Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    1/45

    Thc vt dc

    C IM MT S H THC VT DNG LM THUC

    1. H Long no (L!"#$$%

    H ny l mt nhm thc vt c hoa nm trong b Nguyt qu !aural"#$%

    H ny ch&a 'ho(ng )) ch* v tr+n ,%--- lo* .h/n b0 rng 'h1. th g*2*3 ch4

    yu trong c5c 'hu vc nh*t 62*3 67c b*t l 8 'hu vc 9:ng Nam ; v ng ch4 yu l c5c lo?* c/y th@ng Aanh th/n gB hay c/y bC* c hDng thDm3

    nhng ch* Ea##aFra# v mt ho7c ha* ch* 'h5c l c5c lo?* c/y #2m rCng3 cGn

    =a##ytha tD Aanh$ l ch* ch&a c5c lo* d/y l"o #0ng ' #*nh%

    1.1. c im chnh:

    Cy g.

    L mc so le, n nguyn, gn l lng chim, thng c 3 gn gc l!n.

    C"m ho# $im, c h#y tn gi%. &o# 'u, thng l(ng t)nh, 3 l *i, 3 cnhho# +i nh#u

    - nh: / nh $01 th*nh 2# 4ng, i 5hi c thm m-t 4ng nh l61

    - nh"y: m-t l no7n, 28u t+n, 9 , ng 9 no7n.

    &o# th;c: 3=3=3? 3@9

    Au% mng hBnh c8u ng t+ong *i ho# tn tDi 2#o Eu#nh nh m-t ci ch6n.

    &Dt 5hng n-i nhF.

    1.2. Mt s cy trong h:Cy Long n7o =*nnamomum cam.horaGees et H2e+mI... Cy g to, c#o

    9J @ 9Km. L mc so le, 1hi0n l hBnh 28u "c, c 3 gn gc nMi +NO P gc giQ#

    gn 1h" * gn ch)nh c m-t tuy0n nhR, nMi, 2ng, ch;# tinh 8u. &o# nhR m*u

    *ng l"c, t" h1 th*nh $im h#i ng% P ngn c*nh. Au% mng hBnh c8u. Shn cy,

    l, +T, Eu% ch;# tinh 8u * long n7o Uc. Long n7o Vng l*m thuc chQ# ho, t+W

    tim.

    Cy Au0 th#nh =*nnamomum ca##*aGees. et Lou+.I Cy g to, c#o 9X @XJm

    L mc i, hBnh t+;ng h#i 8u nhn, m61 l nguyn, ngo*i gn giQ# c4n c X

    gn 2n nMi +N. &o# m*u t+Yng $#nh nhDt, mc th*nh $im P 5Z l h#y 8u c*nh.

    Au% nhR hBnh t+;ng, 5hi ch)n c m*u nu t)m. [R cy, R c*nh, c*nh non Vng

    l*m thuc chQ# 2\nh tiu ch%y, ho hen, c%m lDnh.

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o9

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    2/45

    Thc vt dc

    Cy Au0 Cy Long n7o

    M&' ) #*+ ,-# '"ong -/o &]u 1hc n#m =*nnamomum *n"r# ^ein_.Io [V hng =*nnamomum balan#a" LeeI. Cho tinh 8u l* $ $o ` Wc !*nd"ra aggr"gata aoste+m.I ^T l*m thuc chQ# 8y 2"ngo b*ng t#ng !*t#"a cub"ba

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    3/45

    Thc vt dc

    &o# mc th*nh chVm P 5Z l , n t)nh 5hc gc, ho# c c k nh 9 hoUc 3nh. Au% hDch.

    Shn * +T Vng l*m thuc chQ# l, chQ# #u mYt * thuc 2M.Cy Bnh i Et".han*a glabra Lou+I... dy leo, gc thn 1ht t+in th*nh

    c to, c c nUng t!i XJ5g. L hBnh lng mc so le. S+ong thn, c c ch;##lc#loi l* +otunin Vng l*m thuc t+n 5inh t+ong cc 2\nh mt ng, l*m thuc2M, chQ# hen.

    Cy &o*ng jng Cy Bnh i

    M&' ) #*+ ,-# '"ong -:o Si0t R*.locl*#*a glauc"#c"n# diels.I +T cy Wc $em nh c tc "ngchng st chu 5, lWi tiu, 5h lc, lWi tiu ho.

    o

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    4/45

    Thc vt dc

    >. H Mo ?@Ang -+ - HoBng ?4n (n!n#!?#$$%& n*y ch;# 5ho%ng KJ@kK chi, !i 5ho%ng [email protected] lo*i, ch y0u l* cy thn

    th%o, nhng c m-t *i lo*i l* loDi y leo thn g qchwng hDn chi =l"mat*#I. ChxngWc tBm thy P nhi'u ni t+n th0 gi!i.

    >.1. :# ;.0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy ` 8u @ 1h" t Scot*um Fortun"* &emsl.I Cy th%o sng lu nm. ^T c

    m*u en. L $f th*nh 3 thu, hBnh chn t. &o# to, m*u $#nh l#m, 5hng 'u.

    Au% t" gm K Di mRng. ^T c Vng l*m thuc $o# 21 ni nh;c mRi, sng#u.

    Cy &o*ng lin chn g* =o.t*# t""ta z#ll.I. Cy th%o, c thn +T. L $f Knh chn g*, mc t +T. &o# m*u t+Yng. Au% Di. Shn +T Vng l*m thuc chQ#l, chQ# st, chQ# #u mYt, 5)ch th)ch tiu ho.

    Cy ` 8u 1h" t Cy &o*ng lin chn g*

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o

    http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chi_Uy_linh_ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chi_Uy_linh_ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1http://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Chi_Uy_linh_ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1
  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    5/45

    Thc vt dc

    M&' ) #*+ ,-# '"ong -/ShM ho*ng lin qThal*ctrum Fol*olo#um dC.I Shn +T ch;# 2e+2e+in l*m

    thuc chQ# l

    dy ng l7o =l"mat*# #m*lac*Fol*a z#ll.I ^T l*m thuc chQ# #u lng,nh;c mRi.b-c thng =l"mat*# armand** Qranch%$ Shn l*m thuc lWi tiu.dy +u-t g* =l"mat*# #*n"n#*# {s2ec5.I&o# mu n Pa"on*a #uFFruct*co#a" >n+.I [R +T chQ# nh;c 8u, #u

    lng, #u 2"ng 5inh.Dch thWc Pa"on*a lact*Flora

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    6/45

    Thc vt dc

    Cy Shuc 1hi\n Cy bVi cu#M&' B ?oB '"ong - nB+/

    &o# Lng th%o C#li~o+ni#qU#ch#choltV*a cal*Forn*caI.

    Cy #nh txc ng qPa.av"r rho"a#$ &o# Lng th%o C#li~o+ni#. H ! "9 (5o?+gon#$$%

    & c g8n kJ lo*i P [G, h8u h0t l* cR nhR mc ho#ng Di..1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    7/45

    Thc vt dc

    .0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy Ct 5h) c q"ynoutr*a Wa.on*ca &outtI. Cy nhR sng lu nm. L

    mc so le, c 2 chB# ngYn. &o# nhR, mc th*nh chVm P 5Z l , cnh ho# m*u

    t+Yng. Au% 5h 3 cDnh. ^T c Vng chQ# 2\nh t th1, c8m muCy &* th ` R qPolygonum mult*Florum Shun2Idy leo 2jng thn Eun. L hBnh tim, c 2 chB# mRng. &o# nhi'u nhR m*u

    t+Yng. Au% 3 cDnh, c 2# cnh 2#o 2c. ^T c Vng l*m thuc 2M, chQ# th8n 5inhsuy nhWc, l*m en +u tc.

    Cy Ct 5h) cy &* th Rb-t s cy 5hc t+ong h

    ^#u +m c tn 5ho# hc l*Polygonum odoratumLou+, chQ# 1hV thFng,chQ# D *y lDnh, 8y hi, #u 2"ng. n sng thB m 2"ng, mDnh chn gi, sngmYt. n nhi'u thB l*m u tBnh "c, 56m 5h), )t tinhO nhQng ngi g8y 5h,thng nng * th lc y0u thB 5hng nn Vng.

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    8/45

    Thc vt dc

    chc lP, su Eu%ngI. dVng n!c ct ung * ly 27 Y1 0t thng chQ# +Yn cYnh#y ch Q cYn.

    vDi ho*ng qh"um .almatum#illI, thn +T t+ to 2nChxt ch)t qum"A all*ch**beissnI. ^T c t+ to 2n.

    GghT qPolygonum hydro.*."rLI, SYm t+ ghf, chQ# 2\nh cho c

    J. H K= (C!#!"'#$$%Cc cy t+ong h 'u l* y leo hoUc mc 24 t+n mUt t, c ho# n t)nh

    qho# c * ho# ci +ingI. & n*y c 5ho%ng KJ lo*i P [G.k.9 vUc im ch)nh:Cy thn cR, sng h*ng nm h#y sng #i, leo 2jng tu# cun hoUc mc 24

    t+n mUt t.L mc so le, cung l *i, 1hi0n l thng chi# thVy.&o# n t)nh, 1h8n l!n l* cVng gc. &o# 'u, mu K

    &o# th;c: a K CqKI>qXI ,

    a KCqKI?q3IAu% mng to, R Eu% ngo*i c;ng.&Dt 5hng n-i nhF, l m8m *y * ch;# nhi'u 8u.J.0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy ?c Xomord*ca coch*nch*n"n#*# r1+eng.I. Cy leo 2jng tu# cun. L

    mc cch chi# thVy. &o# n t)nh m*u *ng nhDt. Au% hBnh 28u "c, c g#ingYn, 5hi ch)n c m*u R. S+ong Eu% c nhi'u hDt t, Eu#nh hDt c m*ng m*uR ti.

    b*ng hDt gc c cht 8u ch;# c#+oten, 5hi *o t+ong c th th*nh it#min

    >. &Dt qm-c mi0t tI Vng l*m thuc chQ# m"n nht.Cy Au# lu Tr*cho#anth"# '*r*lo** b#$imI dy leo c +T c. L chi# 3 K thu. &o# n t)nh m*u t+Yng. Au% hBnh c8u to, 5hi ch)n m*u R c#m. Ghi'uhDt hBnh t+;ng t. &Dt qEu# lu nh7nI chQ# to 2n, ho 5h#n, ung nht. ^T cqthin ho# 1hnI chQ# c%m st, 5ht n!c

    Cy ?c Cy Au# lu

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    9/45

    Thc vt dc

    M&' ) #*+ ,-#d# hu q=*trullu# lanatu# b#tsum et G#5#i.I Au% Wc Vng t+ong cc

    t+ng hW1 huy0t 1 c#o, nng t+ong 2*ng Eu#ng, i 2ut, im th]n 1hV thFng,*ng #, i ng, s#y +Wu, c%m st, 1hi'n 5ht. C4n Vng chQ# i l +# mu* ng]m 5hRi im hng. [R Eu% Wc Vng gi%i nYng, chQ# st 5ht n!c, i

    tiu )t, i Yt, 1hV thFng, mi\ng l(i sng lP. C th Vng t!i Jg R Eu% sYc!i n# l)t n!c un si ung th#y t+*O hoUc Vng R Eu% 1hi 5h t +# th#ntn 2-t ng]m hoUc sYc n!c ng]m chQ# lP mi\ng l(i. &Dt Vng chQ# #u lng* 1h" nQ h*nh 5inh Eu nhi'u, lDi c th t+ giun sn. Li'u Vng 9Xg, Dngthuc sYcO ng*y ung 3l8n.

    ) R q =ucurb*ta .".o L.I.) ng l* mn +#u n thng thng t+ong nhnn. Wc ch nh Vng t+ong t+ng hW1 im ng ti0t ni\u, 2\nh t+, im+u-t, 5i0t l, mt ng, suy nhWc, suy th]n, ch;ng 5h tiu, to 2n, i ng* cc 2\nh ' tim. dVng ngo*i Y1 t+ giun, c% giun F# * giun mcO 1hi

    hW1 !i +T Lu t+ sn s m)t. CFng Vng t+ ch;ng mt ng, im #u ng ti0tni\u. Cung Eu% ) ng Vng gi%i -c th;c n qtht, cI gy nn * chQ# cM hngnhi'u m. n v-, ngi t# cFng Vng hDt ) ng t+ giun * sn $ m)t, *Vng l Y1 ngo*i t+ 2Rng. Ggi t# thng Vng Eu% ti ly ch ung h*ngng*y cho nhu]n t+*ng, hoUc nu $x1 n. bn ch| ) ng nu !i ]u R, ]uen, lDc, n01 l* mn n Euen thu-c Vng 2M (ng, lDi # l*m thuc t+ #u8u, mt ng, suy nhWc th8n 5inh, #u m*ng c, im m*ng n7o.

    ) +W =ucurb*ta maA*ma duch. H$ L#m5.Ib!1 t# !uFFa cyl*ndr*ca ^oem.I

    b!1 Yng Xomord*ca charant*a L.I ChQ# ho, im hng: Gh#i hDtb!1 Yng nut n!c. X. ChQ# t+f em 8u 5h si }y t+Yng, chc 8u: dVng l*o nu n!c g-i, +i nh#i Eu% * hDt. b!1 Yng $o#, hoUc gi7 nt 2i. 3.ChQ# #u D *y: &o# b!1 Yng, tn nhR ung qL S+8n ;cI. . ChQ# nht-c sng ty * m"n nht #u nh;c: L b!1 Yng 9 nYm, sYc ung !i m-tch6n +Wu, hoUc 1hi 5h tn 2-t ung mi l8n 9Xg !i +Wu. Ggo*i gi7 l tichng nng Y1 *o qdWc li\u [i\t G#m @ L S+8n ;cI. K. ChQ# +Yn cYn: &Dt* l @g, nh#i nut n!c, ly 27 Y1 ln 0t cYn qdWc li\u [i\t G#mI.

    ) #o

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    10/45

    Thc vt dc

    L mc so le, n nguyn hoUc chi# thVy, thng c gn chn t, lunlun c l 5|m, i 5hi +"ng s!m.

    &o# thng mc +ing lZ h#y c"m ho# chVm, $im P 5Z l. &o# 'u l(ngt)nh. Cc l 2Yc $01 th*nh 4ng ng#y !i *i ho# th*nh m-t *i 1h"O K l *i

    +i hoUc )nh nh#u P gcO K cnh ho# +i nh#u- nh: nh $01 h#i 4ngO 4ng t+ong c +t nhi'u nh, 4ng ngo*i c th2i0n th*nh nh l61, ch nh )nh th*nh ng 2#o Eu#nh nh"y

    - nh"y gm K l no7n t+P ln, +i hoUc )nh nh#u. 8u t+n c X hoUcnhi'u .

    &o# th;c:Au% n#ng chf , Eu% Di, Eu% ng, Eu% mng h#y Eu% c cnh.

    &Dt thng c lng, 5hng n-i nhF.0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy [ng #ng Sb"lmo#chu# mo#chatu# qL.I beic.I... Cy thn cR, l

    chi# thV y chn t. Shn * l c lng c;ng. &o# to, m*u *ng. Au% n#ng. &Dtch;# tinh 8u. &Dt * l chQ# +Yn cYn.

    Cy Ci $#y Sbut*lon *nd*cum qL.I r_eet.I... Cy nh(, mc th*nh 2"i, lhBnh tim. &o# n -c, m*u *ng ti, mc P 5Z l. Au% n#ng c nhi'u mxi.Cy Ci $#y Wc Vng l*m thuc lWi tiu.

    Cy [ng #ng Cy Ci $#y

    M&' ) #*+ ,-#/rm 2 ch)nh Slb"mo#chu# mo#chatu# qL.I beic. ru2s1. tub"ro#u#

    qr1#n.I o+ss.I ^T l*m thuc 2M, thng tiu, i'u 5inh, i 5hi gi% mDo nhnsm.

    dm 2"t H*b*#cu# ro#a @#*n"n#*# LinI

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o9J

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    11/45

    Thc vt dc

    "1 gimH*b*#cu# #abdar*FFa L. v*i ho# c chu#, Vng l*m n!c gi%i5ht.

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    12/45

    Thc vt dc

    *ng nhDt 5hi ch)n tch th*nh 3 m%nh R. &Dt hBnh t+;ng Wc 61 ly 8u l*mthuc t}y mDnh.

    &Dt -c q2%ng >I Vng thuc c, chQ# ghf.

    Cy Sh8u d8u Cy # ]uM&' ) #*+ ,-#/

    Gh-i

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    13/45

    Thc vt dc

    Ch| h*ng +*o Scaly.ha #*am"n#*# {li. H$ ?#gn.I bc ho#ng * t+ngl*m h*ng +*o, l nu n!c ung tc "ng lWi tiu

    L#i Sl"ur*t"# moluccana qL.I zillI. &Dt ch;# nhi'u 8u 26o Vng l*m $*1h4ng, 1h# sn, thuc $M, Eu li'u gy -c.

    C#o su H"v"a ora#*ll*"n#*# q>.uss.I buell. >+g.IR. H Ho -ng (o#$$%vy l* m-t h l!n t+ong gi!i thc ]t !i 5ho%ng 3JJJ@JJJ lo*i t+n th0

    gi!i chi# +# nhi'u h 1h". [i\t G#m theo sch Cy cR [G thB c hn 9J lo*i.R.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    14/45

    Thc vt dc

    Cy b Cy aim >nh

    M&' ) #*+ ,-#/Chu# cht h#y So m|o Rocyn*a *nd*ca qz#ll.I decne.I Au% Vng l*m

    thuc chQ# 8y 2"ng.rn t+# Xalu# doum"r* qois.I >. Che.I

    Ght ty Ur*obotrya Wa.on*ca Linl. Idu ty Qragar*a v"#ca L.Io#n *o Prunu# arbor"aa#l5m.I Cy g l!n, g Vng $y ng, hDt 2

    gy $ngv*o Prunu# ."r#*ca qL.I #tsch.I hDt Vng l*m thuc chQ# ho .b]n Prunu# #al*c*na Linl.I Au% Mn chu#, cht, t)nh 2Bnh, c tc

    "ng lWi tiu ho, gi%i 5ht, l*m mt # * t+ #u 5h!1. Ghn hDt c Yngt)nh 2Bnh, c tc "ng hoDt huy0t, tiu im, nhu]n t+*ng lWi tiu.

    1. H ! #$1. 1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    15/45

    Thc vt dc

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    16/45

    Thc vt dc

    Cy ng nem Cy &o# h4eM&' ) #*+ ,-#C#m th%o 2Yc qZlycyrrh*Va ural"n#*# isch.I Shn +T Vng l*m thuc chQ# ho.aim ti'n th%o R"#mod*um #tyrac*Fol*um q{s2. be++.I So*n cy Vng l*m

    thuc chQ# sRi 2*ng Eu#ng, txi m]t, chQ# l, t th1.rYn y Pu"rar*a thom#on* enth%$ ^T c chQ# c%m st nng

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    17/45

    Thc vt dc

    aeo gi]u !"uca"na l"ucoc".hala qL#m.I de zit.I &Dt Vng l*m thuc t+giun.

    ^#u +xt qN".tun*a ol"rac"a Lou+I. Cy mc nMi t+n mUt n!c nh 1h#o$1, Vng l*m +#u n

    be qTamar*ndu# *nd*ca L.I chng 2\nh hoDi huy0t, #u g#n *ng # *chng nn o.C ]u qPachyth*Vu# "ro#u# qL.I +2I. C4n gi l* c sn qmi'n G#mI, +T

    1hBnh to th*nh c, n mt * ngt, hDt -c.v]u tng q]u n*nhI qZlyc*n" #oWa rie2ol et ucc.I &Dt Vng l*m ]u

    1h", sQ# ]u n*nh.11. H C9 (!'#$$%C g8n 9J lo*i P [G, t+ong C#m, Au)t, Ch#nh, Pi lDi c +t nhi'u

    th; 5hc nh#u.11.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    18/45

    Thc vt dc

    Cy &ng 2B Cy $uyn tiuM&' ) #*+ ,-#Pi 2ung Scronych*a ."dunculata qL.I biE.I Cy g c#o 0n lJm, R c

    mViCy $o*i qb#ngi~e+# inic# L.Io*i l sYc ung chQ# #u D *y, 1h" nQ

    s#u 5hi sinh.# chDc Uvod*a l".ta ben .I L chQ# ghf, +T chQ# 1hong th1C#m s*nh q=*tru# nob*l*# Lou+.I.Au% C#m c ngt chu#, t)nh mtO c tc

    "ng gi%i 5ht, sinh tm ch, mt 1hMi, tiu m, th#nh nhi\t * lWi tiu. [R Eu%C#m c c#y, mVi thm, t)nh }m, c tc "ng tiu m, thng 5h) t+\, gix1 tiuho. [R cy C#m ngt, hi the, t)nh mtO c tc "ng hD 5h) 8y, i'u ho* t. n v-, Eu% Wc $em nh c tc "ng 5h lc, * R c tc "ng t+ungti\n * 2M.

    Gguy\t Eu, Gguy\t Eu0 qXurraya .an*culata#c5.I L chQ# ho c m&o*ng 2 Phclod"ndron ch*n"n#" rchei.I [R thn ch;# 2e+2e+in chQ# l

    Gg thV u Uvod*a ruta"car.a$ Eu% l*m thuc chQ# 8y 2"ng.10. H NgW g X (F"?#$$%10.1 :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    19/45

    Thc vt dc

    &o# th;c:Au% mng h#y Eu% hDch.10.0. M&' ) #*+ '"ong - /Cy GgF gi# 2B g#i Scantho.anaA tr*Fol*atu# qL.I ben.I% Cy nh( c g#i.

    L mc so le, 561 chn t c t 3 0n K l ch6t. &o# n t)nh 5hc gc, c"m ho#mc th*nh tn P 8u c*nh. Au% mng hBnh c8u, 5hi ch)n c m*u en. [R cychQ# 2\nh t th1.

    Cy S#m tht PanaA .#"udo @ g*n#"ng z#ll.I. Cy thn cR, sng nhi'unm. L mc 4ng, cung l *i, l 561 c t 3 0n l ch6t. &o# t tn, mc P8u c*nh m*u $#nh nhDt. Au% mng hBnh th]n, 5hi ch)n m*u R. ^T c WcVng l*m thuc 2M (ng, c8m mu.

    Cy ngF gi# 2B g#i Cy t#m thtM&' ) #*+ ,-#

    Ghn sm PanaA g*n#"ng C.>. bey.Ivinh lng Poly#c*a# Frut*co#a +ms.I +T * l Vng l*m thuc 2M, thn

    Vng l*m thuc chQ# #u nh;c, 1hong th1.Ghn sm [i\t G#m PanaA v*"tnam"n#*# et ?+ushI ^T c sm Ggc

    Linh ch;# t!i KJ s#1onin qsm S+i'u Sin c 5ho%ng XK s#no1inI, t+ong c

    nhi'u hW1 cht m!i. Ggo*i nhQng s#no1in ch)nh m* sm S+i'u Sin c, thB sm

    Ggc Linh c4n c nhQng s#no1in c# nhn sm &o# a, nhn sm S+ung Auc

    * nhn sm Gh]t %n. S+ong l sm Ggc Linh cFng 7 1hn l]1 Wc 93

    s#no1in.

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o9/

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    20/45

    Thc vt dc

    rm Ggc Linh c tc "ng tng s;c lc, tng ' 5hng, chng 2\nh,

    chng l7o ho * chng st+ess. Suy nhin, o sm Ggc Linh m!i Wc 1ht

    hi\n, i\c nghin c;u * Q li\u ch# nhi'u nn ch# c th c nhQng 50t lu]n

    8y . qSheo sch Cy thuc, 2*i thuc * 2i\t Wc G hc.I

    Shng th%o qT"tra.anaA .a.yr*F"ra aoch.I LNi thn l*m thuc lWi sQ#, lWitiu.

    vn chu chu Sral*a armata qz#ll.I reem.I [R +T c tc "ng th#nhnhi\t, gi%i -c, tiu thFng, tn ;, 5h 1hong t+ th1. ^T c tc "ng 5hng sinhmDnh, c th gi%i -c. Shn, nht l* lNi thn c tc "ng 2M. L c tc "ng tiu-c.

    GgF gi# 2B chn chim Ech"FFl"ra h".ta.hylla qLoDi.I +ms.I [R thn l*mthuc 2M, mDnh gn ct.

    1>. H Ho 'n -+ - ! #Pn (F8#$$%& &o# Sn >1i#ce#e c 5ho%ng K lo*i P [G, to*n l* nhQng cy thn th%o

    Dng cR nhR.1>.1 :# ;K?qXIAu% ng i, hBnh c8u h#y 28u "c.So*n cy c ng ti0t tinh 8u thm.1>.0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy Dch ch Sng"l*a dahur*ca qish.I enth et &oo5.I. Cy thn cR sng

    lu nm, thn +ng. L $f lng chim cung *i c 2. &o# m*u t+Yng, c"m ho#tn 561, mc P 5Z l h#y 8u c*nh. Au% ng i. ^T c Vng l*m thuc chQ#nh;c 8u, c%m cxm.

    Cy uyn 5hung !*gu#t*cum all*ch**+#nch.I. Cy thn cR, sng lu

    nm, thn +ng. L mc so le, 561 3 l8n lng chim. C"m ho# tn 561, ho# nhRm*u t+Yng. Au% ng i, hBnh t+;ng. Shn +T Vng l*m thuc chQ# c%m cxm.

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*oXJ

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    21/45

    Thc vt dc

    CB ")' (Raucu# carotaLinnI K& 8-n #-o 'n- 3P!/1h8n t+n mUt t,t+i qJ,@9,kI.T-Bn- 8-Pn -Y -#/ Tn- 3P! 8-Pn '"4n 9:' ;Z'/ s#2inenq9J,/IO mi+cen q,KIO elemincin q3,JIO c#+on q,IO lin#lol q9,/IO#cet#t lin#lil q,3I, Tn- 3P! '"/ c#+otol, #ucolO @2is#2olen. Cng 3[ng/

    tinh 8u c t)nh st 5hu}n mDnh

    Cy Dch ch Cy uyn 5hung

    M&' ) #*+ ,-#?i8n s*ng =n*d*um monn*"r* !%$ Cusson.IShng Vng chQ# li\t ng,

    1h" nQ lDnh t cung, 5h) h, $)ch 2Dch !i, lng gi mRi #u. Li'u Vng @9Xg Dng thuc sYc ung +ing h#y 1hi hW1 !i cc thuc 5hc. dVngngo*i l*m thuc chQ# 1h" nQ lP ng;# m Do, im o t+Vng +oi m Do,ghf lP.Si'n h P"uc"danum d"cur#*vum h#ySng"l*ca d"cur#*va +#nch. et

    r##t.I ^T Vng l*m thuc t+ ho.vng Euy Sg"l*ca #*n"n#*# R*"l#%$ ^T Vng l*m thuc 2M mu, i'u 5inh^#u m ="nt"lla a#*at*ca n2I C% cy Vng l*m thuc gi%i nhi\t^#u mVi q =or*andrum #at*vum Lin.I Eu% l*m thuc 5)ch th)ch tiu h#ShB l* Sn"thum grav"ol"n# !%$ cy l*m gi# , Eu% l*m thuc chQ# 8y 2"ng.r*i h 2Yc

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    22/45

    Thc vt dc

    r# sm 2Yc Zl"hn*a l*ttoral*# +. rchmit e$ biE.I. S+ l#o 1hMi, im 1h0Eu%n mDn t)nh, ho o 1h0 to, t+ 2\nh im nhiTm thi 5 hi. S+ ng;# ngo*i #

    1. H M '\n (Logn#$$%1.1. :# ;I * 2+ucin Wc Vng l*m thuc 5)ch th)ch th8n 5inh t+ungng, chQ# t th1, 2Di li\t.

    &o*ng n*n qb7 ti'n l Eu0I Etrychno# allch*ana rteu e$ dC.I, y leon c#o, bc ho#ng P +ng.

    Cy b7 ti'n Cy &o*ng n*nM&' ) #*+ ,-#Cy b]t mng ho#

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    23/45

    Thc vt dc

    L ngn Z"l#"m*um "l"gan# enth.Itheo Eu#n ni\m 1hn loDi m!i, cy Lngn thu-c h &o*ng ng ?elsemi#ce#e.

    Ggi 2 ng- -c l ngn c cc t+i\u ch;ng 5ht n!c, #u hng, chngmUt, ho# mYt, 2un nn s#u 2 mRi c, thn nhi\t hD, huy0t 1 hD, +ng cYnchUt, sVi 2t m61, #u 2"ng Q -i, tim ]1 y0u, 5h thP, ng t gi7n * ch0t

    +t nh#nh o ngng h h1G] ;/

    G!c c# +#u m ti nguyn cy s#u 5hi +# sDch * gi7 nt c th Vng gi%i -c l ngn..

    S^ 3[ng + -#SDi S+ung Auc, n Wc s "ng i'u t+ ecem#, 2\nh t+, nhiTm t+Vng

    +ng, 1hong qhiI, nht ngo*i #, chng tMn thng * co thYt, nhng o -ct)nh c#o nn ch hDn ch0 t+ong cc ;ng "ng ngo*i #.

    1. H T"_# ;Bo (F8o#+n#$$%

    & S+xc *o c 5ho%ng XJ lo*i.1.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    24/45

    Thc vt dc

    Cy S+xc *o Cy Shng thinM&' ) #*+ ,-#rng ho# *ng Etro.hanthu# d*var*catu# qLou+.I &oo5. et >m.I Au%

    ch;# glycosi tim.# gDc auolF*a v"rc*llata #ill.I ^T l*m thuc t+ c#o huy0t 1.b;c ho# t+Yng Holarrh"na ant*dy#"nt"r*ca z#ll.I [R thn l*m thuc chQ# l .d# cDn =atharanthu# ro#"u# don.I SDi [i\t G#m, cy Wc t+ng l*m

    c%nh, hoUc l*m thuc t+ c#o huy0t 1, tiu ng, st +6t,2\nh mu t+Yng, thngtiu.

    rQ# Sl#ton*a #cholar*# ^.+.I [R thn l*m thuc chQ# st +6t, thuc 2M.&unh #nh Sllamanda cathart*ca L.I dy leo, ho# *ng, t+ng l*m c%nh.vDi Plum"r*a rubra L.I [R thn l*m thuc chQ# 1hV thng1J. H CB 8-4 (!#$$%C 5ho%ng kJJ chi * t+n 9J.JJJ lo*i. SDi [i\t G#m hi\n 2i0t /J chi !i

    5ho%ng t+n JJ lo*i, thng gU1 nhi'u t+ong +ng, tDo nn th*nh 1h8n ch y0u

    c# t8ng cy th1.1J.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    25/45

    Thc vt dc

    Au% tht, Eu% hDch h#y Eu% n#ng.&Dt c th c cnh qhDt cy C#nh @ 5i @ n# I.1J.0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy C#nh @ 5i @ n# =*nchona E.$% Cy g to. C#o 5ho%ng 9J @ XJ m. l

    mc i, 1hi0n l nguyn, hBnh t+;ng, c X l 5|m +"ng s!m. &o# m*u t+YnghoUc hng.Au% ch;# nhi'u hDt nhR, t. [R cy ch;# nhi'u #lc#loi nh: Euiniin,

    cinchonin, cinchoniin Wc Vng l*m thuc chQ# st +6t, t+ loDn nh1 tim,thuc 2M.

    Cy b lng Pa"d"r*a tom"nto#a l.I. Cy leo, thn * l c nhi'u lngmn, mUt !i l m*u nu t)m. L m lng Wc Vng chQ# 2\nh 5i0t l.

    Cy C#nh 5i n# Cy b S#m th Cy b lngM&' ) #*+ ,-#b t#m thPa"d"r*a lanug*no#az#ll.Id*nh *nh Zard"n*a Flor*da Lin.I, Eu% l*m thuc t+ 2\nh g#nC* 1h v0* =oFF"a can".hora

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    26/45

    Thc vt dc

    Cy thn cR, sng nhi'u nm, cy 2"i, )t 5hi l* cy g.L mc so le h#y mc i, l nguyn, 5hng c l 5|m.&o# n -c hoUc c"m ho# $im, 2ng, chVm. &o# 5hng 'u, l(ng t)nh,

    mu K, c K l *i li'n nh#u, t+*ng ho# thng hBnh mUt nD

    - nh nh o c 9 nh l61, 2- nh X t+-i, c 5hi ch c4n X nh- nh"y gm X l no7n. 8u t+n, X .

    &o# th;c:A# n#ng, )t 5hi Eu% mng. Ghi'u hDt, n-i nhF nDc.1. 0. M&' ) #*+ '"ong -/Cy Ghn t+8n Sd"no#ma ca"rul"um ^.+I. Cy thn cR, c#o 9m, thn t+4n

    m*u t)m, c lng. L P gc mc i, l P ngn mc so le, 1hi0n l 5h) +ng c#.

    S+*ng ho# m*u $#nh l#m. Au% n#ng chf * chf ch. &Dt nhR, m*u *ng.dVng to*n cy qt+ +TI l*m thuc chQ# 2\nh g#n, m]t, n!c tiu *ng.

    Cy v# ho*ng "hmann*a glut*no#a Li2osch.I Cy thn g, c#o 9J @ 3Jcm. So*n cy c lng m'm. L mc 4ng P gc. &o# m*u t)m R, mc th*nhchVm P ngn, *i * t+*ng hBnh chung. Shn +T Wc Vng l*m thuc 2M mu.

    Cy Ghn t+8n Cy v# ho*ngM&' ) #*+ ,-#

    dng # ho*ng R*g*tal*# .ur.ur"a Lin.I, ch;# igit#lin l* thuc t+W tim^#u s#m t+Yng

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    27/45

    Thc vt dc

    C#m th%o n#m qC#m th%o tI Eco.ar*a dulc*# Lin.I, Vng l*m thucchQ# st, gi%i -c c th

    &uy'n sm 2Yc Ecro.hular*a bu"rg"r*ana biE.I, c l*m thuc chQ#nng, st, chng im

    ^#u om !*mno.h*la ch*n"n#*# be++I L*m gi# 1O. H Ho 9 (L9#$$%& L#mi#ce#e c 5ho%ng 93J lo*i P [G1O.1 :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    28/45

    Thc vt dc

    Cy Dc h* n#m Cy &oYc hngM&' ) #*+ ,-#ainh gi!i Ul#holtV*a cr*#tata zill.I, l*m thuc chQ# c%m cxm.ch mu !"onuru# h"t"ro.hylu# r_eet.I, l*m thuc i'u 5inh, chQ# 2\nh

    1h" nQ.&ng nhu t)# ^c*mum #anctum Lin.I, l*m thuc chQ# c%m stS)# t P"r*lla ocymo*d"# Lin.I l*m thuc chQ# c%m, hov#n sm Ealv*a mult*orrh*Va unge.I, +T l*m thuc 2M, chQ# 2\nh 1h" nQ&xng ch#nh =ol"u# aromat*cu# enth. in z#ll.$3 l l*m thuc chQ# ho^u m|o ^rtho#*.hon st#mineus enth.I, l*m thuc lWi tiu, t+ sRi th]n&oYc hng Pogo#t"mon cabl*n enth.I, l*m thuc chQ# #u 2"ng, c%m

    lDnh, nh;c 8u&D 5h th%o Prun"lla vulgar*# L.I &o# l*m thuc chQ# c#o huy0t 1, 2)

    tiu, i'u 5inh

    &o*ng c8m Ecut"llar*a ba*cal"n#*# ?eo+gi.I, +T c chQ# st, l, 2nghuy0t, #n th#i.1R. H Ho #-!ng (C98n!?#$$%?m 5ho%ng J@ chi * [email protected] lo*i.1R.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    29/45

    Thc vt dc

    &o# th;c: aKCqKI>K?qX@3@KIAu% n#ng. &Dt nhR.1R.0. M&' ) #*+ '"ong -/

    Cy vwng sm =odono.#*# Wavan*ca qlumeI &oo5..I. Cy thn cR, sng lunm. Shn leo, +T hBnh t+" *i. L mc i, m61 l nguyn hoUc 5h)# +ng. &o#

    mc +ing lf P 5Z l, m*u *ng nhDt, Eu% n#ng. ^T v%ng sm Vng chQ# tiu ho

    56m, 56m n, Di ti\n lRng, m\t mRi, m lu c th suy nhWc, l4i om, im

    th]n, n!c tiu c #l2umin. C4n Vng l*m thuc 2M D *y, lWi tiu, chQ# ho,

    tiu m.

    Cy Ct cnh Platycodon grand*Florum q#c5I >.d.CI. Cy thn cR, snglu nm. L mc i h#y mc 4ng, c 5hi mc so le, 1hi0n l hBnh t+;ng, m61c +ng c# to. S+*ng ho# hBnh chung, m*u l#m t)m h#y t+Yng. ^T c Vng l*mthuc chQ# ho, t+ m.

    Cy vwng sm Cy Ct c#nhM&' ) #*+ ,-#r# sm 2Yc Sd"no.hora v"rt*c*llataisch.I, +T chQ# st, im 1h0 Eu%nS0 i\1 s# sm q_ahl"nb"rg*a grac*l*#

    S%R%=%$CR 1hng E.h"nocl"a V"ylan*ca

    ?#e+tn.I &Bnh 2n.

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*oX/

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    30/45

    Thc vt dc

    0. H C_# (F'$"#$$%vy l* m-t h l!n c m;c ti0n h# c#o nht t+ong cc lo*i thc ]t hDt 5)n

    h#i l m8m.

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    31/45

    Thc vt dc

    dVng ch y'u l*m thuc chQ# cc 2\nh c# 1h" nQ: 5inh nguy\t 5hng 'u,ch%y mu t cung q2ng l]uI, 5h) h, t cung lDnh 5hng th" th#i, -ng th#i, #u

    2"ng o lDnh, i l lu ng*y +# mu, ch%y mu c#m, #u $c.Cy cng #nh [i\t G#m !actuca *nd*ca Lin.I Cy thn cR, c#o J,k @

    9m , c nh# m t+Yng. L mc so le, m ly thn, l 1h)# !i chi# thVy, c

    +ng c# to.L 1h)# t+n 5hng chi# thVy, c nhi'u +ng c# th# hn. &o# t 8u

    m*u t)m *ng. Au% ng c chVm lng. cng #nh qt+ +TI Wc Vng l*mthuc chQ# m"n nht.

    Cy Gg7i c;u Cy cng #nh [i\t G#mM&' ) #*+ ,-#a6 8u ng# `anth*um #trumar*um Lin.I, Eu% t+ m"n nhtr*i t q _"d"l*a calcndulac"a Lcss.I l*m thuc t+ m"n nht, +m s%yb8n t!i U.aton*um #tachdomum nce.I, l*m thuc i'u 5inh, chQ#

    m"n nht, lP lo6t

    Cxc ho# *ng =hry#anth"mum *nd*cum Lin.I, ho# Vng l*m thuc chQ#c%m st.

    Sh#nh c#o ho# *ng Srtcm*#*a annua L.I, l ch;# #+temisinin chQ# st +6tCR c;t lWn Sg"ratum conyVo*d"# L.I, l chQ# im $o#ng, Vng nu n!c

    tYm t+ ng;#Dch t+u]t Stractylod"# macroc".hala aoi.I, thn +T t+W tiu h#, lWi

    tiu, chQ# ho, tiu ngvDi 2i

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    32/45

    Thc vt dc

    C%i cxc =hry#anth"mum coronar*um L.I, C4n Vng l*m thuc chQ# holu ng*y * chQ# #u mYt. n v-, ngi t# Vng cy 1hi hW1 !i h tiu t+ 2\nh l]uO ho# Wc Vng th#y th0 dng c#m cxc nh l* m-t cht thm Yng* lWi tiu ho.9. ChQ# ho t+f em: dVng l C%i cxc thi nhR kg, thm )t m]t ong, h1 *o ni

    cho ti0t n!c +#, chi# nhi'u l8n ung t+ong ng*y.X. GhQng ngi n ung 56m tiu, im l, h#y #u mYt: dVng C%i cxc n snghoUc nu c#nh n, 'u c tc "ng t+ 2\nh tt.

    >+tich#ut =ynara #colymu# L.I, l l*m thuc chQ# 2\nh g#n.CR mc Ud*.t .ro#trata !%$, l l*m thuc c8m mu, hD nhi\t

    01. H N-B (c?$#$$%.

    C6n #Y '4n ,-# H d ?!, l* m-t h thc ]t c ho# gm c X chi hi\n c4ntn tDi q9chi 7 tuy\t chngI.01.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    33/45

    Thc vt dc

    nhnh, ngV ho# *yO *i c ng, *i 9,Kmm, t#i 9mm, 5hng lngO t+*ng c ng

    9,K@Xcm, t#i , *i @9XmmO nh X, 2#o 1hn *i @Kmm.

    K& 8-n 3eng/^T

    T-Bn- 8-Pn -o -#/C m-t cht Yng.

    Cng 3[ng/ n v-, ngi t# Vng +T t+ nm tcC*+ L4n ,\!, c4n gi l* S+xc cn, &o*ng th #n, &Dn lin t l* Eu%

    1hi h#y sy 5h c# cy Lin 5i'u qQor#yth*a #u#."n#a[#hl.I

    [ Yng t)nh h*n, c sch ghi: Yng 2Bnh qMn 5inhI, hi Yng c#y q%n

    th%o cng m"cI, Eui 5inh .Sheo hc cM t+uy'n: thuc c tc "ng th#nh nhi\t gi%i -c.

    .Sheo 50t Eu% nghin c;u Wc l hi\n Di:9. Sc "ng 5hng 5hu}n +-ng:

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    34/45

    Thc vt dc

    C*+ C-i jng h#y c4n gi ch| C!c m#n, y C}m n, dy Yng, cy

    dm t+Yng, cy L ngn, bR sf. Sn 5ho# hcJasminum subtriphnr!lume.

    C 3 loDi jng, jng l nhR vng #$Vng tt hn c%, jng l to vng tr/u$

    cFng Wc Vng, c4n jng nxi 5hng Vng l*m thuc.

    Ch| [jng mc ho#ng P 5hY1 ni, l* loDi cy 2"i nhR, ng 5)nh thn5hng Eu kmm, thn c;ng, tng t n *i h*ng ch"c m6t, 1hn nhnh

    nhi'u. [R thn nhn m*u $#nh l"c. L mc i hi hBnh mc, 1h)# cung t+4n,

    mFi nhn, c 2# gn ch)nh nMi +N P mUt t+n, m61 nguyn, c*ng ln ngn, c*nh

    l c*ng nhR. &o# m*u t+Yng mc th*nh $im P 8u c*nh, Eu% hBnh c8u.

    - 1h]n Vng l*m thuc l* l 1hi h#y sy 5h, thu hi Eu#nh nm

    chQ# sng x, m"n nht, 1 $e, cn t+Vng, +Yn, +0t cYn, !i Dng thuc sYc hoUc

    1h# nh 1h# t+*.=h Jng dI nhm ln v2* !5 ngn 'h:ng che vf =h vng cGn c t+n l

    !5 ngn m cGn vf hfnh d?ng b+n ngo*3 th/n3 cnh tDng 60* g*0ng v2* th/n

    cnh !5 ngn3 nht l 'h* 6 ch7t 'hi* g0c v bi ht l5%

    =/y =h vng c thK .h/n b*t v2* c/y l5 Ngn nh@ vo 67c 6*Km l53 hoa v

    qu(% !5 =h vng c j g/n dc , g/n b+n u0n cong th"o mk. l53 r rt$% Hoa

    =h vng mu tr1ng v2* m@* c5nh hoa trong 'h* hoa !5 ngn mc thnh chm3

    .h/n nh5nh nh*u ln , M j ln$ mu vng% u( =h vng hfnh cu cp h?t ng:3chn mu vng3 c mt h?t r1n ch1c% Ngc l?*3 qu( c/y !5 ngn hfnh trC -3)

    A cm$3 'h* chn t m83 nh*u h?t t2* s- h?t$3 nhi3 hfnh thn3 c d*m ming3

    .h5t t5n th"o g*%

    C*+ ? ngYn, c4n gi l* cy +xt +u-t, ho*ng jng, oDn t+ng th%o... c

    tn 5ho# hc Z"l#"m*um "l"gan#, thu-c - HoBng ;jng ("#smiaca%.LoDi

    cy n*y 1hM 2i0n t+ong +ng [i\t Yc * Sy Yc Yc.

    &o# cy L ngn

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o3

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    35/45

    Thc vt dc

    v-c t)nh c# l ngn l* o cc #nc#loitch;# t+ong to*n 2- cy, t+]t t -cgi%m t +T, l, ho#, Eu% * thn cy. S!i 9 n 1hn #nc#loit 7 Wc chi0t +# tl ngn nh 5oumin, gelsenicin, gels#myin , gelsemo$onin, 9/@hy+o$ygels#myin, t+ong h*m lWng 5oumin l* c#o nht c4n -c t)nh c#gelsenicin t)nh theo LdKJt+n chu-t l* c#o nht.

    [i\t G#m* S+ung Auc, n Wc coi l* m-t t+ong loDi cy c -ct)nhh*ng c#o nht qthuc -c 2%ng >I, m-t s ngi cho +jng ch c8n n 2# l l* ch0t ngi.

    T"E! #-bng ng& ;Ggi 2 ng- -c l ngn c cc t+i\u ch;ng 5ht n!c, #u hng, chng

    mUt, ho# mYt, 2un nn s#u 2 mRi c, thn nhi\t hD, huy0t 1 hD, +ng cYnchUt, sVi 2t m61, #u 2"ng Q -i, tim ]1 y0u, 5h thP, ng t gi7n * ch0t+t nh#nh o ngng h h1.

    G] ;

    G!c c# +#u m ti nguyn cy s#u 5hi +# sDch * gi7 nt c th Vng gi%i -c l ngn.S^ 3[ng + -#SDi S+ung Auc, n Wc s "ng i'u t+ ecem#, 2\nh t+, nhiTm

    t+Vng +ng, 1hong qhiI, nht ngo*i #, chng tMn thng * co thYt, nhng o-c t)nh c#o nn ch hDn ch0 t+ong cc ;ng "ng ngo*i #.

    00. H Ck n*! (Do#o"$#$$%L* m-t hthc ]t m-t l m8m. &i\n n#y, ngi t# 7 2i0t KJ@K lo*i

    t+ong @/ chi.

    00.1 :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    36/45

    Thc vt dc

    Cy S gi%i R*o#cor"a to'oro b#5ino.I dy leo, sng lu nm. Shn +Tngn 1hBnh th*nh c to. L mc so le, hBnh tim. &o# n t)nh 5hc gc. Au% nhRc B#.

    T-Bn- 8-Pn -o -# / Sheo Gh]t %n Wc hc tD1 ch), t+ong t gi%i ch#i cht s#1onoit l* io$in * iosco+e# s#1oto$in. dio$in l* hW1 cht c tinhth, - ch%y XJC, t#n t+ong n!c, t#n t+ong cn, cn metylic, 5hng t#n t+ongn!c, hi t#n t+ong #$eton, iosco+e# s#1oto$in c - ch%y XXJJC. Shup 1hn sZcho 1hn t iosgenin * m-t 1hn t gluco#. diosgenin cFng c tinh th, t#nt+ong cc ung mi hQu c thng thng * t+ong #$it #$etic, c th cho t# nhigit#lin. Ggo*i +# diosgenin 50t hW1 !i 1hn t gluco# thB sZ cho t+ilin, 50thW1 !i h#i 1hn t gluco# thB sZ cho t+il#+in.

    T=n- lm '# 3[ng / Sheo t*i li\u cM t gi%i c Yng, t)nh 2Bnh, *o h#i5inh c#n * . C tc "ng 5h 1hong th1, m"n nht.

    Cng 3[ng /S+ong n gi#n. S gi%i Wc Vng l*m thuc lWi tiu ti\n,

    ung *o c tc "ng tiu -c, chQ# m"n nht, #u gn ct, lng gi #u mRi,n!c tiu c 1h%n ;ng #$it. Gg*y Vng 9X@9g !i Dng thuc sYc. C4n Vng thuc c, tn nhR, th% $ung n!c, c n 1h%i sZ nMi ln mUt n!c. &i\n n#yt gi%i c4n l* nguyn li\u Wc nhi'u n!c Vng chi0t s#1onin ste+olic, nguynli\u t+ung gi#n ch0 hocmon * coction.

    Cy &o*i sn Cy S gi%iM&' ) #*+ ,-#C c%i qR*o#cor"a alataLinI t+ng P Vng 2Yc 2-, l*m thuc.C nu qR*o#cor"a c*rrho#aLou+I C nu c ngt, chu# * se, t)nh 2Bnh,

    5hng -c, c tc "ng th#nh nhi\t, st t+Vng, c8m mu, hoDt huy0t, c8m #.C m*i gng qR*o#cor"a V*ng*b"r"n#*#z+ight.I. S+ong +T c 9,K @ iosgenin.C 5ho#i t qR*o#cor"a "#cul"ntau+5I c t gi%i nhi\t, tiu m, gi%i -c

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o3k

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    37/45

    Thc vt dc

    C m*i gng C t0>. H Gng (ng$"#$$%

    & n*y c 5ho%ng chi * hn 9.JJJ lo*i, 1hn 2 P Vng nhi\t !i *

    c]n nhi\t !i, ch y0u P n#m * ng n#m chu . [i\t G#mhi\n 2i0t g8n XJ

    chi * g8n 9JJ lo*i, t+ong nhi'u cy c gi t+.

    0>.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    38/45

    Thc vt dc

    Cy r# nhn Cy ?ng

    M&' ) #*+ ,-#/^i'ng Sl.*n*a oFFc*narum nce.I, thn +T l*m gi# , thuc 5)ch th)ch

    tiu h#.Dch ]u 5hu Smomum cardamomum L.I, Eu% 5hng c g#i, l*m thuc

    chQ# 8y 2"ngSh%o Eu% Smomum aromat*cum ^o$2.I Cy mc ho#ng * t+ng t+n

    Vng nxi c#o, Eu% l*m thuc t+W tiu h# * l*m gi# Ggh\ *ng =urcuma longa L.I, thn +T l*m thuc chQ# 2\nh g#n, #uDy *y, l*m gi#

    v# li'n a"m.F"r*a galanga L.I cy l*m gi# , chQ# n ung 5hng tiuS#m tht n#m a"m.F"r*a rotundaL.$3 thn +T l*m thuc i'u 5inh

    v# li'n Cy S#m tht n#m

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*o3

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    39/45

    Thc vt dc

    0. H L_ (5o#$$%& n*y c 5ho%ng kJJ chi * 5ho%ng 9J.JJJ lo*i cR. Ggi t# !c t)nh +jng

    cc ng cR chi0m 5ho%ng XJ to*n 2- th%m thc ]t t+n S+i vt.

    0.1. :# ;

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    40/45

    Thc vt dc

    Cy CR b8n t+8u Ul"u#*n" *nd*ca ?#e+tn.I. Cy thn cR, sng h*ng nm,mc th*nh c"m. L m'm 2 l c lng. C"m ho# 2ng. Au% thun *i g8n nh 3cDnh. So*n cy Vng l*m thuc lWi tiu, hD nhi\t.

    Cy CR b8n t+8u

    M&' ) #*+ ,-#vDi mDch Hord"num vulgar" L.I hDt l*m mDch nh#, l*m 2i#, 5o. dVng

    l*m thuc chQ# sRi ni\u, 8y 2"ng, lWi sQ#.CR t+#nh m."rata cyl*ndtr*ca

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    41/45

    Thc vt dc

    2"ng * t+ l. ?Do n01 Vng t+ cc ch;ng #u 2"ng, nn m# * tiu ti\n +#cht nhn q(ng t+1I.

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    42/45

    Thc vt dc

    1h8n ch y0u, #@ te+1ineol * lin#lyl #cet#t, s#2inen, limonen, #lehy 1+o1ionic

    * #ci #cetic

    ChQ# th1 5h!1, #u nh;c $ng, t 2Di, #u D *y, 5h tiu, #u 2"ng

    5inh: ng*y k@ 9Xg thn +T Dng thuc sYc, +Wu thuc hoUc c#o. dVng ngo*i, thn

    +T ti ngm +Wu $o# 21 chQ# #u nh;c, hoUc l ti gi7 Y1 chQ# nht, hnng 2u-c ln t+n chQ# #u 8u. -t thn +T t+ su, nh]y.

    Cy n hD n#m Cy Shin nin 5i\n

    M&' ) #*+ ,-#Shy $ng 2 Scoru# calamu# Lin.I thn +T l*m thuc t+W tiu h#, l*m

    hng li\uShDch $ng 2 Scoru# gram*n"u# rol#nI thn +T l*m thuc nh Shy

    $ng 2, chQ# 1hong th1, 2\nh ngo*i #|o ci P*#t*a #trat*ot"# Lin.I l t+ mn ng;#,tiu Yt, m"n nht^y Di qSloca#*a macrorrh*Vo# qL.I rchott.I, thn +T ch;# ch +0t ng;#,

    s#u 5hi ch0 l*m thuc chQ# c%m cxm, st c#o, st +6t, m"n nhtn hD 2Yc P*n"ll*a t"rnata+eit.I Gh]1 t S+ung Auc, l*m thuc chQ# hovui 1hWng ha.h*do.hora d"cur#*va q^o$2.Irchott.I Cy leo 2m ln

    cy 5hc l $f su c h#i h*ng l c cDnh gn ln, t+ng l*m c%nh * l*m thucchQ# 0t thng 1h8n m'm.

    Th#% NguyIn J*nh H*Kn L M%v*ol"t%vnOv*nhh*"nb*oX

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    43/45

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    44/45

    Thc vt dc

    TI LIyU THFM `Hzc

    9. Shc ]t Wc - t0, G ?d XJJ

    X. *i gi%ng thc ]t hc, [F [n Chuyn, G &, 9//93. dWc in [i\t G#m S, G&, XJJX

    . GhQng cy thuc * thuc [i\t G#m, ?r@Sr v St LWi, G& XJJ

    K. ?io t+Bnh thc ]t Wc, Ghi'u tc gi%, vDi hc y Wc &* G-i, XJJK.

    k. ?i%i 1hu hBnh thi thc ]t, &o*ng th r%n qch 2inI, G ?d 9//

    .

  • 8/11/2019 Thuc Vat Duoc Thuc Vat Lam Thuoc Chua Benh

    45/45

    Thc vt dc