Tiểu luận Tài Chính Tiền Tệ

TRNG I HC NGOI THNGKHOA KINH T V KINH DOANH QUC T

---------***--------

TIU LUN

TI CHNH TIN T ti:

nh gi chung v thc trng tnh hnh thu ht u t trc tip ca cc cng ty QG vo lnh th Vit Nam giai on 2008-6/2013 v thc trng hot ng chuyn gi ca cc cng ty QG trn lnh th Vit Nam (2008-6/2013)GIO VIN HNG DN : Ph.D Nguyn Th LanNHM THC HIN

1. (STT 12) Nguyn Phng Anh : 12111100372. (STT 58) V Bng Khanh

: 12111103213. (STT 126) H Trang

: 1211110673GY: TN + TI + NH Ni, 9/2013MC LC

1M U

2PHN 1: U T TRC TIP NC NGOI TI VIT NAM

21.1: KHI NIM, CIM, CH TH V PHN LOI FDI

21.1.1: Khi nim FDI

21.1.2: c im ca FDI

31.1.3: Phn loi FDI

41.1.4: Cc hnh thc u t nc ngoi ti Vit Nam

51.2: Ch th tham gia FDI:

51.3: Mi trng php l trong vic thu ht FDI ti Vit Nam

71.4: Tc ng ca FDI i vi Vit Nam

71.4.1: Tc ng tch cc

81.4.2: Tc ng tiu cc

9PHN 2: THC TRNG TNH HNH THU HT VN CA CC CNG TY A QUC GIA VO LNH TH VIT NAM (2008 6/2013)

92.1KHI NIM V MC CH THNH LP CC CNG TY A QUC GIA

92.1.1Khi nim

102.1.2Mc ch thnh lp

102.2TNG QUAN V TNH HNH FDI TI VIT NAM GIAI ON 2008 6/2013

102.2.1Khi qut v tng trng FDI t 1988 2007

112.2.2Tnh hnh u t FDI vo Vit Nam t 2008 6/2013

132.2.3C cu FDI giai on 2008 6/2013

202.3THNH TU V HN CH V THU HT VN FDI VO LNH TH VIT NAM GIAI ON 2008 6/2013

202.3.1Thnh tu v thu ht vn FDI

202.3.2Hn ch v thu ht FDI

222.4NH HNG THU HT VN U T FDI CA CC CNG TY A QUC GIA VO VIT NAM TRONG GIAI ON TI

222.4.1nh hng v lnh vc u t

222.4.2nh hng thu ht vn u t theo vng

24PHN 3: THC TRNG HOT NG CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA TRN LNH TH VIT NAM (2008 6/2013)

243.1KHI NIM V DU HIU NHN BIT CHUYN GI

243.1.1Khi nim chuyn gi

263.1.2Cc du hiu nhn bit hin tng chuyn gi

273.2NG C V CC HNH THC CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA (MNC)

273.2.1ng c chuyn gi ca cc MNC

293.2.2Cc hnh thc chuyn gi ca cc MNC

323.3TNH HNH HOT NG CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA TRN LNH TH VIT NAM (T 2008 N 6/2013)

323.3.1Khi qut chung v tnh hnh chuyn gi ti Vit Nam

353.3.2Mt s trng hp chuyn gi tiu biu

383.3.3Hu qu ca vic chuyn gi cc cng ty a quc gia

393.4KHI QUT CC BIN PHP CHNG CHUYN GI CA CHNH PH VIT NAM V MT S GII PHP KIN NGH B

393.4.1Cc bin php chng chuyn gi ca Chnh ph Vit Nam

423.4.2Mt s gii php kin ngh

44KT LUN

45DANH MC TI LIU THAM KHO

M U

Hin nay, trong xu th ton cu ha, hu ht cc quc gia u nhn thy c tm quan trng ca hot ng u t quc t i vi s pht trin kinh t. V vy, trong thi gian gn y, cc nc u rt tch cc ci thin mi trng u t hp dn, thu ht ti a ngun vn nc ngoi ni chung v FDI ni ring. Khng th ph nhn i vi nhiu nc, c bit l cc nc ang v km pht trin, FDI l mt n by kinh t hu hiu gip tang trng kinh t, gii quyt nhng vn kh khan v a cc nc ny thot khi i ngho. Tuy nhin, bn cnh nhng tc ng tch cc khng th ph nhn, c mt vn t ra l: Lm sao cc quc gia s dng dng vn FDI mt cch hiu qu nht? Bi l, FDI cng c th l con dao hai li; nu nh cc Chnh ph khng c nhng c ch v bin php ph hp, rt c th FDI s tr thnh cng c lm giu cho cc nc pht trin thong qua cc hnh thc tinh vi, mt trong s l hin tng chuyn gi. nghin cu r hn v vn ny, chng em quyt nh la chn ti tiu lun nh gi chung v thc trng tnh hnh thu ht u t trc tip (vn FDI) ca cc cng ty a quc gia vo lnh th Vit Nam thi gian qua (2008-6/2013) v thc trng hot ng chuyn gi ca cc cng ty QG trn lnh th Vit Nam (2008-6/2013).Tiu lun ny gm ba phn nh:Phn 1: u t trc tip nc ngoi ti Vit Nam

Phn 2: Thc trng tnh hnh thu ht vn FDI ca cc cng ty a quc gia vo Vit Nam giai on 2008 6/2013Phn 3: Thc trng hot ng chuyn gi ca cc cng ty a quc gia ti Vit Nam giai on 2008 6/2013Thng qua vic nghin cu v tm hiu ti ny, chng em mun em n cho ngi oc mt ci nhn tng quan v nhng vn lin quan n FDI ca cc cng ty a quc gia ti Vit Nam, c bit l hot ng chuyn gi v t a ra mt s gii php nhm gii quyt hin tng ny. Cng qua tiu lun ny, chng em hi vng ngi c s c hng th v tm hiu mt cch chuyn su hn, t c th em n nhng im mi cho vn , gp phn y li hin tng ny, gip cho kinh t t nc ngy cng pht trin.

Xin cm n c to iu kin cho chng em hon thnh ti!

PHN 1: U T TRC TIP NC NGOI TI VIT NAM1.1: KHI NIM, CIM, CH TH V PHN LOI FDI

1.1.1: Khi nim FDITheo IMF, FDI l hot ng nhm t c nhng li ch lu di trong mt doanh nghip hot ng trn lnh th ca mt nn kinh t khc nn kinh t nc ch u t, mcch ca ch u t l ginh quyn qun l thc s doanh nghip.Theo OECD: u t trc tip nc ngoi c thc hin nhm thit lp mi quan h kinh t lu di vi mt doanh nghip, c bit l nhng khon u t mang li kh nng to nh hng i vi vic qun l doanh nghip ni trn bng cch: (i) Thnh lp hoc m rng mt doanh nghip hoc mt chi nhnh thuc ton quyn qun l ca ch u t; (ii) Mua li ton b doanh nghip c; (iii) Tham gia vo mt doanh nghip mi; (iv) Cp tn dng di hn (>5 nm).

Cn theo Lut u t Vit Nm (2005), c th hiu FDI l hnh thc u t do nh u t nc ngoi b vn u t v tham gia kim sot hot ng u t nc ngoi theo qui nh ca lut ny v cc qui nh khc ca php lut c lin quan.

Tm li, theo mt nh ngha chung nht, FDI l mt hnh thc u t quc t trong ch u t ca mt nc u t ton b hay mt phn ln vn u t cho mt d n nc khc nhm ginh quyn kim sot hoc tham gia kim sot d n .

1.1.2: c im ca FDIFDI ch yu l u t t nhn vi mc ch hng u l tm kim li nhun: theo cch phn loi u t nc ngoi ca nhiu ti liu v theo qui nh ca lut php nhiu nc, FDI l u t t nhn. Tuy nhin, lut php ca mt s nc (v d nh Vit Nam) qui nh trong trng hp c bit FDI c th c s tham gia gp vn ca Nh nc. D ch th l t nhn hay nh nc, cng cn khng nh FDI c mc ch u tin hng u l li nhun. Cc nc nhn u t, nht l cc nc ang pht trin phi c bit lu diu ny khi tin hnh thu ht FDI. Cc nc tip nhn vn FDI cn xy dng cho mnh mt hnh lang php l mnh v cc chnh sch thu ht FDI hp l hng FDI vo phc v cho cc mc tiu pht trin kinh t, x hi ca nc mnh, trnh tnh trng FDI ch phc v cho mc ch tm kim li nhun ca cc nh u t.Cc nh u t phi ng gp mt t l vn ti thiu trong vn php nh hoc vn iu l theo quy nh ca lut php tng nc ginh quyn kim sot hoc tham gia kim sot doanh nghip nhn u t. Lut cc nc thng quy nh khng ging nhau v vn ny. Lut Hoa K quy nh t l ny l 10%, Php v Anh l 20%, Vit Nam l 30% v trong nhng trng hp c bit c th gim nhng khng di 20%, cn theo quy nh ca OECD (1996) th t l ny l 10% cc c phiu thng hoc quyn biu quyt ca doanh nghip - mc c cng nhn cho php nh u t nc ngoi tham gia thc s vo qun l doanh nghip.

T l gp vn ca cc nh u t s quy nh quyn v ngha v ca mi bn, ng thi li nhun v ri ro cng c phn chia da vo t l ny.

Ch u t quyt nh u t, quyt inh hnh thc sn xut kinh doanh v t chu trch nhim v l, li. Hnh thc ny mang tnh kh thi v hiu qu kinh t cao, khng c nhng rng buc v chnh tr.

Thu nhp ca ch u t ph thuc vo kt qu kinh doanh ca doanh nghip m h b vn u t, n mang tnh cht thu nhp kinh doanh ch khng phi li tc. FDI thng km chuyn giao cng ngh cho cc nc tip nhn u t thng qua vica my mc thit b, bng pht minh, sng ch, b quyt k thut, cn b qun l vo nc nhn u t thc hin d n.

1.1.3: Phn loi FDI

Theo cch thc xm nhp:

Theo tiu ch ny FDI c chia thnh 2 hnh thc: u t mi (GI) v sp nhp v mua li qua bin gii (M&A cross-border).

Theo quan h v ngnh ngh, lnh vc gia ch u t, lnh vc gia ch u t v i tng tip nhn u t:

Theo tiu ch ny, FDI c chia thnh 3 hnh thc: FDI theoc hiu dc, FDI theo chiu ngang, FDI hn hp.

Theo nh hng ca nc nhn u t:

Theo tiu ch ny, FDI c chia thnh 3 hnh thc: FDI thay th nhp khu, FDI tng cng xut khu, FDI theo cc nh hng khc ca chnh ph.

Theo nh hng ca ch u t:

Theo tiu ch ny, FDI c chia thnh hai hnh thc: FDI pht trin v FDI phng ng Theo hnh thc php l:

Ty theo quy nh ca nc nhn u t, FDI c th c tin hnh di nhiu hnh thc php l khc nhau1.1.4: Cc hnh thc u t nc ngoi ti Vit Nam

Theo quy nh php l ca Vit Nam, FDI c tin hnh di nhiu hnh thc php l ch yu l:

- Hp ng hp tc kinh doanh (BBC): Vn bn k kt gia hai bn hoc nhiu bn tin hnh u t kinh doanh ti Vit Nam trong quy nh trch nhim chia kt qu kinh doanh cho mi bn m khng thnh lp php nhn mi. Hnh thc FDI ny c s tham gia ca c ch u t Vit Nam v ch u t nc ngoi. im c bit ca hnh thc ny l khng hnh thnh php nhn mi (cc bn i tc thc hin quyn v ngha v ca hp ng vi t cch php nhn c ca mnh). Hnh thc ny thng p dng i vi mt s ngnh kinh t c bit nh vin thng, du kh hoc ch p dng khi cc ch u t nc ngoi thm nhp vo mt th trng mi m h cha bit r.- Doanh nghip lin doanh: l doanh nghip c hnh lp ti Vit Nam trn c s hp ng lin doanh k gia hai bn hoc nhiu bn, trng hp c bit c th c thnh lp trn c s k kt hip nh gia Chnh ph Vit Nam vi Chnh ph nc ngoi tin hnh u t, kinh doanh ti Vit Nam.Trong hnh thc FDI ny, cng c s tham gia ca c ch u t Vit Nam v nc ngoi. Khc vi BBC, lin doanh l hnh thc hnh thnh php nhn mi Vit Nam v l php nhn Vit Nam.

- Doanh nghip 100% vn nc ngoi: L doanh nghip thuc s hu ca nh u t nc ngoi, do nh u t nc ngoi thnh lp ti Vit Nam, t qun l v chu trch nhim v kt qu kinh doanh.

Khc vi hai hnh thc trn, hnh thc FDI ny khng c s tham gia ca ch u t Vit Nam. Cng ging nh lin doanh, doanh nghip 100% vn nc ngoi cng hnh thnh php nhn mi Vit Nam v l php nhn Vit Nam.Ngoi ra, FDI Vit Nam cn c tin hnh bng cc hnh thc Xy dng Kinh doanh - Chuyn giao (BOT), Xy dng - Chuyn giao Kinh doanh (BTO), Xy dng - Chuyn giao (BT).

1.2: Ch th tham gia FDI:

Cng ty a quc gia (MNCs) l khi nim dng ch cc cng ty sn xut hay cung cp dch v t nht hai quc gia. MNCs c th nh hng ln n cc mi quan h quc t v cc nn kinh t ca cc quc gia. Cc cng ty ny cng ng vai tr quan trng trong qu trnh qon cu ha. Mt s ngi cho rng mt dng mi ca MNC ang hnh thnh tng ng vi ton cu ha l x nghip lin hip ton cu. Cng ty a quc gia l cng ty hot ng v c tr ti nhiu nc khc nhau.

1.3: Mi trng php l trong vic thu ht FDI ti Vit Nam

Lut u t nc ngoi (1987)

Vit Nam bt u m ca t nm 1986 v t , nn kinh t Vit Nam bt u c nhng bc chuyn bin v khi sc mi. Lut u t nc ngoi 1987 ra i, c nh gi l tng i hp dn v c tnh khuyn khch u t ti thi im . Lut u t nc ngoi nm 1987 c son tho da trn ni dung c bn ca iu l u t nm 1977, xut pht t thc tin Vit nam v c tham kho kinh nghim ca cc nc khc trn th gii. Vi mt ni dung tng ihp dn, cu trc n gin, y v nhn chung ph hp vi tp qun lut php Quc t, Lut u t nc ngoi ti Vit Nam nm 1987 p ng c mong mi ca cc nh u t nc ngoi.

Tuy nhin b lut ny vn cn nhiu hn ch nh: hn ch s hp tc ca nh u t trong nc v nc ngoi, vn bn di lut khng kp thi, mi trng php l cn nhiu bt cp

Vic cp php v qun l hot ng u t ca cc nh u t nc ngoi lc ny ht sc cht ch. Ch i x gia nh u t trong nc v nc ngoi cng c s phn bit v lnh vc u t, v iu kin cp php (t l ni a ha, t l xut khu), c ch 2 gi tng qun l, tin lng ti thiu Vn bn, th tc phc tp, chng cho.

Sau khi Lut u t nc ngoi ti Vit nam ra i nm 1987, nh du mc lch s hnh thnh cho n nay, Lut u t nc ngoi ti Vit nam qua bn ln sa i, b sung ln th nht vo nm 1990, ln th hai vo nm 1992 v n nm 2000 c thay th bng Lut u t nc ngoi ti Vit nam mi v lut ny cng c tip tc sa i, b sung t nm 2000. Nhng thi im nh du nhng mc pht trin v hon thin ca Lut u t nc ngoi ti Vit nam.

Lut u t nc ngoi sa i 1990:

B lut c mt s thay i: M rng i tng u t trong nc hp tc vi nc ngoi, cam kt hn na trong m bo u t, khuyn khch u t vi cng ngh tin tin, sn xut hang xut khu, thay th nhp khu

Lut u t nc ngoi sa i 1992:

Tip tc c nhng thay i nh: b sung m bo v u t, m rng ngnh ngh lnh vc thu ht (lnh vc h tng cng nghip, kinh t x hi), b sung cc hnh thc BOT-BTO-BT, u t nhiu hn vo khu cng nghip khu ch xut, i x bnh ng hn gia u t nc ngoi v u t trong nc Lut u t sa i 1996:

B lut ny hon thin php l trong qun l, ci cch hnh chnh; qui nh u i thu nhm khuyn khch u t vo ngnh, vng; phn cp UBND tnh, thnh ph ban qun l cc khu cng nghip, khu ch xut cp phpTuy nhin sa i nhn chung thu hp cc u i, hn ch u t vo mt s lnh vc, nng gi thu t, n b gii ta.

Lut u t nc ngoi sa i nm 2000:

Lut cho php chuyn i hnh thc u t thng qua sp nhp hoc tch, cho php chuyn i quyn s hu vn, cho php th chp quyn s dng t vay vn, gim thu chuyn li nhun cn 3%, 5%, 7% (tuy nhin t u 2004 b thu ny), m rng u i vo cc ngnh, vng khuyn khch u t

Lut u t 2005:

Nhm ci thin mi trng u t kinh doanh, mi trng php l, to s thng nht trong h thng php lut v u t, to "mt sn chi" bnh ng, khng phn bit i x gia cc nh u t; n gin ho th tc u t, to iu kin thun li thu ht v s dng hiu qu cc ngun vn u t; p ng yu cu hi nhp kinh t quc t; tng cng s qun l ca nh nc i vi hot ng u t, nm 2005 Quc hi ban hnh Lut u t v c hiu lc t 1/7/2006, Lut u t 2005 thay th Lut u t nc ngoi v Lut Khuyn khch u t trong nc.

B lut ny xa b phn ln phn bit i x trong hot ng sn xut kinh doanh gia u t trong nc v u t nc ngoi. Chnh ph phn cp mnh m hn na trong cng tc cp giy php v qun l u t cho y ban nhn dn cc tnh, thnh ph, ban qun l khu cng nghip, khu ch xut, khu cng ngh cao, khu k thut.Lut u t 2005 gp phn ci thin mi trng php l Vit Nam v khin cho Vit Nam tr thnh mi trng u t ngy cng hp dn v tim nng.1.4: Tc ng ca FDI i vi Vit Nam

1.4.1: Tc ng tch cc

Cung cp ngun vn quan trng cho pht trin kinh t - x hi:

+ T trng ca FDI trong tng vn u t bin ng mnh: khong 13% nm 1990; 30,4% nm 1995; dao ng trong khoangr15-18% t 2000-2006...

+ Giai on 2007 2008 t trng tng mnh (24,3 v 31,4 %)..

ng gp thc y tng trng kinh t: Khu vc FDI c t l tng trng cao hn cc khu vc khc, so vi tng trng GDP chung, gp khong 1,5 ln.

ng gp quan trng vo chuyn dch c cu kinh t theo hng cng nghip ha, hin i ha (t trng khu vc FDI trong gi tr sn xut cng nghip tng mnh m)

To ra nhiu ngnh cng nghip mi: 100% sn lng ca mt s sn phm cng nghip (du kh, thit b my tnh, my git, iu ha..), 60% cn thp, 33% hng in t, 76% dng c y t chnh xc, 49% sn phm da giy, 55% sn lng si, 25% hng may mc...

Tc ng lan ta ti cc thnh phn kinh t khcGp phn quan trng trong pht trin cng ngh, c bit cc ngnh cng ngh cao

Nng cao nng lc cnh tranh, gia tng xut khu ca Vit Nam

1.4.2: Tc ng tiu cc

FDI c tc ng lm chuyn dch c cu theo hng thay th nhp khu, tp trung vo cc ngnh c bo h cao:

Mt cn i ngnh ngh, vng, lnh th (lnh vc, ngnh, dn c t l li sut cao c cc nh u t quan tm hn; a im u t thng nhng ni c c s, kt cu h tng kinh t x hi thun li nh thnh ph ln, a phng c cng bin, hng khng; cc tnh min ni, vng su vng xa t c FDI...)

Chuyn giao cng ngh cn hn ch (cha tip cn c cng ngh ngun m ch l cng ngh th hai)

Quan h lao ng cha tun th theo qui nh php lut Tc ng tiu cc ti mi trng Lch thu, trn thu, bo him x hiPHN 2: THC TRNG TNH HNH THU HT VN CA CC CNG TY A QUC GIA VO LNH TH VIT NAM 2008 6/20132.1 KHI NIM V MC CH THNH LP CC CNG TY A QUC GIA

2.1.1 Khi nim

Cng ty a quc gia l mt tp on kinh t bao gm nhiu cng ty con hay thc th kinh t c thnh lp nhiu nc khc nhau v c mi lin kt cht ch vi nhau, chng nh hng n hot ng ca nhau v c bit cng c chung mc ch l ti a ha li nhun trn phm vi quc t., Trust, Consortium, Concern v Conglomerate, trong Concern v Conglomerate l hai hnh thc ph bin nht ca cng ty QG hin i.

S hnh thnh ca cc cng ty a quc gia bt ngun t s tch t tp trung, CMH v hp tc ha cao trong sn xut v tn ti di nhiu hnh thc khc nhau nh: Cartel, Syndicat

Mt s cng ty a quc gia Vit Nam:MNCLnh vc kinh doanh

Siemens AGT ng ha v iu khin, in lc, vn ti, y t, thng tin, lin lc v chiu sng.

Hondang c, xe my

Toyota Motor CorporationSn xut t

UnileverSn xut cc mt hng tiu dung nh m phm, ha cht git ty, kem nh rng, du gi, thc phm

ToshibaSn xut sn phm dng s, in thoi dng s, thit b v thnh phn in t, dng c in dng trong nh

SonyMt hng: tivi, my nh, my tnh xch tay v mt s in v dn dng khc

IntelSn phm nh chip vi x l cho my tnh, b mch ch, nh flash, cc mng v cc thit b my tnh khc

GoogleInternet, phn mm my tnh

2.1.2 Mc ch thnh lp

Nhu cu m rng th trng tiu th sn phm: Cc cng ty a quc gia xut pht t mt quc gia, tc l cng ty quc gia. Cng ty quc gia mang quc tch mt nc v vn u t vo cng ty ny thuc quyn s hu ca nh t bn nc s ti. Khi cng ty quc gia pht trin kinh doanh th hng ha v dch v m n cung ng cng nhiu v cht lng. Lc ny, th trng cc nc ln cn hay cc nc c nhu cu sn phm ca cng ty tr nn hp dn.

Li th so snh v chi ph u vo: Cng vi nhu cu pht trin th trng tiu th, cc cng ty tm c ngun nguyn liu, nhn cng c chi ph thp hn ti quc gia m cng ty mang quc tch. Bn cnh l cc u i v thu hay u i kinh t t pha quc gia nhp khu. Tn dng nhng li th y, cc cng ty ny s tin hnh xy dng chi nhnh, cng ty con ti quc gia s ti.2.2 TNG QUAN V TNH HNH FDI TI VIT NAM GIAI ON 2008 6/2013

2.2.1 Khi qut v tng trng FDI t 1988 2007

T 1989 2007, tnh hnh u t FDI vo Vit Nam c nhiu bin ng nhng xu hng nhn chung l tng. c bit, nhng nm 2006, 2007 c s tng trng t bin v FDI.

(S liu ca Tng cc thng k)iu ny c gii thch bng c th l:29/12/1987, Lut u t nc ngoi c Quc hi nc CHXNCN Vit Nam kha VIII, k hp th hai thng qua. FDI chnh thc c mt Vit Nam k t nm 1988.

7/1995, Vit Nam ra nhp ASEAN, k hip nh khung v hp tc kinh t vi EU v bnh thng ha quan h vi M. Nhng s kin quan trng ny to ra nhng c hi ln cho lnh vc FDI.7/11/2006, Vit Nam chnh thc c kt np vo WTO, m ra nhng c hi trong thu ht vn FDI. Nm 2007 chng kin s ln mnh ngc nhin ca u t nc ngoi vo Vit Nam: s lng cc d n u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam l 1445 d n, tng gp i so vi nm 2006. Tng s tin u t (bao gm cc khon u t mi, u t m rng) l 20,3 t USD.

y l mt kt qu ngoi mong i vi s c mt ca nhiu cng ty a quc gia ti Vit Nam nh Coca Cola, Pepsi, Intel, Microsoft, Unilever, P&G, Nestle, Metro, PWC, Kao, Avon, Mercedes Benz

2.2.2 Tnh hnh u t FDI vo Vit Nam t 2008 6/2013

Nm 2008 nh du nh cao tng trng c v s d n v quy m vn u t trc tip nc ngoi vo Vit Nam vi nhng s liu ng ghi nhn:

Tng s vn FDI nm 2008 t 64,011 t USD, tng gp gn 3 ln so vi nm 2007. Tng s d n FDI l 1482, trong s d n FDI c cp mi l 1171 d n vi tng s vn ng k t 60,217 t USD, tng 222% so vi nm 2007. S d n tng vn cng rt ln vi 311 d n ng k tng thm 3,74 t USD. Bnh qun s vn ng k t 51,4 triu USD/d n, gp khong 4 ln so vi nm 2007.

C th k n mt s d n u t FDI ln nht nm 2008:

D nVn ng k (t USD)

Thp ca Lion v Vinashin9,8

Thp ca Formosa7,8

Nh my lc du Nghi Sn6,2

D n bt ng sn New City4,3

Khu du lch H Trm4,2

T hp ha du Long Sn3,7

th i hc quc t Berjaya3,5

Lin doanh Gtel Mobile1,8

T hp ngh dng Starbay1,6

Khu khch sn, gii tr Good Choice1,3

(Theo: Cc u t nc ngoi)

Tuy nhin, sau 2008, t 2009, vn FDI c xu hng tng chm li so vi trc v to thnh 1 xu hng gim sut t n nayCh tiu20092010201120126/2013

FDI thc hin

(t USD)10,00011,00011,00010,4605.700,00

FDI ng k

(t USD)21,4818,59515,35613,01310.472,94

Cp mi16,34517,2312,1017,8545.812,67

Tng thm5,1371,3663,2555,1594.660,86

S d n

Cp mi

(d n)8391.155665554

Tng vn (lt d n)215351374435217

(Theo s liu ca B k hoch v u t)

Theo bng s liu trn, c th rt ra mt s nhn xt v tnh hnh vn FDI vo Vit Nam trong 5 nm va qua:

S suy gim ca FDI vo Vit Nam c nhn thy r rt t 2009 n 2013, c v quy m vn FDI v s d n.

2.2.3 C cu FDI giai on 2008 6/2013

2.2.3.1 Theo lnh vc u t

Lnh vc cng nghip v xy dng:

T khi ban hnh lut u t nc ngoi, Vit Nam ch trng thu ht FDI vo lnh vc cng nghip v xy dng. Trc khi Vit Nam gia nhp WTO, ch trng thu ht FDI ca chnh ph l u i cc d n sn xut sn phm thay th hng nhp khu, sn xut hng xut khu, s dng ngun nguyn liu trong nc. n giai on 2000 2010, c bit l sau khi gia nhp WTO, Vit Nam bi b cc u di . Trong giai on ny, nh hng FDI vo cc lnh vc cng nghip xy dng tuy c thay i v lnh vc nhng c bn vn theo nh hng khuyn khch sn xut vt liu mi, sn phm cng ngh cao, cng ngh thng tin, c kh ch to y cng chnh l nhng d n m Vit Nam c kh nng to ra gi tr gia tng cao v c li th so snh. V vy, cho n nay cc d n thuc lnh vc nu trn, c bit l cc d n trong lnh vc ch bin, ch to vn gi vai tr quan trng, ng gp cho tng trng kinh t, xut khu Vit Nam, to ra vic lm v ngun thu nhp n nh. C th k n cc chuyn ngnh nh: cng nghip ch bin, ch to; sn xut v phn phi in, kh t, nc; xy dng; cng nghip khai m.

(S liu ca Tng cc thng k)

Tnh ring trong nm 2008, cng nghip v xy dng l lnh vc hp dn nht. Vn FDI ng k mi tp trung ch yu vo lnh vc cng nghip v xy dng, gm 572 d n vi tng vn ng k 32,62 t USD, chim 48,85% v s d n v 54,12% v vn u t ng k. Trong , cng nghip ch bin ch to chim t trng ln vi 464 d n.

Lnh vc dch v:

Nc ta c nhiu ch trng chnh sch to iu kin thun li cho hot ng kinh doanh v dch v pht tric t khi thc hin lut u t nc ngoi. Nh vy, khu vc dch v c nhng chuyn bin tch cc, p ng ngy cng tt nhu cu sn xut v tiu dng, gp phn vo s tng trng kinh t.

(S liu ca Tng cc Thng k)

Mt s ngnh dch v nh nh hng, khch sn, cc hot ng kinh doanh ti sn v dch v, vn ti, kho bi, thng tin lin lc, ti chnh tn dng tng trng nhanh. Cng vi vic thc hin l trnh thng mi dch v trong WTO, Vit Nam tip tc y mnh thu ht FDI pht trin cc ngnh dch v trc tip phc v sn xut v xut khu nh giao thng vn ti

Mt hng mi ca dng vn FDI l u t cng ngh cao. S lng va tn tui nhng nha may san xut theo cng ngh mi, cng ngh cao trn th gii a xut hin tai Vit Nam ngay mt nhiu hn. C th k n hng lot cc tn tui nh Fujitsu, Samsung, Intel v cc d n cng ngh cao nh nh my sn xut mn hnh cm ng ca Tp on Wintek- i Loan, nh my sn xut pin nng lng mt tri ca tp on cng ngh First Solar. Lnh vc nng lm ng nghip:

Lng FDI u t vo lnh vc nng lm ngh nghip chim t trong rt nh so vi ngnh cng nghip v dch v.

Theo s liu ca Tng cc thng k, tnh n 31/12/2011, c 495 d n nng lm - ng nghip u t trc tip nc ngoi c cp php vi tng s vn u t l 3264,5 triu USD mt con s rt khim tn so vi tng s 13 440 d n. Trong , phn ln l cc d n nng lm nghip.

Nguyn nhn ca tnh trng ny l do Vit Nam cha c chin lc, chnh sch thu ht v quy hoch s dng FDI cho pht trin nng nghip v nng thn. Cc c quan ca ngnh cng cha phi hp vi a phng c c ch chn la xut cc d n FDI u tin trong ngnh, mong mun ca ngnh cha th hin thnh chnh sch u i. Thm na, s hn ch v c s h tng nng thn cng khin cc doanh nghip FDI e ngi u t, cc doanh nghip trong nc li khng nng lc ch ng ku gi u t.

(Theo s liu ca Tng cc thng k)

Xp hng lnh vc thu ht FDI nhiu nht vo Vit Nam t 2008 - 2012

Nm

Xp hng20082009201020112012

1CN v xy dngDch v lu tr v n ungKinh doanh bt ng snCN ch bin, ch toCN ch bin ch to

2Kinh doanh bt ng snCng nghip ch bin, ch toSn xut phn phi inKinh doanh bt ng sn

3Cng nghip ch bin, ch toSX v phn phi in, kh, nc, iu haXy dngBn bun, bn l, sa cha xe

(Theo s liu ca Tng cc thng k)2.2.3.2 Theo hnh thc u t

Da vo s liu ca nm 2008:

(Theo s liu ca Tng cc Thng k)C th thy, s phn b ngun vn FDI khng ng u. Cho n thi im hin nay, hnh thc u t 100% vn nc ngoi l hnh thc chim t trng u t FDI vo Vit Nam ln nht. Xp sau l hnh thc lin doanh. Nguyn nhn l do cc chnh sch khuyn khch u t nc ngoi, cho php nc ngoi u t vo Vit Nam bng tin nc ngoi, mi thit b my mc nh xng, gi tr quyn s hu cng nghip, b quyt k thut, quy trnh cng ngh, dch v k thut

Cc cng ty c phn, cng ty m con, cng ty theo hnh thc hp ng BTO, BT, BOT cn t, chim t trng rt nh trong c cu FDI ti Vit Nam. Nguyn nhn l do Vit Nam cha hon thin c h thng php lut cht ch s dng cc hnh thc u t trn.2.2.3.3 Theo cc i tc u t

(Theo s liu ca Tng cc Thng k)Giai on 2008 2013 ghi nhn nhng s thay i trong t trng FDI u t t cc i tc ln.Nm 2008 c 50 quc gia v vng lnh th ng k u t ti Vit Nam, trong c 11 quc gia v vng lnh th ng k u t vn trn 1 t USD. Malaysia ng u bng, vi 55 d n, vn ng k 14,9 t USD. i Loan ng th 2, c 132 d n.Nht Bn ng th 3. Tip theo l Singapore v Bruney v tr th 4 v 5.

Nm 2009, c 43 quc gia v vng lnh th c d n u t ti Vit Nam, cc nh u t ln nht ln lt l Hoa K vi tng vn ng k chim 45,6% tng vn u t vo Vit Nam, Cayman Islands ng th 2 vi tng vn ng k chim 9,4%. ng th 3 v 4 l Samoa v Hn Quc.

Nm 2010, 5 nc dn u vn FDI vo Vit Nam l Singapore, Hn Quc, H Lan, Nht Bn, Hoa K.

Nm 2011, i tc u t trong lnh vc mua bn hng ha rt a dng, trong ph bin l c quc gia chu nh Nht Bn, Hn Quc, Trung Quc, Singapore v mt s quc gia khc nh , Php, c Trong , Nht Bn l i tc u t c s d n c cp php nhiu nht.

Nm 2012, Nht Bn vn l nh u t dn u, vi tng vn u t ng k chim 34,2% tng vn u t vo Vit Nam. i Loan ng v tr th hai; Singapore ng th 3, tip theo l Hn Quc, Samoa, BritishVirginIslands, Hng Kng.

Tnh n thng 6/2013, Nht Bn vn duy tr l i tc bn vng vi v tr s 1 vi gn 4 t USD. Cn nh u t Singapore xp th hai vi tng s vn FDI u t vo Vit Nam cng t hn 3,4 t USD. ng th ba l nh u t Lin Bang Nga vi 7 d n ng k u t, tng ng hn 1 t USD.

C th thy, bn cnh mt s i tc truyn thng nh Hn Quc, Hng Kng, Singapore, i Loan t giai on trc 2008, giai on 2008 6/2013 ghi nhn s gia tng u t ca cc tp on a quc gia ca Nht Bn, British Virgin Islands, Hoa K

Trong s cc cng ty nhng quyn thng mi ca Hoa K bt u hin din ti Vit Nam: KFC, Subway, Burger King, Coffee Bean & Tea Leaf, Pizza Hut, Pizza Domino... nhiu cng ty u t M rt dng vn gin tip vo Vit Nam. Trong s 21 tp on hng u M va n Vit Nam tm kim c hi u t nm 2012, c nhiu tn tui ln nh Chevron, Coca-Cola, Caterpillar, General Electric (GE). Thng 7/2012, GE k vi Tng cng ty Truyn ti in quc gia hp ng cung cp thit b cho ng dy 500KV Pleiku (Gia Lai) - Ph Lm (TP. H Ch Minh) di 500 km vi s tin 16,5 triu USD. y s l ln sng u t mi khi m nhiu tn tui ln ang v s vn vo Vit Nam m rng kinh doanh.

2.2.3.4 Theo a bn u t

Trn thc t, bt u t 2010, tt c 64 tnh thnh ca Vit nam thu ht c lng vn u t nht nh. Tuy nhin, s phn b lng FDI theo tnh thnh l khng ng u. FDI tp trung ch yu cc khu vc trng im kinh t, c bit l cc tnh thnh c c s h tng pht trin cng nh lao ng c k nng.

(Theo s liu ca Tng cc Thng k)Vng ng bng sng Hng chim 20% tng s vn ng k ca c nc. Trong , H Ni dn u vng (chim 59% s vn ng k c vng), tip n l Hi Phng, Hi Dng, Vnh Phc, Bc Ninh.

Vng trng im pha Nam thu ht 47% tng s vn ng k. Trong , TP H Ch Minh dn u c nc.Tip l B Ra Vng Tu, ng Nai, Bnh Dng. TP H Ch Minh.B Ra-Vng Tu, Qung Nam, Bnh Dng lin tc l a phng thu ht nhiu vn FDI nht trong cc nm t 2009 2012.

Vng trng im min Trung ni ln mnh m trong 2 nm 2008, 2009; thu ht 1 lng FDI t bin. Nu nh nm 2007, FDI ca khu vc ny ch chim 6% tng vn ng k ca c nc th n nm 2009, con s ny ln ti 27%, trong ni bt l 2 tnh Ninh Thun v Ph Yn.2.3 THNH TU V HN CH V THU HT VN FDI VO LNH TH VIT NAM GIAI ON 2008 6/2013

2.3.1 Thnh tu v thu ht vn FDI

Trong thi gian qua, u t trc tip nc ngoi vo lnh th Vit Nam t c nhng thnh tu ni bt:

Th nht, dng vn u t nc ngoi vo Vit Nam ngy cng gia tng, gp phn b sung ngun vn u t pht trin kinh t - x hi.

Tnh n 31/12/2011, c 13440 d n u t nc ngoi c cp php vi tng vn ng k khong 199.078,9 triu USD. Nm 2008 l nm Vit Nam thu ht c lng vn FDI k lc vi tng s vn FDI nm 2008 t 64,011 t USD, tng gp gn 3 ln so vi nm 2007.Th hai, qu trnh thu ht u t nc ngoi ng gp tch cc vo thnh cng ca cuc i mi trong hn 20 nm qua. Hin khu vc u t nc ngoi chim khong GDP, ng gp vo ngn sch Nh nc; ng thi thu ht hng triu lao ng trc tip v gin tip.

Th ba, u t nc ngoi ng gp tch cc thc y s dch chuyn c cu kinh t, c cu lao ng theo hng cng nghip ha hin i ha. V c cu, khu vc kinh t c vn u t nc ngoi chim t trng khong 40% gi tr sn xut cng nghip ca c nc; u t nc ngoi tp trung ch yu cc vng kinh t trng im gp phn lm cho cc vng ny thc s l vng kinh t ng lc li ko s pht trin chung v cc vng ph cn.

Th t, u t nc ngoi l cu ni quan trng gia kinh t Vit Nam v nn kinh t th gii, thc y pht trin thng mi, du lch v to iu kin quan trng Vit Nam hi nhp ngy cng ch ng v su hn vo i sng kinh t th gii.

Th nm, u t nc ngoi c tc ng n kinh t trong nc, thc y cc doanh nghip nng cao kh nng cnh tranh, i mi phng thc qun tr kinh doanh cng nh phng thc kinh doanh, nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t.

Thng qua u t nc ngoi, nhiu ngun lc trong nc nh lao ng, t ai, li th kinh t, ti nguyn c khai thc v s dng hiu qu hn.

2.3.2 Hn ch v thu ht FDI

Mc d t mc tng trng cao nhng kt qu thu ht FDI t MNC trong nhng nm qua vn cha tng xng vi tim nng. Mi trng u t kinh doanh tuy tip tc c ci thin nhng vn c nhng d n, sau khi nh u t kho st ti Vit Nam thi khng u t nc hoc chuyn sang u t nc khc.

Vit Nam l mt trong s t cc nc ang pht trin c cc nh u t nc ngoi nh gi cao v cc li th u t, c bit l trn c bn phng din: s n nh chnh tr, a l, kh nng khng ch t l lm pht v qun l t gi. Tuy nhin, Vit Nam cng l mt trong s nhng quc gia cn yu trong vn bo v quyn s hu tr tu, hiu qu ca cc dch v hnh chnh, c s h tng, h thng thu v khung php lut cho hot ng u t nc ngoi, mt s nh u t c tm l ch i cc vn bn hng dn thi hnh cc lut mi. Ngoi ra, cc tnh trng nh cng cha c ngn chn kp thi; tnh trng tranh chp ko di v trin khai d n chm cha c gi quyt tha ng cng gy nh hng xu n mi trng u t.

T l cc d n u t nc ngoi c s dng cng ngh cao, cng ngh ngun tng trong giai on t 2008 n nay, trong s cc i tc u t th chu u v Hoa K l nhng ci tn c nhc nhiu hn trong thi gian gn y. Song, vn u t cha ln v cng cha tng xng vi tim nng ca h.

Nhn chung, tin d n thc hin cn chm so vi lun chng kinh t k thut ca d n. Nhiu d n bt ng sn vn dm chn ti ch do vng c ch chnh sch. Mt s d n gp vng mc ko di cha c x l dt im gy nh hng xu n mi trng u t. Kt qu l chnh lch gia vn ng k v vn thc hin cn ln; tc tng vn thc hin cha cao.

Mt s doanh nghip c vn u t nc ngoi khng thc hin ng nhng quy nh ca lut php v vic s dng lao ng l ngi Vit Nam; nh ko di thi gian hc ngh, khng thc hin ng ch bo him x hi, ko di thi gian lao ng trong ngy, thm ch, c nhng hnh ng x pht tri php lut. Trong khi , nhiu ngi lao ng khng nm c quy nh ca php lut, cng thm vic thiu cc t chc cng on, cc cn b ca pha ta khng bo v c ngi lao ng, l nhng nguyn nhn ch yu dn n nhng tranh chp v lao ng trong cc doanh nghip c vn u t nc ngoi.

T l cc d n gii th trc thi hn vn cn mc cao.

Vic qun l u t nc ngoi ti cc a phng cha thng nht, cnh tranh trong thu ht u t gia cc a phng cn gy nh hng n mc ch chung.

2.4 NH HNG THU HT VN U T FDI CA CC CNG TY A QUC GIA VO VIT NAM TRONG GIAI ON TI2.4.1 nh hng v lnh vc u t

2.4.1.1 Ngnh cng nghip

Cc ngnh c bit khuyn khch u t l: cng ngh thng tin, in t, vi in t, cng ngh sinh hc

Ch trng cng ngh ngun t cc nc pht trin (nh EU, Hoa K, Nht Bn)

Coi trng thu ht FDI gn vi nghin cu pht trin v chuyn giao cng ngh

Cng nghip ph tr:

Gim chi ph u vo v nguyn liu, gp phn nng cao nng lc cnh tranh ca cc sn phm sn xut trong nc.

2.4.1.2 Dch v

Dich v l ngnh c tim nng ln nht thu ht FDI cho pht trin kinh t.

Thu ht u t vo cc ngnh dch v tun theo l trnh m ca trong cam kt WTO, bo v doanh nghip trong nc v thu ht vn pht trin kinh t.

Khuyn khch mnh u t nc ngoi vo lnh vc y t, gio dc o to

M ca theo l trnh cc lnh vc nhy cm nh: ngn hng, ti chnh, vn ti, vin thng, bn bun, bn l, vn ha

Khuyn khch u t nc ngoi tham gia xy dng c s h tng (theo phng thc hp ng BOT, BT, BTO)

2.4.1.3 Nng-Lm-Ng nghip

Trng trt v ch bin nng sn, tp trung d n vo cc vng trng v ch bin nng sn xut khu theo hng thm canh, nng cao cht lng, h gi thnh, i mi thit b ch bin.Chn nui v ch bin sn phm chn nui: tp trung thu ht cc d n sn xut ging vt nui c cht lng cao, tip tc thu ht u t v sn xut thc n chn nui cht lng cao.

Trng rng v ch bin g: tp trung vo cc d n sn xut ging cy cht lng, cho nng sut cao nhm p ng nhu cu trng rng nguyn liu.2.4.2 nh hng thu ht vn u t theo vng

Vn FDI s vn tp trung ch yu vo cc a phng c iu kin thun li, nht l cc vng kinh t trng im.Tng cng thu ht FDI to cc vng kh khn, thu ht bng u i v tng cng xy dng hon thin c s h tng k thut, giao thng, in, ncgp phn y nhanh thu hp khong cch gia cc vng.Tn dng t trng i trc, t gi tr nng nghip pht trin khu cng nghip, xy dng nh my.PHN 3: THC TRNG HOT NG CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA TRN LNH TH VIT NAM (2008 6/2013)3.1 KHI NIM V DU HIU NHN BIT CHUYN GI3.1.1 Khi nim chuyn giChuyn gi c hiu l vic thc hin chnh sch gi i vi hng ha, dch v v ti sn c chuyn dch gia cc cng ty thnh vin ca cng mt tp on khng theo gi th trng nhm chuyn li nhun t nc ny sang nc khc, trnh np thu y , t nng cao hiu qu kinh doanh ca c tp on.

y l hot ng mang tnh ch quan, c ca cc tp on a quc gia nhm thay i gi tr trao i hng ha, dch v trong quan h vi cc bn lin kt trn nguyn tc so snh mt bng thu cc nc ca cng ty con, sau iu chuyn thu nhp t ni c mc thu cao sang ni c mc thu thp hn nhm t c li nhun cao nht. Kt qu ca vic chuyn gi l tng chi ph u vo, gim gi thnh u ra thp hn gi th trng, t gim thu nhp chu thu ti cc quc gia c thu thu nhp doanh nghip cao.Chuyn gi c i tng tc ng chnh l gi c. S d gi c c th c xc nh li trong nhng trng hp giao dch nh vy xut pht t ba l do:

(i) Xut pht t quyn t do nh ot trong kinh doanh, cc ch th hon ton c quyn quyt nh gi c ca mt giao dch. Do h hon ton c quyn mua hay bn hng ha, dch v vi gi c m h mun.(ii) Xut pht t mi quan h gn b chung v li ch gia nhm lin kt nn s khc bit v gi giao dch dc thc hin gia cc ch th kinh doanh c cng li ch khng lm thay i li ch ca ton cc.

(iii) Vic quyt nh chnh sc gi giao dch gia cc thnh vin trong nhm lin kt khng thay i tng li ch chung nhng c th lm thay i tng ngha v thu ca h. Thng qua vic nh gi, ngha v thu c chuyn t ni b iu tit cao sang ni b iu tit thp hn v ngc li. Mi quc gia c cc chnh sch kinh t - x hi khng ng nht, dn n cc chnh sch thu v cc quy nh u i v thu khc nhau. Do , chnh lch mc iu tit thu v th l iu tt yu.

Bng thu sut thu TNDN cc quc gia v vng lnh th nm 2009

Quc gia (vng lnh th)Thu sut thu nhp doanh nghip

Argentina35%

Australia30%

Bulgaria10%

Hong Kong16.5%

Canada19.5%

Chili17%

China25%

France33.33%

Germany29.3%

Hungary16%

Iceland 12.5%

Indonesia25%

Japan40.69%

Malaysia25%

Poland19%

Singapore17%

Turkey20%

Romany16%

Vit Nam25%

(Theo s liu ca KPMGs Corporate and Indirect Tax Rate Survey 2009)Vy, chuyn gi ch c ngha i vi cc giao dch c thc hin gia cc ch th c mi quan h lin kt. lm c iu ny, h phi thip lp mt chnh sch v gi m gi chuyn giao c th c nh mc cao hay mc thp ty thuc vo li ch t c t nhng giao dch nh th. Khc vi trng hp khai gi giao dch gi thp hn gi giao dch thc t i vi cc c quan qun l Nh nc trn thu, cc doanh nghip thc hin chuyn gi khng cn thc hin thanh ton y theo gi tha thun, thm ch h c th nh gi giao dch cao. 3.1.2 Cc du hiu nhn bit hin tng chuyn ging trn quan im khch quan, mt s du hiu cho thy c th tn ti hin tng chuyn gi trong mt doanh nghip c quan h lin kt l:

B l trong hai nm lin tip tr ln sau giai on mi thnh lp

C cc nghip v chuyn giap t cc doanh nghip lin kt nhng quc gia c thu sut thp

C tnh hnh li v l lun phin hoc tnh hnh li v l pht sinh khng bnh thng

C t sut li nhun ca chng chnh lch kh ln so vi cc doanh nghip khc cng ngnh C t sut li nhun thp hn t sut li nhun ca cc doanh nghip khc trong cng mt tp on.

Nhng du hiu trn ch mang tnh cht tham kho. Khi mt trong nhng du hiu ny xut hin ti mt doanh nghip km theo nhng trng hp nh: thit b sn xut ca doanh nghip c mua t cng ty m hoc cc cng ty lin kt trong cng mt tp on; sn phm ca doanh nghip c bn cho cng ty m hoc nhng cng ty lin kt khc th kh nng xy ra hin tng chuyn gi l tng i cao.Tuy nhin mt doanh nghip c xem nh chuyn gi hon thnh khi v ch khi c s chuyn giao i tng giao dch vi gi giao kt khng tng ng vi gi th trng, d doanh nghip kt thc thanh ton hay cha.

Phm vi chuyn gi: Chuyn gi vi ngha l chuyn giao gi tr trong quan h ni b nn hnh vi ny phi c xem xt trong phm vi giao dch ca cc ch th lin kt. Theo iu 9 thuc Cng c mu ca OECD nm 2009 v nh gi chuyn giao, hai doanh ngip c xem l lin kt (associated enterprises) khi: Mt doanh nghip tham gia vo qun l, iu hnh hay gp vn vo doanh nghip kia mt cch trc tip, gin tip, hoc qua trung gian.

Hai doanh nghip c cng mt hoc nhiu ngi tham gia qun l, iu hnh hay gp vn mt cch trc tip hoc gin tip thng qua trung gian.

Yu t c chung ngi qun l, iu hnh hay gp vn chnh l iu kin quyt nh s giao ha v mt li ch gia cc ch th ny nn n cng chnh l c s xc nh mi quan h lin kt. Do cc doanh nghip lin kt c th c hnh thnh trong cng mt quc gia hay nhiu quc gia khc nhau, cho nn hnh thc chuyn gi khng ch c tin hnh cho nn chuyn gi khng ch din ra trong cc giao dch quc t m cn c tin hnh trong cc giao dch quc ni. Tuy nhin, chuyn gi xy ra thng xuyn hn ti cc giao dch quc t do s khc bit v chnh sch thu gia cc quc gia c th hin r rng rng. Trong khi , do phi tun th nguyn tc i x quc gia nn cc ngha v thu hnh thnh t cc giao dch trong nc t c s cch bit. V vy, phn ln cc quc gia hin nay thng ch quy nh v chuyn gi i vi cc giao dch quc t (l giao dch c xc nh gia hai hay nhiu doanh nghip lin kt m trong s c i tng tham gia l ch th khng c tr nonresidents).3.2 NG C V CC HNH THC CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA (MNC)3.2.1 ng c chuyn gi ca cc MNC3.2.1.1 ng c bn ngoi

Th nht, khi c s khc bit ln v thu sut thu nhp doanh nghip gia hai t nc, cc cng ty a quc gia s tin hnh chuyn gi nhm mc ch gim thiu ti a cc khon thu phi np, t ti a ha li nhun sau thu ca cng ty. Th thut m cc cng ty a quc gia thng s dng trong trng hp ny, l: nng gi cc nguyn vt liu, hng ha u vo v nh gi bn ra hoc gi xut nhp khu thp ti cc cng ty con ng trn cc quc gia c thu sut cao. T c th thy, cc cng ty quc gia chuyn mt phn li nhun t quc gia c mc thu cao sang mt quc gia khc c mc thu thp hn, t gim thiu s tin phi np cho Nh nc. Th hai, cc cng ty a quc gia mong mun bo ton vn u t theo nguyn t, k vng v s bin i trong t gi v trong chi ph c hi u t. Xut pht t mc ch bo ton v pht trin ngun vn u t ban u, cc cng ty a quc gia s tin hnh u t vo t nc nu h d on rng trong tng lai, ng tin ca nc ny c kh nng tng gi. Nh vy, s vn u t ban u ca h c bo ton v pht trin. Trng hp tng t, cc cng ty ny s rt vn ra khi quc gia c ng tin c d on l s suy yu trong tng lai, gy nguy c lm gim vn u t ban u ca h.

Da trn cc d bo v t gi m cc cng ty a quc gia c th thc hin cc khon than ton ni b sm hn hay mun hn nhm gim ri ro v t gi. Cc khon cng n c th c thanh ton sm hn nu cc d bo cho rng ng ni t ti ni cng ty con t tr s mt gi. Ngc li, cc khon thanh ton s b tr hon nu d bo cho rng ng ni t ny c xu hng mnh ln trong thi gian ti.Th ba, chi ph c hi cng l mt ng lc cc cng ty a quc gia thc hin hnh vi chuyn gi. Xut pht t thc t rng cc khon li nhun ch c th c chuyn v nc khi nm ti chnh kt thc, sau khi c quan thu kim tra v phi chu s kim sot ngoi t ca cc c quan qun l ngoi hi. V vy, cc c hi u t c th b b l. Do , cc cng ty a quc gia tin hnh th thut chuyn gi nhm thu hi nhanh hn vn u t v bt ly cc c hi u t khc.

Th t, xut pht t tnh hnh kinh t - chnh tr ca cc quc gia t tr s cng ty con, cc tp on a quc gia s s dng chuyn gi nh mt cng c nhm chng li tc ng ca cc chnh sch kinh t lm nh hng n quyn li ca cc cng ty ny. Mt khc, nu tnh hnh chnh tr bt n, gim ri ro v bo tn vn kinh doanh, cc cng ty ny s s dng chuyn gi nh mt phng php thu hi vn u t sm. Ngoi ra, do hot ng chuyn gi lm gim cc khon li, t gim p lc i tng lng ca lc lng lao ng cng nh gim s ch ca cc c quan thu nc s ti.3.2.1.2 ng c bn trong

Ngoi nhng ng c bn ngoi nu trn th hot ng chuyn gi cn c thc hin do mt s cc mc tiu bn trong, tiu biu nh:

Do sai lm trong k hoch kinh doanh, trong vic nghin cu v a sn phm vo th trng hay chi ph qung co, qung b sn phm qu cao dn n s thua l trong hot ng kinh doanh ca cc cng ty a quc gia ti chnh quc hay cc cng ty thnh vin trn cc quc gia khc, cng ty ch qun s dng chuyn gi nh mt cu cnh nhm to ra mt kt qu kinh doanh ti sng hn cho cng ty khi ng trc cc c ng hay cc bn hu quan. Chuyn gi gip cc cng ty a quc gia san s thua l gia cc thnh vin vi nhau, t lm gim cc khon thu phi np v to nn mt bc tranh ti chnh gi to.

Mt khc, do s cn thit ca vic chim lnh th trng mi nhm xy dng nn mng ban u cho vic kinh doanh sau ny, cc cng ty a quc gia s tng cng chi ph cho cc hot ng qung co sn phm. Trong cc mi lin kt hay hp tc kinh doanh, cc cng ty a quc gia s da vo tim lc ti chnh hng hu ca mnh thc hin cc nghip v chuyn gi bt hp php, y cng ty n tnh trng l nng, l ko di, t chim ly quyn qun l cng ty. Ti t hn l y cc i tc ra khi hot ng kinh doanh, nm ly quyn kim sot ton b v chuyn quyn s hu cng ty. Tnh trng ny thng xuyn xy ra ti cc quc gia ang pht trin nh Vit Nam, ni m trnh qun l cn yu km. Cui cng, sau khi nh bt cc i th v cc bn lin kt kinh doanh ra khi th trng, cc cng ty a quc gia s lp tc nng gi sn phm b li chi ph ban u b ra.Mt ng c khc na xut pht t cc c quyn, c li m cc cng ty con c hng trong qu trnh cc nc ch nh ku gi u t, cc cng ty a quc gia xem chi nhnh t trn quc gia ny nh trung tm li nhun ca c tp on, thc hin hnh vi chuyn gi, li hu qu ng tic cho nc tip nhn u t.

Ngoi ra, chuyn gi cn c thc hin do vic chuyn giao cc sn phm v dch v c tnh c th cao, c quyn v bo mt nh trong cc ngnh cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, du kh, y dc, nhm gim thiu cc ri ro khi giao dch cc sn phm ny th chuyn gi l phng php c cc cng ty a quc gia la chn.3.2.2 Cc hnh thc chuyn gi ca cc MNC3.2.2.1 Nng ti sn gp vn

Cc cng ty lin doanh thng c tnh khai bo tng gi tr my mc thit b dng l vn gp u t ban u. i vi cc cng ty 100% vn u t nc ngoi th vic nng ti sn gp vn s gip h tng mc khu hao trch hng nm (ngha l li nhun gim), tc ng lm tng chi ph u vo. Va mi y, c s y nhim ca Chnh ph, cng ty kim nh quc t SGS tin hnh gim nh th im 12 n v c vn u t nc ngoi th c ti su n v c chnh lch gi mua vt t thit b nhp khu vi con s chnh lch l 14 triu USD.Nhng giao dch c du hiu chuyn gi thng c biu hin nhng cng ty lin doanh gia Vit Nam v nc ngoi.iu cng chng t rng Vit Nam thua ngay trn sn nh trong cc ngnh lin doanh. C rt nhiu yu t dn n s bt li ca cc doanh nghip Vit Nam trong hon cnh ny:

Trong giai on u m ca ku gi u t nc ngoi, cc cng ty a quc gia mi gia nhp vo th trng Vit Nam, h a chung hnh thc lin doanh tn dng th phn c sn, kinh nghim ca i tc ni a. Mt khc, Chnh ph nc ta cng khuyn khch thc hin theo hnh thc ny bi lc ny, cc nh lnh o cn e d trc sc mnh ca t bn, cho nn lin doanh l hnh thc c la chn Vit Nam c th kim sot tt hn. Hn na, y cng c cho l c hi cho Vit Nam hc hi cch qun l ca nc ngoi v c chia mt phn li nhun.Trong cc quan h lin doanh, pha i tc gp vn bng ti sn cn cc doanh nghip trong nc thng gp vn bng quyn s hu t. iu ny c li hn cho cc doanh nghip FDI do khng tn chi ph gii ta mt bng, san lp, thu t Mt khc, gi tr my mc, thit b, cng ngh c cc doanh nghip ny nng ln ng k lm tng phn vn gp. Do cc c quan hu quan nc ta cha nng lc kim sot cng nh cha c cc ch ti x pht tng thch nn trong hon cnh cc doanh nghip lin doanh lin tip thua l nng n, cc cng ty Vit Nam bn phn vn gp cho cc cng ty nc ngoi. T , mt lot cc cng ty lin doanh tr thnh cng ty 100% vn nc ngoi.3.2.2.2 nh gi cao cc yu t u vo nhp khu

Vi cc cng ty a quc gia phi chu mc thu sut ti nc s ti thp hn so vi mc thu sut quc gia ng chi nhnh, trong giao dch vi cng ty con, cng ty m s tnh gi hng ha cao hn gi thc t. Doanh thu v li nhun thu v t giao dch ny s c tnh thu ti nc m, tuy ln hn mc thu thc t phi np nhng vn thp hn mc thu thc t nu tnh ti nc t tr s cng ty con. Kt qu l khi hp nht bo co gia hai cng ty th tng li nhun thu v s ln hn so vi giao dch bng mc gi thc t.

3.2.2.3 Chuyn gi da trn s chnh lch v thu sutThu thu nhp doanh nghip v mt nguyn tc l khng i mc d cc ch u t c th a thm cc loi chi ph khc nh chi ph qun l, chi ph qung co vo tng chi ph ca cng ty tiu th ti nc nhn u t. Nh vy, ch bng cch thnh lp thm mt cng ty con chuyn v tiu th sn phm v thc hin chuy gi mt cch hp php trong ni b cng ty a quc gia m ch u t tit kim c mt s lng ln thu tiu th c bit phi np nh vo s chnh lch gia gi bn cho cng ty con v gi bn cho i l. Ch u t c th tng gi bn sn phm m ch phi chu thu gi tr gia tng nhm thc hin vic kim sot gi c trn th trng, hng thm li nhun t th thut chuyn gi.

Theo cc chuyn gia ti chnh v chuyn gia thu th mc d nhn ra y l hnh vi lch lut thc hin chuyn gi ni b nhng do lut php Vit Nam khng cht ch v cha cp n ch ti i vi hnh vi trn, d cc c quan chc nng khng can thip vo nghip v tch ri gia khu sn xut v thng mi.3.2.2.4 Nng chi ph cho cc dch v hnh chnh v qun lCng ty thng s dng cc hp ng t vn hay thu chuyn gia, cc chuyn gia t vn ny thng l cc cng ty thnh vin hay c mi quan h v s hu. Hin tng ny xy ra kh ph bin, th hin ch chi ph qun l ca cc doanh nghip FDI thng rt ln. Mt s cng ty lin doanh cn p nhn chuyn gia vi mc lng cao nhng khng c hiu qu do cc chuyn gia ny l cc nhn vin lu nm t tp on, khng c trng dng ti cng ty m, c chuyn sang cng ty con lm chuyn gia v lin doanh ti nc s ti phi gnh chu chi ph.

Trong trng hp ny, cc nh qun l phi xem xt n h thng lut nh thu khc phc.3.2.2.5 Nng chi ph bn quyn v cc chi ph khc cho cc ti sn v hnh

Ti sn v hnh bao gm cc chi ph nh chi ph bn quyn, thng hiu, goodwill Cc cng ty nc ngoi thng chuyn cho doanh nghip FDI Vit Nam mt phn chi ph v hnh trn, c th di dng vn gp hay hp ng chuyn giao. Cc loi chi ph ny thng b y ln rt cao do khng c mt chun mc no kim nh nn cc doanh nghip trong nc thng phi chp nhn v vic nh gi thng do nhn vin nc ngoi ph trch.

3.2.2.6 Nng gi hoc gim gi hng mua i bn li

Vi cc mt hng nhp khu c thu sut cao, hp ng nhp khu s c k vi gi h trnh thu nhp khu, sau trn thu thu nhp doanh nghip bng nhng hp ng t vn v cc loi chi ph khc. Nu thu sut thu nhp khu khng cao thng cc doanh nghip s nng gi bn ln nhm trnh thu thu nhp doanh nghip. y l hnh thc chuyn gi c p dng thng dng nht v rt kh pht hin.

3.2.2.7 Cc giao dch ti tr

i vi cc giao dch ti tr di dng vt cht hu hnh nh cc sn phm ca cng ty, bin php thng thng l nng gi chuyn gi.Nu l sn phm nhp khu th tnh trng ny cng tng t nh vic nng gi bn. i vi vic ti tr bng k thut, dch v t vn chuyn gia th y l mi trng l tng cho cc cng ty thc hin hnh vi chuyn gi. c bit cn lu n cc hp ng vin tr c hon li v khng hon li. Tuy vn ODA (h tr v pht trin hnh thc) v vin tr khng hon li l thin ch ca cc nc pht trin nhm gip cc nc ang pht trin c ngun vn gii quyt nhng vn kinh t x hi ang gp kh khn nhng h cng thu c khng t li nhun t cc khon h tr ny. Vn thng d c s dng bng cch u t ra nc ngoi, va tng cng hp tc u t gia hai nc, va sinh li t li sut cho vay (tuy thp nhng rt an ton). Hn th na, pha cho vay cn thu c li nhun cao thng qua vic bn nguyn vt liu, my mc, thit b, dy chuyn cng ngh sn xut thc hin d n hoc x l cc cng ngh lc hu, to th trng tiu th cho hng ha sn xut trong nc. i vi cc khon vin tr khng hon li, chi ph ca mi d n nghin cu k thut c c tnh nh sau: 30% tng vn dnh cho vic tr lng cc chuyn vin vin tr sang nghin cu d n, 20% cho my mc, thit b vn phng, mua phng tin i li, thu ch v sinh hot ph cho cc chuyn gia, 40% chi cho cc cuc hi tho, nghim thu d n c t chc ti c hai quc gia, tr nhun bt vit bo co 3.2.2.8 Ti tr bng ngun vn vay t cng ty m

Bng th thut to ra c cu vn v ngun vn bt hp l nh dng ngun vay ngn hn t cng ty m ti tr cho ti sn c nh v u t di hn nhm y cao chi ph hot ng ti chnh (v d: chi ph chnh lch t gi, chi ph li vay) v chuyn mt phn li nhun di dng li vay v nc, trnh thu thu nhp doanh nghip v l do chnh lch t gi v sau.Vi hnh thc ny, cn lu rng ngay c khi doanh nghip vay ca ngn hng nc ngoi do cng ty m bo lnh th tnh trng chuyn gi vn c th xy ra. Do mt s giao dch din ra gia cng ty m v ngn hng ny c tnh gi (li sut, t gi hi oi) rt thp, phn b p s c gi vo phn li vay (bng cch nng li sut cho vay cao hn bnh thng) thu t hot ng cho vay ca cng ty trong nc vi ngn hng ny.

3.3 TNH HNH HOT NG CHUYN GI CA CC CNG TY A QUC GIA TRN LNH TH VIT NAM (T 2008 N 6/2013)3.3.1 Khi qut chung v tnh hnh chuyn gi ti Vit Nam

Sau hn 20 nm t nc ta tin hnh m ca, doanh nghip c vn u t nc ngoi c nhng ng gp ng k vo thnh tch xut khu, gii quyt mt s lng ln vic lm cho ngi lao ng v hin ang tr thnh u tu tng trng v gi tr sn xut ca ngnh cng nghip nc ta. Tuy nhin, ng gp ca khu vc kinh t ny cho ngn sch quc gia li khc hn.

V c bn, sn phm ca khu vc FDI thng c chia lm ba loi: th nht l sn phm trung gian; th hai l sn phm cui cng nhng c tiu th th trng nc ngoi theo n t hng ca cng ty ch qun v cui cng l cc sn phm c tiu th trong nc.

Vi loi sn phm th nht, cc doanh nghip FDI thc cht l mt cng xng ca cng ty m ng ti Vit Nam vi nguyn vt liu chnh c nhp khu, ton b gi tr ca sn phm c xut khu i qua cc cng on tip theo, t mi hnh thnh gi bn. Nh vy, v thc cht ton b hot ng ca loi doanh nghip ny hu nh khng hch ton li nhun. Pha Vit Nam khng nhng khng thu c thu gi tr gia tng m ngc li cc doanh nghip FDI c hon thu. Mt khc, do cc cng ty ny thng xuyn bo thua l, khng c li nhun nn cng khng th thu c thu thu nhp doanh nghip. Vi loi sn phm th hai, doanh nghip FDI tuy c li nhng khng ng k. Khi cc cng ty hch ton li nhun, cc c quan thu ca Vit Nam khng c quyn bit hay can thip v vn xut pht t cc ch doanh nghip nc ngoi. Hn na, vic xut khu ca cc sn phm ny cng khng ng gp c gi tr gia tng trong GDP

Vi loi sn phm th ba, tuy c tiu th trong nc, nhng hu ht cc nguyn vt liu chnh u c nhp khu t nc ngoi, m c th hn l t cng ty m. Chng hn nh bt ngt gn nh 100% nguyn vt liu l nhp khu, da cng chim 83%, giy th thao l 76%, s v sinh 74%, sn ha hc 68,3%, bt git 56%... Do qu trnh hch ton li nhun khp kn ca cc doanh nghip FDI, nn d sn phm c tiu th trong nc nhng thc cht cng l nhp khu.

Khng ch dng li vic kim sot hon ton gi c cc yu t u vo, khp kn qu trnh hch ton m cc cng ty a quc gia Vit Nam cn li dng nghip v chuyn gi nhm khai bo l gi, trn trnh trch nhim np thu cho Nh nc. Tnh n nm 2013, tnh hnh qun l thu thu cc khu ch xut, cc doanh nghip ch xut vn cn kh ln xn, nhiu k h trong qun l, dn n nguy c gy tht thu ln trong ngn sch Nh nc.... c bit, vi nhng d liu thu c, Thanh tra Chnh ph cho rng c du hiu chuyn gi, trn thu.

Theo s liu cng b nm 2012 ca Thanh tra Chnh ph, ch tnh ring ti bn tnh, thnh ph thu ht lng FDI ln ca c nc l H Ni, thnh ph H Ch Minh, Bnh Dng v ng Nai. Trong s 399 doanh nghip thuc cc khu ch xut ti bn tnh trn, c n 57% s doanh nghip hch ton l hoc khng c li, bo l ko di lin tc, thm ch c khng t doanh nghip c s l vt qu s vn ch s hu. Trong s ny, c 125 doanh nghip (chim t l 31,3%) c doanh thu 31.563 t ng nhng li hch ton l 1.956 t ng, c bit c 36 doanh nghip trong s ny bo l ti ba nm lin tip vi con s l trn 2.856,8 t ng. l cn cha k nhiu doanh nghip FDI k khai cha y cc khon thu nhp ca cc c nhn chu thu, khng thc hin m bo ch k ton hoc thng xuyn thay i ch k tonSau khi tin hnh kim tra v pht hin, thanh tra Chnh ph xc nh c s thu truy thu l gn 688 t ng.Nhiu doanh nghip lin doanh ti cc tnh khc cng chu s thua l nng n nh cng ty Kao Vit Nam (100% vn u t Nht Bn) l 38,137 t ng trong vng nm nm t 2008 n 2012.

(Ngun: Tng kt thc hin FDI t 2008 2011, B K hoch v u t)Kt qu iu tra doanh nghip su thng u nm 2013 trn phm vi c nc cho thy, cc doanh nghip t nhn c t l l cao hn cc doanh nghip nh nc nhng thp hn t l l ca cc doanh nghip c vn u t nc ngoi. Doanh nghip nh nc l ch chim 9,3%, doanh nghip t nhn l 42,1% v doanh nghip c vn u t nc ngoi l 51,4%.

Trn thc t, nhng nm va qua, trong khu vc doanh nghip c vn u t nc ngoi xy ra tnh trng mt s doanh nghip bo co k khai thua l vi cc c quan thu nhng hu ht cc cng ty ny u c s doanh thu tng u n v tip tc m rng sn xut.

3.3.2 Mt s trng hp chuyn gi tiu biu

Trng hp ca cng ty lin doanh Coca Cola Chng DngCng ty lin doanh Coca Cola Chng Dng l mt lin doanh gia hai i tc l Cng ty Nc gii kht Chng Dng trc thuc B Cng Nghip Vit Nam v Cng ty Coca Cola Indochina PTE.. LTD. Lin doanh ny c cp php hot ng vo ngy27 thng 9 nm 1995 vi tng s vn u t l 48,7 triu USD. Vn php nh ca lin doanh ny l 20,7 triu USD. Trong pha Vit Nam gp 8,3 triu USD bng quyn sdng 6 hc-ta t trong thi gian l 30 nm v chim 40% trong tng vn u t. Lin doanh ny c cp php ngnh ngh sn xut kinh doanh l nc gii kht mang nhn hiu Coca Cola, Fanta, Sprite theo license ca cng ty Coca Cola Company, Atlanta, Georgia Hoa K v mt s loi nc gii kht khc. Sau khi i vo hot ng, cng ty tin hnh cc hot ng chuyn gi thng qua cc hnh vi nh sau: Khi tham gia gp vn lin doanh th bn i tc nc ngoi tin hnh nng gi tr ti sn vn gp bng cch nh gi cao cc my mc thit b v dy chuyn sn xut nc gii kht. Do ti thi im nytrnh chuyn mn cng nh thm nh gi tr ti sn ca Vit Nam cn nhiu hn ch nn khng kim sot c vn ny. Lut php trong giai on ny cng cha iu chnh c cc tnh hung trn. n nm 1996, do nhn thy c tnh trng trn nn Lut u t c nhng sa i nhng vn cn chung chung, cha c th ha. Nh vy bn lin doanh nh gi cao cc thit b my mc v dy chuyn sn xut v thc hin thnh cng vic chuyn gi thng qua vic nng gi tr ti sn vn gp.Sau khi bt u sn xut kinh doanh th cng ty Coca Cola bt u thc hin cc chin lc chim lnh th phn ca cc cng ty ni a. thc hin vic chim lnh th trngth cng ty Coca Cola thc hin cc chin lc bn ph gi sn phm, chin lc qung b sn phm v xy dng thng hiu thng qua qung co v marketing sn phm, thc hin cc chin lc khuyn mi, ti tr xy dng thng hiu v nh bng tn tui ti th trng Vit Nam. Mc d mi xm nhp vo th trng Vit Nam vi mt thi gian khng lu nhng sn phm mang nhn hiu Coca Cola trn ngp th trng v dn dn chim ly th phn ca cc cng ty ni a. Cuc i u gia hai nhn hiu nc gii kht ln l Coca Cola v Pepsi dn dn loi b cc nh sn xut nc gii kht ni a nh Ha Bnh, Cavinco, Chng Dng Cc cng ty ni a mt s phi ng ca hoc phi b th trng chnh nh thnh ph H Ch Minh, H Ni v cc thnh th chuyn n cc th trng nng thn. Mt s t cc cng ty phi chuyn i sang kinh doanh sn phm khc nh cng ty Tribeco. Tribeco nh chuynhng kinh doanh sang sn phm sa u nnh v y l mt sn phm m hai i gia trong ngnh nc gii kht cha sn xut nn mi c th tip tc tn ti.Trong chin lc xm chim th phn ca mnh th cng ty Coca Cola Chng Dng thc hin chnh sch bn ph gi. Gi bn ca sn phm gim mt cch r rt qua tngnm. C nhng thi im gi bn ph gi t 25% n 30% doanh thu. Chnh iu ny gp phn vo lm cho cng ty Coca Cola Chng Dng l nng n hn. Theo s liu thng k ca Cc Thu TP.HCM th gi bn gia thng 3 nm 2007 v thng 3 nm 2008 gim n 23%. Thng qua vic bn ph gi ny th cng ty Coca Cola Chng Dng thao tng th trng ni a Vit Nam. Gi bn ca mt thng sn phm gim nhng doanh s ca Coca Cola vn tng. iu ny chng t lng hng tiu th tng t th phn c m rng ca Coca Cola.Doanh thu v s l ca Coca Cola Chng Dng t nm 2008 2010

NmDoanh thu (t ng)S l (t ng)T l l trn doanh thu (%)

2008127613210,34

20091752392,23

201025291887,43

(Ngun: Cc thu thnh ph H Ch Minh)Ngoi nhng hot ng nh khuyn mi qung co th ti cng ty Coca Cola c mt c im l c hn 40% chi ph nguyn vt liu cho sn xut c nhp khu trc tip t cng ty m. Bn cnh , t trng chi ph nguyn vt liu chim ti hn 80%tng chi ph sn xut ca cng ty. Nu em t l ny so vi t l chi ph ca cc cng ty sn xut trong cng ngnh hng th t l ny qu cao. iu ny c thy r qua vic so snh t l nguyn vt liu tnh trn gi vn hng bn ca cng ty Coca Cola Chng Dng v hai cng ty con ca Coca Cola hot ng ti c v Canada trong vic nhp khu nguyn liu, hng liu t cng ty Coca Cola m.

(Theo s liu ca Cc Thu thnh ph H Ch Minh)Biu trn cho thy t l nguyn vt liu tnh trn gi vn hng bn ca cng ty Coca Cola Enterpises v Coca Cola Amati chim t l thp hn 40%. Trong khi , t l nguyn vt liu tnh trn gi vn hng bn ti Coca Cola Chng Dng trong hai nm 2008, 2009 v 2010 lun ln hn 80%. S khc bit qu ln ny lm giy ln nghi ng cng ty Coca Cola Chng Dng thc hin chuyn gi thng qua vic nhp khu nguyn vt liu u vo t cng ty m vi gi cao song y li l n v c th, nguyn liu Concentrate do cng ty m c quyn cung cp nn d Coca Cola Vit Nam c ly l do l nm chi ph nguyn ph nhp t cng ty m gi rt cao th c quan Thu cng khng th ly chi ph nguyn ph liu ca doanh nghip Vit nam cng ngnh ngh so snh c. Do vy, sau gn 20 nm u t vo Vit Nam, bo co kt qu kinh doanh ca Coca Cola Vit Nam lun l mt chui thua l ko di. Nhng nm gn y, mi nm hng ny bo l trung bnh khong hn 100 t ng.S l ly k tnh n nm 2011 ln n 3768 t ng. Song iu nghch l li nm ch, mc d kinh doanh l trin min nh vy nhng Coca Cola vn khng ngng m rng sn xut ti Vit Nam.Trong giai on 2010 2012, hng Coca Cola u t 200 triu USD vo Vit Nam. Nhn thy th trng nc ta cn rt tim nng vi ngnh cng nghip ung khng cn, ngy 26/10 va qua, trong chuyn lm vic ti Vit Nam, ng Muhtar Kent Ch tch kim Tng gim c iu hnh Coca Cola tip tc a ra khon u t 300 triu USD vo Vit Nam trong ba nm ti nhm nng cp hiu qu sn xut cc nh my Coca Cola. Nh vy tng s vn hng Coca Cola u t vo Vit Nam trong nm nm ln ti na t USD.Tuy cn nhiu nghi ng nhng do cha c cc bng chc xc thc cng nh h thng php lut cha cht ch, cc ch ti cn cha mnh nn sai phm ca Coca Cola Chng Dng n nay vn cha c gii quyt.

3.3.3 Hu qu ca vic chuyn gi cc cng ty a quc giaVi mc tiu ti a ha li nhun v gim thiu ri ro trong hot ng sn xut kinh doanh, cc cng ty c vn FDI s dng nghip v chuyn gi, t gy ra rt nhiu tc ng tiu cc i vi c chnh quc v quc gia ch nh. Nhng tc ng ny hu ht u c nh hng lu di v rt kh khc phc nu khng c mt th ch php lut mnh, minh bch nhm kim tra, gim st v khng ch cc hnh vi ny.

3.3.3.1 nh hng tiu cc ca chuyn gi ti cc quc gia tip nhn u tThng qua vic nng gi u vo cao hn gi th trng, vn u t nc ngoi s b chuyn dn ra khi quc gia nhn u t, qua lm thay i c cu trong nn kinh t, t to nn s phn nh sai lch kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca c khu vc kinh t v gy nh hng xu n GDP ca quc gia tip nhn u t. Trong di hn, ngun thu do chnh lch v thu sut khng bn vng, cn cn thanh ton b thm ht v khng hong kinh t l iu kh trnh khi.

Cc cng ty a quc gia bn h gi sn phm u ra, dn n hu qu nghim trng l cc doanh nghip cng ngnh b ph sn hoc bt buc phi chuyn sang kinh doanh ngnh hng khc. Cng ty ny vi s c quyn ca mnh d dng thn tnh ton b th trng v to nn s cnh tranh khng lnh mnh, mang tnh phi th trng. Nc tip nhn u t trong trng hp ny khng th thc hin c cc chnh sch kinh t v m do khng th thc y c cc doanh nghip trong nc hot ng trong nhng lnh vc kinh doanh c nh hng t trc.Khi FDI tham gia vo mt quc gia di hnh thc cc cng ty lin doanh, chnh sch chuyn gi dn n tnh trng thua l ko di cc doanh nghip ny. T kt qu ny, vn ca pha i tc nc ch nh gim dn, c th dn n tnh trng mt vn, t cc tp on m thn tnh hon ton, chuyn thnh cng ty 100% vn u t nc ngoi vi quyn s hu hon ton thuc v cng ty m.

3.3.3.2 nh hng tiu cc ca chuyn gi i vi cc quc gia xut khu u tHot ng chuyn gi ca cc cng ty a quc gia gy nh hng xu khng ch cho cc quc gia tip nhn u t m cn cho cc quc gia xut khu u t. Gii nh hot ng chuyn gi lin quan n hai quc gia, khng xt n cc yu t khc m ch xt n thu sut thu nhp doanh nghip th quc gia no c thu sut thp hn s hng li t hot ng chuyn gi, ngc li, quc gia c thu sut cao th tht thu. Phn tht thu ny s chy vo ngn sch ca cc cng ty a quc gia, phn cn li t hn c cng vo ngn sch ca quc gia c mc thu sut thp. T quc gia xut khu u t s b thm ht v thu, dn n vic khng ngun thu n nh nn kinh t.S chuyn dch vn u t ra nc ngoi s lm cho dng vn dch chuyn nhiu khi khng ph hp vi cc mc tiu kinh t v m ca Chnh ph, lm nh hng n ngun thu ngn sch v to nn s mt thng bng trong phn b v ngun lc vn u t ca ton x hi.

3.4 KHI QUT CC BIN PHP CHNG CHUYN GI CA CHNH PH VIT NAM V MT S GII PHP KIN NGH B

3.4.1 Cc bin php chng chuyn gi ca Chnh ph Vit NamChuyn gi c cc nh hoch nh chnh sch ti chnh Vit Nam xc nh l mt vn cn c quan tm qun l khi m ngy cng xut hin nhiu du hiu chuyn gi trong giao dch c yu t nc ngoi. Vn bn php l u tin cp n chuyn gi l Thng t 74/1997/TT-BTC hng dn v thu i vi nh u t nc ngoi, sau l Thng t 89/1999/TT-BTC v Thng t 13/2001/TT-BTC. n Thng t 05/2005/TT-BTC hng dn v thu nh thu th vn ny c b ra khi ni dung iu chnh. Vn chuyn gi c nhc li ti Thng t 117/2005/TT-BTC do B Ti chnh ban hnh hng dn vic thc hin xc nh gi th trng trong cc giao dch kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. Tnh n nay, Thng t 66/2010/TT-BTC c th c xem l vn bn php l iu chnh mt cch kh chi tit v bin php chng chuyn gi bng phng php nh gi chuyn giao. ngha ca vic nh gi chuyn giao l xc nh li gi giao dch gia cc doanh nghip lin kt nhm a gi giao dch lin kt v ng vi gi th trng.i tng p dng phng php nh gi chuyn giao l t chc, c nhn sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thc hin mt phn hoc ton b hot ng kinh doanh ti Vit Nam c giao dch kinh doanh vi cc bn c quan h lin kt c ngha v k khai, xc nh ngha v thu thu nhp doanh nghip Vit nam. Phm vi p dng bao gm cc giao dch mua, bn, trao i, thu, cho thu, chuyn giao hoc chuyn nhng hng ha, dch v trong qu trnh kinh doanh gia cc bn c quan h lin kt. Ni hm tc ng ca nhng quy nh ny dng nh cng khng gii hn iu chnh trong cc giao dch chuyn gi quc t. Cc giao dch lin kt b iu chnh cng tng t quy nh ca cc nc hoc theo Cng c mu ca OEDC v nh gi chuyn giao. Nhng phm vi giao dch chuyn gi m Vit Nam iu chnh c phn hp hn v khng cp n nhng giao dch nh vay hoc cho vay, hay nh giao dch c cp m rng mang tnh d bo m c th gy tc ng n li ch ca doanh nghip lin kt. xc nh gi th trng phi tun th nguyn tc da trn c s so snh tnh tng ng gia giao dch lin kt vi giao dch c lp t la chn ra phng php xc nh gi ph hp. Theo , d l s dng phng php no th vic so snh cng phi a giao dch c lp lm c s quy chiu v iu kin tng ng vi giao dch lin kt. Do cc giao dch tng i dng so snh c th khng hon ton ging giao dch lin kt nhng phi m bo l khng c cc khc bit trng yu. Trng hp c khc bit trng yu, vic so snh phi dng bin php phn tch v nh gi cc tiu thc nh hng dn n khc bit nhm loi tr s khc bit mang li s tng ng. C 4 tiu thc c xem l nhng yu t c th gy ra s khc bit, l c tnh ca sn phm, chc nng hot ng ca c s kinh doanh, iu kin ca hp ng giao dch v iu kin kinh t khi din ra giao dch.

Qu trnh phn tnh, nh gi s ch ra phng thc xc nh gi th trng no l ph hp nht. Thng t 66/2010/TT-BTC a ra nm phng php nh gi chuyn giao. l:

Phng php so snh gi giao dch c lp: da vo n gi sn phm trong giao dch c lp xc nh n gi sn phm trong giao dch lin kt khi cc giao dch ny c iu kin giao dch tng ng nhau.

Phng php gi bn li: da vo gi bn li (hay gi bn ra) ca sn phm do doanh nghip bn cho bn c lp xc nh gi mua vo ca sn phm t bn lin kt. Phng php gi vn cng li: da vo gi vn (hoc gi thnh) ca sn phm do doanh nghip mua vo t bn c lp xc nh gi bn ra ca sn phm cho bn lin kt

Phng php so snh li nhun: da vo t sut sinh li ca sn phm trong cc giao dch c lp c chn so snh lm c s xc nh t sut sinh li ca sn phm trong giao dch lin kt khi cc giao dch ny c iu kin giao dch tng ng nhau.

Phng php tch li nhun: da vo li nhun thu c t mt giao dch lin kt tng hp do nhiu doanh nghip lin kt thc hin xc nh li nhun thch hp cho tng doanh nghip lin kt theo cch cc bn c lp thc hin phn chia li nhun trong cc giao dch c lp tng ng.

Hin nay, Thng t 66/2010 hng dn vic xc nh gi cho cc giao dch ra i nhng vn bn hng dn c th cc mc pht hay cc hnh thc x pht c th vn cha c th r rng. Thit ngh, chnh ph cn ban hnh qui ch x pht c th cho cc trng hp pht hin hnh vi chuyn gi, ph bin rng ri cho mi thnh phn kinh t v nh u t u bit v chp hnh. Vic c th ha hnh thc pht v mc pht s to nn s cng bng v hiu qu trong cng tc kim tra v x l cc trng hp vi phm ng thi gim cc tiu cc c th xy ra trong cng tc kim tra.

Da vo kinh nghim ca cc quc gia khc th Vit Nam c th xy dng cho mnh mt t l pht cho cc trng hp thc hin hnh vi chuyn gi. Tng t nh mc pht ti M th Vit Nam c th p dng nh sau: Khi c quan thu xem xt cc nghip v chuyn giao ti cng ty a quc gia trn c s p dng cc phng php xc nh gi th trng theo hng dn Thng t 66/2010, nu pht hin c sai bit gia gi doanh nghip k khai vi gi th trng, ng thi doanh nghip khng chng minh c l do hp l ca s sai bit ny th c quan thu c th p dng mc pht t 20% n 40% ty theo mc sai lch ln hay nh. Trng hp c quan thu xem xt s khc bit ny da vo li nhun sau khi p dng cc phng php cn bn so snh li nhun ca doanh nghip vi li nhun bnh qun ngnh th c th a ra mt t l pht sao cho ph hp, ng thi phi m bo tnh rn e cho cc doanh nghip khc.

Tuy nhin, trong nhng trng hp c bit, doanh nghip c y chng t hp php chng minh s khc bit v gi c l hp l th doanh nghip s khng b pht.

3.4.2 Mt s gii php kin ngh

Song song vi vic xc nh phng php nh gi chuyn giao, khi thc hin cc giao dch lin kt, cc doanh nghip buc phi coi vic p dng so snh gi th trng nh mt ngha v.

Ngoi ra, cc bin php cng ch cng c p dng nhm m bo tun th k khai ng n cc giao dch lin kt. Trc ht, l quy nh v quyn ca c quan thu c n nh mc gi s dng k khai tnh thu hoc n nh thu nhp chu thu hay s thu thu nhp phi np.

Trn thc t, chng chuyn gi, cn phi nm c thng tin gi giao dch sng phng l bao nhiu. Hn na, c nhng ti sn rt kh nh gi nh cng ngh, uy tn v chi ph nghin cu, v khng c nhng ti sn tng ng nh gi. V vy gii quyt chng chuyn gi trong tng lai l thu thp thng tin cng nhiu cng tt v gi giao dch sng phng cho cc loi hng ha b nghi ng. Khi c nghi ng v gi giao dch, c quan thu s yu cu doanh nghip gii trnh v chnh lch gi. Nu doanh nghip khng c l do chnh ng, c quan thu c th nh gi li theo mt trong ba phng php:

So snh gi giao dch vi gi ca giao dch tng ng ngoi th trng (comparative unit pricing)

Nu khng c gi tng ng, c quan thu c th p dng phng php n nh gia mua (cost-plus method) hay n nh gi bn trn t l li nhun trung bnh ca cc doanh nghip tng t (profit mark-down method).

Nu xut hin trng hp b nh thu hai ln cho cng doanh nghip th gii php thng thng vn l cho php thu thu nhp nc ny c khu tr vo thu thu nhp phi tr nc kia. Ngoi ra, trnh trng hp khon b khu tr qu ln, c quan thu ca hai nc nn trao i thng tin cho nhau, theo hng s bo trc mt nm nc kia chun b.

Trong trng hp xc nh c c hin tng chuyn gi c quan thu c thm quyn c th p dng cc hnh pht thu i vi doanh nghip vi phm. Hin nay Vit Nam vn cha ban hnh cc mc pht c th nhng chng ta c th p dng mt s hnh pht c p dng thnh cng mt s nc nh khon pht c th n 100% s thu b truy thu trong trng hp pht hin chuyn gi nu i tng np thu c k tun th cc quy nh php l v chuyn gi Anh. i vi Trung Quc cc doanh nghip u t nc ngoi b pht hin k khai gim thu nhp s b pht n 3 ln s thu trn (5 ln trong trng hp nghim trng). Thi hiu truy thu thu thng thng l 3 nm tr v trc, v t 5 n 10 nm i vi nhng trng hp trn thu ln gy hu qu nghim trng. Li sut tinh li i vi s thu n: 0,05% ngy, tng ng vi 20%/nm

Cui cng, tt c chng ta cn c mt ci nhn y hn v chuyn gi, v phm vi tc ng ca gi th trng c nh ra trong cc phng php xc nh gi t chuyn cc giao dch lin kt v ng vi bn cht t nhin ca n l mt giao dch bnh ng. y l mt s bnh ng theo ng ngha th trng khng v li ch cc b ca ring mt ch th no. Lm c iu ny khng ch bo v li ch ca Nh nc m tnh n li ch ca nhng ch th khc nhm duy tr mt mi trng cnh tranh lnh mnh, bnh ng trong x hi c nhiu quan h a chiu nh hin nay. Vit Nam ang ku gi u t nc ngoi, nhiu cng ty nc ngoi v ang m chi nhanh hot ng nc ta. Ngc li, nhiu cng ty Vit Nam v s m chi nhnh hot ng ti nc ngoi. Cc doanh nghip ny la chn gi chuyn giao da trn c s no l vn ng quan tm, v chng khng ch nh hng n li ch ca doanh nghip m cn nh hng n quyn li quc gia.

KT LUN

Trong thi gian tr li y, nc ta, cc cng ty a quc gia ng vai tr quan trng, ng gp mt lng vn FDI ng k, bn cnh ngun vn trong nc. Vai tr ca FDI trong nhng nm qua c khng nh, ng gp tch cc vo tng trng v pht trin kinh t t nc. u t nc ngoi hin chim khong trn 13% GDP c nc. Ngy nay, chng ta c nhng iu kin chin lc nh li th v v tr a l, ti nguyn v lao ng, mi trng kinh t chnh tr n nh tr thnh th trng c tim nng thu ht vn FDI t cc cng ty a quc gia. Tuy vy, vic tn dng nhng tim nng ny thu ht FDI vn cha c hiu qu, hn na, song song vi vic thu ht vn FDI, Vit Nam cn quan tm hn na n vic nh hng u t v s dng n mt cch hiu qu phc v cc mc tiu kinh t quc gia.

Mt khc, bn cnh nhng li ch to ln m cc doanh nghip a quc gia mang li cho nn kinh t Vit Nam lun tn ti nhng mi nguy him m hin tng chuyn gi l mt trong s . Khng ch tc ng tiu cc n bn thn cc doanh nghip trong nc cng ngnh ngh, n cn gy nh hng xu n ton b th trng v nn kinh t v m.

Nhn bit c tnh hnh , chng ta, nhng c nhn kinh t tng lai, cn phi nhn c su sc, y v ton din hnh vi chuyn gi cng nh cc hnh thc v h ly m n gy ra. T ra nhng gii php mang tnh thit thc ci thin tnh hnh. Khng ch Chnh ph l ngi cn phi ra nhng quy nh mi cht ch v php lut ngn chn hnh vi chuyn gi pht trin lan rng, ng thi thng qua cc ch ti x pht, rn e cc doanh nghip vi phm m mi c nhn ngi tiu dng cng cn hiu vn ny mt cch ng n, t la chn nhng sn phm minh bch, c li cho t nc. Ngn chn c chuyn gi l gp phn lm cho th trng Vit Nam hot ng cn bng v bnh ng C c mt mi trng kinh doanh lnh mnh khng ch m bo nn kinh t pht trin bn vng, n nh, bo m li ch cho Nh nc, cc doanh nghip m cn l li ch chung ca ton x hi, nht l trong hon cnh hp tc a phng, a chiu nh Vit Nam hin nay.DANH MC TI LIU THAM KHO[1] u t trc tip nc ngoi (FDI): Tnh hnh v xu hng - V Ti chnh

[2] PGS, TS. PHM TH THANH BNH - u t trc tip ca M vo Vit Nam sau khng hong ti chnh ton cu Tp ch Ti chnh ngy 19/09/2013[3] NGUYN TH QUNH GIANG Chuyn gi trong cc cng ty a quc gia Vit Nam - Lun vn thc s kinh t trng H Kinh t TP.H Ch Minh[4] PGS, TS. V VN H - u t trc tip ca Nht Bn vo Vit Nam sau khng hong ti chnh ton cu Tp ch Cng sn ngy 19/09/2013[5] HUNH THIN PH Chuyn gi ca cc cng ty a quc gia ti Vit Nam trong giai on hi nhp kinh t quc t Lun vn thc s kinh t trng H Kinh t TP.H Ch Minh

[6] DUY PHNG - Nhng nghi n n t cc doanh nghip FDI: H ly t nhng k h php l Bo i on Kt ngy 15/08/2013

[7] TS. TRN TH NGC QUYN Bi ging u t quc t

[8] Cng vi s liu trn cc website: Tng cc Thng k - http://gso.gov.vn/ Tng cc Thu - B Ti chnh http://gdt.gov.vn/ Bo VietFinance - http://www.vietfin.net/ Bo VnEconomy - http://vneconomy.vn/_1442048291.xlsChart1

0.6035

0.3301

0.0286

0.0262

0.0109

0.0006

Biu c cu FDI theo hnh thc u t ti Vit Nam nm 2008


Sheet1


100 % vn nc ngoi60.35%

Lin doanh33.01%

Hp ng hp tc KD2.86%

Cng ty c phn2.62%

Hp ng BTO, BT, BOT1.09%

Cng ty m con0.06%

To resize chart data range, drag lower right corner of range.

_1442049240.xlsChart1

582.5

839

1322.3

2165

2900

3765.6

6530.8

8497.3

4649.1

3897

1568

2012.4

2530

1557.7

1512.8

2084

5300

10200

20300

triu USD

Triu USD

FDI Registered Capital in Vietnam

Sheet1

triu USD

1989582.5

1990839

19911322.3

19922165

19932900

19943765.6

19956530.8

19968497.3

19974649.1

19983897

19991568

20002012.4

20012530

20021557.7

20031512.8

20042084

20055300

200610200

200720300


_1442049508.xlsChart1

71

7661

72

852

2008

Chuyn ngnh

Tng s d n

S d n FDI c cp php phn theo ngnh cng nghip - xy dng (ly k cc d n cn hiu lc n 31/12/2011)

Sheet1

2008

Cng nghip khai m71

Cng nghip ch bin ch to7661

Sn xut v phn phi in, kh t, nc72

Xy dng852


_1442049573.xlsChart1

64.6

31.72

3.68

C cu FDI theo lnh vc ti Vit Nam tnh n 2011(%)


Sheet1


Cng nghip v xy dng64.6

Dch v31.72

Nng - lm - ng - nghip3.68


_1442048296.xlsChart1

690

321

319

736

75

377

1162

107

154

76

131

2011

Chuyn ngnh

S d n FDI c cp php phn theo ngnh dch v (ly k cc d n cn hiu lc n 31/12/2011)

Sheet1

2011

Bn bun v bn l; sa cha xe690

Vn ti, kho bi321

Dch v lu tr v n ung319

Thng tin v truyn thng736

Ti chnh, ngn hng v bo him75

Kinh doanh bt ng sn377

Khoa hc v cng ngh1,162.00

Hnh chnh v DV h tr107

Gio dc v o to154

Y t v hot ng tr gip x hi76

Ngh thut, gii tr131

_1442048286.xlsChart1

0.2

0.01

0.27

0.01

0.47

0.04

C cu FDI ti Vit Nam theo a bn 2009


Sheet1


ng bng sng Hng20%

Trung du v min ni Bc B1%

Bc Trung B v duyn hi min trung27%

Ty Nguyn1%

ng Nam B47%

ng bng sng Cu Long4%


_1442048289.xlsChart1

0.125

0.119

0.112

0.109

0.103

0.053

0.043

0.036

0.03

0.029

0.029

0.018

0.018

0.016

0.084

T trng

T trng FDI phn theo i tc u t tnh n 2008

Sheet1

T trng

i Loan12.50%

Hn Quc11.90%

Malaysia11.20%

Nht Bn10.90%

Singapore10.30%

Hoa K5.30%

Hng Kng4.30%

Thi Lan3.60%

Canada3.00%

Bruney2.90%

Cayman Islands2.90%

Php1.80%

H Lan1.80%

Trung Quc1.60%

Cc nc khc8.40%

_1442048284.xlsChart1

0.420.58

0.440.56

0.510.49

0.520.48

S doanh nghip FDI c li

S doanh nghip FDI chiu l

T l doanh nghip FDI l ti Vit Nam t nm 2008 n nm 2011

Sheet1

S doanh nghip FDI c liS doanh nghip FDI chiu l

200842%58%

200944%56%

201051%49%

201152%48%


_1442048282.xlsChart1

0.32670.35230.3694

0.25310.31680.3484

0.810.86870.8913

2008

2009

2010

Chi ph nguyn vt liu tnh trn gi vn hng nm Coca Cola Enterprises, Coca Cola Amanti v Coca Coa Chng Dng.

Sheet1

200820092010

Coca Cola Enterprises32.67%35.23%36.94%

Coca Cola Amanti25.31%31.68%34.84%

Coca Cola Chng Dng81%86.87%89.13%

Category 44.52.85


Documents

Tiểu luận Tài Chính Tiền Tệ