009). Diagnosis of hepatocellular carcinoma.
World J Gastroenterol, 1 5: 1 301 - 1 314.
5. Gupta S, Bent S and Kohlwes J. (2003). Test
characteristics of a - fetoprotein for detecting
hepatocellular carcinoma in patients with hepatitis
C. Ann Inter Med, 1.39: 46 - 50.
6. Lok AS, Sterling RK and Everhart JE et al.
(2010). Des - gamma - carboxy prothrombin and
alpha - fetoprotein as biomarkers for early
detect ion of hepatocel lu lar carcinoma.
Gastroenterology, 138 (2): 493 - 502.
7. Marrero JA and Lok AS. (2004). Newer
markers for hepatocellular carcinoma. Gastroen
terology, 127: S113 -S119.
8. Nguyen VT, McLaws ML and Dore GJ.
(2007). Highly endemic hepatitis B infection in
rural Vietnam. J Gastroenterol Hepatol, 22: 2093 -
2100.
9. Wang CS, Lln CL and Lee HC et al. (2005).
Usefulness of serum de - a - carboxy prothrombin
in detection of hepatocellular carcinoma. World j
. Gastroenterol, 1 1 : 5 1 1 5 - 6 1 1 9 .
10. Yamamoto K, Imamura H and Matsuyama
Y et al. (2009). Significance of alpha - fetoprotein
and des - gamma - carboxy prothrombin in
patients with hepatocellular carcinoma undergoing
hepatectomy. Ann Surg Oncol, 16: 2795 - 2804.
Summary
THE FIRST REPORT OF A STUDY ON EXAMINING THE ROLE OF PIVKA - i l IN
DIAGNOSIS OF HEPATOCELLULAR CARCINOMA IN
HEPATITIS B VIRUS INFECTED VIETNAMESE
Hepatocellular carcinoma (HCC) is one of the most prevalent cancer lesions with a high rate of
mortality and morbidity. Alpha - fetoprotein (AFP) is the only marker for diagnosis of HCC in Vietnam and
studies on examining the role of other bio - markers such as PIVKA - II (protein induced by vitamin K
96
TCNCYH 70 (SJ - 2010
absence) are very l imited. Objective: preliminary study to assess the role of PIVKA - II in diagnosis of HCC
in hepatitis B virus (HBV) infected Vietnamese. Methods: a total of 104 HBV infected patients were
enrolled in the study, the population study was categorized into four groups, asymptomatic carriers (ASC),
chronic hepatitis (CH), liver cirrhosis (LC) and HCC. AFP level was examined by ELISA method and
PIVKA - II level was confirmed by PIVKA - II Eitest from Eisai company, Japan. HBV - DNA and HBV
genotype was analyzed by real - time PCR and PCR - RFLP, respectively. The final diagnosis of HCC was
determined by histo - pathologic analysis. Results: comparison to AFP, PIVKA - II had a higher prevalence
of sensitivity but lower prevalence of specificity in all level analysis. The combination of these two
markers showed a higher prevalence of specificity and a better percentage of accurate diagnosis. The level
of both AFP and PIVKA - II were progressively elevated from ASC to CH, LC and having the highest
concentration in HCC group; the difference was significantly observed (p < 0.05). The data of univariate
analysis reported that age (> 50 years), HBV genotype C, AFP (> 20 ng/mL) and PIVKA - II {> 40 mAU/mL)
were the independent factors for prognosis of LC and HCC. However, in multivariate analysis only age
(> 50 years), HBV genotype C and PIVKA - II (> 40 mAU/mL) were the independent factors for prognosis of
LC and HCC. Conclusions: PIVKA - 11 is the valuable cancer bio - marker and it could be complementary
AFP in the detection of HCC.
Keywords: liver cancer, hepatitis B virus
HOI CHL/NG APERT: NHAN MOT TRU^ClNG HOfP « • •
Dl/aC CHAN DOAN T R U 6 C SINH I ran Danh CoOng
TrUdng Dai hoc Y Ha Ndi
Hoi chdng Apert la mot benh ly hiim gap, nd nam trong nhdm nhdng benh ly hep so kem theo dinh
ngdn. Trddc day da sd eac trddng hdp chi dddc chin doin sau khi de, tuy nhien hien nay vdi ky thuat sieu
am hinh thai va vdi nhdng hinh anh sieu am die trdng nhd bien dang xUang so, dinh ngdn chin vi dinh
ngdn tay thi b$nh niy hoan toan cd the chin doan trddc sinh. Nhan mot trUdng hap ddac chin doin trddc
sinh bang sieu am chung tdi cd y djnh thdng bio nham giup cho cic nha sieu im cd them td Hdu de chin
doin trinh bd sdt vl tien Idang ve mat hinh thai cung nhd vi mat chdc nang cua benh ly nay la rat xau.
TO khoa : Hpi chOng Apert
I. DAT VAN DE
Hpi chflng APERT la mpt benh ly hep xfldng
sp cd kem theo dinh d c ngdn chan va ngdn tay
[1]. Day la mpt benh ly h i l m gap, trflde day da
sd cae trfldng hpp chi dope chan dean sau khi d l
qua tham k h l m tre sd sinh va benh thudng d l
lai di chflng nang n l ve hinh thai eung nhfl phat
trien than kinh van ddng va tri tue [4]. Ngay
nay, bang phfldng phap sieu am hinh thai thai
nhi thi hdi chflng n l y hoan toan cd the dflpe
ehan doan trflde sinh bdi d c dau hieu sieu am
k h i dae trflng [2]. Vfla qua chdng tdi ed ehan
do ln dUde mdt trfldng hdp d tudi thai 24 tuan
chfnh vi vay chung tdi thdng bao trfldng hdp nay
vdi muc tieu: M6 ta hinh anh sieu am va hinh
thai thai nhi trtfdc va sau khi sinh de giup cho
nhOng ngtfdi lam sieu am san khoa chu y trong
tbtfc hanh sieu am.
97